Sermayenin Korunması ve Kârın Belirlenmesi SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 1 TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARININ İLK UYGULAMASI...

Transkript

1

2 İÇİNDEKİLER ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI TARİHÇESİNE GENEL BAKIŞ GLOBAL MUHASEBEYLE İLGİLİ DÜZENLEME ÇALIŞMALARI YAPAN KURULUŞLAR: GENEL OLARAK TÜRKİYE DE MUHASEBE UYGULAMALARI ANA EĞİTİM ALANI 1: TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI EĞİTİM KONUSU: FİNANSAL RAPORLAMAYA İLİŞKİN KAVRAMSAL ÇERÇEVE ÖZET AMAÇ GENEL AMAÇLI FİNANSAL RAPORLAMANIN AMACI FİNANSAL PERFORMANS Tahakkuk Esasına Göre Yansıtılan Finansal Performans Geçmişteki Nakit Akışları Tarafından Yansıtılan Finansal Performans FAYDALI FİNANSAL BİLGİNİN NİTELİKSEL ÖZELLİKLERİ Temel Niteliksel Özellikler İhtiyaca Uygunluk Gerçeğe Uygun Şekilde Sunum Destekleyici Niteliksel Özellikler Karşılaştırılabilirlik Doğrulanabilirlik Zamanında Sunum Anlaşılabilirlik KAVRAMSAL ÇERÇEVE (1989): KALAN METİN Temel Varsayım Finansal Durum Varlıklar Borçlar Özkaynaklar (Özsermaye) Faaliyet Sonuçları SERMAYE VE SERMAYENİN KORUNMASI KAVRAMLARI Sermaye Kavramı... 39

3 Sermayenin Korunması ve Kârın Belirlenmesi SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 1 TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARININ İLK UYGULAMASI ÖZET AMAÇ KAPSAM MUHASEBELEŞTİRME VE ÖLÇME TFRS Açılış Finansal Durum Tablosu (Bilançosu) Muhasebe Politikaları Karşılaştırmalı Bilgi TFRS LERE GEÇİŞE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR Mutabakatlar Tahmini Maliyet Olarak Gerçeğe Uygun Değerin Kullanılması ÖRNEK SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 2 HİSSE BAZLI ÖDEMELER ÖZET AMAÇ KAPSAM MUHASEBELEŞTİRME ÖZKAYNAĞA DAYALI FİNANSAL ARAÇLARIN GERÇEĞE UYGUN DEĞERLERİ REFERANS ALINARAK ÖLÇÜLEN İŞLEMLER Hakediş Koşullarının Değerlendirilmesi Hakediş Koşulları İşlemleri Nakit Alternatifli Hisse Bazlı Ödeme İşlemler SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 3 İŞLETME BİRLEŞMELERİ ÖZET AMAÇ İŞLETME BİRLEŞMESİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ: SATIN ALMA YÖNTEMİ a. Edinen İşletmenin Belirlenmesi b. Birleşme Tarihinin Belirlenmesi

4 d. Şerefiyenin veya Pazarlıklı Satın Almadan Kaynaklanan Kazancın Muhasebeleştirilmesi ve Ölçümü PAZARLIKLI SATIN ALMADAN KAYNAKLANAN KAZANÇ TRANSFER EDİLEN BEDEL SATIN ALIMA İLİŞKİN MALİYETLER ÖRNEK 1: TFRS YORUM 17 NAKİT DIŞI VARLIKLARIN ORTAKLARA DAĞITIMI 99 İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Konular Görüş Birliği Dağıtılacak Temettünün Borç Olarak Muhasebeleştirilme Zamanı Temettü Borcunun Ölçümü Dağıtım Durumunda, Dağıtılan Varlıkların Defter Değeri ile Temettü Borcunun Defter Değeri Arasında Oluşan Farkın Muhasebeleştirilmesi Sunum ve Açıklamalar SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 4 SİGORTA SÖZLEŞMELERİ ÖZET AMAÇ KAPSAM MUHASEBELEŞTİRME VE ÖLÇME REASÜRANS VARLIKLARININ DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ MUHASEBE POLİTİKALARINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER BİR TİCARİ BİRLEŞME VEYA PORTFÖY DEVRİ DOLAYISIYLA EDİNİLEN SİGORTA SÖZLEŞMELERİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 5 SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTULAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALİYETLER ÖZET AMAÇ KULLANIMDAN ÇEKİLECEK DURAN VARLIK OLARAK SINIFLANDIRMA: Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlığın Ölçümü:

5 Değer Düşüklüğü Zararlarının Muhasebeleştirilmesi Satış Planıyla İlgili Değişiklikler DURDURULAN FAALİYETLER SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALİYETLER STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 6 MADEN KAYNAKLARININ ARAŞTIRILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ ÖZET AMAÇ ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME VARLIKLARININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ MUHASEBE POLİTİKALARINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER SUNUM Araştırma ve Değerlendirme Varlıklarının Sınıflandırılması Araştırma ve Değerlendirme Varlıklarının Yeniden Sınıflandırılması DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ: SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 7 FİNANSAL ARAÇLAR: AÇIKLAMALAR ÖZET AMAÇ FİNANSAL ARAÇ SINIFLARI VE AÇIKLANACAK BİLGİLERİN DÜZEYİ FİNANSAL ARAÇLARIN FİNANSAL DURUM VE PERFORMANS AÇISINDAN ÖNEMİ FİNANSAL VARLIK VE FİNANSAL BORÇ SINIFLARI KAPSAMLI GELİR TABLOSU FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ GERÇEĞE UYGUN DEĞER FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 8 FAALİYET BÖLÜMLERİ ÖZET

6 AMAÇ VE KAPSAM FAALİYET BÖLÜMLERİ BİRLEŞTİRME KRİTERLERİ AÇIKLAMA Genel Bilgi Kâr veya Zarara, Varlıklara ve Borçlara İlişkin Bilgi Ölçme Mutabakatlar Tüm İşletmeyi Kapsayan Açıklamalar SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 9 FİNANSAL ARAÇLAR UMS 39 VE UFRS 9 LA İLGİLİ GÖRÜŞ AMAÇ KAPSAM TANIMLAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 10 KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR: TANIMLAR AMAÇ VE KAPSAM KONTROL UNSURLARI: Kontrol Güç Getiriler Yeknesak Muhasebe Politikaları Konsolidasyona Başlama ve Son Verme Tarihleri: Ölçme: Kontrol Gücü Olmayan Paylar Kontrolün Kaybı Konsolidasyon İşlemleri: SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 11 MÜŞTEREK ANLAŞMALAR ÖZET

7 AMAÇ Müşterek Anlaşmanın Sınıflandırılması: Müşterek Anlaşma Türleri I. Müşterek Faaliyetlere İlişkin Finansal Tablolar: II. İş Ortaklıkları Bireysel Finansal Tablolar SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 12 DİĞER İŞLETMELERDEKİ PAYLARA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ÖZET AMAÇ VE KAPSAM BAĞLI ORTAKLIKLARDAKİ PAYLAR MÜŞTEREK ANLAŞMALARDAKİ VE İŞTİRAKLERDEKİ PAYLAR YAPILANDIRILMIŞ İŞLETME SORULAR EĞİTİM KONUSU: TFRS 13 GERÇEĞE UYGUN DEĞER ÖLÇÜMÜ ÖZET AMAÇ ÖLÇÜM Gerçeğe Uygun Değerin Tanımı Varlık veya Borç Piyasa Katılımcıları Fiyat FİNANSAL OLMAYAN VARLIKLARDA UYGULAMA İŞLETMENİN KENDİ ÖZKAYNAĞINA DAYALI FİNANSAL ARAÇLARINA VE BORÇLARINA İLİŞKİN UYGULAMA Genel İlkeler Yerine Getirmeme Riski İşletmenin Kendi Özkaynağına Dayalı Bir Finansal Aracın veya Borcun Devrinin Engellenmesine İlişkin Sınırlama İLK MUHASEBELEŞTİRMEDE GERÇEĞE UYGUN DEĞER DEĞERLEME YÖNTEMLERİ DEĞERLEME YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN GİRDİLER Genel İlkeler Alış ve Satış Fiyatına Dayanan Girdiler

8 GERÇEĞE UYGUN DEĞER HİYERARŞİSİ Seviye 1 Girdileri Seviye 2 Girdileri Seviye 3 Girdileri AÇIKLAMA: SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 1 FİNANSAL TABLOLARIN SUNULUŞU ÖZET AMAÇ KAPSAM FİNANSAL DURUM TABLOSU (BİLANÇO) KAPSAMLI GELİR TABLOSU ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU NAKİT AKIŞ TABLOSU DİPNOTLAR TMS 1 VE HÜKÜMLERİNİN MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ Finansal Durum Tablosu Formatı Kapsamlı Gelir Tablosu Formatı Nakit Akış Tablosu Formatı Özsermaye Değişim Tablosu Formatı SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 2 STOKLAR ÖZET AMAÇ STOKLARIN DEĞERLEMESİ STOKLARIN MALİYETİ Satın Alma Maliyeti Dönüştürme Maliyetleri Diğer Maliyetler Hizmet Sunan İşletmelerde Stok Maliyeti MALİYETİN ÖLÇÜMÜ STOK MALİYETLERİNİ HESAPLAMA YÖNTEMLERİ NET GERÇEKLEŞEBİLİR DEĞER

9 GİDER OLARAK KAYDETME STOKLAR STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ Tam ve Değişken Maliyet Yöntemleri Açısından Birleşik ve Yan Ürünler Maliyeti Açısından Finansman Giderleri Açısından Stok Değerlemesi Açısından SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 7 NAKİT AKIŞ TABLOSU ÖZET AMAÇ NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN SUNUMU A. İŞLETME FAALİYETLERİ B. YATIRIM FAALYETL ERİ C. FİNANSMAN FAALİYETLERİ NAKİT AKIŞLARININ NETLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR YABANCI PARAYA DAYALI İŞLEMLERE İLİŞKİN NAKİT AKIŞLARI FAİZ VE TEMETTÜLER VERGİLER TMS 7 HÜKÜMLERİNİN MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 8 MUHASEBE POLİTİKALARI, MUHASEBE TAHMİNLERİNDE DEĞİŞİKLİKLER VE HATALAR ÖZET AMAÇ KAPSAM TANIMLAR MUHASEBE POLİTİKALARI Muhasebe Politikalarının Seçilmesi ve Uygulanması Muhasebe Politikalarının Tutarlılığı Muhasebe Politikalarında Değişiklikler Muhasebe Politikalarındaki Değişikliklerin Uygulanması Geçmişe Dönük Uygulama Geçmişe Dönük Uygulamadaki Kısıtlamalar

10 HATALAR SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 10 RAPORLAMA DÖNEMİNDEN SONRAKİ OLAYLAR ÖZET AMAÇ KAPSAM FİNANSAL TABLOYA ALINMA VE DEĞERLEME ESASLARI Raporlama Döneminden Sonra Düzeltme Gerektiren Olaylar Raporlama Döneminden Sonra Düzeltme Gerektirmeyen Olaylar Temettüler İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ VARSAYIMININ GEÇERLİLİĞİNİ KAYBETMESİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 11 İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ ÖZET AMAÇ SÖZLEŞME GELİRİ SÖZLEŞME MALİYETİ SÖZLEŞME GELİR VE GİDERLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ İNŞAAT SÖZLEŞMESİ STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİSİ TFRS YORUM 15 GAYRİMENKUL İNŞAAT ANLAŞMALARI İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Konular Görüş Birliği Anlaşmanın TMS 11 veya TMS 18 den Hangisinin Kapsamında Olduğunun Belirlenmesi Gayrimenkul İnşasından Elde Edilen Hasılatın Muhasebeleştirilmesi Anlaşmanın İnşaat Sözleşmesi Olması Durumunda Anlaşmanın Hizmetlerin Sunumuna İlişkin Bir Anlaşma Olması Durumunda Anlaşmanın Mal Satışına İlişkin Bir Anlaşma Olması Durumunda

11 Açıklamalar SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 12 GELİR VERGİLERİ ÖZET AMAÇ DÖNEM VERGİ BORCU VE DÖNEM VERGİ VARLIKLARININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ: ERTELENMİŞ VERGİ ETKİLERİNİN (ERTELENMİŞ VERGİ BORÇLARININ VE ERTELENMİŞ VERGİ VARLIKLARININ) HESAPLANMASI VE RAPORLANMASI FİNANSAL TABLOLARA YANSITILACAK ERTELENMİŞ VERGİ ETKİLERİ İLE DÖNEMİN VERGİ GİDERİNİN HESAPLANMASI GELİR VERGİLERİ STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ TMS YORUM 25 GELİR VERGİLERİ İŞLETMENİN VEYA HİSSEDARLARIN VERGİ STATÜSÜNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER İlgili Düzenlemeler Konu Görüş Birliği SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 16 MADDİ DURAN VARLIKLAR ÖZET AMAÇ KAPSAM TANIMLAR MUHASEBELEŞTİRME VE ÖLÇÜM Başlangıç Maliyetleri Sonraki Maliyetler MALİYET UNSURLARI MALİYETİN ÖLÇÜMÜ MUHASEBELEŞTİRME SONRASI ÖLÇÜM Maliyet Modeli Yeniden Değerleme Modeli AMORTİSMAN DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ

12 MADDİ DURAN VARLIKLAR STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ Amortisman Açısından Finansman Giderleri Açısından Tekdüzen Hesap Planı ndaki Sınıflandırma Açısından TFRS YORUM 1 HİZMETTEN ÇEKME (YEDEĞE ÇEKME), RESTORASYON VE BENZERİ MEVCUT YÜKÜMLÜLÜKLERDEKİ DEĞİŞİKLİKLER İlgili Düzenlem Ön Bilgi Kapsam Konu Görüş Birliği Geçiş TFRS YORUM 5 HİZMETTEN ÇEKME, RESTORASYON VE ÇEVRE REHABİLİTASYON FONLARINDAN KAYNAKLANAN PAYLAR ÜZERİNDEKİ HAKLAR İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Konu Görüş Birliği Bir Fondaki Payın Muhasebeleştirilmesi İlave Katkıda Bulunma Yükümlülüğünün Muhasebeleştirilmesi Açıklama TFRS YORUM 18 MÜŞTERİLERDEN VARLIK TRANSFERLERİ İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Konular Görüş Birliği Varlık Tanımı Karşılanmakta Mıdır? Transfer Edilen Maddi Duran Varlık Kalemi İlk Muhasebeleştirme Sırasında Nasıl Ölçülür? Alacak Kaydı Nasıl Muhasebeleştirilir?

13 Bağımsız Olarak Tanımlanabilen Hizmetlerin Belirlenmesi Hasılatın Muhasebeleştirilmesi Müşterilerden Nakit Olarak Gerçekleştirilen Transferler Nasıl Muhasebeleştirilir? Yürürlük Tarihi ve Geçiş Hükümleri TFRS YORUM 12 İMTİYAZLI HİZMET ANLAŞMALARI İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Konular Görüş Birliği İşletmecinin Altyapı Üzerindeki Haklarının Kullanımı Anlaşma Bedelinin Muhasebeleştirilmesi ve Ölçülmesi İnşaat veya Yenileme Hizmetleri İmtiyazı Tanıyan Tarafından İşletmeciye Verilen Karşılık İşletme Hizmetleri Altyapıyı Belirlenen Hizmet Verebilir Düzeye Çıkarmaya İlişkin Sözleşmeden Doğan Yükümlülükler İşletmeci Tarafından Katlanılan Borçlanma Maliyeleri Finansal Varlık Maddi Olmayan Duran Varlık İmtiyazı Tanıyan Tarafından İşletmeciye Sunulan Kalemler Geçiş EK A Uygulama Rehberi Kapsam (Paragraf 5) TMS YORUM 30 İMTİYAZLI HİZMET ANLAŞMALARI AÇIKLAMALAR İlgili Düzenlemeler Konu Görüş Birliği SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 17 KİRALAMA İŞLEMLERİ ÖZET

14 AMAÇ TANIMLAR FİNANSAL KİRALAMALAR: İLK ÖLÇÜM VE MUHASEBELEŞTİRME FİNANSAL KİRALAMALAR: SONRAKİ ÖLÇÜM VE MUHASEBELEŞTİRME FAALİYET KİRALAMASI : ÖLÇÜM VE MUHASEBELEŞTİRME Finansal Kiralama: İlk Muhasebeleştirme FİNANSAL KİRALAMA: SONRAKİ ÖLÇÜM VE MUHASEBELEŞTİRME FAALİYET KİRALAMASI: ÖLÇME VE MUHASEBELEŞTİRME FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ ÖRNEK KİRALAMA İŞLEMLERİ STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ Tekdüzen Hesap Planı ndaki Sınıflandırma Açısından Gayrimenkul Kiralaması Açısından TFRS YORUM 4 BİR ANLAŞMANIN KİRALAMA İŞLEMİ İÇERİP İÇERMEDİĞİNİN BELİRLENMESİ İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Konu Görüş Birliği Bir Anlaşmanın Kiralama İşlemi Olup Olmadığının veya Kiralama İşlemini Kapsayıp Kapsamadığının Belirlenmesi Anlaşmanın Gerçekleşmesinin Özel Bir Varlığın Kullanımına Bağlı Olması Anlaşmanın Varlığın Kullanım Hakkını Devretmesi Bir Anlaşmanın Kiralama İşlemi Olup Olmadığının veya Kiralama İşlemi İçerip İçermediğinin Değerlendirilmesi veya Yeniden Değerlendirilmesi Kiralama İşlemleri İçin Yapılacak Ödemelerin Diğer Ödemelerden Ayrılması Geçiş TMS YORUM 15 FAALİYET KİRALAMALARI TEŞVİKLER İlgili Düzenlemeler Konu Görüş Birliği

15 TMS YORUM 27 YASAL AÇIDAN KİRALAMA GÖRÜNÜMÜNDEKİ İŞLEMLERİN ÖZÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ İlgili Düzenlemeler Konu Görüş Birliği Açıklamalar SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 18 HASILAT ÖZET TANIMLAR HASILATIN ÖLÇÜMÜ İŞLEMLERİN AYRIŞTIRILMASI Mal Satışı Hizmetlerin Sunumu Faiz, İsim Hakkı ve Temettüler HASILAT STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ TMS YORUM 31 HASILAT REKLAM HİZMETLERİNİ İÇEREN TAKAS (BARTER) İŞLEMLERİ İlgili Düzenlemeler Konu Görüş Birliği SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 19 ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR ÖZET AMAÇ MUHASEBELEŞTİRME VE ÖLÇME Çalışanlara Sağlanan Kısa Vadeli Faydalar İşten Ayrılma Sonrası Sağlanan Faydalar: İş İlişkisi Sonrasında Sağlanan Faydalar: TANIMLANMIŞ KATKI PLANLARI İş İlişkisi Sonrasında Sağlanan Faydalar: TANIMLANMIŞ FAYDA PLANLARI Çalışanlara Sağlanan Diğer Uzun Vadeli Faydalar İşten Çıkarma Tazminatları

16 TMS 19 DA YER ALAN İŞTEN ÇIKARMA TAZMİNATLARININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ HÜKÜMLERİNİN MEVCUT UYGULAMAYA ETKİSİ TFRS YORUM 14 TMS 19 TANIMLANMIŞ FAYDA VARLIĞININ SINIRI, ASGARİ FONLAMA KOŞULLARI VE BU KOŞULLARIN BİRBİRİ İLE ETKİLEŞİMİ İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Konular Görüş Birliği Gelecekte Yapılacak Katkılardaki Geri Ödemenin ya da İndirimin Mevcudiyeti 403 Geri Ödeme Olarak Mevcut Ekonomik Fayda Katkıda İndirim Şeklinde Ortaya Çıkan Ekonomik Faydalar Asgari Fonlama Koşulunun Gelecekteki Katkılardan İndirim Şeklinde Ortaya Çıkan Ekonomik Fayda Üzerindeki Etkisi Asgari Fonlama Koşulunun Borca Sebep Olduğu Durum Geçiş Hükümleri SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 20 DEVLET TEŞVİKLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE DEVLET YARDIMLARININ AÇIKLANMASI ÖZET AMAÇ VE KAPSAM TANIMLAR DEVLET TEŞVİKLERİ Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi Sermaye Yaklaşımı: Varlıklara İlişkin Devlet Teşviklerinin Sunumu Gelire İlişkin Devlet Teşviklerinin Sunumu DEVLET YARDIMLARI DEVLET YARDIMLARI STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 21 KUR DEĞİŞİMİNİN ETKİLERİ ÖZET

17 AMAÇ KAPSAM TANIMLAR YABANCI PARA İŞLEMLERİN GEÇERLİ PARA BİRİMİNDE RAPORLANMASI İlk Muhasebeleştirme İzleyen Bilanço Tarihlerinde Raporlama KUR FARKLARININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ GEÇERLİ PARA BİRİMİNDE DEĞİŞİKLİK FİNANSAL TABLOLARDA GEÇERLİ PARA BİRİMİNDEN FARKLI BİR PARA BİRİMİNİN KULLANILMASI YURTDIŞINDAKİ İŞLETMENİN ÇEVRİMİ YURTDIŞINDAKİ İŞLETMENİN ELDEN ÇIKARILMASI TÜM KUR FARKLARININ VERGİ ETKİLERİ AÇIKLAMALAR KUR DEĞİŞİMİNİN ETKİLERİ STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 23 BORÇLANMA MALİYETLERİ ÖZET AMAÇ TANIMLAR MUHASEBELEŞTİRME AKTİFLEŞTİRİLEBİLİR BORÇLANMA MALİYETLERİ AKTİFLEŞTİRMENİN BAŞLAMASI, ARA VERİLMESİ VE SONA ERMESİ BORÇLANMA MALİYETLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ Stoklar Açısından Duran Varlıklar Açısından SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 24 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI ÖZET AMAÇ

18 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİSİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 26 EMEKLİLİK FAYDA PLANLARINDA MUHASEBELEŞTİRME VE RAPORLAMA ÖZET AMAÇ VE KAPSAM TANIMLANMIŞ KATKI PLANLARI VE TANIMLANMIŞ FAYDA PLANLARI TANIMLANMIŞ KATKI PLANLARI TANIMLANMIŞ FAYDA PLANLARI TAAHHÜT EDİLEN EMEKLİLİK FAYDALARININ AKTÜERYAL BUGÜNKÜ DEĞERİ AKTÜERYAL DEĞERLEMENİN SIKLIĞI PLAN VARLIKLARININ DEĞERLEMESİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 27 BİREYSEL FİNANSAL TABLOLAR ÖZET AMAÇ BİREYSEL FİNANSAL TABLOLARIN HAZIRLANMASI SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 28 İŞTİRAKLERDEKİ VE İŞ ORTAKLIKLARINDAKİ YATIRIMLAR ÖZET AMAÇ TANIMLAR ÖZKAYNAK YÖNTEMİ: İŞTİRAKLERDEKİ VE İŞ ORTAKLIKLARINDAKİ YATIRIMLAR STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 29 YÜKSEK ENFLASYONLU EKONOMİLERDE FİNANSAL RAPORLAMA ÖZET AMAÇ FİNANSAL TABLOLARIN DÜZELTİLMESİ

19 A. TARİHİ MALİYET ESASINA GÖRE HAZIRLANMIŞ FİNANSAL TABLOLAR Finansal Durum Tablosu Kapsamlı Gelir Tablosu B. CARİ MALİYET ESASINA GÖRE HAZIRLANMIŞ FİNANSAL TABLOLAR Finansal Durum Tablosu Kapsamlı Gelir Tablosu DİĞER KONULAR Vergiler Nakit Akış Tablosu Karşılaştırmalı Rakamlar Konsolide Finansal Tablolar GENEL FİYAT ENDEKSİNİN SEÇİMİ VE KULLANIMI YÜKSEK ENFLASYON DÖNEMİNİN SONA ERMESİ TFRS YORUM 7 TMS 29 YÜKSEK ENFLASYONLU EKONOMİLERDE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI KAPSAMINDA DÜZELTME YAKLAŞIMININ UYGULANMASI İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Konular Görüş Birliği SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 32 FİNANSAL ARAÇLAR: SUNUM ÖZET AMAÇ KAPSAM SUNUM Borçlar ve Özkaynak Satım Opsiyonu Bulunan Finansal Araçlar İşletmenin Özkaynağına Dayalı Finansal Araçlarıyla Yapılan Ödeme Koşullu Ödeme Hükümleri Ödeme Seçenekleri Bileşik Finansal Araçlar

20 İşletmenin Geri Satın Alınan Kendi Hisseleri Faizler, Temettüler, Kayıp ve Kazançlar SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 33 HİSSE BAŞINA KAZANÇ ÖZET AMAÇ ÖLÇME: ADİ HİSSE BAŞINA KAZANÇ Kazanç Hisse Senetleri SULANDIRILMIŞ HİSSE BAŞANI KAZANÇ Sulandırma Etkisi Olan Potansiyel Adi Hisse Senetleri Dönüştürülebilir Araçlar Koşula Bağlı Çıkarılabilir Hisse Senetleri Satın Alınmış Opsiyon Yazılı Satım Opsiyonu Geriye Yönelik Düzeltmeler SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 34 ARA DÖNEM FİNANSAL RAPORLAMA ÖZET AMAÇ TAM SET FİNANSAL RAPORUN İÇERİĞİ Ara Dönem Finansal Raporun Asgari İçeriği Ara Dönem Finansal Tabloların Biçim ve İçeriği Önemli Olaylar ve İşlemler DİĞER AÇIKLAMALAR ARA DÖNEM FİNANSAL TABLO SUNULACAK DÖNEMLER ÖNEMLİLİK MUHASEBELEŞTİRME VE ÖLÇME Yıllık Finansal Raporlama ile Aynı Muhasebe Politikaları Mevsimsel, Dönemsel veya Arızi Gelirler Finansal Yıl Boyunca Düzensiz Olarak Katlanılan Maliyetler Muhasebeleştirme ve Ölçme İlkelerinin Uygulanması

21 SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 36 VARLIKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ ÖZET AMAÇ KAPSAM BAŞKA BELİRTİLER; DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ ZARARININ İPTAL EDİLMESİ VARLIKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ TFRS YORUM 10 ARA DÖNEM FİNANSAL RAPORLAMA VE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Konu Görüş Birliği SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 37 KARŞILIKLAR, KOŞULLU BORÇLAR VE KOŞULLU VARLIKLAR ÖZET AMAÇ MUHASEBELEŞTİRME KARŞILIKLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ A- Mevcut Yükümlülüğün Olması KOŞULLU BORÇLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ KOŞULLU VARLIKLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ ÖLÇME En Gerçekçi Tahmin Riskler ve Belirsizlikler Bugünkü Değer Gelecekteki Olaylar Varlıkların Elden Çıkarılmasının Beklenmesi Tazminatlar Karşılıklardaki Değişmeler Karşılıkların Kullanımı

22 Ekonomik Açıdan Dezavantajlı Sözleşmeler Yeniden Yapılandırma KARŞILIKLAR, KOŞULLU BORÇLAR VE KOŞULLU VARLIKLAR STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ TFRS YORUM 6 ÖZEL BİR PİYASAYA KATILIMDAN DOĞAN YÜKÜMLÜLÜKLER ATIK ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK ALETLER İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Görüş Birliği Geçiş SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 38 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR ÖZET AMAÇ KAPSAM MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLARDA MUHASEBELEŞTİRME VE ÖLÇME İLK MUHASEBELEŞTİRME Ayrı Olarak Elde Etme İşletme Birleşmesinin Bir Parçası Olarak Elde Etme Devlet Teşviki Yoluyla Elde Etme Varlıkların Takası İşletme İçi Yaratılan Şerefiye İşletme İçi Yaratılan Maddi Olmayan Duran Varlıklar MUHASEBELEŞTİRME SONRASI ÖLÇÜM Maliyet Yöntemi Yeniden Değerleme Yöntemi İtfa Değer Düşüklüğü MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 39 FİNANSAL ARAÇLAR: MUHASEBELEŞTİRME VE ÖLÇME

23 ÖZET AMAÇ TMS 39 FİNANSAL ARAÇLAR: MUHASEBELEŞTİRME VE ÖLÇME STANDARDININ AMACI; Forward İşlemleri Futures İşlemleri Option İşlemleri Swap işlemleri Türev Ürünlerinin Muhasebeleştirilmesi Kredi ve Ticari Alacaklar FİNANSAL ARAÇLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ TFRS YORUM 2 ÜYELERİN KOOPERATİF İŞLETMELERDEKİ HİSSELERİ VE BENZERİ FİNANSAL ARAÇLAR Ön Bilgi Kapsam Konu Görüş Birliği Açıklama TFRS YORUM 16 YURT DIŞINDAKİ İŞLETMEDE BULUNAN NET YATIRIMIN FİNANSAL RİSKTEN KORUNMASI İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Konu Görüş Birliği Korunulan Finansal Riskin Niteliği ve Kendisi İçin Finansal Risk İlişkisi Kurulabilen Finansal Riskten Korunma Konusu Kalemin Tutarı Finansal Riskten Korunma Aracının Nerede Elde Bulundurulabileceği Finansal Riskten Korunma Konusu Yurt Dışındaki Bir İşletmenin Elden Çıkarılması Geçiş Hükümleri Ek Uygulama Rehberi

24 TFRS YORUM 19 FİNANSAL BORÇLARIN ÖZKAYNAĞA DAYALI FİNANSAL BORÇLARLA ÖDENMESİ İlgili Düzenlemeler Ön Bilgi Kapsam Konular Görüş Birliği Yürürlük Tarihi ve Geçiş SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 40 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER ÖZET AMAÇ KAPSAM TANIMLAR: MUHASEBELEŞTİRME MUHASEBELEŞTİRME SIRASINDA ÖLÇME MUHASEBELEŞTİRME SONRASINDA ÖLÇME Gerçeğe Uygun Değer Yöntemi Maliyet Yöntemi TRANSFERLER: KULLANIM DEĞİŞİKLİĞİ ELDEN ÇIKARMA YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ SORULAR EĞİTİM KONUSU: TMS 41 TARIMSAL FAALİYETLER ÖZET AMAÇ TANIMLAR TARIMSAL FAALİYETLERDE MUHASEBELEŞTİRİLME VE ÖLÇÜM Muhasebeleştirme İlkesi Kazanç ve Zararlar Devlet Teşvikleri TARIMSAL FAALİYETLER STANDARDININ MEVCUT UYGULAMAYA ETKİLERİ

25 SORULAR KAYNAKÇA

26 ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI TARİHÇESİNE GENEL BAKIŞ Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi (International Accounting Standards Committee IASC), tarihinde, 10 ülkenin (Avustralya, Kanada, Fransa, Almanya, Japonya, Meksika, Hollanda, ABD, İngiltere ve İrlanda) muhasebe örgütlerinin anlaşması sonucu oluşmuş bir örgüttür. Daha sonra Hindistan, Malezya, Zimbabwe gibi ülkeler bunlara eklenmiştir. Temel amacı, uluslararası muhasebe standartları (International Accounting Standards - IAS)nen hazırlanması/yayımlanması, uluslar arası kabulünün ve uygulamasının sağlanması, geliştirilmesi, harmonizasyonun/yakınsamanın (convergence) sağlanmasıdır. İlk standardı 1975 de yayımlamıştır. Uluslar arası Muhasebeciler Federasyonu (International Federation of Accountants IFAC), 1977 yılında, Münih te yapılan 11. Dünya Muhasebeciler Kongresi (World Congress of Accountants WCA), 49 ülkeden 63 muhasebe örgütünün katılmasıyla kurulmuştur. Temel amacı, muhasebe mesleğini dünya çapında koordineli ve uyumlu standartlarla geliştirmektir. IFAC, Dünya Muhasebeciler Kongresi (World Congress of Accountants WCA) düzenleme görevini de yürütmektedir. Bu kongre, her 5 yılda bir yapılmaktadır. IFAC bünyesinde, eğitim komitesi (educational committe), meslek ahlakı komitesi (ethical committee), finansal ve yönetim muhasebesi komitesi (financial and management accounting committee), uluslar arası denetim uygulamaları komitesi (international auditing practices committee), kamu kesimi komitesi (public sector committee) gibi kurullar faaliyette bulunmaktadır. IASC ile IFAC arasında, 1982 yılında yapılan bir anlaşma ile bu iki örgütün çalışmalarının koordine edilmesi kararı alınmıştır. Bu anlaşma ile IFAC üyelerinin aynı zamanda IASC üyeleri olduğu kabul edilmiş, böylece her iki meslek örgütü bir çatı altında toplanmış olmaktadır. Üyelikle ilgili işler IFAC tarafından, standartlarla ilgili işler ise IASC tarafından yürütülecektir. IFAC a üye meslek örgütü sayısı 125 tir. Bunlar 125 ülkeyi temsil etmektedir. Bu örgütlerdeki üye sayısı 2 milyonu aşmıştır. Ülkemizde Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği (TMUD) IFAC ın kurucu üyelerindendir. T.C. Hükümeti Bakanlar Kurulu, 1979 yılında bu üyeliği onaylamıştır. TÜRMOB ise 1994 yılında IFAC a üye olmuştur tarihinde, Edinburg toplantısında IASC in, bağımsız kuruluş olması kararlaştırılmış, adı da Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (International Accounting Standards Board IASB) olarak değiştirilmiştir. Yeni kurulun, kuruluş sözleşmesi (constitution) kabul edilmiştir. Buna göre kurul, 2001 de komitenin yerini alarak, uluslar arası standartları hazırlama yetkisini almıştır. Ayrıca, Standartları Yorumlama Komitesi (Standards Interpretation Committee SIC) nin, yaptığı yorumlara onay yetkisi almıştır. 25

27 18-20 Nisan 2001 de yapılan görüşmelerde, IASB, IASC nin yayımladığı IAS (uluslar arası muhasebe standartlar)ının tamamını kabul etmiş, ayrıca SIC in bütün yorumlarını da kabul etmiştir. IASB nin yayımlayacağı uluslar arası muhasebe standartlarının adının da Uluslar arası Finansal Raporlama Standartları (International Financial Accounting Standards IFRS) olmasına karar verilmiştir. GLOBAL MUHASEBEYLE İLGİLİ DÜZENLEME ÇALIŞMALARI YAPAN KURULUŞLAR: *Global Muhasebeyle İlgili Bölgesel kuruluşlar: FEE (Federation Des Expert Comtables Europeens) (European Accounting Association) 1986 yılında Brüksel de kurulmuştur. Amacı, Avrupa Birliği ülkelerindeki mevcut muhasebe ve denetim uygulamalarında, uluslar arası muhasebe ve denetim standartları düzeyinde birlik sağlayabilmektir. 32 ülkeden 44 meslek örgütünü bir araya getirmiş olup, civarında meslek mensubunu kapsamaktadır. EC (European Commission) EU *Global Muhasebeyle İlgili Başlıca kuruluşlar: FASB (Financial Accounting Standards Board) FASB, Amerika Birleşik Devletleri Genel Kabul Görmüş Muhasebe Prensipleri ni (US GAAP ) oluşturmaktadır. IASB ve FASB, 2004 de, uluslar arası muhasebe standartlarının birlikte hazırlanması, geliştirilmesini ilke olarak kabul etmişlerdir. EITF (Emerging Issues Tas Force of FASB) IFAC (International Federation of Accountants) Uluslar arası Muhasebeciler Federasyonu (International Federation of Accountants IFAC), 1977 yılında, Münih te yapılan 11. Dünya Muhasebeciler Kongresi (World Congress of Accountants WCA), 49 ülkeden 63 muhasebe örgütünün katılmasıyla kurulmuştur. Merkezi New York tadır. Temel amacı, muhasebe mesleğini dünya çapında koordineli ve uyumlu standartlarla geliştirmektir. IFAC, Dünya Muhasebeciler Kongresi (World Congress of Accountants WCA) düzenleme görevini de yürütmektedir. Bu kongre, her 5 yılda bir yapılmaktadır. IFAC bünyesinde, eğitim komitesi (educational committe), meslek ahlakı komitesi (ethical committee), finansal ve yönetim muhasebesi komitesi (financial and management accounting committee), uluslar arası denetim uygulamaları komitesi (international auditing practices committee), kamu kesimi komitesi (public sector committee) gibi kurullar faaliyette bulunmaktadır. 26

28 IASC ile IFAC arasında, 1982 yılında yapılan bir anlaşma ile bu iki örgütün çalışmalarının koordine edilmesi kararı alınmıştır. Bu anlaşma ile IFAC üyelerinin aynı zamanda IASC üyeleri olduğu kabul edilmiş, böylece her iki meslek örgütü bir çatı altında toplanmış olmaktadır. Üyelikle ilgili işler IFAC tarafından, standartlarla ilgili işler ise IASC tarafından yürütülecektir. IFAC a üye meslek örgütü sayısı 159 dur. Bunlar 125 ülkeyi temsil etmektedir. Bu örgütlerdeki üye sayısı 2,5 milyonu aşmıştır. IASC (International Accounting Standards Committee) Uluslar arası Muhasebe Standartları Komitesi (International Accounting Standards Committee IASC), tarihinde, 10 ülkenin (Avustralya, Kanada, Fransa, Almanya, Japonya, Meksika, Hollanda, ABD, İngiltere ve İrlanda) muhasebe örgütlerinin anlaşması sonucu oluşmuş bir örgüttür. Daha sonra Hindistan, Malezya, Zimbabwe gibi ülkeler bunlara eklenmiştir. Temel amacı, uluslararası muhasebe standartları (International Accounting Standards - IAS)nın hazırlanması/yayımlanması, uluslar arası kabulünün ve uygulamasının sağlanması, harmonizasyonun/yakınsamanın (convergence) sağlanmasıdır. İlk standardı 1975 de yayımlamış olduğu girişte belirtilmişti. IASB (International Accounting Standards Board) tarihinde, Edinburg toplantısında IASC in, bağımsız kuruluş olması kararlaştırılmış, adı da Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (International Accounting Standards Board IASB) olarak değiştirilmiştir. 14 tam gün çalışan üyelerden oluşmaktadır. Yeni kurulun, kuruluş sözleşmesi (constitution) kabul edilmiştir. Buna göre kurul, 2001 de komitenin yerini alarak, uluslar arası standartları hazırlama yetkisini almıştır. Ayrıca, Standartları Yorumlama Komitesi (Standards Interpretation Committee SIC) nin, yaptığı yorumlara onay yetkisi almıştır Nisan 2001 de yapılan görüşmelerde, IASB, IASC nin yayımladığı IAS (uluslararası muhasebe standartlar)ının tamamını kabul etmiş, ayrıca SIC in bütün yorumlarını da kabul etmiştir. IASB nin yayımlayacağı uluslar arası muhasebe standartlarının adının da Uluslar arası Finansal Raporlama Standartları (International Financial Accounting Standards IFRS) olmasına karar verilmiştir. SIC (Standartsa Interpretation Committee) Standartları Yorumlama Komitesi IFRIC (International Financial Reporting Interpratations Committee) Uluslar arası Finansal Raporlama Yorumlamalar Komitesi: Uluslar arası Standartları Yorumlama Komitesi, uluslar arası standartların yerleştirilmesi ve geliştirilmesini sağlamayı amaç edinmiş, IASC bünyesinde bir kuruluştu. Uluslar arası Muhasebe Standartları Komitesi Vakfı Mütevelli Heyeti (Trustees of the International Accounting Standards Committee) 2002 yılında IFRIC i (IFRS Yorumlama Komitesi ni) kurdu. IFRIC, SIC nin yerini aldı, yetkilerini devraldı. SIC in daha önce yayımlamış olduğu yorumların geçerliğini kabul etti. 27

29 IFRIC, vakıf tarafından seçilmiş 12 üyeden oluşmaktadır. IFRIC te, IOSCO dan birer, IASB den iki gözlemci üye bulunmaktadır. IFRIC in başlıca amacı: Finansal tabloları, kullananların, hazırlayanların ve denetçilerin yararları için, finansal muhasebe ve raporlama standartlarının yerleştirilmesi ve geliştirilmesine yardımcı olmaktır. Yorumlama Komitesi, taslak ve nihai yorumların kabul edilmesi için gerçekleştirilen oylamalarda 14 üyeden 10 unun rızasını alması durumunda, bu yorumları onaylar. Bu yorumları sonuçlandırmak ve nihai haline getirmek için daha sonradan IASB nin en azından 9 üyesi tarafından onaylanmalıdır. IFRIC, yorumlarında ilke bazlı (principle-based) yaklaşımı benimsemiştir. UN (United Nations) IOSCO (International Organization of Securities and Commissions) 1983 yılında kurulmuştur. 181 üyesi bulunmaktadır. Dünya sermaye piyasasının yaklaşık % 90 ını düzenlemek gibi çok önemli ve etkin gücü vardır. OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) *Global Muhasebeyle İlgili Diğer Önemli Kuruluşlar: AAA (American Accounting Association) IFRIC (International Financial Reporting Interpretation Committee) EDCOM (Education Committee) IFAC Eğitim Komitesi UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development) UNCTAD, 2004 de IFAC ile ekonomik gelişmelere katkıda bulunmak ve uluslar arası finansal sistemi güçlendirmek amacıyla bir anlaşma yapmıştır. Firmalarda şeffaflık ve hesap verilebilirliği artırmak amacıyla aşağıdaki konularda işbirliği yapılması kararlaştırılmıştır: *muhasebecilerin eğitimi *kurumsal yönetim VE *Sürdürülebilir ekonomik büyüme için şeffaflık ve iyi kurumsal yönetimin önemi konusunda bilinci artırmak. UES IMF BASEL NAA (National Association of Accountants) Ulusal Muhasebeciler Derneği IIA (Institute of Internal Auditors) IMA SEC CRECCI 28

30 IAAER (International Association of Accounting Education and Research) IAAER, 1984 yılında altıncı Uluslar arası Muhasebe Konferansı için ev sahipliği yapmak üzere Japonya da kurulmuştur. Amacı, dünya çapında muhasebe eğitimi ve araştırmalarının en iyi bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak ve uluslar arası yüksek kaliteli muhasebe uygulama standartlarının geliştirilmesi ve korunmasına destek olmaktır. Bu birlik, 2002 yılında (Global Code of Ethics for Accounting Educators) Muhasebe Eğitimcileri Etik Kurullarını düzenlemiştir. Bu kuralları Muhasebe eğitimine ilişkin sorumluluklar (eğitim sorumlulukları, öğretme temel ilkeleri, eğitimcilerin işte kalma ve yükselme standartları), Akademik araştırmaya ilişkin sorumluluklar (araştırma misyonu, araştırma performansı) ve Muhasebe mesleğine ilişkin sorumluluklar (profesyonel sorumluluk, profesyonel karakter, profesyonel gelişim) olmak üzere 3 ana grupta belirlemiştir. UNESCO WB (World Bank) AICPA (The American Institute of Certified Public Accountants) AICPA Vision Project 1999 ve Vision Project 2011 and Beyond projelerini hazırlamıştır. Birliği) ICAEV (Institute of Chartered Accountant in England and Wales) CICA (Canadian Institute of Chartered Accountants) ICAA (Institute of Chartered Accountants in Australia) HKICPA (Hong Kong Institute of Certified Public Accountants) ICA (Chartered Accountants Ireland) ICAS (Institute of Chartered Accountants of Scotland) JICPA (The Japanese Institute of Certified Public Accountants) NZCA (New Zeland Institute of Chartered Accountants) SAICA (South African Institute of Chartered Accountants) IDW (Institut der Wirtchaftsprufer in Deutschland e.v.) CAPA (Confederation of Asian and Pasific Accountants) ASEAN (Association of South East Nations) (Güney Doğu Asya Ülkeleri AFA (Federation of Asian and Pasific Accountants) APEC (Asia Pasific Economic Co-operation) (Asya Pasifik İşbirliği) AAC (African Accounting Council) ASCA (Arab Society of Certified Accountants) (Arap Ruhsatlı Muhasebeciler Cemiyeti) 22 Arap ülkesindeki muhasebe meslek mensuplarını temsil etmektedir. 29

31 IAA ( Interamerican Accountnig Association) FoF (IFAC-Forum of Firms) Firmalar Forumu ISA (IFAC-International Standards on Auditing) Uluslar arası Denetim Standartları UN-ISAR (Intergovernmental Working Group of Experts on International Standards of Accounting and Reporting) EEA (European Economic Area) GATS (General Agreement on Trade in Services) WCL (World Confedarition of Labuor) NAFTA (North Atlantic Free Tade Area ) EEA (Eeropean Economic Area ( 27 EU + 3 countries) APEL IFAD (International Forum on Accountancy Development) Uluslar arası Muhasebeciliği Geliştirme Forumu GAA (Global Accounting Alliance) 2005 yılında kurulmuştur. 11 profesyonel muhasebe kurulu üyesi vardır. IPSAS (International Public Sektor Accounting Standards) : OECD, kendi organizasyonları için hazırlanan raporlarında, IFAC ın IPSAS larını uygulamaktadır. Daha fazla şeffaflık sağlayan ve sorumlulukları belirleyen bu standartların kullanılmasında liderlik yapan OECD nin diğer ülkelere ve uluslar arası kuruluşlara örnek teşkil edeceği düşünülmektedir. Kurulu PCAOB (Public Company Accounting Oversight Board) Kamu Gözetim EFRAG (European Financial Reporting Advisory Gorup) IASCF (IASC Foundation, parent body of the IASB. From 1 March 2010 named IFRS Foundation) IFRSF (International Financial Reporting Standands Foundation) 30

32 GENEL OLARAK TÜRKİYE DE MUHASEBE UYGULAMALARI Türkiye de finansal tablolardan gelir tablosu adı, Bankalar Birliği nin, Kredi Talep Edenlerden İstenecek Vaziyet Tablosu ile literatürümüze girmiştir, daha önce kar ve zarar tablosu olarak adlandırılıyordu. 440 sayılı kanun kapsamında kurulan, İktisadi Devlet Teşekküllerini Yeniden Düzenleme Komisiyonu nun Mali İşler ve Muhasebe Grubu tarafından hazırlanan ve 1968 yılında yayımlanmış olan rapor sistemi, hesap planları ve finansal durum tablolarına ilişkin ilk temel çalışma niteliğindedir. Bunun genel muhasebe-hesap planı kısmı, 1972 yılında Kamu İktisadi Teşebbüslerinde uygulanmış, iki yıl sonra da maliyet muhasebesi kısmı uygulanmıştır yılında Katma Değer Vergisi uygulamasına geçilmesiyle, güvenilir muhasebe ihtiyacı daha artmıştır. Yapılan çalışmalardan sonra, Maliye Bakanlığınca, 1992 yılında Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği Sıra No.1 yayımlanmıştır. Bu tebliğ, ilk kez Türkiye de Hesap Planı ve finansal durum tablolarında birlik sağlayabilmiştir. Bu tebliğden önce, her ticari işletme/şirket, kendine göre hesap planı hazırlamakta, dolayısıyla kendine göre finansal tabloları oluşturmakta idi. (Bankalar, sigorta şirketleri, aracı kurumlar gibi bu hesap planından istisna edilmiş şirketler vardır, ancak sayı olarak çok sınırlıdır) Nihayet, 6201 sayılı Türk Ticaret Kanunu, hesap planları konusunda bir yenilik getirmemiş olsa da, finansal tabloların düzenlenmesinde ve denetiminde, yeni sayfa açacak önemde ve özellikte düzenlemeler getirmiş, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları nın yakınsaması olarak Türkiye Finansal Raporlama Standartları uygulamasına geçilmesi uygulamasını getirmiştir. Türkiye de muhasebenin artık vazgeçilmezi olan bilgisayar teknolojisinin de, bilgisayar programlarının da muhasebe açısından yeterli olgunluğu erişmiş olduğunu görüyoruz. Son olarak, bunları kullanacak yeterli ve yetenekli meslek mensuplarının da yetişmiş olduğu artık anlaşılmıştır. 31

33 ANA EĞİTİM ALANI 1: TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI EĞİTİM KONUSU: FİNANSAL RAPORLAMAYA İLİŞKİN KAVRAMSAL ÇERÇEVE Özet Kavramsal çerçeve finansal tablo ilgililerinin işletme ile ilgili alacakları kararlarda kullanımı için hazırlanan, raporlanan ve sunulan finansal tablolara uygulanacak olan usul ve esasları belirlemektedir. Kavramsal çerçeve bir muhasebe standardı değildir ve bu nedenle herhangi bir şekilde bir varlık veya bir kaynakla ilgili bir ölçüm ya da kamuyu aydınlatma konusunda bir standart belirlememektedir. Kavramsal çerçeve ile bir Türkiye Finansal Raporlama Standardı veya bir Türkiye Muhasebe Standardı arasında uyuşmazlık söz konusu olduğunda ilgili Türkiye Finansal Raporlama Standardı ya da Türkiye Muhasebe Standardı kavramsal çerçeveden önce gelmektedir. Türkiye Finansal Raporlama Standartları, Türkiye Muhasebe Standartları ile Yorumlarında hüküm bulunmayan hallerde kavramsal çerçeveye başvurulmaktadır. Kavramsal çerçevede yer alan metinler en az standartlar kadar önemlidir. Çünkü kavramsal çerçevenin çok iyi bir şekilde anlaşılamaması durumunda Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulanması çok zordur. Finansal tablolar kavramsal çerçevede genel amaçlı finansal raporlama kapsamında değerlendirilmektedir. Amaç Kavramsal çerçevenin amaç ve statü bölümünde bu çerçevenin amacı, işletme dışındaki kullanıcılar için hazırlanan ve sunulan finansal tabloların tabi olacakları usul ve esasları belirlemek olarak belirtilmektedir. Kavramsal Çerçeve metninin amacı; - Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu na gelecekte yeni standartların hazırlanmasında ve mevcut standartlarda yapılacak değişliklerde kılavuzluk etmek, - Alternatif muhasebe uygulamalarının sayısı azaltarak harmonizasyonun sağlanmasında kurul üyelerine yardımcı olmak, - KGK nın TFRS nin ulusal muhasebe standartlarının hazırlanmasında yardımcı olmak, - Finansal tablo hazırlayıcılarına, TFRS nin uygulanmasında yardımcı olmak. - Denetçilere, finansal tabloların TFRS ye göre hazırlanıp hazırlanmadığı hakkında görüş belirtmelerinde yardımcı olmak, - Finansal tablo kullanıcılarına, TFRS ye göre hazırlanmış finansal tabloları yorumlamalarında yardımcı olmak, 32

34 - KGK nın TFRS nin oluşturulması hakkındaki genel yaklaşımı hakkında ilgi duyanlara bilgi sunmak olarak sıralandırılabilmektedir. 1 Kapsam Kavramsal Çerçeve de aşağıda belirtilen konular düzenlenmektedir: - Finansal raporlamanın amacı, - Faydalı finansal bilginin niteliksel özellikleri, - Finansal tabloları oluşturan unsurların tanım, tahakkuk ve ölçümleme esasları, - Sermaye ve sermayenin devamlılığı (korunması) kavramları. Türkiye Finansal Raporlama Standartları nın iyi anlaşılabilmesi için öncelikli olarak okunması gerekli metin olan Kavramsal Çerçeve, bir standart değildir. Kavramsal Çerçeve özellikli olarak belirli bir finansal tablo kalemi ile ilgili ölçme ya da raporlama kurallarına da işaret etmemektedir. Bununla birlikte Kavramsal Çerçeve en az standartlar kadar önemlidir. Kavramsal Çerçevede yer alan açıklamaların iyi anlaşılamaması durumunda, TFRS nin doğru bir şekilde uygulanması çok zor olacaktır. Genel Amaçlı Finansal Raporlamanın Amacı Genel amaçlı finansal tabloların bilgi vermesi amaçlanan kişi ve kuruluşlar yani finansal tablo kullanıcıları; yatırımcılar, çalışanlar, borç verenler, tedarikçiler ile esas faaliyet konusu ile ilgili yani ticari alacaklılar, müşteriler, kamuoyu, devlet kurum ve kuruluşlarıdır. Finansal tabloların hazırlanması ve sunulması ile ilgili sorumluluk işletme yönetiminindir. Genel amaçlı finansal raporlamanın amacı, Kavramsal Çerçeve nin temelini oluşturmaktadır. Kavramsal Çerçeve de ele alınan diğer konular ise söz konusu amacı, mantıklı bir şekilde takip etmektedir. Genel amaçlı finansal raporlamanın amacı, mevcut ve potansiyel yatırımcılara, borç verenlere ve kredi veren diğer taraflara raporlayan işletmeye kaynak sağlama kararlarını verirken faydalı olacak finansal bilgiyi sağlamaktır. Bu kullanıcılar tarafından alınan kararlar, özkaynağa dayalı finansal araçların ve borçlanma araçlarının satın alınması, satılması veya elde tutulması kararları ile kredi ve benzerlerinin sağlanması ya da ödenmesi kararlarını içermektedir. (Kavramsal Çerçeve, prg.a1, A2) Kavramsal Çerçeve nin A12 paragrafına göre genel amaçlı finansal raporlar, raporlayan işletmenin finansal durumu hakkında bilgi sağlamaktadır. İşletmenin finansal durumunu gösteren bilgi, raporlayan işletmenin ekonomik kaynakları ile işletmeye yönelik talep haklarına ilişkin bilgiden oluşmaktadır. Ayrıca finansal raporlar, raporlayan işletmenin ekonomik kaynaklarında ve işletmeye yönelik haklarda değişikliğe yol açan işlemlerin ve diğer olayların etkileri hakkında bilgi sağlamaktadır. 1 Kerem Sarıoğlu, Finansal Tabloların Hazırlanması ve Sunulması ile İlgili Kavramsal Çerçeve, archive.ismmmo.org.tr/docs/yayinlar/kitaplar/99/1.bolum.pdf Erişim:

35 Her iki tür bilgi de, bir işletmeye kaynak sağlama kararları alınırken faydalı olacak veriler oluşturmaktadır. Kavramsal Çerçeve de finansal tabloların, çeşitli kullanıcıların ekonomik kararlar verirken faydalanmaları için işletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçları ve finansal durumundaki değişiklikler hakkında bilgi sağlamak olarak belirtilen amacı, özel amaçlı bilgilerin standartların kapsamı dışında tutulduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Belirtilen bu amaç için hazırlanan finansal tablolar, kullanıcıların büyük bir kısmının ortak ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Finansal tablolar, çoğunlukla, geçmişteki işlemlerin etkisini gösterir ve finansal olmayan bilgileri içermezler; bu nedenlerle kullanıcıların ekonomik kararlar alırken ihtiyaç duyacağı bilgilerin tamamını sağlamazlar. Kavramsal Çerçeve de, muhasebe standartlarının, genel amaçlı finansal tabloların hazırlanması ve sunulmasına yönelik olduğu belirtilmekte ve genel amaçlı finansal tablolar, en az yılda bir kez yıllık olarak hazırlanıp sunulmakta ve geniş bir kullanıcı yelpazesinin ortak ihtiyaçlarına cevap vermek durumunda olan finansal tablolar olarak tanımlanmaktadır. Genel amaçlı finansal tablolarda yer alacak bilgilerin anlaşılabilirlik, ihtiyaca uygunluk, güvenilirlik ve karşılaştırılabilirlik özelliklerini taşıması gerektiği belirtilmektedir. Kavramsal Çerçeve de kullanıcıların bazılarının, finansal tablolarda yer alan bilgilerin dışında ilave bilgilere ihtiyaç duyabileceği ifade edilerek; bu ilave finansal ve finansal olmayan bilgileri kapsayan raporlar özel amaçlı finansal raporlar olarak adlandırılmakta ve özel amaçlı finansal raporların Kavramsal Çerçeve nin kapsamı dışında olduğunun altı çizilmektedir. 2 Finansal Performans Tahakkuk Esasına Göre Yansıtılan Finansal Performans Tahakkuk esaslı muhasebeleştirme uyarınca, işlemler ile diğer olaylar ve durumların raporlayan işletmenin ekonomik kaynakları ve hakları üzerindeki etkileri, bu etkilerin gerçekleştiği dönemde gösterilmelidir. Nakit girişleri ve ödemelerin farklı bir dönemde gerçekleşmiş olması bu durumu etkilememektedir. Tahakkuk esaslı muhasebeleştirmenin önemi, raporlayan işletmenin ekonomik kaynakları ve hakları ile bunlarda belirli bir dönemde meydana gelen değişimlere ilişkin bilginin, işletmenin geçmiş ve gelecekteki performansının değerlendirilmesinde sadece döneme ait nakit girişleri ve ödemelerine ilişkin bilgiye nazaran, daha iyi bir temel sağlamasından kaynaklanmaktadır. (Kavramsal Çerçeve, Prg. A17) Geçmişteki Nakit Akışları Tarafından Yansıtılan Finansal Performans Raporlayan işletmenin belirli bir dönemdeki nakit akışlarına ilişkin bilgi, işletmenin gelecekteki net nakit girişleri yaratma gücünün değerlendirilmesinde yardımcı olmaktadır. Bu bilgi, raporlayan işletmenin borçlanması, borcunu ödemesi, temettü ödemesi, yatırımcılara diğer nakit ödemeleri ile likiditesi ve borç ödeme gücünü etkileyebilecek diğer unsurlara ilişkin bilgileri de kapsar ve işletmenin nakdi nasıl edindiğini ve harcadığını göstermektedir. Nakit akışlarına ilişkin bilgi, raporlayan işletmenin faaliyetlerinin anlaşılmasında, finansman ve yatırım faaliyetleri ile likidite ve 2 Aylin Poroy Arsoy, Kurumsal Şeffaflık ve Muhasebe Standartları, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, 2008, s

36 borç ödeme gücünün değerlendirilmesinde ve finansal performans ile ilgili diğer bilgilerin yorumlanmasında yardımcı olmaktadır. (Kavramsal Çerçeve, Prg. A20) Faydalı Finansal Bilginin Niteliksel Özellikleri Kavramsal Çerçeve nin NÖ1 paragrafında ele alınan faydalı finansal bilginin niteliksel özellikleri, raporlayan işletmenin finansal raporunda sunulan bilgilere yani finansal bilgilere dayanarak işletme hakkındaki kararlarını alırken mevcut ve potansiyel yatırımcılara, borç verenlere ve kredi veren diğer taraflara en çok fayda sağlayacak bilgiyi tanımlanmaktadır. Finansal raporlar, raporlayan işletmenin ekonomik kaynakları, işletmeye karşı ileri sürülebilen haklar ve bu kaynaklar ile haklarda değişime neden olan işlemler, diğer olaylar ve koşulların etkileri hakkında bilgi sağlamaktadır. Bazı finansal raporlar, yönetimin raporlayan işletmeye ilişkin beklentilerine ve stratejilerine ilişkin açıklayıcı bilgiler ile ileriye yönelik diğer tür bilgileri de kapsamaktadır. (Kavramsal Çerçeve, Prg.NÖ2) Finansal bilginin faydalı olması için, ihtiyaca uygun olması ve açıklamayı amaçladığı hususu gerçeğe uygun bir şekilde sunması gerektiği bu çerçevenin NÖ4. paragrafında belirtilmektedir. Finansal bilgi; karşılaştırılabilir, doğrulanabilir, anlaşılabilir ise ve zamanında sunulmuşsa söz konusu bilginin faydası arttırılmış olmaktadır. Temel Niteliksel Özellikler Temel niteliksel özellikler, ihtiyaca uygunluk ve gerçeğe uygun şekilde sunumdur. İhtiyaca Uygunluk Kavramsal Çerçeve nin NÖ6. paragrafına göre ihtiyaca uygun finansal bilgi, kullanıcılar tarafından verilen kararları etkileme gücüne sahiptir. Bazı kullanıcıların bilgiden faydalanmayı tercih etmemeleri veya bilgiyi diğer kaynaklardan elde etmiş olmaları durumunda dahi bilgi, verilen kararları etkileme gücüne sahip olabilmektedir. Bir bilginin verilmemesi veya yanlış verilmesi kullanıcıların belirli bir raporlayan işletmeye ilişkin finansal bilgiye dayanarak verecekleri kararları etkileyebiliyorsa bu bilgi önemlidir. Önemlilik ihtiyaca uygunluğun işletmeye özgü halidir. Bilginin önemli olup olmadığına yönelik değerlendirme, bireysel bir işletmenin finansal raporu dikkate alınarak, bilginin ilgili olduğu kalemlerin niteliğine veya büyüklüğüne ya da her ikisine birden bağlı olarak yapılmaktadır. Bu nedenle önemlilik için standart bir sayısal eşik belirlenmemiş veya özellikli bir durumda hangi bilginin önemli olabileceği belirtilmemiştir. (Kavramsal Çerçeve, Prg.NÖ11) Önemlilikle ilgili yukarıdaki maddeye şu örnekler verilebilmektedir: 3 Teoride peşin ödenmiş ve geçen zamana bağlı olarak gelecekte gidere dönüşecek harcamalar ile ilgili olarak günlük, saatlik ve dakikalık hesaplamalar yapılarak gerçekten ilgili harcamanın ne kadarının gidere dönüşmek üzere varlık olarak raporlanması gerektiği 3 Sarıoğlu, s