ANTİBİYOTİK DUYARLILIĞI VE DİRENÇLERİN YORUMLANMASINDA UZMAN SİSTEMLERİN ROLÜ

Transkript

1

2 ANTİBİYOTİK DUYARLILIĞI VE DİRENÇLERİN YORUMLANMASINDA UZMAN SİSTEMLERİN ROLÜ Dr.Arzu İLKİ Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

3 Tüm Dünyada Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarları için Antibiyotik Duyarlılık Testleri günlük rutin görevlerden biridir.

4 ADT uygulamalarında ve sonuçların değerlendirilmesinde: ABD de Clinical Laboratory Standarts Institute (CLSI) Avrupa da ise The European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing (EUCAST)

5 Kılavuzlara göre duyarlılık sonuçlarının bildirimi: - Duyarlı (S) - Orta-duyarlı (I) - Dirençli (R) kategorileri ayırabilecek sınır değerler yayınlarlar. ADT sonuçları klinisyene kategorize edilerek bildirilir

6 Antibiyotik direnç artışı Antibiyotik direnç mekanizmalarında artan karmaşılık Direncin klinik etkileri Testlerin yorumlanması için uzman bilgi ihtiyacı

7 Uzman Kural Duyarlılık test sonuçlarına göre direnç mekanizmasını anlamak ve Direnç mekanizmasına göre klinik duyarlılık sonucunu yorumlamak

8 Bu kurallar klinik breakpointler ve direnç mekanizmalarına dayanır. Uzman kurallar klinik mikrobiyologların antibiyotik duyarlılık testlerini yorumlamasına yardımcı olur.

9 Bunun sonucu olarak: *duyarlı olarak bulunan bir antibiyotik dirençli olarak bildirilebilir *test edilmediği halde bir antibiyotiğin duyarlılığı sonuç raporunda belirtilebilir *rapora klinik uyarı notları eklenebilir

10 Bu değerlendirme sırasında kullanılan tüm bilgiler: Uzman Kurallar Uzman kurallar çerçevesinde ADT sonuçlarının tedaviyi yönlendirecek şekilde değerlendirilmesi: Yorumlayarak Okuma

11 Uzman Kural Türleri Doğal direnç Beklenmeyen fenotipler Yorumlama kuralları

12 Doğal direnç Kazanılmış veya mutasyonal dirençten farklı olarak türün tüm bireyleri dirençlidir Klinikte o ilaç kullanılmamalıdır Antibiyogram gereksizdir Duyarlılık bakıldı ve duyarlı çıktı ise şüpheyle yaklaşılır Test tekrarlanır Duyarlı çıksa bile kullanılmaz

13 Doğal Direnç Örnekleri Enterobacteriaceae: benzilpenisilin, glikopeptidler, fusidik asit, linkozamid, streptogramin, rifampin, daptomisin ve linezolid Proteus mirabilis: nitrofurantoin ve kolistin Serratia marcescens: kolistin Stenotrophomonas maltophilia: karbapenemler, aminoglikozidler Gram pozitif bakteriler: aztreonam Enterokoklar: fusidik asit

14 Beklenmeyen Fenotipler Henüz bildirilmemiş veya çok nadir görülen direnç durumu Bakteri identifikasyonunda veya duyarlılık testinde bir hata var mı? Tekrarlanır Referans laboratuvara yollanır

15 Beklenmeyen Fenotipler S.pyogenes-penisilin R S.aureus-Vankomisin R E.faecium-AMP S E. faecalis- ampisilin R Anaeroplar-Metronidazol R

16 Yorumlama Kuralları ADT sonuçlarının değerlendirilerek ; direnç mekanizmasının belirlenmesi ve belirlenen direnç mekanizması uyarınca raporda yapılacak değişiklikleri tanımlayan kurallar dizisidir.

17 Yorumlama Kuralları Saptanabilecek direnç mekanizmaları test edilen antibiyotiklere bağlı olduğundan, laboratuvarlar test edecekleri antibiyotikleri dikkatle seçmelidir.

18 Yorumlama Kuralları Test edilmeyen antibiyotiklerin duyarlılıkları, test edilen başka bir antibiyotiğin duyarlılığı kullanılarak ön görülebilir. Örnek: tetrasikline duyarlı bakterilerin minosiklin ve doksisikline de duyarlı oldukları kabul edilir

19 Yorumlama Kuralları sonuçlar değiştirilebilir: Duyarlıdan orta-duyarlı/dirençliye veya Orta-duyarlıdan dirençliye çevrilebilir Örnek1: indüklenebilir klindamisin direnci saptandığı durumlarda klindamisin duyarlılık sonucunun duyarlıdan dirençliye çevrilmesi Hiçbir zaman sonuç dirençliden duyarlıya çevrilmez.

20 D test İndüklenebilir klindamisin direnci D zon testi(d fenomeni) pozitif sonuç = erm genine bağlı indüklenebilir MLS B direnci negatif sonuç eritromisin direncinin mef geni ile ilişkili dışa atım pompasına bağlı olduğunu gösterir.

21 Yorumlama Kuralları Örnek 2: EUCAST tüm Enterobacteriaceae kökenlerinde gentamisinin orta-duyarlı, test edilen diğer aminoglikozidlerin duyarlı bulunduğu durumlarda gentamisinin dirençli bildirilmesini önermektedir. AAC(3)-I enzimi üretimi sebebiyle kökenin gentamisine azalmış duyarlılık gösterdiği belirtilmektedir.belirlenen direnç mekanizmasına göre sonuçlar değiştirilebilir.

22 OTOMATİZE SİSTEMLER.

23 Otomatize Sistemler Beckman Coulter MicroScan WalkAway 96 plus Becton Dickinson Phoenix 100 BioMérieux VITEK 2 Compact

24 Otomatize Sistemlerde Uzman Kurallar Üretici Cihaz Uzman Kural Yazılımı Beckman Coulter Yapay zeka MicroScan WalkAway 96 plus LabPro Alert EX Becton Dickinson Phoenix 100 BDXpert TM BioMérieux VITEK 2 Compact Advanced Expert System (AES)

25 Otomatize Sistemler Micro Scan Phoenix Vitek2 Compact ID GN,GP,AN,Maya GN,GP GN,GP,AN,Maya ADT GN,GP GN,GP GN,GP,Maya Okuma Uzman sistem Sürekli otomatik/manuel EUCAST,CLSI.. Kural bazlı Sürekli otomatik EUCAST,CLSI,SFM Kural bazlı Sürekli otomatik EUCAST,CLSI,SFM Biyolojik validasyon* Biyokimyasal ID Epidemiyolojik veri

26 Biyolojik Validasyon Antibiyotik Uyumu Bir organizmanın bir fenotipinin her antibiyotiği için beklenen MİK sınırları Tipik (T) Çok Tipik (VT) Çok Tipik Değil (NVT) MIC MİK Dağılımı

27 AES Bilgi Veri Tabanı Fenotip Bir organizmanın bir sınıf içinde her antibiyotiğin MİK dağılım seti E.coli Ampicillin Beta Laktamlar Cefazolin Cefotetan Ceftriaxone Cefepime Imipenem

28 Biyolojik Validasyon Antibiyotik Uyumu MİK dağılıma uyuyor mu? Bu uyumun kalitesi nedir? MİK = 1 Tipik MİK = 8 Çok Tipik MİK < 0.5 Çok Tipik Değil MİK > 16 Tipik

29 Biyolojik Validasyon Tutarlı Proteus mirabilis AES

30

31

32 SONUÇ OLARAK

33 Uzman kurallar : ADT sonuçlarına göre direnç mekanizmasını saptamak ve klinik açıdan gerekli olduğunda sonuçlar üzerinde değişiklik yapmak için oluşturulmuştur. Direnç mekanizmalarının saptanması direnç epidemiyolojisinin takibinde de yararlıdır.

34 Sınır değerler değişmektedir. Bu sebeple kurallarında zaman içerisinde değişmesi kaçınılmazdır.

35

36 Uzman Kurallar var! ancak UZMAN SİZSİNİZ

37 TEŞEKKÜRLER

38

39 Otomatize Sistemler Micro Scan Phoenix Vitek2 Compact ID GN,GP,AN,Maya GN,GP GN,GP,AN,Maya ADT GN,GP GN,GP GN,GP,Maya Okuma Uzman sistem Sürekli otomatik/manuel EUCAST,CLSI.. Kural bazlı Sürekli otomatik EUCAST,CLSI,SFM Kural bazlı Sürekli otomatik EUCAST,CLSI, Biyolojik validasyon Biyokimyasal ID Epidemiyolojik veri

40 FENOTİPİK OLARAK AMİKASİN DUYARLI ESCHERICHIA COLI KÖKENLERİNDE AMİNOGLİKOZİD DİRENCİNDEN SORUMLU AAC(6 )-I ENZİMİNİN GENOTİPİK OLARAK ARAŞTIRILMASI Amikasin MİK(μg/ml) Tobramisin Direnci (%) AAC(6') % ,