Pro/E. Sketch ( Taslak Çizim) Ortamı

Transkript

1 Pro/E Sketch ( Taslak Çizim) Ortamı Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

2 Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 1 Taslak Çizime Giriş Taslak çizim 2 boyutlu ön tasarımların hazırlandığı kısımdır. Burada hazırlanan çizimler daha sonra Part (parça modelleme) modülünde katı model oluşturmak için kullanılırlar. Taslak çizim modülü aslında Parça modelleme kısmının içinde de mevcuttur. Bu kısımda yapılacak çizimler parça modelleme kısmında da hazırlanabilir. İlk olarak file (dosya) menüsünden New komutu tıklanarak yeni bir çalışma sayfası açılır. Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi Sketch (Taslak) seçilir. En alttaki Name (isim) yazan yere çizilecek olan kesitin ismi verilir. Son olarak da OK butonuna tıklanır. Bu işlem sonrasında aşağıda görülen çalışma penceresi açılmış olur. Şekil 2.1. Çizim alanı görünümü

3 Pro/E 2 Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 1. Doğru (Line) Komutu Line komutu doğru çizmeye yarar. Komuta girmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan simgesine tıklanır. Simgeye tıklandıktan sonra oluşturulmak istenen doğrunun başlangıç ve bitiş noktaları aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi (sırasıyla 1 ve 2 noktaları) tıklanır. Komutu tamamlamak için farenin orta tuşuna tıklanır. Şekil 2.2. Doğru komutu Pro/ENGINEER yazılımında 3 değişik şekilde doğru çizmek mümkündür. 1 ile gösterilen normal doğru çizer, 2 ile gösterilen iki teğet noktası arasında doğru çizer. 3 ile gösterilen eksen doğrusu çizer. İki nokta arasında teğet doğru çizmek için 2 nolu simgeye tıklandıktan sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi 1 ve 2 noktalarına tıklanır. Çizimi tamamlamak için farenin orta tuşuna basmak yeterli olacaktır. Şekil 2.3. Teğet doğru komutu Eksen çizgisi çizmek için ise yatayda veya dikeyde 2 ayrı noktaya tıklamak gerekir. Şekil 2.4. Eksen doğru komutu

4 Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 3 2.Dikdörtgen (Rectangle) Komutu Rectangle komutu dikdörtgen çizmeye yarar. Dikdörtgen çizmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan simgesi tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi oluşturulmak istenen dikdörtgenin iki köşegen noktası tıklanır. Komutan çıkmak için farenin orta tuşuna basılır. Şekil 2.5. Dikdörtgen komutu 3. Daire (Circle) Komutu Circle komutu daire çizmek için kullanılır. Yandaki resimde görüldüğü gibi 5 değişik şekilde daire çizmek mümkündür. 1 no lu simgede gösterilen komutla merkez ve yarıçap belirterek daire çizilir. Bunun için ilk olarak dairenin merkez noktası ve daha sonra çember üzerinde bir nokta tıklanır. Şekil 2.6. Daire (merkez-yarıçap) komutu Daha önceden çizilmiş bir daire ile eş merkezli bir daire çizmek için 2 nolu simgede gösterilen komut tıklanır. İlk olarak daha önceden çizilmiş olan dairenin çemberi üzerinde bir noktaya tıklanır. Daha sonra yarıçap belirtmek için istenilen bir noktaya tıklanarak çizim tamamlanır. Şekil 2.7. Daire (eş merkezli) komutu Çember üzerinde 3 nokta belirleyerek daire çizmek için 3 nolu simgede gösterilen komut kullanılır. Sırasıyla çember üzerinden geçmesi düşünülen 3 nokta tıklanır ve daire çizilmiş olur.

5 Pro/E 4 Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY Şekil 2.8. Daire (3 noktadan geçen) komutu Daha önceden çizilmiş olan 3 doğru veya 3 daireye teğet daire çizmek için 4 nolu simge kullanılır. Komuta tıkladıktan sonra sırasıyla teğet olması istenen 3 nokta tıklanır ve komut tamamlanmış olur. Şekil 2.9. Daire (3 noktaya teğet) komutu Elips çizmek için 4 nolu simgeye tıklanır. Daha sonra önce merkez noktasına daha sonrada yarıçap noktasına tıklanır. A ile gösterilen şekilde dikey, B ile gösterilen şekilde ise yatay elips çizme komutları gösterilmiştir. Şekil Elips komutu 3. Yay (Arc) Komutu Arc komutu daire çizmek için kullanılır. Yandaki resimde görüldüğü gibi 5 değişik şekilde yay çizmek mümkündür. 1 no lu simgede gösterilen komutla başlangıç, bitiş noktaları ve merkezi belli olan yay çizilir. Bunun için ilk olarak çizilecek yayın başlangıç ve bitiş noktaları son olarak da merkez noktası tıklanır. Şekil Yay (Başlangış,bitiş ve merkez) komutu

6 Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 5 Daha önceden çizilmiş bir yay ile eş merkezli bir daire çizmek için 2 nolu simgede gösterilen komut tıklanır. İlk olarak daha önceden çizilmiş olan yayın çemberi üzerinde bir noktaya tıklanır. Daha sonra yayın başlangıç ve bitiş noktaları tıklanır. Komuttan çıkmak için farenin orta tuşuna tıklamak yeterli olacaktır. Şekil Yay (eş merkezli) komutu Merkezi ile başlangıç ve bitiş noktaları belli olan yay çizmek için 3 nolu simge tıklanır. Daha sonra sırasıyla ilk olarak merkez, başlangıç ve bitiş noktaları tıklanır. Şekil Yay (merkez, başlangıç ve bitiş) komutu 3 noktadan teğet bir yay çizmek için 4 nolu simge tıklanır. Daha sonra sırasıyla 3 teğet noktası tıklanır. Şekil Yay (3 noktadan teğet) komutu Konik bir yay çizmek için ilk olarak 5 nolu simgeye tıklanır. Daha sonra sırasıyla aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi 1,2 ve 3 nolu noktalar tıklanır. Şekil Yay (konik) komutu

7 Pro/E 6 Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 4. Köşe Yuvarlama (Filet) Komutu Köşe yuvarlama işlemi gerçekleştirmek için 1 nolu simgeye tıklandıktan sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi köşeyi oluşturan 2 kenar tıklanır. Bu şekilde köşe yuvarlatılmış olur. A şeklinde tıklanacak noktalar B şeklinde ise işlem sonrası durum gösterilmektedir. Şekil Köşe yuvarlama komutu Eğer ki her kenarda farklı uzunlukta bir yuvarlatma işlemi yapılmak isteniyorsa o zaman 2 nolu simgeye tıklanır ve yukarıdaki işlemler tekrarlanır. A şeklinde tıklanacak noktalar B şeklinde ise işlem sonrası durum gösterilmektedir. Şekil Köşe yuvarlama komutu 5. Eğri (curve) Komutu Eğri çizmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuklarından simgesi tıklanır. Daha sonra kaç noktadan geçen eğri çizilmek isteniyorsa o kadar nokta tıklanır. Komutu tamamlamak için farenin orta tuşuna tıklamak yeterli olacaktır. Şekil Eğri komutu

8 Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 7 6. Nokta ve Koordinat Sistemi Komutları Nokta çizmek için sağ taraftaki araç çubuklarından 1 nolu simge yerlere nokta çizilecektir. tıklanır. Fare ile tıklanan Şekil Nokta komutu Yeni bir Koordinat Sistemi oluşturmak için 2 nolu simgeye tıklanır. Daha sonra farenin sol tuşu ile hangi noktada koordinat sisemi oluşturulmak isteniyorsa o noktaya tıklanır. Şekil Koordinat Sistemi komutu 7. Ölçülendirme (Dimension) Komutu Pro/ENGINEER yazılımı otomatik olarak ölçülendirme yapar. Otomatik ölçülerin kullanılmak istenmediği zamanlarda ölçülendirme yapmak için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuklarından ölçülendirme komutu seçilir. Ölçülendirilecek kısım bir doğru ise ilk olarak doğruya tıklanır, daha sonra ölçünün konulmak istenildiği yere farenin orta tuşu ile tıklanır. Yada doğruyu oluşturan iki nokta sırasıyla tıklandıktan sonra ölçünün konulmak istenildiği yere farenin orta tuşu ile tıklanır. Şekil Doğrusal Ölçülendirme İki doğru arasında ölçülendirme yapmak için doğrular sırasıyla tıklanır ve ölçünün konulmak istenildiği yere farenin orta tuşu ile tıklanır.

9 Pro/E 8 Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY Şekil İki doğru arası ölçülendirme Çap ölçülendirmek sağ taraftaki araç çubuğundan ölçülendirme simgesini tıkladıktan sonra ilk olarak çember üzerinde 2 nokta tıklanır. Daha sonra da ölçünün konulmak istenildiği noktaya farenin orta tuşu ile tıklanır. Şekil Çap ölçülendirme Yarıçap ölçülendirmek için ise çember üzerinde bir noktaya tıklanır daha sora ölçün konulmak istenildiği noktaya farenin orta tuşu ile tıklanır. Şekil Yarıçap ölçülendirme Açı ölçülendirmek için açıyı oluşturan iki doğru sırasıyla tıklanır ve ölçünün konulmak istenildiği noktaya tıklanır. Şekil Açı ölçülendirme

10 Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 9 8. Ölçülendirme Değiştirme (Modify Dimension) Komutu Yapılan ölçüleri değiştirmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuklarından simgesi tıklanır. Daha sonra değiştirilmek istenen ölçüler sırasıyla tıklanır. Yeni bir pencere açılacaktır. Açılan pencerede regenerate (güncelle) yazan kısmın önündeki çentik kaldırılır. Bunun sebebi ölçülerin en son ölçü değiştirilene kadar güncellenmemesidir. Çok ölçünün değiştirilmesi gerektiği durumlarda karışıklığa sebebiyet verebilir. Değiştirilecek tüm ölçüler tıklandıktan sonra açılan pencerede değiştirilmek istenen ölçünün üstüne gelinir. Ölçü değiştirildikten sora klavyeden enter tuşuna basılır. Bu şekilde tüm ölçüler değiştirildikten sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi yeşil tik işareti tıklanır. Bu şekilde değiştirilen tüm ölçüler güncellenir. Şekil Ölçülerin değiştirilmesi 9. Sabitleme (Constraints) Komutları Sabitleme komutları taslak çizim sırasında yardımcı olarak kullanılırlar. Bu komutları kullanarak doğruları birbirine paralel, dik, v.s konumlarına getirmek mümkün olur. İki Doğruyu Dik Konuma Getirmek; İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra açılan pencerede aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi dik konuma getirme butonuna tıklandıktan sonra sırasıyla dik konuma getirilecek doğrular (1 ve 2) tıklanır. Şekil İki doğruyu dik konuma getirme.

11 Pro/E 10 Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY İki Doğruyu Yatay Konuma Getirmek; İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra açılan pencerede aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi yatay konuma getirme butonuna tıklandıktan sonra sırasıyla yatay konuma getirilecek doğrular (1 ve 2) tıklanır. Şekil İki doğruyu yatay konuma getirme. İki Doğruyu Birbirine Dik Konuma Getirmek; İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra açılan pencerede aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi birbirine dik konuma getirme butonuna tıklandıktan sonra sırasıyla birbirine dik konuma getirilecek doğrular (1 ve 2) tıklanır. Şekil İki doğruyu birbirine dik konuma getirme. Bir Doğruyu Bir Daireye Teğet Yapmak; İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra açılan pencerede aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi teğet konuma getirme butonuna tıklandıktan sonra sırasıyla birbirine teğet konuma getirilecek daire ve doğru (1 ve 2) tıklanır.

12 Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 11 Şekil Bir daire ve bir doğruyu teğet konuma getirme. Bir Doğrunun Ortasına Nokta Yerleştirmek; Herhangi bir yerdeki bir noktayı bir doğrunun ota noktasına yerleştirmek için; İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra açılan pencerede aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi noktayı doğrunun ortasına getirme butonuna tıklandıktan sonra sırasıyla nokta ve doğru (1 ve 2) tıklanır. Şekil Bir noktayı bir doğrunun ortasına getirme. Noktaları Eş Merkezli Konuma Getirmek; Birkaç noktayı eş merkezli hale getirmek için (noktadan kasıt daire merkezi de olabilir) İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi merkezleri eşleme simgesine tıklanır daha sonra noktalar sırasıyla tıklanır. Şekil Noktaları eş merkezli konuma getirme. Noktaları veya Doğruları Simetrik Konuma Getirmek; Birkaç noktayı veya doğruyu bir eksen dahilinde simetrik konuma getirmek için İlk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi simetrik konuma getir simgesi tıklanır. Bundan sonra ilk olarak simetri ekseni ve doğru veya noktalar sırasıyla tıklanır.

13 Pro/E 12 Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY Şekil Nokta veya doğruları simetrik konuma getirme. Eşit Uzunlukta Doğru,Yay,v.s Oluşturmak; İki doğruyu, iki yayı, v.s, eşit uzunluğa getirmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi eşit uzunluğa getir simgesi tıklanır, eşit uzunluğa getirilecek doğrular veya yaylar sıra ile tıklanır. Şekil Doğru veya yayları eşit uzunluğa getirme. İki Doğruyu Paralel Konuma Getirmek; İki doğruyu paralel konuma getirmek için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan sabitlemeleri açmak için simgesine tıklanır. Daha sonra aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi paralel konuma getir simgesi tıklanır. Bundan sonra paralel konuma getirilecek doğrular tıklanır. Şekil Doğruları paralel konuma getirme. 10. Yazı Yazma (Text) Komutu Pro\ENGINEER yazılımında yazı yazmak için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuklarından simgesine tıklanır. Daha sonra yazı yazmak için aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi başlangıç noktası ve yazı yüksekliği (1 ve 2 noktalarına tıklanarak) belirtilir. Text line kısmına istenen yazı yazılır. Font kısmından yazı biçimi değiştirilebilir. Aspect Ratio kısmından harflerin aralığı, Slant Angle kısmından da yazının eğikliği ayarlanır.

14 Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 13 Şekil Yazı yazma İşlem tamamlandıktan sonra istenirse yazı yüksekliği ölçünün üzerine gelip çift tıklanarak değiştirilebilir. Şekil Yazı yazmada ölçü değiştirme 11. Budama (Trim) Komutu Trim yani budama komutu çizimlerde bazı istenmeyen kısımların atılması için kullanılır. Trim komutu 3 farklı şekilde kullanılabilir. Dinamik budama komutunu kullanmak için ilk olarak sağ taraftaki araç çubuğundan 1 nolu simge seçilir. Daha sonra aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi budanması istenen kısımlar farenin sol tuşuna basılı olarak hareket ettirmek suretiyle seçilir. Farenin sol tuşu bırakıldığında izlediği yol üzerinde olan parçalar budanır. Aşağıdaki şekillerden sol taraftaki dinamik budama için izlenmesi gereken yolu, sağ taraftaki ise işlem sonrası durumu göstermektedir. Şekil Dinamik budama işlemi Normal budama işlemi için 2 nolu simge tıklanır. Daha sonra budama sonrasında kalması istenen kısımlar farenin sol tuşu ile tıklanır. Aşağıdaki şekillerden sol taraftaki budama işlemi için izlenmesi geren yolu sağ taraftaki ise budama işlemi sonucunda oluşan son durumu göstermektedir. Şekil Normal budama işlemi

15 Pro/E 14 Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY Doğru, yay, daire gibi çizimleri istenilen kısımlarından bölmek için ise 3 nolu simge kullanılır. Simgeye tıkladıktan sonra doğru, yay veya dairenin bölünmek istenilen kısımlarına farenin sol tuşu ile tıklanır. Şekil Bölme işlemi 12. Simetri Alma (Mirror), Döndürme (Rotate), Kopyala (Copy) Komutları Çizim sırasında çizimin bir bölümünün simetrisini almak için simetri ekseni ve simetrisi alınacak çizim olmak üzere iki nesneye ihtiyaç vardır. Simetrisi alınacak şekil seçilir. Daha sonra sağ taraftaki araç çubuğundan 1 nolu simge simetriği otomatik olarak çıkacaktır. seçilir, son olarak da simetri ekseni seçildiğinde şeklin Şekil Simetri işlemi Herhangi bir nesneyi döndürmek için ilk olarak nesne seçilir daha sonra sağ taraftaki araç çubuğundan yukarıdaki şekilde 2 nolu simge ile gösterilen komut seçilir. Açılan pencerede büyültüp/küçültme oranı (scale) ve Açı (rotate) girilir ve yeşil renkli çentik işareti tıklanınca komut tamamlanmış olur. Şekil Döndürme işlemi Kopyalama işlemi için ilk olarak nesne seçilir daha sonra yukarıdaki şekilde 3 nolu simge ile gösterilen komut seçilir, daha sonra açılan pencerede büyültüp/küçültme oranı (scale) ve Açı (rotate) girilir ve yeşil renkli çentik işareti tıklanınca komut tamamlanmış olur.

16 Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY 15 Şekil Kopyalama İşlemi (Örnek uygulama videosunu indirmek için tıklayınız.) Aşağıda verilen şekilleri taslak modülünü kullanarak oluşturunuz ve uyg1, uyg2, uyg3, uyg4 ve uyg5 isimleriyle kaydediniz. UYG-1 UYG-2 UYG-3 UYG-4