İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü CANİK

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü CANİK"

Emine Altun
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü CANİK 2015

2 ARI ÜRÜNLERİ

3 1 ARI ÜRÜNLERİ 1. BAL 2. BAL MUMU 3. POLEN ARI ÜRÜNLERİ 4. PROPOLİS 5. ARI SÜTÜ 6. ARI ZEHİRİ

2 BAL BAL, çiçeklerdeki nektarın, bitkilerin canlı dokularından salınan tatlı sıvıların veya bitki üzerinde yaşayan böceklerin salgılarının bal arıları tarafından

4 2 BAL BAL, çiçeklerdeki nektarın, bitkilerin canlı dokularından salınan tatlı sıvıların veya bitki üzerinde yaşayan böceklerin salgılarının bal arıları tarafından toplanarak kovana getirilen, peteklere doldurulan arılar tarafından fiziksel ve kimyasal yapısı değiştirilerek olgunlaştırılan tatlı ve değerli bir besin maddesidir.

tarafından toplanarak kovana getirilen, peteklere doldurulan arılar tarafından

3 BALIN RENGİ BALIN RENGİ bitkisel orjine, balın depolanma süresine ve depolanma koşullarına göre çok açık rekten koyu kahverengiye kadar değişim gösterir.

5 3 BALIN RENGİ BALIN RENGİ bitkisel orjine, balın depolanma süresine ve depolanma koşullarına göre çok açık rekten koyu kahverengiye kadar değişim gösterir. Balın berraklığı ve şeffaflığı ise içerisindeki polen ve diğer maddelere bağlıdır. Ayçiçeği ve narenciye balları açık sarı, kestane balı kırmızımtrak, okaliptus balı grimsi ve çam balı koyu yeşilimsi ve kahve rengindedir.

Balın berraklığı ve şeffaflığı ise içerisindeki polen ve diğer maddelere bağlıdır.

6 4 BALIN KRİSTALİZASYONU ÇİÇEK BALLARI ZAMANLA KRİSTALİZE OLUR KRISTALİZE OLAN BAL SAHTE VEYA HİLELİ BAL DEMEK DEĞİLDİR KRİSTALİZE OLAN BALLAR SU BANYOSO İÇERİSİNDE ISITILARAK SIVI HALE GETİRİLİR

HİLELİ BAL DEMEK DEĞİLDİR KRİSTALİZE OLAN BALLAR

7 5 BALIN FERMENTASYONU Fermentasyon balın mayalanması veya bozulması demektir. Su oranı yüksek olan ballarda mayalar şekeri parçalayarak alkol ve CO2 oluşturur ve bal köpürür. Su oranı düşük ballarda fermentasyon (bozulma) olmaz.

8 6 BAL HASADI VE MUHAFAZASI Kovandaki bütün peteklerdeki balın olgunlaşmasını beklemeden balı olgunlaşan petekler kovandan alınmalıdır. Olgunlaşmış balların kovandan alınmasına bal hasadı adı verilir. Bal hasadı genellikle arıların yağmacılık eğilimlerinin az olduğu sabahın erken saatlerinde yapılır. Kovandan alınan ballı çerçeve taşıma sandığına konulur ve hemen üzeri bir örtü ile kapatılarak arılardan korunur.

Bal hasadı genellikle arıların yağmacılık eğilimlerinin az olduğu sabahın erken saatlerinde yapılır.

9 7 BAL HASADI VE MUHAFAZASI Bal hasadının en güç yanı arıları ballı peteklerden uzaklaştırmak ve yağmacılık çıkmasını önlemektir Ana arının ballıkta da olabileceği unutulmamalı,ona bir zarar vermemek için dikkatli olunmalıdır. Bal hasat edilen kovanda arılara yeterince kışlık bal bırakılmış olmalıdır. Bunu sağlamak için genellikle kuluçkalıktan bal hasadı yapılmamalıdır.

zarar vermemek için dikkatli olunmalıdır.

10 8 Balın süzülmesi Balın süzüleceği oda içi sıcaklık 25 ile 30 C olmalıdır. Çerçeve veya petek üzerindeki sırlar sır bıçağı veya sır tarağı ile alınır. Sonra elle veya elektrikle döndürülen santrifüj (bal süzme ) makinesine yerleştirilerek ballar çıkarılır.

11 9 Balın dinlendirilmesi Süzülen ballar,gittikçe incelen çok katlı elekten geçirilerek,mum kırıntıları ve diğer yabancı maddelerden arındırılır. Buna rağmen küçük parçacıklar ve hava kabarcığı balın rengini bulandırır. Bu nedenle bal,dinlendirme tankına alınır. Balın burada 1-2 gün kalması yeterlidir. Küçük parçacıklar ve hava kabarcıkları köpük şeklinde üstte toplanır ve buradan alınarak arılara yem,sirke,likör vb. şeklinde değerlendirilebilir. Böylece balın bulanıklığı giderilmiş olur ve ambalajlanır.

Bu nedenle bal,dinlendirme tankına alınır. Balın burada 1-2 gün kalması yeterlidir.

12 10 Balın depolanması Bal kapalı kutularda ve hava ile ilişkisi olmayacak şekilde saklanması gerekir. Bal için en uygun ambalaj kabı kapaklı cam kavanozlardır. Ambalajlanmış ballar oda sıcaklığında tutulmalıdır. Kristalize olmuş balın tekrar eski haline dönmesi için bal kabı O C sıcak su dolu bir kap içerisinde bekletilerek,balın çözülmesi sağlanır. Bal kabı hiçbir zaman doğrudan ateş ile temas ettirilmemelidir.

Ambalajlanmış ballar oda sıcaklığında tutulmalıdır.

13 11 KALİTELİ BAL ÜRETİMİ İÇİN ÖNERİLER 1. Arıcılar arı hastalık ve parazitlerini tanıyabilmeli, bal mevsiminde ilaç ve antibiyotik kullanmamalıdır 2. Arıcılar zirai mücadelenin yaygın olarak yapıldığı alanlardan uzak durmalıdır 3. Bal hasatı kapalı ve temiz yerlerde yapılmalıdır 4. Balın konulduğu teneke ve kaplar temiz ve sağlığa uygun olmalıdır. 5. Ballar aşırı olarak ısıtılmamalı ve yapısı değiştirilmemelidir.

kullanmamalıdır 2. Arıcılar zirai mücadelenin yaygın olarak yapıldığı alanlardan uzak durmalıdır 3.

14 12 BALMUMU İşçi arıların günlük yaş dönemlerinde karın halkalarındaki mum salgı bezlerinden salgılanan bir maddedir. Rengi salgılandığı an beyazdır, sonra koyulaşır. Arılar petek gözlerini örmek için balmumu üretirler.

15 Balmumunun Saf Olduğunu Nasıl Anlarız? 13 Saf balmumu benzin içinde tamamen erir. Saf balmumu ateşe atılırsa tamamen yanar, ortama güzel bir koku yayılır. Balmumundan küçük bir parça çiğnendiğinde saf mum dişlere yapışmaz, kötü tat ve aroma hissedilmez. Bir kaba biraz mum koyup içine 20 g eter damlatılırsa ve 15 o C kadar ısıtılırsa saf balmumu erir. Katkılı balmumu erimez.

Balmumundan küçük bir parça çiğnendiğinde saf mum dişlere yapışmaz, kötü tat ve aroma

16 POLEN 14 POLEN (Çiçek tozu) çiçekli bitkilerin anterlerinde oluşan ve döllenmede rol alan erkek üreme birimidir. POLEN protein vitamin, mineral madde ve enzim bakımından çok zengin bir besindir. Arılar koloninin protein ihtiyacını karşılamak, yavruları beslemek için polen toplarlar ve bunları kovana taşıyarak petek gözlerinde depolarlar.

POLEN protein vitamin, mineral madde ve enzim bakımından çok zengin bir besindir.

17 15 POLENİN TOPLANMASI VE DEPOLANMASI

18 16 POLENİN SAKLANMASI VE DEPOLANMASI 1. Polen, oda sıcaklığında bir kaç gün içinde tüm besleyici değerlerini kaybetmektedir. 2. Derin dondurucuda taze polen 1 yıla kadar saklanabilir (Dietz, 1975). 3. Kurutulmuş polen oda sıcaklığında bir kaç ay, buz dolabında 1 yıl, buzlukta birkaç yıl saklanabilir. (Dietz ve Stephenson 1975 and 1980). 4. Polen güneş ışığı almayacak kavanozlarda, kuru ve karanlık odalarda saklanmalıdır.

Derin dondurucuda taze polen 1 yıla kadar saklanabilir (Dietz, 1975). 3.

19 17 POLEN TUZAĞI

20 18 POLEN TOPLAMADA DİKKAT EDİLECEK KONULAR 1. ZİRAİ MÜCADELE veya ilaçlama yapılan alanlardan polen toplanmamalıdır (Rai et al., 1977). 2. Varroa mücadelesi veya hastalık olan kolonilerden polen toplanmamalıdır. 3. Kovan içerisindeki pislik ve kırıntıların polene geçmeyeceği Polen tuzakları kullanılmalıdır

21 19 POLEN TOPLAMADA DİKKAT EDİLECEK KONULAR 5. Nemli veya rutubetli yerlerde polen içerisinde maya ve küflerin oluşmaması için polen her gün toplanmalıdır. 5. Polen taze olarak derin dondurucuda saklanmalı veya özel fırınlarda kurutulmalıdır. 6. Kuru polende rutubet oranı % 10 u geçmemeli, ısı 40 0 C üzerine çıkmamalıdır.

22 20 ARI SÜTÜ ARI SÜTÜ 6-12 günlük işçi arıların ana arıyı ve genç larvaları beslemek için kafalarındaki salgı bezlerinden salgıladıkları beyaz krem-krem renginde ve tereyağı kıvamında protein, vitamin, mineral maddeler ve iz elementler bakımından oldukça zengin bir besin maddesidir.

23 Arı Sütü Üretimi ve Muhafazası 21 Arı sütü üretimi,ana üretimi ile yakından ilgilidir. Ana arı üretiminde bahsedildiği gibi yapılan transferlerden 2-3 gün sonra yüksük (hücre) içinde bulunan larvalar atılıp geriye kalan arı sütü ağaç kaşıkçıkla veya vakum yaparak, renkli şişelere alınır. Çünkü arı sütü havadan,ışıktan,ısıdan, rutubetten ve birçok dış etkiden kolayca etkilenip bozulabilir. Saf arı sütü 5 o C de, arı sütü mamülleri ise 5-10 o C den serin ve kuru yerlerde saklanmalıdır. Arı sütü ¼ oranında bala katılarak bal içinde daha uzun bir süre saklanabilir.

24 22 Arı Sütünün Tüketilmesi Arı sütü bal ile tüketilebileceği gibi saf olarak sabahları aç karnına, kahvaltıdan en az yarım saat önce ve dil altından emilim yoluyla tüketilmesinin daha doğru bir yaklaşım olduğu ortaya konulmuştur. Normal şartlarda ortalama doz yetişkinler için 0,5g, hastalık ve rahatsızlık hallerinde 1 g olarak önerilmektedir. Çocuklarda ise yaşa ve doktor tavsiyesine göre yetişkinler için belirtilen dozun yarısı ile 1/4 i önerilir. Piyasada bal-polen-arı sütü karışımları bulunmaktadır. Bu tür karışımların, 1kg bal, g arı sütü ile g polen şeklinde olması tavsiye edilir.

25 23 PROPOLİS PROPOLİS arıların bitki filiz ve tomurcuklarından topladığı kovan giriş deliğini, çatlak ve kırıkları kapattığı, antibakteriyel, antiviral, antifungal, antioksidan anti parazitik özelliklere sahip yapışkan ve reçinemsi bir maddedir. Arılar bitkilerden topladığı bu reçinemsi maddeyi arka ayaklarında kovana taşırlar, bal mumu ve bazı sindirim salgıları ile karıştırarak kovan içinde kullanırlar.

26 24 PROPOLİS Propolisin yoğun olarak toplandığı bitki çeşitleri, bölgeye ve mevsime göre değişmektedir. Bal arıları için çam, kavak, huş, at kestanesi, söğüt, kızılağaç, köknar, karaağaç, dişbudak,meşe önemli propolis kaynağı bitkilerdir.

27 25 PROPOLİS TOPLAMA YÖNTEMLERİ Çerçeveler Arasından Toplama Kovan Giriş Deliğinden Toplama: Polen üretimi ile birlikte yapılır. Bu amaçla polen tuzakları kullanılır. Arının dışarıdan getirdiği propolis bu tuzaklardan geçerken hazneye düşer.

28 PROPOLİS TOPLAMA YÖNTEMLERİ 26 Özel Propolis Toplama Kiti: Propolis üretimini arttırmak amacıyla havalar iyice soğuyuncaya kadar örtü tahtası yerine plastik, naylon veya metalden yapılan, üzerinde arının geçemiyeceği genişlikte(3 mm) açıklıklar bulunan iç kapak kullanılır. Bu iç kapakların üzerine hiç birşey örtmeden kovan kapağı yerleştirilir. İç kapak üzerinde bulunan açıklıklar günlük işçi arılar tarafından propolisle doldurulur. Propolis ile kaplanan bu iç kapak alınır, derin dondurucuya konulur. Soğuktan sertleşen propolis kırılgan bir yapı kazanır ve iç kapağa uygulanan basit bir bükme hareketiyle ayrılır.

29 27 ARI ZEHİRİ Arı zehiri işçi arılarda zehir bezlerinde üretilip zehir torbasında depolanır. Petek gözlerinden yeni çıkan arıların zehir üretme yetenekleri çok az olup 12 günlük olduklarında en yüksek kapasiteye ulaşırlar ve 20 günlük olduklarında zehir üretme yeteneklerini kaybederler. Arı zehiri kimyasal olarak oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Farmakolojik açıdan önemli aktif maddeler içerir. Bunlardan en önemlisi kimyasal yapının yaklaşık %50 sini oluşturan polipeptit yapıdaki melittindir

30 28 ARI ZEHİRİ Arı zehiri üretimi için, elektro-şok prensibiyle çalışan cihazlar geliştirilmiş olup bu cihazlarla oldukça pratik ve hızlı arı zehiri toplanabilmektedir.

Benzer belgeler

ARICILIĞA GENEL BAKIŞ

ARICILIĞA GENEL BAKIŞ TÜRKİYE VE DÜNYADA ARICILIK Dünyada 65 milyon koloni ile 1.5 milyon ton bal üretimi yapılmaktadır. Türkiye ise 5 milyon koloni ile Çin in arkasından 2.,bal üretim miktarı 94.000 ton