14 EYLÜL 1835 TARİHLİ NÜFUS DEFTERİNE GÖRE BODRUM DA MÜSLİM VE GAYR-İ MÜSLİMLER

Transkript

1 Tarih Okulu Dergisi (TOD) Journal of History School (JOHS) Aralık 2017 December 2017 Yıl 10, Sayı XXXII, ss Year 10, Issue XXXII, pp DOI No: Geliş Tarihi: Kabul Tarihi: EYLÜL 1835 TARİHLİ NÜFUS DEFTERİNE GÖRE BODRUM DA MÜSLİM VE GAYR-İ MÜSLİMLER Mehmet BAŞARAN Öz Çalışmamızın başlangıç kısmında Osmanlı nüfus sayımları, bu sayımların dönemsel durumları ve bunun sonucunda ortaya çıkanlar hakkında bilgilendirme yapıldı. Osmanlı Devleti nde asker ve vergi düzeninde yapılan değişimlerle birlikte gereksinim duyulan erkek nüfus sayımına geçilmiştir. Bu bağlamda Menteşe Sancağı Bodrum Kazasında da bu sayımlar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmamızda 14 Eylül 1835 tarihli ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi NFS.d numaralı nüfus defteri temel alınmıştır. Bodrum un Çarşı, Türk Kuyusu, Kelarlık, Eski Çeşme maa-tersane, Tepecik, Yeniköy, Çırkan, Umurca, Kiliselik mahalleleri, Bodrum Kalesi Topçıyan ve Gayr-i Müslimlerin nüfusu değerlendirilmek suretiyle Bodrum merkez nüfus ve bu nüfusun meslek yapılanması ve hane sahiplerinin fiziksel özellikleri ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Nüfus Sayımı, Bodrum Kazası, Müslim, Gayr-i Müslim. The Muslims and non-muslims in Bodrum According to the Census Registers Dated September 14, 1835 Abstract Some information was given at the introduction of this study about Ottoman's civil registers, their periodic situations and the inventories that came through. Ottoman Empire adopted male census which was required as a result of the changes made in the military order and the tax regime. In thi scontext, the counts were performed, as every where within the empire, in Bodrum which was in the Sanjack of Menteşe. Bu makale Mayıs 2016 da yapılan 4. Uluslararası Her Yönüyle Bodrum Sempozyumu nda sunulan bildirinin gözden geçirilmiş ve genişletilmiş halidir. Yrd. Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü.

2 Mehmet Başaran The population book of September 14, 1835 which was registered in the Ottoman Archives of Turkish Prime Ministry with the number NFS.d is used as the main source in this article. The districts of Bodrum like Çarşı, Türk Kuyusu, Kelarlık, Eski Çeşme maa-tersane, Tepecik, Yeniköy, Çırkan, Umurca, Kiliselik and Bodrum Castle Topçıyan and the population of the non-muslims in the city center and the professions and the physical characteristics of the people are all evaluated. Key Words: Census, Bodrum District, Muslim, non-muslim. Nüfus Defterlerinin Genel Özellikleri Toplumu oluşturan kişilerin sayı, cinsiyet, yaş, meslek ve eğitim durumlarının belirlenmesine yönelik yapılan nüfus sayımları toplumların sosyolojik, ekonomik ve tarihsel yönlerinin aydınlatılmasında önemli veri kaynağı oluştururlar. 1 Nüfus kayıtları şahısların adlarını vermekte ve aynı zamanda şahıslar için kullanılan lakapları ve meslekleri ile ilgili bilgiler vererek de yerleşimin kültürel ve ekonomik öğelerine ilişkin önemli kaynaklara ulaşmamızı sağlamaktadır. 2 Modern anlamda nüfus sayımı ise II. Mahmut döneminde gerçekleşmiştir. İlk tahrire İstanbul dan başlanmasına rağmen meydana gelen Osmanlı-Rus Savaşı nedeniyle ülke geneline yaygınlaşamamıştır. 3 Savaşın sona ermesinden sonra 1831 yılında yapılan sayımın en önemli amacı 1826 yılında Yeniçeri Ocağı nın kaldırılması ile yerine kurulacak Asakir-i Mansure-i Muhammediye Ordusu için askerî ve malî kaynakların tespit edilmesidir. Ayrıca 1831 sayımıyla vergilerin yeniden düzenlenmesi ve aşardan başka kişi başına senede bir defa vergi konulması da sağlanmıştır. 4 İlk nüfus kayıt örneklerinde kadınların yer almamasının nedeni, Osmanlı toplumunda, ekseriyetle devletin ihtiyaç duyduğu "ev" ve "aile" dışındaki alanlarda, özellikle belli bir fiziki yapıyı ve gücü gerektiren yolculuk, hareketlilik (ziraat, ticaret, bayındırlık, savaş yapma) gibi zor ve ağır şartları, konumları itibariyle onların üstlenememiş, üstlendirilmemiş 1 İsmail Kıvrım, Nüfus Defterlerine Göre 19. Yüzyılın Ortalarında Şebinkarahisar ın (Karahisar-ı Şarkî) Nüfus Yapısı, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S. 19, Ankara 2015, s Mehmet Güneş, Osmanlı Dönemi Nüfus Sayımları ve Bu Sayımları İçeren Kayıtların Tahlili, Akademik Bakış, C. 8, S. 15, Ankara (Kış) Mahir Aydın, Sultan II. Mahmud Döneminde Yapılan Nüfus Tahrirleri, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri, (28-30 Haziran 1989), İstanbul 1990, s Mübahat S. Kütükoğlu, Menteşe Sancağı 1830 (Nüfus ve Yerleşme), Ankara, 2010, s. 3. [294]

3 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler olmalarıdır. Buna geleneksel olarak izin verilmemesidir. Ayrıca, devrin devlet yönetimi anlayışında ve uluslararası ilişkilerde, "askerlik' ve "vergi mükellefiyeti" gibi geçerli olan iki önemli, ağır ve güç işin bayanlar tarafından yapılamayacağı, bundan dolayı bu görev veya mükellefiyetten onların ayrı tutulması gerektiği inancının temel alınmasıdır. Bundan dolayıdır ki, ilk nüfus sayımlarında hep erkekler dikkate alınmıştır. 5 Bodrum Kazası ve Mahalleler: Bodrum Kazası ile ilgili Salnamelerde kısaca şu bilgilere ulaşmak mümkündür. XIX. yüzyılın sonlarında Bodrum Kazası, kuzeyden Milas Kazası ve Mandalyat Körfezi; doğudan Muğla Kazası; güneyden İstanköy Körfezi, İstanköy Boğazı ve açıkları; batıdan, Adalar Denizi (Ege) ile sınırlı ve çevrilidir. Yüzölçümü 787 km 2 dir. Bodrum'un 11 mahallesinin yanı sıra Seralvahi ve Karaabâd isimli iki nahiyesi ile 41 adet köyü bulunmaktadır. 6 Evliya Çelebi nin kale içinde 100 hane olarak gösterdiği Bodrum un nüfusu zamanla giderek artmaya başladı. Nitekim XVIII. yüzyılın başlarında kale dışında yerleşmeler görüldü ve Bodrum kale dışında bir iskân yeri şeklinde ortaya çıktı. Halkın ihtiyacının giderilmesinde bu yıllarda Bodrum da görevli Eğribozlu Mustafa Paşa nın gayretleri olmuş ve Paşa 1723 te kale dışında bir de cami yaptırmıştır. Bu yüzyılın ilk yarısında liman kıyısında sonradan adı Tepecik olan bir mahalle daha oluştu ve burada 1740 ta Mustafa Paşa nın kâhyası bir cami daha inşa ettirdi. Böylece Bodrum yavaş yavaş bir kasaba hüviyetine bürünmeye başladı. Suyun sınırlı oluşu su kuyularının açılmasına ve bunların da yerleşmeyi yönlendirmesine sebep oldu. XVIII. yüzyıl sonlarında ve XIX. yüzyıl başlarında Bodrum da Çarşı, Eski Çeşme, Kelarlık, Türk Kuyusu, Umurca ve Yeniköy adlı mahalleler bulunuyordu. Ayrıca bunlara yine XVIII. yüzyılın son çeyreğinde meydana geldiği bilinen 5 İbrahim Güler, XIX. Yüzyıl İkinci Çeyreğinde Bodrum da Nüfus Hareketleri: Bir Yoklama Defteri nin Düşündürdükleri, 2. Uluslararası Her Yönüyle Bodrum Sempozyumu, 9-12 Mayıs 2011, Bodrum 2011, s H (1891/92) Aydın Vilayet Salnamesi, s ; H (1893/94) Aydın Vilayet Salnamesi, s ; H (1894/95) Aydın Vilayet Salnamesi, s [295]

4 Mehmet Başaran Tersane ile Bizans kilisesi harabeleri üzerinde kurulduğu için Kiliselik adıyla anılan bir mahalle daha ilâve edildi. 7 Bu bağlamda Başbakanlık Osmanlı Arşivi nden aldığımız 3126 numaralı Nüfus Defterinde bunlara ilaveten Çırkan adı verilen bir kayıtta yer almaktadır ki bu aslında bir mahalle değil köy olarak geçmektedir. 14 Eylül 1835 tarihli bu defter de Tersane Mahallesi, Mahalle-i Eski Çeşme maa Mahalle-i Tersane yer almaktadır Numaralı Bodrum Nüfus Defterinin Tanımı Çalışmamızın temelini oluşturan Bodrum Nüfus Defteri, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi nde, NFS.d koduyla, 3126 numarada kayıtlıdır. 21 Ca (Cemaziyü l-evvel) 1251 / (M. 14 EYLÜL 1835) tarihli olan bu defter 19 x 49,5 cm. ölçülerinde 176 sayfadır. 1, 12-16, 27-32, 39-42, 57-60, 72-76, 84-88, 95-98, , , ve sayfa ve sayfa aralarının boş olduğu belirtilmiştir. İkinci sayfası, Ber-mucib- müstahsen Menteşe Sancağı ittisalinde ve sevahil-i Bahr-i Sefid de kâin Bodrum Kazasında sakin ehl-i İslam ve reayanın müceddeten tahriri hususuna irade-i seniyye taalluk buyurularak kaza-yı mezburun mahallat ve kurasında bulunan bi l-cümle nüfus-u zükur müceddeten tahrir olunmağın ber-vech-i ati beyan oluna. Fi el-yevmü l-hadi ve l-işrin min şehr-i Cemaziyü l-ula sene ahdi ve hamsin ve mie-teyn ve elf ifadesiyle başlamaktadır. Nüfus Defterinde aşağıda tabloda da görüleceği üzere belirttiğimiz sıra içerinde mahalleler yer almaktadır. Oldukça düzgün tutulmuş olan bu defterde diğer nüfus defterlerinde gördüğümüz hane kelimesi yerine menzil kullanılmış ve bu menziller içerinde yer alanlar tek tek numaralandırılmıştır. Örneğin; Türk Kuyusu Mahallesi nde 21 numaralı menzilde, menzil sahibi olarak yer alan Orta Boylu Kara Sakallı Hacı Ahmet Dayı Oğlu Hacı Hüseyin yer almış, ondan sonra gelenler, genel numara sırası yani genel kişi sayısı takip edilerek; 37. kişi olarak Oğlu Ahmet, 38. kişi olarak Oğlu Ali ve 39. kişi olarak da Oğlu Mustafa kayıt edilmiştir. 7 Tuncer Baykara, Bodrum, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 6, s [296]

5 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Mahalle Adı Nüfus Defterinde Hane Kişi Yer Aldığı Sayfalar Mahalle-i Çarşı Mahalle-i Türk Kuyusu Mahalle-i Kelarlık Mahalle-i Eski Çeşme maa Mahalle-i Tersane Mahalle-i Tepecik Mahalle-i Yeniköy Karye-i Çırkan Mahalle-i Umurca Mahalle-i Kiliselik Kale-i Bodrum Topçıyan der-mütemekkin Bodrum Reaya Toplam MAHALLE-İ ÇARŞI: Meslek Yapılanması: Bu mahallede resmi görevli olarak 36 yaşında olan Muhtar-ı Evvel Orta Boylu Kumral Köse Sakallı Salih Efendi bin Ali aynı zamanda Türk Kuyusu Mahallesi nde İmamlık yaptığı belirtilmiştir. Muhtar-ı Sani olarak da 55 yaşında olan Orta Boylu Kır Sakallı Ali Oğlu Mustafa bin Ali yer almış ve bu kişinin aynı zamanda Debbağ olarak da özel işiyle uğraştığı kayıt edilmiştir. Ayrıca, 38 yaşında Uzun Boylu Kırca Sakallı Mustafa Efendi bin Mehmet in de Mahalle İmamı olduğu belirtilmiştir. Bu resmi görevler yanında sahil yerleşimi özelliği olarak da Kayıkçı mesleğinin 10 kişi tarafından yürütüldüğü ve 8 kişinin de Çiftçi ve 3 kişinin de Irgat olarak ziraat işiyle uğraştığı anlaşılmaktadır. 6 kişi Ticaret, 4 kişi Dikici, 3 kişi Kahveci, 2 kişi Bakkal, 1 kişi de Semerci mesleklerini Çarşı Mahallesi nde yerine getirmekteydiler. İsim ve Lakapları: İsimler: Hane sahiplerinin isimlerinin büyük çoğunluğunu, hemen hemen tüm nüfus defterlerinde gördüğümüz üzere Mehmet, Mustafa, Ali ve [297]

6 Mehmet Başaran Hasan oluşturmaktadır. Bu mahallede de 20 kişinin Mustafa, 15 kişinin Mehmet, 13 er kişinin de Ali ve Hasan adını taşıdığını görmekteyiz. Sonra sırasıyla 7 kişinin Ahmet, 6 Kişinin Hüseyin adını taşıdığını belirtebiliriz. Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Mustafa, Ali ve Hasan adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir. Bunların yanında mahalle de bir de zenci olduğu ve Mercan adıyla kayıt edilerek, ticaretle uğraşan Bekir Hoca bin Yusuf un Gulamı 8 olduğu anlaşılmaktadır. Lakaplar: Faralyalı, Arnavut, Göreceli, Giritli, Bacaksız, El-hacc, Hacı, Efendi, Kapucu, Sagir, Şerif, Şeyh, Topal, Köse, Mazurü'l-Çeşm ve Uzun gibi kişilerin geldikleri yer, meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Ali Bali Oğlu müteveffa Hasanoğlu, Ali Beyoğlu, Ali Çavuş Oğlu, Ali Oğlu, Ali Reis Oğlu, Çalık Hasan Oğlu, Çandarlı Oğlu, Çeltik Oğlu, Çenberci Oğlu, Eskici Emir Mehmet Oğlu, Hacı Ali Oğlu, Hacı Emir Oğlu, Hacı İbrahim Oğlu, Hacı Molla Oğlu Molla, Hacı Ömer Oğlu, Hacı Topçu Oğlu, Helvacı Ahmet Oğlu, Kamalı Efendi Oğlu, müteveffa Mustafa Oğlu, Kapucu Oğlu Hacı, Kara Halil Oğlu, Koca Ali Oğlu, Koca Bıyık Oğlu, Köse Oğlu, Lâpsekili Oğlu, Marmarisli Mecnun, Molla Kapudan, Muslihi Oğlu, Osman Ağa Oğlu, Osman Çavuş Oğlu, Ömer Ağa Oğlu, Pabuşçu Kadir Oğlu, Poryaz Oğlu, Sakallı Oğlu, Salih Oğlu, Selam Oğlu, Süleyman Oğlu ve Fettah Oğlu. Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri: 37 kişi Orta Boylu, 17 kişi ise Uzun ve 5 kişi de Kısa Boylu olarak belirtilmiştir. Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 20 Ak Sakallı 5 Kumral Sakallı 2 8 Gulam: Tüyü, bıyığı çıkmamış delikanlı. Köle, esir, kölemen. [298]

7 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Kara Sakallı 1 Bıyıklı Ter Bıyıklı 8 Kumral Bıyıklı 8 Sarı Bıyıklı 4 Kara Bıyıklı 2 Kır Bıyıklı 1 Bu özellikleri yanında 6 kişinin şabb-ı emred 9, 1 kişinin de mazürü lçeşm 10 ve topal olduğu yer almaktadır. Yaş Özellikleri: 57 hanede 106 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 1 ve 85 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 27 dir. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 35 kişisi baba ve oğul, 9 kişisi karındaş (kardeş), 2 kişisi de üvey oğul ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 1 kişi sayımın yapılmasının ardından 1838/1839 yılları arasında İzmir e (reft) giderken, 1 kişinin de oğlu (tevellüd) olmuştur. 2. MAHALLE-İ TÜRK KUYUSU: Meslek Yapılanması: Bu mahallede, 40 yaşında olan Orta Boylu Kumral Sakallı Küçük Hüseyin Oğlu Hüseyin bin Mehmet Muhtar-ı Evvel, 42 yaşında olan Uzun Boylu Kır Köse Sakallı Veli oğlu İbrahim bin Ali Muhtar-ı Sani ve, 40 yaşında olan Orta Boylu Kara Sakallı Hüseyin Efendi bin Hacı Mehmet Müftü yü Belde olarak resmi ve dini görevleri yerine getirdikleri belirtilmiştir. Bir önemli resmi görevli de 58 yaşında olan Hasan Kalfa bin Mustafa nın yapmış olduğu Muallim-i Sıbyanlık göreviydi. 9 Şabb-ı Emred: Bıyığı, sakalı henüz çıkmış delikanlı. 10 Mazürü l-çeşm: Gözlerinden rahatsız. [299]

8 Mehmet Başaran Ayrıca, 29 kişi Çiftçi ve 4 kişi de Irgatlık mesleği ile ziraatla uğraşırken, 7 kişi Kayıkçılık yapmaktadır. 4 kişi Ticaret, 2 kişi Dikici, 1 er kişi de Aşçı, Deveci, Eskici, Tüfekçi ve Hancı mesleklerini yapmaktaydılar. İsim ve Lakapları: İsimler: Ahmet, Mehmet, Ali ve Hüseyin çoğunluğu oluşturmaktadır. Mahallede de 20 kişinin Mehmet, 15 kişinin Ali, 15 kişinin Hüseyin 13 kişinin Mustafa, 11 kişinin Hasan ve 10 kişinin de Ahmet adını taşıdığını görmekteyiz. Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Ahmet, Mehmet, Ali ve Mustafa adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir. Bunların yanında mahalle de bir de zenci olduğu anlaşılmaktadır. Lakaplar: Giritli, Karaovalı, Milaslı, Hacı, Molla ve Kabadayı gibi kişilerin geldikleri yer, meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Abdi Oğlu, Baba Ali Oğlu, Debbağ İsmail Oğlu, Deliceli Oğlu, Demirci Oğlu, Emir Ömer Oğlu, Gökçe Oğlu, Habib Oğlu, Hacı Ahmet Dayı Oğlu, Hacı Çakır Oğlu, Hacı Hasan Oğlu, Hacı Musa Oğlu müteveffa Ahmet Oğlu, İbiş Oğlu İğneci Oğlu, İnce Oğlu, İsmail Reis Oğlu, Kadı Ahmet Damadı, Keleş Oğlu, Kır Ahmet Oğlu, Kırlı Oğlu, Koca Bıyık Oğlu, Kocaman Oğlu, müteveffa Hasan Oğlu. Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri: 49 kişi Orta Boylu, 17 kişi ise Uzun ve 2 kişi de Kısa Boylu olarak belirtilmiştir. Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 17 Ak Sakallı 8 Kumral Sakallı 8 Kara Sakallı 6 Bıyıklı Kumral Bıyıklı 11 Sarı Bıyıklı 5 Ter Bıyıklı 5 Kara Bıyıklı 3 [300]

9 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Bu özellikleri yanında 5 kişinin şabb-ı emred, 1 er kişinin de topal, yekçeşm 11, alil 12 ve dilsiz olduğu yer almaktadır. Yaş Özellikleri: 56 hanede 115 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 1 ve 80 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 29 dur. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 42 kişisi baba ve oğul, 5 kişisi karındaş (kardeş), 1 kişisi de kayınpeder ve damat ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 4 kişi sayımın yapılmasının ardından 18378/1839 yılları arasında öldüğü (fevt), 2 kişinin başka mahalleye (reft) gittiği, 3 kişinin de oğlu (tevellüd) olmuştur. 3. MAHALLE-İ KELARLIK: Meslek Yapılanması: Bu mahallede, 45 yaşında olan Uzun Boylu Kır Sakallı Murabıt Oğlu Hafız Hüseyin bin İbrahim in Mehmet Muhtar-ı Evvel, 55 yaşında olan Orta Boylu Kır Sakallı Kara Mehmet bin İbrahim Muhtar-ı Sani ve aynı zamanda Çiftçilik ile de uğraşmaktaydı. 38 yaşında olan Orta Boylu Kara Sakallı Sarı Hüseyin Oğlu Abdullah Efendi bin Hüseyin Mahalle İmamı olarak resmi ve dini görevleri yerine getirmekteydi. Bu resmi ve dini göreve ek olarak 1 kişinin de müezzinlik yaptığı belirtebiliriz. Ayrıca 18 kişi Çiftçi ve 1 kişi de Irgat olarak ziraat işinde yer almaktadır. 1 kişi Ticaret, 1 kişi Kasap, 1 kişi Tellak olarak kayda geçerken 1 kişinin de sipahi tekaüdü olduğu belirtilmekteydi. İsim ve Lakapları: İsimler: Mehmet, Hüseyin ve Ali çoğunluğu oluşturmaktadır. Mahallede 13 kişinin Mehmet, 11 kişinin Hüseyin ve 6 şar kişinin de Ali ve Hasan adını taşıdığını görmekteyiz. 11 Yek-Çeşm: Tek Gözlü. 12 Alil: Hastalıklı, sakat. [301]

10 Mehmet Başaran Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Mehmet, Ali ve İbrahim adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir. Lakaplar: Delioğlan, Kara, Uzun, Solak, Molla, Hafız ve Hatip gibi kişilerin meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Abdurrahman Oğlu, Ali Ağa Oğlu, Arnavut Oğlu, Benli Ali Oğlu, Danacı Oğlu, Emir Oğlu, Hatip Oğlu, İmdat Oğlu Halil, Kel Mehmet Oğlu, Kokulu Oğlu, Koyuncu Oğlu, Köse Ali Oğlu, Köseoğlu, Murabıt Oğlu, Osman Oğlu, Peçeli Gözlü Oğlu, Sarı Hüseyin Oğlu. Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri:28 kişi Orta Boylu, 7 kişi ise Uzun Boylu olarak belirtilmiştir. Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 14 Ak Sakallı 2 Kumral Sakallı 2 Kara Sakallı 1 Bıyıklı Kumral Bıyıklı 2 Kır Bıyıklı 2 Kara Bıyıklı 2 Sarı Bıyıklı 1 Bu özellikleri yanında 1 kişinin de solak olduğu yer almaktadır. Yaş Özellikleri: 31 hanede 62 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 2 ve 75 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 28 dir. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 29 kişisi baba ve oğul, 1 kişisi karındaş (kardeş), 2 kişisi de üvey oğul ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. [302]

11 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 1 kişi sayımın yapılmasının ardından 1837/1839 yılları arasında öldüğü (fevt), 1 kişinin başka mahalleye (reft) gittiği belirtilmiştir. 4. MAHALLE-İ ESKİ ÇEŞME MAA-TERSANE: Meslek Yapılanması: Bu mahallede, 45 yaşında olan Uzun Boylu Kumral Sakallı Dizdaroğlu Ahmet Hoca bin Mustafa Muhtar-ı Evvel görevinin yanında aynı zamanda Muallim-i Sıbyan görevini de yerini getirmekteydi. 48 yaşında olan Orta Boylu Kır Sakallı Mehmet Efendi bin İsmail Mahalle İmamı olarak resmi ve dini görevleri yerine getirirken, 42 yaşında olan Orta Boylu Kır Sakallı Ali bin İsmail Müderris olarak, 58 yaşında olan Orta Boylu Kır Sakallı Molla Sarı Hasan Bedeli Ahmet bin Mustafa ise Türbedarlık görevini yerine getirmekteydi. Ayrıca 34 kişi Çiftçi ve 7 kişi de Irgat olarak ziraat işinde yer almaktadır. 8 kişi Kayıkçı, 3 kişi Ticaret, 2 kişi de Devecilik ile uğraşırken, 1 er kişi de Berber, Değirmenci, Demirci, Kahveci, Kasap ve Yorgancılık gibi meslekleri yapmaktaydılar. İsim ve Lakapları: İsimler: Hasan, Mehmet, Hüseyin, Ali ve Ahmet çoğunluğu oluşturmaktadır. Mahallede 25 kişinin Hasan, 22 kişinin Mehmet, 21 kişinin Hüseyin, 17 kişinin Mustafa, 14 kişinin Ali ve 12 şer kişinin de Ahmet ve İbrahim adını taşıdığını görmekteyiz. Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Mustafa, Mehmet ve Abdullah adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir. Lakaplar: Dereköylü, Karadenizli, Hacı, Molla, Emir, Seyit, Yamalak, A mâ 13, Yek-çeşm gibi geldikleri yer, meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Güllü Oğlu, Hacı Ahmet Oğlu, Hacı Karışlı Oğlu, Hacı Mahmut Oğlu, Hacı Salih Oğlu, İmam Oğlu, Kasap Oğlu, Antalyalı Oğlu, Berber Oğlu, Bitezli Hacı Hasan Oğlu, Çandarlı 13 A mâ: Kör. [303]

12 Mehmet Başaran Oğlu, Çoban Ömer Oğlu, Dağlı Ahmet Oğlu, Danacı Oğlu, Dede Bekir Oğlu, Demirci Hacı Mehmet Oğlu, Dizdar Oğlu, Gazi Oğlu, Gökçe Ali Oğlu, Güzel Oğlu, Kara Hasan Oğlu, Kara Hüseyin Oğlu, Kasap Ali Oğlu, Kasap Oğlu, Koca Ali Oğlu, Koca Halil Oğlu. Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri: 53 kişi Orta Boylu, 21 kişi Uzun Boylu ve 6 kişi de Kısa Boylu olarak belirtilmiştir. Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 26 Ak Sakallı 11 Kara Sakallı 5 Kumral Sakallı 3 Sarı Sakallı 2 Bıyıklı Kumral Bıyıklı 17 Kara Bıyıklı 8 Sarı Bıyıklı 5 Ter Bıyıklı 1 Bu özellikleri yanında 1 kişi Şabb-ı Emred, 3kişiA mâ, 1 kişi de Yekçeşm olduğu yer almaktadır. Yaş Özellikleri: 79 hanede 151 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 1 ve 90 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 28 dir. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 67 kişisi baba ve oğul, 1 kişisi karındaş (kardeş), 1 kişisi üvey oğul ve 1 kişisi de üvey kardeş ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 5 kişi sayımın yapılmasının ardından 1837/1839 yılları arasında öldüğü (fevt), 3 kişinin başka mahalleye ve hacca (reft) gittiği ve 5 kişinin de oğlu (tevellüd) olduğu belirtilmiştir. [304]

13 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler 5. MAHALLE-İ TEPECİK: Meslek Yapılanması: Bu mahallede, 55 yaşında olan Orta Boylu Kır Sakallı Ali Reis bin Hüseyin Muhtar-ı Evvel görevinin yanında aynı zamanda Kayıkçı görevini de yerini getirmekteydi. 50 yaşında olan Orta Boylu Kır sakallı Hacı Süleyman bin Ali Muhtar-ı Sani olarak görev yaparken, 45 yaşında olan Uzun Boylu Kır Sakallı Hacı Mustafa Efendi bin Hacı İsmail Mahalle İmamı olarak resmi ve dini görevleri yerine getirmekteydi. Bu resmi ve dini görevliler yanında, 1 er kişi Asakir-i Mansure Süvari Binbaşısı, Redif Mansure Sağ Kol Ağası, Katib-i Divan, Kayyum ve 2 şer kişi de Sipahi Tekaüdü olarak meslek yapılanmasında yerini almaktaydı. Bu resmi görevliler yanında 15 kişi Çiftçi ve 3 kişi de Irgat olarak ziraat işinde yer almaktadır. 5 kişi Kayıkçı, 1 kişi Kayık Hocası, 7 kişi Ticaret, 2 kişi de hademe, 1 er kişi de Hamamcı, Nalbant ve Semerci gibi meslekleri yapmaktaydılar. İsim ve Lakapları: İsimler: Mehmet, Hasan, Ali ve Mustafa çoğunluğu oluşturmaktadır. Mahallede 21 kişinin Mehmet, 15 kişinin Hasan, 14 kişinin Ali ve 12 kişinin de Mustafa adını taşıdığını görmekteyiz. Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Mehmet, Mustafa ve Ahmet adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir. Lakaplar: Boşnak, Hacı, Molla, Hoca, Seyit, Kapudan, Arap, Âşık, Küçük gibi geldikleri yer, meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Hacı İbrahim Oğlu, Hacı Kandır Oğlu, Hamamcı Oğlu, Helvacı Oğlu, Salih Oğlu, Arap Hacı Hasan Oğlu, Arap Oğlu, Ateş Oğlu, Berber Ali Oğlu, Çamur Ahmet Oğlu, Dağlı Ahmet Oğlu, Hacı Himmet Oğlu, Hüseyin Arap Oğlu, Hüseyin Bey Oğlu, Kâtip Hacı Hasan Oğlu, Koca AhmetOğlu, Küçük İbrahim Oğlu, Mehmet Ali Oğlu, Süleyman Kadı Oğlu, Topal Mehmet Oğlu, Topçu Veli Oğlu, Tosun Oğlu. Bu mahallede 2 tane de zenciye rastlanmaktadır. Abdullah ve Mercan isimlerini taşıyan bu zenciler Gulam olarak hizmet vermekteydiler. [305]

14 Mehmet Başaran Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri: 46 kişi Orta Boylu, 22 kişi Uzun Boylu ve 1 kişi de Kısa Boylu olarak belirtilmiştir. Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 28 Ak Sakallı 6 Kara Sakallı 2 Bıyıklı Kumral Bıyıklı 7 Kara Bıyıklı 6 Ter Bıyıklı 6 Sarı Bıyıklı 3 Kır Bıyıklı 1 Bu özellikleri yanında 7 kişinin de Şabb-ı Emred olduğu yer almaktadır. Yaş Özellikleri: 60 hanede 121 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 2 ve 85 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 27 dir. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 46 kişisi baba ve oğul, 8 kişisi abi kardeş, 4 kişisi de üvey oğul ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 2 kişi sayımın yapılmasının ardından 1837/1839 yılları arasında öldüğü (fevt) belirtilmiştir. 1 kişinin Hicaz a (reft) gittiği ve 5 kişinin de oğlu (tevellüd) olduğu belirtilmiştir. 6. KARYE-İ YENİKÖY: Meslek Yapılanması: Bu mahallede resmi görevli olarak 50 yaşında olan Muhtar-ı Evvel Orta Boylu Kara Sakallı Tavaslıoğlu İbrahim bin Ali aynı zamanda Kahvecilik yaptığı belirtilirken, 35 yaşında Orta Boylu Siyah Sakallı Osman bin İsmail in de Mahalle İmamı olduğu belirtilmiştir. [306]

15 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Bu resmi görevler yanında 20 kişinin de Çiftçi ve 2 kişinin de Irgat olarak ziraat işiyle uğraştığı anlaşılmaktadır. 3 kişi Hademe, 2 kişi Kahveci, 1 kişi Berber, 1 kişi Kasap, 1 kişi Oduncu, 1 kişi Satıcı ve 1 kişi de Pabuşçu mesleklerini Yeniköy Mahallesi nde yerine getirmekteydiler. İsim ve Lakapları: İsimler: Hane sahiplerinin isimlerinin büyük çoğunluğunu, hemen hemen tüm nüfus defterlerinde gördüğümüz üzere Mehmet, Mustafa, Ali, Hasan ve Ahmet oluşturmaktadır. Bu mahallede de 12 kişinin Mehmet, 10 kişinin Mustafa, 9 ar kişinin Ali ve Hasan adını taşıdığını görmekteyiz. Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Hüseyin ve Ali adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir. Lakaplar: Hacı, Kara, Akçe, Meczub ve Molla gibi meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Akçe Oğlu Mehmet Oğlu, Bacaksız Ömer Oğlu, Cennet Oğlu, Emir Oğlu, Hacı Davud Oğlu, Karasülük Oğlu, Kırlı Oğlu, Ömer Oğlu, Sametli Oğlu, Sarı Ahmet Oğlu, Tabak Oğlu, Tavaslı Halil Ağa Oğlu, Tavaslı Oğlu. Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri:29 kişi Orta Boylu, 7 kişi ise Uzun ve 3 kişi de Kısa Boylu olarak belirtilmiştir. Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 15 Ak Sakallı 4 Kara Sakallı 2 Bıyıklı Kumral Bıyıklı 7 Kara Bıyıklı 6 Ter Bıyıklı 4 Sarı Bıyıklı 1 [307]

16 Mehmet Başaran Yaş Özellikleri: 33 hanede 79 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 1 ve 75 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 25 dir. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 42 kişisi baba ve oğul, 3 kişisi de üvey oğul ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 4 kişi sayımın yapılmasının ardından 1838/1839 yılları arasında (fevt) ölmüşlerdir. 7. KARYE-İ ÇIRKAN: Meslek Yapılanması: Bu mahallede resmi görevli olarak 45 yaşında olan Muhtar-ı Sani Orta Boylu Kumral Sakallı Molla Hüseyin bin İbrahim aynı zamanda Karye İmamlığı da yaptığı belirtilmekteydi. Bu resmi görevler yanında 15 kişinin de Çiftçi ve 10 kişinin de Devecilik işiyle uğraştığı anlaşılmaktadır. İsim ve Lakapları: İsimler: Hane sahiplerinin isimlerinin büyük çoğunluğunu, hemen hemen tüm nüfus defterlerinde gördüğümüz üzere Mehmet, Hasan, Hüseyin ve Ali oluşturmaktadır. Bu mahallede de 14 kişinin Mehmet, 7 şer kişinin Hasan ve Hüseyin ve 6 kişinin de Ali adını taşıdığını görmekteyiz. Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Mehmet, Hasan ve Ali adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir Lakaplar: Deli, Kara, Koca, Kadı, Mecnun, Molla ve Topal gibi meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Kara Mahmut Oğlu, Külhancı Oğlu, Deveci Deli Hüseyin Oğlu, Hacı Yusuf Oğlu, Halil Paşa Oğlu, İnce Oğlu, Kabadayı Oğlu, Kara Hüseyin Oğlu, Kasap Oğlu, Kenan Oğlu, Kıbrıslı Oğlu müteveffa Hüseyin Oğlu, Koca Ömer Oğlu, Kuru Sıkı Oğlu, Lokmacı Oğlu, Nasuh Oğlu, Nebi Oğlu, Sarı Ahmet Oğlu, Semerci Oğlu, Soytarı Oğlu. Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri:27 kişi Orta Boylu, 4 kişi ise Uzun ve 2 kişi de Kısa Boylu olarak belirtilmiştir. [308]

17 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 8 Kumral Sakallı 3 Ak Sakallı 3 Kara Sakallı 3 Bıyıklı Ter Bıyıklı 5 Kara Bıyıklı 3 Kumral Bıyıklı 2 Sarı Bıyıklı 2 Bunun yanında 3 kişi de Şabb-ı Emred olarak yer almaktaydı. Yaş Özellikleri: 30 hanede 67 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 1 ve 90 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 24,5 dur. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 33 kişisi baba ve oğul, 3 kişisi karındaşlık (kardeş), 1 kişisi de üvey oğul ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 1 kişisi sayımın yapılmasının ardından 1838/1839 yılları arasında (fevt) ölmüş, 1 kişinin de oğlu (tevellüd) doğmuştur. 8. MAHALLE-Yİ UMURCA: Meslek Yapılanması: Bu mahallede resmi görevli olarak 24 yaşında olan Muhtar-ı Evvel Uzun Boylu Kara Sakallı Hacı Mehmet aynı zamanda Tahancılık mesleğini de yaptığı belirtilmekteydi. 40 yaşında olan Orta Boylu Kumral Sakallı Keçeci Mehmet oğlu Süleyman da Muhtar-ı Sani görevinin yanında Çiftçilik de yapmaktaydı. Orta boylu Şabb-ı Emred Molla Mustafa bin Mehmet ise 17 yaşında olup Mahalle İmamlığı görevini yürütmekteydi. [309]

18 Mehmet Başaran 40 yaşında olan Orta Boylu Kumral Sakallı İsmail oğlu Ali Efendi ise Muallim-i Sıbyan olarak görev yapmaktaydı. Bu resmi görevler yanında 46 kişi Çiftçi ve 6 kişi de Irgatlık yaparak ziraat ile uğraşırken, 3 kişi Kayıkçı, 12 kişi Helvacı ve 1 er kişi de Çoban, Demirci, Eskici, Hademe ve Satıcılık işiyle uğraştığı anlaşılmaktadır. Mehmet bin Abdullah adlı bir zenci de yukarı da belirttiğimiz Muhtar-ı Evvel in gulamı olarak hizmet vermekteydi. İsim ve Lakapları: İsimler: Hane sahiplerinin isimlerinin büyük çoğunluğunu, hemen hemen tüm nüfus defterlerinde gördüğümüz üzere Mehmet, Hasan, Hüseyin ve Mustafa oluşturmaktadır. Bu mahallede de 34 kişinin Mehmet, 21 kişinin Hasan, 18 er kişinin de Hasan ve Hüseyin ve 17 kişinin de Ali adını taşıdığını görmekteyiz. Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Mustafa, Mehmet, Hasan ve Ali adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir. Lakaplar: Hacı, Kara, Deli, Kızıl, Mecnun, Molla, Tahtacı ve Topal gibi meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Kadı Oğlu, Hacı Oğlu, Himmet Oğlu, Koca Bekir Oğlu, Osmancık Oğlu, Sakallı Oğlu, Ahmet Oğlu, Deli Hüseyin Oğlu, Hasan Dayı Oğlu, Hasan Oğlu, İsmail Oğlu, Keçeci Mehmet Oğlu, Koca İri Oğlu, Köse Oğlu, Menfur Oğlu, Molla Ahmet Oğlu, Tahtacı Çolak İsmail Oğlu, Boz İmam Oğlu, Derviş Oğlu, Ekiz Oğlu, Emir Oğlu Ömer Oğlu, Hacı İbrahim Oğlu, Hacı Musa Oğlu, Hacı Reis Oğlu, Hamamcı Kel Hasan Oğlu, Hüseyin Oğlu, İmam Oğlu, Kara Derviş Oğlu, Kara İsmail Oğlu, Kara Mustafa Oğlu, Keçeci Deli Hüseyin Oğlu, Koca Hasan Oğlu, Koca Hüseyin Oğlu, Koca Sarı Oğlu, Kör İsmail Oğlu, Ömer Oğlu, Şaban Oğlu, Topçu Oğlu, Yusuf Oğlu. Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri: 67 kişi Orta Boylu, 12 kişi ise Uzun ve 4 kişi de Kısa Boylu olarak belirtilmiştir. Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 19 Kumral Sakallı 10 Kara Sakallı 10 [310]

19 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Ak Sakallı 4 Bıyıklı Ter Bıyıklı 12 Kumral Bıyıklı 9 Kara Bıyıklı 7 Sarı Bıyıklı 6 Bunun yanında 5 kişi de Şabb-ı Emred olarak yer almaktaydı. Yaş Özellikleri: 79 hanede 176 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 1 ve 82 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 21,5 dur. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 76 kişisi baba ve oğul, 20 kişisi karındaşlık (kardeş) ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 11 kişisi sayımın yapılmasının ardından 1838/1839 yılları arasında (fevt) ölmüş, 2 kişi Hacc a (reft) gitmiş, 1 kişi de Mansure ye (reft) girmiştir. 9. MAHALLE-Yİ KİLİSELİK: Meslek Yapılanması: Bu mahallede resmi görevli olarak 35 yaşında olan Orta Boylu Kara Sakallı Mehmet bin Mustafa Mahalle İmamı olarak görev yaparken, 26 yaşında olan Uzun Boylu Siyah Sakallı Mehmet bin Mustafa Muhtar-ı Evvel görevini yaptığı belirtilmekteydi. Bu resmi görevler yanında 14 kişi Çiftçi ve 1 er kişi de Debbağ, Demirci, Hademe, Ticaret, Nalband, Saraç, Sığır Çoban, Değirmenci mesleğiyle uğraştığı anlaşılmaktadır. 1 kişi de talebe olarak yer almaktaydı. İsim ve Lakapları: İsimler: Hane sahiplerinin isimlerinin büyük çoğunluğunu, hemen hemen tüm nüfus defterlerinde gördüğümüz üzere Mehmet, Ali, Hüseyin ve Mustafa oluşturmaktadır. Bu mahallede 13 kişinin Mehmet, 12 kişinin Ali ve 10 kişinin Hüseyin ve 8 kişinin de Mustafa adını taşıdığını görmekteyiz. [311]

20 Mehmet Başaran Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Ali, Mustafa ve Ahmet adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir. Lakaplar: Hacı, Molla, Reis, Küçük, İncirci ve Çineli gibi meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Hacı Oğlu, Ali İmam Oğlu, Bayram Oğlu, Çolak Ahmet Oğlu, Hacı Osman, İmam Oğlu, Karaca Ali Oğlu, Karaca Oğlu, Kebapçı Oğlu, Koca Halil Oğlu, Molla Ahmet Oğlu, Molla Halil Oğlu. Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri:25 kişi Orta Boylu, 14 kişi ise Uzun Boylu olarak belirtilmiştir. Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kara Sakallı 7 Ak Sakallı 7 Sarı Sakallı 4 Kır Sakallı 3 Kumral Sakallı 3 Bıyıklı Ter Bıyıklı 9 Kumral Bıyıklı 1 Kara Bıyıklı 2 Sarı Bıyıklı 1 Bunun yanında 1 kişi de Şabb-ı Emred olarak yer almaktaydı. Yaş Özellikleri: 33 hanede65 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 1 ve 75 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 27 dir. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 29 kişisi baba ve oğul, 1 kişisi karındaşlık (kardeş) ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. [312]

21 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 2 kişinin sayımın yapılmasının ardından 1838/1839 yılları arasında (tevellüd) oğlu olmuş, 1 kişi de Hacc a (reft) gitmiş, 1 kişi de Mansure ye (reft) girmiştir. 10. KALE-İ BODRUM TOPÇIYAN: Meslek Yapılanması: Burada resmi görevli olarak 1 er kişi Mülazım, Yüzbaşı, Birinci Onbaşı, İkinci Onbaşı, Üçüncü Onbaşı, Dördüncü Onbaşı, Beşinci Onbaşı, Altıncı Onbaşı, Çavuş-u Evvel ve Çavuş-u Sani, Yazıcı görevini yaptığı belirtilmekteydi. Bu görevler yanında 30 kişi Çiftçi, 7 Kişi Dikici, 5 Kişi Berber, 4 er kişi Debbağ ve Hademe, 2 kişi de kayıkçılık mesleğiyle uğraştığı anlaşılmaktadır. 1 kişi de Zenci Mercan, Çavuş-u Sani nin gulamı olarak belirtilmekteydi. İsim ve Lakapları: İsimler: Hane sahiplerinin isimlerinin büyük çoğunluğunu, hemen hemen tüm nüfus defterlerinde gördüğümüz üzere Mehmet, Ali, Mustafa ve Hasan oluşturmaktadır. Bu mahallede 37 kişinin Mehmet, 19 kişinin Ali ve 18 kişinin Mustafa ve 11 er kişinin de Halil, Hüseyin ve İbrahim adını taşıdığını görmekteyiz. Bu hane sahiplerinin baba adlarına baktığımız zaman da Mehmet, Mustafa, Hüseyin ve Ahmet adlarının genel bir yer tuttuğu görülmektedir. Lakaplar: El-hacc, Hatip, Kara, Sagir ve Seydi gibi meslek veya fiziksel özellikleri isimlerin önünde kullanılmıştır. Ayrıca, bunun dışında ailenin geçmişten o güne aktarılan daha geniş kapsamlı lakapları da bu defterde kullanılmıştır. Helvacı Oğlu, İnce Ağa Oğlu, Kadı Ahmet Oğlu, Kadı Oğlu, Kasap Ali Oğlu, Mazılı İmam Oğlu, Ali Reis Oğlu, Ateş Oğlu, Benli Oğlu, Bıyıklı Oğlu, Bodur Oğlu, Cabbar Oğlu, Molla Mehmet Oğlu, Mustafazade, Nalbant Oğlu, Osmancık Oğlu, Semerci Oğlu, Süleyman Kadı Oğlu, Çömez Oğlu, Deliceli Oğlu, Eskici Hüseyin Oğlu, Eyüp Oğlu, Gök Mehmet Oğlu, Hacı Ali Ağa Oğlu, Hacı Çakır Oğlu Köseoğlu, Koca Ali Oğlu, Bekir Çavuş Oğlu, Çineli Oğlu, Debbağ Oğlu, Hacı Ahmet Oğlu, Hacı İbrahim Oğlu, Hacı Molla Oğlu, Hacı Salih Oğlu, Hacı Halil Oğlu, Hacı Hüseyin Oğlu, İyneci Oğlu, Kadir Oğlu, Kara Ahmet Oğlu, Kaval Oğlu, [313]

22 Mehmet Başaran Kenan Oğlu, Kethüda Oğlu, Kocaman Oğlu, Lapsekili Oğlu ve Molla Ahmet Oğlu. Fiziksel Özellikleri: Boy Özellikleri: 87 kişi Orta Boylu, 24 kişi Uzun Boylu ve 6 kişi de Kısa Boylu olarak belirtilmiştir. Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 5 Kara Sakallı 3 Sarı Sakallı 3 Bıyıklı Kumral Bıyıklı 33 Ter Bıyıklı 25 Kara Bıyıklı 18 Sarı Bıyıklı 12 Bunun yanında 19 kişi de Şabb-ı Emred olarak yer almaktaydı. Yaş Özellikleri: 54 hanede 154 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 1 ve 50 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 21 dir. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 33 kişisi baba ve oğul ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 3 kişinin sayımın yapılmasının ardından 1838/1839 yılları arasında (fevt) öldüğü, 8 kişinin (tevellüd) oğlu olmuş, 1 kişi de başka mahalleye (reft) gitmiştir. 11. RUM NÜFUS: Rum Mahallesi Bodrum un Kumbahçe kısmı, Kasaphane ye kadar Rum mahallesi olarak nitelendirilmekteydi. Bu mahallenin bir ucunda Aya Nikola Kilisesi vardı. Diğer ucunda bir kilise yapılmaya başlanmıştı. Şimdiki Halikarnas Oteli nin binasıdır burası Bitseydi adı Ayias Yorgi olacaktı. [314]

23 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Rum Mahallesi ndeki dışa dönük yaşam, evlerin doğrudan sokağa açılan kapıları ve evlerin ardındaki küçük avlularla mimariye yansımıştı. Bu avluların çoğunun toprağı kumlu olduğu için bu semte Kumlubahçe denirdi. 14 Meslek Yapılanması: Meslekler Yapucu 32 Bahçıvan 13 Kayıkçı 11 Dikici 9 Değirmenci 9 Marangoz 7 Fırıncı 5 Çoban 5 Terzi 4 Sail 15 3 Kalaycı 3 Irgat 3 Bakkal 3 Papaz 2 Kalkancı 2 Ekmekçi 2 Balıkçı 2 Tütüncü 1 Ticaret sahibi 1 Sabuncu 1 Kuyumcu 1 Kiracı başı 1 Hamamcı 1 Demirci 1 Debbağ 1 Çiftçi 1 14 Altan Türe, Karia dan Bugüne Bodrum, Yapı Endüstrisi Kültür Yayınları I, 2006, s Sail: Dilenci. [315]

24 Mehmet Başaran Berber 1 Bardakçı 1 İsim ve Lakapları: İsimler: İsimler Yani 43 Yorgi 34 Nikola 23 Dimitri 17 Mihal 17 Andon 15 Kostanti 15 Manol 10 İstemat 9 Hristoki 4 Lefter 4 Pereşkuka 4 Anastas 3 Apostol 3 Hristo 3 Hristofi 3 İstavri 3 Libzo 3 Luka 3 Todori 3 Aleksi 2 Andrea 2 Pedro 2 Mine 2 Pavli 2 Sava 2 [316]

25 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Tepedos 2 Yanko 2 DuşanAnastas 1 Franci 1 Furi 1 Gabrus 1 İstarko 1 Kiryako 1 Kosti 1 Marko 1 Maverdi 1 MerankoYamandari 1 Mesko 1 Panayot 1 Panderolli 1 Pedro 1 Sevasti 1 Toma 1 Vangeli 1 Zahari 1 Lakaplar: A ma, Aci = Hacı, Maverdi Oğlu, Yek-çeşm, Acı Hristoki Oğlu, Çoban Oğlu, Çulha Oğlu, Germeli, Kara, Kuyumcu Oğlu, Marko Oğlu, Papas Oğlu, Sarı, Sönbekili, Şalvarcı Oğlu, Tiryaki Oğlu, Yapucu Oğlu, Balıkçı, Burgucu Başı, Çakır Reis Oğlu, Dimitraki Oğlu, Eskarnaç Oğlu, Aci Kostanti Oğlu, Bağlalı, Hristofili Oğlu, İnceyani Oğlu, İstanbullu, Kalaycı, Kara Kostanti Oğlu. Fiziksel Özellikleri Boy Özellikleri:88 kişi Orta Boylu, 34 kişi Uzun Boylu ve 9 kişi de Kısa Boylu olarak belirtilmiştir. [317]

26 Mehmet Başaran Sakal ve Bıyık Özellikleri: Sakallı Kır Sakallı 4 Siyah Sakallı 2 Ak Sakallı 2 Bıyıklı Kumral Bıyıklı 39 Kır Bıyıklı 34 Sarı Bıyıklı 20 Kara Bıyıklı 11 Ter Bıyıklı 10 Ak Bıyıklı 2 Bunun yanında 7 kişi de Şabb-ı Emred olarak yer almaktaydı. 1 kişinin de Mukad 16 olduğu belirtilmekteydi. Yaş Özellikleri: 109 hanede 259 kişi yaşamaktadır. Mahallelinin yaş aralığı 1 ve 80 arasında yer almakta ve genel ortalaması da 24 dür. Akrabalık İlişkileri: Hane reislerinin 129 kişisi baba ve oğul, 15 kişisi karındaşlık (kardeş), 3 kişisi de üvey kardeşlik ilişkisi bulunmakta ve bunlar hane reisi ile oturmaktadırlar. Vukuat/Vefeyat Kaydı: Bu mahallede yaşayanlardan 22 kişinin sayımın yapılmasının ardından 1838/1839 yılları arasında (mürd) öldüğü, 3 kişinin (tevellüd) oğlu olmuş, 8 kişi de Balat Ovası, İstanköy, Milas ve Germe ye (reft) gitmiştir. Rum Nüfusun Ödediği Cizye: Rum nüfus ile ilgili olarak söyleyeceğimiz bir konu da Cizye vergisidir. 259 kişinin yaşadığı görülen Rum nüfusundan 163 kişinin cizye ödediği anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere cizye, üç ana dereceye ayrılmaktadır. Bunlardan en yükseği ala şeklinde isimlendirilmekte olup, ortasına evsat, düşüğü de edna adını almaktaydı. 16 Mukad: Kötürüm. [318]

27 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Nüfus defterimizden de anlaşılacağı üzere 8 kişi âlâ, 91 kişi evsat ve 64 kişi de edna değeri üzerinden cizye vergisi ödemekteydiler. SONUÇ Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi nde, NFS.d koduyla, 3126 numarada kayıtlı olan Bodrum Nüfus Defteri üzerinde 11 yerleşim biriminde yaptığımız çalışma sonucunda 621 hanede toplam da 1355 kişinin isim, meslek, yaş ve vukuatları üzerinde durulmuştur. Bodrum merkez de Rum nüfusu dışarı da bırakacak olursak, 512 hane yer aldığı yukarıda verdiğimiz tabloda görülmektedir. Bu da genel kabul gören hane sayısını 5 ile çarptığımız zaman 2560 nüfusa denk gelmektedir. Muammer Karataş ın Mavi Cennet Bodrum adlı kitabından bize bilgi aktaran Altan Türe, Bodrum un nüfusunu 1894 sayımına göre Müslüman ve 2264 Hristiyan olarak vermektedir ki bu sayım sadece merkez ilçeyi değil bütün bağlı yerleşimleri de kapsamaktadır. 17 Bu bağlamda merkez ve merkeze bağlı mahallelerde yaşayan 536 kişinin Orta boylu, 179 kişinin Uzun Boylu ve 38 kişinin Kısa Boylu olduğu, 293 kişinin Sakallı ve 389 kişinin Bıyıklı olduğu tespit edilmiştir. Bu dönem yani 1835 tarihinde Bodrum mahallelerinin yaş ortalaması da 25,6 dır. En fazla hane ve kişi sayısı Rum nüfus dışında, Umurca ve Eski Çeşme- Tersane mahallesinde görülmektedir. Bu bağlamda Bodrum da mesleki bakımdan en büyük grubu 225 kişi ile ziraatla uğraşanlar yani Çiftçi ve Irgatlar almaktadır. İkinci sırayı Yapıcı meslek grubu oluşturmakta ve tamamı Rum nüfus tarafından oluşmaktadır. Üçüncü sırayı 45 kişi ile Kayıkçı meslek grubu oluşturmaktadır ki bu grubun büyük çoğunluğu Müslüman'dır. Bu grup, Bodrum kasabası ekonomisinde denizciliğin önemli yer tuttuğunu göstermektedir. KAYNAKÇA Başbakanlık Osmanlı Arşivi, NFS.d H (1891/92) Aydın Vilayet Salnamesi. 17 Altan Türe, Karia dan Bugüne,s. 95. [319]

28 Mehmet Başaran H (1893/94) Aydın Vilayet Salnamesi. H (1894/95) Aydın Vilayet Salnamesi. Aydın, Mahir, Sultan II. Mahmud Döneminde Yapılan Nüfus Tahrirleri, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri, (28-30 Haziran 1989), İstanbul Baykara, Tuncer, Bodrum, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 6. Güler, İbrahim, XIX. Yüzyıl İkinci Çeyreğinde Bodrum da Nüfus Hareketleri: Bir Yoklama Defteri nin Düşündürdükleri, 2. Uluslararası Her Yönüyle Bodrum Sempozyumu, 9-12 Mayıs 2011, Bodrum Güneş, Mehmet, Osmanlı Dönemi Nüfus Sayımları ve Bu Sayımları İçeren Kayıtların Tahlili, Akademik Bakış, C. 8, S. 15, Ankara (Kış) Kıvrım, İsmail, Nüfus Defterlerine Göre 19. Yüzyılın Ortalarında Şebinkarahisar ın (Karahisar-ı Şarkî) Nüfus Yapısı, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S. 19, Ankara Kütükoğlu, Mübahat S., Menteşe Sancağı 1830 (Nüfus ve Yerleşme), Ankara, Türe, Altan, Karia dan Bugüne Bodrum, Yapı Endüstrisi Kültür Yayınları I, [320]

29 14 Eylül 1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Bodrum da Müslim ve Gayr-i Müslimler Belge 1: 3126 numaralı defterin ilk sayfası [321]

30 Mehmet Başaran Belge 2: 3126 numaralı defterin son sayfası [322]