Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi
|
|
- Berkant Nazif
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi 15, 61, Beyhan TAÞ Ondokuz Mayýs Üniversitesi, Ordu Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Perþembe-ORDU Özet Bu çalýþma, Derbent Baraj Gölü'nün en geniþ rezervuar alanýný oluþturduðu yerden seçilmiþ bir istasyondan alýnan yüzey sularýnda gerçekleþtirilmiþtir. Alýnan su örneklerinde toplam 16 parametre incelenmiþtir. Böylece göl suyunun su kalitesi ve su ürünleri üretimi açýsýndan verimliliði saptanmýþtýr. Gölün yüzey sularýnda ortalama olarak sýcaklýk 15,56ºC, ph 7,9, çözünmüþ oksijen 10,68 mg L -1 olup, iletkenlik 1525 µs cm -1, toplam alkalinite163,8 mg L -1 ve toplam sertlik 377,3 mg L -1 'dir. Katyon sýralamasý Na + >Ca ++ >Mg ++ >K + >Fe ++ >NH4 + -N, anyon sýralamasý ise SO = 4 >Cl - >NO N>NO - 2 -N þeklinde bulunmuþtur. Fiziksel ve kimyasal analiz verileri deðerlendirildiðinde Derbent Baraj Gölü'nün oligotrof-mezotrof göllerin özelliðine sahip olduðu görülmektedir. Bu sonuçlara göre Derbent Baraj Gölü su ürünleri yetiþtiriciliði için genel olarak uygun bir ortamdýr. Anahtar Kelimeler: Akuakültür, Derbent Baraj Gölü (Samsun), fiziksel ve kimyasal analiz, su kalitesi. Investigation of Water Quality of Derbent Dam Lake (Samsun) Abstract This study was carried out in surface waters taken from one station selected at the largest place of reservoir in Derbent Dam Lake. In the collected waters, totally 16 parameters were analyzed. Thus, water quality and production potential concerning aquaculture were determined in the lake. During the study, average temperature 15.56ºC, dissolved oxygen mg L -1, ph 7.9, conductivity 1525 µs cm -1, total alkalinity mg L -1 and total hardness mg L -1 were determined in the surface waters of the lake. In addition, it was determined that the dissolved cations are Na + >Ca ++ >Mg ++ >K + >Fe ++ >NH4 + -N and also dissolved anions are SO 4 = >Cl - >NO 3 - -N>NO 2 - -N. Once the findings of the physical and chemical analyses were compared, it is seen that Derbent Dam Lake has an oligotroph-mesotroph lake character. In terms of these results, the water of Dam Lake generally has a convenient habitat with regard to aquaculture. Keywords: Aquaculture, Derbent Dam Lake (Samsun), physical and chemical analysis, water quality. GÝRÝÞ Türkiye üç tarafý denizlerle çevrili, 8333 km kýyý þeridi, km 2 deniz alaný, km 2 doðal gölü, ha göleti, ha baraj gölü ve km uzunluðunda akarsularý ile önemli bir potansiyele sahiptir. Araþtýrmalara göre Türkiye'de yalnýzca deniz balýklarý su ürünleri yetiþtiriciliðine uygun yaklaþýk 100 deniz sahasý ve pek çok içsu kaynaðý bulunmaktadýr (Anonymous 1997, Anonymous 2000). Doðal göller, büyük baraj gölleri, akarsu ve denizlerde yapýlan akuakültür çalýþmalarýnda özellikle gökkuþaðý alabalýðýnýn (Onchorynchus mykiss, Walbaum 1792) önemi oldukça yüksektir ve üretimi gittikçe artmaktadýr. Kaliteli protein içeren ve diðer hayvansal besinlere göre ucuz olan balýðýn akuakültür sistemlerinde daha kaliteli üretilebilmesi için, özellikle su kaynaklarýnýn kalitesinin belirlenmesi ve deðerlendirilmesi gerekir. Su kalitesi; türlerin bileþimini, verimliliðini, bolluk durumlarýný ve sucul türlerin fizyolojik durumlarýný etkilemektedir. Baraj gölleri sürekli alýcý ortam özelliði gösterdiði için çevre kirliliðinden birinci derecede etkilenirler. Bu kirlenme sadece içinde yaþayan canlýlarý olumsuz etkilemekle kalmaz, bu olumsuz etki besin zinciri yolu ile insana kadar ulaþýr (Yýlmaz 2004). Evsel, endüstriyel ve tarýmsal aktivitelerden kaynaklanan kirleticiler ilk olarak akarsulara karýþmakta ve yine akarsular yoluyla göllere ve denizlere ulaþmaktadýr. Bu nedenle, doðal kaynaklardan temin edilen ve su ürünleri üretiminde kullanýlan sularýn özellikleri çok iyi bilinmeli ve sulardaki ekolojik denge 6 No: 61, 2006
2 Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi korunmalýdýr. Gerekli önlemlerin alýnabilmesi için su ortamýnda fiziksel, kimyasal ve biyolojik faktörlerin periyodik olarak araþtýrýlmasý gerekir. Özellikle akuakültür çalýþmalarý yapýlan su ortamlarýnda suyun kalitesi, kirliliðin tespiti ve kafeslerin bulunduðu ortama ne þekilde etki ettiði ortaya konulmalýdýr. Aarsu, göl, lagün ve baraj gölleri ile zengin bir su potansiyeline sahip olan Samsun ili, uluslararasý öneme sahip Kýzýlýrmak Deltasý ile de bölgenin önemli su haznelerinden biridir. Derbent Barajý, Bafra ilçe merkezinin 15 km güney batýsýnda, 41º 25' 6" N, 35º 49' 52" E koordinatlarý arasýnda, Kýzýlýrmak üzerinde sulama, enerji ve taþkýn kontrolü amacý ile kaya gövde dolgu tipinde yapýlmýþ, Altýnkaya Barajý ile birlikte bölgenin en önemli barajlarýndan biridir. Baraj, Bafra Ovasý'nda ha alaný sulamaktadýr (Anonymous 2002). Ayný zamanda baraj gölünün çevresi gezinti ve dinlenme yeri olarak ta deðerlendirilmektedir. DSÝ VII. Bölge Müdürlüðü tarafýndan baraj gölünde balýklandýrma çalýþmalarý yapýlmýþtýr. Gölde aynalý sazan (Cyprinus carpio L.), in balýðý (Capoeta sp.), tatlý su levreði (Perca fluviatilis L.) ve tatlý su kefali (Leuciscus cephalus L.) doðal olarak bulunmaktadýr. Derbent Baraj Gölü'nde beþ ayrý iþletme tarafýndan að kafeslerde alabalýk üretimi yapýlmaktadýr. Ancak baraj gölünde yapýlan araþtýrmalarýn sayýsý son derece yetersizdir. DSÝ VII. Bölge Müdürlüðü tarafýndan belirli zaman periyotlarýnda baraj çýkýþý suyunda bazý fiziksel ve kimyasal analizler yapýlmaktadýr. Yapýlan bazý bilimsel çalýþmalarda da tatlýsu levreði (P. fluviatilis)'nin besin tercihi ve sindirim sistemi içeriði tespit edilmiþ (Yýlmaz ve ark. 2003a,b), baraj gölünün fitoplanktonu ve mevsimsel deðiþimi ile baraj gölünün genel özellikleri ve bazý çevresel problemleri araþtýrýlmýþtýr (Taþ 2003, Taþ 2005). Bu çalýþmada, Derbent Baraj Gölü'nün yüzey suyunda bazý fiziksel ve kimyasal parametreleri tespit ederek, baraj gölünün su kalitesinin belirlenmesi, kirlenme ile ilgili sorunlarýnýn ortaya konulmasý ve balýkçýlýk çalýþmalarýna katký saðlamasý amaçlanmýþtýr. MATERYAL VE METOT Derbent Barajý'nda suyun bazý fiziksel ve kimyasal parametrelerini belirlemek için baraj bendinin yaklaþýk 1000 m açýðýndan, barajýn en geniþ rezervuar alaný olan bölgeden bir istasyon tespit edilmiþtir (Þekil 1). Þubat 2001-Temmuz 2002 tarihleri arasýnda periyodik olarak her ay su yüzeyinden (10-20 cm) Ýki litrelik temiz plastik kavanozlara su örnekleri alýnmýþ, ýþýk görmeyecek þekilde yerleþtirilen örnekler en kýsa zamanda D.S.Ý. VII. Bölge Müdürlüðü Kalite Kontrol ve Laboratuvar Þube Müdürlüðü su analizi laboratuvarýna getirilerek ölçümler yapýlmýþtýr. Suyun sýcaklýðý ( C) ve çözünmüþ oksijen (O 2 mg L -1 ) miktarý Oksiguard Handy Mk III dijital cihaz kullanýlarak örnek alma esnasýnda ölçülmüþtür. ph deðeri ph metre yardýmýyla (Wiss-Techn. Werkstatten-D 812 Weilheim), iletkenlik (µs cm -1 ) YSI 31 marka iletkenlik ölçer ile ölçülmüþtür. Toplam çözünmüþ katýlar gravimetrik, askýdaki katý maddeler filtrasyon, klorür (Cl - mg L -1 ) titrasyon, amonyum azotu (NH 4 +-N mg L -1 ) nesslerizasyon, nitrit azotu (NO 2 --N mg L- 1), orto fosfat (o-po 4 mg L -1 ) ve sülfat (SO 4 = mg L - 1) kolorimetrik, nitrat azotu (NO 3 --N mg L -1 ) brusin, sodyum (Na + mg L -1 ) ve potasyum (K + mg L -1 ) alev fotometresinde (Perkin Elmer 1980), kalsiyum (Ca ++ mg L -1 ) ve magnezyum (Mg ++ mg L -1 ) EDTA metodu ile, toplam sertlik (CaCO 3 mg L -1 ) kalsiyum ve magnezyum miktarlarýnýn hesaplanmasýyla, toplam alkalinite (CaCO 3 mg L -1 ) titrimetrik, demir (Fe ++ mg L -1 ) fenantrolin metodu kullanýlarak tespit edilmiþtir (Anonymous 1985). Yapýlan analizler sonunda çok iz düzeyde deðerler elde edilmiþ ise, Analiz Limitlerinin Altýnda (ALA) deðerlendirilmesi yapýlmýþtýr. Su analiz sonuçlarý kýtaiçi su kaynaklarýnýn "Su Kirliliði Kontrolü Yönetmeliði"ne (SKKY) göre sýnýflandýrýlmýþtýr (Anonymous 2004). BULGULAR Derbent Baraj Gölü'nde suyun bazý fiziksel ve kimyasal parametrelerinin analiz sonuçlarý ile minimum, maksimum ve ortalama deðerleri Tablo 1'de verilmiþtir. Su Sýcaklýðý, Çözünmüþ Oksijen ve ph Su sýcaklýðý Ocak 2002'de en düþük (4 C), Temmuz 2001'de (26,1 C) en yüksek ölçülmüþtür. Ortalama su sýcaklýðý 15,56 C'dir (Þekil 2). Çözünmüþ oksijen en düþük Ekim 2001'de (8,10 mg L -1 ), en yüksek Ocak 2002'de (12,0 mg L -1 ) ölçülmüþtür. ph deðerleri ise 7,1-8,6 arasýnda deðiþmiþtir (Þekil 3). Bu deðerler göl suyunun hafif alkali özellikte olduðunu göstermektedir. Elektrik Ýletkenliði (EC) ve Klorür Ýletkenlik deðeri en düþük Mayýs 2001'de 1040 µs cm -1, en yüksek Mart 2002'de 1992 µs cm -1 olarak kaydedilmiþtir. Klorür miktarý da ayný aylarda 159,75 mg L -1 ve 280,45 mg L -1 olarak ölçülmüþtür (Þekil 4). No: 61,
3 B. TAÞ Toplam Çözünmüþ Madde (TÇM) ve Askýdaki Katý Madde (AKM) Þubat 2001-Nisan 2001 (1130 mg L -1, 1120 mg L -1, 1110 mg L -1 ) ile Mart 2002-Temmuz 2002 tarihlerinde (1180 mg L -1, 1020 mg L -1, 1040 mg L -1, 1140 mg L -1, 1120 mg L -1 ) yapýlan ölçümlerde en düþük toplam çözünmüþ katýlar (TÇM) Nisan 2002'de 1020 mg L -1, en yüksek Mart 2002'de 1180 mg L -1 olmuþtur. Askýdaki katý maddeler (AKM) mg L -1 arasýnda deðiþim göstermiþtir. Þubat Nisan 2001'de yapýlan ölçümlerde 10 mg L -1, 30 mg L -1, 20 mg L -1, Mart 2002-Temmuz 2002'deki ölçümlerde de sýrasýyla 10 mg L -1, 20 mg L -1, 10 mg L -1, 30 mg L -1, 20 mg L -1 olarak tespit edilmiþtir. Toplam Alkalinite ve Toplam Sertlik Toplam alkalinite, ortalama olarak 163 mg L -1 CaCO 3 olarak tespit edilmiþ ve mg L -1 CaCO 3 arasýnda deðiþim göstermiþtir. Toplam sertlik ise, ortalama olarak 439,2 mg L -1 CaCO 3 olarak tespit edilmiþ, ,5 mg L -1 CaCO 3 arasýnda deðiþim göstermiþtir. Amonyum-N, Nitrit-N ve Nitrat-N Nisan 2002'de NH 4 +-N çok iz düzeyde (ALA), Mart 2001'de 0,50 mg L -1 ile en yüksek deðerde tespit edilmiþtir. NO 2 --N ise Temmuz 2001'de çok iz düzeyde (ALA), Aðustos 2001'de 0,05 mg L -1 olarak ölçülmüþtür (Þekil 5). NO 3 --N ise, en düþük 2001 Mayýs ayýnda (0,33 mg L -1 ), en yüksek 2002 Mayýs ayýnda ölçülmüþtür (2,33 mg L -1 ) (Þekil 6). Orto-Fosfat ve Sülfat Þubat, Nisan, Haziran ve Ekim aylarýnda (2001) ve 2002 yýlýnýn Temmuz ayýnda fosfat çok iz düzeyde (ALA), Aralýk 2001'de 0,16 mg L -1 olarak en yüksek deðerde ölçülmüþtür. Araþtýrma süresince sülfat en düþük 164,16 mg L -1 (Mart 2001), en yüksek 448,32 mg L -1 (Mart 2002) olarak kaydedilmiþtir. Kalsiyum, Magnezyum, Sodyum, Potasyum ve Demir Kalsiyum ,06 mg L -1, magnezyum ise 3,25-72,96 mg L -1 arasýnda deðiþim göstermiþtir (Þekil 7). En düþük sodyum, Mart 2001'de 92 mg L - 1, en yüksek Kasým 2001'de 200,10 mg L -1 olarak ölçülmüþtür. potasyum deðerleri araþtýrma süresince 2,53-5,46 mg L -1 arasýnda deðiþmiþtir. Demir ise en yüksek Mart 2002'de 1,50 mg L -1 olarak ölçülmüþtür. TARTIÞMA VE SONUÇ Onsekiz aylýk araþtýrma sonucunda su kalite parametrelerine ait bazý veriler yardýmýyla, Derbent Baraj Gölü'nün su kalite sýnýflarý SKKY'de mevcut 8 "Kýtaiçi su kaynaklarýnýn sýnýflarýna göre kalite kriterleri", "Göller, göletler, bataklýklar ve baraj haznelerinin ötrofikasyon kontrolü sýnýr deðerleri" (Anonymous 2004) tablolarýndan yararlanýlarak tespit edilmiþtir. Yapýlan inceleme sonucu baraj gölü suyunda katyon sýralamasý Na + >Ca ++ >Mg ++ > K + >Fe ++ >NH 4 +-N, anyon sýralamasý ise SO 4 => Cl - >NO 3 --N>NO 2 --N þeklinde bulunmuþtur. Baraj gölünde su sýcaklýðý 4-26,1ºC arasýnda deðiþmiþtir. Sýcaklýk yaz aylarýnda artmaya baþlamýþ, en yüksek Temmuz ayýnda kaydedilmiþtir (Þekil 2). Sýcaklýk bakýmýndan herhangi bir termal kirlenme söz konusu olmayýp, sadece mevsimsel olarak deðiþmektedir. Ortalama su sýcaklýðýna göre (15,56ºC) baraj gölü su kalitesi I. sýnýftýr. SKKY'ye göre su sýcaklýðý I. sýnýf kalitedeki sular alabalýk yetiþtiriciliði için uygun sulardýr. Alabalýk yetiþtiriciliði yapýlacak sularýn sýcaklýðýnýn 20ºC'nin altýnda olmasý gerekir (Atay 1987, Çelikkale 1994). Sýcaklýk biyolojik aktivite hýzýný artýran, oksijen doygunluðunu azaltan önemli bir iklimsel faktördür. Özellikle yaz aylarýnda sýcaklýðýn artýþ göstermesi kafeslerde yetiþtiriciliði yapýlan alabalýklarýn yemlenmesi ve metabolik faaliyetleri üzerinde etkili olur. Ortamda organik kirlenmenin artmasýyla alg geliþimi hýzlanýr. Nitekim baraj gölü fitoplanktonu ve mevsimsel deðiþimi üzerinde fiziksel faktörlerden ýþýk ve sýcaklýk etkili olmuþtur (Taþ 2003). Benzer durum Suat Uðurlu Baraj Gölü'nde (Yazýcý ve Gönülol 1994) ve Keban Baraj Gölü'nde (Çetin ve Þen 1997) de kaydedilmiþtir. Bir gölün ph'ý ölçülerek o gölün serbest karbondioksit miktarý, alkalik veya asidik olduðu saptanabilir. Suyun asitlik özelliðinin bir göstergesi olan ph, sudaki canlý yaþamýný etkileyen önemli faktörlerdendir. Suyun yüksek ph deðerleri göstermesi durumunda amonyak ve azot bileþiklerinin zararlý etkileri artar. Bu nedenle alabalýk yetiþtiriciliði yapýlacak sularda ph deðerinin 6,5-8,5 arasýnda olmasý gerekir (Çelikkale 1994). Derbent Baraj Gölü'nde ph 7,1-8,6 arasýnda deðiþirken, ortalama deðer 7,98 olarak ölçülmüþtür. Bu deðerlere göre göl suyu bazik özellikte olup, su kalitesi I. sýnýftýr. Göller, göletler, bataklýklar ve baraj haznelerinin ötrofikasyon kontrolü için verilen sýnýr deðerleri de aþýlmamýþtýr (Anonymous 2004). ph'nýn 8 olduðu göllerde alabalýk yetiþtiriciliðinin yapýlmasý da uygundur (Atay 1987). Herhangi bir þekilde kirletilmemiþ olan göl sularýnda ph deðeri 6-9 arasýnda deðiþir (Þiþli 1999). Tatlý suda organik madde parçalanmasýnýn arttýðý oranda ph deðeri düþmektedir. Oksijen ile No: 61, 2006
4 Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi ph arasýnda zýt bir iliþkinin olduðu, kireçli bölgelerde çözünmüþ karbonatýn ph'ý 9 dolayýna çýkarabildiði, ph deðerlerinin yükselmesi halinde ortamdaki amonyum iyonunun amonyak haline geçerek balýklar için toksik etki yapmasýnýn muhtemel olduðu, dolayýsýyla yüksek ph ve sýcaklýk deðerlerinde göle karýþacak organik maddelerin zararlý etkisinin daha fazla olduðu belirtilmektedir (Ünlü ve Uslu 1999). Derbent Baraj Gölü'nde; ana kayanýn kireçtaþý olmasýna karþýn (Anonymous 1975), ph ile oksijen arasýnda Ocak ve Haziran aylarý dýþýnda zýt bir iliþki tespit edilememiþtir. Bu duruma baraj gölünün sürekli akýntý halinde olmasýnýn neden olduðu sanýlmaktadýr (Þekil 3). Herhangi bir zamanda suda saptanan oksijen miktarý, o andaki suyun sýcaklýðýna, su yüzeyinde atmosferik gazýn kýsmi basýncýna, suda çözünmüþ tuz yoðunluðuna ve biyolojik olaylara baðlýdýr. Araþtýrma alanýnda yapýlan incelemede çözünmüþ oksijen 8,1-12,0 mg L -1 arasýnda ölçülmüþtür. Bu deðerlere göre, su kirliliði kontrol yönetmeliðinde doðal koruma ve kullanýmlar için verilen 5-7,5 mg L -1 'lik sýnýr deðerlerin çok üzerinde oksijen bulunmaktadýr. Çözünmüþ oksijen deðerlerinde mevsimsel farklýlýklar belirgin olarak ortaya çýkmýþtýr. Oksijenin suda çözünebilirliði sýcaklýk azaldýkça artmaktadýr. Ayrýca göl yüzeyinin dalgalý olmasý, nem içeriðinin fazla olmasý da oksijenin çözünebilirliðini arttýrmaktadýr. Suda tuz yoðunluðu artarken çözünen oksijen miktarý da azalmaktadýr (Cirik ve Cirik 1999). Sucul ortamlarda çözünmüþ oksijen deðeri, sýcaklýðýn yanýnda bitkilerin fotosentez hýzýna ve göllerin trofik düzeyine baðlý olarak da farklýlýk gösterir (Akbulut ve Yýldýz 2001). Kafeslerde alabalýk yetiþtiriciliði yapýlacak göllerde çözünmüþ oksijen miktarýnýn 6 mg L -1 'nin üstünde olmasý gerekir (Atay 1987). SKKY'ye göre; çözünmüþ oksijen miktarý 8 mg L -1 olan I. sýnýf kalitedeki sular alabalýk yetiþtiriciliði için uygun sulardýr. Yýl içerisindeki çözünmüþ oksijen miktarlarýnýn deðiþimine göre, baraj gölü balýk yetiþtiriciliði için uygun bir ortama sahiptir. Baraj gölünün TÇM deðerleri mg L - 1 arasýnda deðiþmektedir. Ortalama TÇM deðerine göre (1100 mg L -1 ) baraj gölü suyu kalitesi II. sýnýftýr. AKM ise, mg L -1 arasýnda deðiþim göstermiþtir. AKM, SKKY'de belirtilen, doðal koruma alaný veya çeþitli kullanýmlar için verilen tablodaki deðerlerin (5-15 mg L -1 ) üstünde çýkmýþtýr (Anonymous 2004). AKM'nin 30 mg L -1 olduðu Mart 2001 ve Haziran 2002'de aylýk toplam yaðýþ miktarý 37,5 mm ve 95,5 mm'dir. Mart ayý planktonik organizmalarýn geliþmeye baþladýðý, Haziran ayý ise aþýrý çoðalmanýn yaþandýðý dönemlerdir. Bu nedenle, AKM'nin erozyon ve organik kirlilikten kaynaklandýðý sanýlmaktadýr. Araþtýrma alanýnda iletkenlik µs cm -1 olarak ölçülmüþtür. Elektriksel iletkenlik deðerlerinin yüksek olmasý baraj gölü suyunun tuz içeriði bakýmýndan çok zengin olduðunun göstergesidir. Derbent Baraj Gölü'nde iletkenlik; su ürünleri standartlarý ve yüzeysel su kaynaklarýnýn kirlenmeye karþý korunmasý hakkýndaki protokolde (Uslu ve Türkman 1987) belirtilen deðerlerin ( µs cm -1 ) üzerindedir. Ýletkenlik jeolojik yapýya ve yaðýþ miktarýna baðlý olarak deðiþim gösterir, buna karþýn sudaki besin tuzlarýndan etkilenmez (Temponeras ve ark. 2000). Baraj gölünde yaðýþ miktarý 2001 Mayýs ayýnda en fazla, iletkenlik deðeri ise en düþük olmuþtur (Þekil 4). Yaðýþ miktarýnýn fazla olduðu bölgelerde topraðýn sürekli þekilde yýkanmasýndan dolayý yüzey sularýnýn genellikle az tuzlu olduðu bildirilmiþtir (Akyurt 1993). Klorür iyonlarýnýn miktarlarý saðlýklý su için bir göstergedir. Pek çok içme suyunda klorür miktarý 30 mg L -1 'yi geçmemektedir (Egemen ve Sunlu 1996). Bu çalýþmaya göre, Derbent Barajý'nda oldukça yüksek deðerde tespit edilmiþtir. Klorür en düþük Mayýs 2001'de (159,75 mg L -1 ), en yüksek Mart 2002'de (280,45 mg L -1 ) ölçülmüþtür (Þekil 4). Bu deðerler kýta içi su kalite kriterlerine göre 2001 Mayýs ayý (II. sýnýf) dýþýnda III. sýnýf sularýn sýnýr deðerleri arasýnda kalmaktadýr (Anonymous 2004). Su ürünleri standartlarý ve yüzeysel su kaynaklarýnýn kirlenmeye karþý korunmasý hakkýndaki protokolde belirtilen (Uslu ve Türkman 1987) normal deðerin de (170 mg L -1 ) üzerindedir. Bu deðerin yüksek çýkmasýnýn nedeninin, araþtýrma alanýnýn çevresinin tarýma ve yerleþime açýk olmasýndan kaynaklandýðý düþünülmektedir. Tuzluluk, suda erimiþ toplam tuz miktarý olarak ifade edilir. Sulardaki tuzluluk klorürden, esas olarak ta sodyum klorürden kaynaklanýr (Cirik ve Gökpýnar 1993). Sulama sularýnda yüksek konsantrasyonda tuz bulunmasý istenmez, çünkü çoraklaþmayý hýzlandýrýr (Giritlioðlu 1975). Baraj gölünün çevresindeki tarýmsal alanlarda kullanýlan doðal ve suni gübreler, evsel atýk sular ve nehir yataðýnýn jeolojik yapýsýndan kaynaklanan tuzlarýn eriyerek göl suyuna karýþmasýyla tuzluluk oraný artmaktadýr. Derbent Baraj Gölü'nde toplam alkalinite 130 mg L -1 CaCO 3 (Aðustos 2001) ile 190 mg L -1 No: 61,
5 B. TAÞ CaCO 3 (Mayýs 2002) arasýnda deðiþim göstermiþtir. Alkalinitenin ideal aralýðý mg L -1 CaCO 3 'týr (Egemen ve Sunlu 1996). Bu verilere göre baraj gölü normal sýnýrlar içinde yer almaktadýr. Su sertliði, içindeki kalsiyum ve magnezyum iyonlarýndan kaynaklanýr. Bu iki iyon birlikte suyun sertliðini oluþtururlar ve suda önemli bir kalite özelliðidir. Baraj gölünde ortalama toplam sertlik 439,2 mg L -1 CaCO 3 'týr ve suyun sertliði 35,0-58,7 FS arasýnda deðiþim göstermiþtir. Sertlik sýnýflandýrmasýna göre, Derbent Baraj Gölü suyu 200 mg L -1 CaCO 3 'ýn üzerinde olduðu için "çok sert" su özelliði göstermektedir. Suat Uðurlu Baraj Gölü'nde tespit edilen su sertliði 15,32-26,42 FS arasýndadýr (Yazýcý ve Gönülol 1994). Ýnorganik azot ve azot bileþikleri sularda çözünmüþ gaz halinde, çözünmüþ veya asýlý organik bileþik ve mineral þeklinde bulunabilir. Nitrat azotu algal büyümeyi sýnýrlayabilen veya arttýrabilen önemli bir faktördür. Fitoplanktonun yoðun bir þekilde geliþmesi için vazgeçilmez bir element olan nitrat azotunun sulardaki normal deðerleri 1-10 mg L -1 'dir. Oligotrofik sularda azot miktarý düþük, ötrofik sularda ise oldukça yüksektir. Temiz sularda amonyum bileþikleri çok düþük düzeylerde bulunmaktadýr. Genellikle 1 mg L -1 veya daha az olmasý gerekir. Amonyum azotu Derbent Baraj Gölü'nde ortalama 0,18 mg L -1 olarak tespit edilmiþtir (Þekil 5). SKKY'ye göre, baraj suyu kýtaiçi su kalite kriteri bakýmýndan I. sýnýf sular sýnýfýna girmektedir. Amonyum azotu miktarýnýn yüksek olduðu Mart ve Kasým aylarýnda toplam fitoplankton miktarýnýn az olduðu görülmüþtür (Taþ 2003). Bu durum fitoplankton aþýrý çoðalmasýndan sonraki bozunma devresinde artan amonyum miktarý ile ilgili olabilir. Diyatomeler azot kaynaðý olarak NH 4 OH ve nitratý (NO - 3 ) kullanýrlar. Amonyum, birçok alg ve yüksek bitkiler tarafýndan direkt olarak alýnabilir. Sucul canlýlarýn atýk maddesi olup, tekrar organizmalar tarafýndan absorblanýr. Bol oksijenli sularda amonyum iyonuna çok az miktarda rastlanýr (Cirik ve Cirik 1999). Kafeslerde alabalýk yetiþtiriciliðinin yapýldýðý göllerde amonyumun 0,5 mg L -1 'nin altýnda olmasý gerekmektedir (Atay 1987). Bu durumda Derbent Baraj Gölü uygun bir ortama sahiptir. Ömerli Baraj Gölü'nde amonyum 0,05 mg L -1 'nin altýnda (Kayhan 2004), Mumcular Barajý'nda ise oldukça düþük kaydedilmiþtir (Yýlmaz 2004). Nitrit, amonyumdan nitrata ulaþan biyolojik 10 oksidasyonda ara üründür. Araþtýrma alanýnda nitrit azotu en yüksek Aðustos 2001'de ölçülmüþ (0,05 mg L -1 ), ortalama olarak 0,009 mg L -1 olarak tespit edilmiþtir (Þekil 5). SKKY'ye göre II. kalite su sýnýfý özelliði göstermiþtir. Mumcular Baraj Gölü'nde nitrit tespit edilmemiþ, dolayýsýyla içme suyu olarak uygun olduðu belirlenmiþtir (Yýlmaz 2004). Nitritin çoðunlukla doðal sularda ve balýk çiftliklerindeki konsantrasyonu düþüktür, fakat organik pollusyonun ve oksijenin düþük olduðu yerlerde yüksek konsantrasyonlara ulaþabilir (Egemen ve Sunlu 1996). Nitrat iyonu, oksijence zengin sularda azotun çok yaygýn görülen mineral þeklidir. Nitrat-N en düþük Mayýs 2001'de (0,33 mg L -1 ), en yüksek Mayýs 2002'de ölçülmüþtür (2,33 mg L -1 ) (Þekil 6). SKKY'ye göre; nitrat azotu 5 mg L -1 olan sular alabalýk yetiþtiriciliði için uygun ortamlardýr. Nitrat azotu miktarý yurdumuzda araþtýrýlan baraj göllerinden Suat Uðurlu'da 2,8-15 mg L -1, Keban'da 0-0,09 mg L -1 ve 0,32-0,65 mg L -1, Kurtboðazý'nda 0,004-2,55 mg L -1, Çubuk-I'de 0-0,19 mg L -1 ve Altýnapa'da 0-0,7 mg L -1 olarak tespit edilmiþ (Taþ 2003), Ömerli Baraj Gölü'nde 0,69-3,90 mg L -1 (Kayhan 2004), Mumcular Barajý'nda ise mg L -1 arasýnda deðiþim göstermiþtir (Yýlmaz 2004). Fosfor doðal sularda ya erimiþ organik fosfor veya suda asýlý halde bulunan organik fosfor þeklinde bulunur. Çoðu göllerde ortalama total fosfor içeriði 0,01-0,03 mg L -1 arasýnda deðiþir ve ayrýca insan artýklarý ve deterjanlar da fosfat kapsar (Tanyolaç 2004). Orto-fosfat çoðu göllerdeki temel fosfat kaynaðýdýr. Derbent Baraj Gölü'nde orto-fosfat deðeri en yüksek Aralýk 2001'de (0,16 mg L -1 ) tespit edilmiþtir. Bu parametre kýtaiçi su kalite kriteri bakýmýndan II. sýnýf özellik göstermiþtir. SKKY'ye göre; toplam fosfor miktarý 0,02 mg L -1 olan I. sýnýf kalitedeki sular alabalýk yetiþtiriciliði için uygun ortamlardýr. Göllerde ve akarsularda daima üç fosfat fraksiyonu yan yana bulunabilir: orto-fosfat olarak çözünmüþ inorganik fosfat, polifosfat olarak olarak çözünmüþ organik fosfat ve organik partiküler fosfat (organizmalarda ve detrituslarda). Çözünmüþ inorganik fosfat fotoototrof üreticiler tarafýndan alýnýr. Organik olarak baðlanýr ve besin zincirine katýlýr (Schwörbel 1987). Araþtýrma alanýnda ortofosfat miktarý Chlorophyta ve Cryptophyta üyelerinin artýþ yaptýðý mevsimlerde azalmýþ, Bacillariophyta'nýn dominant olduðu dönemde ise en yüksek deðerde olmuþtur (Taþ 2003). Bu durum, fosfatýn özellikle yaz aylarýnda aþýrý kullanýlmasý, kýþ No: 61, 2006
6 Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi Tablo 1. Derbent Baraj Gölü'nün bazý fiziksel ve kimyasal analiz sonuçlarý. * Cihaz arýzalý olduðu için ölçüm yapýlamamýþtýr. ALA: Deðer çok iz düzeydedir. No: 61,
7 B. TAÞ Þekil 4. Klorür ve iletkenliðin mevsimsel deðiþimi. Þekil 1. Araþtýrma alanýnýn coðrafik konumu ( alma istasyonu, : Balýk kafesleri ). : Örnek Þekil 5. Nitrat azotunun mevsimsel deðiþimi. Þekil 2. Su sýcaklýðýnýn mevsimsel deðiþimi. Þekil 6. Amonyum ve nitrit azotunun mevsimsel deðiþimi. Þekil 3. ph ve çözünmüþ oksijenin mevsimsel deðiþimi. aylarýnda ise diyatomelerin nitratý fazla, fosfatý az kullanmalarýndan kaynaklanmaktadýr. Doðal sularda biyolojik verimin artmasý için ortamda sülfatýn bulunmasý gereklidir. Sülfatýn ortamda yeterince bulunmamasý fitoplankton geliþimini 12 Þekil 7. Kalsiyum ve magnezyumun mevsimsel deðiþimi. engeller ve bitkilerin büyümesini yavaþlatýr. Doðal göllerin sülfat deðerleri 3-30 mg L -1 arasýndadýr (Atýcý ve Obalý 1999). Araþtýrma alanýnda sülfat iyonu 164,16-448,32 mg L -1 arasýnda deðiþmiþtir. Ortalama deðer (295,16 mg L -1 ) dikkate alýndýðýnda baraj suyu, kýtaiçi su kalite kriteri bakýmýndan III. sýnýf No: 61, 2006
8 Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi sular sýnýfýna girerken, mevsimsel olarak incelendiðinde I-IV arasýnda deðiþim göstermiþtir. Derbent Baraj Gölü'nde sülfatýn yüksek deðerlerde kaydedilmesi, baraj gölü çevresinin ziraata ve yerleþime açýk olmasý nedeniyle olabilir. Mumcular Barajý'nda yapýlan çalýþmada ortalama sülfat 66,2 mg L -1 olarak tespit edilmiþtir (Yýlmaz 2004). Besin tuzlarýnýn tüm organizmalarýn fizyolojik aktivitelerinde önemli olduðu bilinmektedir. Herhangi birinin eksikliði organizmanýn geliþmesini olumsuz etkiler. Kalsiyum denizlerde ve tatlý sularda en bol bulunan alkali mineraldir ve birçok canlýnýn iskeletinin temelini oluþturduðu için biyolojik açýdan çok önemlidir. Doðal sularda bulunan Ca ++ normal sýnýrý mg L -1, Mg ++ normal sýnýrý 5-10 mg L -1 'dir (Þen ve ark. 1994). Araþtýrma alanýnda ortalama Ca ,73 mg L -1, Mg ++ ise 42,39 mg L -1 'dir (Þekil 7). Mumcular Barajý'nda bu deðerler sýrasýyla 79,4 mg L -1 ve 47,6 mg L -1 'dir (Yýlmaz 2004). Ömerli Barajý'nda yapýlan araþtýrmada ise göl suyu ortalama mg L -1 Ca ++ ihtiva etmektedir (Kayhan 2004). Bu iki alkali toprak minerali tatlý suda en bol bulunan iyonlardýr. Her iki elementin kimyasal iþlevleri özellikle karbonat tuzlarýnýn oluþumunda birbirine çok benzer. Bu iki iyondan Ca ++ doðal sularda daha çok bulunur. Mg ++ klorofil molekülünün önemli bir bileþeni olmasý bakýmýndan ayrýca önem taþýr. Sularda Ca mg L -1 'den az ise yumuþak su, mg L -1 ise orta sert su ve 25 mg L -1 'den fazla ise sert su olarak tanýmlanýr (Tanyolaç 2004). Bu araþtýrmada bulunan deðerlere göre baraj gölünün suyu ileri derecede sert su sýnýfýna girmektedir. Derbent Baraj Gölü'nde ortalama sodyum deðeri 171,32 mg L -1, potasyum ise 4,47 mg L -1 'dir. Baraj suyu sodyuma göre III. kalite su sýnýfý özelliði göstermiþtir. Mevsimsel olarak incelendiðinde ise, su kalite sýnýfý I-III arasýnda deðiþmektedir (Anonymous 2004). Sert sularda Na + genellikle Ca ++ ve Mg ++ 'den azdýr (Tanyolaç 2004). Araþtýrma alanýnda Na + 'nýn Ca ++ ve Mg ++ 'ye oranla yüksek deðerde olmasý yüksek iletkenlik derecesi ve tuzluluktan kaynaklanmaktadýr. Na + su ortamýnda Na +, Na 2 SO 4 ve Na 2 CO 3 þeklinde bulunur. K + minerali ise K + ve K 2 SO 4 þeklinde bulunan, bitkisel organizmalarýn geliþmesinde rol oynayan nütrient bir elementtir. Ömerli Baraj Gölü'nde yapýlan çalýþmada, potasyum 1,10-1,85 mg L -1, sodyum ise, 8,1-12,0 mg L -1 arasýnda deðiþmiþtir. Derbent Barajý'ndakinden oldukça düþük kaydedilen sodyum deðerine göre Ömerli Barajý suyu I. kalite su sýnýfý özelliði göstermiþtir (Kayhan 2004). Demir birçok organizmanýn özellikle alglerin geliþmesinde önemli rol oynar. Suyun oksijenleþme derecesine baðlý olarak 1-3 mg L -1 demirin alg geliþimini arttýrdýðý bilinmektedir. Klorofilin yapýsýna katýlmadýðý halde, sentezi için katalizör görevi yapan demir, enzimatik reaksiyonlarda önemli olduðu gibi, hayvansal organizmalarýn solunum metabolizmasýnda da etkilidir (Cirik ve Cirik 1999). Derbent Barajý'nda ortalama 0,21 mg L - 1 demir (Fe ++ ) tespit edilmiþtir. Bu deðere göre baraj gölü suyu I. kalite su sýnýfýna girmektedir. Mevsimsel olarak incelendiðinde ise, su kalite sýnýfý I-III arasýnda deðiþim göstermektedir (Anonymous 2004). Fiziksel ve kimyasal analiz verileri deðerlendirildiðinde, Derbent Baraj Gölü'nün ortalama su sýcaklýðý, ph, çözünmüþ oksijen, amonyum-n ve demir deðerlerine göre su kalitesi I. sýnýftýr (yüksek kaliteli su). Ortalama TÇM, nitrit-n ve orto-fosfat bakýmýndan II. sýnýf (az kirlenmiþ su), sülfat, sodyum ve klorür deðerlerine göre de III. sýnýf (kirlenmiþ su) kalite özelliði göstermiþtir. Nitrat-N, SKKY'de belirtilen ötrofikasyon kontrolü için verilen sýnýr deðerin üstünde çýkmýþtýr. Su kalitesi I- III arasýnda deðiþim gösteren Derbent Baraj Gölü, SKKY'de belirtilen uygun su ihtiyaçlarý için deðerlendirilebilir niteliktedir. Baraj gölünün su kalitesi, akuakültür çalýþmalarý için gerekli þartlarý saðlamaktadýr. Yýl içerisindeki çeþitli parametrelerin miktarlarý ve mevsimsel deðiþimi, gölün alabalýk yetiþtiriciliði için uygun bir ortama sahip olduðunu göstermektedir. Su kalitesinin ve fitoplanktonik organizmalarýn bulunma durumuna göre de baraj gölü oligotrof-mezotrof göllerin özelliðine sahiptir. Bölge halkýnýn refah düzeyini artýrmak, hayvansal protein ihtiyacýnýn karþýlanmasýna katkýda bulunmak, potansiyelin ülke ekonomisine de katký saðlamasý için, ortamýn akýlcý kullanýlmasý ve sürdürülebilir olmasýna dikkat etmek gerekir. Suyun belli bir amaç için kullanýmý söz konusu olduðunda, suda o amaca uygun kalite özelliklerinin bulunmasý istenir. Derbent Baraj Gölü'nde yapýlan bu çalýþmada sadece bir istasyondan alýnan yüzey su örnekleri incelenmiþtir. Bundan sonra yapýlacak araþtýrmalarda su kalite deðiþkenleri farklý istasyonlarda (akuakültür faaliyetlerinin etkisini tespit etmek için) ve periyodik olarak yapýlýrsa, doðal ve insan etkisi sonucunda su kalitesinin nasýl etkilendiði ve özellikle balýk yetiþtiriciliði, tarýmsal sulama, hayvan yetiþtiriciliði gibi faaliyetlerde kullanýlan suyun No: 61,
9 B. TAÞ standartlara uygun olup olmadýðý da tespit edilmiþ olur. TEÞEKKÜR Bu çalýþma sýrasýnda ilgi ve desteklerini gördüðüm Prof. Dr. Arif GÖNÜLOL'a, DSÝ VII. Bölge Müdürlüðü'nde Kalite Kontrol ve Laboratuvar Þube Müdürlüðü'nde Dr. Aysun ELE- MAN'a, Ýþletme ve Bakým Þube Müdürlüðü'nde Uzman Su Ürünleri Mühendisi Gülnur TEKÝN'e teþekkür ederim. KAYNAKLAR Akbulut A, Yýldýz K (2001) Mogan Gölü (Ankara) Planktonik Bacillariophyta Üyeleri ve Daðýlýmlarý. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 14, 4, Akyurt Ý (1993) Balýk Yetiþtiriciliðinde Su Kalitesi Yönetimi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum. Anonymous (1975) Aþaðý Kýzýlýrmak Altýnkaya Projesi Yapýlýrlýk Raporu. Teknik ve Ekonomik Yapýlýrlýk, Cilt I, DSÝ-EÝEÝ Altýnkaya Projesi Planlama Grup Amirliði, Samsun. Anonymous (1985) Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. 16 th ed., APHA, AWWA, WPCF, Washington. Anonymous (1997) Türkiye 1. Su Ürünleri Þurasý. Türkiye Su Ürünleri Dayanýþma, Eðitim, Araþtýrma ve Geliþtirme Vakfý, Ankara. Anonymous (2000) Ülkemiz Su Ürünleri Sektörünü Geliþtirme Stratejileri. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý Yayýný, No: 8, Ankara. Anonymous (2002) DSÝ VII. Bölge Müdürlüðü, Ýþletme ve Bakým Þube Müdürlüðü Raporu. Samsun. Anonymous (2004) Su Kirliliði Kontrolü Yönetmeliði. 31 Aralýk 2004 Tarih ve Sayýlý Resmi Gazete, Çevre ve Orman Bakanlýðý, Ankara. Atay D (1987) Ýçsu Balýklarý ve Üretim Tekniði. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayýnlarý, Yayýn No: 1035, Ankara. Atýcý T, Obalý O (1999) Susuz Göleti (Ankara) Algleri ve Su Kalite Deðerlendirmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eðitim Fakültesi Dergisi 19, 3, Cirik S, Cirik Þ (1999). Limnoloji. III. Baský, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayýnlarý No: 21, Ege Üniversitesi Basýmevi, Ýzmir. Cirik S, Gökpýnar Þ (1993) Plankton Bilgisi ve Kültürü. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayýnlarý No: 47, Ege Üniversitesi Basýmevi, Ýzmir. Çelikkale MS (1994) Ýçsu Balýklarý ve Yetiþtiriciliði. Cilt 1, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Yayýnlarý, Trabzon. Çetin AK, Þen B (1997) Keban Baraj Gölü'nün Bacillariophyta Dýþýndaki Algleri ve Mevsimsel Deðiþimleri. Fýrat Üniversitesi, Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 9, 2, Egemen Ö, Sunlu U (1996) Su Kalitesi. 2. Baský, Ege Üniversitesi Basýmevi, Ýzmir. Giritlioðlu T (1975) Ýçme Suyu Kimyasal Analiz Metotlarý. Ýller Bankasý Yayýný, No: 18, Ankara. Kayhan FE (2004) Ýstanbul Ömerli Baraj Gölü Doðal Su Kalitesinin Fiziksel ve Kimyasal Parametrelerinin Ýncelenmesi ve Biyoverimliliðe Etkisi. In: Kýrsal Çevre Yýllýðý 2004, Kýrsal Çevre ve Ormancýlýk Sorunlarý Araþtýrma Derneði Yayýný, Ankara, Schwörbel J (1987) Einführung in die Limnologie. Gustav Fischer Verlag, Stuttgart. Þen B, Yýldýz Þ, Akbulut A (1994) Karamýk Gölü Planktonundaki Bacillariophyta Üyeleri ve Su Kalitesinin Deðerlendirilmesi. In: XII. Ulusal Biyoloji Kongresi, 5-8 Temmuz 1994, Edirne, Þiþli MN (1999) Çevre Bilim. 2. Baský, Gazi Büro Kitabevi Tic. Ltd. Þti. Ankara. Tanyolaç J (2004) Limnoloji (Tatlýsu Bilimi). Hatiboðlu Yayýncýlýk, Ankara. Taþ B (2003) Derbent Baraj Gölü (Bafra-Samsun) Fitoplanktonu ve Mevsimsel Deðiþimi Üzerine Bir Araþtýrma. Doktora Tezi, Ondokuz Mayýs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun. Taþ B (2005) Derbent Baraj Gölü (Samsun)'nün Genel Özellikleri ve Bazý Çevresel Problemleri. Türk Sucul Yaþam Dergisi 3, 4, Temponeras M, Kristiansen J, Moustaka-Gouni M (2000) Seasonal Variation in Phytoplankton Composition and Physical-Chemical Feactures of the Shallow Lake Doirani, Macedonia, Greece. Hydrobiologia 424, Uslu O, Türkman A (1987) Su Kirliliði ve Kontrolü. T.C. Baþbakanlýk Çevre Genel Müdürlüðü Yayýnlarý, Eðitim Dizisi I, Ankara. 14 No: 61, 2006
10 Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ýncelenmesi Ünlü A, Uslu G (1999) Hazar Gölü'nde Su Kalitesinin Deðerlendirilmesi. 8, 32, Yazýcý N, Gönülol A (1994) Suat Uðurlu Baraj Gölü (Çarþamba-Samsun-Türkiye) Fitoplanktonu Üzerinde Floristik ve k Bir Araþtýrma. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 11, 42-43, Yýlmaz F (2004) Mumcular Barajý (Muðla-Bodrum)'nýn Fiziko-Kimyasal Özellikleri. 13, 50, Yýlmaz M, Kandemir Þ, Yýlmaz S, Polat N (2003a) Derbent Baraj Gölü (Samsun-Bafra)'nde Yaþayan Tatlýsu Levreði (Perca fluviatilis L., 1758)'nin Sindirim Sistemi Ýçeriði. Turk J Vet Anim Sci 27, Yýlmaz M, Yýlmaz S, Kandemir Þ, Bostancý D, Polat N (2003b) Derbent Baraj Gölü (Samsun- Bafra)'nde Yaþayan Tatlýsu Levreði (Perca fluviatilis L., 1758)'nin Yaþa ve Mevsimlere Baðlý Besin Tercihi. Turk J Vet Anim Sci 27, No: 61,
Koçan Þelalesi (Erzincan)'nin Bazý Fiziksel ve Kimyasal Su Kalitesi Özellikleri
Yunus Araþtýrma Bülteni 2014 (3): 37-42 www.yunus.gov.tr ISSN 1303-4456 Koçan Þelalesi (Erzincan)'nin Bazý Fiziksel ve Kimyasal Su Kalitesi Özellikleri Araþtýrma Makalesi Research Article Metin ÇAÐLAR,
DetaylıSelevir Baraj Gölü'nün Bazý Limnolojik Özellikleri
Ekoloji 20, 80, 13-22 (2011) doi: 10.5053/ekoloji.2011.803 Selevir Baraj Gölü'nün Bazý Limnolojik Özellikleri Sait BULUT 1*, Ramazan MERT 2, Kemal SOLAK 3, Muhsin KONUK 1 1Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen
DetaylıMumcular Barajý (Muðla-Bodrum)'nýn Fiziko-Kimyasal Özellikleri
Mumcular Barajý (Muðla-Bodrum)'nýn Fiziko-Kimyasal Özellikleri 13, 50, 10-17 2004 Fevzi YILMAZ Muðla Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, Kötekli - MUÐLA Özet Bu çalýþma, Bodrum ilçesi
DetaylıAksaray Ýline Ýçme Suyu Saðlayan Bazý Kaynaklarda Su Kalite Paremetrelerinin Ýncelenmesi Ali ALAÞ
Cilt: 11 Sayý: 42 (2002), 40-44 Aksaray Ýline Ýçme Suyu Saðlayan Bazý Kaynaklarda Su Kalite Paremetrelerinin Ýncelenmesi Ali ALAÞ Niðde Üniversitesi, Aksaray Eðitim Fakültesi, AKSARAY Oðuz Han Þamil ÇÝL
DetaylıReyhanlý Yeniþehir Gölü (Hatay) Su Kalitesinin Belirlenmesi
Ekoloji 18, 70, 38-46 (2009) Reyhanlý Yeniþehir Gölü (Hatay) Su Kalitesinin Belirlenmesi Yalçýn TEPE* Giresun Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 28049 Giresun-TÜRKÝYE *Corresponding
DetaylıÝyidere (Trabzon)'nin Fiziko-Kimyasal Açýdan Su Kalitesinin Belirlenmesi
Ýyidere (Trabzon)'nin Fiziko-Kimyasal Açýdan Su Kalitesinin Belirlenmesi Ekoloji 14, 57, 26-35 2005 Bülent VEREP, Osman SERDAR, Davut TURAN, Cemalettin ÞAHÝN Karadeniz Teknik Üniversitesi, Rize Su Ürünleri
DetaylıAtatürk Baraj Gölünde Alabalýk Üretiminin Oluþturduðu Kirlilik Yükünün Araþtýrýlmasý
Atatürk Baraj Gölünde Alabalýk Üretiminin Oluþturduðu Kirlilik Yükünün Araþtýrýlmasý 14, 53, 9-17 2004 Ayþe Dilek SINANMIÞ ATASOY, Suat ÞENEÞ Harran Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliði
DetaylıDalaman Çayý Üzerindeki Bereket Hidro- Elektrik Santrali Baraj Gölü Suyunun Bazý Fiziko-Kimyasal Parametrelerinin ve Balýk Faunasýnýn Araþtýrýlmasý
16, 62, 30-36 2007 Dalaman Çayý Üzerindeki Bereket Hidro- Elektrik Santrali Baraj Gölü Suyunun Bazý Fiziko-Kimyasal Parametrelerinin ve Balýk Faunasýnýn Araþtýrýlmasý Nedim ÖZDEMÝR Muðla Üniversitesi,
DetaylıAkvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon
Azotlu bileşikler Ticari balık havuzlarında iyonize olmuş veya iyonize olmamış amonyağın konsantrasyonlarını azaltmak için pratik bir yöntem yoktur. Balık havuzlarında stoklama ve yemleme oranlarının azaltılması
DetaylıÇEVRE OLÇUM VE ANALİZLERİ ON YETERLİK BELGESİ
C T.C. T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE OLÇUM VE ANALİZLERİ ON YETERLİK BELGESİ : ÖY-48/242/2013 Kapsam Düzenleme Tarihi : : Su, Atık Su, Deniz Suyu, Numune Alma : Adres : ALM Binası Zemin Kat
DetaylıElazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler
Karaelmas Science and Engineering Journal/Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi 2 (1): 15-21, 212 Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi Journal home page: www.fbd.karaelmas.edu.tr Araştırma Makalesi Elazığ
DetaylıİÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ
İÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ Karada bir su ürünleri işletmesi kurulacaksa, su kaynağı olarak kaynak suyu, dere, ırmak, akarsu, göl, baraj suları veya yeraltı suları kullanılabilir. Yetiştiriciliğin
DetaylıApa Baraj Gölü nün (Konya) Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Araştırılması
Mert, Bulut ve Solak/ AKÜ Fen Bilimleri Dergisi 8-1-1 Apa Baraj Gölü nün (Konya) Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Araştırılması Ramazan MERT¹, Sait BULUT², Kemal SOLAK³ ¹ Nevşehir Üniversitesi
DetaylıMersin Ýlinde Tarýmsal Alanlarda Kullanýlan Kimyasallarýn Su Kalitesi Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi
Ekoloji 17, 68, 54-58 (2008) ARAÞTIRMA NOTU Mersin Ýlinde Tarýmsal Alanlarda Kullanýlan Kimyasallarýn Su Kalitesi Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi Halil KUMBUR, Havva Duygu ÖZSOY*, Zafer ÖZER Mersin Üniversitesi
DetaylıANALİZ LİSTESİ EKOSFER LABORATUVAR VE ARAŞTIRMA HİZMETLERİ SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. SU ANALİZLERİ. Toplam Çözünmüş Mineral Madde (TDS) Tayini
Kod : Yayın : 26.09.2014 Revizyon /: 00/00 Sayfa : 1/15 SU ANALİZLERİ 1 Su (*) (**) (T) ph Tayini Elektrometrik 2 Su (*) (**) (T) İletkenlik Tayini Laboratuvar 3 Su (T) Toplam Çözünmüş Mineral Madde (TDS)
DetaylıSU KALİTE ÖZELLİKLERİ
SU KALİTE ÖZELLİKLERİ Su kirliliği Su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde gözlenen ve doğrudan veya dolaylı yoldan biyolojik
DetaylıÇEV 219 Biyoçeşitlilik. Ötrofikasyon. Ötrofikasyon
ÇEV 219 Biyoçeşitlilik Ötrofikasyon Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Ötrofikasyon Eutrophication (Bataklıklaşma) kelimesi eski Yunancadaki eutrophos kelimesinden gelmektedir. Eutrophos:
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7
ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/7 (1, 2, 3,4) SU, ATIK SU ph Elektrometrik Metot SM 4500 H+ B Sıcaklık Laboratuvar ve Saha Metodu SM 2550 B İletkenlik Elektrokimyasal Metot SM 2510 B Renk Spektrofotometrik
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Akreditasyon No: Adresi :Güvercinlik Mah. Okul Sok. No 221/C Bodrum 48400 MUĞLA / TÜRKİYE Tel : 0252 374 54 77 Faks : 0252 374 54 78 E-Posta
DetaylıANALİZ LİSTESİ EKOSFER LABORATUVAR VE ARAŞTIRMA HİZMETLERİ SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. SU ve ATIKSU ANALİZLERİ. Toplam Çözünmüş Mineral Madde (TDS) Tayini
Kod : Yayın : 26.09.2014 Revizyon /: 00/00 Sayfa : 1/9 SU ve ATIKSU ANALİZLERİ 1 Su, Atıksu (*) (**) (T) ph Elektrometrik 2 Su, Atıksu (*) (**) (T) İletkenlik Laboratuvar 3 Su, Atıksu (*) (**) (T) Toplam
DetaylıÇizelge 2.6. Farklı ph ve su sıcaklığı değerlerinde amonyak düzeyi (toplam amonyağın yüzdesi olarak) (Boyd 2008a)
- Azotlu bileşikler Su ürünleri yetiştiricilik sistemlerinde oksijen gereksinimi karşılandığı takdirde üretimi sınırlayan ikinci faktör azotlu bileşiklerin birikimidir. Ana azotlu bileşikler; azot gazı
DetaylıTOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)
TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak
DetaylıAKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU
AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU Fiziksel ve Kimyasal Analizler - ph Değeri Elektrometrik AWWA 4500-H + B 21 st ed. 2005-103-105 o C de Toplam Katı Madde AWWA 2540-B 21 st ed. 2005 - İletkenlik AWWA
Detaylı8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ
8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ BİTKİ GELİŞMESİNİ KONTROL EDEN ETMENLER IŞIK TOPRAK (durak yeri) ISI HAVA SU BİTKİ BESİN MADDELERİ BİTKİLER İÇİN MUTLAK GEREKLİ ELEMENTLER MUTLAK GEREKLİ
DetaylıAfþar Baraj Gölü'nün (Manisa-Türkiye)Trofik Statüsünün Belirlenmesi
Ekoloji 20, 81, 37-47 (2011) doi: 10.5053/ekoloji.2011.816 Afþar Baraj Gölü'nün (Manisa-Türkiye)Trofik Statüsünün Belirlenmesi Muavviz AYVAZ 1, Ersin TENEKECIOGLU 2*, Edis KORU 3 1Foundation for Environmental
DetaylıKlorofil- a, Çevresel Parametreler ve Besin Elementlerinin Günlük Deðiþimleri: Sarýçay Akarsuyu Örneði (Çanakkale, Türkiye)
19, 73, 76-85 (2009) Klorofil- a, Çevresel Parametreler ve Besin Elementlerinin Günlük Deðiþimleri: Sarýçay Akarsuyu Örneði (Çanakkale, Türkiye) Serpil ODABAÞI *, Yeþim BÜYÜKATEÞ Çanakkale Onsekiz Mart
DetaylıBir Balık Üretim Tesisi (Elazığ) ndeki Balık Havuzlarında Su Kalitesi ve Mevsimsel Değişimleri
Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Der.. Science and Eng. J of Fırat Univ. 17 (4), 599-603, 2005 17 (4), 599-603, 2005 Bir Balık Üretim Tesisi (Elazığ) ndeki Balık Havuzlarında Su Kalitesi ve Mevsimsel Değişimleri
DetaylıONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ A. NUMUNE ALMA/ÖRNEKLEME A.1.Emisyon Kapsamında Numune Alma/Örnekleme Uçucu Organik
DetaylıKarada Kurulu Alabalýk Ýþletmeleri (Fethiye, Muðla) Çýkýþ Sularý Özelliklerinin Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Deðerlendirilmesi
Ekoloji 20, 81, 48-54 (2011) doi: 10.5053/ekoloji.2011.817 Karada Kurulu Alabalýk Ýþletmeleri (Fethiye, Muðla) Çýkýþ Sularý Özelliklerinin Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Deðerlendirilmesi Hatice BILGIN
DetaylıÝzmit Endüstriyel Ve Evsel Atýksu Arýtma. Tesisi Atýklarýnýn Konvansiyonel Karakterizasyonu Ve Deðerlendirilmesi
14, 54, 7-12 25 Ýzmit Endüstriyel Ve Evsel Atýksu Arýtma Tesisi Atýklarýnýn Konvansiyonel Karakterizasyonu Ve Deðerlendirilmesi Ayla ARSLAN, Savaþ AYBERK Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) T.C. TARIM ve ORMAN BAKANLIĞI Gübre Ve Kaynakları Merkez Araştırma Deney Laboratuvarı Adresi : İstanbul Yolu 5. km. No:32 Yenimahalle 06172 ANKARA/TÜRKİYE Tel :
DetaylıARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00
ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ Sıra No: SULAMA SUYU ANALİZLERİ: 2014 FİYATI 1 ph 14,00 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 3 Sodyum (Na)
Detaylı2016 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER
NDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER SIRA NO TARİFENİN NEV'İ KARAR NO KARAR TARİHİ SAYFA NO 1 ANADOLU YAKASI PARK VE BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ UYGULANACAK İ 1 Ağaç Budama Bedeli 1.1 Ağaç Budama Ücreti
DetaylıÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠNE GĠRĠġ DERS NOTLARI GÖLLERĠN KĠRLĠLĠĞĠ. Dr. Orhan CERİT
ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠNE GĠRĠġ DERS NOTLARI GÖLLERĠN KĠRLĠLĠĞĠ Dr. Orhan CERİT Vers. 22.10.2008 Dünyanın yaklaģık 2/3 ü su ile kaplıdır. 1,4 milyar kilometreküp civarında hacim kaplayan bu suyun sadece yüzde
DetaylıSAMANDAĞ KARAMANLI GÖLETİ (HATAY) SU KALİTESİ
SAMANDAĞ KARAMANLI GÖLETİ (HATAY) SU KALİTESİ Yalçın TEPE* Ekrem MUTLU Alpaslan ATEŞ Nuri BAŞUSTA Mustafa Kemal Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, 31040, Antakya-Hatay E-Posta: ytepe@mku.edu.tr ÖZET
DetaylıEkosistem ve Özellikleri
Ekosistem ve Özellikleri Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Ekosistem Belirli bir bölgede yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim halindeki canlılar (biyotik faktörler) ve cansız
DetaylıBafra Balýk Gölleri'nden Ulugöl'de Tatlýsu Istakozu (Astacus leptodactylus Eschscholtz, 1823)'nun Yumurta Verimliliði
Yunus Araþtýrma Bülteni 2013 (1): 20-26 www.sumae.gov.tr/yunus ISSN 1303-4456 Bafra Balýk Gölleri'nden Ulugöl'de Tatlýsu Istakozu (Astacus leptodactylus Eschscholtz, 1823)'nun Yumurta Verimliliði * Gülþen
DetaylıBoztepe Recai Kutan Baraj Gölü Su Kalitesinin Değerlendirilmesi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/turkjans TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES Boztepe Recai Kutan Baraj Gölü Su Kalitesinin Değerlendirilmesi 1 Kenan ALPASLAN,
Detaylı2014 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER
NDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER SIRA NO TARİFENİN NEV'İ KARAR NO KARAR TARİHİ SAYFA NO 1 ANADOLU YAKASI PARK VE BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ 1 Ağaç Budama Bedeli 1.1 Ağaç Budama Ücreti 2 Ağaç Kesim
DetaylıMurat Nehri (Elazığ) nin Bazı Fizikokimyasal Parametreler Açısından Su Kalitesinin Belirlenmesi
October26-28, 216, Malatya Murat Nehri (Elazığ) nin Bazı Fizikokimyasal Parametreler Açısından Su Kalitesinin Belirlenmesi ÖZET Murat Topal DSİ Genel Müdürlüğü, DSİ 9. Bölge Müdürlüğü, Elazığ, murattopal@dsi.gov.tr
DetaylıBursa Ýlinde Nilüfer-Ayvalý Deresiyle Sulanan ve Sulanmayan Tarým Topraklarýnýn Bazý Kimyasal Özellikleri
13, 51, 33-38 2004 Bursa Ýlinde Nilüfer-Ayvalý Deresiyle Sulanan ve Sulanmayan Tarým Topraklarýnýn Bazý Kimyasal Özellikleri Fatma Olcay KOCAER, Hüseyin Savaþ BAÞKAYA Uludað Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlýk
DetaylıPlankton ve sucul bitki yönetimi
Plankton ve sucul bitki yönetimi Su ürünleri yetiştiriciliği yapılan havuzların gübrelenmesinin amacı, fitoplankton verimliliğini ve dolayısıyla su ürünleri üretim miktarını artırmaktır. Fitoplankton verimliliği
DetaylıDeney Adı. Bölüm 3: Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması. Nehirlerden ve Akarsulardan Numune Alma. ph tayini Elektrometrik Metot
Su Kalitesi Numune Alma- Bölüm 3: Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması Nehirlerden ve Akarsulardan Numune Alma TS ISO 5667-3 TS ISO 5667-6 Yeraltı Sularından Numune Alma TS ISO 5667-11 Göl ve
DetaylıGediz Nehri Aþaðý Gediz Havzasý'ndan Alýnan Su ve Sediment Örneklerinde Bazý Kirlilik Parametrelerinin Ýncelenmesi
Ekoloji 20, 78, 48-52 (2011) doi: 10.5053/ekoloji.2011.788 ARAÞTIRMA NOTU Gediz Nehri Aþaðý Gediz Havzasý'ndan Alýnan Su ve Sediment Örneklerinde Bazý Kirlilik Parametrelerinin Ýncelenmesi Özge ÖNER *,
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı SU (T.C. Sağlık Bakanlığı İnsani Tüketim Amaçlı İçme ve Kullanma Suları Yönetmeliği Kapsamı Hariç)-ATIKSU-ELUAT Adresi :ASO 1. OSB. Ticaret Merkezi
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 11
ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE 1 / 11 Titrimetrik Metot SM 4500 NH ₃ F SM 4500 NH ₃ C - Ön İşlem Distilasyon Metodu SM 4500 NH ₃ B Askıda Katı Madde (AKM) Gravimetrik Metot TS EN 872 Zehirlilik Deneyleri
DetaylıBİTKİ BESLEME DERS NOTLARI
BİTKİ BESLEME DERS NOTLARI Dr. Metin AYDIN KONYA 2011 BİTKİ BESİN ELEMENTLERİNİN GÖREVLERİ, ALINIŞ FORMLARI ve KAYNAKLARI Besin Elementi Bitkideki Görevi Alınış Formu Kaynakları Karbon (C) Karbonhidratların
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/6
ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/6 SU, ATIK SU 1,2,3 ph Elektrometrik Metot SM 4500-H + B Bulanıklık Nefhelometrik Metot SM 2130 B İletkenlik Laboratuvar Metodu SM 2510-B Çözünmüş Oksijen/ Elektrometrik
DetaylıAfyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. Düzağaç Akdeğirmen Barajının Bazı Fiziko-Kimyasal Özellikleri
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering AKÜ FEMÜBİD 13 (2013) 011002 (9-14) AKU J. Sci. Eng. 13 (2013) 011002 (9-14)
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
T.C. Belge No Kapsam : Y-01/170/2011 Düzenleme Tarihi : 06.07.2011 : Su, Atık Su, Deniz Suyu, Numune Alma, Emisyon, İmisyon, Gürültü Laboratuvar Adı : ARTEK Mühendislik Çevre Ölçüm ve Danışmanlık Hiz.
DetaylıSUFEFD (2014), 39: 1-9 ÇAVUŞÇU GÖLÜ NÜN (KONYA/ILGIN) BAZI SU KALİTE ÖZELLİKLERİ. Baran AŞIKKUTLU*, Cengiz AKKÖZ, Betül YILMAZ ÖZTÜRK
ORIGINAL ARTICLE SUFEFD (2014), 39: 1-9 SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ FEN DERGİSİ ÇAVUŞÇU GÖLÜ NÜN (KONYA/ILGIN) BAZI SU KALİTE ÖZELLİKLERİ Baran AŞIKKUTLU*, Cengiz AKKÖZ, Betül YILMAZ ÖZTÜRK Selçuk
DetaylıKimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I
Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) ve düşük toprak verimliliği Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Toprak Kimyasal Özellikleri
DetaylıBiological Diversity and Conservation. ISSN 1308-8084 Online; ISSN 1308-5301 Print 7/2 (2014) 136-147
www.biodicon.com Biological Diversity and Conservation ISSN 1308-8084 Online; ISSN 1308-5301 Print 7/2 (2014) 136-147 Research article/araştırma makalesi Investigation of water quality of Apa dam lake
DetaylıÖtrifikasyon. Ötrifikasyonun Nedenleri
Ötrifikasyon Ötrifikasyon, göllerin olgunlaşma aşamalarında meydana gelen dogal bir olay. Genç göller düşük oranlarda besin içermekte dolayısıyla biyolojik aktivite az..oligotrofik göller Yaşlı göller,
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı Adresi : Yavuz Sultan Selim Cad. 118. Sokak No: 29 Dilovası 41455 KOCAELİ/TÜRKİYE Tel : 0 262 754 17 81 Faks : 0 262 754 19 84 E-Posta : EHSTurkey@sgs.com
DetaylıBORÇKA BARAJ GÖLÜ (ARTVİN ) SU KALİTESİNİN ARAŞTIRILMASI
1 BORÇKA BARAJ GÖLÜ (ARTVİN ) SU KALİTESİNİN ARAŞTIRILMASI Hasan ERYILMAZ 1, Şükrü İsmail İPEK 2, * Beste YALÇIN ÇELİK 1 1 Artvin Çoruh Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Artvin,
DetaylıERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU.
ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. Sendikamýz Yönetim Kurulu Üyesi Erhan KAMIÞLI, 28 Mart 2001 tarihi itibariyle H.Ö. Sabancý Holding Çimento Grubu Baþkanlýðý'na atanmýþtýr.
DetaylıDicle Baraj Gölü Su Kalitesinin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ne Göre Değerlendirilmesi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.turkjans.com Dicle Baraj Gölü Su Kalitesinin Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ne Göre Değerlendirilmesi Memet
DetaylıANALİZ RAPORU. Arsenik µg/l <0.5 Maks U TS EN ISO (ICP-MS) Civa µg/l <0.1 Maks U TS EN ISO (ICP-MS)
Rapor No. : G-26005 Firma : Adres : Numune : Numune Ambalajı : Numune Miktarı : Numunenin Alındığı Yer : Numune Alma Tarihi : Numuneye Uygulanan İşlemler : Numune Taşıma Şartları : Numune Geliş Tarihi
DetaylıTürk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi
Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(1): 37-43, 2013 Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi www.agrifoodscience.com Türk Bilim ve Teknolojisi Sivas-Kurugöl Su Kalite Parametrelerinin Belirlenmesi
DetaylıTemel Su Kimyası İçme Suyu Alternatifleri Alternatiflerin Değerlendirilmesi Alternatiflerin Kıyaslanması Bursa da Çeşme Suyunun Durumu
Temel Su Kimyası İçme Suyu Alternatifleri Alternatiflerin Değerlendirilmesi Alternatiflerin Kıyaslanması Bursa da Çeşme Suyunun Durumu TEMEL SU KİMYASI HAVA MİNERALLER TOPRAK Kalsiyum Magnezyum Sodyum
DetaylıEĞİRDİR GÖLÜ SU KALİTESİ
EĞİRDİR GÖLÜ SU KALİTESİ Yrd. Doç. Dr. Şehnaz ŞENER Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Göl 482 km² yüzölçümü ile Türkiye nin 4. büyük gölü aynı zamanda 2.
DetaylıKAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1559 KAHRAMANMARAŞ İLİ İÇME VE KULLANMA SULARININ SU KALİTE PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ
KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 59 KAHRAMANMARAŞ İLİ İÇME VE KULLANMA SULARININ SU KALİTE PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ Ali ALAŞ* M. Hale DOSDOĞRU** Bu çalışma, 22 yılı içinde yapılmıştır. Kahramanmaraş'a içme
DetaylıYetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi
Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi N, P, K ve Mg un 1:5 ekstraksiyon çözeltisindeki standard değerleri Çok az Az Yeterli Fazla Çok fazla Oldukça fazla N (meq/l)
DetaylıAraştırma Makalesi / Research Article
BEÜ Fen Bilimleri Dergisi BEU Journal of Science 3(1), 53-64, 2014 3(1), 53-64, 2014 Araştırma Makalesi / Research Article Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi Çıkış Sularının Kehli Deresi Su Kalitesi Üzerine
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Deney Laboratuvarı Adresi : Yokuşbaşı Mah. Emin Anter Bulvarı No:43/B BODRUM 48400 MUĞLA / TÜRKİYE Tel : 0252 313 20 06 Faks : 0252 313 20 07 E-Posta : info@akademi-lab.com
DetaylıULTRASONÝK SEVÝYE ÖLÇER ULM-53 Açýk veya kapalý tanklarda, çukurlarda, açýk kanal vb. yerlerde, sývýlarýn (kirli olsa bile), partikül ve yapýþkan ürünlerin sürekli seviye ölçümünde kullanýlýr. Ölçüm aralýðý
DetaylıAraþtýrma Hazýrlayan: Ebru Kocamanlar Araþtýrma Uzman Yardýmcýsý Gýda Ürünlerinde Ambalajýn Satýn Alma Davranýþýna Etkisi Dünya Ambalaj Örgütü nün açýklamalarýna göre dünyada ambalaj kullanýmýnýn %30 unu
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Deney Laboratuvarı Adresi : Sanayi Cad. No: 50/D Bornova 35100 İZMİR/TÜRKİYE Tel : 02324350548 Faks : 02324611147 E-Posta : info@deppolab.com Website : www.deppolab.com
DetaylıFEN BÝLÝMLERÝ. TEOG-2 DE % 100 isabet
TEOG-2 DE % 1 isabet 1. Geyik Aslan Ot Fare ýlan Atmaca Doðal bir ekosistemde enerji aktarýmý þekildeki gibi gösterilmiþtir. Buna göre, aþaðýdaki açýklamalardan hangisi yanlýþtýr? Aslan ile yýlan 2. dereceden
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Deney Laboratuvarı Adresi : Toros Mah. 78178 Sok.No:3/A Aygen Hanım Apt. Altı Çukurova ADANA / TÜRKİYE Tel : 0 322 457 88 67 Faks : 0 322 457 88 28 E-Posta : artek@artekcevre.com.tr
DetaylıHazır Kit(HACH)-DPD pp. Metot /Spektrofotometrik.
1-HAVUZ SUYU İ S.B. 15.12.2011 ve 28143 sayı ile yayımlanan " Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları ve Şartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik " Renk Tortu Bulanıklık
DetaylıMESKİ MERKEZ SU ANALİZ LABORATUVARI KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
1 ph 2 Sıcaklık 3 İletkenlik Doküman SM 4500 H + B Elektrometrik Metod SM 2550 B Laboratuvar SM 2510 B Laboratuvar 1 / 12 Atık Su 100 ml 30 Dakika 25 Var - Atık Su 100 ml 30 Dakika 25 - - Atık Su 100 ml
DetaylıÇevre Biyolojisi
Çevre Biyolojisi 115-02 Bölüm 03-02 Temel Ekolojik Kavramlar ve Süreçler Çağatay Tavşanoğlu 2017-2018 Güz Biyojeokimyasal döngüler ve madde geri kazanımı Ekosistem boyunca enerji akışı tek yönlü bir süreçtir
DetaylıBitlis Ýli Ýçme Sularýnýn Bazý Mikrobiyolojik ve Fizikokimyasal Özellikleri
Ekoloji 19, 73, 29-38 (2009) Bitlis Ýli Ýçme Sularýnýn Bazý Mikrobiyolojik ve Fizikokimyasal Özellikleri Süleyman ALEMDAR 1*, Tahir KAHRAMAN 2, Sema AÐAOÐLU 1, Mustafa ALÝÞARLI 1 1Yüzüncü Yýl Üniversitesi
DetaylıUzunçayýr Baraj Gölü'ndeki (Tunceli) Capoeta trutta (Heckel, 1843)'nýn Bazý Populasyon Parametreleri
Yunus Araþtýrma Bülteni 2014 (2): 3-14 www.yunus.gov.tr ISSN 1303-4456 Araþtýrma Makalesi Research Article Uzunçayýr Baraj Gölü'ndeki (Tunceli) Capoeta trutta (Heckel, 1843)'nýn Bazý Populasyon Parametreleri
DetaylıOvacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz!
Asýlsýz iddia neden ortaya atýldý? Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz! 19 Haziran 2004 tarihinde, Ovacýk Altýn Madeni ile hiçbir ilgisi olmayan Arsenik iddialarý ortaya atýlarak madenimiz
DetaylıTEKRAR DOLAŞIMLI ÜRETİM SİSTEMLERİNDE SU KALİTESİ ve YÖNETİMİ
TEKRAR DOLAŞIMLI ÜRETİM SİSTEMLERİNDE SU KALİTESİ ve YÖNETİMİ Tekrar dolaşımlı (resirkülasyonlu) su ürünleri yetiştiricilik sistemleri, günümüzde özellikle doğal su kaynaklarının tükenmeye başlamasıyla
DetaylıÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot Adı Metot Numarası
EK LİSTE-1/10 SU, ATIK SU 1 ph Elektrokimyasal Metot SM 4500 H + B Bulanıklık Nefelometrik Metot SM 2130 B Çözünmüş Oksijen / Oksijen Doygunluğu Membran Elektrot Limunisanse SM 4500-O G ASTM D 888 İletkenlik
Detaylı23 Temmuz 2016 CUMARTESİ
23 Temmuz 2016 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 29779 YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığından: TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ
DetaylıBİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM)
BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Işık Enerjisinin Kimyasal Enerjiye Dönüştürülmesi Fotosentez, karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H) atomlarını
DetaylıKaragöl (Hafik-Sivas) ün Su Kalitesinin İncelenmesi
Karagöl (Hafik-Sivas) ün Su Kalitesinin İncelenmesi Ekrem MUTLU 1 Telat YANIK 2 Tuğba DEMİR 3 1 İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Hafik, Sivas 2 Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Erzurum
DetaylıHATAY HARBİYE KAYNAK SUYU NUN FİZİKO- KİMYASAL ÖZELLİKLERİ
HATAY HARBİYE KAYNAK SUYU NUN FİZİKO- KİMYASAL ÖZELLİKLERİ Y. TEPE * & E. MUTLU * Özet Hatay ın Antakya merkezinde bulunan Harbiye kaynak suyunun su kalitesi özelliklerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilen
DetaylıGÖKGÖL (ORDU-TÜRKİYE) ÜN BAZI FİZİKO-KİMYASAL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ. Beyhan TAŞ, Murat ÇETİN
Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., Cilt:1, Sayı:1,2011,73-82 Ordu Univ. J. Sci. Tech., Vol:1, No:1, 2011,73-82 GÖKGÖL (ORDU-TÜRKİYE) ÜN BAZI FİZİKO-KİMYASAL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ Beyhan TAŞ, Murat ÇETİN
DetaylıTEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR
www.teknolojikarastirmalar.com ISSN:1305-631X Yapı Teknolojileri Elektronik Dergisi 2006 (1) 43-50 TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR Kısa Makale Yılmaz İÇAĞA 1, Yalçın BOSTANOĞLU 2, Erhan KAHRAMAN 1 1 Afyon Kocatepe
DetaylıRAPOR. O.D.T.Ü. AGÜDÖS Kod No: 08 03 11 1 00 09 3 Kasım, 2008
BMB Technology İçin Life 2 O Water BMB1000 Serisi Su Arıtma Cihazının Sularda Bakteri ve Kimyasalların Arıtım Performansının Araştırılması Projesi O.D.T.Ü. Danışman Prof. Dr. Celal F. GÖKÇAY RAPOR O.D.T.Ü.
DetaylıTUNCELİ İLİ VE ÇEVRESİ TATLI SU KAYNAKLARINDA SUYUN FİZİKO-KİMYASAL PARAMETRELERİ VE NİTROJENLİ BİLEŞİKLERİN MEVSİMSEL DEĞERLERİ
ISSN: 2148 0273 Cilt 3, Sayı 2, 2015 Vol. 3, Issue 2, 2015 TUNCELİ İLİ VE ÇEVRESİ TATLI SU KAYNAKLARINDA SUYUN FİZİKO-KİMYASAL PARAMETRELERİ VE NİTROJENLİ BİLEŞİKLERİN MEVSİMSEL DEĞERLERİ Veysiye Erkil
DetaylıFarklý Sulama Yöntemlerinin Topraktan Karbondioksit (CO 2 ) Çýkýþý Üzerine Etkisi
Ekoloji 19, 77, 59-64 (2010) doi: 10.5053/ekoloji.2010.779 Farklý Sulama Yöntemlerinin Topraktan Karbondioksit (CO 2 ) Çýkýþý Üzerine Etkisi Ulaþ ÞENYÝÐÝT 1*, Davut AKBOLAT 2 1Süleyman Demirel Üniversitesi,
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Deney Laboratuvarı Adresi : Adnan Menderes Mah. Aydın Blv. No:43 09010 AYDIN / TÜRKİYE Tel : 0 256 211 24 04 Faks : 0 256 211 22 04 E-Posta : megagidalab@gmail.com
DetaylıÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot adı Metot Numarası CO Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 12039
Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/13 CO Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 12039 EMİSYON 1 O 2 Tayini Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 12039 CO 2 Tayini Elektrokimyasal
DetaylıYayladağı Sulama Göleti (Hatay) Suyunun Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin İncelenmesi
Yayladağı Sulama Göleti (Hatay) Suyunun Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin İncelenmesi Ekrem MUTLU 1 A. Yalçın TEPE 2 1 Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Kastamonu 2 Giresun Üniversitesi
Detaylı1. KİMYASAL ANALİZLER
1. KİMYASAL ANALİZLER HPLC VE LC-MS/MS CİHAZLARI İLE YAPILAN ANALİZLER SORBAT TAYİNİ BENZOAT TAYİNİ KAFEİN TAYİNİ HMF TAYİNİ SUDAN TÜREVLERİ TAYİNİ VANİLİN TAYİNİ GLUKOZ, FRUKTOZ VE SUKROZ TAYİNİ SAPONİN
DetaylıAntalya Yöresindeki Seralarda Kimyasal ve Organik Gübre Kullaným Düzeyleri ve Olasý Çevre Etkileri
Antalya Yöresindeki Seralarda Kimyasal ve Organik Gübre Kullaným Düzeyleri ve Olasý Çevre Etkileri 15, 62, 37-47 2007 Atýlgan ATILGAN Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarýmsal Yapýlar ve
Detaylı- Bioanalytic; Biyokimya otoanalizörleri için test kitleri üretimi,
Testonic kitleri Colin Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tarafından üretilmektedir. Colin Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. - Colin; Tekstil yardımcı kimyasalları üretimi http://www.colin.com.tr - Vilso; Endüstriyel
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Deney Laboratuvarı Adresi : Fatih Caddesi No:29 D:401-402 Çamdibi Bornova 35350 İZMİR/TÜRKİYE Tel : 0232 4620881 Faks : 0232 4620883 E-Posta : info@ekosferlab.com.tr
DetaylıKAMU MALÝYESÝ. Konsolide bütçenin uygulama sonuçlarýna iliþkin bilgiler aþaðýdaki bölümlerde yer almýþtýr. KONSOLÝDE BÜTÇE ÝLE ÝLGÝLÝ ORANLAR (Yüzde)
V KAMU MALÝYESÝ 71 72 KAMU MALÝYESÝ Konsolide bütçenin uygulama sonuçlarýna iliþkin bilgiler aþaðýdaki bölümlerde yer almýþtýr. A. KONSOLÝDE BÜTÇE UYGULAMALARI 1. Genel Durum 1996 yýlýnda yüzde 26.4 olan
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) KAYSERİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL Deney Laboratuvarı Adresi : Yakut Mah. Mustafa Kemal Paşa Bulvarı No:186 Kocasinan 38090 KAYSERİ/TÜRKİYE
DetaylıAtatürk Baraj Gölünde Alabalýk Üretiminin Oluþturduðu Kirlilik Yükünün Araþtýrýlmasý
Atatürk Baraj Gölünde Alabalýk Üretiminin Oluþturduðu Kirlilik Yükünün Araþtýrýlmasý 13, 53, 1-9 2004 Ayþe Dilek SINANMIÞ ATASOY, Suat ÞENEÞ Harran Üniversitesi, Müh. Fak., Çevre Müh.Bölümü, Osmanbey Kampusü,
DetaylıÖLÇÜM VE /VEYA ANALĠZ ĠLE ĠLGĠLĠ;
Çevresel Etki Değerlendirmesi Ġzin ve Denetim lüğü EK LĠSTE-1/5 ph Elektrokimyasal Metot SM 4500 H + -B Sıcaklık Laboratuvar Metodu SM 2550-B Toplam Askıda Katı Madde (AKM) Gravimetrik Metodu SM 2540-D
DetaylıYETERLİLİK KATILIM Z SKOR SONUÇLARI
Sayfa No: 1/7 YETERLİLİK DENEYLERİ VE KARŞILAŞTIRMA ÖLÇÜMLERİ KATILIM LİSTESİ ve SONUÇLARI 2015-2018 LABORATUVARIN ADI : LABORATUVAR VE ARAŞTIRMA HİZMETLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Kapsama İlişkin Bilgiler
Detaylı