BİR YAT LİMANIN ATIK PROFİLİNİN SAPTANMASI VE ATIK AZALTIMI İÇİN ÖRNEK BİR ÇALIŞMA ÖZET

Transkript

1 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 439 BİR YAT LİMANIN ATIK PROFİLİNİN SAPTANMASI VE ATIK AZALTIMI İÇİN ÖRNEK BİR ÇALIŞMA Tuğba ÖLMEZ Bilge BAŞ Olcay TÜNAY. Işık KABDAŞLI Sedat KABDAŞLI Araş. Gör. Dr. Çevre Müh. Prof. Dr. Prof. Dr. Prof. Dr. Çevre Müh. Böl. Hidrolik Lab. Çevre Müh. Böl. Çevre Müh. Böl. Hidrolik Lab İTÜ İstanbul İTÜ İstanbul İTÜ İstanbul İTÜ İstanbul İTÜ İstanbul ÖZET Geçmişte ve günümüzde Türkiye sahil şeridi dünya deniz taşımacılığının ve turizmin önemli noktalarından biri olmuştur. Türkiye Turizm Stratejisi çerçevesinde sahil şeritlerimizde yeni yat limanlarının kurulması ve işletilmeye alınması özendirilmekte ve bu yönde destekler sağlanmaktadır. Bununla birlikte kirlenmenin ve özellikle deniz kirliliğinin önlenmesi için son yıllarda ulusal ve uluslararası ölçekte yeni yönetmelikler ve düzenlemeler getirilmiştir. Yat limanlarının gerek inşası gerekse işletilmesi aşamalarında, çevreye olan olumsuz etkilerin, bu yönetmelikler ve düzenlemeler neticesinde ayrıntılı olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Yat limanı tesislerinde atık yönetim sistemlerinin oluşturulması için sistematik bir yaklaşımın geliştirilmesi önem taşımaktadır. Bu doğrultuda, incelenen bir yat limanı tesisinde inşa ve işletme aşamaları için atık profilini belirlemek üzere önerilen bir sistematik yaklaşımın esasları özetlenmiştir. Bu çerçevede tesisin inşa ve işletme aşamalarında meydana gelebilecek olası kirlenmenin belirlenmesi ve önlenmesi amacına yönelik olarak atık ı ayrıntılı olarak tanımlanmış ve değerlendirilmiştir. GİRİŞ 8500 km deniz kıyısı olan ülkemiz, deniz taşımacılığının ve turizmin en önemli noktalarından biridir. Tarih boyunca sahil bölgelerinde liman inşası ve işletilmesi büyük önem taşımıştır. Son yıllarda sahil bölgelerinde yat turizminin geliştirilmesi amacıyla farklı kapasitelerde yat limanlarının kurulması devlet politikası olarak özendirilmektedir. Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı nın 2013 yılını hedefleri arasında 9 yat limanı ve 27 balıkçı barınağı ve yat Limanı projeleri bulunmaktadır. Yat limanları sadece yatlara yer yaratmaya yönelik değildir. Zira yatırım yapılan bölgede gelişim süreçlerini başlatan yat limanlarının etrafında ve onlarla gelişen kıyı bölgelerinde turizm ekonominin doğmasına neden olmaktadırlar. Yat limanları geniş potansiyelli topluluklara hizmet veren aktif mekanlardır. Dolayısıyla, yeni yat limanları şehir veya kasabalardan uzak sahil şeritlerinde değil, çoğunlukla yerleşim merkezlerinin içinde veya yakınında inşa edilmektedir (Bezirgan, 2002). Geçmişte yat limanlarının gerek inşası gerekse işletilmesi aşamalarında çevreye olan olumsuz etkileri göz ardı edilmiş ve yat limanları için atık yönetim sistemleri oluşturulmamıştır. Atık yönetim sistemlerinin oluşturulması için en önemli aşama, kirletici kaynakların cins ve özelliklerinin belirlenmesidir. Bu husus özellikle kuruluş aşamasında olan dolayısıyla kirletici kaynakların henüz mevcut olmadığı durumlarda önem taşımaktadır. Kuruluş aşamasındaki liman işletmelerinde, atık kaynaklarının tanımlanabilmesi için planlanmış faaliyetlerin değerlendirilmesi ve bunlarla ilgili özelliklerin kantitatif bazda ortaya konması gerekmektedir. Dolayısıyla bu konuda daha önce yapılmış çalışmalar ayrıntılı olarak incelenmeli ve değerlendirilmelidir. Bu çerçevede atık ı ile ilgili gerçekçi değerlerin belirlenmesi hem atık profillerinin ortaya konması hem de bunlarla ilgili önlemlerin planlanması için

2 Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu gereklidir. Bu ölçüde kapsamlı bir çalışmanın yürütülmesinde gerçekçi sonuçların elde edilmesi ancak sistematik bir yaklaşım ile elde edilebilmektedir. Bu çalışmada kurulması planlanan bir yat limanında, inşa ve işletme aşamaları için atık profilini belirlemek üzere uygulanan sistematik yaklaşımın esasları özetlenmiş ve çalışmada kritik ve duyarlı olan yöntem ve seçimler üzerinde durulmuştur. Bununla birlikte çalışma sonunda elde edilen sonuçların genel değerlendirmesi yapılmıştır. ÇALIŞMA YÖNTEMİ Kurulacak bir yat limanı tesisinin atık yönetim sisteminin oluşturulması için yürütülmesi gereken çalışmanın temel aşamaları aşağıda verilmiştir. Yat limanı tesisinin kuruluş amacı, genel özellikleri, kapasitesi ve limanı kullanan kişiler ve liman personeli için planlanan yardımcı tesisler ile ilgili bilgileri alınmalıdır. Yat limanı tesisinin inşaat aşamasında yürütülecek faaliyetler tanımlanmalı, bu doğrultuda liman inşası için denize doğru dolgu veya deniz içi tarama gereksinimleri, yardımcı tesislerin ve idari binaların inşa özellikleri, inşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin çalışma düzenleri ve özellikleri saptanmalıdır. Yat limanı tesisinin işletme aşamasında yürütülecek faaliyetler tanımlanmalı, bu doğrultusunda yardımcı tesislerin özellikleri ve kapasiteleri belirlenmelidir. Yat limanı tesisinin işletme aşamasında limanı kullanan deniz araçlarının özellikleri ve mevsimsel olarak limanı kullanma sıklıkları belirlenmelidir. Gerek inşaat aşamasında gerekse işletme aşamasında gerçekleştirilecek faaliyetlerden kaynaklanacak atıklarla ilgili değerlendirmeler yapılmalıdır. Bu değerlendirmelerin yapılması aşamasında hem çevre mühendisliği sistematiğinin hem de konu ile ilgili ulusal ve uluslararası yönetmelikler dikkate alınmalıdır. Atık kaynaklarının özellikleri ve bu kaynaklardan yapılacak kirletici ile ilgili literatürde yer alan bilgi birikiminden yararlanılmalıdır. Kirletici ın kontrolü için üretim ile ilgili hususlardan başlayarak atık azaltılması, muhtemel geri kazanma uygulamaları tanımlanmalıdır. Oluşan atıkların kontrolü bakımından bunların en uygun düzende toplanmaları için gerekli olan sistemler belirlenmeli, tanımlanmalı ve bunlarla ilgili somut önerilerin ortaya konmalıdır. Atıkların kontrolü ile ilgili yasal sınırlamalar ulusal ve uluslararası yönetmelikler göz önünde tutularak değerlendirilmelidir. Atık kontrolü için gerekli arıtma düzenleri ve diğer sistemler tanımlanmalıdır. YAT LİMANI TESİSİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Atık profilinin belirleneceği kurulması planlanan örnek yat limanı tesisinde 200 yat kapasiteli bir yat limanının inşa edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte işletme dahilinde işler halde olan ve 100 tekneye hizmet veren Balıkçı Barınağı kapasitenin 200 tekneye arttırılması planlanmaktadır. Bu amaçla, yat limanı ve balıkçı barınağını, dalga etkisinden korumak için bir ana bir de tali dalgakıran inşa edilecektir. Yat limanı yüzer iskelelerden ve bunlara bağlı parmak iskelelerden oluşacaktır. Yat limanı tesisinde yat sahipleri, balıkçı teknesi sahipleri ve ilgili personelin kullanacağı çeşitli tesisler planlanmıştır. Yat limanının kara kesiminde bulunacak olan tesisler, gümrük binası, treyler kontrol parkı ve binası, otoparklar, yat kulübü binası, restoran ve kafeterya,

3 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 441 tuvalet ve duşlar, çamaşırhane, denizcilik malzemeleri marketi, eczane, süpermarket, dükkanlar, katı atık toplama tesisi, sıvı atık toplama tesisi, atıksu arıtma tesisi, çekek yerleri, kızak, akaryakıt istasyonu, ağ depo odaları ve idare binalarıdır. Liman alanında yer alacak güvenlik binalarında alana giriş-çıkışlar denetlenecektir. Süpermarket, eczane, dükkanlar, denizcilik malzemeleri market, çamaşırhane ve WC-Duş üniteleri ise liman müşterilerinin ihtiyaçlarını karşılamaları amacıyla inşa edilecektir. Liman sahasında yer alan travellift yatların çekek sahasına çekilmesi amacıyla kullanılacaktır. Limanda yer alacak çekek sahası karaya çekilen tekneler için bir otopark vazifesi görecek, söz konusu sahada bakım-onarım işlemleri gerçekleştirilmeyecektir. ATIK KAYNAKLARI Kurulması planlanan yat limanı tesisinin atık profili inşa ve işletme aşamaları için ayrı ayrı belirlenmelidir. Her bir aşamada oluşumu söz konusu olan atıklar gerek inşaat aşamasında gerekse işletme aşamasında gerçekleşecek faaliyetler göz önünde tutularak tanımlanmalıdır. İnşa ve işletme aşamaları ile ilgili değerlendirmeler aşağıda ayrıntılı olarak yapılmıştır. İnşa Aşaması İnşa aşaması sırasında oluşacak atıkların belirlenmesinde gerçekleştirilecek faaliyetlerin özelliklerinin ve bu faaliyetler sonucu oluşacak atıkların karakterlerinin belirlenmesi önem taşımaktadır. Kurulması planlanan yat limanı tesisi denize doğru dolgu alan üzerinde inşa edilecektir. Toplam dolgu alanı dalgakıranlar dahil m 2 olacaktır. Limana gelen deniz araçları için gerekli derinliği (4 m) sağlamak amacıyla tarama işlemi gerçekleştirilmesi söz konusudur. İşletmenin inşa aşamasında kepçe, vinç, kazıcı-yükleyici, kompresör, beton mikser, beton pompası, beton enjeksiyon ekipmanı, yükleyici, darbeli çekiç, kaldırma makinası, şahmerdan, kaya delgi tabancası, skraper veya greyder, pünomatik anahtar, traktör, kamyon ile çeşitli küçük inşaat aletleri kullanılacaktır. Yat limanının kara kesiminde bulunacak olan tesislerin temelleri kazık çakma yöntemi ile gerçekleştirilecektir. Bu bilgiler doğrultusunda inşa aşamasında oluşacak olan atıkların değerlendirilmesi, hem çevre mühendisliği sistematiği hem de konu ile ilgili ulusal ve uluslararası yönetmelikler dikkate alınarak yapılmış ve aşağıda açıklanmıştır. Evsel Atıksular: İnşa aşamasında oluşacak evsel atıksu miktarının hesabında, bu dönemde çalıştırılacak personel ve işçi sayısı belirlenmelidir. İncelenen yat limanı tesisi arazi hazırlık ve inşa dönemlerinde toplam 80 personel ve işçinin çalıştırılması planlanmaktadır. İnşaat aşamasında çalışacak personel ve işçilerin günde kişi başına kullanacağı su miktarı belirlenmelidir. İnşa aşamasında oluşacak atıksu miktarının hesabında, kullanım suyunun tamamının atık suya dönüşeceği kabulü yapılabilmektedir. Katı Atıklar: Arazinin hazırlanması ve inşa aşamasında, personel ve işçilerin gıda tüketiminden kaynaklanacak sebze-meyve-yemek artıkları, pet şişe, cam, ambalaj kağıdı gibi evsel katı atıkların oluşumu söz konusudur. İnşa aşamasında personel ve işçilerden kaynaklanacak evsel katı atık miktarı, günde oluşacak birim evsel katı atık miktarı kullanılarak hesaplanmalıdır. Atık Yağlar: Limanın inşa aşamasında iş makineleri ve taşıma araçlarının bakımları sırasında atık yağ oluşumu söz konusudur. İş makinelerinin yağ değişimleri yakın bir benzin istasyonunda yapılmalı ve oluşan atık yağlar ilgili istasyonda bırakılmalıdır.

4 Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu Hava Kirletici Emisyonlar: Yat liman tesisinin inşa aşamasında hava kirletici olarak iş makineleri ve kamyonlardan kaynaklanan egzoz ı, inşaat işleri nedeni ile toz emisyonu ve inşa edilecek tesislerin boyanması işlemlerinden kaynaklanacak uçucu organik madde emisyonu oluşumu söz konusudur. İş makineleri ve kamyonlardan kaynaklanacak egzoz ının hesabında, inşa aşamasında kullanılan iş makinelerinin ve kamyonların çalışma süreleri, özellikleri ve kullandıkları yakıt tipinin belirlenmesi önem taşımaktadır. Ulusal ve uluslararası ölçekte kabul görmüş emisyon faktörlerinin kullanımı ile iş makineleri ve kamyonlardan kaynaklanacak egzoz ının miktarları hesaplanmalıdır. İnşa aşamasında oluşacak egzoz ının yanı sıra hafriyat, boşaltma, depolama ve taşıma işlemlerinden de toz emisyonu oluşumu söz konusudur. Toz emisyonu, kazıcı cinsine, toprak yapısına (malzeme cinsi, nemi, tane boyutu dağılımı, vb.), yükleme boşaltma yüksekliğine, taşıyıcı araç tonajına, hızına, tekerlek sayısına, kullanılan yolların yüzey kaplaması özelliklerine ve mesafeye bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Toz emisyonunun hesabı yukarıda sıralanan bu faktörler dikkate alınarak, her bir faaliyet için literatürde belirtilmiş emisyon faktörleri kullanılarak yapılmalıdır. İnşa aşamasının son safhasında inşa edilecek tesislerin iç ve dış mekanlarının boyanması işlemlerinden uçucu organik madde emisyonu oluşumu söz konusudur. Bu emisyonun hesabında boyanacak iç ve dış mekanların alanları, kullanılacak boya türleri ve miktarları, birim boya tüketimi başına kullanılan inceltici miktarı bilinmelidir. Literatürde uluslararası kabul görmüş emisyon faktörleri kullanılarak, boyama işleminden kaynaklanacak uçucu organik madde emisyonu hesaplanmalıdır. Hafriyat Toprağı ve İnşaat Atıkları: Yat liman tesisi inşaat işlemleri sonucunda hafriyat toprağı ve demir, demir boru, çelik, sac, beton, kalıp tahtaları, boya ambalajları, vb. inşaat atıkları oluşacaktır. Bu atıkların miktarları inşaat alanında hafriyat yapılan alana, inşa edilecek tesislerin büyüklüklerine, kullanılacak malzemelerin miktarına bağlı olarak hesaplanmalıdır. Deniz Dibi Taraması: Limanın inşa aşaması sırasında deniz dibinin taranması söz konusudur. Tarama sonucu oluşan dip malzemesinin miktarı ve karakteri uzaklaştırma yönteminin belirlenebilmesi açısından önemlidir. İşletme Aşaması Yat limanı tesisi için Mayıs-Ağustos ayları arası yoğun sezon, Nisan-Eylül-Ekim ayları ara sezon ve geri kalan aylar ise kış sezonu olarak tanımlanmıştır. Bu sezonlarda yatların limanı kullanım sıklıkları, işletme bünyesinde yer alan tesislerden faydalanan kişi sayıları değişiklik gösterecektir. Buna bağlı olarak işletme dahilinde oluşacak atık miktarlarında farklılıklar meydana gelecektir. Limanın işletilmesi sırasında yürütülecek faaliyetler neticesinde oluşacak kirletici kaynaklar; yat limanındaki hizmet birimlerinden, bu birimleri kullanan kişilerden kaynaklanacak olan evsel atık sular ve katı atıklar, limana yanaşan deniz araçlarından kaynaklanacak olan evsel nitelikli atık sular, katı atıklar ile yağ ve motorin içeren sintine suları, yat limanı içerisindeki kapalı alanların ısıtılmasından, tesis bünyesindeki akaryakıt istasyonundan, deniz araçlarının limana giriş ve çıkışlarından ve zaman zaman kısa süreli bakım ve kontrol amaçlı motor çalıştırılmasından kaynaklanacak olan hava kirletici, yatların ve balıkçı teknelerinin motor yağı değişimlerinden kaynaklanacak olan atık yağlar olarak sıralanmaktadır. Bu bilgiler doğrultusunda limanın işletilmesi aşamasında oluşacak olan atıklar incelenmiş ve değerlendirmeler aşağıda ana başlıklar altında verilmiştir. Evsel ve Evsel Nitelikli Atık sular: İşletme aşamasında meydana gelecek olan evsel atık sular, işletmede çalışan personelin su kullanımından, yat limanındaki hizmet birimlerinden ve bu birimleri kullanan kişilerden kaynaklanacaktır. Atıksu miktarlarının belirlenmesinde yatların limanı kullanım sıklıkları ve limanda yer alan tesislerin sezonlara bağlı olarak hizmet verdikleri kişi sayı önem kazanmaktadır. İşletme bünyesinde yer alan ve evsel atıksu oluşumuna neden olan hizmet birimleri çamaşırhane, restoran-kafeterya, WC-duş üniteleri,

5 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 443 yat kulübü binaları ve dükkanlardır. Bu hizmet birimlerinden kaynaklanacak atıksu miktarlarının hesaplanmasında, yat limanının kapasitesine bağlı olarak söz konusu birimlerden faydalanacak kişi sayısı göz önünde tutulmalı ve literatürde bu hizmet birimleri için tanımlanan birim su tüketim değerleri baz alınmalıdır. İşletme aşamasında meydana gelecek olan evsel nitelikli atık sular, limana yanaşan deniz araçlarının pissu depolarından kaynaklanacaktır. Deniz araçlarından alınacak evsel nitelikli atık sular karasal kaynaklarda meydana gelen evsel atık sularla benzer özellik taşımaktadır. Öte yandan bu atık sular yatlarda su kullanımının minimumda tutulması gerekliliği yüzünden tipik evsel atık suya oranla daha kuvvetli bir atıksu karakteri göstermektedir. Bu birimden kaynaklanacak atık suların değerlendirilmesinde bu özellik göz önünde bulundurulmalıdır. Sintine Suları: MARPOL 73/78 e (1978 Protokolü ile tadil edilmiş Gemilerden Kirlenmenin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi nin, 1973, Maddeleri, Protokolleri, Ekleri, birleştirilmiş izahatları) göre gemilerin sintine bölümünde biriken makine dairelerinde oluşan su ve yağ kaçağı ya da sızıntısı şeklinde oluşan yağlı sular sintine suyu olarak adlandırılmaktadır. Sintine suyu gemilerde bulunan makine, ekipman ve diğer yıkama proseslerinden kaynaklanan sızıntı yağlı atık suları içermektedir. Yağ oranının oldukça yüksek olması nedeni ile sintine suları evsel veya evsel nitelikli atıksu karakterine uyum göstermemekte ve bu atık suların ayrı olarak değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Sintine suları gemi kaynaklı deniz kirliliğinde ve kirlilik kontrolünde en çok önem verilen unsur olmuştur. Ayrıca yağ içeriğinin yüksek olması nedeniyle geri kazanım açısından bir gelir kaynağı olarak değerlendirilmektedir. Bu çerçevede sintine sularının toplanmasına diğer kirlilik kaynaklarından daha çok önem verilmektedir. Liman işletmenin yoğunluğuna ve kapasitesine bağlı olarak farklı miktarlarda sintine suyu oluşumu söz konudur. Katı Atıklar: Limanın işletme aşamasında katı atıklar, işletmede çalışan personelden, limanda bulunan hizmet birimlerinden ve yat limanını kullanacak deniz araçlarından kaynaklanacaktır. İşletme bünyesinde yer alan ve katı atık oluşumuna neden olan hizmet birimleri, çamaşırhane, dükkanlar, WC-Duş üniteleri, restoran- kafeterya ve yat kulübüdür. İşletme aşamasında aynı zamanda limanı kullanacak olan yatlardan kaynaklanacak katı atıklar söz konusudur. Limandan faydalanan yatlardan kaynaklanacak katı atık miktarı hesaplanırken, yat limanının sezonlara bağlı kullanım oranları ve limanı kullanacak yat büyüklükleri göz önünde tutulmalıdır. Atık Yağlar: İşletme aşamasında yatların ve balıkçı teknelerinin motor yağı değişimleri sırasında oluşacak yağlar atık yağ olarak ele alınmalıdır. Limanın yoğunluğuna ve kapasitesine bağlı olarak oluşacak atık yağ miktarları değişiklik göstermektedir. Hava Kirletici Emisyonlar: İşletme aşamasında, yat limanın içerisindeki kapalı alanların ısıtılması amacıyla yakıt yakılmasından, tesis bünyesindeki akaryakıt istasyonundan, deniz araçlarının limana giriş ve çıkışlarından ve zaman zaman kısa süreli bakım ve kontrol amaçlı motor çalıştırılmasından hava kirletici ın oluşumu söz konusudur. Yat limanı içerisindeki kapalı alanların ısıtılması için kullanılacak yakıt tipi ısınmadan kaynaklı hava kirletici ın belirlenmesinde önem taşımaktadır. Tesis bünyesindeki akaryakıt istasyonundan kaynaklanacak uçucu istasyonun kapasitesine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Diğer Atıklar: Limanın işletme aşamasında yat, gezinti tekneleri gibi limandan yararlanan deniz araçlarının akü değişimlerinden atık akü oluşumu söz konusudur. Atık akü oluşumu tesisin yoğunluğuna ve kapasitesine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. İncelenen yat limanı tesisi için hem inşa hem de işletme aşamaları için atık emisyon kaynakları Tablo 1 de verilmektedir.

6 Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu Tablo 1 Yat limanı tesisinde oluşacak atık emisyon kaynakları BİRİM KATI ve TEHLİKELİ HAVA ATIKSU ATIKLAR KİRLETİCİ İNŞAAT İŞLERİ Hafriyat atığı Toz emisyonu Demir boru, çelik, sac, beton, kalıp tahtaları, boya kalıntıları ve ambalaj malzemeleri, vb. inşaat atıkları DENİZ DİBİ Dip malzemesi İNŞAAT AŞAMASI İŞLETME AŞAMASI TARAMASI İŞ MAKİNELERİ, ARAÇLAR ve EKİPMANLAR EVSEL ATIKLAR (Personel ve İşçiler) RESTORAN- KAFETERYA ve YAT KLÜBÜ İş makineleri ve araçların kullanılmış taşıt yağları ve ekipmanların hidrolik yağları Evsel atıksu Evsel atıksu WC-DUŞ Evsel atıksu ÇAMAŞIRHANE DENİZ ARAÇLARI Evsel atıksu Evsel nitelikli atıksu Sintine suyu Atık yağlar* İş makineleri ve araçların egzoz gazı ı kaynaklanan kaynaklanan kaynaklanan Tesise giriş-çıkış Bakım ve kontrol amaçlı motor çalıştırılması Feribot yanaşması İDARİ BİNALAR Evsel atıksu kaynaklanan * Atık Yağlar kapsamında ele alınacaktır. SONUÇLAR Her geçen gün daha da önem kazanan kirlenmenin değerlendirilmesi ve önlenmesi, gerek ulusal gerekse uluslararası yönetmelik ve düzenlemelerin birlikte ele alınması ihtiyacını gündeme getirmektedir. Bu kapsamda yapılan değerlendirmeler çok yönlü ve ayrıntılı incelemeleri gerektirmektedir. Özellikle faaliyetleri çeşitlilik ve zamana göre değişiklik gösteren tesislerde bu incelemeler daha ayrıntılı olarak yapılmak durumundadır. Bu çerçevede söz konusu değerlendirmeler bir sistematik çerçevesinde ele alınmalıdır. Bu hem yapılacak saptamalar, varılacak sonuçlar hem de yasal değerlendirmeler açısından önemlidir. Bu çalışmada Türkiye sahil şeridinde kurulacak yat limanı tesisi için yukarıda sözü edilen sistematik çalışma tüm adımları ile tanımlanmıştır. Bu sistematiğin uygulaması yapılarak yat limanı ile ilgili gerek inşa gerekse işletme aşamasındaki tüm faaliyetlerin tanımı ve bu faaliyetlerden kaynaklanacak atık türleri belirlenmiştir. Bu belirlemede yat limanına özel sintine suları ve atık yağlar gibi atıkların üzerinde önemle durularak atık profilleri ortaya konmuştur. KAYNAKLAR Dolgen, D., Alpaslan, M.N. and Serifoglu, A.G., Best Waste Management Programs (BWMPs) for Marinas: A Case Study, Journal of Coastal Conservation, Vol. 9, 2003, pp Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı ( ), Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bezirgan, A. E., Yat Limanı Yatırımlarında Olması Gereken Nitelik ve Tesisler, Türkiye nin Kıyı ve Deniz Alanları IV. Ulusal Konferansı, Türkiye Kıyıları 02 Konferansı Bildiriler Kitabı, 5-8 Kasım 2002, İzmir, E. Özhan, N. Alpaslan (Editörler). MARPOL, Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesi Hakkında Uluslararası Sözleşme, tarih ve sayılı Resmi Gazete.