GİRİŞ KAYNAK : ENGINEERING ECONOMY 8TH ED. E. PAUL DEGARMO WILLLIAMA G. SULLIVAN JAMES A. BONDATELLI EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 1

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GİRİŞ KAYNAK : ENGINEERING ECONOMY 8TH ED. E. PAUL DEGARMO WILLLIAMA G. SULLIVAN JAMES A. BONDATELLI EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 1"

Ufuk Akalın
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 GİRİŞ KAYNAK : ENGINEERING ECONOMY 8TH ED. E. PAUL DEGARMO WILLLIAMA G. SULLIVAN JAMES A. BONDATELLI EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 1

2 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİNİN TEMEL PRENSİPLERİ KONULAR MÜHENDİSLİK YÖNETİMİNDE MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ NEDEN ÖNEMLİDİR KARAR SÜRECİ MÜHENDİSLİK EKONOMİSİNİN MENŞEİ MÜHENDİSLİK VE YÖNETİM ARASINDAKİ İLİŞKİ PARASAL OLMAYAN FAKTÖRLER(ÖZELLİK) VE ÇOKLU AMAÇLAR SERMAYE TAHSİSİ VE MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ MÜHENDİSLİK EKONOMİSİNİN PRENSİPLERİ NELERDİR? MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ, METODOLOJİ, UYGULAMA EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 2

3 GİRİŞ Mühendislik ekonomisi önerilen teknik ve iş projelerinde ve girişimlerinde maliyet ve faydanın sistemli hesaplanması ile ilgili bir disiplindir. Mühendislik ekonomisi, mühendislik tasarımı ve teknik ve genel yönetimde yaygın olarak kullanılmaktadır. Mühendisler ve yöneticiler mühendislik ekonomisini aşağıdaki karar durumlarında kullanırlar Mühendislik tasarımı sürecinde alternatiflerin değerlendirilmesinde Otomasyon çalışmaların fayda maliyet analizinde Bütçe dahilinde öne sürülen projelerin değerlendirilmesinde Ulaşım filosunda değişiklik olup olmaması gerektiğinin analizinde yada hangi süratte değişiklik olması gerektiği analizinde Satın alma yada leasing arasında tercih yaparken EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 3

4 KARAR VERME SÜRECİ Karar vermede problem (durum), somut modellerle veya akli olarak kavramsallaştırılır. Karar vermelerde gerçekler sadeleştirilir ve aşağıdaki aşamalar bu süreçte bulunur. Problemin tanınıp, tanımlanıp formülleştirilmesi Mümkün olan alternatiflerin belirlenmesi Analiz Seçim / Karar verme EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 4

5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ ORİJİNİ Amerikada Demiryolları İnşasında çalışan bir inşaat Mühendisi olan Arthur M. Wellington mühendislik projelerinde ekonomik analizin önemini vurgulamıştır. Wellingtonun çalışmalarına yenileri eklenmiştir da Eugene Grant ın yayınladığı kitap bu konuda önemli bir dönüm noktası olmuş ve mühendisliğe ekonomik bakış açısının önemini vurgulamıştır. Sonraki çalışmalar mühendislik ekonomisinin gelişmesi ve yerleşmesine yardımcı olmuştur. EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 5

6 MÜHENDİSLİK ve YÖNETİM Mühendisler teknik bilgilerinden dolayı yöneticilerin karar verme sürecinde sıkça yardımlarına başvurduğu kimselerdir ve karar verme sürecinde gittikçe artan bir öneme sahip kimselerdir. Matematik, İstatistik ve Bilgisayar donanımı ve yazılımındaki gelişmeler daha kompleks problemlerin ele alınabilmesine vesile olmuş ve bu gelişmeler mühendislere olan ihtiyacı artırmıştır. EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 6

7 PARASAL OLMAYAN FAKTÖRLER(ÖZELLİK) VE ÇOKLU AMAÇLAR Ekonomik olmayan faktörlerinde analizde ve kararda düşünülmesi gereği artmıştır. Mühendislik ve iş projeleri parasal olmayan faktörlerle ve çok amaçla etkilenmektedir. Kar maksimizasyonu ve maliyet minimizasyonu dışındaki bazı firma için önemli amaçlar aşağıda listelenmiştir Müşteri beklentilerini karşılamak Çalışanların tatminini maksimize etmek Değişen talepleri karşılayacak şekilde esnek olmak Arzulanan kamuoyu imajının korunması Üretimde periodic dakgalanmaları dengelemek Operasyonlarda güvenliğin geliştirilmesi Zahirli atıkların azaltılması EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 7

8 SERMAYE TAHSİSİ VE MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ Finans fonksiyonu sermaye ayarlamayla ilgilenirken, Sermaye tahsisi yatırım fonksiyonun bir parçasıdır. Mühendislik ekonomisi sermaye harcama onayında önemli rol oynar. EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 8

9 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİNİN PRENSİPLERİ NELERDİR? Seçim alternatifler arasından yapılır. Mümkün olan alternatifler belirlenmeli ve ileri analiz için tanımlanmalı. Alternatiflerin beklenen getirileri arasındaki fark karşılaştırmada geçerlidir ve kararda düşünülmelidir. Mümkün olan alternatiflerin çıktıları belirlenmiş bir bakış açısından değerlendirilmelidir. Ortak bir ölçü birimi kullanılması mümkün olan pek çok alternatifin çıktılarının karşılaştırılmasını kolaylaştırır. Tercih edilen alternatifin seçimi kriter kullanımını gerektirir. Bunlar parasal, diğer ölçüt ve betimsel olabilir. Gelecekteki mümkün belirsizliğin alternatiflerin analiz ve seçiminde düşünülmesi gerekir. Kararın daha da iyileştirilmesi Seçilen alternatifin gerçek sonuçları ile beklenen değerlerlerin karşılaştırılması ve adaptasyonun yapılmasına bağlıdır EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 9

10 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ, METODOLOJİ, UYGULAMA Mühendislik Ekonomisinin metodoloji bölümü bu disiplinin teknik içeriğini oluşturan prosedür ve tekniklerden oluşmaktadır. Mühendislik ekonomisinin uygulama alanı çok geniş olup bir organizasyonun pek çok operasyon alanında bulunmaktadır. Uygulama iki geniş kategoride yapılmaktadır. Karar türü : Tesis ve techizat yenileme, sermaye bütçe tahsisi, fabrika genişletme, al veya lease et kararlarında, proje değerlendirme gibi durumlarda uygulanır. Fonksiyonel Aktivite: Planlama, tasarım, fabrika mühendisliği, üretim, gemi-taşıma, malzeme yönetimi, ulaştırma yönetimi ve benzeri organizasyon ve proje aktivite alanlarında uygulanır. EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 10

11 MALİYET KAVRAMI VE ANALİZİ KONULAR Batık maliyet ve fırsat maliyeti Sabit, değişken ve artımlı(marjinal) maliyet Tekrar eden ve etmeyen maliyetler Doğrudan, dolaylı ve overhead maliyetler Standart maliyetler Nakit ile kayıt maliyetleri Ömür çevrimi nedir? Ömür çevrim maliyetleri Başabaş noktası analizi Ortalama birim maliyet fonksiyonu Aktif ekonomik çalışmalar Muhasebe ve mühendislik ekonomisi çalışmaları Mühendislik ekonomisi adımları EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 11

12 PARA-ZAMAN İLİŞKİSİNİN PRENSİPLERİ KONULAR Sermaye Getirisi Faizin Menşei Basit Faiz Bileşik Faiz Muadillik kavramı Nakit akış diagram ve tabloları Faiz Formulleri Nakit akışının aritmetik sıralaması Nakit akışının geometrik sıralaması Efektif ve Efektif olmayan faiz hadleri Zamanla değişen faiz hadleri Sürekli Bileşiklemek EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 12

13 PARA ZAMAN İLİŞKİSİNİN UYGULAMALARI Para-Zaman ilişkisi düşünülecek olursa Mühendislik Ekonomisinin temel bazı metotlarının mekanizması ve bu metotların varsayımları ve aralarındaki ilişkileri özet bir şekilde tarif bu bölümün temel iki amacını oluşturmaktadır. Ekonomik değer hesaplarında beş temel metod aşağıdaki gibidir. Şimdiki zaman değeri Yıllık Eşdeğer Gelecek değer İç getiri oranı Dış getiri oranı EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 13

14 ALTERNATİFLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Bu dersin temel amacı ekonomik analiz ve farklı alternatifler arasında karşılaştırma yapılması için metodoloji geliştirmek ve göstermektir. Aşağıdaki başlıklar bu derste tartışılacaktır. Farklı alternatiflerin karşılaştırılması için temel felsefe Eşdeğer metodları Analiz periodu ne olmalıdır Getiri oranı metodları Sermayeye dönüştürülmüş değer metodu Projenin farklı kombinasyonları Bağımsız projeler arasında karşılaştırma EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 14

15 AMORTISMAN VE TÜKENİM Amortisman ve tükenim iki muhasebe kavramıdır yıllık vergi öncesi gelirden düşülür, böylece kullanımın ve zamanın mülk üzerine etkisi mali belgelerde yansıtılmış olur. Bu bölümdeki işlenecek konular şunlardır. Amortisman nedir? Değerin Tarifi Amortismanın amacı Zamanla açıklanan gerçek amortisman Amortisman türleri Amortisman yönteminin gereksinimleri Ne amortise olur. Tükenim Amortisman için muhasebe ENM 543 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 15

16 VERGİ-SONRASI ALTERNATİFLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu bölümün amacı vergi öncesi ve vergi sonrası ekonomik analizin farkını açıklamaktadır. Aşağıdaki konular bu bölümde açıklanacaktır. Farklı vergi türleri arasındaki farklar Vergi Öncesi ve sonrası çalışmalar arsındaki farklar nelerdir. Firmaların vergilendirilebilir geliri Bireylerin vergilendirilebilir geliri Etkin gelir vergi oranı Sıradan gelir ve kayıp Sermaye kazanç ve kayıp nedir Yatırım vergi kredisi Vergi sonrası mühendislik ekonomisi çalışmaları için bir prosedür Vergi sonrası nakit akışı için hesaplamaların karşılaştırılması Maliyet alternatiflerinin vergi sonrası karşılaştırılması Spesifik maliyet ayarlamalarının vergi sonrası değerlendirilmesi Tükenim tahsisatının vergi sonrası etkisi ENM 543 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 16

17 ENFLASYON VE FİYAT DEĞİŞİKLİKLERİ KONU 9 : Piyasada mal ve hizmet alışverişi yapıldığında para birimleri sabit olmamaktadır. Gelecek beklenen fiat değişiklikleri önemli olabilmekte ve vergi öncesi ve sonrası hesaplamalardaki mühendislik ekonomisi analizi olmadığında alternatiflerde hatalı tercih tehlikesi olabilmektedir. Bu bölümün amacı 1) enflasyon ve fiat değişiklikleri ile ilgilenmek için metodoloji geliştirmek. 2) Mühendislik ekonomisindeki bu etkilerli muhasebe etmek için uygun teknikleri geliştirmek ve göstermek. 3) Birim fiat değişiklikleri için tahminler geliştirmek. Aşağıdaki konular bu bölümü oluşturmaktadır Terminoloji ve temel kavramlar Geçerli (yürürlükte) ve ve real (sabit) dolar arasındaki ilişki Brüt (nominal) ile real faiz oranlarının birlikte kullanılması Diferansiyel fiyat enflasyonu Nakit akışlarının geometrik serileri ile fiyat değişikliklerini modelleme Geçerli ve real dolar analizi ne zaman kullanılır geçerli ve real dolar analizinin uygulamalarında rehber(guideline) ve stratejiler Beklenen fiyat değişiklik örnekleri Vaka analizleri Döviz kuru oranları ENM 543 MUHENDISLIK EKONOMISI 17

18 YENİLEME (REPLACEMENT) Bölüm 12 KONULAR Varlıkların(Asset) değiştirilmesinin sebepleri Gelir Vergisinin etkisi yenileme çalışmalarında düşünülmesi gereken faktörler Varolan varlığın yatırım değeri nedir? Yenileyicinin(challanger) ekonomik ömrü Muhafazacının (defender) ekonomik ömrü yenileme(replacement) veya(versus) Birleştirme(augmentation) Varlığın iptali ( abondonment of an asset) ne zaman düşünülmeli? Bir yenilemenin vaka geçmişi EMY 521 KONU-12 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 18

Benzer belgeler

MALİYET KAVRAMI VE ANALİZİ

MALİYET KAVRAMI VE ANALİZİ KONU-2 KAYNAK : ENGINEERING ECONOMY 8TH ED. E. PAUL DEGARMO WILLLIAMA G. SULLIVAN JAMES A. BONDATELLI EMY 521 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 1 MALİYET KAVRAMI VE ANALİZİ KONULAR Batık