Dr. Mehmet Hamid Boztaş 19.Anadolu Psikiyatri Günleri Haziran 2010 Eskişehir

Transkript

1 Birinci Basamak Ruh Sağlığı Hizmetlerini Geliştirmek İçin Nasıl Bir Müfredat: Psikiyatri Eğitimi Bilimsel Çalışma Birimi (BÇB)' nin Önerileri Dr. Mehmet Hamid Boztaş 19.Anadolu Psikiyatri Günleri Haziran 2010 Eskişehir

2 Açıklama Araştırmacı: bağı yok Danışman: bağı yok Konuşmacı: bağı yok

3 TIP EĞİTİMİ VE PSİKİYATRİ EĞİTİMİ `The collaboration of the World Psychiatric Association with the World Federation for Medical Education is a development that may be the beginning of a new era in psychiatric education worldwide'. Professor Norman Sartorius, President, World Psychiatric Association

4 TIP EĞİTİMİ VE PSİKİYATRİ EĞİTİMİ Dünyada ve Türkiye de tıp eğitimini önemli sorunlarından biri eğiticilerin ne öğreteceğidir. Çekirdek eğitim müfredat çalışmaları bu gereksinim sonucu oluşmuştur Tıp eğitimi için 1988 Edinburg konferansı ve deklarasyonu önemli köşe taşlarından biridir. Oluşturulan 12 karardan üçüncüsü geleneksel müfredatların tersine koruyucu sağlık hizmetlerini öncelemektedir (World Federation for Medical Education (1988) The Edinburgh Declaration. The Lancet, Vol ii, p. 464.)

5 TIP EĞİTİMİ VE PSİKİYATRİ EĞİTİMİ 1996 da 10. Dünya psikiyatri kongresinde çekirdek eğitim müfredat komisyonu önerilerini dünya psikiyatri birliğine sunmuşlardır. Poliklinik hastalarının yaklaşık %15 de psikiyatrik hastalıklar olduğu bilinmektedir ve pratisyen hekimler aile hekimleri bu hastalıkları tanıma ve tedavi etmede önemli sorumluluklar almalıdır Dünya psikiyatri birliği tıp eğitimi sonrası doğrudan hasta bakmaya başlayan ülkelere yerel olarak örgütlenecek ek bir eğitim modülü önermektedir

6 TIP EĞİTİMİ VE PSİKİYATRİ EĞİTİMİ Diğer konuşmacılar Türkiye de psikiyatrist, pratisyen hekimler, aile hekimlerin sayısı dağılımı ve uygulamaları konusunda bilgi verebilecekleri için bu sunuda daha çok eğitimle ilgili gelişmelerin seyri ve sonuçları irdelenecektir.

7 PSİKİYATRİ EĞİTİMİ temalar I.Sağlık, Hastalık,Rahatsızlık ve Zayıflık A.Sağlık, Hastalık, Rahatsızlık ve Zayıflık arasındaki ilişkiler B.Biyopsikososyal Model Bilgisi II.İnsan Davranışının Biyolojik Bileşenleri A.Beynin Hücresel ve Moleküler Biyolojisi B.Özgül Transmitterler ve davranış bilgisi üzerine etkileri

8 PSİKİYATRİ EĞİTİMİ C.Fonksiyonel Nöroanatomi Bilgisi D.Genetik ve Davranış Bilgisi E.Kronobiyoloji Bilgisi III.Bireysel Davranış A.Temel Psikolojik Kavramsallaştırmalar B.Yaşam Evreleri Boyunca Gelişim C.Uzunlamasına Değerlendirmeyle ilişkili seçilmiş gelişim teorileri D.Tıbbi içerikte bireysel davranış

9 PSİKİYATRİ EĞİTİMİ IV.Kişilerarası ve Sosyal Davranış A.Normal İnsan Cinselliği B.Aile Sistemleri V.Kurumlar Ve Örgütler A.Örgütler B.Sosyal Farklılıklar C.Toplumsal Sorunlar D.Kurumlar/Örgütler Tıbbi Zeminde VI. Epidemiyoloji

10 PSİKİYATRİ EĞİTİMİ VII. Klinik Süreçler A. Hasta doktor ilişkisi B.Tıbbi zorluklar C.Klinik Karar Verme VIII. Psikopatoloji A.Tanımlamalar, Kavramlar, İlişkiler B.Psikopatolojide etiyolojik yönelim C.Tanısal Değerlendirme D.Psikiyatrik Nozoloji(APA DSM)

11 Improving Medical Education: Enhancing the Behavioral and Social Science Content of Medical School Curricula (2004) Board on Neuroscience and Behavioral Health (NBH), Institute of Medicine (IOM). Yüksek öncelik Orta düzeyde öncelik Sağlık ve Hastalıkta Akıl Beden Etkileşimi Hasta Davranışı Doktor Rolü ve davranış Psikolojik ve sosyal etmenler arasındaki biyolojik mediyatörler ve sağlık Kronik hastalıklarda psikolojik, sosyal ve davranışsal etmenler İnsan gelişiminin hastalık ve bozuklukları etkileyen psikolojik ve sosyal yönleri Ağrının psikososyal yönleri Sağlık riski oluşturan davranışlar Davranış değişikliğinin ilkeleri Psikososyal stresörlerin ve psikiyatrik bozuklukların diğer hastalıkların görünümüne ve sağlık davranışına etkileri Profesyonel davranışlarda etik rehberlik Hasta bakımını etkileyebilen kişisel değerler, tutumlar ve yanlılıklar Doktor iyiliği Sosyal sorumluluk Sağlıkta ekip çalışması ve örgütlülükler Hasta bakımında toplumsal kaynakları kullanma Somatizasyonda psikososyal, biyolojik, ve yönetim konuları Hastalık, kültür ve aile dinamiklerinin etkileşimi

12 Improving Medical Education: Enhancing the Behavioral and Social Science Content of Medical School Curricula (2004) Board on Neuroscience and Behavioral Health (NBH), Institute of Medicine (IOM). Yüksek öncelik Orta düzeyde öncelik Hasta Doktor etkileşimi Temel iletişim becerileri Karmaşık iletişim becerileri Sağlık hizmetlerinde sosyal ve kültürel konular Sağlık hizmetlerine sosyal eşitsizliklerin etkisi ve sağlık sosyal belirleyicileri Kültürel yeterlik Sağlık politikaları ve ekonomi Amerikan sağlık sistemine bakış Hastanın sağlıkla ilgili davranışlarını etkileyen ödüller Maliyet, maliyet etkinlik ve finansal teşviklerde doktorun sorumluluğu Hastanın sosyal ve ekonomik surumu, kendine bakma kapasitesi, ortak karara katılabilme kavramsallaştırmaları Zor ve sorunlu hasta doktor etkileşimlerini yönetebilme Tamamlayıcı ve alternatif tıbbın rolü Hizmette farklılıklar

13 World Psychiatric Association World Federation for Medical Education Dünya sağlık örgütünün önerileri bilgi beceri ve tutum önerileri olarak gruplandırılabilir Psikiyatride bilgi hedefleri psikiyatrik belirti ve bulgular, tıbbi hastalıkların psikolojik yönleri, ve stigma gibi psikososyal konuları içerir. Psikiyatrik belirti ve bulguların tedavisi biyolojik, psikolojik ve sosyal yaklaşımların birleştirilmesini gerektirir

14 Tutum önerileri/wpa Öğrenciler tıbbın yaşam boyu öğrenmeyi gerektiren bir meslek olduğunu anlamalılar Eleştirel düşünmeyi ve kendisini eleştirebilme kapasitesi göstermeliler Belirsizliği ve kesin olmamayı tolere edebilmeli ve diğer görüşlere açık olabilmeliler Diğer sağlık çalışanlarıyla beraber çalışabilmeliler

15 Hasta ve ailelerine yönelik tutumlar Hastalarına karşı sorumludurlar ve onların duygularını anlamalılar İyi hasta hekim ilişkisinin gerekliliğini kavramalılar Klinik sorunlarda yaşam dönemlerinin ve uzunlamasına hastalık yaklaşımının değerini anlamak Ailenin ve hastanın geniş çevresinin önemini anlamak

16 Bir tıp disiplini olarak psikiyatriye tutumlar Psikiyatrinin bir tıp disiplini olarak değerini anlamalılar Psikiyatrik bilginin insancıl, bilimsel ve teknolojik yönlerini birleştirebilmeli Akıl sağlığının ve psikiyatrik hastalıkların önlenmesinin önemini kavramalı (Core curriculum in psychiatry for medical students H Walton & M Gelder. MEDICAL EDUCATION 1999;33:204±211)

17 Edinilmesi gereken beceriler Hasta Doktor ilişkisiyle ilgili beceriler Aktif dinleme,empati Sözsüz iletişim Görüşmede açıklık, kontrollülük ve yakınlık Bilgi toplama becerileri Hastanın şikayetlerinin ve yaşam öyküsünü alma Fizik muayene gerçekleştirme.ayrıca ailenin ve ailenin hasta bakımına katılma yetisinin değerlendirilmesi gereklidir. Bilgi değerlendirme becerileri Tanısal formulasyon yapacak bilgileri toplama ve ayırıcı tanı yapma.kişilik değerlendirmesi yapma, hastanın davranışındaki kişisel ve sosyal etmenleri değerlendirme.gerekirse uzmana sevk etmeyi içeren tedavi planını oluşturma Bilgi verme becerileri Sağlığı düzeltici öneriler verme Tanının etkilerini açıklama Verilen tedavinin fayda ve zararlarını açıklama Topluma psikiyatrik sorunların bakımı ve sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi için önerilerde bulunma.

18 Edinilmesi gereken beceriler Raporlama becerileri Yazılı yada sözlü raporlar; Tıbbi çalışma arkadaşlarına ve hasta yakınlarına Tıbbi olmayan kamu kurumlarına Hastanın kurumuna Toplum eğitimini geliştirme amaçlı verilebilir Tedavi becerileri Tedaviye uyumu artırma psikiyatrist olmayan kimseler tarafından sıkça görülen psikiyatrik sorunlar için ana reçeteleri yazabilme Yan etkileri tanıma ve hastalık belirtilerinden ayırabilme Öğrenme becerileri Meslek yaşamlarında gereksinim duyacakları hastalıkların psikiyatrik yönleri ve psikiyatrideki yeni gelişmeler hakkında kendi kendine öğrenme becerileri kazanma Ekip çalışması becerileri Tıbbi meslektaşlarla, diğer sağlık çalışanlarıyla, hasta ve aileleri örgütleriyle, toplum servisleriyle beraber çalışabilme

19 Psikiyatriyle ilgili bilimsel konularla ilgili öğrenciler; A.Bilimsel bilginin psikiyatrik etiyoloji ve tedaviye katkısını B.Biyolojik, sosyal ve psikolojik etmenlerin etkileşimim ve o andaki duruma katkısını anlaması gerekmektedir

20 Birinci basamak sağlık hizmetlerinde ek teknolojiler Gelişmiş ülkelerdeki tıp öğrencileri tıp eğitiminin ardından jenerik doktor olarak mezun olup hasta bakmadan önce yine eğitim almaları gerekmektedir. Ancak diğer ülkelerde böyle bir eğitim olmadan hasta bakmaya başlamaktadırlar. Bu ülkelerdeki doktorların birinci basamakta karşılaşacağı hastalıkların önemli bir kısmı psikiyatrik hastalıklar olacağı için mezuniyet öncesi daha fazla eğitim almaları gerekmektedir. Bu eğitim yıllara yayılmalıdır ve sonrasında sürekli tıp eğitimi ile mezuniyet sonrasına da yayılmalıdır.

21 WHO/WPA Psikiyatri Eğitimi Çalışma Grubu Psikiyatri eğitimi teori ve pratiği birleştirmelidir. Öğrencilerin değerlendirilmesi klinik elementleri içermelidir. Müfredatta; psikiyatrik bozukluklar, psikofarmakoloji, psikoterapi, görüşme becerileri, hasta doktor ilişkisi olmalıdır. Diğer uzmanlık alanlarını psikiyatrinin önemi konusunda duyarlılık kazanmalarını sağlamak, Toplumda akıl sağlığının öneminin altını çizmek, Psikoterapiler ve davranış bilimlerini öğretme süreçlerinde düzelme gereksinimi, Dünya çapında psikiyatri eğitiminin mezuniyet öncesi döneminde düzelmeyi koordine etmek.

22 TANIMA VE ANLAMA Delirium ve demans Yaygın nedenler Her bir sendromun tedavi ilkeleri Alkol madde bağımlılığı ve kötüye kullanımı Farklı klinik görünümler Komplikasyonlar Bu durumların sonuçları Önleme ve tedavi ilkeleri Şizofreni ve ilişkili bozukluklar (akut ve kronik sanrısal bozukluklar dahil) Bozuklukları tanıma Akut epizodların tedavisi Uzun dönem tedavilerin ilkeleri

23 TANIMA VE ANLAMA Depresif ve manik bozukluklar Depresyon ve maninin tüm ciddiyet derecelerinde tanınması Komorbidite depresyon ve diğer bozukluklar,komplike olmayan vakaların tedavisi Strese akut tepkiler, PTSD, ve uyum bozuklukları (terminal dönem hastalıklarına uyum, normal ve anormal yas) Bu durumları tanıma Komplike olmayan vakaların yönetimi Anksiyete, fobi ve obsesyonel bozukluklar Bozuklukları tanımalı Komplike olmayan anksiyete ve obseseyonel bozuklukları tedavi etme Somatoform bozukluklar Fiziksel patoloji olmadan fiziksel bulgu nasıl oluşur?, konversiyon bozukluğu kavramı Hipokondriazis, somatoform bozukluklar, tedavi yaklaşımları Yeme, uyku ve psikoseksüel işlev bozuklukları Klinik görünümler, Komplike olmayan vakaların tedavi ilkeleri Kişilik bozuklukları Kişilik ve kişilik bozukluğu kavramsallaştırmaları Fiziksel ve mental hastalıklara etkisi

24 TANIMA VE ANLAMA Mental retardasyon Önleme ilkeleri En yaygın sendromları tanıma Tedavi yaklaşımları Çocukluk psikiyatrik bozuklukları Çocuklukta ve ergenlikte sık psikiyatrik bozukluklar Tedavi ilkeleri İleri yaş psikiyatrik bozukluklar Yaşlanmanın sağlığa ve psikiyatrik bozukluklara etkisi Yaşlılıktaki psikiyatrik hastalıkları tanıma ve tedavi ilkeleri İntihar Risk değerlendirme İntihar eğilimli hastaya ve kendine zarar verme eğilimli hastaya yaklaşım Diğer sendromlar Tehlikeli ve şiddet potansiyeli olan hastaya yaklaşım Çocuklarda ve yetişkinlerde fiziksel kötüye kullanım Psikotrop ilaçlarda ana gruplarda (endikasyonlar, kontrendikasyonlar, temel yan etkiler, etkileşimler, toksik etkiler, diğer yan etkiler)

25 Öğrenciler ilaçlarla ilgili bilgi vermeli ve uyumu artırmaya çalışmalıdır Psikolojik tedavi yöntemlerinin ilkeleri Bireysel yada grup psikoterapileri ve danışmanlıkların genel yapısı ve özellikleri Sosyal rehabilitasyon ve tedavilerde basit danışma ilkeleri Toplumda ve psikiyatrik olmayan ortamlarda psikiyatrik tedavi ilkeleri Ülke kaynaklarını kullanım Etik ve yasal konular Tıp fakültelerinde yaygın bir etik eğitim verilmeli Öğrenciler;bilgilendirilmiş onam ve hasta hakları konusunda, istemsiz yatış ve tedavilerle ilgili yasal konularda, araştırmalarda hasta güvenliğini sağlama gibi konularda bilgili olmalıdır.

26 Bir Pensilvanya örneği(p.ü.) de burada Görüşme becerileri; Stajın sonunda aday tüm bilgi kaynaklarından terapotik uyumla bilgi toplamayı bilmeli ve; 1.hasta doktor ilişkisinde görüşmenin önemini ve tedaviye etkilerini açıklayabilmeli. 2.hastanın sorunları ve kişilik özelliklerine saygılı, sorumlu, empati gösterebilmeli. 3. hastanın duygusal tepkilerini tanıyabilmeli 4.görüşme becerilerinde güçlü ve zayıf yönlerini tanıyabilmeli. 5. görüşme becerilerin 3.ve 4 amaçtaki algılamaları tartışabilmeli. 6. hastanın yanıtlarında sözel ve sözel olmayan duygulanım yanıtlarını tanıyabilmeli ve tedavisine uygulayabilmeli. 7.dezorganize, bilişsel bozukluklu, saldırgan/dirençli, güvensiz, çevresel ve çok konuşan, spontan olmayan ve az konuşan, saldırganlık potansiyeli taşıyan hastalarla görüşmede temel yaklaşımlar geliştirmeli 8.görüşmeye uygun biçimde başlayabilme, raporlama,açık uçlu ve kapalı uçlu soruları uygun kullanma, zor soruları sorma teknikleri, kolaylaştırmayı, empatiyi, açıklaştırmayı, yüzleştirmeyi, şüpheleri giderici olmayı, sessizlik, özetleme, somutlama ve hastanın fikirlerini gösterme, soru işaretlerini belirtme, hastalık ve tedavisi hakkında konuşabilme, uygun yakınlıkta iletişim kurma gibi becerileri gösterebilmeye bakılır

27 P.Ü. Görüşme Becerileri 9.gerekmedikçe hastayı kesme, uzun karmaşık sorular sormadan kaçınma, jargon kullanma, yönlendirilmiş sorular sorma, hastanın verbal ve nonverbal ipuçlarını gözden kaçırma, konuyu aniden değiştirme, yargılayıcı davranma, önemli konuları yarım yamalak sorma gibi hatalardan kaçınma 10.cinsiyet, etnik, cinsel yönelim, sosyoekonomik durum, eğitim ve siyasi görüşlere duyarlılık gösterme.

28 Delirium demans ve fokal beyin hastalıkları stajın sonunda beyin hastalıklarının psikiyatrik görünümlerini, etiyolojisi, patofizyolojisi, yaklaşım konusunda bilgili olmalı ve 1.beyin hastalıklarının bilişsel, psikolojik ve davranışsal görünümlerini, bilinen etiyoloji, anatomi ve patofizyolojisi tanımalı 2.deliriyum, demans, tedavi edilebilir demans, psödodemans, kortikal ve subkortikal demans, tanımlayabilmeli ve örnek verebilmeli 3.demans ve psödodemansı ayırabilmeli 4.deliryumun klinik özellikleri ve ayırıcı tanısını tartışabilmeli. 5.deliryumun farmakolojik ve davranış tedavilerini tartışabilmeli Duygudurum bozuklukları stajın sonunda öğrenci duygudurum bozukluklarını tanıyacak, değerlendirecek ve tedavisini düzenleyecektir. Ve; 1.duygudurum bozukluklarının genetik, psikolojik, çevresel hipotezlerini etiyoloji, ve patofizyoloji bağlamında tartışabilecek 2.duygudurum bozukluklarının klinik ve klinik olmayan topluluklarda epidemiyolojik özellikleri, sıklıkları, yaşam boyu riskleri tartışabilecek 3. unipolar ve bipolar bozuklukta epidemiyolojik ve klinik özellikleri karşılaştırabilecek

29 4. yaygın belirti ve bulguları, genel tıbbi hastalıklartdan ayırıcı tanısı, ve tkileşimlerini tartışabilecek 5.normal duygudurum değişikliklerinin, yas ve moral bozukluklarından farklılıklarını tartışabilmeli 6.psikotik özellikli olan ve olmayan depresyonu tanımlayabilmeli tedavi özelliklerini tanımlayabilmelş 7.Melankolik özellikli olan ve olmayan depresyonu tanıyabilmeli ve tedavi özellikelrini belirleyebilmeli 8.atipik depresyonu tanımlayabilmeli 9.çocuklarda ve yetişkinlerdeki duygudurum bozukluklarını tanımlayabilmeli ve karşılaştırabilmeli. 10.maskeli depresyon ve psikiyatri dışı ortamlarda depresyonu tanımlayabilmneli 11.distimi, major depresyon ve bipolar bozukluıkta akut ve sürdürüm tedavisini tanımlayabilmeli 12.depresyonda farmakoterapi dışı teradvi yöntemlerini (psikoterpi, bilişsel terapi ve çift terapisi gibi)

30 Şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar Stajın sonunda şizofreniye, duyguduruma, tıbbi durumlara ve başka psikotik bozukluklara eşlik eden psikozu tanıma değerlendirme ve yönetmeyi öğrenecektir ve; 1.psikozu tanımlayabilecek, 2.ayırıcı tanısını yapabilecek 3.şizofreni etiyolojisi ve patofizyolojisinde genetik, nörobiyolojik ve çevresel teorileri belirtecek 4.şizofreninin epidemiyoloji, klinik özellikleri, seyri ve komplikasyonlarını özetleyebilecek, 5.şizofrenide iyi ve kötü gidişe eşlik eden klinik özellikleri isimlendirecek 6.şizofreni tedavisinin farmakolojik ve psikososyal müdahalelerini özetleyebilecek 7.sanrısal bozukluk, şizofreniform bozukluk, şizoaffektif bozukluk, kısa psikotik bozukluktan ve herbirini diğerinden ayırıcı tanısını yapabilecek

31 Türkiye Çep 2001 Anket Çalıştay 2009

32 Anket Tanımlayıcı nitelikteki bu araştırma öğretime devam eden tıp fakültelerinde yürütülmüştür. Psikiyatri anabilimdalı bulunan 41 tıp fakültesindeki psikiyatri anabilim dalı başkanlarına tanımlayıcı anket formları postalanmıştır. 41 kurumun 29 undan (%70) anket formları geri dönmüştür. Fakültelerin 16 sında (%66.7) amaç öğrenim hedefleri mevcuttur. Çekirdek Eğitim Programını %70 ve üzerinde kullanan fakülte sayısı 9 dur (%37.5). Psikiyatriye klinik öncesi ve klinikte ayrılan süre üniversiteler arasında değişkenlik göstermektedir. Üç üniversitede intörnlük döneminde psikiyatri stajı yer almamaktadır. Pratisyen hekimler tarafından en sık tedavi edilmesi öngörülen iki bozukluk duygudurum bozuklukları (%49.9) ve anksiyete bozukluklarıdır (%40)

33 Anket Ders başlığı Davranışın psikolojik temelleri Kaç üniversitede var? (n=24 Saat (min max) ± 7.5 Gelişimsel kuramlar ± 3.3 Psikoterapotik kuramlar ± 1.5 Ruhsal muayene ± 3.7 Davranışın biyolojik temelleri ± 2.4 Cinsel bozukluklar ± 1.3 Depresif bozukluklar ± 2.3 Dikkat eksikliği hiperaktivite ve bilinç bozuklukları ± 1.7 Fobik bozukluklar ± 1.3

34 Anket Ders başlığı Kaç üniversitede var? (n=24 Saat (min max İntihar girişimi ± 0.9 Bilişsel bozukluklar (demans, deliryum vb.) ±1.8 Mani ± 1.6 Obsesif kompulsif bozukluk ± 1.7 Panik bozukluğu ± 1.4 Uyku bozuklukları ± 1.3 Yeme bozuklukları ± 0.9 Psikotik bozukluklar ± 2.8 Travma sonrası stres bozukluğu ± 0.8

35 Anket Ders başlığı Kaç üniversitede var? (n=24 Saat (min max) Psikosomatik bozukluklar ± 1.1 İki uçlu bozukluk ± 1.5 Alkol, madde ve ilaç bağımlılığı, yoksunluğu ve intoksikasyonu ± 1.4 Anksiyete ± 2.2 Kişilik bozuklukları ± 1.5 Konversiyon bozukluğu ± 1.2 Dissosiyatif bozukluklar ± 0.8 Konsültasyon liyezon psikiyatrisi ± 1.3

36 Çalıştay KLİNİK BECERİLER Psikiyatrik öykü alma, psikiyatrik muayene Amaç: Tıp öğrencisi tam bir psikiyatrik öykü alarak, ilişkili fiziksel belirtileri tanıyıp tam bir psikiyatrik muayene ruhsal durum muayenesi yapacaktır. Öğrenim hedefleri: Temel yakınma, mevcut hastalık, geçmiş hastalık, tedavi bilgisi, tıbbi durum, aile öyküsü ve hastalık öncesi kişilik özelliklerini içeren tam bir psikiyatrik öykü alacak. Genel görünüm, görüşmeciye karşı olan tutum, konuşma özellikleri, duygudurum ve duygulanım, bilişsel işlevler (bilinç, yönelim, bellek, dikkat ve konsantrasyon, soyut düşünce, yargılama, hesaplama, zeka düzeyi), düşünce süreci ve içeriği, davranışlar, uyku, iştah, enerji, otonomik bulgular ve cinsel işlevlerin değerlendirilmesini içeren tam bir ruhsal durum muayenesi yapacak. Ruhsal durum muayenesinde, hastanın kültürel özelliklerini dikkate alarak, normal ile normal olmayanı ayırt edecek. Psikiyatrik bozukluklarda görülen fiziksel bulgu ve belirtileri tanıyacak. Psikiyatrik bozukluklara sık eşlik edebilecek tıbbi durumları tanıyacak. Psikiyatrik bozukluklara sık eşlik edebilecek tıbbi durumların tedavisinin öneminin farkında olacak. Psikotrop ilaçların fiziksel ve psikiyatrik yan etkilerini saptayacak. Hastanın saldırganlık ve intihar riskini değerlendirecek. Düzenli bir öykü ve muayene kaydı tutacak. Hastayı yazılı ve sözlü olarak açık ve anlaşılır şekilde sunacak.

37 İletişim Amaç: Tıp öğrencisi, hasta, hasta yakınları ve meslektaşlarıyla etkin şekilde yazılı ve sözlü iletişim kuracaktır. Öğrenim Hedefleri: Hasta ve hasta yakınlarını hastanın mevcut durumu, tanısı, tedavisi vb. konularda açık ve anlaşılır bir dille bilgilendirme alışkanlığını benimseyecek. Hasta ve hasta yakınlarıyla yansız, yüksüz, yargısız ve empatik iletişim kurma alışkanlığı içselleştirecek. Hasta hekim ilişkisinin sözel ve sözel olmayan bileşenlerini tanıyacak. Hastasıyla ilişki kurarken iletişimin sözel ve sözel olmayan bileşenlerini etkin biçimde kullanacak. Meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile etkili sözlü iletişim kuracak. Hasta kayıtlarını, tüm görüşmelerden sonra standart bir biçimde, eksiksiz ve zamanında tutma alışkanlığını benimseyecek. Hasta sevki sırasında, saptadığı belirtileri, bulguları, hastanın kendine ve çevreye zarar verme riskini ve sevk gerekçesini belirten ayrıntılı bir sevk notu hazırlayacak Hasta ile ilgili bilgilerin gizliliğine özen göstermeyi içselleştirecek. Hasta ile ilgili kayıtların korunmasına özen gösterecek.

38 Klinik Akıl Yürütme ve Ayırıcı Tanı Amaç: Uluslararası tanı ölçütlerini kullanarak sık görülen psikiyatrik bozuklukların tanısını koyacak ve ayırıcı tanı yapacaktır. Öğrenim Hedefleri: Sık görülen psikiyatrik belirti ve bulguları tanıyacak. Uluslararası geçerli tanı sistemleri olan DSM ve ICD yi kullanma alışkanlığını benimseyecek. Geçerli tanı ve sınıflandırma sistemlerinde sık görülen psikiyatrik bozuklukları tanıyacak. Yaygın olarak görülen psikiyatrik bozuklukların tanı ölçütlerini gözden geçirecek. Geçerli tanı ve sınıflandırma sistemlerinde sık görülen psikiyatrik bozuklukların ayırıcı tanısını yapacak. Laboratuvar, görüntüleme ve psikometrik ölçüm araçlarını tanı ve ayırıcı tanı için uygun ve etkin şekilde kullanma davranışı sergileyecek. Hastanın klinik izlemini yapacak.

39 Psikiyatrik Aciller Amaç: Tıp öğrencisi acil psikiyatrik durumlara uygun biçimde müdahale edecektir. Öğrenim Hedefleri: İntihar, konversiyon bozukluğu, şiddet ve saldırgan davranış, alkol madde zehirlenme ve kesilme sendromu, ruhsal travmalar, ihmal ve istismar, eksitasyon (deliryum, mani, psikotik durumlar), panik atak ve psikotrop ilaç yan etkileri (nöroleptik malign sendrom akut distoni) gibi acil psikiyatrik durumları tanıyacak. Acil psikiyatrik durumlarda ayırıcı tanı için gerekli olabilecek laboratuar, radyolojik vb incelemeleri isteyecek. Acil psikiyatrik durumların diğer tıbbi durumlardan ayırıcı tanısını yapacak. Acil psikiyatrik hastanın stabilizasyonunu (fiziksel ve farmakolojik) sağlayacak. Acil psikiyatrik hastaları diğer tıbbi branş ve psikiyatri servislerine sevk kriterlerini belirleyecek ve uygun merkezlere yöneltecek.

40 İntihar İntihar eğilimi ve girişimi olan kişilere empatik, yansız, yüksüz ve yargısız yaklaşacak. İntihar eğilimi ve girişimi olan kişilere intihar düşüncelerini açığa çıkartacak şekilde sorgulayacak. İntihar eğilimi ve girişimi ile başvuran kişilerin risk etkenlerini belirleyecek. İntihar eğilimi ve girişimi olan kişilerde intihar düşüncelerinin ciddiyetini değerlendirecek. İntihar eğilimi ve girişimi olan kişileri psikiyatriye sevk edecek. Şiddet ve Saldırganlık Şiddet tiplerini sayacak. Şiddet ve saldırganlık davranışları ile ilgili risk etmenlerini belirleyecek. Saldırganlık davranışlarını ortaya çıkaran nedenlerin ayırıcı tanısını yapacak. Şiddete karşı uygun önlemleri alacak. Şiddet uygulama ve saldırganlık eğilimi gösteren hastalara uygun şekilde müdahale edecek.

41 Konversiyon Bozukluğu Psikotik Alevlenme Psikotrop İlaçlar Konversiyon bozukluğu ile gelen kişilere empatik, yansız, yüksüz ve yargısız yaklaşacak. Konversiyon bozukluğunun ayırıcı tanısını yapacak. Konversiyon bozukluğu tanısı konulan hastaya uygun müdahalelerde bulunacak. Konversiyon bozukluğu tanısı konulan hastanın ailesini bilgilendirecek. Akut Psikotik Alevlenme Akut psikotik alevlenme belirtileriyle gelen bir hastanın ayırıcı tanısını yapabilmek için değerlendirecek ve gerekli tetkikleri isteyecek. Akut psikotik alevlenme ile gelen hastaya gerekli ilk müdahalelerde bulunacak. Akut psikotik alevlenme ile gelen hastayı psikiyatri kliniğine sevk edecek. Psikotrop İlaçların Acil Yan Etkileri Psikotrop ilaçların akut distoni, nöroleptik malign sendrom, akatizi, hiponatremi, zehirlenme tabloları (özellikle lityum) gibi sık görülen acil yan etkilerini tanıyacak. Psikotrop ilaçların acil yan etkilerinin ayırıcı tanısını yapabilmek için değerlendirecek ve gerekli tetkikleri isteyecek. Psikotrop ilaçların acil yan etkilerine acil müdahalede bulunacak ve gereken hastaları sevk edecek.

42 Ruhsal Travma Yasal Konular Travma türlerini sayacak. Travmaya uğramış kişilere empatik, yansız, yüksüz ve yargısız yaklaşacak. Travma risklerini belirleyecek. Travmaya uğramış kişileri uygun sosyal destek ve tedavi kurumlarına yönlendirecek. Travmaya uğramış kişilerin ardışık travmaya uğramalarını önlemek için gerekli öneri ve müdahalelerde bulunacak. Yasal Konular Gerekli durumlarda acil psikiyatrik bozukluklara ilişkin yasal düzenlemeler hakkında ilgili yasal maddeleri gözden geçirecek. Adli rapor düzenleyecek. Acil psikiyatrik hastalara yasal konularla ilgili danışmanlık ve yönlendirme yapacak.

43 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR VE PSİKOPATOLOJİ Bilişsel Bozukluklar Amaç: Tıp öğrencisi bilişsel bozukluklar gösteren hastayı uygun şekilde değerlendirecek ve müdahale edecektir. Öğrenim Hedefleri: Deliryum ve demansı içeren sık görülen bilişsel bozuklukların biliş, duygulanım ve davranış açısından seyrini ve klinik özelliklerini tanıyacak. Yaşlılarda ve hastanede yatan hastalarda deliryum sıklığını anımsayacak. Deliryumun nedenlerini ve risk etkenlerini sayacak. Riskli gruplarda deliryum gelişmesinin önlenmesi için gerekli tedbirleri alacak. Deliryumdaki hastaya uygun yaklaşımı sergileyecek. Deliryumun ayırıcı tanısını yapabilmek için hastayı değerlendirecek ve uygun tetkikleri isteyecek. Deliryumdaki hastayı gerekli ön girişimleri yaparak ilgili uzmana sevk edecek. Demansın tedavi edilebilir nedenlerini sıralayacak. Sık görülen demans türlerinin klinik görünümlerini tanımlayacak. Demans şüphesi olan hastayı değerlendirecek. Demans şüphesi olan hastayı uygun merkeze yönlendirecek.

44 Alkol Madde Kullanım Bozuklukları Amaç: Tıp öğrencisi alkol ve madde kullanım bozuklukları gösteren kişileri uygun şekilde değerlendirerek, acil durumlarda müdahale edecek ve koruyucu ruh sağlığı hizmeti verecektir. Öğrenim Hedefleri: Alkol ve madde kullanım bozukluklarını tanımlayacak. Yüksüz, yargısız ve empatik yaklaşımla öykü alacak. Bağımlılık yapan maddelerden nikotin, alkol, esrar, ekstazi, uçucu maddeler ve opiyatların yoksunluk ve zehirlenme belirtilerini tanıyacak. Bağımlılık ölçütlerini sayacak. Alkol zehirlenmesinin acil tedavisini yapacak. Alkol kesilme belirtileri ve deliryum tremense tanı koyacak. Alkol kesilme belirtileri ve deliryum tremenste ilk müdahaleyi yapacak. Alkol ve madde kullanımına sık eşlik eden ve kullanıma bağlı olarak gelişebilen tıbbi hastalıkları ve psikiyatrik bozuklukları sayacak. Risk gruplarını tanıyacak,risk gruplarını bilgilendirecek. Hastaların uygun merkezlere yönlendirilmesini sağlayacak. Koruyucu ruh sağlığı açısından a Rkol ve madde kullanım bozuklukları hakkında toplumu bilgilendirecek.

45 Psikotik Bozukluklar Amaç: Tıp öğrencisi psikotik bozukluklar gösteren kişileri uygun şekilde değerlendirecek ve acil durumlarda müdahale edecektir. Öğrenim Hedefleri: Psikoz kavramını tanımlayacak. Psikotik belirtileri sıralayacak. Psikotik belirtilerin kültürel inançlarla karışabileceğini aklında tutacak. Psikotik hastaya empatik, yansız, yüksüz ve yargısız yaklaşım sergileyecek. Temel psikotik bozuklukların tanı ve ayırıcı tanılarının yapılabilmesi için uygun laboratuar, görüntüleme ve psikometrik ölçüm araçlarını sayacak. Şizofreninin klinik gidişini, dönemlerini, pozitif ve negatif belirtilerini açıklayacak. Tıbbi durum ve madde kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan psikotik tabloları tanıyacak. Tanısı konmuş, tedavisi planlanmış psikoz hastalarının izleminde psikiyatristler ile işbirliği yapmanın önemi konusunda farkındalık kazanacak. Psikotik hastalar hakkındaki toplumsal etiketlemeyi önlemek konusunda duyarlı olacak.

46 Duygudurum Bozuklukları Amaç: Tıp öğrencisi duygudurum bozuklukları olan hastaları uygun şekilde değerlendirecek, majör depresif bozukluğu tedavi edecek ve koruyucu ruh sağlığı hizmeti verecektir. Öğrenim Hedefleri: Duygudurum bozukluklarının nörobiyolojik, psikolojik, çevresel ve genetik varsayımlarını açıklayacak. Depresif bozuklukların, toplumda ve bedensel hastalıklarda sıklık ve yaygınlığını tanımlayacak. Majör depresif bozukluk tanı ölçütlerini sayacak. Duygudurum bozukluklarının, klinik görünümünü, seyrini, ek tanılarını ve komplikasyonlarını açıklayacak. Depresyon alt tiplerini (psikotik, melankolik, atipik) sayacak. Sosyoekonomik, etnik ve kültürel farklılıklar gösteren hastaların farklı klinik görünümlerini (örn. bedensel belirtiler vb.) ayırt edecek. Major depresif bozukluğu, iki uçlu bozukluktan ve distimiden ayırt edecek. Depresyonun mutsuzluk, yas, alkol madde kullanımı ve tıbbi durumlara bağlı duygudurum bozukluklarından ayırıcı tanısını yapacak. Karmaşık özellikler (psikotik özellikli, özkıyım eğilimli ve tedaviye dirençli) göstermeyen depresyonlarda farmakolojik tedaviyi düzenleyecek, hastaya ve yakınlarına eğitim verecek, tedavi izlemini yapacak.hastayı gerektiğinde etkili psikososyal tedavilere yönlendirecek. Psikiyatrik yatış, elektrokonvülsif tedavi ve diğer somatik tedavilerin endikasyonlarını sıralayacak. Gerekli durumlarda psikiyatristlere sevk edecek.koruyucu ruh sağlığı açısından majör depresyonun erken tanınması için toplumu bilgilendirecek.

47 Anksiyete bozuklukları Amaç: Tıp öğrencisi anksiyete bozuklukları olan hastayı değerlendirecek ve sık görülen bazı anksiyete bozukluklarını tedavi edecektir. Öğrenim hedefleri: Anksiyete bozukluklarının nörobiyolojik, psikolojik, çevresel ve genetik varsayımlarını açıklayacak. Anksiyete bozukluklarının toplumda görülme sıklığını ve yaygınlığını tanımlayacak. Anksiyete bozukluklarının klinik özelliklerini açıklayarak tanı koyacak. Anksiyete bozuklukları ile birlikte sık görülen psikiyatrik ek tanıları gözden geçirme alışkanlığını benimseyecek. Anksiyete bozukluğu hastasını değerlendirirken tıbbi duruma ya da madde kullanımına bağlı nedenleri dışlayacak. Panik atağı ile gelen hastaya acil müdahalede bulunacak. Panik bozukluğu ile gelen hastanın tedavisini etkili biçimde yönetecek. Yaygın anksiyete bozukluğunu tedavi edecek. Panik bozukluğu veya yaygın anksiyete bozukluğu olan hastalardan sevk edilmesi gerekenleri ayırt edecek. Travmatik ve yaşamı tehdit eden olaylar sonrasında akut stres bozukluğunun gelişebileceğinin farkında olacak. Akut stres bozukluğu belirtilerini tanıyacak. Akut stres bozukluğu olan hastalara uygun yaklaşımı sergileyecek ve gerekli durumlarda tedaviye yönlendirecek. Agorafobi, özgül fobi, sosyal fobi, obsesif kompulsif bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu olan hastaları sevk edecek. Anksiyete bozuklukları olan hastaları ve yakınlarını hastalık konusunda bilgilendirecek.

48 Somatoform Bozukluklar Amaç: Tıp öğrencisi, bedensel belirtilerle başvuran ve belirtiyi açıklayabilecek herhangi bir bedensel patolojinin bulunmadığı hastalarda altta yatabilecek psikiyatrik bozuklukları tanıyacaktır. Öğrenim Hedefleri: Bedenselleştirme (somatizasyon) kavramını tanımlayacak. Somatoform bozuklukları sayacak. Somatoform bozuklukların klinik ve seyir özelliklerini açıklayacak. Somatoform bozuklukları temaruzdan ayırt edecek. Somatoform bozuklukları olan hastaları psikiyatristlere sevk edecek.

49 Disosiyatif Bozukluklar Yeme Bozuklukları Amaç: Tıp öğrencisi, disosiyatif bozuklukları tanıyacak ve konversiyon bozukluğuna acil müdahalede bulunacaktır.;öğrenim Hedefleri: Disosiyasyon ve konversiyon kavramını tanımlayacak. Disosiyasyon ve bellek sorunlarında travmanın etkisini aklında tutacak. Gerekli laboratuvar, görüntüleme ve psikometrik ölçüm tekniklerini kullanarak konversiyon bozukluğunun ayırıcı tanısını yapacak. Konversiyon bozukluğu ile acil servise başvuran hastalara empatik, yüksüz, yansız ve yargısız yaklaşım sergileme alışkanlığını benimseyecek. Acil olarak başvuran konversiyon bozukluğu hastalarına uygun acil terapotik müdahalede (belirtiler hakkında hastayı ve aileyi bilgilendirme, gerektiğinde farmakoterapi uygulama ve yönlendirme) bulunacak. Konversiyon bozukluğu tedavisinde hastayı rahatsız edecek endikasyon dışı uygulamalardan (ağrılı enjeksiyonlar vb.) kaçınacak. Yeme Bozuklukları Amaç: Tıp öğrencisi yeme bozukluğu hastalarına tanı koyarak ileri merkezlere sevk edecek ve koruyucu ruh sağlığı hizmeti verecektir. Öğrenim Hedefleri: Sık görülen yeme bozukluklarının (anoreksiya nervosa, bulimia nervosa, obesite) klinik görünüm ve seyrini açıklayacak. Yeme bozukluklarında görülebilecek tıbbi komplikasyonları sayacak ve uygun tedavi yöntemlerini uygulayacak. Yeme bozukluklarının ayırıcı tanısını yapacak.ileri değerlendirme için aileyi bilgilendirerek sevk edecek. Yeme bozukluklarını önlemek için bu alanda alınabilecek koruyucu önlemler hakkında eğitim çalışmaları yapacak.

50 Cinsel bozukluklar Uyum Bozuklukları Amaç: Tıp öğrencisi, sağlıklı cinsel yaşam, cinsel işlev bozuklukları, cinsel kimlik bozukluğu ve cinsel sapmalar (parafili) konularını açıklayacaktır. Öğrenim Hedefleri: Kadın ve erkekte cinsel yanıt döngüsünü açıklayacak. Menarş, menstrüel siklus, gebelik, postpartum, menapoz ve yaşlılık dönemindeki cinsel fizyolojik değişiklikleri tanımlayacak ve bunların ruh sağlığına etkisinin farkında olacak,cinsel işlev bozukluğunun yaygın görülen nedenlerini sıralayacak. Cinsel öykü alacak. Cinsel işlev bozukluklarının klinik görünümlerini açıklayacak.cinsel işlev bozuklukları görülen hastayı tedaviye yönlendirecek. Psikiyatride hastalığa ve/veya kullanılan ilaca bağlı cinsel işlev bozukluklarının yüksek oranda görüldüğünün farkında olacak. Parafiliyi tanımlayacak. Sık görülen parafilileri sıralayacak.parafili tanısı konan hastayı tedaviye yönlendirecek. Cinsel kimlik bozukluğunun yaygınlığını anımsayacak.,cinsel kimlik bozukluğunun klinik görünümünü açıklayacak., Cinsel kimlik bozukluğu olan hastaları psikiyatristlere yönlendirecek. Uyum bozuklukları Amaç: Tıp öğrencisi, uyum bozukluklarını tanıyacak ve gerekli ilk müdahaleyi yapacaktır. Öğrenim Hedefleri: Uyum bozukluklarının belirtilerini sayacak.,uyum bozukluklarını, duygudurum bozuklukları, anksiyete bozuklukları ve normal matemden ayırt edecek.,uyum bozuklukları olan hastaya uygun tedavi önerilerinde bulunacak.

51 Uyku Bozuklukları Kişilik Bozuklukları Amaç: Tıp öğrencisi, uyku sorunu ile gelen hastaları değerlendirecek, danışmanlık yapacak ve gerektiğinde sevk edecektir. Öğrenim Hedefleri: Uyku ile ilgili tam bir öykü alacak.uyku bozukluklarında ayırıcı tanı yapacak. Psikiyatrik bozukluklara eşlik eden ve sık görülen uyku bozukluklarının belirti ve bulgularını tartışacak. Psikotrop ilaçların uyku üzerine etkilerini tartışacak.uyku hijyeni ilkelerini açıklayacak ve hastalara önerecek.uyku sorunu ile gelen hastalara danışmanlık yapacak.uyku sorunu ile gelen hastaları uygun merkezlere sevk edecek. Kişilik Bozuklukları Amaç: Tıp öğrencisi, kişilik bozukluklarını tanımlayacak ve gerektiğinde sevk edecek. Öğrenim Hedefleri: Kişilik kavramını tanımlayacak. Gelişim kuramlarını anımsayacak. Kişilik bozukluğu kavramını tanımlayacak. Kişilik bozukluklarının alt tiplerini sayacak. Kişilik bozukluğu olan kişilere uygun yaklaşım sergileyecek. Kişilik bozuklukların diğer psikiyatrik bozukluklarla ilişkisini açıklayacak. Kişilik bozukluğu olan hastaları gerekli durumlarda psikiyatristlere sevk edecek.

52 Yaşlılık psikiyatrisi Amaç: Tıp öğrencisi, yaşlılık döneminde sık görülen psikiyatrik bozuklukları tanıyacak, tedavi edecek ve gerekli durumlarda sevk edecektir. Öğrenim Hedefleri: Yaşlı kişilerin fiziksel ve psikiyatrik değerlendirmesini yapacak. Yaşlılık döneminde daha sık görülen psikiyatrik bozukluklara yatkınlık oluşturan etkenlerin farkında olacak. Yaşlılık döneminde oluşabilecek çeşitli kayıpların etkisini tartışacak. Yaşlılık döneminde sık görülen psikiyatrik bozuklukların klinik görünümlerini açıklayacak Yaşlılık döneminde sık görülen psikiyatrik bozuklukların (depresyon, demans) yaşlılığa özgü klinik görünümlerini ayırt edecek. Tedaviyi düzenlerken yaşlılık döneminde psikotrop ilaç kullanma ilkelerini göz önünde tutacak. Yaşlılardaki intihar riskinin daha yüksek olduğunun farkında olacak. İntihar riski yüksek yaşlı hastaları ve gerekli durumlarda ailelerini uygun merkezlere yönlendirecek. Şüpheli yaşlılık istismarı ve ihmaline duyarlı olacak. Şüpheli yaşlılık istismarı ve ihmalinde hekimin rolünün öneminin farkında olacak. Yaşlılık istismarı ve ihmalini saptadığında önlem alacak. Yaşlılık istismarı ve ihmalini saptadığında resmi kurumlara bildirecek.

53 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARI ÖNLEME TEDAVİ ETME VE YÖNETME Amaç: Tıp öğrencisi, psikiyatrik bozuklukların önlenmesi konusunda duyarlı olacak ve gerekli durumlarda toplumu ve aileyi bilgilendirecektir. Öğrenim Hedefleri: Hekimin öncelikli görevinin, hastalıkları iyileştirmenin yanı sıra, hastalıkları önlemek ve toplum sağlığını korumak olduğunu benimseyecek. Bireysel ve toplumsal düzeyde ruh sağlığı eğitimi verme sorumluluğuna sahip olacak. Psikiyatrik bozuklukların oluşmasında ailenin ve toplumun rolünü tanımlayacak. Psikiyatrik bozuklukların seyrinde sosyoekonomik etkenlerin rolü konusunda hastaları ve ailelerini bilgilendirecek. Psikiyatrik bozuklukların, fiziksel ve cinsel kötüye kullanım, aile içi şiddet ve madde kötüye kullanımını da içeren genetik ve çevresel risk etkenlerini sayacak. Psikiyatrik bozuklukların erken tanınmasının önemini kavrayarak tedavinin gecikmesinin yol açacağı riskler konusunda farkındalık sahibi olacak. Psikiyatrik bozukluğu olan kişilerin bedensel sağlık açısından taşıdıkları riskleri değerlendirecek. Hastalara ruhsal ve bedensel sağlıklarını düzeltmede yardımcı olacak davranış ve yaşam biçimi değişiklikleriyle ilgili danışmanlık verecek. Psikiyatrik bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçları etkili ve güvenli bir şekilde kullanacak. Psikiyatrik bozukluklarda yatış gerektiren durumları sayacak. Hasta ve hasta yakınlarına, psikiyatrik bozukluklar, tedavi seçenekleri ve psikiyatrik rehabilitasyon konusunda bilgi verme

54 Farmakolojik Tedaviler Amaç: Tıp öğrencisi, psikiyatrik bozukluklarda kullanılan ilaç tedavilerinin temel ilkelerine uyacaktır. Öğrenim Hedefleri: Psikiyatrik bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçların temel etki mekanizmalarını açıklayacak. Psikiyatrik bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçların endikasyonlarını ve kontrendikasyonlarını sayacak. Sık karşılaşılan psikiyatrik bozukluklarda kullanılan ilaçların temel kullanım ilkelerini (başlama, doz ayarlama, tedavi süresi, tedavinin sonlandırılması) sayacak. Psikiyatrik bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçların sık görülen ve ciddi yan etkilerini sayacak. Önemli ilaç etkileşimlerini kontrol etme alışkanlığını benimseyecek. Psikiyatrik bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçların, özel gruplardaki (yaşlılar, çocuklar, gebeler, emzirenler vb.) kullanım ilkelerine uyacak. Psikiyatrik bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçların zehirlenme belirtilerini sayacak. Hastaları ve yakınlarını ilaçların etki ve yan etkileri konusunda açık, anlaşılır bir biçimde bilgilendirmeyi içselleştirecek

55 Somatik Tedaviler Psikoterapiler Amaç: Tıp öğrencisi psikiyatride sık kullanılan somatik tedavi yöntemlerini tanımlayacaktır. Öğrenim hedefleri: Somatik tedavi yöntemlerini sayacak. Elektrokonvülsif tedavi uygulamasını tanımlayacak. Elektrokonvülsif tedavinin klinikte uygulandığı durumları sayacak. Elektrokonvülsif tedavinin komplikasyonlarını listeleyecek. Psikoterapiler Amaç: Tıp öğrencisi psikiyatrik bozuklukların tedavisinde uygulanan psikoterapi yöntemlerini tanımlayacaktır. Öğrenim Hedefleri: Psikiyatrik bozukluklarda kullanılabilecek farklı psikoterapi yaklaşımlarını sayacak. Depresyon ve anksiyete bozukluklarında uygulanan kanıta dayalı psikoterapi yaklaşımlarını tanımlayacak. Terapi gereksinmesi olan hastaları psikiyatriye sevk edecek. Tedavi Planlama ve Yürütmede İşbirliği Amaç: Tıp öğrencisi hasta bakımında diğer sağlık çalışanları ve hasta yakınları ile ortak tedavi planlama ve işbirliği ilkelerine uyacaktır. Öğrenim Hedefleri: Hasta bakımında meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile işbirliği içinde çalışmayı benimseyecek. Hasta bakımında hasta haklarını gözeterek hasta yakınları ile işbirliği kurmayı benimseyecek. Psikiyatri konsültasyonu istenmesi gereken durumları ayırt edecek. Psikiyatri konsültasyonunu uygun şekilde isteme alışkanlığını benimseyecek.

56 MESLEKİ SORUMLULUK, TIBBİ ETİK VE PSİKİYATRİDE YASAL KONULAR Mesleki Sorumluluk ve Tıbbi Etik Amaç: Tıp öğrencisi, tıbbi etik ilkeler doğrultusunda hekimlik mesleğinin sorumluluklarını tam ve uygun olarak yerine getirecektir. Öğrenim Hedefleri: Evrensel tıp etiğinde yer alan özerkliğe saygı, yararlılık, zarar vermeme ve adalet ilkelerini açıklayacak. Görevini uygularken özerkliğe saygı, yararlılık, zarar vermeme ve adalet ilkelerini gözetmeyi benimseyecek. Klinik ve klinik dışı uygulamalarda, Türk Tabipleri Birliği Hekimlik Meslek Etiği Kuralları nın ve Türkiye Psikiyatri Derneği Ruh Hekimliği (Psikiyatri) Meslek Etiği Kuralları nda tanımlanan etik kurallara ve ilkelere uygun davranış sergileyecek. Klinik ve klinik dışı uygulamalarda, Türk Tabipleri Birliği Hekimlik Meslek Etiği Kuralları nın ve Türkiye Psikiyatri Derneği Ruh Hekimliği (Psikiyatri) Meslek Etiği Kuralları nda tanımlanan etik kurallara ve ilkeleri savunma alışkanlığına sahip olacak. Evrensel insan hakları ilkelerini, mesleki uygulamanın her alanında yaşama geçirme tutumunu benimseyecek. Hekim hasta etkileşiminin her basamağında hasta haklarını göz önünde tutmayı içselleştirecek. Hekim hasta etkileşiminde dürüst, duyarlı, ilgili, tutarlı ve sorumlu davranmayı içselleştirecek.

57 MESLEKİ SORUMLULUK, TIBBİ ETİK VE PSİKİYATRİDE YASAL KONULAR Hastanın tıbbi ve psikiyatrik sorunları, kişilik özellikleri, cinsiyeti, cinsel yönelimi, eğitim düzeyi, politik görüşleri, sosyoekonomik, etnik, dini ve kültürel özelliklerinden bağımsız olarak ilgili, saygılı, empatik, yansız, yüksüz ve yargılayıcı olmayan bir yaklaşım sergileyecek. Hastanın çıkarlarını ve güvenliğini en iyi şekilde korumayı içselleştirecek. Sınır ihlalinden kaçınarak, hastası ve yakınlarıyla sosyal, ticari, duygusal ve cinsel ilişkiye girmeme davranışını içselleştirecek. Acil durumlarda hekim olarak ilk yardım sorumluluğunu taşıyacak. Güncel bilimsel bilgiyi edinmenin mesleki bir sorumluluk olduğunu özümseyecek. Kendi mesleğinin ve diğer mesleki alanların sınırlarının farkında olacak ve saygı duyacak. Ekip çalışması gerektiren durumlarda, mesleğin öteki üyelerine karşı açık, dürüst ve paylaşımcı davranış sergileyecek. Meslektaşlarını hekimlik açısından onur kırıcı ve haksız saldırılara karşı koruyacak. Klinik ve klinik dışı uygulamalarda etik ikilemlerin farkında olacak. Etik ikilemlerin çözümünde gerektiğinde meslektaşları, meslek örgütleri gibi kişi ve kurumlardan yardım isteme alışkanlığını benimseyecek. Hastanın karar verme kapasitesini göz önünde tutarak tıbbi uygulamalar için bilgilendirme alışkanlığını benimseyecek. Gerekli durumlarda yazılı bilgilendirilmiş onam alma alışkanlığını benimseyecek. Karar verme kapasitesi olan hastanın tedaviyi reddetme hakkına saygı gösterecek. Sınırlı sağlık kaynaklarının dağıtımında birey ve toplumun önceliklerini etik ölçütlerle gözetecek. Adli vakalarla ilgili yasal, mesleki sorumluluk ve yükümlülüklerinin farkında olacak.

58 Psikiyatride Yasal Konular Amaç: Tıp öğrencisi psikiyatrik bozukluğu olan hastalarda karşılaşılabilecek yasal sorunların farkında olacak ve hekimin bu konudaki görev ve sorumluluklarını yerine getirecektir. Öğrenim Hedefleri: Psikiyatrik bozukluklarla ilişkili yasal konularda kullanılan terminolojiyi anımsayacak. Ceza sorumluluğunu kaldıran ya da azaltan psikiyatrik bozukluklarla ilgili TCK maddelerini hatırlayacak. İstismar kavramını açıklayacak. Farklı istismar türlerini tanıyacak. İstismar tespit ederse yetkili makamlara bildirmek konusunda duyarlılık gösterecek. İstismar tespit ederse mesleki sorumluluk ve tıbbi etik ilkelerini göz önünde tutarak yetkili kurumlara bildirecek. Yetkili kurumlarca sorulması halinde, hastalardaki tam eylem yeterliği ve ayırt etme gücünü (fiil ehliyeti) değerlendirecek. Kültür ve Psikiyatri Amaç: Tıp öğrencisi, kültürel etmenlerin ruh sağlığı üzerine etkilerini dikkate alacaktır. Öğrenim Hedefleri: Ruh sağlığı üzerine kültürel etkilerin farkında olacak. Hasta değerlendirilirken kültürel etmenleri göz önüne alacak. Türkiye ye özgü öncelikli psikiyatrik sorunların farkında olacak

59 Birkaç Soru Türkiye de basamaklı sağlık hizmet sunumu performans ve SUT uygulamalarıyla nasıl bir dönüşüm göstermiştir? Sağlık ocakları/toplum sağlığı merkezleri/aile hekimliği/tıp merkezi ve özel hastane çalışanları/üniversite hastaneleri birinci basamak sağlık kuruluşlarında tedavi edilebilecek hastalar için yaşamsal bir rekabet içerisinde midir? Sık görülen hastalıklara ayrılan eğitim saati süreleri yeterli midir?

60 Sabrınız için teşekkürler