ÇANKIRI ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. ALTERNATİF ENERJİ ÜRETİMİ (ENTEGRE ATIK BERTARAFI)

Transkript

1 ÇANKIRI ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. ÇANKIRI İLİ, MERKEZ İLÇESİ, ÇANKIRI-YAKINKENT ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu MAYIS AK-TEL MÜHENDİSLİK EĞT.TUR.GD.SAN.TİC.LTD. ŞTİ. Adres:75. Sokak No: 16/16 Aşağı Öveçler Posta Kodu 06460, ANKARA, TÜRKİYE Telefon : Faks : Mobil : e-posta : aktel1@aktel1.com web : Bu rapor, ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi ve ISO Çevre Yönetim Sistemine uygunluğu belgelendirilmiş olan AK-TEL MÜHENDİSLİK Eğt. Tur. Gd. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından hazırlanmıştır Sayılı Fikir ve Sanat Eserlerini Koruma Kanunu Gereği (Rapor Telif Hakları) Konusunda Yasal Uyarı;Bu raporun ve eklerinin, isim hakları, içeriği, şablonu, tasarımı ve içindeki tüm dokümanlara ait hakları saklıdır. Raporun içinde yer alan sayfalarda aksi belirtilmediği sürece, rapor ve ekleri içindeki hiçbir doküman, sayfa, grafik, tasarım unsuru ve diğer unsurlar izin alınmaksızın kopyalanamaz, başka yere taşınamaz, alıntı yapılamaz, internet üzerinden veya her ne şekilde olursa olsun yayınlanamaz ve kullanılamaz (arama motorlarının dizinleri için kullandıkları geçici bellek kayıtlarından alınmış olsalar dahi). Raporun telif hakkı konusunda firmamızın tüm talep ve açıklamalarını kabul ettiklerini beyan ve taahhüt ederler. Hakları saklı tutulmuş bu rapor ve eklerinin, sahiplerinin muvafakati olmadan hiç bir suretle çoğaltılamaz, alıntı yapılamaz, yayınlanamaz, başka bir yerde kullanılamaz. Rapor içinde yer alan tüm dokümanların, firmamızdan önceden verilmiş açık muvafakati olmaksızın başka raporda, eser yada medyalara kopyalanamaz.

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ÇANKIRI ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. ADRESİ TELEFONU, GSM VE FAKS NUMARASI E-POSTA PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) ABDULHALİK RENDA MAH., KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ HIZARCILAR SOK. NO:17 MERKEZ /ÇANKIRI TEL. : GSM : FAKS : kerdogan.kdr@gmail.com TL ÇANKIRI İLİ, MERKEZ İLÇESİ, ÇANKIRI-YAKINKENT ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ EK-1, ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ UYGULANACAK PROJELER MADDE 12 a) bendi, Tehlikeli ve özel işleme tabi atıkların geri kazanılması yakılması (oksitlenme yoluyla yakma, piroliz, gazlaştırma veya plazma ve benzeri termal bertaraf işlemleri) ve/veya nihai bertarafını yapacak tesisler, PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖR, ALT SEKTÖR) Madde13- Günlük kapasitesi 100 ton ve üzeri atıkların yakılması (oksitlenme yoluyla yakma, piroliz, gazlaştırma veya plazma ve benzeri termal bertaraf işlemleri), belediye atıkları hariç olmak üzere alanı 10 hektardan büyük ve/veya hedef yılı da dahil günlük 100 ton ve üzeri olan atıkların ara işleme tabi tutulması ve/veya düzenli depolanması için kurulacak tesisler. EK-2, SEÇME ELEME KRİTERLERİ UYGULANACAK PROJELER ENERJİ SEKTÖRÜ, MADDE 50 Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su elde edilmesi için kurulan endüstriyel tesisler (geri kazanım, atık bertarafı ve biyogaz enerji üretim tesisleri dahil, toplam ısıl gücü 20 MW t 300 MW t arası olanlar). KAPSAMINDADIR. PROJENİN NACE KODU RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN / KURULUŞUN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI ÇED RAPORUNUN SUNUM TARİHİ AK-TEL MÜH. EĞT. TRZ. GD. SAN. TİC.LTD. ŞTİ SOKAK NO: 16/16 AŞAĞI ÖVEÇLER / ANKARA TEL. : FAKS : E-posta : aktel1@aktel1.com Web : 7 MAYIS 2014

3 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ... 1 I.1 Proje konusu yatırımın tanımı, özellikleri, ömrü, hizmet maksatları, projenin sosyal, teknik ve ekonomik yönden önem ve gerekliliği,... 4 I.2 Tesise kabul edilecek atıkların kaynağı, fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri, sınıflandırılması, atık kodları, miktarları, nereden nasıl temin edilecekleri ve ne şekilde bertaraf edileceklerinin ayrıntılı olarak açıklanması, tesise kabul edilmeyecek atıklar ve özellikleri,... 7 I.3 Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, kapasiteleri, tasarım bilgileri, her faaliyet için her bir ünitede gerçekleştirilecek işlemler, proses akım şeması, faaliyet ünitelerinde kullanılacak proses yöntemleri ile teknolojiler, geri dönüşüm verimi (üretimde yer alacak tüm girdi-çıktılar ile üretim akım şemalarının detaylı olarak hazırlanması), projede uyulacak ulusal ve uluslararası standartlar, faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler, proje kapsamında hammadde ve mamul madde depolarının kapasitesi, özellikleri, faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler, I.5 Depolanacak ürünlerin tür ve miktarları (günlük, aylık, yıllık), özellikleri, ürünlerin nerelere, ne kadar ve nasıl sunulacağı, I.6 Taşımada kullanılacak araçların özellikleri, kapasite ve miktarları, atık taşıma yöntemi, atıkların toplanması ve taşınmasına ilişkin detaylar, araçların bakım ve temizliği, I.7 Sahanın bulunduğu alandaki trafik durumu ile saha içi trafik yönetimi, sahaya ulaşım yolu hakkında ayrıntılı bilgiler, sahaya ulaşım yolunun bir plan üzerinde gösterilmesi, yolların mevcut trafik yoğunluğu, I.8 Proje kapsamında planlanan ekonomik sosyal ve altyapı faaliyetleri, I.9 Projenin yer ve teknoloji alternatifleri, proje için seçilen yerin koordinatları, alanın coğrafik şekli, coğrafi tanımlanması (memleket koordinatları-coğrafi koordinatlar), I.10 Proje ile ilgili olarak bu aşamaya kadar gerçekleştirilmiş olan iş ve işlemlerin kısaca açıklanması, alınmış ve alınacak izinler, belgeler, projeye ilişkin politik, yasal ve idari çerçeve, yer tahsisine ilişkin OSB mevzuatınca açıklamalar, BÖLÜM II: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ II.1 Proje yerinin; ilgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan, lejand ve plan notlarının da yer aldığı, Onanlı Çevre Düzeni Planı, Nazım İmar Planı, Uygulama İmar Planı, (1/25000, 1/5000, 1/1000 ölçekli yürürlükte bulunan planlar) üzerinde işaretlenerek gösterilmesi, sağlık koruma bandının bu planlarda gösterilmesi, (planların aslı gibidir onaylı şekilde rapor ekinde yer alması) konuya ilişkin açıklamaların rapor metninde de yer alması, II.2 Proje sahası yakın çevresinde bulunan sanayi ve yerleşimlerin harita üzerinde gösterilmesi, mesafelerin belirtilmesi, en yakın yerleşim birimine uzaklık, yer bulduru haritası proje alanı ve çevresinin panoramik fotoğrafları, II.3. Proje alanı ve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını değerlendirebilmek amacı ile yer altı sularını, yer üstü sularını, deprem kuşaklarını, jeolojik yapıyı, köy yerleşik alanlarını, ulaşım ağını, enerji nakil hatlarını, arazi kabiliyetini ve faaliyet alanının yakın çevresinde faaliyetlerine devam etmekte olan diğer kullanımların yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgilerin 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmesi, proje alanının harita üzerinde gösterilerek açıklanması, II.4 Proje kapsamındaki faaliyet ünitelerinin konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik altyapı ünitelerinin, diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, -tesis içi makine, ünite, tank, arıtma tesisi vb.nin yerleşim planı üzerinde gösterilmesi-, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri) II.5 Jeolojik özellikler (Bölgenin ve proje sahasının jeolojik ve zemin özellikleri, proje alanının ölçekli haritalar üzerine işlenmesi, bölgenin stratigrafik kesiti, jeolojik/jeoteknik etüd raporu, Rapora atıflarda bulunularak proje alanı özellikleri anlatılması, sahanın olası bir deprem riski altında zemin ve kaya mekaniğine ilişkin özellikleri, gerekli mühendislik özellikleri, II.6 Doğal afet durumu (proje alanının depremselliği, alanının işaretlendiği diri fay haritası,- faaliyet sahası ölçeğine uygun olmalı-proje alanının en yakın fay hattına olan uzaklığına bağlı değerlendirme, deprem risk analizi; heyelan, kaya düşmesi, çığ, su baskını vb. afet durumlarına ilişkin bilgiler) II.7 Hidrojeolojik özellikler ve yeraltı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri ve mesafelerin bir plan üzerinde gösterilmesi, proje alanı yeraltı suyunun durumu, II.8 Hidrolojik özellikler ve yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, debileri, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri, mesafelerin bir plan üzerinde gösterilmesi, i

4 II.9 Flora ve Fauna II.10 Meteorolojik ve İklimsel Özellikler II.11 Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa göre koruma altına alman alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, içme ve kullanma su kaynaklan ile ilgili koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar), bunların faaliyet alanına mesafeleri, harita üzerinde gösterimi II.12 Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması, toprağın mevcut kullanımı, mülkiyet durumuna ilişkin bilgi ve belgeler (tapu, kira kontratı, kamulaştırma vb), II.13 Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün türleri, II.14 Proje alanının karayoluna mesafesi, projede kullanılacak yol güzergahı, yollar için yapılacak çalışmalar, II.15 Orman Alanları, proje alanına en yakın orman alanı mesafesi, mevcut durum bilgileri, II.16 Proje yeri ve etki alanının hava, su ve toprak açısından mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi, BÖLÜM III: PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER III.1 Arazinin hazırlanması aşamasında yapılacak işler kapsamında nerelerde, ne miktarda ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyattan kaynaklanan toz hesabının yapılması, hafriyat artığı malzemenin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacaktan, dolgu için kullanılacaksa hafriyat ve dolgu tabloları, kullanılacak dolgu malzemesinin özellikleri, projenin izleme planı (inşaat dönemi) III.2 Projenin yol açacağı bitkisel toprak kaybı, projenin peyzaj üzerine etkileri ve alınacak önlemler, III.3 Zemin sızdırmazlığının sağlanması için yapılacak işlemler, III.4 Taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemler, alınacak drenaj önlemleri, kuşaklama kanalları, 71 III.5 Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde su temini sistemi planı, suyun nereden temin edileceği, suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, alınacak izinler, III.6 Proje kapsamında (inşaat ve işletme safhaları ayrı ayrı) oluşacak atık suların cins ve miktarları, hangi ünitelerden kaynaklanacakları, fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özellikleri, hangi işlemlerle ne oranda bertaraf edileceği, arıtma sistemlerine dair bilgiler (tesis içi arıtma ve OSB arıtma sistemi bilgileri; akım şemaları, tesislerin kapasiteleri, işletme şekilleri, arıtım sonucu ulaşılacak değerler, arıtılan suların hangi alıcı ortama nasıl deşarj edileceği, deşarj limitleri, arıtma çamurlarının bertarafı, -arıtma tesisi üniteleri vaziyet planı üzerinde gösterilmelidir), kanalizasyon sisteminin nihai deşarjı (burada gerekli izinler alınmalı, izin belgeleri rapora eklenmelidir) III.7 Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek katı ve/veya tehlikeli atıkların, özel atıkların vb. her türlü atığın cins ve miktarları, hangi prosesten ne kadar atık oluşacağı, bu atıkların bertaraf şekilleri, bu atıkların nerelere ve nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için ve ne şekilde değerlendirileceği, geçici depolama alanlarına dair bilgiler, (atıkların tesis içinde geçici olarak depolandığı alanlar da vaziyet planı üzerinde gösterilmelidir.) III.8 Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde ulaşım altyapısı planı, bu altyapının inşası ile ilgili işlemler; kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar, makineler; altyapının inşaatı sırasında kırma, öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler, alınacak önlemler III.9 Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında karayollarına olabilecek etkileri, araç cinsi, sayısı, araç yükünün yollara etkisi, alınacak önlemler, trafik güvenliği önlemleri, projenin mevcut trafiği ne şekilde etkileyeceği, alınacak önlemler III.10 Projenin civardaki tarım alanlarına, tarım ürünlerine olabilecek etkileri ve alınacak önlemler, III.11 Proje kapsamında flora, fauna, biyolojik çeşitlilik, habitat kaybı üzerine etkiler ve mevcut türlerin korunması için alınacak önlemler, III.12 Projenin Koruma Alanlarına etkileri ve alınacak önlemler, III.13 Proje için önerilen sağlık koruma bandı mesafesi, planlara işlenmesi III.14 Proje inşaat ve işletme sırasında yerleşimlere olabilecek etkiler, risk analizi, alınacak ii

5 önlemler III.15 Projenin mevcut tesislerle etkileşimi, alınacak önlemler, III.16 Nüfus hareketleri (inşaat ve işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler, göç hareketi) III.17 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak maddelerden, parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların, taşınmaları, depolanmaları ve kullanımları, bu işler için kullanılacak aletler ve makineler, malzeme güvenlik bilgi formları III.18 Tesiste oluşabilecek emisyon kaynak, miktar ve özellikleri, sağlanması gereken emisyon limitleri, bölgenin mevcut hava kalitesi de dikkate alınarak oluşması beklenen emisyon miktarları ve oluşacak ek yükün etkileri, yapılacak modellemeler, ilgili yönetmelikler kapsamında yapılacak değerlendirmeler, (-tesis etki alanında bulunan diğer tesislerden kaynaklanan emisyonlar da dikkate alınarak kümülatif değerlendirme yapılmalı ve bölgedeki toplam kirlenme değeri verilmelidir-,.) alınacak önlemler, III.18.1 Sera gazı emisyonlarının belirlenmesi ve iklim değişikliğine etkileri III.19 Tesiste oluşabilecek koku, toz, haşere ve sinek üremesine karşı alınacak önlemler, III.20 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde işler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültü, alınacak önlemler III.21 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olanlar, alınacak önlemler, bununla ilgili uyulacak ulusal ve uluslar arası standartların açıklanması, çalışanların sağlık ve güvenlik tedbirleri, III.22 Tesisin faaliyeti sırasında çalışacak personel ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği, sunulacak sağlık hizmetleri, III.23 Acil eylem planı (Tüm ünitelerde meydana gelebilecek muhtemel kaza, yangın, deprem, toprak kirliliği ve sabotaja karşı alınması gerekli önlemler), bununla ilgili uyulacak ulusal ve uluslararası standartların açıklanması, alınacak önlemler, III.24 Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, bu planın uygulanması için yapılacak işlemler ve kullanılacak malzemeler, enerji nakil hatlarının geçirileceği yerler ve trafoların yerleri, bunların güçleri, III.25 Projenin yüzey sularına (mevcut su kaynaklarına) ve yer altı suyuna etkiler ve alınacak tedbirler, III.26 Proje alanında peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemelerinin (ağaçlandırmalar, yeşil alan düzenlemeleri vb.) ne kadar alanda nasıl yapılacağı bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri vb. ve var ise peyzaj projesi, III.27 İşletme faaliyete kapandıktan sonra olabilecek ve süren etkiler (arazi ıslahı, rehabilitasyon çalışmaları, mevcut yer altı ve yüzeysel su kaynaklarına etkileri, olabilecek hava emisyonları) ve bu etkilere karşı alınacak önlemler, III.28 Çevresel Fayda Maliyet Analizi (çevreden faaliyet öncesi yararlanma durumu ile projenin gerçekleşmesi ile yararlanma durumunu sosyo-ekonomik açıdan değerlendirilmesi) BÖLÜM IV: HALKIN KATILIMI (Halkın Katılımı Sonrasında Proje Kapsamında Yapılan Değişiklikler, Bu Konuda Verilebilecek Bilgi ve Belgeler) IV.1 Projeden etkilenmesi muhtemel ilgili halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin çevresel etki değerlendirmesi çalışmasına yansıtılması için önerilen/kullanılan yöntemler, IV.2 Halkın projeye ilişkin endişe, görüş/önerileri ve konu ile ilgili değerlendirmeler IV.3 Görüşlerine başvurulan proje ilgili taraflar ve görüş/önerileri ve konu ile ilgili değerlendirmeler IV.4 Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar, iii

6 Tablolar Dizini Tablo 1. İş termin programı... 7 Tablo 2. Gaz Tübinlerinde Emisyon Sınır Değerleri Tablo 3. Emisyon Limit Değerleri Tablo 4. Proje Alanı Koordinatları Tablo 5: Etkin Yer İvmesi Tablo 6: Organize sanayi bölgesi civarındaki bazı belgeli şahıs kuyularına ait bilgiler 40 Tablo 7: Çankırı İlinde Yer Alan Akarsular Tablo 8: Çankırı İli Göletlerinin Karakteristik Özellikleri Tablo 9. Çankırı İlinde Yer Alan Doğal Göller Tablo 10. Proje alanı ve etki alanı florası Tablo 11. Proje alanı ve etki alanında habitat özelliği nedeniyle bulunması muhtemel Ikiyaşamlı (Amphibia) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Tablo 12. Proje alanı ve etki alanında habitat özelliği nedeniyle bulunması muhtemel Sürüngen (Reptilia) türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Tablo 13. Proje Alanı ve Etki Alanında Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Kuş (Aves) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Tablo 14. Proje alanı ve etki alanında habitat özelliği nedeniyle bulunma olasılığı yüksek olan memeli (Mammalia) türleri, korunma durumları Tablo 15: Basınç Değerleri Tablo 16: Sıcaklık Değerleri Tablo 17: Yağış Değerleri Tablo 18: Nem Değerleri Tablo 19: Buharlaşma Değerleri Tablo 20: Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 21: İlkbahar Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 22. Yaz Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 23: Sonbahar Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 24.Sonbahar Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 25. Kış Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 26. Uzun Yıllar Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri Tablo 27: Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri Tablo 28: Fevk verileri Tablo 29. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri Tablo 30. Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu Tablo 31. Temel kazısı esnasında Tüm Yönlere Göre Havada Asılı Partiküllerin (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(µg/m 3 ) Tablo 32. Temel kazısı esnasında Tüm Yönlere Göre Çöken Toz Miktarının (PM) Mesafeye Göre Maksimum Dağılımı(µg/m 2 gün) Tablo 33. Pilot Tesis için yapılmış Proses Gazlarının Analiz Sonuçları Tablo 34. Proses Gazlarının Analiz Sonuçları Tablo 35. Gazlaştırma fırınında kalan artıkların analiz sonuçları Tablo 36. Gazlaştırma fırını kalıntılarının katıdan özütlendikten ve filtrelendikten sonraki analiz sonuçları Tablo 37. İnşaat aşamasında Gürültü Kaynakları Tablo 38: İnşaat esnasında Gürültü dağılımı Tablo 39: İşletme aşamasında Gürültü Kaynakları Tablo 40. Tesisin işletme aşamasında Gürültü dağılımı iv

7 Şekiller Dizini Şekil 1.Tesis İş Akım Şeması... 9 Şekil 2. Alternatif Enerji Üretimi (Entegre Atık Bertarafı) İşletme Prosesi Şekil 3:OSB içi yollar ve tesisin Ankara-Çankırı yoluna uzaklığı Şekil 4. Proje alanı trafik yükü haritası Şekil 5. Proje Alanı Jeoloji Haritası Şekil 6: Proje Alanı Diri Fay Haritası Şekil 7: Proje Alanı Deprem Haritası Şekil 8: Yılları Arası Depremlerin Episantır Dağılımı Haritası (M 4.0) Şekil 9. Çankırı Organize Sanayi Bölgesi (Tüney) Hidrojeoloji haritası Şekil 10. Proje Alanına En yakın Orman Alanlarını Gösterir Harita Şekil 11. Depo tabanı sızdırmazlık sistemi Şekil 12. Paket Atıksu Arıtma Tesisi Prosesi Şekil 13. Çankırı İstasyonu Şubat Ayı Ölçüm Sonuçları Şekil 14. Proje Alanına En yakın Hava Kalitesi İzleme İstasyonunu Gösterir Harita Grafikler Dizini Grafik 1. Basınç değerleri grafiği Grafik 2. Sıcaklık değerleri grafiği Grafik 3. Yağış Değerleri Grafiği Grafik 4. Ortalama Nispi Nem Grafik 5. Buharlaşma Değerleri Grafiği Grafik 6. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Grafik 7. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları Grafik 8. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Grafik 9. Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği Grafik 10. Temel kazısı esnasında esnasında etkin yöne göre havada asılı toz dağılımı Grafik 11. Temel kazısı esnasında tüm yönlere göre havada asılı toz dağılımı Grafik 12. Temel kazısı esnasında etkin yöne göre çöken toz dağılımı Grafik 13. Temel kazısı esnasında tüm yönlere göre çöken toz dağılımı Grafik 14: İnşaat faaliyetleri esnasında gürültü dağılımı Grafik 15. İşletme faaliyetleri esnasında gürültü dağılımı v

8 Ekler Listesi Ek 1 : Yer Bulduru ve Güzergâh Haritası Ek 2 : Topoğrafik Harita (Ölçek: 1/25.000) Ek 2A : Sentez Haritası (Ölçek: 1/25.000) ve Lejandı Ek 3 : Genel Vaziyet Planı (Ölçek: 1/25.000) Ek 4A : 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı, Lejandı ve Plan Hükümleri Ek 4B : Nazım ve Uygulama İmar Planı, Lejandı ve Plan Hükümleri Ek 5 : Google Earth Görüntüsü Ek 6 : Korunan Alanlar Haritası Ek 7 : Proje Alanı Panoramik Fotoğrafları Ek 8 : Ön Tahsis Sözleşmesi Ek 9 : Teknik Uygunluk Raporu Ek 10 : Yakınkent OSB Uygunluk Yazısı Ek 11 : Su Temini Yazısı Ek 12 : Atıksu Protokolü Yazıları Ek 13 : Çankırı Meteoroloji Bülteni Ek 14 : Yakınkent OSB Revize İmar Planına Esas Jeolojik, Jeofizik ve Jeoteknik Etüt Raporu (CD) Ek 15 : Acil Eylem Planı Ek 16 : Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü görüşü vi

9 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Çankırı Enerji Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş. tarafından Çankırı İli, Merkez İlçesi, Çankırı -Yakınkent Organize Sanayi Bölgesi mevkiinde, ton/yıl atık ve 26,6 MWe / 26,6 MWm / 53,2 MWt kapasiteli Alternatif Enerji Üretimi (Entegre Atık Bertarafı) projesinin kurulacak ve işletilecektir. Projeye konu tesiste radyoaktif ve patlayıcı maddeler hariç katı ve sıvı olmak üzere endüstriyel ve evsel nitelikli endüstriyel atıkların ( ton/yıl) gazlaşma derecesine bağlı olarak C sıcaklık aralığında gazlaştırılarak, 26,6 MWe/ 26,6 MWm / 53,2 MWt kurulu güç ile yılda MW elektrik enerjisi üretilecektir. Proje kapsamında her biri ton/yıl kapasiteli 13,3 MW kurulu güce sahip iki ayrı ünitede yıllık toplam ton/yıl kapasiteyle çalışılması planlanmaktadır. İlk etapta birinci ünite faaliyete geçecek olup, ikinci ünite daha sonra faaliyete geçecektir. Resmi kurum izinleri alındıktan ve kredi temini sağlandıktan sonra, 1. ünite inşaatının 2,5 yılda tamamlanması planlanmaktadır. Birinci ünite devreye alındıktan sonra 1 yıl deneme süresi ve teknik personelin yurt içi ve yurt dışında 1 yıl eğitim süreci olacaktır. Deneme üretimi süresi, ve eğitim süreci tamamlandıktan sonra bir yıl içerisinde 2. ünite inşaatı yapılacaktır. Projenin ekonomik ömrü ise 25 yıl olarak planlanmaktadır. Tesiste yılda 313 gün gazlaştırma yapılarak, yılda 365 gün elektrik üretilecektir.tesis yılda 52 gün bakıma alınarak tesisin ömrü uzatılacaktır. Projeye konu tesis, Yakınkent Organize Sanayi Bölgesi içerisinde 220 Ada 4 nolu parselde kurulacaktır. Tesise atıkların kabulü firmalarla yapılacak sözleşmeye esas olarak yürütülecektir. Tesiste endüstriyel atıkların bertarafı ücreti karşılığında yapılacaktır. Tesis bünyesinde gazlaştırılarak bertaraf edilecek atıklar; endüstriyel atıklardan ve evsel nitelikli endüstriyel katı-sıvı atıklardan oluşacaktır. Evsel atık kapsamında sadece fabrikalar vb. sanayi tesislerinden kaynaklanan fabrika atıkları, ofis malzemeleri, atık giysiler (tulum, iş önlüğü, ayakkabı, baret, gözlük vb) vb. atıkların kabulü yapılacak olup evlerden ve belediyelerden kaynaklı çöplerin tesise kabulü söz konusu değildir. Tesiste otomotiv, makine, tekstil, elektronik, gıda, metal, çelik, plastik, kimya sektörüne ait tesislerin atıkları gazlaştırılarak bertaraf edilecektir. Tesise 300 km. yarıçaplı alanda, alanda İstanbul, Kocaeli, Bursa, Bilecik, Sakarya, Eskişehir, Zonguldak, Ankara, Çankırı, Kastamonu, Karabük, Çorum, Tokat, Yozgat, Kayseri, Amasya, Niğde ve Aksaray illerinde yer alan atık üreticilerinden atık kabul edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte tesisn yıllık kapaitesi doğrultusunda firmalarla yapılacak sözleşmeler doğrultusunda diğer illerden de atık kabulü yapılabilecektir. Tesise atıkların kabulü firmalarla yapılacak sözleşmeye esas olarak yürütülecektir. Bu kapsamda yıllık ton atık bertarafı sağlanacaktır. Proje kapsamında atıkların sahaya nakliyesi için 30 tonluk 12 adet kamyonla sağlanacaktır. Tesis alanına ulaşım için mevcut olan D- 765 Ankara-Çankırı Yolu kullanılacak olup, herhangi bir yol ya da alt yapı faaliyeti gerçekleştirilmeyecektir. Mevcut olan yollar ve altyapı sistemleri kullanılacaktır. Tesise kabul edilen atıkların bünyesinde radyoaktif ve patlayıcı maddeler olup olmadığı üç şekilde kontrol edilecektir. Atık alımı konusunda yapılacak sözleşme ile tesislerden atık alımı esnasında kaynağında kontrol yapılacaktır. Daha sonra atık teslim edilirken X Ray cihazıyla ve son olarak atığın tesiste yer alacak laboratuvarda yapılacak analizi sonucuna göre radyoaktif ve patlayıcı maddeler kabul edilmeyecektir. Tesise gelecek atıkların doğruluğunu teyit amacıyla, analiz laboratuvarı oluşturulacaktır. 1

10 Tesiste TAEK tarafından yetkilendirilmiş uzman bir personel bulundurulacaktır. Radyoaktif ve patlayıcı madde tespit edilmesi durumunda, Çankırı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü yetkilierine bilgi verilerek tutanak düzenlenecek ve atık üreticisine geri gönderilecektir. Proje kapsamında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Radyoaktif Atık Yönetimi Yönetmeliği ve ilgili diğer Türkiye Atom Enerjisi Kurumu mevzuatlarına uyulacaktır. Kontrol aşamasından geçtikten sonra kabul edilen atıklar, tesis bünyesindeki geçici depolama tesisine alınacaktır. Toplanacak atıklar geçici depolama tesisinde, atık türlerine göre ayrı ayrı (kalorifik değerlerine göre) düzenli olarak depolanacaktır. Ayrıca yapılacak analizler sonucunda birbirleriyle etkileşime geçecek ürünler yan yana depolanmayacaktır. Tüm kimyasal maddeler için malzeme güvenlik formları hazırlanacak ve bu formalrda belirtilen güvenlik önlemlerine uyulacaktır. OSB içerisinde açıkta yığın malzeme olmayacaktır. Araçların bakımları akaryakıt istasyonlarında temizlikleri ise geçici depolama alanında atık boşaltımı yapıldıktan sonra yapılacaktır. Proje kapsamında atıkların taşınmasıyla ilgili olarak Tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik" Madde 6 gereğince yetki belgesi olan araçlar kullanılacaktır. Projeye konu tesis Çankırı İli, Merkez İlçesi, Yakınkent Organize Sanayi Bölgesi nde, Çankırı İl Merkezi nin kuş uçuşu 25 km güneyinde yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim yeri 3 km güneyindeki Tüney Köyü dür. Söz konusu tesis, Ankara-Çankırı yoluna kuş uçuşu m mesafade yer almaktadır. Ancak tesisin yola direk bağlantısı yoktur. Tesisin Ankara-Çankırı yoluna bağlantısı Yakınkent OSB içerisindeki yoldan geçilerek sağlanmaktadır. Tesise ulaşım için mevcut yollar takip edilecek olup, proje kapsamında yeni bir yol yapılması durumu söz konusu değildir. Tesisin önüne kadar yol mevcuttur. Tesise ulaşım bu güzergâhlardan sağlanmaktadır. OSB içerisindeki yollarda işaret ve levhalarla ilgili tüm sorumluluk OSB Müdürlüğü ne aittir. Tesise atıkların kabulü firmalarla yapılacak sözleşmeye esas olarak yürütülecektir. Atık kabulü Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 38 esaslarına göre yapılacaktır. Kabul edilen atıklar geçici depolama tesisinde, atık türlerine göre ayrı ayrı (kalorifik değerlerine göre) düzenli olarak depolanacaktır. Ayrıca yapılacak analizler sonucunda birbirleriyle etkileşime geçecek ürünler yan yana depolanmayacaktır. OSB içerisinde açıkta yığın malzeme olmayacaktır. Bu tesiste atıkların süzüntü suları fırına püskürtme sistemiyle geri besleme yapılacak ve oluşacak çamurlar da yine geri besleme yoluyla kendi içinde bertaraf edilecektir. Geçici depolama tesisinde, endüstriyel atıklar için, depo tabanı teşkili ve sızıntı suyunun toplanmasında, Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine (Madde 24, 25, 26, 32, 33, 34, 35, 36) ve Ek-12A da belirtilen esaslara uyulacaktır. Anılan depo tabanı sızdırmazlık sistemi Şekil-11 de verilmiştir. Evsel nitelikli endüstriyel katı ve sıvı atıkların depolanması esnasında ise, depo tabanı teşkili ve sızıntı suyunun toplanmasında, Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 26 hükümlerine uyulacaktır. Depo gazının uzaklaştırılması hususunda ise anılan yönetmeliğin Madde 27 hükümlerine uyulacaktır. Sıvı atıklar özel kapalı bidonlarla taşınacak olup, bidonla birlikte gazlaştırma fırınında bertaraf edilecektir. Ayrıca Tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik 10,11 ve 12.'nci maddelerinde belirtilen fizili ve teknik standartlar çerçevesinde planlanarak, anılan yönetmeliğin ve 8. maddelerinde belirtilen hükümler çerçevesinde izin ve onaylar alınacaktır. 2

11 Söz konusu tesiste %95 verimle çalışılacaktır. Geri kalan %5 lik kısım, proseste gazlaştırma sonucunda oluşacak cüruftur. Oluşacak cürufun analizi yaptırılacaktır. Analiz sonucuna göre, çıkan cüruf tehlikeli madde ise Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de ( Tarih ve Sayı ile değişik) yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hususlarına göre bertaraf edilecektir. Tehlikeli madde değilse, izolasyon malzemesi, yapı malzemesi ve asfalt dolgu malzemesinde kullanılmak üzere satılacaktır. Tesiste üretilen 2400 o C deki merkez sıcaklık atıklar içindeki tüm organik ve inorganik maddelerin gazlaşmasını sağlar. %2-3 gibi az miktarda inert madde kalır. Bu ikincil hammadde geri kazanım amaçlı olarak, örneğin taş yünü gibi yüksek kaliteli izolasyon malzemesi yapımında kullanılacaktır. Tesisin ana üniteleri yer üstünde olacaktır. Tesiste bertaraf edilecek, kalorifik değer ortalaması hazırlanacak atıkların harmanlanması ve balyalanması sağlanacak atık bunkeri ile atıklardan süzülen atık sular inşa edilecek drenaj sistemleri ile toplanarak bodrum kat seviyesinde kurulacak toplama ve/veya çöktürme havuzlarında biriktirilecektir. Yeterli derecede birikim sağlandıktan sonra (en az 50 tona ulaşıncaya kadar) tamamı, pulvarize sistem ile gazlaştırma fırınına püskürtülerek hammadde olarak işlenecektir. Tesiste ilk ateşleme yakıtı olarak, 2 tanker (40 ton) fuel oil veya doğal gaz kullanılacaktır. Bu yakıt ücreti karşıluğında satın alınacak ve tankerlerle proje alanına getirilecektir. Tesise getirilen sıvılaştırılmış doğalgaz LNG tanklarında depolanarak evaporatörlerde gazlaştırılacaktır. Gerekli yanma ve ısı elde edildiği andan itibaren dış kaynaklı yakıt otomatik olarak kesilecektir. Yakma sistemi alternatifli olarak fuel oil veya doğal gaza uyumludur. Tesiste deneme üretimi süresince OSB altyapısından elektrik enerjisi sağlanacak olup, işletmeye alındığında tesiste üretilecek elektrik tesisin ihtiyacını karşılayacaktır. Tesisin inşaat aşamasında personel için 4,5 m 3 /gün ve işletme aşamasında 45 m 3 /gün su kullanımı ve ayrıca işletme aşamasında bir defaya mahsus olmak üzere 400 ton,ayrıca buharlaşmadan kaynaklı günlük %10 su kaybından dolayı günlük asgari 40 ton su su ihtiyacı olacaktır. Tesisin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak su OSB yönetimiyle yapılacak protokol çerçevesinde OSB su kaynaklarından karşılanacaktır. Su temini ile ilgili Çankırı-Yakınkent OSB Yönetim Kurulu görüşü Ek-11'de verilmiştir. Tesis inşaatına başlanıldığı tarihte, OSB'nin altyapı tesisleri tamamlanmış ise, personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli atık sular, ön arıtma yapılarak Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği'ndeki deşarj standartları sağlandıktan sonra, Tarih ve Sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği Madde 119'da belirtilen hükümlerine uyulmak kaydı ile Yakınkent Organize Sanayi Bölgesi ile yapılacak protokol çerçevesinde, OSB kanalizasyon şebekesine; oradan da OSB Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisine verilecektir. Söz konusu proje kapsamında, atıkların gazlaştırılmasından kaynaklı karbondioksit, karbonmonoksit, hidrojen klorür, hidrojen florür, kükürtdioksit, azotoksit, civa bileşikleri, metan gazları oluşması beklenmektedir. PCB içeren atıkların yanma gazları olarak dioksin ve furan ortaya çıkmaktadır C de meydana gelen gazlaşma sırasında bu ısıda yapıdaki hidrojen ve karbon gazları, gazlaştırma reaktörü içinde ayrışacaktır ve bu sırada dioksin ve furan gazının açığa çıkma olasılığı bulunmamaktadır. Ancak tesise alınan atıklar gazlaşma derecesine bağlı olarak C sıcaklık aralığında gazlaştırılmaktadır. Projenin uygulama aşamasında, C aralığının dışında kalan sıcaklıklarda dioksin ve furan çıkışı olmakla birlikte, pilot tesis için yapılmış analiz tablolarında (Tablo 33-36) görüleceği üzere atık gazdaki değerler ve atık gaz arıtımı sonrası değerler tespit sınırı altında kalmaktadır. Bununla birlikte proseste gaz türbininde, gazın yanması sonucu oluşan ısı enerjisinden elektrik üretimi esnasında filtreleme yapılacaktır. 3

12 Yatırımcı fizibilitesi ile ETAG Atık-Enerji tesisi teknolojisinin uygulandığı tesislerde oluşan arıtılmış/yıkanmış proses gazlarının analiz sonuçları, mevcut durumda kurulacak teknolojiyle işletilmekte olan Almanya da kurulu tesisler baz alınarak rapor içerisinde verilmiştir (Bkz. Tablo 33-36). Bu gazlar Avrupa Birliği standartları, Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği Ek-4'te belirtilen Gaz Türbinlerinde Emisyon Sınır Değerleri (Bkz. Tablo 2) ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Ek-5'te verilen emisyon limitleri sınır değerlerinin (Bkz. Tablo 3) altında kalmaktadır. Kurulacak tesisin faaliyetinden kaynaklanan çevresel etkilerinin, altyapı ve atıksu arıtma tesislerine etkilerinin, herhangi bir olumsuzluk anında tetikleyici etkisinin, insanların çalışma ve yaşam koşullarına etkisinin tehlikesiz" olduğuna dair, Niğde Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından hazırlanan Teknik Uygunluk Raporu hazırlatılmış olup, Ek-9'da verilmiştir. Tesiste üretim esnasına istenilen ürünlerin elde edilememesi durumu öngörülmemektedir. Proje kapsamında Çankırı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü görüşü doğrultusunda, Çankırı- Yakınkent Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanlığı'ndan, tesisin OSB Uygulama Yönetmeliğinin 102. Maddesinde aranan şartları sağladığına dair görüş alınmıştır (Bkz. Ek-10). Projeye konu tesiste kullanılacak teknoloji, Türkiye de ilk defa kurulacaktır. Tesis yılda 52 gün bakıma alınarak tesisin ömrü uzatılacaktır. Tesiste uygulanacak enerji üretimi ve atık işleme metotları daha sağlıklı ve daha temiz bir çevre için önemli katkılar sağlayacaktır. Tesiste üretilecek enerji, tesis bünyesinde inşa edilecek şalt sahasına, oradan da TEİAŞ Genel Müdürlüğü/EPDK tarafından uygun görülecek şalt sahası, trafo merkezi ve enerji nakil hattına bağlanacaktır. Bu kapsamda inşa edilecek enerji nakil için daha sonra ayrıca, ÇED yönetmeliği gereğince gerekli işlemler yapılacaktır. BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ I.1 Proje konusu yatırımın tanımı, özellikleri, ömrü, hizmet maksatları, projenin sosyal, teknik ve ekonomik yönden önem ve gerekliliği, Projeye konu tesiste radyoaktif ve patlayıcı maddeler hariç katı ve sıvı olmak üzere endüstriyel ve evsel nitelikli endüstriyel atıkların ( ton/yıl) gazlaşma derecesine bağlı olarak C sıcaklık aralığında gazlaştırılarak, 26,6 MWe/ 26,6 MWm / 53,2 MWt kurulu güç ile yılda MW elektrik enerjisi üretilecektir. Proje kapsamında her biri ton/yıl kapasiteli 13,3 MW kurulu güce sahip iki ayrı ünitede yıllık toplam ton/yıl kapasiteyle çalışılması planlanmaktadır. İlk etapta birinci ünite faaliyete geçecek olup, ikinci ünite daha sonra faaliyete geçecektir. Resmi kurum izinleri alındıktan ve kredi temini sağlandıktan sonra, 1. ünite inşaatının 2,5 yılda tamamlanması planlanmaktadır. Birinci ünite devreye alındıktan sonra 1 yıl deneme süresi ve teknik personelin yurt içi ve yurt dışında 1 yıl eğitim süreci olacaktır. Deneme üretimi süresi, ve eğitim süreci tamamlandıktan sonra bir yıl içerisinde 2. ünite inşaatı yapılacaktır. Projenin ekonomik ömrü ise 25 yıl olarak planlanmaktadır. Tesiste yılda 313 gün gazlaştırma yapılarak, yılda 365 gün elektrik üretilecektir. Tesis yılda 52 gün bakıma alınarak tesisin ömrü uzatılacaktır. Projeye konu tesis, Yakınkent Organize Sanayi Bölgesi içerisinde 220 Ada 4 nolu parselde kurulacaktır. Tesise atıkların kabulü firmalarla yapılacak sözleşmeye esas olarak yürütülecektir. Tesiste endüstriyel atıkların bertarafı ücreti karşılığında yapılacaktır. Tesis bünyesinde gazlaştırılarak bertaraf edilecek atıklar; endüstriyel atıklardan ve evsel nitelikli endüstriyel katı-sıvı atıklardan oluşacaktır. Evsel atık kapsamında sadece fabrikalar vb sanayi tesislerinden kaynaklanan fabrika atıkları, ofis malzemeleri, atık giysiler (tulum, iş önlüğü, ayakkabı, baret, gözlük vb) vb. atıkların kabulü yapılacak olup evlerden ve belediyelerden kaynaklı çöplerin tesise kabulü söz konusu değildir. 4

13 Tesise atıkların kabulü firmalarla yapılacak sözleşmeye esas olarak yürütülecektir. Atık kabulü Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ( Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 38 esaslarına göre yapılacaktır. Kabul edilen atıkların bünyesinde radyoaktif ve patlayıcı maddeler olup olmadığı üç şekilde kontrol edilecektir. Atık alımı konusunda yapılacak sözleşme ile tesislerden atık alımı esnasında kaynağında kontrol yapılacaktır. Daha sonra atık teslim edilirken X Ray cihazıyla ve son olarak atığın tesiste yer alacak laboratuvarda yapılacak analizi sonucuna göre radyoaktif ve patlayıcı maddeler kabul edilmeyecektir. Tesise gelecek atıkların doğruluğunu teyit amacıyla, analiz laboratuvarı oluşturulacaktır. Tesiste TAEK tarafından yetkilendirilmiş uzman bir personel bulundurulacaktır. Radyoaktif ve patlayıcı madde tespit edilmesi durumunda, Çankırı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü yetkilierine bilgi verilerek tutanak düzenlenecek ve atık üreticisine geri gönderilecektir. Proje kapsamında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Radyoaktif Atık Yönetimi Yönetmeliği ve ilgili diğer Türkiye Atom Enerjisi Kurumu mevzuatlarına uyulacaktır. Kontrol aşamasından geçtikten sonra kabul edilen atıklar, tesis bünyesindeki geçici depolama tesisine alınacaktır. Yakma ve beraber yakma tesisleri, Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Madde 7'de. verilen işletme koşullarını sağlamak amacıyla, atık kabul ünitesi, laboratuvar, geçici depolama alanları ve atık besleme sistemi bulunacaktır. Bu birimlerde yapılan tüm işlemler kayıt altına alınır. Ayrıca atıkların yakıldığı tesisler, yam yanmanın sağlanabileceği şekilde kurulur ve işletilir. Proje kapsamında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik 10., 11, ve 12. maddelerinde belirtilen fiziki ve teknik standartlar çerçevesinde planlanacak ve anılan yönetmeliğin 6., 7. ve 8. maddelerinde belirtilen hükümler çerçevesinde gerekli izin ve onaylar alınacaktır. Kabul edilecek atıklar geçici depolama tesisinde, atık türlerine göre ayrı ayrı (kalorifik değerlerine göre) düzenli olarak depolanacaktır. Ayrıca yapılacak analizler sonucunda birbirleriyle etkileşime geçecek ürünler yan yana depolanmayacaktır. OSB içerisinde açıkta yığın malzeme olmayacaktır. Tüm kimyasal maddeler için malzeme güvenlik formları hazırlanacak ve bu formalrda belirtilen güvenlik önlemlerine uyulacaktır. Bu tesiste atıkların süzüntü suları fırına püskürtme sistemiyle geri besleme yapılacak ve oluşacak çamurlar da yine geri besleme yoluyla kendi içinde bertaraf edilecektir. Geçici depolama tesisinde, endüstriyel atıklar için, depo tabanı teşkili ve sızıntı suyunun toplanmasında, Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine (Madde 24, 25, 26, 32, 33, 34, 35, 36) ve Ek-12A da belirtilen esaslara uyulacaktır. Anılan depo tabanı sızdırmazlık sistemi Şekil-11 de verilmiştir. Evsel nitelikli endüstriyel katı ve sıvı atıkların depolanması esnasında ise, depo tabanı teşkili ve sızıntı suyunun toplanmasında, Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 26 hükümlerine uyulacaktır. Depo gazının uzaklaştırılması hususunda ise anılan yönetmeliğin Madde 27 hükümlerine uyulacaktır. Sıvı atıklar özel kapalı bidonlarla taşınacak olup, bidonla birlikte gazlaştırılacaktır. Tesisin ana üniteleri yer üstünde olacaktır. Tesiste bertaraf edilecek, kalorifik değer ortalaması hazırlanacak atıkların harmanlanması ve balyalanması sağlanacak atık bunkeri ile atıklardan süzülen atık sular inşa edilecek drenaj sistemleri ile toplanarak bodrum kat seviyesinde kurulacak toplama ve/veya çöktürme havuzlarında biriktirilecektir. Yeterli derecede birikim sağlandıktan sonra (en az 50 tona ulaşıncaya kadar) tamamı, pulvarize sistem ile gazlaştırma fırınına püskürtülerek hammadde olarak işlenecektir. 5

14 Tesiste ilk ateşleme yakıtı olarak, 2 tanker (40 ton) fuel oil veya doğal gaz kullanılacaktır. Tesise getirilen sıvılaştırılmış doğalgaz LNG tanklarında depolanarak evaporatörlerde gazlaştırılacaktır. Yakma sistemi alternatifli olarak fuel oil veya doğal gaza uyumludur. Tesiste deneme üretimi süresince OSB altyapısından elektrik enerjisi sağlanacak olup, işletmeye alındığında tesiste üretilecek elektrik tesisin ihtiyacını karşılayacaktır. Söz konusu tesiste %95 verimle çalışılacaktır. Geri kalan %5 lik kısım, proseste gazlaştırma sonucunda oluşacak cüruftur. Oluşacak cürufun analizi yaptırılacaktır. Analiz sonucuna göre, çıkan küller tehlikeli madde ise Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de ( Tarih ve Sayı ile değişik) yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hususlarına göre bertaraf edilecektir. Tehlikeli madde değilse, izolasyon malzemesi, yapı malzemesi ve asfalt dolgu malzemesinde kullanılmak üzere satılacaktır. Tesiste üretilen 2400 o C deki merkez sıcaklık atıklar içindeki tüm organik ve inorganik maddelerin gazlaşmasını sağlar. %2-3 gibi az miktarda inert madde kalır. Bu ikincil hammadde geri kazanım amaçlı olarak, örneğin taş yünü gibi yüksek kaliteli izolasyon malzemesi yapımında kullanılacaktır. Projeye konu tesiste kullanılacak teknoloji, Türkiye de ilk defa kurulacaktır. Tesiste uygulanacak enerji üretimi ve atık işleme metotları daha sağlıklı ve daha temiz bir çevre için önemli katkılar sağlayacaktır. Tesiste üretilecek enerji, tesis bünyesinde inşa edilecek şalt sahasına, oradan da TEİAŞ Genel Müdürlüğü/EPDK tarafından uygun görülecek şalt sahası, trafo merkezi ve enerji nakil hattına bağlanacaktır. Bu kapsamda inşa edilecek enerji nakil için daha sonra ayrıca, ÇED yönetmeliği gereğince gerekli işlemler yapılacaktır. Söz konusu tesisin kapasitesi ton/yıl atık (400 ton/gün) ve 26,6 MWe/ 26,6 MWm olup, tesis hammadde bakımından Tarih ve Sayılı ÇED Yönetmeliği Ek-1 Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi nde; Madde-12 Tehlikeli ve Özel İşleme Tabi Atıklar: a) Tehlikeli ve Özel İşleme Tabi Atıkların geri kazanılması yakılması (oksitlenme yoluyla yakma, piroliz, gazlaştırma veya plazma vb. termal bertaraf işlemleri) ve/veya nihai bertarafını yapacak tesisler ile, Madde-13 Günlük kapasitesi 100 ton ve üzeri atıkların yakılması (oksitlenme yoluyla yakma, piroliz, gazlaştırma veya plazma vb. termal bertaraf işlemleri), belediye atıkları hariç olmak üzere alanı 10 hektardan büyük ve/veya hedef yılı da dahil günlük 100 ton ve üzeri olan atıkların ara işleme tabi tutulması ve düzenli depolanması için kurulacak tesisler. kapsamında yer almaktadır. Bununla birlikte, tesis nihai ürün (elektrik enerjisi) bakımından Ek-2 Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi nde Madde-50 Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su elde edilmesi ve /veya nakledilmesi için kurulan endüstriyel tesisler (20 MWt-300 MWt arası) kapsamında yer almaktadır. Tesisin iş akım şeması Şekil-1 de verilmiştir. Söz konusu yatırımın iş termin programı ise Tablo-1 de verilmiştir. 6

15 Tablo 1. İş termin programı YAPILACAK İŞLER SÜREÇ (AYLAR) 1-4 ay 5-10 ay Ay ay AY Ay YEREL YÖNETİMLERDEN ALINACAK İZİNLER İÇİN BAŞVURU VE SONUÇ RESMİ KURUM İZİNLERİ KREDİ VEREN KURULUŞLARLA GÖRÜŞMELER VE KREDİ TEMİNİ 1.ÜNİTE İNŞAAT DÖNEMİ (İNŞAAT VE MAKİNALAR ORANTILI OLARAK TEKNOLOJİYİ SUNAN ŞİRKET TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLECEKTİR.) 1. ÜNİTENİN DEVREYE ALINMASI, DENEME SÜRECİ VE PERSONEL EĞİTİMİ 2. ÜNİTE İNŞAAT DÖNEMİ İşletme aşamasında atık işleme ve elektrik üretimi günde 24 saat devam edecektir. Bunun için gerekli personel 3 vardiya halinde çalıştırılacaktır. Atıkların tesise ulaştırılması ile ilgili personel işleri gün içerisinde yapılarak, akşam ve gece vardiyalarında daha az personel çalıştırılacaktır. Tesiste üretilecek enerji, tesis bünyesinde inşa edilecek şalt sahasına, oradan da TEİAŞ Genel Müdürlüğü/EPDK tarafından uygun görülecek şalt sahası, trafo merkezi ve enerji nakil hattına bağlanacaktır. Bu kapsamda inşa edilecek enerji nakil için daha sonra ayrıca, ÇED yönetmeliği gereğince gerekli işlemler yapılacaktır. I.2 Tesise kabul edilecek atıkların kaynağı, fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri, sınıflandırılması, atık kodları, miktarları, nereden nasıl temin edilecekleri ve ne şekilde bertaraf edileceklerinin ayrıntılı olarak açıklanması, tesise kabul edilmeyecek atıklar ve özellikleri, Tesiste otomotiv, makine, tekstil, elektronik, gıda, metal, çelik, plastik, kimya sektörüne ait tesislerin atıkları gazlaştırılarak bertaraf edilecektir. Tesise 300 km. yarıçaplı alanda, alanda İstanbul, Kocaeli, Bursa, Bilecik, Sakarya, Eskişehir, Zonguldak, Ankara, Çankırı, Kastamonu, Karabük, Çorum, Tokat, Yozgat, Kayseri, Amasya, Niğde ve Aksaray illerinde yer alan atık üreticilerinden atık kabul edilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte tesisn yıllık kapaitesi doğrultusunda firmalarla yapılacak sözleşmeler doğrultusunda diğer bölge ve illerden de atık kabulü yapılabilecektir. Tesise kabul edilecek atıkların Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliği ne göre atık kodları aşağıdaki gibidir. 7

16 Kaynak: Tarih ve Sayılı Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ortalama kalorifik değerleri kcal olan 1 ton atıktan 1,6 MW/Saat elektrik üretilecektir. Projenin teknolojisi itibariyle kabul edilecek atıklara dair kalorifik değer hesabı aşağıda verilmiştir. Kalorifik Değer Üretilecek Enerji Miktarı Maksimum kaloride, 1 ton atık kcal 1,6 MWsaat/ton (ETAG Teknolojisi) Minimum kaloride, 1 ton atıktan kcal 0,25 MWsaat/ton Bu hesaplama, araştırılan (300 km. yarıçaplı alan) atık üretivilerinden elde edilen bilgilere göre maksimum- minimum değerler dikkate alınarak yapılmıştır. Ortalama kalorifik değerleri kcal olan 1 ton atıktan 1,6 MW/Saat elektrik üretilebilmektedir. Ortalama kalorifik değerleri ayarlanan sıvı ve katı atıklar preslenip balya haline gelen atıklar direk olarak düzenli bir şekilde asansörlerle otomatik belirli hava aralıkları oluşturulacak şekilde bertaraf (gazlaştırma) fırınına getirilerek yanmaları sağlanacaktır. Fırının en üstü 60 C iken, en altı 2700 C ye kadar çıkar. Burada atıklar gazlaşma derecelerine göre gazlaşarak önce ısı enerjisine daha sonra da ısı enerjisi mekanik enerjiye dönüşecektir. Tesise atıkların kabulü firmalarla yapılacak sözleşmeye esas olarak yürütülecektir. Atık kodları atık alım sözleşmeleri yapıldığında netleşecektir. Projeye konu tesiste radyoaktif ve patlayıcı maddeler hariç; endüstriyel ve evsel nitelikli endüstriyel katı - sıvı atıkların ( ton/yıl, 400 ton/gün) gazlaşma derecesine bağlı olarak C sıcaklık aralığında gazlaştırılarak, 26,6 MWe/ 26,6 MWm / 53,2 MWt kurulu güç ile yılda MW elektrik enerjisi üretilecektir. Tesiste yılda 313 gün gazlaştırma yapılarak, yılda 365 gün elektrik üretilecektir. Tesis yılda 52 gün bakıma alınarak tesisin ömrü uzatılacaktır. Tesis bünyesinde gazlaştırılarak bertaraf edilecek atıklar; endüstriyel atıklardan ve evsel nitelikli endüstriyel katı-sıvı atıklardan oluşacaktır. Evsel atık kapsamında sadece fabrikalar vb sanayi tesislerinden kaynaklanan fabrika atıkları, ofis malzemeleri, atık giysiler (tulum, iş önlüğü, ayakkabı, baret, gözlük vb)vb. atıkların kabulü yapılacak olup evlerden ve belediyelerden kaynaklı çöplerin tesise kabulü söz konusu değildir. Söz konusu tesiste Almanya ve Hollanda kökenli olan, ETAG teknolojisi kullanılacaktır. ETAG Atık-Enerji tesisi teknolojisinde tesisinde, yeni bir gaz yıkama teknolojisi ve yeni geliştirilmiş bir gaz türbinini birleştirerek elektrik üreten özel bir gazlaştırma prosesi bulunmaktadır. ETAG Atık-Enerji tesisinin çalışma prensibi yakma değil, atığın gazlaştırılması prensibine dayanmaktadır. Üretilen gaz temizlenir, daha sonra türbinler yardımıyla elektrik ve ısı enerjisine dönüştürülür. Tesiste üretim esnasına istenilen ürünlerin elde edilememesi durumu öngörülmemektedir. Tesis bünyesindeki hava temizleme sistemi, ETAG Atık-Enerji tesisi içinde veya dışında zararlı koku oluşumu problemini önlemek için atık bunkerlerinin içindeki havayı temizler. Söz konusu tesisin teknolojisi ve iş akım şemasının anlatıldığı animasyon filmi, ÇED Raporu ekinde verilmiştir. Proje üniteleri detaylı olarak Bölüm I.4'te açıklanmıştır. 8

17 Şekil 1.Tesis İş Akım Şeması 9

18 Şekil 2. Alternatif Enerji Üretimi (Entegre Atık Bertarafı) İşletme Prosesi 10

19 11

20 12