YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ -YDD- BUTEKOM

Transkript

1 YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ -YDD- BUTEKOM

2 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin, bugünün ihtiyaçlarını karşılayabilecek kalkınma düzeyinin sağlanmasıdır (Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Komisyonu) «Üçlü Bilanço» İş Etiği Adil Ticaret Çalışan Hakları Sürdürülebilirlik Yaklaşımı Yerel ve global anlamda: Çevresel adalet Doğal kaynakların yönetimi Enerji Verimliliği Doğal Kaynakların verimli kullanımı Sürdürülebilirlik; ürünün yaşam döngüsü boyunca ekonomik, çevresel & sosyal etmenler arasında eşit dengeyi sağlamayı hedefler.

3 YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ NEDİR? Yaşam döngüsü değerlendirmesi (Life Cylce Assessment,LCA) bir ürün, proses ya da hizmet için kullanılan enerji, ham madde ve bundan dolayı oluşan atık ve emisyonların çevresel etkilerini ve bu süreçte doğal kaynakların tüketimini ve çevresel iyileştirme fırsatlarını değerlendiren bir araçtır. YDD sürdürülebilirliği ölçmek ve nicel olarak ortaya koymak için kullanılan yöntemdir. Bilimsel metotları kullanır. ISO 14044:2006 ya göre standardize edilmiştir.

4 YAŞAM DÖNGÜSÜ DÜŞÜNCESİ YDD beşikten mezara kavramıyla yaklaşır: Hammadde Eldesi Üretim Nakliye Tüketim Bertaraf Geri kazanım

5 YAŞAM DÖNGÜSÜ DÜŞÜNCESİ 6 RE felsefesi : re-think (yeniden etraflıca düşünmek): ürün ve işlevi hakkında detaylı analiz yapmak, re-duce (azaltmak): hammadde ve enerji sarfiyatını yaşam döngüsü boyunca azaltmak, re-place (yerini değiştirmek/ikame): zararlı maddeler yerine daha az zararlı olanları kullanmak, re-cycle (geri dönüşüm): geri kazanılabilecek materyallerin seçimi, re-use (yeniden kullanım): ürünün tekrar kullanılabilecek şekilde üretilmesi, re-pair(onarmak): onarıma(tamire) uygun üretmek,

6 YAŞAM DÖNGÜSÜ AMACI Kaynak tüketiminin azaltılması, Çevresel salınımların dolayısıyla etkilerin azaltılması, Sosyal etmenlerin iyileştirilmesi ve/veya geliştirilmesi, Ekonomik ve çevresel faktörler arasındaki pozitif bağlantıları betimlemek ve vurgulamak.

7 YDD çerçevesi (ISO , 1997) YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ AŞAMALARI Amaç ve Kapsam Envanter Analizi Yorumlama Uygulamalar: Ürün etki ölçme Ürün geliştirme ve iyileştirme Stratejik Planlama Karar verme Pazarlama Diğer Etki Değerlendirmes i Teknik Ekonomik Pazar Sosyal

8 ÇEVRESEL ETKİ-SARFİYAT AĞACI

9 NEDEN YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ? Neden YDD İş stratejisi Pazar gereklilikleri Ulusal mevzuatlar ve bölgesel yönetmelikler Kazanımlar Rekabet avantajı Ürün kalitesinde iyileşme potansiyeli Risk yönetiminin iyileşmesi Kamuoyunda imaj geliştirme Pazar payının artması, yeni iş fırsatları Tedarik zincirinin yönetimi EPD, Karbon etiketi, Eko etiketleme gibi ürün yaşam döngüsüne dayanan diğer konseptlere katılma fırsatı Mevzuatlarla uyumluluk ve cezai yaptırımlarla karşılaşma riskinin azalması

10 YDD UYGULAMA AMAÇLARI Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve bir çok devlet YDD analizini yıllar önceden kullanmaya başlamış ve bu analizlerin sonuçlarına göre politikalarına yön vermektedirler. Ürün Etki Ölçme Eko Etiketleme Çevresel Etkileri Belirleme Ürün Karşılaştırma Ürün Geliştirme ve İyileştirme Stratejik Planlama Karar Verme Pazarlama Diğer

11 GLOBAL YDD UYGULAMA AMAÇLARINA YÖNELİK ÖRNEKLER Protecter&Gamble, yıkama alışkanlıklarının değişmesi ve kullanıcıların çevresel duyarlılığının artması sonucu daha düşük sıcaklıkta yıkama yapılabilen Ariel "Actif à froid" (coolclean) isimli yeni çamaşır deterjanını geliştirerek 2005 senesinde piyasaya sürdü. LCA, öncelikle ürün geliştirmede ve beraberinde ürünün eski varyantlarıyla karşılaştırılmasında kullanıldı. Çalışmada ürünler 11 çevresel indikatör bazında karşılaştırıldı.

12 GLOBAL YDD UYGULAMA AMAÇLARINA YÖNELİK ÖRNEKLER Novozymes firması, YDD analizini ürün geliştirme, karşılaştırma ve pazarlama amaçlı olarak kullanmaktadır. Çevresel verimliliğin çoğu durumda enerji, hammadde ve sarfiyat verimliliği anlamına geldiği göz önünde bulundurulduğunda aslında ürünlerinin ayrıntılı maliyet analizlerini de yapmış olmaktadır.

13 GLOBAL YDD UYGULAMA AMAÇLARINA YÖNELİK ÖRNEKLER Novozymes gerçekleştirdiği bir çok YDD çalışmasını firmanın web sitesinden yayınlamaktadır.

14 GLOBAL YDD UYGULAMA AMAÇLARINA YÖNELİK ÖRNEKLER H&M Firması 2009 yılında, BSR (Business for Social Responsibility) ile birlikte giysi sektörünün sera gazı salınımını haritasını belirlemek üzere kapsamlı bir çalışmaya imza atmıştır. Proje kapsamında 8 farklı tekstil ürününde ve ek olarak 3 elyafta YDD analizi gerçekleştirmiştir. PROJEDE YDD ANALİZİ YAPILAN KONFEKSİYON ÜRÜNLERİ Pamuk t-shirt Denim pantolon Keten gömlek Viskon elbise Polyester bluz Erkek pamuklu iç çamaşırı Polyester pantolon Polyester ceket PROJEDE EK OLARAK YDD ANALİZİ YAPILAN ELYAFLAR Naylon Akrilik Yün

15 BUTEKOM DA YDD ANALİZLERİ BUTEKOM sektörde bir çok YDD çalışmasına imza atmıştır. Gerçekleştirilen kapsamlı projelerin yanı sıra firmaların talebi üzerine özel YDD analizleri de gerçekleştirilmektedir.

16 BUTEKOM DA YDD ANALİZLERİ Bu konuda gerçekleştirdiğimiz son kapsamlı proje Avrupa Girişimcilik Teşvik Ödüllerinde finale kalan «Tekstil Terbiye Sektöründe Temiz Üretim İçin Örnek Modellerin Oluşturulması» projesidir yılı Avrupa Girişimcilik Teşvik Ödülleri sonucunda Avrupa Birliği Girişimcilik Teşvik Ödüllerinde kısa listeye kalan "Tekstil Terbiye Sektöründe Temiz Üretim İçin Örnek Modellerin Oluşturulması" isimli projemiz Yeşil Pazarın ve Kaynak Verimliliğinin Desteklenmesi kategorisinde ilk üçe girerek National Winner Ödülü 2014 aldı.

17 Tekstil Terbiye Sektöründe Temiz Üretim İçin Örnek Modellerin Oluşturulması Projesi Proje kapsamında 6 farklı firmada 6 farklı tekstil ürününün prosesinde «0» maliyet ile iyileştirmeler yapılmıştır. Proje Adımları: Çevresel açıdan problemli noktaların YDD ile tespiti Mevcut prosesin Mevcut En İyi Teknikler(MET) ile karşılaştırılması Temiz Üretim Çalışması Proseslerin yeniden düzenlenerek verimliliğinin arttırılması Kazanımların YDD ile tespiti Ürünler: MODEL 1: Keten-Polyester Perdelik Kumaşın Boyanması MODEL 2: Antibakteriyel Apreli Polyester Perdelik Kumaş MODEL 3: Keten İplik Bobin Boyama MODEL 4: Polyester Giysilik Kumaş(Jet Boyama) MODEL 5: Polyester İplik Bobin Boyama MODEL 6: Baskılı Pamuklu Giysilik Kumaş

18 Tekstil Terbiye Sektöründe Temiz Üretim İçin Örnek Modellerin Oluşturulması Projesi Proje Kapsamında «0» maliyet ile: Elektrik enerjisinde %29 lara Suda %50 Buharda %40 Doğalgazda %34 Kümülatif enerji sarfiyatında %30 lara varan iyileştirmeler sağlanmıştır.

19 odel Çalışma 5: %100 Polyester İplik Boyama Mevcut Durum İçin Temiz Üretim Önerileri Temiz Üretim Uygulamaları Sonucu 1. Enerji ve zaman tasarrufu sağlanması amacıyla mevcut boyama sıcaklık-süre diyagramı üzerinde süre, pompa debileri gibi parametreler değiştirilerek yeni bir boyama sıcaklık- süre diyagramı tasarlanması önerilmiştir. 2. Boyama işleminde boyama kalitesini etkilemeyecek şekilde su tasarrufu sağlanması amacıyla boyama, redüktif yıkama ve nötralizasyon işlemlerinin yarım flotte oranında yapılması önerilmiştir. 3. Redüktif yıkama adımında yer alan oligomer önleyicinin reçeteden çıkarılması önerilmiştir. Optimize sıcaklık-süre diyagramı ile boyama gerçekleştirildiğinde ulaşılmak istenen renk kalitesinde herhangi bir değişim olmadığı ve istenen kalitenin elde edildiği görülmüştür. - Boyama süresi 228 dakikadan 157 dakikaya kadar düşmüştür. - Günlük şarj sayısı 6 dan 9 a çıkarak üretim verimliliğinin yaklaşık olarak %30 artması beklenmektedir. - Parti başına harcanacak enerji miktarında da %20 oranında tasarruf sağlanmıştır. (Toplam enerji 39,5 MJ den 34,3 MJ e düşmüştür.) - Doğalgaz tüketiminden %34 oranında tasarruf edildiği gözlenmiştir. 1 kg ürün için harcanan toplam su miktarı 52,31 L iken yarım banyo boyama işlemi ile bu miktar 44,923 L ye düşmüştür. Atıksu miktarı da buna bağlı olarak 44,4 L den 32,9L ye düşmüştür. Boyanan bobinler üzerinde oligomer olmadığı ve rengin kalitesi üzerinde herhangi bir olumsuz etki olmadığı görülmüştür. Mevcut çevresel etkiler de azalmıştır.

20 Çalışma Sonucunda Çevresel Etkiler OZON TABAKASININ İNCELMESİ FOTOKİMYASAL OKSİDASYON İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLER ÖTROFİKASYON ASİDİFİKASYON KARASAL EKOTOKSİSİTE KÜRESEL ISINMA ETKİSİ DOĞAL KAYNAKLARIN TÜKENMESİ AKARSU EKOTOKSİSİTESİ DENİZ EKOTOKSİSİTESİ OPTİMİZE PROSES MEVCUT PROSES 1 kg Polyester İplik Boyama İşlemi İçin Karbon Ayak İzi Değeri Temiz Üretim Öncesi 1 kg Polyester İplik Boyama İşlemi İçin Karbon Ayak İzi Değeri Temiz Üretim Sonrası

21 TEŞEKKÜRLER