MEIXNER SÜRECİ İLE REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU NUN MODELLENMESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MEIXNER SÜRECİ İLE REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU NUN MODELLENMESİ"

Transkript

1 Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 0, CİLT XXX, SAYI I, S MEIXNER SÜRECİ İLE REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU NUN Öze MODELLENMESİ Ömer ÖNALAN Levy süreçleri finans alanında aran bir öneme sahipir. Bunun emel nedenlerinden bir anesi, bu süreçlerin menkul kıyme fiyalarına iyi uyum sağlamasıdır. Meixner süreci dör paramere ile karakerize edilen, özel bir Levy sürecidir. Meixner süreçlerinin göreceli olarak kapalı formda ifade edilebilen basi bir marjinal olasılık yoğunluk fonksiyonuna sahip olması uygulamada bu süreçleri öne çıkarmakadır. Bu çalışmada, reel efekif döviz kurundaki değişimler, Meixner süreci kullanılarak modellenmişir. Yapılan deneysel çalışmada, Meixner dağılımının gerçek verileri iyi bir şekilde emsil eiği yapılan simülasyon çalışmaları ile espi edilmişir. Anahar Kelimeler: Lévy süreci, Meixner süreci, Reel efekif döviz kuru Simülasyon Absrac MODELING OF REAL EFFECTIVE EXCHANGE RATE WITH MEIXNER PROCESSES Lévy processes have increasing imporance in finance area. One of he essenial reasons for his increasing ineres is ha. These processes good fi o asse prices. Meixner process has go four paremeer and i is sub class for general Lévy processes.the marginal probabiliy densiy funcion of Meixner process is relaively simple and i can be represened in closed form.these properies makes popular Meixner process in applicaions. In his sudy we modelled he changes of real effecive Exchange rae wih Meixner processes.in he empirical sudy,we find ha Meixner model good fi real daa.finally we invesigae validae of he model using he simulaions. Key Words: Lévy process, Meixner process, Real effecive exchange rae, Simulaion Doç.Dr. Marmara Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü öğreim üyesi, omeronalan@marmara.edu.r 63

2 Doc. Dr. Ömer ÖNALAN.Giriş Meixner süreci, Schouens Teugels(998 ve Grigelionis(999 3 un çalışmalarıyla oraya çıkmışır. Daha sonra Schouens(00,00 4, 5 bu süreci finans alanına uygulamışır. Meixner dağılımı Meixner-Pollaczek polinomlarının diklik ölçümüdür 6. Meixner dağılımı aynı zamanda genelleşirilmiş z- dağılımlarının özel bir durumudur. Bu dağılımlar sonsuz bölünebilir olduklarından bir Levy süreci doğururlar. Meixner dağılımı esnek bir yapıya sahip olduğundan analiik ve nümerik olarak çalışılması kolay formüllere sahipir. Meixner dağılımının bileşik paramere uzayı, her bir paramere uzayının karezyen çarpımına eşiir. Meixner sürecinin en dikkae değer özelliklerinden bir aneside sürecin gözlem zamanına göre asimpoik davranışıdır. Süreç kısa zaman aralıklarında Couchy Levy sürecine yaklaşırken, uzun zaman aralıklarında, Brownian harekee yaklaşır. Kısa zaman aralığında gözlenmiş olan finansal mal fiyalarının logarimik değişimlerinin Gaussian olmadığı, genelde normal dağılımdan daha kalın kuyruklara sahip olduğu lieraürde birçok deneysel çalışma ile espi edilmişir 7. Schouens(00 endeks geirilerini modellemek için Meixner dağılımına dayanan bir model önermişir. Modelin sonuçları ile geleneksel Black-Scholes modelinin sonuçlarını karşılaşırdığında yeni modelin daha iyi oluğuna dair isaisiksel deliller elde emişir. Dalgalı kur sisemine geçilmesi ile birlike efekif döviz kuru finansal piyasalarda yaygın olarak kullanılan bir kavram haline gelmişir. Efekif döviz kurlarının küresel piyasalardaki kullanımı yaygınlaşıkça kurlardaki değişimin uluslar arası icareeki önemi her geçen gün daha da armışır. Bir ulusal paranın diğer ulusların paraları karşısında değerindeki değişme o ülkenin icari rekabe gücünün önemli bir gösergesidir. Burada ülkedeki enflasyon oranının da dikkae alınması gerekir. Bu durumda reel efekif kurlar iyi bir göserge olabilir. Nominal döviz kuru parasal bir kavram olarak, iki para biriminin göreceli fiyaını ifade eder. Reel döviz kuru ise yabancı ülkelerde üreilen malların yuriçinde üreilen mallar cinsinden göreceli fiyaını yansıır ve uluslar arası rekabei ölçmek için kullanılan gösergelerden biridir 8. Schouens,W.,Teugels,J.L.,Levy processes,polinomials and maringales. Communicaions in saisics; Sochasic Models,4, , Grigelionis,B.,Pocesses of Meixner ype,lihuenian Mahemaics Journal,39(,33-4, Schouens,W.,The Meixner processes in finance,eurorandom repor,00-00,eurorandom,eindhoven,00. 5 Schouens,W.,Meixner processes:heory and applicaions in finance. Eurorandom repor,00-004, Eurorandom,Eindhoven,00. 6 Koekoek,R.,Swarouw,R.F.,The Askey-scheme of hypergeomeric orogonal polinomials and is q-analogus.repor 97-7,Delf Universiy of echnology, Con,R.,Empirical properies of asse reurns:sylized facs and saisical issues.quaniaive finance,,3-36,00. 8 Marsh, I., S. Tokarick, An Assesmen Of Three Measures Of 64

3 Reel döviz kuru, nominal döviz kurunun yurdışı fiya seviyesi ile çarpımının yuriçi fiya seviyesine oranı olarak hesaplanır 9. Şu halde reel döviz kuru, ulusal para birimi cinsinden yurdışı mal fiyalarının yuriçi mal fiyalarına oranı olarak anımlanır. Bu durumda reel kur, icaree konu olan malların yuriçindeki üreim maliyei olarak yorumlanabilir. Reel kur seviyesindeki arma icari malların yur içi üreim maliyeinin arığını göserir. Diğer bir deyişle reel kurlardaki arma ülkenin uluslar arası rekabe gücünün azaldığını ersine kurdaki azalma ise ülkenin rekabe gücündeki arma olarak yorumlanır. Reel kur yöneicilerin kaynakları icari ve icari olmayan mallar arasında, paylaşırma kararı verirken kullanacakları önemli bir gösergedir. Bir ülke uluslararası piyasalarda, birden çok ülke ile hem icare hem de rekabe ilişkisi içerisinde olduğundan, reel kurun efekif endeks olarak düşünülmesi makul bir yaklaşım olacakır. Faka bu durumda hangi ülkelerin seçileceği bunların ağırlıklarının ne olacağı ve hangi fiya endekslerin kullanılacağı önemli bir sorun olarak karşımıza çıkar. Efekif endeks oluşurulurken yukarıdaki seçimler, söz konusu efekif kur endeksinin hangi amaçlarla kullanılacağına bağlı olarak farklı olabilmekedir. Yuriçi ve yurdışı fiya endekslerinin seçimin de ükeici fiyaları, opan eşya fiyaları, ihala-ihraca fiyaları, Gayrisafi yuriçi hasıla vb. endeksler kullanılabilir 0.Uluslar arası rekabei ölçme açısından TÜFE en yaygın kullanılan fiya endeksidir. Çalışma aşağıdaki gibi organize edilmişir.. kısımda Meixner süreci anımlanarak emel özellikleri irdelenmişir. 3. kısımda, Meixner dağılımının simülasyonu konusu ele alınmış, 4. kısımda, Meixner dağılımının efekif döviz kurları için bir model olarak kullanımı araşırılmış, 5. kısımda ise çalışmanın sonuçları yer almışır.. Meixner Süreci. Levy Modelleri Black-Scholes modelinde opsiyona konu olan baz menkul kıymein geirilerinin normal dağılmış olduğu kabul edilir. Bu varsayım deneysel bulgularla am uyuşmamakadır.deneysel gerçekleri daha iyi emsil edebilmek için lieraürde farklı yaklaşımlar önerilmişir.bu alernaifler arasında en popüler olanı ise üsel Levy modelleri sınıfı dır. Black-Scholes modelinde emel (baz malın fiya süreci aşağıdaki geomerik Brownian hareke süreci ile modellenmişir. Compeiiveness, Review Of World Economics, 3 (4, 700 7, Edwards, S.,Exchange Rae Misalignmen in Developing Counries, World BankOccasional Papers, No Clark, P., L. Bariloni,., T. Bayoumi. ve S. Symansky, Exchange Raes and Economic Fundamenals, IMF Occasional Papers, No.5, Eylül 994. Wickham, P.,A Revised Weighing Scheme for Indicaors of Effecive ExchangeRaes, IMF Working Paper, No.87,

4 Doc. Dr. Ömer ÖNALAN S ( µ σ + σ = S0 ( B Burada ( 0 B sandar Brownian hareke sürecini gösermekedir. Yeni önerilen modelde, sürecin arımları durağan, bağımsız faka bu arımların normal dağılmış olması gerekmemekedir. Tanım (Levy süreci Sıfır nokasından başlayan, arımları bağımsız ve durağan, örneklem eğrileri sol limilerle sağ sürekli (cadlag olan bir ( 0 sokasik sürecine Levy süreci denir. Brownian hareke çok genel bir X Levy süreci ile yer değişirdiğinde aşağıdaki formda ifade edilen üsel Levy modeli elde edilir.. Meixner dağılımı Meixner dağılımı ( α, β, δ, µ X S = S0e ( Meixner ile göserilir. Bu dağılım sonsuz bölünebilir ve self-decomposable dır.dağılımının olasılık yoğunluk fonksiyonu aşağıdaki formdadır. ( x = ( cos( β απ Γ( δ δ exp ( β ( x µ α i Γδ + ( x µ f Meixner (3 x α β π π δ µ Burada R, > 0, (,, > 0, R, i = Γ ( x µ i δ z δ + e (4 α = x µ + Sin log z z 0 α 0 x µ Cos log z z α δ e z dz dz α X Γ f ~ x ( x + i y ~ y exp( π y, y ( x ( cos( β απ Γ( δ π Olduğundan, δ β ix = exp x Γδ +, µ α α δ δ ( cos( β β x x exp x π xp π απ Γ( δ α α α ( = 0 66

5 Olarak ifade edilebilir. = 0 olur. Meixner dağılımının karakerisik fonksiyonu aşağıdaki şekilde verilir. φ X İspa: φ X ( u cos( β α u iβ cosh β için Meixner dağılımı µ mod u civarında simerik δ exp ( iuµ = (5 iux ( E( e ( cos( β απ Γ( δ δ ( x µ i ( x µ β = = exp + iux Γδ + dx α α ( cos( β απ Γ( δ δ ( x µ β + iuα i = exp ( x µ + iuµ Γδ + dx α α ( cos( β δ = β + iαu cos δ δ exp ( iuµ β + iuα cos iu i ( ( x. β + α µ exp x µ Γδ + απ Γ( aδ α α cos( β = β + iuα cos δ cos( β = uα iβ cosh δ exp exp ( iuα ( iuµ Grigelionis,B.,Generalized Z-disribuions and relaed sochasic processes. dx Mahemaics Informaikos Insiuas preprinas Nr.000-,Vilnius

6 Doc. Dr. Ömer ÖNALAN X Meixner sürecinin kümülan doğuran süreci: κ uα + β ( u = δ log( cos( β δ logcos uµ X + (6 Eğer X ~ ( α, β, δ, µ dağılmış ise X ~ Meixner( α, β, δ, µ Meixner dağılmışır. Meixner dağılımının üm merebelerden momenleri mevcuur. Dağılım her zaman normal dağılımdan daha sivridir. X ~ Meixner( α, β, δ, µ Oralama E ( X µ + αδ an( β Varyans Var ( X Çarpıklık Basıklık δα cos ( β 3 E( X E( X ( Var( X 3 4 E( X E( X cos( β 3 + ( Var( X δ sin ( β δ Meixner dağılımının karakerisik fonksiyonuna bakıldığında, dağılımın sonsuz bölünebilir olduğu görülür. Genelde bir Levy süreci üç kısımdan oluşur bunlar; lineer bileşen, Brownian hareke bileşeni ve sıçrama bileşenidir. Bu formdaki bir göserimde Meixner süreci, Brownian hareke bileşenine sahip değildir. Meixner sürecinin sıçramaları aşağıdaki şekilde ifade edilen Levy ölçümü kullanılarak ölçülür. v ( dx ( βx α ( xπ α dx exp = δ (7 x sinh v ( dx Levy ölçümü sıçramaların nasıl oluşuğunu göserir. Meixner süeci kısa zaman aralıklarında, yani h 0 durumunda, hα δ ( X h µ h 0 68

7 Şeklinde anımlanan süreç, Cauchy Levy sürecine yakınsar. Daha uzun zaman aralıklarında, yani h + durumunda ise cos α ( β hδ ( X h h( µ + α δ an( β Yukarıdaki şekilde anımlanan süreç, sandar Brownian harekee yakınsar 3. Meixner Dağılımının Kuyrukları Meixner dağılımının kuyrukları yarı-kalın kuyruklar olarak adlandırılır. Meixner dağılımı; normal dağılım ile kalın kuyruklu dağılımlar arasında yer alan bir dağılımdır. f ρ σ x ( x ~ C x e x Meixner, 0 f ρ σ + x ( x ~ C x e + Meixner +, x (8 ρ ρ R, C, C+, σ, σ + 0 δ, σ = ( π β ( π + β =, σ +.. Paramerelerin Momen Takdircileri α = Meixner dağılımının momenleri, dağılımın eorik momenleri,örnek momenlerine eşilenerek elde edilirler. x = m = n m n x i i= 3 b =, ( m 3 ( b 3 6 ˆ = m b α ˆ β = sign, m = ( x x k m n n i= i α k, k =,,... 4 b = (9 ( m b b 3 ( b arccos b b 3 3 Rosinski,J.,Tempering sable processes,sochasic Processes and heir Applicaions,7(6,

8 Doc. Dr. Ömer ÖNALAN ˆ δ = b b 3, b 3b 6 0 Ve b 3 0 < b + 3 ˆ = ˆ β ˆ µ m ˆ an α δ (0 b koşullarının sağlanması gerekir. Eğer b ise momen akdircisi meodu uygulanamaz. Şekil : Farklı bea değerleri için Meixner dağılımları Farklı bealar için Meixner dağılımı Sıklık geiri bea- bea 0 bea Şekil : Farklı dela değerleri için Meixner dağılımları Farklı delalar için Meixner dağılımı.6.4. sıklık dela03 dela 05 dela geiri 3. Meixner Dağılımının Simülasyonu Meixner dağılımının kuanil fonksiyonu kapalı formda yazılamadığından, f x Meixner dağılımının olasılık benzeim için kabul-red meodunu kullanacağız. ( yoğunluk fonksiyonunu gösermek üzere, x in her değeri için f ( x k g( x 70

9 olacak şekilde uygun bir g ( x olasılık yoğunluk fonksiyonu seçilir. bilinmesi gerekir 4. Burada dikka edilmesi gereken bir diğer hususa ( x k sabiinin g in kümülaif dağılım fonksiyonunun, ersi kolayca belirlenebilen bir fonksiyon olmasıdır. Meixner dağılımının herhangi bir paramere değeri için f ( x fonksiyonuna göre daha baskın olan uygun bir g ( x dağılımı olarak Johnson dağılım ailesinden bir dağılım seçilebilir 5. Seçilecek olasılık yoğunluk fonksiyonunun kümülaif dağılım fonksiyonu aşağıdaki gibi olsun. x a ( x a, b, c d = Φc + d h G, ; ( b Burada Φ sandar normal dağılımın kümülaif dağılım fonksiyonunu gösermekedir. Johnson ailesinden seçilen olasılık yoğunluk fonksiyonu g ( y doğuran rassal değişkende Y olsun 6. Bu durumda, ( y fonksiyonunun açık formu aşağıdaki gibi verilir., bu fonksiyonu g olasılık yoğunluk y a g( y; a, b, c, d = f JS ;0,, c, d ( a b f JS d (, R ( ;0,, c, d = exp c + d sinh ( π y a Z = c + d h b + olmak üzere yukarıdaki Johnson dağılımının momenleri aşağıdaki şekilde hesaplanır. k z c ( = a + b sinh ( z dz, k =,,... E Y R d k φ (3 Burada φ sandar normal dağılımın olasılık yoğunluk fonksiyonunu gösermekedir. Y rassal değişkenin sıfır civarındaki momenleri aşağıdaki gibi ifade edilebilir. 4 Devroye,L.,Non uniform random variae generaion,new York,Springer Verlag, Grigelleo,M.,Provasi,C.,Simulaion and esimaion of he Meixner disribuion.communiaions in Saisics-Simulaion and Compuaion,38,009,s Johnson,N.,Koz,S,Balakrishnan,N.,Coninuous univariae disribuions.vol..nd ed.wiley,new York,994. 7

10 Doc. Dr. Ömer ÖNALAN ( Y = µ = a b ξ sinh( ν E JS b ( Y = σ = ( ξ ( ξ cosh( ν + Var JS b JS = ξ ( ξ [ ξ ( ξ + sinh( 3ν + 3sinh( ν ] [( ξ ( ξ cosh( ν + ] 3 Yukarıdaki formülde, ( ξ = exp d Ve = c d ν dir. Meixner dağılımının momenleriyle Johnson dağılımının momenleri eşilenerek buradan ( a, b, c, d paramereleri ahmin edilir. Bu ahmin işleminde ilk olarak, yukarıdaki dör momen denkleminden son ikisi kullanılarak c ve d paramereleri belirlenir. Sonrada ilk iki denklemden a ve b paramereleri elde edilir. k sabii ise Meixner dağılımının olasılık yoğunluk fonksiyonunun Johnson dağılımının olasılık yoğunluk fonksiyonuna oranının en büyük değeri olarak seçilir. Meixner dağılımının simülasyon işlemi aşağıdaki gibi özelenebilir 7.. Johnson dağılımının paramereleri aˆ, bˆ, cˆ, dˆ ahmin edilir.. k sabiinin değeri belirlenir. 3. ~ N( 0, U değerleri üreilir. 4. Johnson dağılımından aşağıdaki dönüşüm kullanılarak bir x z cˆ = aˆ + bˆsinh dˆ 5. Eğer U k f Meixner g JS ( x ; α, β, δ, µ ( x ; aˆ, bˆ, cˆ, dˆ, z ~ N x ( α, β, δ, µ ( 0, x değeri üreilir. ise Meixner dağılımından elde edilmiş bir değer olarak kabul edilir. Eğer yukarıdaki eşisizlik sağlanmıyorsa, 3. adıma gidilerek yeni bir U değeri seçilerek işlemler benzer şekilde ekrarlanır. 7 Grigelleo,M.,Provasi,C,009,a.g.e. s

11 Meixner Dağılımının Tam Simülasyonu 8 α = ve δ = Sabi değerleri için, K ln ~ Meixner β π K (,,,0 K ~ Gamma( ( + β, ve K ~ Gamma( ( β, π Algorima: ( α,0, δ, µ Meixner Dağılımının simülasyonu ; ( δ, δ α U V = max U (, π U ve U + Aralığın da düzgün (üniform dağılmış bağımsız rassal değişkenlerdir. Adım: U ve V rassal değişkenleri üreilir. Eğer < [ α max ( δ, δ ] V ise adım 3 e gidilir. Adım : Eğer, İse max, ( δ α Γ( δ + V δ U < X V aksi akdirde, adım e gidilir. Adım 3: Eğer Γ( δ Aksi akdirde adım geri dönülür. Γδ + i α V U < Γδ + i ise X V α Ayrıca Essher dönüşümü kullanılarak ( α, β, δ, µ aşağıdaki şekilde üreilebilir. ~ β = exp β X X α ( µ + δ ln cos V Meixner dağılımı, 8 Kawai,R, Parameer sensiiviy esimaion for Meixner disribuion and Levy processes,working paper, Deparmen of mahemaics, Universiy of Leiceser,p

12 Doc. Dr. Ömer ÖNALAN 4.. Meixner Dağılımının Esscher Dönüşümü Bir menkul kıymein fiyaının X S = S0e süreci ile modellendiğini ve bununda gerçek dünya olasılık ölçümü P alında bir Meixner ( α, β, δ, µ dağılımına sahip olduğunu kabul edelim. Burada P Z ile gösereceğiz. ( θ = X X X sürecindeki değişimi M Sonlu, sıfırdan farklı ve π < β + θα < π koşulu sağlanıyorsa, o zaman θ parameresine göre bir Q Esscher dönüşümü vardır. Eğer π < β + θα < π α koşulu sağlanıyorsa, P M ( θ + mevcuur ve ( Q e X durumunda ise θ için aşağıdaki çözüm elde edilir. cos θ = β + an α E üsel momeni sonludur. α π ( α + exp[ ( µ r δ ] ( sin α Q Esscher dönüşümü alında X r dağılmışır. Ayrıca ( e X < olması (4 Z =, Meixner ( α, β + θ α, δ, µ ıskono edilmiş fiya süreci Q maringaledir. Meixner dağılımı Esscher dönüşümü alında kapalıdır. Yani gerçek dünyadan gözlenmiş olan süreç, Meixner dağılımına sahipse bu süreçen elde edilen risk yansız süreçe Meixner dağılmışır. Q Denk maringale ölçümü, bir Levy sürecinin oralama-düzelilmiş üseli ile elde edilir. Bu durumda, risk-yansız süreç aşağıdaki gibi yazılabilir. ~ S ( X exp( r ( exp( X = S0 exp (5 E Yukarıdaki S ~ süreci bir Q - (, β, δ, µ yansız µ yü göserir ve aşağıdaki gibi anımlanır. ( β [( α + β ] Meixner α ~ süreci izler. Burada ~ µ risk ~ cos µ = r δ log (6 cos Bu durunda risk-yansız olasılık ölçümü alında, Meixner dağılımının olasılık yoğunluk fonksiyonu aşağıdaki hali alır. 74

13 f ( x, θ 4. Uygulama αθ + β cos = exp δ απ Γ( δ ( αθ + β ( x µ i( x µ α Γ δ + Bu çalışmada, T.C. Merkez Bankası ndan alınan, Tüfe Bazlı Reel Efekif Döviz Kuru Endeksinin Ocak Mar 00 arihleri arasındaki aylık değerleri ve arihleri arasındaki US Dolar/TL günlük döviz kuru verileri aynı arihleri kapsayan İMKB 00 bileşik endeks geirileri kullanılmışır. Çalışmada Tüfe Bazlı Reel Efekif Döviz Kuru Endeksindeki değişimlerin Meixner süreci kullanılarak modellenebileceği göserilmeye çalışılmışır. S Efekif kurun zamanındaki değerini gösersin. ln( S ln( S X Reel efekif kurdaki α X = Şeklinde anımlanan { } 0 değişimlerin süreci bir Meixner süreci izliyorsa bu durumda, X dağılmışır. ~ Meixner ( α, β, δ, µ S0 > 0, r 0, σ > 0, T > 0 Olmak üzere, Reel efekif kur değerleri süreci S, aşağıdaki gibi anımlanır. { } 0 ln S T S = S 0 e r e E σ X σ X ( e = σ X ln T + S0 + T r σ µ ln cos İlk olarak veri kümesinin anımsal isaisikleri hesaplanmışır. cos( β [( σα β ] δ Reel efekif kur için anımsal isaisikler Orlama Sd.Sap Çarpıklık Basıklık Anderson Darling P değeri J.B isaisiği JB-isaisiğinin %95 güven seviyesindeki eorik değeri 5.99, %99 güven seviyesindeki eorik değeri ise 9. dir 75

14 Doc. Dr. Ömer ÖNALAN Şekil 3: Reel efekif kurdaki değişimlerin hisogramı Yukarıdaki anımsal isaisiklere ve hisogram a bakıldığında reel efekif kurdaki değişimlerin normal dağılım gösermediği açıkça görülmekedir. Dağılım sola çarpık olup, normal dağılımdan çok daha sivridir. Şekil 4: Dolar kuru değişimi ve İMKB 00 indeksi geirisi Dolar kuru değişimi ve İmkb00 geirisi 0.5 Kur-Endeks geirisi İMKB00 geiri Kur değişimi -0.5 Tarih Ekonominin önemli gösergelerinden biri olan İMKB bileşik endeksindeki değişimlerle reel efekif kurdaki değişimin ne ölçüde birlike hareke eiğini gözlemlemek efekif kurdaki gelişmeler hakkında önemli bilgiler verecekir. Buna 76

15 göre incelenen dönem içerisinde İMKB 00 bileşik endeksinin Efekif döviz kuruna göre daha oynak bir yapıya sahip olduğu, efekif kurun bileşik endeksi gecikmeli olarak akip eiği gözlemlenmekedir. Şekil 5: Tarihsel reel efekif döviz kuru Reel efekif Kur 50 Efekif kur değeri Kur Oca.80 Oca.8 Oca.84 Oca.86 Oca.88 Oca.90 Oca.9 Oca.94 Oca.96 Oca.98 Oca.00 Oca.0 Oca.04 Oca.06 Oca.08 Oca.0 Tarih Reel efekif kurun arihsel verileri incelendiğinde özellikle 980 ile 990 yılına kadar monoon bir şekilde azalan bir seyir izlediği, yılları arasında, oldukça düzgün bir şekilde arığı ancak 00 yılında büyük bir kırılma yaşadığı görülmekedir. Bununla birlike, özellikle 00 den 00 yılına kadarki zaman periyodunda ani düşüşlerle birlike genelde arma eğiliminde olduğu görülmekedir. Şekil 6: Reel efekif döviz kuru geiri sıklık grafiği Reel efekif döviz kuru geiri sıklığı Geiri Aralık 77

16 Doc. Dr. Ömer ÖNALAN Şekil 7: Reel efekif döviz kuru geiri grafiği ReelEfekif kur geirisi Kur değişimi Oca.80 Oca.8 Oca.84 Oca.86 Oca.88 Oca.90 Oca.9 Oca.94 Oca.96 Oca.98 Oca.00 Oca.0 Oca.04 Oca.06 Oca.08 Oca.0 Geiri Tarih Yukarıdaki şekil 7 grafiğinden de açıkça görülebileceği gibi 994 yılında çok şiddeli bir değer kaybı,00 ve 009 yıllarında dramaik değişiklikler gerçekleşmişir. Şimdi de Tüfe Bazlı Reel Efekif Döviz Kuru Endeksindeki değişimlere Meixner dağılımını uyarlayalım. Bunun için önce kur verileri kullanılarak Meixner dağılımının momenleri, çarpıklığı ve basıklığı hesaplanır. Sonra Meiner dağılımının paramerelerinin momen akdircileri kullanılarak dağılımın dör parameresi akdir edilir. Tablo : Meixner dağılımının ilk dör momeni ile çarpıklık ve basıklık ahmini m m m 3 m 4 b b E E Tablo : Reel efekif döviz kuru için Meixner paramerelerinin akdiri Meixner dağılımının paramerelerinin akdiri αˆ βˆ δˆ µˆ

17 Şekil 8: Gerçek reel efekif döviz kuru geirisi ve Meixner modeli kullanılarak ahmin edilmiş olan ahmini reel efekif döviz kuru geirisi Tüfe Bazlı Reel Efekif Döviz Kuru Endeksindeki değişimlerden uyarlanan Meixner dağılımından simüle edilmiş değerlerle endeksin gerçek değişimleri arasındaki uygunluk, grafik olarak yukarıda göserilmişir. Bu grafiken de görülebileceği gibi modelden elde edilen değerlerle gerçek değerler iyi bir uyum gösermekedir. Ancak söz konusu modelin kriz dönemlerindeki dramaik değişimleri çok iyi öngöremediği söylenebilir. Şekil 9: Reel efekif kur için ahmin edilen paramereler kullanılarak elde edilen Meixner dağılımının grafiği meixner dağılımı pdf

18 Doc. Dr. Ömer ÖNALAN 5. Sonuç Çalışmada, reel efekif kurdaki değişimlerin modellenmesi konusu ele alınmışır. Reel kur, uluslar arası icarei yapılan malların yur içindeki üreim maliyei olarak yorumlanabilir. Reel kurdaki değişim ülkenin uluslar arası rekabe gücündeki değişimi ifade eder. Reel efekif kur ise bu göserge için kullanılabilecek uygun bir endeks olarak düşünülebilir. Şu halde bu endeks in modellenmesi ve geleceğinin kesirimi oldukça önemli bir konudur. Çalışmamızda kurdaki değişimlerin Meixner süreci kullanılarak modellenmesi araşırılmışır. Bu süreç, durağan bağımsız arımlar ile esnek bir yapıya sahipir. Kur değişim verileri için normal dağılımdan ziyade Meixner dağılımının dağılımının daha uygun olacağı espi edilmişir. Reel efekif kur verilerine uyarlanmış olan Meixner dağılımdan simülasyon meoları kullanılarak değerler üreilmişir. Elde edilen bu değerlerin dağılımı ile reel efekif kurdaki gerçek değişim değerleri karşılaşırıldığında modelin gerçek durumu oldukça iyi emsil eiği görülmüşür. Bununla birlike herhangi bir modellerin gerçeğin idealleşirilmiş bir emsili olduğu da unuulmamalıdır. 80

19 Kaynakça CLARK, P., L. BARTILONI,., T. BAYOUMI. VE S. SYMANSKY. Exchange Raes and Economic Fundamenals, IMF Occasional Papers, No.5, Eylül 994. CONT,R.,Empirical Properies of Asse Reurns:Sylized Facs and Saisical Issues. Quaniaive finance,,3-36,00. DEVROYE,L.,Non Uniform Random Variae Generaion,New York, Springer- Verlag,986. EDWARDS, S.,Exchange Rae Misalignmen in Developing Counries, World Bank, Occasional Papers, No GRIGELIONIS,B.,Generalized Z-Disribuions and Relaed Sochasic Processes.Mahemaics Informaikos Insiuas preprinas Nr.000-,Vilnius.000. GRIGELIONIS,B.,Pocesses of Meixner Type, Lihuenian Mahemaics Journal, 39(,33-4,999. GRIGELLETTO,M.,PROVASI,C.,Simulaion and Esimaion of he Meixner Disribuion. Communiaions in Saisics-Simulaion and Compuaion, 38,009,s JOHNSON,N.,KOTZ,S,BALAKRISHNAN,N.,Coninuous Disribuions. Vol..nd ed. Wiley New York,994. Univariae KAWAI, R., Parameer Sensiiviy Esimaion for Meixner Disribuion and Levy Processes,Working paper, Deparmen of mahemaics, Universiy of Leiceser,00,s.8-0. KOEKOEK,R.,SWARTTOUW,R.F.,The Askey-Scheme of Hypergeomeric Orogonal Polinomials and Is q-analogous. Repor 97-7,Delf Universiy of echnology,998. MARSH, I., TOKARIK,S.,An Assesmen of Three Measures of Compeiieness, Review of World Economics,3 (4,700-7,996. ROSINSKI,J.,Tempering Sable Processes, Sochasic Processes and Their Applicaions,7(6, SCHOUTENS,W.,TEUGELS,J.L.,Levy Processes Polinomials and Maringales. Communicaions in Saisics; Sochasic Models, 4, , 998. SCHOUTENS,W.,The Meixner Processes in Finance, Eurorandom repor, 00-00,Eurorandom,Eindhoven,00. SCHOUTENS,W.,Meixner Processes: Theory and Applicaions in Finance. Eurorandom repor,00-004, Eurorandom,Eindhoven,00. WICKHAM, P.,A.,Revised Weighing Scheme for Indicaors of Effecive ExchangeRaes, IMF Working Paper, No.87,987. 8

20

FİNANSAL ZAMAN SERİLERİ İÇİN ORTALAMAYA DÖNME SIÇRAMA DİFÜZYON MODELİ

FİNANSAL ZAMAN SERİLERİ İÇİN ORTALAMAYA DÖNME SIÇRAMA DİFÜZYON MODELİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 7, CİLT XXII, AYI 1 FİNANAL ZAMAN ERİLERİ İÇİN ORTALAMAYA DÖNME IÇRAMA DİFÜZYON MODELİ Doç. Dr. Ömer ÖNALAN * Öze Bu çalışmada, finansal menkul kıyme zaman serilerinin

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik

Detaylı

ÜSTEL VE LOGARİTM FONKSİYONLAR

ÜSTEL VE LOGARİTM FONKSİYONLAR ÜSTEL VE LOGARİTM TMİK FONKSİYONLAR Şekil 5.1a Üsel Fonksiyonlar 2 y 10 8, 1 y = f = b b> 6 4 2-3 -2-1 1 2 3 Şekil 5.1b Üsel Fonksiyonlar 3 y 50 2 y = f = 2 40 30 20 y = f = 2 10-2 -1 1 2 3 4 Şekil 5.1c

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

Ayhan Topçu Accepted: January 2012. ISSN : 1308-7304 ayhan_topcu@hotmail.com 2010 www.newwsa.com Ankara-Turkey

Ayhan Topçu Accepted: January 2012. ISSN : 1308-7304 ayhan_topcu@hotmail.com 2010 www.newwsa.com Ankara-Turkey ISSN:136-3111 e-journal of New World Sciences Academy 212, Volume: 7, Number: 1, Aricle Number: 3A47 NWSA-PHYSICAL SCIENCES Received: December 211 Ayhan Toçu Acceed: January 212 Fahrein Arslan Series :

Detaylı

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü

Detaylı

C L A S S N O T E S SİNYALLER. Sinyaller & Sistemler Sinyaller Dr.Aşkın Demirkol

C L A S S N O T E S SİNYALLER. Sinyaller & Sistemler Sinyaller Dr.Aşkın Demirkol Sinyaller & Sisemler Sinyaller Dr.Aşkın Demirkol SİNYALLER Elekriki açıdan enerjisi ve frekansı olan dalga işare olarak anımlanır. Alernaif olarak kodlanmış sinyal/işare de uygun bir anım olabilir. s (

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.

Detaylı

Stokastik Süreçler. Bir stokastik süreç ya da rastgele süreç şöyle tanımlanabilir.

Stokastik Süreçler. Bir stokastik süreç ya da rastgele süreç şöyle tanımlanabilir. Bir stokastik süreç ya da rastgele süreç şöyle tanımlanabilir. Zamanla değişen bir rastgele değişkendir. Rastgele değişkenin alacağı değer zamanla değişmektedir. Deney çıktılarına atanan rastgele bir zaman

Detaylı

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Murat MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.tr Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ÖZET

Murat MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.tr Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ÖZET İMKB Piyasalarındaki Volailienin Modellenmesi ve Öngörülmesi: Asimerik GARCH Modelleri ile bir Uygulama Mura MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.r Bankacılık Düzenleme ve Deneleme Kurumu (BDDK) ÖZET Çalışmada, 5

Detaylı

İMKB 100 endeksindeki kaldıraç etkisinin ARCH modelleriyle iki alt dönemde incelenmesi

İMKB 100 endeksindeki kaldıraç etkisinin ARCH modelleriyle iki alt dönemde incelenmesi İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:41, Sayı/No:, 1, 14-6 ISSN: 133-173 www.ifdergisi.org 1 İMKB 1 endeksindeki kaldıraç

Detaylı

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yönemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi:

Detaylı

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

= t. v ort. x = dx dt

= t. v ort. x = dx dt BÖLÜM.4 DOĞRUSAL HAREKET 4. Mekanik Mekanik konusu, kinemaik ve dinamik olarak ikiye ayırmak mümkündür. Kinemaik cisimlerin yalnızca harekei ile ilgilenir. Burada cismin hareke ederken izlediği yol önemlidir.

Detaylı

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ

Detaylı

MEH535 Örüntü Tanıma

MEH535 Örüntü Tanıma MEH535 Örünü Tanıma 4. Paramerik Sınıflandırma Doç.Dr. M. Kemal GÜLLÜ Elekronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü web: hp://akademikpersonel.kocaeli.edu.r/kemalg/ E-posa: kemalg@kocaeli.edu.r Paramerik

Detaylı

REEL DÖVİZ KURLARINDA UZUN DÖNEM BAĞIMLILIK THE LONG-TERM DEPENDENCE IN REAL EXCHANGE RATES Emre ÜRKMEZ *

REEL DÖVİZ KURLARINDA UZUN DÖNEM BAĞIMLILIK THE LONG-TERM DEPENDENCE IN REAL EXCHANGE RATES Emre ÜRKMEZ * Uluslararası Sosyal Araşırmalar Dergisi The Journal of Inernaional Social Research Cil: 10 Sayı: 49 Volume: 10 Issue: 49 Nisan 2017 April 2017 www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 REEL DÖVİZ KURLARINDA

Detaylı

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +

Detaylı

Makine Öğrenmesi 8. hafta

Makine Öğrenmesi 8. hafta Makine Öğrenmesi 8. hafa Takviyeli Öğrenme (Reinforcemen Learning) Q Öğrenme (Q Learning) TD Öğrenme (TD Learning) Öğrenen Vekör Parçalama (LVQ) LVQ2 LVQ-X 1 Takviyeli Öğrenme Takviyeli öğrenme (Reinforcemen

Detaylı

Iki Boyutlu Sabit Katsay l Lineer Homogen Diferensiyel Denklem Sistemleri (Euler Metodu)

Iki Boyutlu Sabit Katsay l Lineer Homogen Diferensiyel Denklem Sistemleri (Euler Metodu) Iki Boyulu Sabi Kasay l Lineer Homogen Diferensiyel Denklem Sisemleri (Euler Meodu) Bu bölümde sabi kasay l, lineer, homogen 8 >< d = a 1x + b 1 y >: dy d = a 2x + b 2 y sisemi ele al nmakad r. Burada

Detaylı

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,

Detaylı

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz

Detaylı

598 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2016

598 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2016 598 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2016 Döviz Kuru, Alın Fiyaları ve Borsa Geirileri Yönünün Yüksek Dereceden Markov Zincirleri leri ile Tahmini Esimaion of Direcion of Exchange Rae, Gold

Detaylı

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

İMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim

İMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:009 Cil:6 Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA İMKB de Fiya-Hacim İlişkisi - Asimerik Ekileşim Yrd. Doç. Dr. Koray KAYALIDERE Celal Bayar Üniversiesi,U.B.Y.O., Bankacılık

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ZAMAN SERİSİ MODELLERİ ÜZERİNE BİR SİMÜLASYON ÇALIŞMASI

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ZAMAN SERİSİ MODELLERİ ÜZERİNE BİR SİMÜLASYON ÇALIŞMASI T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ZAMAN SERİSİ MODELLERİ ÜZERİNE BİR SİMÜLASYON ÇALIŞMASI Tufan ÖZEK YÜKSEK LİSANS TEZİ İSTATİSTİK ANABİLİM DALI Konya, T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ

Detaylı

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*

Detaylı

GEFRAN PID KONTROL CİHAZLARI

GEFRAN PID KONTROL CİHAZLARI GEFRAN PID KONTROL CİHAZLARI GENEL KONTROL YÖNTEMLERİ: ON - OFF (AÇIK-KAPALI) KONTROL SİSTEMLERİ: Bu eknik en basi konrol ekniğidir. Ölçülen değer (), se değerinin () üzerinde olduğunda çıkış sinyali açılır,

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:23 Sayı:1, Yıl:2008, ss:

Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:23 Sayı:1, Yıl:2008, ss: Dokuz Eylül Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Cil:23 Sayı:1, Yıl:2008, ss:125-134. İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASININ FRACTAL ANALİZİ Hakan AYGÖREN * ÖZET Yaırımcılar risk ve geiri

Detaylı

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*) NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin

Detaylı

TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ

TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ Nüfusbilim Dergisi\Turkish Journal of Populaion Sudies, 2012, 34, 31-50 31 TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ Ölümlülük ahminleri, demografi ve aküerya bilimlerinde önemli bir rol oynamakadır.

Detaylı

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:38, Sayı/No:1, 009, 4-37 ISSN: 1303-173 - www.ifdergisi.org 009 Reel Kesim Güven Endeksi

Detaylı

13 Hareket. Test 1 in Çözümleri. 4. Konum-zaman grafiklerinde eğim hızı verir. v1 t

13 Hareket. Test 1 in Çözümleri. 4. Konum-zaman grafiklerinde eğim hızı verir. v1 t 3 Hareke Tes in Çözümleri X Y. cisminin siseme er- diği döndürme ekisi 3mgr olup yönü saa ibresinin ersinedir. cisminin siseme erdiği döndürme ekisi mgr olup yönü saa ibresi yönündedir. 3mgr daha büyük

Detaylı

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ BANKA KREDİ PORTFÖLERİNİN ÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAANAN ALTERNATİF BİR ÖNTEM ÖNERİSİ K. Bau TUNA * ÖZ Ödememe riski banka kredilerini ve bankaların kredi porföylerini ekiler.

Detaylı

MAK 210 SAYISAL ANALİZ

MAK 210 SAYISAL ANALİZ MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 6- İSTATİSTİK VE REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ 1 İSTATİSTİK VE REGRESYON ANALİZİ Bütün noktalardan geçen bir denklem bulmak yerine noktaları temsil eden, yani

Detaylı

TÜRKİYE PETROL FİYATLARI OYNAKLIĞININ MODELLENMESİ

TÜRKİYE PETROL FİYATLARI OYNAKLIĞININ MODELLENMESİ Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 7 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ TÜRKİYE PETROL FİYATLARI OYNAKLIĞININ MODELLENMESİ Esin FİRUZAN Absrac Nowadays, volailiy of crude

Detaylı

Yaz Saati Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Getirisine Etkisinin Test Edilmesi

Yaz Saati Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Getirisine Etkisinin Test Edilmesi EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 10 Sayı: 4 Ekim 2010 ss. 1139-1153 Yaz Saai Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Geirisine Ekisinin Tes Edilmesi Tesing he Effec of he Dayligh Saving Time

Detaylı

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

13. Olasılık Dağılımlar

13. Olasılık Dağılımlar 13. Olasılık Dağılımlar Mühendislik alanında karşılaşılan fiziksel yada fiziksel olmayan rasgele değişken büyüklüklerin olasılık dağılımları için model alınabilecek çok sayıda sürekli ve kesikli fonksiyon

Detaylı

FİZİK II LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

FİZİK II LABORATUVARI DENEY FÖYÜ MANİSA ELAL BAYA ÜNİESİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ FİZİK BÖLÜMÜ FİZİK LOATUA DENEY FÖYÜ. OHM YASAS. DİENÇ E ELEKTOMOTO KUETİNİN ÖLÇÜLMESİ. KHHOFF YASALA 4. ELEKTİK YÜKLEİNİN DEPOLANŞ E AKŞ MANİSA - 9 Deney.

Detaylı

Simülasyonda İstatiksel Modeller

Simülasyonda İstatiksel Modeller Simülasyonda İstatiksel Modeller Amaç Model-geliştirici dünyaya deterministik değil olasıksal olarak bakar. İstatiksel modeller değişimleri iyi tanımlayabilir. İlgilenilen olayın örneklenmesi ile uygun

Detaylı

Koşullu Copula ve Dinamik Koşullu Korelasyon ile Portföy Riskinin Hesaplanması: Türkiye Verileri Üzerine Bir Uygulama

Koşullu Copula ve Dinamik Koşullu Korelasyon ile Portföy Riskinin Hesaplanması: Türkiye Verileri Üzerine Bir Uygulama Bankacılar Dergisi, Sayı 6, 7 Koşullu Copula ve Dinamik Koşullu Korelasyon ile Porföy Riskinin Hesaplanması: Türkiye Verileri Üzerine Bir Uygulama Ailla Çifer * - Dr. Alper Özün ** Bu çalışmada,..-5..7

Detaylı

A Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region

A Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region MPRA Munich Personal RePEc Archive A Sudy on he Esimaion of Suly Resonse of Coon in Cukurova Region Erkan Akas Faculy of Economics & Admin.Sciences a BIGA 2006 Online a h://mra.ub.uni-muenchen.de/8648/

Detaylı

Appendix B: Olasılık ve Dağılım Teorisi

Appendix B: Olasılık ve Dağılım Teorisi Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Ekonometri I Ders Notları Ders Kitabı: J.M. Wooldridge, Introductory Econometrics A Modern Approach, 2nd. edition, Thomson Learning Appendix B: Olasılık ve Dağılım

Detaylı

YTÜ İktisat Bölümü EKONOMETRİ I Ders Notları

YTÜ İktisat Bölümü EKONOMETRİ I Ders Notları Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Ekonometri I Ders Kitabı: J.M. Wooldridge, Introductory Econometrics A Modern Approach, 2nd. edition, Thomson Learning Appendix B: Olasılık ve Dağılım Teorisi

Detaylı

YTÜ İktisat Bölümü EKONOMETRİ I Ders Notları

YTÜ İktisat Bölümü EKONOMETRİ I Ders Notları Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Ekonometri I Ders Kitabı: J.M. Wooldridge, Introductory Econometrics A Modern Approach, 2nd. edition, Thomson Learning Appendix B: Olasılık ve Dağılım Teorisi

Detaylı

Rassal Değişken Üretimi

Rassal Değişken Üretimi Rassal Değişken Üretimi Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI GİRİŞ Yaşadığımız ya da karşılaştığımız olayların sonuçları farlılık göstermektedir. Sonuçları farklılık gösteren bu olaylar, tesadüfü olaylar olarak adlandırılır.

Detaylı

DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġstenecek Veriler

DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġstenecek Veriler DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġsenecek Veriler BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam Madde

Detaylı

Su Yapıları II Aktif Hacim

Su Yapıları II Aktif Hacim 215-216 Bahar Su Yapıları II Akif Hacim Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversiesi Mühendislik Mimarlık Fakülesi İnşaa Mühendisliği Bölümü Yozga Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversiesi n aa Mühendisli

Detaylı

FİZİK II LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

FİZİK II LABORATUVARI DENEY FÖYÜ ELAL BAYA ÜNİESİTESİ / FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ / FİZİK BÖLÜMÜ FİZİK LOATUA DENEY FÖYÜ. DİENÇ E ELEKTOMOTO KUETİNİN ÖLÇÜLMESİ. OHM YASAS. KHHOFF YASALA 4. ELEKTİK YÜKLEİNİN DEPOLANŞ E AKŞ AD SOYAD: NUMAA:

Detaylı

-ENFLASYON ROBUST ESTIMATION OF THE VECTOR AUTOREGRESSIVE MODEL: AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH AND INFLATION

-ENFLASYON ROBUST ESTIMATION OF THE VECTOR AUTOREGRESSIVE MODEL: AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH AND INFLATION Marmara Üniversiesi YIL 2010, SAYI II, S. 539-553 -ENFLASYON Öze Özlem YORULMAZ * ** - Anahar Kelimeler: ROBUST ESTIMATION OF THE VECTOR AUTOREGRESSIVE MODEL: AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN

Detaylı

eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Association

eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Association eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Associaion Ekonomik Yaklaşım 016, 7(99): 1-15 www.ekonomikyaklasim.org doi: 10.5455/ey.35908 BIST-100 Endeksinin Volail Davranışlarının Simerik Ve Asimerik Sokasik Volailie

Detaylı

1.58 arasındaki her bir değeri alabileceği için sürekli bir

1.58 arasındaki her bir değeri alabileceği için sürekli bir 7.SUNUM Hatırlanacağı gibi, kesikli rassal değişkenler sonlu (örneğin; 0, 1, 2,...,10) veya sayılabilir sonsuzlukta (örneğin; 0, 1, 2,...) değerler alabilmektedir. Fakat birçok uygulamada, rassal değişkenin

Detaylı

HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA SÜRÜ DAVRANIŞI: BİST TE BİR ARAŞTIRMA HERDING IN STOCK MARKETS: A RESEARCH IN BIST Bahadır ERGÜN Hatice DOĞUKANLI

HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA SÜRÜ DAVRANIŞI: BİST TE BİR ARAŞTIRMA HERDING IN STOCK MARKETS: A RESEARCH IN BIST Bahadır ERGÜN Hatice DOĞUKANLI Uluslararası Sosyal Araşırmalar Dergisi The Journal of Inernaional Social Research Cil: 8 Sayı: 40 Volume: 8 Issue: 40 Ekim 2015 Ocober 2015 www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA

Detaylı

1203608-SIMÜLASYON DERS SORUMLUSU: DOÇ. DR. SAADETTIN ERHAN KESEN. Ders No:5 Rassal Değişken Üretimi

1203608-SIMÜLASYON DERS SORUMLUSU: DOÇ. DR. SAADETTIN ERHAN KESEN. Ders No:5 Rassal Değişken Üretimi 1203608-SIMÜLASYON DERS SORUMLUSU: DOÇ. DR. SAADETTIN ERHAN KESEN Ders No:5 RASSAL DEĞIŞKEN ÜRETIMI Bu bölümde oldukça yaygın bir biçimde kullanılan sürekli ve kesikli dağılımlardan örneklem alma prosedürleri

Detaylı

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.

Detaylı

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case FİNANSAL FAKTÖRLERİN REEL PARA TALEBİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ The Roles of Financial Facors on he Real Money Demand: Turkey Case Musafa SEVÜKTEKİN * Mehme NARGELEÇEKENLER * BAÜ 8() 45 ÖZ Araşırmanın

Detaylı

ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ İLE PAY SENEDİ GETİRİSİ VE VOLATİLİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ İLE PAY SENEDİ GETİRİSİ VE VOLATİLİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ İLE PAY SENEDİ GETİRİSİ VE VOLATİLİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Doç. Dr. Emrah İsmail Çevik Namık Kemal Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi eicevik@nku.edu.r

Detaylı

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi

Detaylı

2. REGRESYON ANALİZİNİN TEMEL KAVRAMLARI Tanım

2. REGRESYON ANALİZİNİN TEMEL KAVRAMLARI Tanım 2. REGRESYON ANALİZİNİN TEMEL KAVRAMLARI 2.1. Tanım Regresyon analizi, bir değişkenin başka bir veya daha fazla değişkene olan bağımlılığını inceler. Amaç, bağımlı değişkenin kitle ortalamasını, açıklayıcı

Detaylı

İSTATİSTİK ANABİLİM DALI

İSTATİSTİK ANABİLİM DALI ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Adnan KARAİBRAHİMOĞLU İNDEKS SAYILARIN KULLANIMI İSTATİSTİK ANABİLİM DALI ADANA, 27 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İNDEKS

Detaylı

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım

Detaylı

TÜRKİYE DE FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİNDE İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLERİN ROLÜ Kaan MASATÇI ÖZET ABSTRACT

TÜRKİYE DE FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİNDE İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLERİN ROLÜ Kaan MASATÇI ÖZET ABSTRACT TÜRKİYE DE FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİNDE İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLERİN ROLÜ Kaan MASATÇI ÖZET Arş.Gör.Burak DARICI Bu çalışmada, Türkiye de faiz oranlarını, hem reel hem de finansal ekileri olması ve

Detaylı

12. Ders Sistem-Model-Simülasyon Güvenilirlik Analizi ve Sistem Güvenilirliği

12. Ders Sistem-Model-Simülasyon Güvenilirlik Analizi ve Sistem Güvenilirliği . Ders Sisem-Model-Simülasyon Güvenilirlik Analizi ve Sisem Güvenilirliği Sisem-Model-Simülasyon Kaynak:F.Özürk ve L. Özbek,, Maemaiksel Modelleme ve Simülasyon, sayfa -9. Aklımız ile gerçek dünyadaki

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi

Detaylı

ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME

ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME ÖZET Prof.Dr.Cengiz TORAMAN Balıkesir Üniversiesi, İİBF,İşleme Bölümü Cengizoraman4@yahoo.com Öğr.Gör.Çağaay BAŞARIR

Detaylı

The Nonlinear Models with Measurement Error and Least Squares Estimation

The Nonlinear Models with Measurement Error and Least Squares Estimation D.Ü.Ziya Gökalp Eğiim Fakülesi Dergisi 5,17-113 5 ÖLÇÜM HATALI LiNEER OLMAAN MODELLER ve EN KÜÇÜK KARELER KESTİRİMİ The Nonlinear Models wih Measuremen Error and Leas Squares Esimaion Öze : u çalışmada,

Detaylı

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN: Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araşırmaları Dergisi ISSN:2148-9963 www.asead.com Dr. Merer MERT Gazi Üniversiesi, İİBF, İkisa Bölümü merermer@gazi.edu.r

Detaylı

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Zaman serisi modellerinde, bağımlı değişken Y nin zamanındaki değerleri, bağımsız X değişkenlerinin zamanındaki cari

Detaylı

Eğitim Öğretim Yılı Güz Dönemi Diferansiyel Denklemler Çalışma Soruları

Eğitim Öğretim Yılı Güz Dönemi Diferansiyel Denklemler Çalışma Soruları 0 0 Eğiim Öğreim Yılı Güz Dönemi Diferansiel Denklemler Çalışma Soruları 0/0/0 ) 3 8 diferansiel denklemini çözünüz. ) a) d d ( ) diferansiel denklemini çözünüz. b) 3 5 diferansiel denklemini çözünüz.

Detaylı

Finansal Ekonometri. Ders 2 Olasılık Teorisi ve Rasgele Değişkenler

Finansal Ekonometri. Ders 2 Olasılık Teorisi ve Rasgele Değişkenler Finansal Ekonometri Ders 2 Olasılık Teorisi ve Rasgele Değişkenler Tek Değişkenli Rasgele Değişkenler Tanım (rasgele değişken): Bir rasgele değişken, X, SX örneklem uzayından değerler alan ve bu örneklem

Detaylı

FİNANSAL RİSK ANALİZİNDE KARMA DAĞILIM MODELİ YAKLAŞIMI * Mixture Distribution Approach in Financial Risk Analysis

FİNANSAL RİSK ANALİZİNDE KARMA DAĞILIM MODELİ YAKLAŞIMI * Mixture Distribution Approach in Financial Risk Analysis FİNANSAL RİSK ANALİZİNDE KARMA DAĞILIM MODELİ YAKLAŞIMI * Mixture Distribution Approach in Financial Risk Analysis Keziban KOÇAK İstatistik Anabilim Dalı Deniz ÜNAL İstatistik Anabilim Dalı ÖZET Son yıllarda

Detaylı

4) Seyrek rastlanılan bir hastalık için belli bir zaman araalığında bu hastalığa yakalananların sayısının gözlenmesi,

4) Seyrek rastlanılan bir hastalık için belli bir zaman araalığında bu hastalığa yakalananların sayısının gözlenmesi, POĐSSON DAĞILIMI Poisson Dağılımı sürekli oramlarda (zaman, alan, hacim, ) kesikli sonuçlar veren ve aşağıda a),b),c) şıklarında belirilen özelliklere sahip deneylerin modellenmesinde kullanılan bir dağılım

Detaylı

CORPORATE BOND PRICING IN INTERNATIONAL MARKETS

CORPORATE BOND PRICING IN INTERNATIONAL MARKETS ULUSLARARASI PİYASALARDA ÖZEL SEKTÖR TAHVİL FİYATLAMASI Sezin SÜER* ÖZ Global bazda büyük mikarlarla ifade edilen özel sekör ahvillerinin Türkiye de derin bir piyasası bulunmamakadır. Bunda genel ekonomik

Detaylı

HURST ÜSTEL KATSAYISI ARACILIĞIYLA FRAKTAL YAPI ANALİZİ VE İMKB DE BİR UYGULAMA

HURST ÜSTEL KATSAYISI ARACILIĞIYLA FRAKTAL YAPI ANALİZİ VE İMKB DE BİR UYGULAMA Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 23, Sayı: 2, 2009 243 HURST ÜSTEL KATSAYISI ARACILIĞIYLA FRAKTAL YAPI ANALİZİ VE İMKB DE BİR UYGULAMA Mer URAL (*) Erhan DEMİRELİ (**) Öze: Finansal

Detaylı

Kamu Borçlanması, Sermaye Stoku ve Tüketim İlişkisinin Belirlenmesi: Bir Ardışık Nesiller Modeli

Kamu Borçlanması, Sermaye Stoku ve Tüketim İlişkisinin Belirlenmesi: Bir Ardışık Nesiller Modeli Kamu Borçlanması, Sermaye Soku ve Tükeim İlişkisinin Belirlenmesi: Bir Ardışık Nesiller Modeli Kamu Borçlanması, Sermaye Soku ve Tükeim İlişkisinin Belirlenmesi: Bir Ardışık Nesiller Modeli İler ÜNLÜKAPLAN

Detaylı

TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ

TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ Yrd.DoçDr. Halil FİDAN Doç.Dr. Erdemir GÜNDOĞMUŞ rof.dr. Ahme ÖZÇELİK 1.GİRİŞ Şekerpancarı önemli arım ürünlerimizden

Detaylı

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru

Detaylı

Finansal Yatırım ve Portföy Yönetimi. Ders 5

Finansal Yatırım ve Portföy Yönetimi. Ders 5 Finansal Yatırım ve Portföy Yönetimi Ders 5 FİNANSIN TEMEL SORULARI: Riski nasıl tanımlarız ve ölçeriz? Farklı finansal ürünlerin riskleri birbirleri ile nasıl alakalıdır? Riski nasıl fiyatlarız? RİSK

Detaylı

x e göre türev y sabit kabul edilir. y ye göre türev x sabit kabul edilir.

x e göre türev y sabit kabul edilir. y ye göre türev x sabit kabul edilir. TÜREV y= f(x) fonksiyonu [a,b] aralığında tanımlı olsun. Bu aralıktaki bağımsız x değişkenini h kadar arttırdığımızda fonksiyon değeri de buna bağlı olarak değişecektir. Fonksiyondaki artma miktarını değişkendeki

Detaylı

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması Ahu Soylu, Mein Türkay* Koç Üniversiesi Endüsri Mühendisliği Bölümü Sarıyer, İsanbul ahusoylu@ku.edu.r,

Detaylı

Tesadüfi Değişken. w ( )

Tesadüfi Değişken. w ( ) 1 Tesadüfi Değişken Tesadüfi değişkenler gibi büyük harflerle veya gibi yunan harfleri ile bunların aldığı değerler de gibi küçük harflerle gösterilir. Tesadüfi değişkenler kesikli veya sürekli olmak üzere

Detaylı

Anahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi.

Anahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi. Borsa İsanbul da Piyasa Ekinliğinin Analizi: Harvey Doğrusallık Tesi (Analysis of Marke Efficiency a Borsa İsanbul: Harvey Lineariy Tes) Gürkan MALCIOĞLU a Mücahi AYDIN b a Arş.Gör., Sakarya Üniversiesi,

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:22 Sayı:2, Yıl:2007, ss:49-66

Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:22 Sayı:2, Yıl:2007, ss:49-66 Dokuz Eylül Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Cil:22 Sayı:2, Yıl:2007, ss:49-66 SPOT VE VADELİ İŞLEM FİYATLARININ VARYANSLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK TESTİ Emrah İsmail ÇEVİK * Mehme

Detaylı

VASICEK VE CIR MODELLERİ KULLANILARAK OYNAKLIK VE FAİZ ORANLARININ MODELLENMESİ

VASICEK VE CIR MODELLERİ KULLANILARAK OYNAKLIK VE FAİZ ORANLARININ MODELLENMESİ Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2009, CİLT XXVII, SAYI II, S. 329-344 VASICEK VE CIR MODELLERİ KULLANILARAK OYNAKLIK VE FAİZ ORANLARININ MODELLENMESİ Özet Doç. Dr. Ömer ÖNALAN * Bu çalışmada,

Detaylı

ORTA ANADOLU KAPALI HAVZASININ YILLIK ORTALAMA AKIMLARININ STOKASTİK MODELLEMESİ

ORTA ANADOLU KAPALI HAVZASININ YILLIK ORTALAMA AKIMLARININ STOKASTİK MODELLEMESİ S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., c.9, s., 004 J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.9, n., 004 ORTA ANADOLU KAPALI HAVZASININ YILLIK ORTALAMA AKIMLARININ STOKASTİK MODELLEMESİ Meral BÜYÜKYILDIZ S. Ü. Müh. Mim. Fakülesi,

Detaylı

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının

Detaylı

ÇEVRE FİNANSMANI: KAVRAMSAL BİR YAKLAŞIMLA KARBON FİNANS BORSASI

ÇEVRE FİNANSMANI: KAVRAMSAL BİR YAKLAŞIMLA KARBON FİNANS BORSASI Cil, Sayı, 010 ISSN: 1309-800 (Online) ÇEVRE FİNANSMANI: KAVRAMSAL BİR YAKLAŞIMLA KARBON FİNANS BORSASI Erhan DEMİRELİ Dokuz Eylül Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi E-posa: erhan.demireli@deu.edu.r

Detaylı

Global Finansal Krizde Kredi Marjı: Japon Tahvil Piyasası Örneği

Global Finansal Krizde Kredi Marjı: Japon Tahvil Piyasası Örneği Volume 5 Number 4 2014 pp. 71-88 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Global Finansal Krizde Kredi Marjı: Japon Tahvil Piyasası Örneği Aydın Yüksel a Aslı Yüksel b Öze: Bu makale Ağusos 2007 arihinde oraya

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI ÜZERİNE SAKLI MARKOV MODELİ İLE BİR TAHMİNLEME 1

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI ÜZERİNE SAKLI MARKOV MODELİ İLE BİR TAHMİNLEME 1 Ekonomik Yaklaşım, Cil : 20, Sayı : 72, ss. 59-85 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI ÜZERİNE SAKLI MARKOV MODELİ İLE BİR TAHMİNLEME Ersoy ÖZ 2 Öze Ülkemizde son yıllarda finans sekörü üzerine yapılan geleceğe

Detaylı

18.034 İleri Diferansiyel Denklemler

18.034 İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret

Detaylı

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik:

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Hisse Senedi Fiyalarıyla abancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Toda-amamoo aklaşımı Dr. Cüney AKAR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma İİBF. Öze Bu çalışmada İsanbul Menkul Kıymeler Borsasında (İMKB) IMKB100

Detaylı