GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ VE İLLER İÇİN ÖNGÖRÜLER 2015 [AYDIN BALIKESİR DENİZLİ HATAY KAHRAMANMARAŞ MALATYA MANİSA MUĞLA TEKİRDAĞ TRABZON]

Transkript

1

2 GAYRİMENKUL ARAŞTIRMA RAPORU - 5 GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ VE İLLER İÇİN ÖNGÖRÜLER 2015 [AYDIN BALIKESİR DENİZLİ HATAY KAHRAMANMARAŞ MALATYA MANİSA MUĞLA TEKİRDAĞ TRABZON] Dr. Can Fat Gürese Stratejik Araştırmaar Enstitüsü Başkanı Mayıs 2008

3 YAYINLAYAN Gayrimenk Yatırım Ortakığı Derneği İktisadi İşetmesi Nispetiye Caddesi, Levent İş Merkezi, 6 / Levent - İstanb Te: 0 (212) Faks: 0 (212) YAZAR Dr. Can Fat Gürese HAZIRLAYAN Creative Yayıncıık ve Tanıtım Ltd. Şti. Teşvikiye Caddesi, Sadn Apt. 105 / Teşvikiye - İstanb Te: 0 (212) /53/54 Faks: 0 (212) BASKI Cem Tran Ofset Litros Yo, II. Matbaacıar Sitesi, 2 B, C I. Topkapı - İstanb Te: 0 (212) Tüm Hakar Sak d r Gayrimenk Yat r m Ortak Derne i ktisadi fetmesi Kaynak Gösterimeden A nt Yap amaz ISBN GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

4 Ç NDEK LER SUNUfi...9 ÇALIfiMANIN METODOLOJ S...11 YÖNET C ÖZET...13 I. BÖLÜM AYDIN GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 32 I.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...32 I.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri...32 I.1.2 Ayd n da Kont Stok...37 I.1.3 Ayd n da Kont htiyac...40 I.1.4 Ayd n da Kont Taebini Etkieyen Unsrar...40 I.1.5 Ayd n da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...42 I.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...43 I.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...47 I.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...49 II. BÖLÜM BALIKES R GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 50 II.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...50 II.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri...50 II.1.2 Ba kesir de Kont Stok...54 II.1.3 Ba kesir de Kont htiyac...57 II.1.4 Ba kesir de Kont Taebini Etkieyen Unsrar...58 II.1.5 Ba kesir de Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...60 II.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...61 II.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...64 II.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...65 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 3

5 III. BÖLÜM DEN ZL GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 67 III.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...67 III.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri...67 III.1.2 Denizi de Kont Stok...71 III.1.3 Denizi de Kont htiyac...74 III.1.4 Denizi de Kont Taebini Etkieyen Unsrar...74 III.1.5 Denizi de Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...76 III.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...77 III.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...80 III.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...82 IV. BÖLÜM HATAY GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 84 IV.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...84 IV.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri...84 IV.1.2 Hatay da Kont Stok...88 IV.1.3 Hatay da Kont htiyac...91 IV.1.4 Hatay da Kont Taebini Etkieyen Unsrar...92 IV.1.5 Hatay da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...93 IV.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...94 IV.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...97 IV.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...98 V. BÖLÜM K.MARAfi GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 100 V.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI V.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri V.1.2 K. Maraf ta Kont Stok GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

6 V.1.3 K. Maraf ta Kont htiyac V.1.4 K. Maraf ta Kont Taebini Etkieyen Unsrar V.1.5 K. Maraf ta Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer V.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER V.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER V.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI VI. BÖLÜM MALATYA GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 116 VI.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI VI.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri VI.1.2 Maatya da Kont Stok VI.1.3 Maatya da Kont htiyac VI.1.4 Maatya da Kont Taebini Etkieyen Unsrar VI.1.5 Maatya da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer VI.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER VI.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER VI.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI VII. BÖLÜM MAN SA GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 132 VII.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI VII.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri VII.1.2 Manisa da Kont Stok VII.1.3 Manisa da Kont htiyac VII.1.4 Manisa da Kont Taebini Etkieyen Unsrar VII.1.5 Manisa da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer VII.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER VII.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER VII.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 5

7 VIII. BÖLÜM MU LA GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 148 VIII.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI VIII.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri VIII.1.2 M a da Kont Stok VIII.1.3 M a da Kont htiyac VIII.1.4 M a da Kont Taebini Etkieyen Unsrar VIII.1.5 M a da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer VIII.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER VIII.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER VIII.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI IX. BÖLÜM TEK RDA GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 165 IX.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI IX.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri IX.1.2 Tekirda da Kont Stok IX.1.3 Tekirda da Kont htiyac IX.1.4 Tekirda da Kont Taebini Etkieyen Unsrar IX.1.5 Tekirda da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer IX.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER IX.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER IX.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

8 X. BÖLÜM TRABZON GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 183 X.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI X.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri X.1.2 Trabzon da Kont Stok X.1.3 Trabzon da Kont htiyac X.1.4 Trabzon da Kont Taebini Etkieyen Unsrar X.1.5 Trabzon da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer X.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER X.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER X.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI KAYNAKLAR GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 7

9 8 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

10 SUNUfi Türkiye de gayrimenk sektörü yeni bir geifme dönemine girmiftir. Usararas aanda geifen piyasaar statüsüne afan sektör, kontn yan s ra ticari gayrimenk piyasaar n da kapsamaktad r. Ekonomide sa anmakta oan iyiefme ve istikrar ie AB ie ym sürecinin yaratt kofar sektörde krmsaafmay artt r rken, kont finansman sisteminin yasaafmas ie birikte sektör yeni bir ivme kazanmaktad r. Artan yabanc sermaye yat r mar da sektörün niteik ve standartar n yüksetmektedir. Sektördeki b geifmeer stanb ve di er büyük fehirerde bafay p orta büyükükteki fehirere do r yay maktad r. B çerçevede gayrimenk sektörünün geifme sürecinin öngörümesi ve etkin fekide yönetiebimesi amac ie "Gayrimenk Sektörü ve er çin Öngörüer 2015" ça fmas n n dördüncüsü haz ranm ft r. 15 ii kapsayan ik üç ça fma sonras dördüncü ça fma geifme potansiyeine sahip di er 10 i oan Ayd n, Ba kesir, Denizi, Hatay, Kahramanmaraf, Maatya, Manisa, M a, Tekirda ve Trabzon ierini kapsamaktad r. Ça fman n amac b on iin gayrimenk sektöründe 2015 y na kadar yafanabiecek niceikse ve niteikse geifmeer ie igii öngörüerinin yap mas d r. Bna ba oarak gayrimenk sektörü içinde kont, a fverif merkezeri, konakama tesiseri ie sanayi ve ojistik aanar at baf kar nda gayrimenk piyasaar inceenmekte ve 2015 y na kadar oan dönem için öngörüer yap maktad r. "Gayrimenk Sektörü ve er çin Öngörüer 2015" baf k on ii kapsayan dördüncü ça fmam z n sektörün tüm aktöreri için yarar omas n ve sektörün krmsaafma çabas na katk sa amas n dieriz. Dr. Can Fat Gürese Stratejik Araft rmaar Enstitüsü Bafkan Nisan 2008 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 9

11 10 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

12 ÇALIfiMANIN METODOLOJ S Gayrimenk Sektörü ve er çin Öngörüer ça fmas, bir öngörü ça fmas op seçien ierde gayrimenk sektörünün 2015 y na kadar oan geifimine iifkin öngörüerde bnmaktad r. Geecek öngörüerinin yap mas nda, geçmif dönem e iimeri, geçmif dönem ve bgüne ait say sa göstergeer ve geecek döneme iifkin oarak da çefiti varsay mar kan maktad r. Ça fmada yap an öngörüere iifkin teme varsay m Türk ekonomisindeki iyiefme ve normaefmenin sürece i, makro dengeerde iyiefme ve normaefmenin devam edece i, makro dengeerde ve mai göstergeerde istikrar n kornaca ve bnar etkieyen siyasi ve d f poitik çevreye iifkin istikrar n da sürece i varsay mar d r. Önceki ça fmaardan fark oarak GSMH büyükü ü ie fehirerin gayrisafi has a büyükükeri için Türkiye statistik Krmnn yeni hesapama yöntemi ie aç kad mii geir verieri kan maktad r. Bnna birikte önceki ça fmaarda od gibi b ça fmada da, ekonomik büyükükere iifkin göstergeerde geifme öngörüeri sabit fiyatara snmaktad r. Böyece fiyat ve kr dagaanmaar ie ofabiecek sapmaardan da kornma sa anm f omaktad r. B niteikteki tüm öngörüer sabit fiyatara snmaktad r. B çerçevede sabit fiyatara her y yüzde bef ekonomik büyüme beireyici ve önemi bir varsay md r. Ça fman n önemi bir di er varsay m nüfsa iifkin yap an varsay mard r. Nüfs verierinde de yine önceki ça fmaardan fark oarak Adrese Daya Nüfs Kay t Sistemi nin nüfs verieri kan maktad r. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 11

13 B yeni nüfs verieri ie birikte Türkiye nin mevct demografi ve nüfs e iimeri f nda tüm ierin demografi ve nüfs e iimeri beirenmekte ve b e iimerin devam oarak ier için nüfs art f h z, net göç, topam nüfs, kentefme oran, kenti nüfs, hane hak büyükükeri ve kenti hane hak say s gibi göstergeere iifkin öngörüer yap maktad r. Gayrimenk sektöründe kont aan nda yap an öngörüer için ierdeki mevct kont stoknn hkki ve fiziki konmar, hane hakar n n kont sahipi i, kont e iimeri ve kont taebini etkieyen nsrar ie kont finansman sektöründen yararanma potansiyeeri ve nüfs ie ekonomik geifmeeri de erendirimekte ve bnara ba öngörüer yap maktad r. Ticari gayrimenker içinde yer aan a fverif merkezeri, konakama tesiseri ve sanayi ojistik aanar için ise önceike mevct drm tespiteri yap makta ve e iimer beirenmektedir. Ard ndan b aanardaki öngörüeri beireyen kifise geirer, öze tüketim harcamaar, perakende harcamaar ie trizm sektörü ve sanayi-ticaret aan ndaki geifme bekentieri de erendirierek öngörüer yap maktad r. A fverif merkezeri için önceike önümüzdeki y ara ait (infaat hainde ve pananan) fiii gerçekefme öngörüeri kan maktad r. Ard ndan fiii gerçekefmeer ie af an büyüküker ve iin nüfs ve ekonomik yap s göz önünde bndrarak iki ayr geifme senaryos oftrmakta ve b senaryoara ba oarak genifeme potansiyeeri ortaya konmaktad r. 12 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

14 YÖNET C ÖZET Gayrimenk Sektörü ve er çin Öngörüer 2015 ça fmas nda Ayd n, Ba kesir, Denizi, Hatay, Kahramanmaraf, Maatya, Manisa, M a, Tekirda ve Trabzon ierinde gayrimenk sektörü ve öngörüeri Kont Sektörü ve Kont Piyasaar, Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri, Trizm ve Konakama Tesiseri ie Sanayi ve Lojistik Aanar baf kar at nda snmaktad r. AYDIN Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Ayd n n nüfs y nda 947 bin, nüfs pay yüzde 1.34 omftr. Ayd n n nüfs art f h z y nda yüzde 0.80 ie Türkiye nüfs art f n n (1.26) at ndad r. Ayd n ii göç amaktad r. Ayd n n nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f pay yüzde 60.7, göç kaynak nüfs art f pay yüzde 39.3 dür. Ayd n da kentefme oran y nda yüzde 56.7, kenti nüfs 537 bin, kenti hane hak büyükü ü 3.45 kifi ve kenti hane hak say s 156 bindir. Ayd n da nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 0.73 e, 2015 y nda yüzde 0.65 e inece i, topam nüfsn 2010 y nda 968 bin, 2015 y nda 1.0 miyon oaca öngörümektedir. Ayd n da kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 57.6 ya, 2015 y nda yüzde 59 a ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 3.39 kifiye, 2015 y nda 3.30 kifiye inece i öngörümektedir. Ayd n da kenti hane hak say s 2010 y nda 165 bin, 2015 y nda 179 bin oacakt r. Ayd n da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 8.5 bindir. Ayd n da y ar aras ndaki kont ihtiyac 40 bin oarak öngörümektedir. 24 bin adet hane hak art f, 8 bin adet kentse dönüfüm, 8 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Ayd n da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 47.6 bin, 2005 y nda 51.2 bin kirac hane hak vard r ve y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda , 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 13

15 Ayd n da kont sektöründe genifeme üks ve marka kontarda s n r, orta s n f ve sosya kontar ie yeri ve yabanc ar n müstaki kontar için hareketi oacakt r. Orta s n f kontar için kont kredisi kan m önemi oacakt r ( y nda adet kont kredisi kan m ft r). Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Ayd n n gayri safi has as 9.2 miyar doar, öze tüketim harcamaar 6.75 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 50 ve perakende harcamaar 3.38 miyar doard r. Ayd n da y itibari ie 3 a fverif merkezinde m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 37.5 m2 dir. AVM kiraanabiir aan m2 baf na y k potansiye perakende harcama doard r sonna kadar 4 a fverif merkezi daha aç acakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan 119 m2 oacakt r. Ayd n da 2015 y nda bin kifi baf na 150 ve 200 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Ayd n iinde trizm faaiyeterinin yaz trizmi odak geifme gösterece i öngörümektedir. B çerçevede Ayd n da mevct konakama tesiserine iave oarak özeiki trizm hizmeti snacak btikkonsept-dexe konakama tesiserine, yat trizmi ve gof trizmi için iave tesisere, krvaziye trizmine yöneik e ence-dinence a r k konakama tesiserine ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Büyük öçüde organize sanayi bögeerinde topafm f oan ve daha çok tar m ve hayvanc a daya sanayinin geifti i Ayd n da sanayinin yine organize sanayi bögeeri içinde yo nafaca öngörümektedir. 14 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

16 BALIKES R Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Ba kesir in nüfs y nda 1.11 miyon, nüfs pay yüzde 1.58 dir. Ba kesir in nüfs art f h z y nda yüzde 0.27 ie Türkiye nüfs art f n n (1.26) çok at ndad r. Ba kesir s n r öçüde göç amaktad r. Ba kesir in y ndaki nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f n n pay yüzde 91.3, a nan göçün pay ise yüzde 8.7 dir. Ba kesir in kentefme oran y nda yüzde 58.1, kenti nüfs 649 bin, kenti hane hak büyükü ü 3.20 kifi ve kenti hane hak say s 201 bin dir. Ba kesir in nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 0.20 ye, 2015 y nda yüzde 0.10 a kadar inece i, topam nüfsn 2010 y nda bin, 2015 y nda ise bin oaca öngörümektedir. Ba kesir de kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 59 2 ye, 2015 y nda yüzde 61 e ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 3.14 kifiye, 2015 y nda 3.05 kifiye inece i öngörümektedir. Ba kesir de kenti hane hak say s 2010 y nda 212 bin, 2015 y nda 227 bin oacakt r. Ba kesir de y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 35 bin dir. Ba kesir de y ar aras ndaki kont ihtiyac 46 bin oarak öngörümektedir. 26 bin adet hane hak art f, 8 bin adet kentse dönüfüm, 12 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Ba kesir de kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2005 y nda 65.9 bin kirac hane hak vard r ve y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda , 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Ba kesir de hane hak n n s n r art f ie düzeni ve sa k yap anman n mevcdiyetine ba oarak kont ihtiyac s n r oacakt r. Orta s n f kontar ie ikinci kontara yöneik taep oacakt r. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 15

17 Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Ba kesir in gayri safi has as 9.9 miyar doar, öze tüketim harcamaar 7.26 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 50 ve perakende harcamaar 3.68 miyar doard r. Ba kesir de y itibari ie 2 a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 16.6 m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r sonna kadar aç acak AVM bnmamaktad r. Ba kesir de 2015 y nda bin kifi baf na 75 ve 100 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Ba kesir de trizm iki eksende geifecektir; k sa-orta vadede içeerde yaz trizmi odak ve yeri tristere yöneik s n r genifeme ie orta zn vadede aternatif trizm faaiyeterinin geifmesi; sa k-kütür-inanç-dinence-spor. B çerçevede Ba kesir de mevct konakama tesiserine iave oarak özeiki trizm hizmeteri snacak btik-konsept konakama tesiserine, yaz trizmine yöneik niteiki oteere ve sa kspor-dinence a r k ihtisas ve konakama tesiserine ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Ba kesir, stanb-körfez ve Brsa da s k fan sanayi için yeni ve önemi aternatif bir sanayi bögesi haine gemektedir. Organize sanayi bögeeri bafta omak üzere sanayi aanar na taep genifemektedir. Ba kesir, Avrpa-Asya (Anado) ticaretinde de aft rma-aktarma merkezi haine gemektedir. Gökköy de krmakta oan ojistik köyde genif ojistik yat r mar gerçekeftiriecektir. Lojistik aan ihtiyac artmaktad r. 16 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

18 DEN ZL Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Denizi nin nüfs y nda 907 bin, nüfs pay yüzde 1.28 dir. Denizi nin nüfs art f h z y nda yüzde 0.57 ie Türkiye nüfs art f n n (1.26) at ndad r. Denizi göç amaktad r. Denizi nin nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f n pay yüzde 70.2, a nan göçün pay yüzde 29.8 dir. Denizi de kentefme oran y nda yüzde 50.8, kenti nüfs 461 bin, kenti hane hak büyükü ü 3.50 kifi ve kenti hane hak say s 130 bin dir. Denizi de nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 0.50 ye, 2015 y nda yüzde 0.40 a inece i, topam nüfsn 2010 y nda 922 bin, 2015 y nda 942 bin oaca öngörümektedir. Denizi de kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 51.6 ya, 2015 y nda yüzde 53 e ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 3.44 kifiye, 2015 y nda 3.35 kifiye inece i öngörümektedir. Denizi de kenti hane hak say s 2010 y nda 138 bin, 2015 y nda 149 bin oacakt r. Denizi de y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 47 bindir. Denizi de y ar aras ndaki kont ihtiyac 43 bin oarak öngörümektedir. 19 bin adet hane hak art f, 16 bin adet kentse dönüfüm, 8 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Denizi de kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2005 y nda 55 bin kirac hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda doara, 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Denizi de hane hak say s ndaki art fa ba oarak kont ihtiyac s n r kaacakt r. Niteiki ve üst geir grbna yöneik kont taebi ve üretimi s n r, orta s n fa yöneik ve sosya niteiki kont üretimi daha yüksek oacakt r. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 17

19 Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Denizi nin gayri safi has as 9.2 miyar doar, öze tüketim harcamaar 6.75 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 50 ve perakende harcamaar 3.38 miyar doard r. Denizi de y son itibari ie 3 AVM bnmaktad r. Topam kiraanabiir aan büyükükeri m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan 91.8 m2 dir sonna kadar 2 a fverif merkezi aç acakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan m2 oacakt r. Denizi de 2015 y nda bin kifi baf na 200 ve 225 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda Denizi de iave bin m2 AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Denizi iinde trizmin üç eksende geifece i öngörümektedir. Pamkkae ve çevresinde kütür, tabiat, tarih trizmi, Pamkkae Karahay t bögesi terma ve sa k trizmi ie if odak fehir trizmi. B çerçevede Denizi de mevct konakama tesiserine iave oarak özeiki trizm hizmeti snacak btik-konsept-dexe konakama tesiserine, sa k-terma trizmi için niteiki konakama tesiserine, if odak konsept fehir oteerine ve çok amaç fehir oteerine ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Denizi ii sanayiefmesini sektöre çefitenme ie birikte genifeyerek sürdürecektir. Denizi de sanayi, ticaret ve ojistik amaç arsa taebinin genifeyerek sürece i öngörümektedir. Sanayi aanar için organize sanayi bögeerine taep artmaktad r. HATAY Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Hatay n nüfs y nda 1.39 miyon, nüfs pay yüzde 1.96 d r. Hatay nüfs art f h z y nda yüzde 0.54 ie Türkiye nüfs art f n n (1.26) at ndad r. Hatay net göç vermektedir. Hatay n 18 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

20 nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f n n pay yüzde 153, verien göçün etkisi ise yüzde - 53 dür. Hatay da kentefme oran y nda yüzde 49.2, kenti nüfs 682 bin, kenti hane hak büyükü ü 4.50 kifi ve kenti hane hak say s 152 bindir. Hatay n nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 0.48 e, 2015 y nda yüzde 0.38 e inece i, topam nüfsn 2010 y nda 1.40 miyon, 2015 y nda 1.44 miyon oaca öngörümektedir. Hatay n kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 50.5 a, 2015 y nda yüzde 52 ye ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 4.41 kifiye, 2015 y nda 4.30 kifiye inece i öngörümektedir. Hatay kenti hane hak say s 2010 y nda 161 bin, 2015 y nda 174 bin oacakt r. Hatay da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 92 bindir. Hatay da y ar aras ndaki kont ihtiyac 50 bin oarak öngörümektedir. 22 bin adet hane hak art f, 20 bin adet kentse dönüfüm, 8 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Hatay da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2005 y nda 43.8 bin kirac hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda 8.175, 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Hatay da nüfs art f öngörüeri kont sektöründeki say sa büyümeyi s n rand rmaktad r. Nüfs art f kaynak kont ihtiyaç ve taebi s n r ka rken kentse dönüfüm ve yenieme kaynak kont ihtiyac ve taebi Hatay kont sektörü ve piyasaar nda daha beireyici oacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Hatay n gayri safi has as 9.9 miyar doar, öze tüketim harcamaar 7.26 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 54 ve perakende harcamaar 3.90 miyar doard r. Hatay da y itibari a fverif merkezi bnmamaktad r sonna kadar da aç acak AVM bnmamaktad r. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 19

21 Hatay da 2015 y nda bin kifi baf na 50 ve 75 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan bin m2 ve bin m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Hatay iinde trizm faaiyeterinin üç eksende geifme gösterece i öngörümektedir. nanç ve kütür trizmi, terma kaynakara daya sa k trizmi ie sanayi odak if trizmi. B çerçevede Hatay da mevct konakama tesiserine iave oarak dinence e ence a r k btik-konsept fehir oteerine, sa k tesiseri ve igii konakama tesiserine, if odak niteiki fehir oteerine ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Hatay da önümüzdeki dönemde sanayi ve ojistik aanara taebin artaca öngörümektedir. Demir çeik ve Petro kimya sanayinin geifimine parae büyük parsei sanayi aanar taebi artacakt r. skendern iman n n özeeftirimesi ve Ortado ie ticarette kap ifevi ie Hatay da ojistik sektörünün genifeyece i ve ojistik aan taebinin artaca öngörümektedir. KAHRAMANMARAfi Kont Sektörü ve Kont Piyasaar K.Maraf n nüfs y nda 1 miyon, nüfs pay yüzde 1.42 dir. K.Maraf n nüfs art f h z y nda yüzde 0.48 ie Türkiye nüfs art f n n (1.26) at ndad r. K.Maraf net göç vermektedir. K.Maraf n nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f n n pay yüzde verien göçün pay ise yüzde dir. K.Maraf ta kentefme oran y nda yüzde 58.3, kenti nüfs 585 bin, kenti hane hak büyükü ü 4.95 kifi ve kenti hane hak say s 118 bindir. K.Maraf ta nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 0.40 a, 2015 y nda yüzde 0.30 a inece i, topam nüfsn 2010 y nda 1.02 miyon, 2015 y nda 1.04 miyon oaca öngörümektedir. 20 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

22 K.Maraf ta kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 59.5, 2015 y nda yüzde 62 ye ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 4.86 kifiye, 2015 y nda 4.70 kifiye inece i öngörümektedir. K.Maraf ta kenti hane hak say s 2010 y nda 124 bin, 2015 y nda 136 bin oacakt r. K.Maraf ta y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 77 bindir. K.Maraf ta y ar aras ndaki kont ihtiyac 42 bin oarak öngörümektedir. 18 bin adet hane hak art f, 20 bin adet kentse dönüfüm, 4 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. K.Maraf ta kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2005 y nda 33.5 bin kirac hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda 7.570, 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Kahramanmaraf üst ve orta-üst grbn yenieme ve kont de iftirme kaynak kont taebi s n r kaacakt r. Orta s n f kont taebi daha yüksek oacakt r. Sosya niteiki kont ihtiyac ve üretimi ise daha beireyici oacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda K.Maraf n gayri safi has as 6.6 miyar doar, öze tüketim harcamaar 4.84 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 54 ve perakende harcamaar 2.6 miyar doard r. K.Maraf ta y itibari ie a fverif merkezi bnmamaktad r sonna kadar 1 a fverif merkezi aç acakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan 57.3 m2 oacakt r. K.Maraf ta 2015 y nda bin kifi baf na 80 ve 100 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan bin m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 21

23 Trizm ve Konakama Tesiseri Kahramanmaraf ta trizm faaiyeterinin iki ana eksende s n r bir geifme gösterece i öngörümektedir. fiehrin sanayiefme ve ticari geifimine ba if odak trizm ie kütür, tarih, sa k ve aternatif trizm. B çerçevede Kahramanmaraf ta mevct konakama tesiserine iave oarak if oanakar snan if odak fehir oteerine, dinence-e ence a r k btik ve konsept niteiki fehir oteerine ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Kahramanmaraf ta sanayinin geifimine ba oarak sanayi aan taebi genifemektedir. Mevct OSB nin domas ve düzeni yeni sanayi bögesi omamas nedeni ie sanayi aan taebi güney çevre yo bögesinde yo nafmaktad r. MALATYA Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Maatya n n nüfs y nda 722 bin, nüfs pay yüzde 1.02 dir. Maatya n n nüfs art f h z y nda yüzde 1.3 ie Türkiye nüfs art f n n (1.26) çok az üzerindedir. Maatya göç vermektedir. Maatya n n nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f n n pay yüzde 121.5, verien göçün etkisi yüzde dr. Maatya da kentefme oran y nda yüzde 64.1, kenti nüfs 463 bin, kenti hane hak büyükü ü 4.70 kifi ve kenti hane hak say s 99 bindir. Maatya da nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 1.23 e, 2015 y nda yüzde 1.13 e inece i, topam nüfsn 2010 y nda 749 bin, 2015 y nda 794 bin oaca öngörümektedir. Maatya da kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 65 e, 2015 y nda yüzde 67 ye ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 4.61 kifiye, 2015 y nda 4.50 kifiye inece i öngörümektedir. Maatya da kenti hane hak say s 2010 y nda 106 bin, 2015 y nda 118 bin oacakt r. Maatya da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 60 bindir. 22 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

24 Maatya da y ar aras ndaki kont ihtiyac 43 bin oarak öngörümektedir. 19 bin adet hane hak art f, 16 bin adet kentse dönüfüm, 8 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Maatya da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2005 y nda 34.5 bin kirac hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda doara, 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Maatya da özeike fehir merkezinde düzeni bir kont piyasas ofmnn s n r kaaca, yeni kont ve yafam aanar n n fehir merkezi d f nda üç bögede yo nafaca öngörümektedir. B bögeerde daha çok at, orta-at ve orta geir grpar için top kont üretimi oacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Maatya n n gayri safi has as 5.3 miyar doar, öze tüketim harcamaar 3.9 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 52 ve perakende harcamaar 2.03 miyar doard r. Maatya da y itibari ie 1 a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 15.5 m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r. Maatya da 2015 y nda bin kifi baf na 80 ve 100 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan bin ve bin m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Maatya da trizm faaiyeterinin orta vadede ve tarih-kütür-aternatif trizm ie if odak trizm aanar nda geifme gösterece i öngörümektedir. B çerçevede Maatya da mevct konakama tesiserine iave oarak s n r say ve kapasitede omak üzere if-dinence odak btik ve konsept fehir oteerine ihtiyaç oaca öngörümektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 23

25 Sanayi ve Lojistik Aanar Maatya sanayinin geifimine ba oarak kentin bat kesiminde OSB içinde ve çevresinde sanayi aan taebinin oaca öngörümektedir. MAN SA Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Manisa n n nüfs y nda 1.32 miyon, nüfs pay yüzde 1.87 dir. Manisa n n nüfs art f h z y nda yüzde 0.15 ie Türkiye nüfs art f n n (1.26) çok at ndad r. Manisa göç amaktad r. Manisa n n nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f n n pay yüzde 93, a nan göçün pay yüzde 7 dir. Manisa da kentefme oran y nda yüzde 71.3, kenti nüfs 841 bin, kenti hane hak büyükü ü 3.55 kifi ve kenti hane hak say s 237 bindir. Manisa n n nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 0.09 a, 2015 y nda yüzde 0.05 e inece i, topam nüfsn 2010 y nda bin, 2015 y nda bin oaca öngörümektedir. Manisa da kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 72.4 e, 2015 y nda yüzde 74 e ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 3.48 kifiye, 2015 y nda 3.35 kifiye inece i öngörümektedir. Manisa n n kenti hane hak say s 2010 y nda 276 bin, 2015 y nda 293 bin oacakt r. Manisa da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 76 bin dir. Manisa da y ar aras ndaki kont ihtiyac 68 bin oarak öngörümektedir. 28 bin adet hane hak art f, 24 bin adet kentse dönüfüm, 16 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Manisa da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2005 y nda 59.3 bin kirac hane hak vard r, y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda , 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. 24 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

26 Manisa da önemi bir kont aç ofmftr. Önümüzdeki dönemde Manisa da her tür kont grbna taep oacakt r. Kentse yenienme ie birikte üst ve orta-üst grbn kont taebi oaca ve niteiki kont üretimi piyasas n n geifece i öngörümektedir. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Manisa n n gayri safi has as 13.8 miyar doar, öze tüketim harcamaar 10.1 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 50 ve perakende harcamaar 5.08 miyar doard r. Manisa da AVM bnmamaktad r sonna kadar 2 AVM aç acakt r sonnda topam kiraanabiir AVM aan m2 bin kifi baf na aan 48.3 m2 oacakt r. Manisa da 2015 y nda bin kifi baf na 125 ve 150 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Manisa da trizm faaiyeteri üç eksende geifme gösterecektir. ç ticaret odak trizm, Spi Da odak sa k-spor-dinence trizmi ve k sa sürei tarih-kütür trizmi. B çerçevede Manisa n n mevct konakama tesiserine iave oarak if odak btik-konsept niteiki fehir-if oteerine, aternatif spor tesiserine ve igii konakama tesiserine, e ence-dinence a r k btik-konsept fehir oteerine ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Manisa yeri sanayi ie özeike do rdan yabanc sermaye yat r mar için önceiki yat r m yap abiir kent omay sürdürecektir ve b nedene sanayi aanar na yüksek taep artarak sürecektir. OSB içinde ve çevresinde sanayi aanar na önemi taep ofaca öngörümektedir. Taebin daha büyük öçeki parseerde yo nafmas bekenmektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 25

27 MU LA Kont Sektörü ve Kont Piyasaar M a n n nüfs y nda 766 bin, nüfs pay yüzde 1.09 dr. M a n n nüfs art f h z de yüzde 1.76 ie Türkiye nüfs art f n n (1.26) üzerindedir. M a önemi öçüde göç amaktad r. M a n n nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f n n pay yüzde 46.4, a nan göçün pay yüzde 53.6 d r. M a da kentefme oran y nda yüzde 40.6, kenti nüfs 311 bin, kenti hane hak büyükü ü 3.25 kifi ve kenti hane hak say s 96 bin dir. M a n n nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 1.67 ye, 2015 y nda yüzde 1.57 ye inece i, topam nüfsn 2010 y nda 805 bin, 2015 y nda 870 bin oaca öngörümektedir. M a da kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 41.5 a, 2015 y nda yüzde 43 e ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 3.19 kifiye, 2015 y nda 3.10 kifiye inece i öngörümektedir. M a da kenti hane hak say s 2010 y nda 105 bin, 2015 y nda 121 bin oacakt r. M a da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s ise 6 bin dir. M a da y ar aras ndaki kont ihtiyac 33 bin oarak öngörümektedir. 25 bin adet hane hak art f, 4 bin adet kentse dönüfüm, 4 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. M a da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2005 y nda 41.6 bin kirac hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda , 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. M a kent merkezinde kont üretiminin s n r oaca öngörümektedir. Daha çok at orta ve orta s n fa yöneik kontar üretiecektir. M a n n içeerinde ikinci kont taebi ve üretimi ise daha kvveti oacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda M a n n gayri safi has as 10.2 miyar doar, öze tüketim harcamaar 7.5 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 50 ve perakende harcamaar 3.74 miyar doard r. 26 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

28 M a da y itibari ie 8 a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 84.0 m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r. Mevct 8 AVM içeerde yer amaktad r sonna kadar aç acak AVM yoktr. M a da 2015 y nda bin kifi baf na 125 ve 150 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri M a iinde trizm faaiyeterinin yaz trizmi odak geifme gösterece i öngörümektedir. Bna ba oarak trizm faaiyeteri yine mevct içeerde genifemeye devam edecektir. Y ar itibari ie Türkiye ye geen trist say s nda ve yaz trizmine dönük trist say s nda art f öngörümekte ve pananmaktad r. B çerçevede özeike yaz trizmine yöneik trist art f n karf ayacak ierin baf nda M a gemektedir. B nedene M a iinde konakama kapasitesinin artt r mas ve çefitendirimesine ihtiyaç dymaktad r. B çerçevede M a da mevct konakama tesiserine iave oarak yaz trizmine yöneik iave kapasite yaratacak konakama tesiserine, özeiki trizm hizmeti snacak btik-konsept-dexe konakama tesiserine, yat trizmi ve gof trizmi için iave tesisere ve fehir trizmine yöneik e ence-dineence a r k tesisere ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar M a da sanayi faaiyeterinin s n r kamaya devam edece i öngörümektedir. TEK RDA Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Tekirda n nüfs y nda 728 bin, nüfs pay yüzde 1.03 dür. Tekirda n nüfs art f h z y nda yüzde 2.12 ie Türkiye ortaamas n n üzerindedir. Tekirda önemi miktarda göç amaktad r. Tekirda n kent kaynak nüfs art f n n pay yüzde 44, a nan göçün pay yüzde 56 d r. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 27

29 Tekirda da kentefme oran y nda yüzde 67.9, kenti nüfs 494 bin, kenti hane hak büyükü ü 3.50 kifi ve kenti hane hak say s 137 bindir. Tekirda n nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 2.02 ye, 2015 y nda yüzde 1.90 a inece i, topam nüfsn 2010 y nda 773 bine, 2015 y nda 852 bine ç kaca öngörümektedir. Tekirda da kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 69.1 e, 2015 y nda yüzde 71 e ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 3.41 kifiye, 2015 y nda 3.30 kifiye inece i öngörümektedir. Tekirda da kenti hane hak say s 2010 y nda 157 bin, 2015 y nda 183 bin oacakt r. Tekirda da y itibari ie kentse aanardaki kont say s dür, infaat rhsat izni omayan kont say s yoktr ve Tekirda b özei i ie tekdir. Tekirda da y ar aras ndaki kont ihtiyac 62 bin oarak öngörümektedir. 46 bin adet hane hak art f, 8 bin adet kentse dönüfüm, 8 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Tekirda da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2005 y nda 38.6 bin kirac hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda , 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Tekirda ve içeerinde kont sektörü pan geifmekte ve can bir kont piyasas ofmaktad r. Kont piyasas içindeki kontar büyük öçüde orta geir grpar na yöneik orta s n f kontardan ve sosya kontardan ofmaktad r ve önümüzdeki dönemde de geifimin daha çok b tip kontarda oaca öngörümektedir. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Tekirda n gayri safi has as 6.9 miyar doar, öze tüketim harcamaar 5.06 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 44 ve perakende harcamaar 2.25 miyar doard r. 28 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

30 Tekirda da y itibari ie 2 a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 37.5 m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r. Tekirda da 2015 y nda bin kifi baf na 175 ve 200 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Tekirda iinde trizmin hafta sonar -k sa sürei- 12 aya yay an e ence-dinence ve aternatif spor ve trizm faaiyeteri odak oarak geifece i ve daha çok stanb yerefikerin ihtiyaç ve terciheri ie fekienece i öngörümektedir. B çerçevede Tekirda da mevct konakama tesiserine iave oarak özeiki trizm hizmeteri snacak btik-konsept-dexe konakama tesiserine ve if-far-kongre topant odak if oteerine ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Tekirda iinde sanayi ve ojisti in geifme e iimeri çerçevesinde sanayi ve ojistik aan ihtiyac ve taebinin yüksek oaca öngörümektedir. stanb metropo aanda sanayi yat r mar için Çor, Çerkezköy, Hayrabo ve Makara içeerinde OSB içinde ve çevresinde yüksek sanayi aan taebi ofacakt r. Lojistik aanar oarak ise Tekirda imanar ve çevresi Mrat tren ve kara yo ba ant bögesi ie Çor hava aan yan ndaki kargo köy taep görecektir. TRABZON Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Trabzon n nüfs y nda 741 bin, nüfs pay yüzde 1.05 omftr. Trabzon n nüfs art f h z y nda yüzde 1.41 ie Türkiye nüfs art f n n (1.26) üzerindedir. Trabzon ii göç vermektedir. Trabzon n nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f pay yüzde verien göçün etkisi yüzde dir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 29

31 Trabzon da kentefme oran y nda yüzde 53.4, kenti nüfs 397 bin, kenti hane hak büyükü ü 4.55 kifi ve kenti hane hak say s 87 bindir. Trabzon n nüfs art f oran n n 2010 y nda yüzde 1.35 e, 2015 y nda yüzde 1.25 e inece i, topam nüfsn 2010 y nda 771 bin, 2015 y nda 821 bin oaca öngörümektedir. Trabzon da kentefme oran n n 2010 y nda yüzde 54.6 ya, 2015 y nda yüzde 56.5 a ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 2010 y nda 4.45 kifiye, 2015 y nda 4.30 kifiye inece i öngörümektedir. Trabzon da kenti hane hak say s 2010 y nda 95 bin, 2015 y nda 108 bin oacakt r. Trabzon da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 67 bin dir. Trabzon da y ar aras ndaki kont ihtiyac 45 bin oarak öngörümektedir. 21 bin adet hane hak art f,16 bin adet kentse dönüfüm, 8 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Trabzon da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2005 y nda 44.4 bin kirac hane hak vard r ve y nda doar oan kifi baf na geirin 2010 y nda 8.820, 2015 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Yeni kont ve yafam aan oarak pan bir geifmenin öngörüdü ü güney bögesi öne ç kmaktad r. B bögede daha çok at-orta ve orta s n f için niteiki, çok kat top kont fekinde kont üretimi a r k kazanmaktad r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Trabzon n gayri safi has as 5.9 miyar doar, öze tüketim harcamaar 4.33 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 52 ve perakende harcamaar 2.26 miyar doard r. Trabzon da y itibari ie 1 a fverif merkezinde m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 7.4 m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r. 30 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

32 2009 sonna kadar 2 a fverif merkezi daha aç acakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan 97.9 m2 oacakt r. Trabzon da 2015 y nda bin kifi baf na 125 ve 150 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan ve bin m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Trabzon iinde trizm faaiyeterinin k sa-orta vadede s n r öçüde genifeyece i ve aternatif trizm ie if trizmi odak genifeme gösterece i öngörümektedir. B çerçevede Trabzon da mevct konakama tesiserine iave oarak özeiki trizm hizmeti snacak btik-konsept fehir oteerine ve if odak fehir oteerine ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Trabzon da sanayi geifiminin görecei oarak yavaf oaca öngörümektedir. Çambrn mevkiindeki tersane bögesi daha yüksek taep görecektir. Trabzon iman na AB deniz aft rma koridorar içinde aktarma iman ifevi verimiftir. Trabzon iman n n b ifevine ba oarak ojistik aan ihtiyac n n artaca öngörümektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 31

33 I. Böüm AYDIN GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER I.1 KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI Ayd n gayrimenk sektörü ie igii de erendirme ve öngörüerin ik s ras nda kont sektörü ve kont piyasaar yer amaktad r. Kont sektörü ve kont piyasaar ie igii öngörüerin teme amac Ayd n da 2015 y na kadar ofacak oan kont ihtiyac n öngörmek ve kont taebi ie kont arz n etkieyen nsrar ortaya koymakt r. B amaça b böümde kont ihtiyac ie kont taebini etkieyen nsrar inceenmekte ve de erendirimektedir. I.1.1 Demografi ve Nüfs Öngörüeri Kont ihtiyac ie kont taebini beireyen teme ve önceiki nsr demografi ve nüfs geifmeeridir. B nedene önceike Ayd n iinin demografi ve nüfs verieri snmaktad r. B çerçevede Ayd n iinin nüfs, göç, kentefme, kenti hane hak büyükükeri ve kenti hane hak say ar verimekte, nüfs, kentefme, kenti hane hak büyükü ü ve kenti hane hak say s na iifkin öngörüer yap maktad r. Ça fman n b afamas nda demografi ve nüfs verieri için Adrese Daya Nüfs Kay t Sisteminin y na iifkin oarak aç kanan verieri kan maktad r. Bna iave oarak güncei ini koryan ve e iimeri yans tan geçmif verier de kan maktad r. 32 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

34 Ayd n ii topam nüfs y ADNKS verierine göre 947 bindir. Türkiye nin topam nüfs 70.6 miyon ve Ayd n n Türkiye nüfs içindeki pay ise yüzde1.34 dür. Afa da Tabo.1 de Ayd n iinin y nüfs ie birikte 2000 ve öncesinde gene nüfs say m sonçar ie aç kanan nüfs büyükükeri birikte snmaktad r. TABLO.1 AYDIN VE TÜRK YE N N NÜFUSU YILLAR 1980 (1) 1985 (1) 1990 (1) 2000 (1) AYDIN (000) TÜRKİYE (000) AYDIN PAY % KAYNAK: Adrese Daya Nüfs Kay t Sistemi (1) Gene Nüfs Say m Sonçar, TÜ K Ayd n n topam nüfs büyükü ünü ve Türkiye nüfs içindeki pay n beireyen teme gösterge Ayd n iinin nüfs art f h z d r. Ayd n iinin nüfs art f h z Türkiye nin ortaama nüfs art f h z n n at nda gerçekefmektedir. Ayd n ve Türkiye nin nüfs art f oranar karf aft rma oarak afa da Tabo.2 de snmaktad r. Bna göre y itibari ie Ayd n n y k nüfs art f h z yüzde 0.80 dir. Türkiye nin y nda nüfs art f h z ise yüzde 1.26 d r. TABLO.2 AYDIN VE TÜRK YE N N NÜFUS ARTIfi HIZLARI (%) DÖNEMLER (1) (1) (1) AYDIN (%) TÜRKİYE (%) KAYNAK: Adrese Daya Nüfs Kay t Sistemi (1) Gene Nüfs Say m Sonçar, TÜ K erin nüfs art f nda iki teme nsr beireyici omaktad r. B nsrar n iki kent kaynak nüfs art f, ikincisi ise net göçtür. Ayd n ii net göç amaktad r. er hem göç amakta hem de göç vermektedir. Net göç rakam a nan ve verien göç rakamar n n fark d r ve pozitif ise iin net göç ad n göstermektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 33

35 Ayd n iinin net göç rakamar ve oranar afa da Tabo.3 de snmaktad r. Verier y ar aras na ait op b dönemdeki e iimeri yans tmaktad r sonras dönem için yeni nüfs verieri nedeni ie rakamsa bir öngörü yap amamaktad r. Ayd n ii aras nda dönemer itibari ie hem mtak oarak hem de oran oarak artan bir e iim ie göç am f op, 2000 y ndan sonra da net göç ama e iimi sürmektedir. TABLO.3 AYDIN NET GÖÇ VE NET GÖÇ ORANI DÖNEMLER NET GÖÇ KİŞİ NET GÖÇ ORANI % KAYNAK: erin Göç Göstergeeri TÜ K Ayd n iinin nüfs art f kaynakar kent kaynak ve göç kaynak nüfs art f oarak y ar için afa da Tabo.4 de snmaktad r. Bna göre y ar aras nda Ayd n iinin nüfs art f içinde net göç kaynak nüfs art f n n pay n n yüksedi i görümektedir. Kent kaynak nüfs art f ise hem mtak oarak hem de pay oarak azamaktad r. TABLO.4 AYDIN NÜFUS ARTIfi KAYNAKLARI DÖNEMLER NÜFUS ARTIŞI (000) NET GÖÇ MİKTARI (000) NET GÖÇ KAYNAKLI NÜFUS ARTIŞININ PAYI % KENT KAYNAKLI NÜFUS ARTIŞI (000) KENT KAYNAKLI NÜFUS ARTIŞININ PAYI % Demografi ve nüfs verieri ie gayrimenk ve kont sektörünü iifkiendiren önemi gösterge ierin kentefme oranar ie kenti (i ve içe merkezeri) nüfs büyükü üdür. Gayrimenk ve kont sektörü ie igii tüm göstergeerde i ve içe merkezerinde yafayan kenti nüfs büyükü ü dikkate a nmaktad r. 34 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

36 Ayd n iinin kentefme oran ie kenti nüfs büyükü ü y itibari ie ADNKS verieri ie afa da Tabo.5 de snmaktad r. Bna göre y itibari ie Ayd n da kentefme oran yüzde 56.7 ve kenti nüfs 537 bindir. TABLO.5 AYDIN KENTLEfiME ORANI VE KENTSEL NÜFUS DÖNEMLER NÜFUS (000) 947 KENTLEŞME ORANI (%) 56.7 KENTLİ NÜFUS (000) 537 KAYNAK: Adrese Daya Nüfs Kay t Sistemi Ayd n da kenti nüfs büyükü üne ba oarak kenti hane hak say s ise afa da Tabo.6 da snmaktad r. Kenti hane hak say s n n beireyicisi kenti nüfs büyükü ü ie birikte kenti hane hak n n ortaama büyükü üdür. Ayd n da kenti hane hak büyükü ü y itibari ie 3.45 kifi ve kenti hane hak say s 156 bindir. TABLO.6 AYDIN KENTL HANE HALKI SAYISI VE BÜYÜKLÜ Ü DÖNEMLER KENTLİ NÜFUS (000) 537 KENTLİ HANE HALKI BÜYÜKLÜĞÜ 3.45 KENTLİ HANE HALKI SAYISI (000) 156 KAYNAK: Adrese Daya Nüfs Kay t Sistemi Ayd n ie igii demografi ve nüfs verieri ve e iimeri inceendikten sonra b afamada Ayd n nüfsna iifkin 2015 y na kadar her y için öngörüer yap maktad r. Ayd n için nüfs öngörüerinde bnrken kan an teme varsay mar, nüfs art f h z n n kent kaynak nüfs art f h z ndaki yavafamaya ba oarak yavafayaca, net göç a m n n azaarak devam edece i ve sonç oarak nüfs art f h z n n Türkiye nin ortaama nüfs art f h z n n önemi öçüde at nda kaaca d r. Bna göre Ayd n n y nda yüzde 0.80 oan nüfs art f h z yavafamakta, 2010 y nda yüzde 0.73 e ve 2015 y nda yüzde 0.65 e geriemektedir. B art f oranar na ba oarak Ayd n nüfs 2010 y nda 968 bine, 2015 y nda ise 1.0 miyona ç kmaktad r. Ayd n ii nüfsnn Türkiye topam nüfs içindeki pay ise 2010 y nda yüzde1.32 ye, 2015 y nda ise yüzde 1.30 a geriemektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 35

37 TABLO.7 AYDIN VE TÜRK YE NÜFUS ARTIfi ÖNGÖRÜLER YILLAR TÜRKİYE NÜFUS ARTIŞ ORANI % TÜRKİYE NÜFUS (000) AYDIN NÜFUS ARTIŞ ORANI % AYDIN NÜFUS (000) AYDIN NÜFUS PAYI % Ayd n a iifkin yap an nüfs öngörüerine ba oarak gayrimenk ve kont sektörü için önemi bir di er gösterge kenti hane hak say s ve bna iifkin öngörüerdir. Ayd n da kentefme, kenti hane hak büyükü ü ve kenti hane hak say s na iifkin öngörüer afa da Tabo.8 de snmaktad r. Ayd n da kentefme oran n n s n r öçüde artmaya devam edece i öngörümektedir. Bna göre Ayd n da kentefme oran 2010 y nda yüzde 57.6, 2015 y nda ise yüzde 59.0 oacakt r. Kenti hane hak büyükü ü ise küçümeye devam edecektir, y nda 3.45 oan hane hak büyükü ü 2010 y nda 3.39 kifi, 2015 y nda ise 3.30 kifi oarak öngörümektedir. Bnara ba oarak Ayd n da y nda 537 bin oan kenti nüfs 2015 y nda 592 bine, kenti hane hak say s ise 156 binden 179 bine ç kmaktad r. TABLO.8 AYDIN KENTSEL NÜFUS VE HANE HALKI SAYISI ÖNGÖRÜLER YILLAR NÜFUS (000) KENTLEŞME ORANI % KENTLİ NÜFUS (000) KENTLİ HANE HALKI BÜYÜKLÜĞÜ KENTLİ HANE HALKI SAYISI (000) GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

38 I.1.2 Ayd n da Kont Stok Kont sektörü ve kont piyasaar na iifkin öngörüer içinde ikinci s rada mevct kont stokna iifkin inceeme ve de erendirmeer yap maktad r. Mevct kont stok iki aç dan de erendirimektedir. Bnar n iki mevct hane hak say s karf s nda bgün için kont ihtiyac n n veya fazas n n op omad, ikincisi ise mevct kont stoknn fiziki ve hkki yap s nedeni ie önümüzdeki dönemde yenieme ihtiyac dyan kont say s n n tespit edimesidir. B amaça b böümde Ayd n daki kont stokna iifkin verier snmakta ve de erendirimektedir. Önceike Ayd n daki kont stok say ar ve hkki drmar itibari ie de erendirimektedir. Ayd n da 2000 y itibari ie kont stok TÜ K in 2000 y Bina Say m ça fmas sonçar ie verimektedir y itibari ie Ayd n da topam kont say s d r. Kentse aanarda yer aan (i ve içe merkezeri) kont say s ise dür. Ayd n da 2000 y itibari ie yer aan mevct kontar n hkki yap s ise föyedir. Mevct kontar içinde infaat rhsat izni oan kont say s ve mevct kont say s içindeki pay yüzde 96 d r. Yap kan m izni oan kont say s ise ve mevct kont stok içindeki pay yüzde 59 dr y itibari ie Ayd n da kaçak yap afman n çok s n r ve say oarak çok az od görümektedir. TABLO.9 AYDIN KONUT STOKU 2000 GÖSTERGELER BİNA SAYISI KONUT SAYISI KONUT SAYISI (İL VE İLÇE) İNŞAAT RUHSAT İZNİNE SAHİP KONUT SAYISI YAPI KULLANIM İZNİNE SAHİP KONUT SAYISI İNŞAAT İZNİ OLMAYAN KONUT SAYISI İNŞAAT İZNİ/ KONUT SAYISI % YAPI KULLANIM İZNİ/ KONUT SAYISI % AYDIN KAYNAK : Bina Say m 2000, TÜ K GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 37