2017 OCAK-EYLÜL AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER. Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı

Transkript

1 2017 OCAK-EYLÜL AYLARI TÜRKİYE VE MALATYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Doç. Dr. Ahmet UĞUR Malatya Ticaret Borsası Akademik Danışmanı

2 Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar)

3 Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar) 2017 yılı Eylül ayında geçen yılın aynı ayına göre; - İhracat, % 8,67 artarak 11 milyar 849 milyon dolar, - İthalat, % 30,67 artarak 19 milyar 993 milyon dolar, - Dış ticaret hacmi, % 21,51 artarak 31 milyar 841 milyon dolar, Dış ticaret açığı, % 85,23 artarak 8 milyar 144 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2016 yılı Eylül ayında % 71,3 iken, 2017 yılı Eylül ayında % 59,3 olarak gerçekleşmiştir.

4 Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar)

5 Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar)

6 Kurulan ve Kapanan Firma Sayısı

7 Kurulan ve Kapanan Şirket Verileri OCAK- EYLÜL (9 Aylık) İLAN TÜRÜ ŞİRKET TÜRÜ Şirket Kurulan* Kooperatif Ger.Kişi Tic.İşl. Şirket EYLÜL 2017 Bir Önceki Aya Göre Değişim (%) AĞUSTOS 2017 Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim (%) EYLÜL Değişim (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,06 Tasfiye Kooperatif Şirket Kapanan** Kooperatif Ger.Kişi Tic.İşl.

8 İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (Ağırlıklı Ortalama, %) Yıllar OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ,4 78,7 81,0 82,1 82,8 83,8 84,1 81,8 82,9 83,0 82,5 80, ,9 79,3 78,2 80,1 80,8 82,2 81,6 81,9 79,6 77,9 74,0 66, ,6 62,2 60,8 61,2 65,7 70,4 69,8 71,5 69,4 69,5 70,8 68, ,7 68,0 68,0 74,8 75,1 75,0 75,8 75,0 75,2 76,3 76,8 76, ,8 74,8 74,9 76,5 77,1 78,8 77,3 77,7 77,8 78,1 78,2 76, ,7 74,1 74,6 77,6 76,7 76,4 77,1 77,0 77,0 77,5 77,1 76, ,0 73,5 74,2 75,0 76,6 77,5 78,1 78,9 77,8 78,6 77,5 78, ,6 73,8 74,5 75,1 74,7 75,6 74,9 74,9 75,1 75,4 75,1 75, ,4 74,1 74,0 76,8 77,5 77,6 78,5 76,8 78,1 77,6 78,4 78, ,2 76,0 76,2 77,0 77,7 78,0 77,8 76,3 78,1 77,9 78,0 78, ,0 76,8 76,7 78,4 78,8 79,0 78,7 78,8 79,0

9 Sanayi Üretim Endeksi (Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış, 2010=100)

10 Sanayi Üretim Endeksi Ağustos ayında Türkiye (TR) Geneli Sanayi Üretim Endeksi bir önceki aya (Temmuz 2017) göre %0,1 azalış göstermiştir. Ağustos (2017) ayındaki azalışta bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığındaki %1,5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımındaki %1,1 lik azalışın etkili olduğu görülmektedir. İmalat sanayinde ise %0,2 lik artış olduğu görülmektedir. Ana sanayi gruplarına bakıldığında toplam sanayi endeksindeki azalışta sermaye malı,enerji ve aramalında yaşanan azalışın etkisi olduğu görülmektedir (sırasıyla %3,7, %1,0 ve %0,5 lik azalışlar). Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre %5,2 oranında artış göstermiştir. Ağustos (2017) ayında önceki yıla göre ana sanayi sektörleri itibariyle en yüksek artış %7,3 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektöründe yaşanırken, bunu %5,6 lık artışla imalat sanayi sektörü takip etti.

11 İşgücü İstatistikleri, Temmuz 2017 Yıllar- Years 2005Yıllık 2006Yıllık 2007Yıllık 2008Yıllık 2009Yıllık 2010Yıllık 2011Yıllık 2012Yıllık 2013Yıllık 2014Yıllık 2015Yıllık 2016Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 2017Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz İşgücüne katılma oranı (%) İşsizlik oranı (%) Tarım dışı işsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%) 44,9 44,5 44,3 44,9 45,7 46,5 47,4 47,6 48,3 50,5 51,3 52,0 52,5 52,4 52,7 52,6 52,8 52,4 52,1 51,6 52,0 51,5 51,8 52,2 52,7 53,0 53,4 53,7 9,5 9,0 9,2 10,0 13,1 11,1 9,1 8,4 9,0 9,9 10,3 9,3 9,4 10,2 10,7 11,3 11,3 11,8 12,1 12,7 10,9 13,0 12,6 11,7 10,5 10,2 10,2 10,7 12,0 11,1 11,2 12,3 16,0 13,7 11,3 10,3 10,9 12,0 12,4 11,0 11,3 12,2 13,0 13,7 13,7 14,1 14,3 14,9 13,0 15,2 14,8 13,7 12,4 12,2 12,2 13,0 40,6 40,5 40,3 40,4 39,8 41,3 43,1 43,6 43,9 45,5 46,0 47,2 47,5 47,1 47,0 46,7 46,8 46,2 45,8 45,1 46,3 44,8 45,3 46,1 47,2 47,7 48,0 48,0

12 İşgücü İstatistikleri, Haziran nin Temmuz ayında Türkiye deki toplam işsiz sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 119 bin kişi artarak 3 milyon 443 bin kişi oldu. Böylece işsizlik oranı ve tarım dışı işsizlik oranı değişim göstermeyerek sırayla %10,7 ve %13 olarak gerçekleşti. İşsizlik oranı toplamda %10,7; kadınlarda %14,6; erkeklerde ise %8,8 olarak gerçekleşti. Genç nüfusta işsizlik oranı ise 1,3 puan artarak %21,1 e yükseldi. Temmuz 2017 de Türkiye genelinde 15 yaş ve üstü bireylerde istihdam edilen kişi sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 122 bin kişi artış göstererek 28 milyon 758bin kişi oldu.

13 Enflasyon Oranları

14

15 Enflasyon Oranları Eylül de aylık TÜFE artışı %0,65 ile piyasa beklentilerinin bir miktar altında gerçekleşmiştir. Reuters anketine göre TÜFE nin Eylül ayında %0,76 oranında artış kaydetmesi öngörülüyordu. Bu dönemde Yurt İçi ÜFE deki (Yİ-ÜFE) artış ise %0,24 ile nispeten düşük seviyede kalmıştır. Eylül ayında tüketici fiyatlarındaki yıllık enflasyon %11,2 düzeyine ulaşmıştır. Bu dönemde çekirdek enflasyon göstergelerindeki yükselişin sürmesi enflasyonun bir süre daha çift haneli seviyelerde kalacağına yönelik endişeleri artırmaktadır. Yİ-ÜFE de de yıllık enflasyon Eylül ayında %16,3 ile yüksek düzeyini korumuştur. Eylül ayında ana harcama grupları arasında sadece gıda ve alkolsüz içeceklerde fiyatlar aylık bazda gerilemiştir. Enflasyon sepetinde en yüksek ağırlığa sahip olan bu grupta fiyatların aylık bazda sınırlı oranda gerilemesi enflasyonu 5 baz puan düşürmüştür. Bu dönemde ulaştırma fiyatlarının %1,58 oranında yükselmesi ise aylık enflasyona yukarı yönde 26 baz puan katkı sağlamıştır.

16 TEPAV Perakende Güven Endeksi (TEPE)

17 TEPAV Perakende Güven Endeksi (TEPE) Perakende güveni Eylül ayında -18,9 puan değerini aldı. Endeks, bir önceki aya göre 0,6 puan, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise 7,0 puanlık bir düşüş kaydetti. Böylelikle TEPE, -19 puan seviyesindeki 3.ayına girmiş oldu. Yıllık düşüşte hem geçtiğimiz 3 ayda işlerin gelişiminde, hem de önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerindeki düşüş etkili oldu. Ağustos ayında en yüksek düşüşü yaşayan Motorlu taşıtlar sektörü, Eylül ayında perakende güveninde en çok artış gösteren sektör oldu. AB-28 ve Euro Bölgesi ile karşılaştırıldığında Türkiye geçen yıla göre daha kötü performans sergiledi.

18 2017 Ağustos Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri (Milyon Dolar)

19 2017 Ağustos Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri (Milyon Dolar)

20 2017 Ağustos Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri Kısa vadeli dış borç stoku 2017 Ağustos ayıitibarıyla 2016 yılsonuna göre 13,6milyar ABD doları artmış ve yaklaşık 111,6 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku 4,7 milyar ABD doları artarak 62,1 milyar ABD dolarına, diğer sektörler kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku da 8,9 milyar ABD dolar artarak 49,4 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Kısa vadeli dış borç stokunun %55,6 sı bankalar kaynaklı borçlardan oluşmaktadır. Bankalar kaynaklı borçların %25,2 si ise krediler oluşturmaktadır. Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler 2017 yılı Ağustos ayı itibarıyla yaklaşık 15,6 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

21 2017 Ağustos Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu Gelişmeleri

22 Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu

23 Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu

24 2017 Ağustos Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu Gelişmeleri 2017 yılı Ağustos sonu itibarıyla özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2016 yılsonuna göre %6,5 (~13,3milyar dolar) artarak yaklaşık 216 milyar ABD doları olmuştur. Aynı dönemde kısa vadeli kredi borcu ise %22 lik bir artışla 17,5 milyar ABD doları seviyesine yükselmiştir. Böylelikle toplam kredi borcu yaklaşık 16,4milyar ABD doları artarak 233,5milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmiştir Özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcunun borçluya göre dağılımı incelendiğinde, borcun tamamına yakınının finansal kesime ait olduğu görülmektedir. Finansal kuruluşların kredi borcunun toplam kısa vadeli borçlar içindeki payı %76,5 iken finansal olmayan kesimin payı %23,5 tir. Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun borçluya göre dağılımı incelendiğinde, finansal kesimin kredi borcunun (%51,3), finansal olmayan kesimin kredi borcundan (%48,7) daha fazla olduğu görülmektedir.

25 Reel Sektör Güven Endeksi (Eylül 2016 Eylül 2017)

26 Reel Sektör Güven Endeksi (Eylül 2016 Eylül 2017) Eylül ayında Reel Kesim Güven Endeksi bir önceki aya göre %0,8 oranında artmıştır. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre ise %5,2 oranında artmıştır. Mevsimlikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA) ise bir önceki aya göre %0,5 oranında artarken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %3,9 oranında artmıştır.

27 MALATYA EKONOMİSİ

28 İhracat (Bin Dolar) SEKTÖR Çelik Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri Demir ve Demir Dışı Metaller Deri ve Deri Mamulleri Diğer Sanayi Ürünleri Elektrik Elektronik ve Hizmet Fındık ve Mamulleri Halı Hazırgiyim ve Konfeksiyon Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İklimlendirme Sanayii Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Kuru Meyve ve Mamulleri Madencilik Ürünleri Makine ve Aksamları Meyve Sebze Mamulleri Mobilya,Kağıt ve Orman Ürünleri Mücevher Otomotiv Endüstrisi Savunma ve Havacılık Sanayii Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Tekstil ve Hammaddeleri Yaş Meyve ve Sebze TOPLAM 1 OCAK - 30 EYLÜL ,93 251,66 8,98 126,99 579, ,84 288,96 4,66 0,00 0, , , , ,18 41,29 38, , , , ,51 917,10 851, , , , , , , , , , , , ,76 0,00 0,40 199,61 57,33 465,25 0, , , , , , , , ,88 % Değişim -87,91% 1313,81% 196,51% -98,39% -18,45% 68,95% -6,90% 34,06% -26,58% -7,17% -38,82% -10,91% -57,66% 1,81% 14,71% -21,64% -71,28% -100,00% -1,18% 31,37% 40,55% 3,87%

29 Yatırım Teşvik Verileri Yıllar Belge Adedi Yatırım Tutarı (milyon TL) İstihdam 2013 Ocak-Eylül Ocak-Eylül Ocak-Eylül Ocak-Eylül Ocak-Eylül

30 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı 2017 OCAK-EYLÜL (DOKUZ AYLIK) KURULAN ŞİRKET 238 KOO P. 4 TASFİYE 2016 OCAK-EYLÜL (DOKUZ AYLIK) KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN GER. GER. GER. KOOP GER. KİŞİ KİŞİ ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. KİŞİ ŞİRKET ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. KİŞİ. TİC. İŞL. TİC. İŞL. TİC. İŞL. TİC. İŞL

31 Protestolu Senet (Bin TL) Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık TOPLAM

32 Karşılıksız Çek (Bin TL) Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık TOPLAM

33 Konut Satışları 2016 Aylar İlk Satış İkinci El Satış 2017 Toplam İlk Satış İkinci El Satış Toplam Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam