Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (1-13)

Transkript

1 Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (1-13) Fâtiha; Kur ân-ı Kerîm in başlangıç suresinin adı olup açan, başlangıç, giriş anlamına gelmektedir. Kur an ın girişi, önsözü mahiyetinde olduğundan muhtemelen bu yüzden Fatiha diye adlandırılmıştır. Aynı zamanda surenin Ümmü l-kitâb = İlâhî kelamın özü, temeli, es-seb u l-mesânî = Tekrar tekrar okunan yedi ayet, el Esas gibi adları da vardır. Bakara; Kur ân-ı Kerîm in 2. suresinin adı olup sığır/inek/düve anlamına gelmektedir. Sure ismini ayetlerde zikredilen ve İsrailoğulları nın, bir cinayetin failini bulmak için kesmeleri emredilen inek kesme olayından almaktadır. Sure ayrıca Âl-i İmrân suresiyle birlikte Zehrevân = iki çiçek ya da iki nur diye de anılmıştır. Âl-i İmrân; Kur ân-ı Kerîm in 3. suresinin adı olup İmran Ailesi anlamına gelmektedir. Sure ismini, ayetlerde zikredilen Hazreti Meryem in babası İmran a izafeten İmran ailesi anlamına gelen Âlu İmrân tamlamasından almaktadır. Bakara suresiyle birlikte Zehrevân = iki çiçek ya da iki nur diye de anılmıştır. Nisâ; Kur ân-ı Kerîm in 4. suresinin adı olup kadınlar anlamına gelmektedir. Surenin büyük bir kısmı kadınlar hakkında hükümler içerdiği için bu adla isimlendirildiği kabul edilmektedir. Mâide; Kur ân-ı Kerîm in 5. suresinin adı olup sofra anlamına gelmektedir. Sure adını Havarilerin gökten bir mâide/ziyafet sofrası indirilmesi yönünde Hazreti İsa dan istekte bulunmalarından söz eden ve Hazreti İsa nın da Allah tan istediği ayetlerdeki aynı kelimeden almıştır. Sure ayrıca Ukûd =akitler ve Munkize =kurtarıcı gibi başka isimlerle de anılmıştır. En âm; Kur ân-ı Kerîm in 6. suresinin adı olup hayvanlar anlamına gelmektedir. Sure ismini, 136, 138, 139 ve 142. ayetlerde geçen ve başta deve olmak üzere sığır, koyun ve keçi gibi özellikle kurbanlık hayvan cinslerini ifade eden aynı kelimeden almıştır. A râf; Kur ân-ı Kerîm in 7. suresinin adı olup cennetle cehennem ve/veya cennetliklerle cehennemlikler arasındaki surun yüksek tepeleri anlamına gelmektedir. Surenin ayetlerinde geçen bu kelime surenin ismi olmuştur. Enfâl; Kur ân-ı Kerîm in 8. suresinin adı olup harp ganimetleri/düşmandan savaş yoluyla alınan mallar anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almaktadır. Tevbe; Kur ân-ı Kerîm in 9. suresinin adıdır. İsmini 104. ayette geçen ve olgun ve ergin insan olma yoluna girmek; yaşam rotasını ters yönden çevirmek, iyiye, doğruya ve güzele yönelmek anlamıdaki tevbe kelimesinden almıştır. Bununla birlikte ilk ayette geçen berâe = ültimatom/son bir ihtar kelimesine atfen Berâe suresi diye de meşhur olmuştur. En son indiği kabul edilen bu sure Enfal suresinin devamı olma ihtimalinden ve/veya saldırgan müşriklere ağır ihtar ve savaş ilanı mahiyetindeki ifadelerle başlamasından dolayı diğer bütün surelerden farklı olarak, ilahi rahmet ifadesi olan besmele ile başlamamıştır. Yunus; Kur ân-ı Kerîm in 10. suresinin ve kendisi balığın karnından kavmi de azaptan kurtulan 21. sıradaki peygamberin adıdır. Sure, 98. ayette sözü edilen Hazreti Yunus ve Ninova halkı olan kavmine atıftan dolayı bu adı almıştır. Bununla birlikte Hazreti Yunus un kıssası ile ilgili daha etraflı bilgi 37/ ayetlerde sunulmuştur. Hûd; Kur ân-ı Kerîm in 11. suresinin ve Yemen de Ahkâf bölgesinde yaşayan Âd kavmine gönderilen 4. sıradaki peygamberin adıdır. Surenin ayetleri arasında Hazreti Hûd un hayatındaki tevhid mücadelesi anlatıldığından sure bu isimle anılmaktadır. Sure muhteva itibariyle Yûnus suresiyle büyük ölçüde benzeşir. Surede Nuh, Salih, İbrahim, Lût, Şuayb, Musa ve Harun peygamberlerin kıssaları da anlatılmıştır. Yusuf; Kur ân-ı Kerîm in 12. suresinin ve 11. sıradaki peygamberin adıdır. Sure ismini, Mısır da peygamberlik yapmış ve Yakub peygamberin 12 oğlundan birisi olan Hazreti Yûsuf un 4. ayetten 101. ayetin sonuna kadar bir bütünlük içinde anlatılan kıssasından almıştır. Ra d; Kur ân-ı Kerîm in 13. suresinin adı olup gök gürültüsü anlamına gelmektedir. Surenin 13. ayetinde ra d/gök gürültüsünün Allah ı tesbih ettiği anlatılmış ve adı geçen kelime bu sureye isim olmuştur.

2 Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (14-26) İbrahim; Kur ân-ı Kerîm in 14. suresinin ve İsmail (as.) ın babası olan 6. sıradaki peygamberin adıdır. Sure ismini ayetlere konu olan Hazreti İbrahim den almıştır. Hicr; Kur ân-ı Kerîm in 15. Suresinin ismidir. Sure ismini ayetlere konu olan Ashâbu l-hicr = Hicr halkı tamlamasından almıştır. Surenin adı ve 5. sıradaki Salih peygamberin gönderildiği kavmi Semûd un yaşadığı yerin adı olan Hicr, Medine ile Şam arasında, Tebük e yakın sarp kayalıklarla çevrili vadideki yerleşim yerinin adıdır. Eski zamanlarda Egra/Hegra diye anılan bu yer Hazreti Salih le irtibatından dolayı Medâin-i Sâlih diye de adlandırılmıştır. Hazreti Peygamber hacıların burada konaklamasını yasaklamıştır. Burası aynı zamanda Nemrud un konakladığı yerdir. Nahl; Kur ân-ı Kerîm in 16. suresinin adı olup bal arısı anlamına gelmektedir. Surenin 68. ayetinde Rabbin bal arısına olan ilhamı anlatılmış ve bu kelime sureye isim olarak verilmiştir. Sure ayrıca Niâm suresi diye de adlandırılmıştır. İsrâ; Kur ân-ı Kerîm in 17. suresinin adı olup gece yolculuğu anlamına gelmektedir. Sure ismini, Hazreti Peygamber in Mirâc için geceleyin Mekke den Kudüs e götürülüşünü anlatan ve ilk ayette fiil şeklinde geçen ve gece yürütmek ve götürmek anlamına gelen esrâ kelimesinden almıştır ayetlerde İsrailoğulları ndan söz edildiği için bu sure Benî İsrâil suresi diye de anılmıştır. Kehf; Kur ân-ı Kerîm in 18. suresinin adı olup mağara anlamına gelmektedir. Sure ismini ayetlerde geçen ve Mağara arkadaşları/yârenleri anlamına gelen Ashâbü l-kehf tamlamasından almıştır. Meryem; Kur ân-ı Kerîm in 19. suresinin ve Hazreti İsa (as.) ın annesinin adıdır. Sure ismini ayetlere konu olan Hazreti Meryem den almıştır. Ayrıca ilk ayete atfen Kâf-hâ-yâ- ayn-sâd suresi diye de adlandırılmıştır. 29 surenin başında bulunan bu ve diğer harflerin gerçek anlamını Allah bilir. Tâhâ; Kur ân-ı Kerîm in 20. suresinin adıdır. Kur an da 29 sure bu şekilde tek tek harf, yani bir araya gelipte anlamlı bir kelime teşkil etmeyen, aralarına nokta konulmuş harfler anlamına gelen hurûf-ı mukatta a ile başlar. Bu sure de adını ilk ayette geçen ve bazı müfessirlere göre Ey insan! manasına gelen, bazılarına göre ise Allah ın bir ismini ifade eden tâ-hâ harflerinden almıştır. Ancak, 29 surenin başında bulunan bu ve benzeri harflerin gerçek anlamını Allah bilir. Bunun yanında sure Sûretü l-kelîm ve Sûretü Mûsâ gibi isimlerle de anılmıştır. Enbiyâ; Kur ân-ı Kerîm in 21. suresinin adı olup nebîler/peygamberler demektir. Kur an da ismi geçen 25 peygamberin 18 tanesinin ismi zikredildiği ve onların tevhid mücadelesini anlatan ayetleri muhtevi olduğu için sure Enbiyâ suresi diye adlandırılmıştır. Hac; Kur ân-ı Kerîm in 22. suresinin adıdır. Sure adını, insanların, ziyaret şartlarına sahip her müslümanın ömründe bir defâ Kâbe'yi ziyâret etmesi ve Arafât denilen yerde bir miktar durması ve bazı vazîfeleri yerine getirmesi.anlamına gelen haccı/ziyareti yapmaya çağrıldığı 27. ayetteki aynı kelimeden almıştır. Mü minûn; Kur ân-ı Kerîm in 23. suresinin adı olup inananlar/iman sahibi olanlar anlamına gelmektetir. Sure adını, baş tarafındaki ilk 11 ayette mü minlerin konu edilmesinden almıştır. Bunun yanında yine ilk ayetine atfen Kad efleha ve Felah gibi isimlerle de anılmıştır. Nur; Kur ân-ı Kerîm in 24. suresinin adı olup ışık/pırıl pırıl aydınlık anlamına gelmektetir. Sure adını, nur ayeti denilen 35. ayetteki aynı kelimeden almıştır. Furkân; Kur ân-ı Kerîm in 25. suresinin ve Kur an ın isimlerinden biri olup hakkı batıldan, tevhidi şirkten ayıran anlamına gelmektir. Sure ismini birinci ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Şu arâ; Kur ân-ı Kerîm in 26. suresinin adı olup şairler anlamına gelmektetir. Sure adını 224. ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Bunun yanında Tâ-sîn-mîm suresi veya Câmia suresi gibi isimlerle de anılmıştır.

3 Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (27-39) Neml; Kur ân-ı Kerîm in 27. suresinin adı olup karınca/karıncalar anlamına gelmektetir. Surenin 18. ayetinde Hazreti Süleyman (as.) ın ordusuna yol veren karıncaların/neml zikri geçtiğinden sureye bu isim verilmiştir. Bunun yanında Süleyman suresi ve Hüdhüd suresi gibi isimlerle de anılmıştır. Kasas; Kur ân-ı Kerîm in 28. suresinin adı olup kıssa anlamına gelmekle birlikte surede Musa (as.) ın hayatındaki tevhid mücadelesi kesitlerinden bahsedildiğinden burada kasas kelimesi ibretlik hayat hikayesi anlamına gelmektetir. Sure adını 25. ayetteki aynı kelimeden almıştır. Ankebût; Kur ân-ı Kerîm in 29. suresinin adı olup örümcek anlamına gelmektetir. Sure ismini 41. ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Bu ayette kafirlerin işleri örümcek ağına benzetilmiştir. Rum; Kur ân-ı Kerîm in 30. suresinin adıdır. Sure ismini 2. ayette geçen ve Bizanslılar/Doğu Romalılar anlamına gelen aynı kelimeden almıştır. Sure, ateşperest İranlılar ile Ehl-i Kitap olan Rumlar ın yapacağı savaşta Rumlar ın galip geleceğini bildirerek başlar. Lokman; Kur ân-ı Kerîm in 31. suresinin adıdır. İsmini ayetlerde zikri geçen hikmet sahibi Hazreti Lokman dan almıştır. Hazreti Lokman ın peygamber olup olmadığı hakkında ihtilaf edilmiştir. Fakat İslâm alimlerinin çoğuna göre o, bir peygamber değil, hikmet sahibi bir hakîm idi. Hazreti Davud dan önceki dönemde İsrâiloğulları nın kadısı olup fetvâ verirdi. Allah ona hikmet yani ilim, diyanet, derin anlayış ve uygulayışta isabet verdi. Secde; Kur ân-ı Kerîm in 32. suresinin adıdır. 15. ayette müminlerin Allah a derin saygı ve teslimiyetle secdeye kapandıklarından söz edildiği için Secde suresi diye adlandırılmıştır. Ayrıca, Fussilet suresinin bir diğer adı Secde suresi olduğu için, bu iki sureyi birbirinden ayırt etmek üzere, Fussilet suresine Hâmîm secdesi, bu sureye de Mushaf tertibinde Lokman suresinin hemen ardında yer alması sebebiyle Lokman secdesi denilmiştir. Ahzab; Kur ân-ı Kerîm in 33. suresinin adı olup topluluk, grup, parti anlamına gelmektetir. Ahzâb, hizb kelimesinin çoğuludur. Sure ismini 20 ve 22. ayetlerde geçen ve Müslümanları yok etmek maksadıyla Mekke ve civarından toplanıp gelen ve Medine yi kuşatan müşrik Kureyş kabilesinin kolları ile bunlara uyan diğer grupları ifade eden aynı kelimeden almıştır. Sebe; Kur ân-ı Kerîm in 34. suresinin adıdır. Sure adını 15. ayette geçen Yemen de yaşamış bir kabile/toplum veya bölge adı olan Sebe kelimesinden almıştır. Fâtır; Kur ân-ı Kerîm in 35. suresinin adı olup yaratan, varlık alanına çıkaran, yoktan var eden anlamına gelmektetir. Sure adını ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Aynı ayette geçen melâike=melekler kelimesinden dolayı Melâike suresi diye de anılmıştır. Yasin; Kur ân-ı Kerîm in 36. suresinin adıdır. İsmini ilk ayette geçen ve bazı müfessirlere göre Ey insan! anlamı taşıyan, bazılarına göre ise Allah ın veya Hazreti Peygamber in isimlerinden biri olan yâ-sîn harflerinden almıştır. Ancak, 29 surenin başında bulunan bu ve benzeri harflerin gerçek anlamını Allah bilir. Sâffât; Kur ân-ı Kerîm in 37. suresinin adı olup büyük bir ihtimalle meleklere atfen, ilâhî emre amade olarak saflar halinde duranlar anlamına gelmektetir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Sâd; Kur ân-ı Kerîm in 38. suresinin adıdır. Başında geçen sâd harfinden dolayı bu adı almıştır. 29 surenin başında bulunan bu ve benzeri harflerin gerçek anlamını Allah bilir. Zümer; Kur ân-ı Kerîm in 39. suresinin adı olup zümreler, gruplar anlamına gelmektedir. Sure ismini 71 ve 73. ayetlerde geçen aynı kelimeden almıştır. 22. ayette geçen guref=köşkler kelimesinden dolayı Guref suresi diye de adlandırılmıştır.

4 Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (40-54) Mü min; Kur ân-ı Kerîm in 40. suresinin adıdır. Ayrıca İslam a inanan her kişiye verilen isim olmasının yanında Allah (cc.) ın en güzel isimlerinden de birisidir: el-mü min (cc.). Hâ-mîm diye başlayan ve Mushaf tertibinde peş peşe gelen yedi surenin ilkidir. Sure ismini 28. ayette geçen ve Firavun hanedanına mensup bir mümini ifade eden aynı kelimeden almıştır. 2. ayette geçen ve Allah a atfen bağışlayıcı/ affedici anlamına gelen ğâfir kelimesinden dolayı Ğâfir suresi diye de adlandırılmıştır. Fussilet; Kur ân-ı Kerîm in 41. suresinin adı olup açık/anlaşılır kılınmış, ayrı ayrı açıklanmış anlamına gelmektedir. Adını üçüncü âyette geçen aynı kelimeden almıştır. Bunun yanında sure, başındaki hâ-mîm harfleri ile 37. ayetteki secde emrinden dolayı Hâ-mîm Secde, 12. ayette geçen mesâbîh=kandiller/yıldızlar kelimesinden dolayı Mesâbîh suresi ve Akvât gibi isimlerle de anılmıştır. Şûrâ; Kur ân-ı Kerîm in 42. suresinin adı olup istişare, fikir danışma anlamına gelmektedir. Sure adını 38. ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Ayrıca Ayn-Sîn-Kâf suresi ve Mü min suresi gibi isimlerle de anılmıştır. Zuhruf; Kur ân-ı Kerîm in 43. suresinin adı olup altın ve mücevherler anlamına gelmektedir. 35. ayette Allah ın insana bunlarla değil, kalbindeki meziyetlere göre değer verdiği anlatılmakta olup sure ismini ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Duhan; Kur ân-ı Kerîm in 44. suresinin adı olup, duman anlamına gelmektedir. Sure adını 10. ayetteki aynı kelimeden almıştır. Câsiye; Kur ân-ı Kerîm in 45. suresinin adı olup diz çöken anlamına gelmektedir. Sure adını 28. ayette geçen aynı kelimeden alır. Ayrıca sure, Şeriat suresi ve Dehr suresi gibi isimlerle de anılmıştır. Ahkâf; Kur ân-ı Kerîm in 46. suresinin adı olup rüzgarların yaptığı kum tepeleri anlamına gelmektedir. Sure ismini 21. ayette geçen ve 4. sırada gelen Hûd peygamberin kavmi Âd ın Yemen de yaşadığı bölgeye atfen aynı kelimeden almıştır. Muhammed; Kur ân-ı Kerîm in 47. Suresinin adı ve Peygamberimizin isimlerinden birisidir Sure adını ikinci ayetteki Muhammed kelimesinden almıştır. Ayrıca sure, 20. ayette geçen ve savaş anlamına gelen kıtâl kelimesinden dolayı Kıtâl suresi diye de adlandırılmıştır. Fetih; Kur ân-ı Kerîm in 48. suresinin adıdır. Sure adını ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Fetih kelimesinden maksat, Mekke nin fethi değil, bu fethin yolunu açan Hudeybiye antlaşmasıdır. Hucurât; Kur ân-ı Kerîm in 49. suresinin adı olup odalar anlamına gelmektedir. Sure adını 4. ayette geçen ve Hazreti Peygamber in eşlerinin Mescid-i Nebi nin bitişiğindeki odalarını ifade eden aynı kelimeden almıştır. Kâf; Kur ân-ı Kerîm in 50. suresinin adıdır. İsmini ilk ayetteki kâf harfinden almıştır. 29 surenin başında bulunan bu ve benzeri harflerin gerçek anlamını Allah bilir. Zâriyât; Kur ân-ı Kerîm in 51. suresinin adı olup muhtemelen rüzgârlara atfen esip savuranlar, tozu toprağa katanlar anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Tûr; Kur ân-ı Kerîm in 52. suresinin adı olup muhtemelen Hazreti Musa nın vahye mazhar kılındığı Sina dağı anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Tûr, milattan önce yedinci asırda yaşayan Nabatîler in kullandığı Süryanice bir kelime olup dağ demektir. Necm; Kur ân-ı Kerîm in 53. suresinin adı olup buradaki yıldız kelimesi Süreyya/Ülker yıldızı anlamına gelebileceği gibi peyderpey inen Kur an anlamına da gelebilmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Kamer; Kur ân-ı Kerîm in 54. suresinin adı olup gökyüzündeki ay anlamına gelmektedir. Sure adını, aynı kelimenin geçtiği ilk ayetten almıştır.

5 Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (55-65) Rahmân; Kur ân-ı Kerîm in 55. suresinin adı ve Allah (cc.) ın en güzel isimlerinden birisi olup çok merhametli/merhameti sınırsız Allah anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Ayrıca sure, Arûsü l-kur ân=kur an ın gelini diye de anılmıştır. Vâkı a; Kur ân-ı Kerîm in 56. suresinin adı olup vuku bulması kesin, büyük hadise anlamına gelmektedir. Sure adını, ilk ayette geçen aynı kelimeden alır. Bir hadiste, her gece Vâkı a suresini okuyanın fakirliğe düşmeyeceği ifade edilmiştir. Hadîd; Kur ân-ı Kerîm in 57. suresinin adı olup demir cevheri anlamına gelmektedir. Sure adını, demirin önemine işaret eden 25. ayetteki aynı kelimeden almıştır. Allah ı tenzih ve tesbih/yüceltme (س ب ح ) ifadesiyle başladıkları için Müsebbihât diye anılan beş surenin ilkidir. Diğer dördü ise Haşr, Saf, Cuma ve Teğâbun sureleridir. Mücâdile; Kur ân-ı Kerîm in 58. suresinin adıdır. Sure ismini ilk ayete konu olan Havle/Huveyle bint Sa lebe ye atfen (kocası hakkında) tartışan, şikâyet bildiren kadın anlamına gelen mücâdile kelimesinden almıştır. Surenin ismi Mücâdele=tartışma şeklinde de okunmuştur. Ayrıca, ilk iki kelimesine atfen Kad semi a suresi diye de adlandırılmıştır. Haşr; Kur ân-ı Kerîm in 59. suresinin adı olup sevkiyât için bir yere toplamak anlamına gelmektedir. Sure ismini 2. ayette geçen ve Nadîroğulları nın Mekke den sürgün edilmesine işaret eden aynı kelimeden almıştır. Ayrıca, kıyamet günü hesabın görülmesi için olan haşrden bir örnek olarak bu kelime kullanılmıştır. Surenin, hüvellâhüllezî diye bilinen son üç ayetinin faziletine dair sahih hadisler vardır. Allah ı tenzih ve tesbih/yüceltme (س ب ح ) ifadesiyle başladıkları için Müsebbihât diye anılan beş surenin ikicisidir. Diğer dördü ise Hadid, Saf, Cuma ve Teğâbun sureleridir. Mümtehine; Kur ân-ı Kerîm in 60. suresinin adıdır. Sure ismini 10. ayette geçen ve imtihan edin, sınayın anlamına gelen imtehinû kelimesinden almıştır. Buna göre mümtehine, imtihan etme emrini muhtevi sure anlamına gelir. Surenin ismi imtihan edilen kadın/kadınlar manasında mümtehane şeklinde de okunmuştur. Saff; Kur ân-ı Kerîm in 61. suresinin adı olup kelime olarak sıra, dizi ; terim olarak ise Allah yolunda birbirine kurşunla kenetlenip kaynaşmış bir yaqpı gibi saf halinde küfre karşı sıra sıra dizilmek anlamına gelmektedir. Sure adını, 4. ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Sure iman edip bu uğurda mücadele vermeyi konu edinir. Allah ı tenzih ve tesbih/yüceltme (س ب ح ) ifadesiyle başladıkları için Müsebbihât diye anılan beş surenin üçüncüsüdür. Diğer dördü ise Hadid, Haşr, Cuma ve Teğâbun sureleridir. Cuma; Kur ân-ı Kerîm in 62. suresinin, haftanın bir gününün ve o gün kılınan erkeklere farz olan namazın adıdır. Sure ismini 9. ayette geçen ve Cuma namazının önemine işaret eden cum a kelimesinden almıştır. Allah ı tenzih ve yüceltme (tesbih) ifadesiyle başladıkları için Müsebbihât diye anılan beş surenin dördüncüsüdür. Diğer dördü ise Hadid, Haşr, Saff ve Teğâbun sureleridir. Münâfikûn; Kur ân-ı Kerîm in 63. suresinin adı olup münâfıklar=kalpten inanmadıkları halde dilden Allah a ve âhiret gününe inandık diyenler, imanlarında samimi olmayan, içlerinden İslâm a düşman olanlar anlamına gelmektedir. Sure adını münâfıklardan bahseden konusundan ve ilk ayetinde geçen aynı kelimeden almıştır. Teğâbün; Kur ân-ı Kerîm in 64. suresinin adıdır. Sure ismini 9. ayette geçen ve kimin kazanıp kimin kaybedeceğinin kıyamet-hesap günü ortaya çıkacağı gerçeğine atfen kazanmak-kaybetmek, kar-zarar etmek manasına gelen teğâbun kelimesinden almıştır. Teğâbün günü, kusur işleyen insanın âhirette günahlarını görüp dünyada iken aldandığını kabul ettiği gündür. Allah ı tenzih ve tesbih/yüceltme (س ب ح ) ifadesiyle başladıkları için Müsebbihât diye anılan beş surenin beşincisidir. Diğer dördü ise Hadid, Haşr, Saff ve Cuma sureleridir. Talak; Kur ân-ı Kerîm in 65. suresinin adı olup boşama/boşanma anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette tallaka şeklinde fiil olarak geçen aynı kelimeden almıştır.

6 Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (66-78) Tahrîm; Kur ân-ı Kerîm in 66. suresinin adı olup yasaklamak, haram kılmak anlamına gelmektedir. Sure ismini, ilk ayette tuharrimu şeklinde fiil olarak geçen ve Peygamberimizin hanımlarının hoşnutluğunu kazanmak için bal şerbeti içmeyi kendine niçin yasakladiğını soran kelimeden almıştır. Mülk; Kur ân-ı Kerîm in 67. suresinin adı olup, Allah ın kâinatı yaratıp, yönetmesinden ortaya çıkan mutlak hükümranlık anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Aynı zamanda ayetin ilk cümlesinden dolayı Tebâreke l-mülk suresi diye de adlandırılmıştır. Ayrıca, bu sureyi okuyan ve dolayısıyla gereğince amel eden kimsenin kabir azabından korunup kurtulacağı yönündeki rivayete dayandırılarak Vâkiye=koruyucu, Münciye=kurtarıcı, Mânia=engelleyici gibi isimlerle de anılmıştır. Kalem; Kur ân-ı Kerîm in 68. suresinin adıdır. İsmini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Hâkka; Kur ân-ı Kerîm in 69. suresinin adı olup, mutlaka gelip çatacak, vukuu kesin olan kıyamet anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Me âric; Kur ân-ı Kerîm in 70. suresinin adı olup, yükselme dereceleri, yücelikler, semalar anlamına gelmektedir. Sure adını 3. ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Ayrıca ilk ayetine atfen Se ele sâilün ve Vâkı suresi diye de adlandırılmıştır. Nuh; Kur ân-ı Kerîm in 71. suresinin ve 3. sırada peygamber gönderilen, insanlığın ikinci babası kabul edilen, 950 sene peygamberlik yapan ve büyük peygamberlerden de ilki olan Nuh (as.) ın adıdır. Sure, ilk ayetten itibaren Hazreti Nuh un tevhid mücadelesi anlatıldığı için Nuh suresi diye isimlendirilmiştir. Cin; Kur ân-ı Kerîm in 72. suresinin adı ve ayrıca rûhânî, latîf varlıkların adıdır. Ayrıca sure Kul ûhiye adıyla da anılmıştır. Zâriyât suresinin 56. ayetine göre cinler de insanlar gibi sorumludur. Müslüman ve kâfirleri vardır. Kâfirleri şerlidir. Şeytan da kâfirler grubundandır. Rivayete göre Hazreti Peygamber, ashabından birkaç kişiyle birlikte Ukaz panayırına giderken Nahle denilen yerde sabah namazını kıldırmış, bu namaz esnasında okuduğu ayetleri duyan bir grup cin Kur an dan çok etkilenenip iman etmişlerdir. Müzzemmil; Kur ân-ı Kerîm in 73. suresinin adı olup, örtünüp bürünen, içine kapanan, üzerine örtüyü çekerek uyuyan peygamber anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Müddessir; Kur ân-ı Kerîm in 74. suresinin adı olup, örtüsüne bürünen peygamber anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Kıyâme; Kur ân-ı Kerîm in 75. suresinin adıdır. Sure adını ilk ayetinde zikredilen ve bütün surenin konusunu teşkil eden kıyâmet kelimesinden almıştır. Bunun yanında Lâ uksimü suresi diye de anılmıştır. İnsan; Kur ân-ı Kerîm in 76. suresinin adıdır. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Bunun yanında yine ilk ayette geçen dehr=zaman kelimesine atfen Dehr suresi diye de anılmıştır. Mürselât; Kur ân-ı Kerîm in 77. suresinin adı olup, büyük bir ihtimalle meleklere atfen gönderilenler anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Nebe; Kur ân-ı Kerîm in 78. suresinin adı olup burada önemli haber anlamına gelmektedir. Bununla beraber sure Amme, Tesâül ve Mu sırât gibi isimlerle de anılmıştır. Ayetteki ihtilaf edilip soruşturulan önemli haber in kıyamet olduğu söyleniyorsa da daha kuvvetli ihtimal bu haberin Kur an olduğu yönündeki yorumlardır. Zira Mekkeli müşriklerin kıyameti inkârda hemfikir oldukları ve dolayısıyla bu konuda herhangi bir ihtilaflarının bulunmadığı açıktır. Oysa bu ayetlerde önemli haberle ilgili ihtilaftan söz edilmektedir. Dolayısıyla ihtilaf konusu olan şey Kur an dır. İhtilaftan maksat ise Kur an ın Allah kelamı değil, Hazreti Peygamber in uydurması, eskilerin masalları, şair veya kâhin sözü olduğu yönündeki yakıştırmalardır.

7 Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (79-93) Nâzi ât; Kur ân-ı Kerîm in 79. suresinin adı olup, başka manalar muhtemel olmakla beraber iyilerin ve kötülerin ruhlarını söküp çıkaran melekler anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Bunun yanında Sâhire ve Tâmme gibi isimlerle de anılmıştır. Abese; Kur ân-ı Kerîm in 80. suresinin adı olup, Peygamber Kureyş in ileri gelen müşriklerinden bir gruba Kur an ı tebliğ ederken Abdullah İbn Ümmi Mektûm adında gözleri görmeyen sahabe yanına geldi diye yüzünü ekşitti, surat astı anlamına gelmektedir. Sure adını ilk ayetindeki aynı kelimeden almıştır. Bunun yanında sure İbn Ümmî Mektûm, A mâ, Sâhha gibi isimlerle de anılmıştır. Tekvîr; Kur ân-ı Kerîm in 81. suresinin adı olup dürülme ve dürme anlamına gelmektedir. Sure ilk ayette geçen küvvirat=dürüldü kelimesinden dolayı Tekvir suresi diye adlandırılmıştır. Ayrıca Küvvirat suresi diye de anılmıştır. İnfitâr; Kur ân-ı Kerîm in 82. suresinin adı olup yarılmak anlamına gelmektedir. Sure ilk ayette geçen infeterat=yarıldı kelimesinden dolayı İnfitâr suresi diye adlandırılmıştır. Ayrıca Münfetıra diye de anılmıştır. Mutaffifîn; Kur ân-ı Kerîm in 83. suresinin adı mutaffif kelimesinin çoğulu olup ölçü ve tartıda hile yapanlar yahut eksik ölçüp tartanlar anlamına gelmektedir. Sure adını ilk ayetindeki aynı kelimeden almıştır. İnşikâk; Kur ân-ı Kerîm in 84. suresinin adı olup yarılmak anlamına gelmektedir. Sure ilk ayette geçen inşekkat=yarıldı kelimesinden dolayı İnşikâk suresi diye adlandırılmıştır. Ayrıca İnşekkât diye de anılmıştır. Bürûc; Kur ân-ı Kerîm in 85. suresinin adı olup burçlar/yıldız kümeleri anlamına gelmektedir. Sure adını ilk ayetteki aynı kelimeden almıştır. Târık; Kur ân-ı Kerîm in 86. suresinin adı olup muhtemelen seher yıldızına atfen geceleyin gelen, kendini gösteren; parlak ışığıyla karanlığı delip geçen anlamına gelmektedir. Geceleyin ortaya çıkan her şeye târık denilir. Ünlü kişiye de mecâzî olarak bu ifade kullanılır. Karanlık câhiliye dönemini aydınlatan, sabahı müjdeleyen kişi olarak Peygamber Efendimiz de buna benzetilmiştir. Yıldızlar da geceleyin doğduklarından bu ismi almıştır. Sure adını ilk ayetteki aynı kelimeden almaktadır. A lâ; Kur ân-ı Kerîm in 87. suresinin adı olup yüceler yücesi, en yüce anlamına gelmektedir. Sure adını ilk ayetindeki aynı kelimeden almıştır. Ğâşiye; Kur ân-ı Kerîm in 88. suresinin adı olup dehşetiyle herşeyi kaplayıp örten, kâbus gibi çöken kıyamet anlamına gelmektedir. Sure adını ilk ayetindeki aynı ifadeden almıştır. Ayrıca Hel etâke suresi diye de anılmıştır. Fecr; Kur ân-ı Kerîm in 89. suresinin adı olup sabah aydınlığı, tan yerinin ağarması anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Beled; Kur ân-ı Kerîm in 90. suresinin adıdır. Sure ismini ilk iki ayette geçen ve Mekke ye atfen şehir, memleket, belde anlamına gelen aynı kelimeden almıştır. Ayrıca Lâ uksimü suresi diye de adlandırılmıştır. Şems; Kur ân-ı Kerîm in 91. suresinin adı olup güneş anlamına gelmektedir. Sure adını ilk ayetteki aynı kelimeden almıştır. Leyl; Kur ân-ı Kerîm in 92. suresinin adı olup gece anlamına gelmektedir. Sure adını ilk ayetteki aynı kelimeden almıştır. Duhâ; Kur ân-ı Kerîm in 93. suresinin adı olup, kuşluk vakti anlamına gelmektedir. Sabah ile öğle ortasındaki vakte işaret eder. Sure adını ilk ayetteki aynı kelimeden almıştır.

8 Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (94-107) İnşirâh; Kur ân-ı Kerîm in 94. suresinin adıdır. Sure ismini ilk ayette geçen ve Allah Resûlü nün kalbinin ferahlatılması hadisesine işaret edilen göğsü ferahlatmak, yüreğe su serpmek gibi anlamlar içeren neşrah kelimesinden almış ve İnşirah suresi diye adlandırılmıştır. Bunun yanında Şerh ve Elem neşrah gibi isimlerle de anılmıştır. Tîn; Kur ân-ı Kerîm in 95. suresinin adı olup lafzî/kelime olarak incir, mecâzen/kavram olarak onun yetiştiği yer anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Bir görüşe göre ilk ayette geçen incir ve zeytin kelime olarak meyve ismidir. Allah ın yemini bunların faydasından dolayıdır. Diğer görüşlere göre bunların eski zamanlardan beri bolca yetiştiği yer olan, Filistin e/beytü l-makdis e işaret vardır ki bu görüş surenin diğer ayetlerine anlam olarak daha uygun gözükmektedir. Alak; Kur ân-ı Kerîm in 96. suresinin adı olup lafzî/kelime olarak asılıp tutunan, yapışan anlamına gelmektedir. Terim olarak ise, insanın yaratılışının temeli olan rahim duvarına asılmış zigot/aşılanmış yumurta anlamındadır. Sure ismini 2. ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Ayrıca sure ilk ayette geçen ikra =oku! lafzına atfen İkra suresi diye de adlandırılmıştır. Kadr; Kur ân-ı Kerîm in 97. suresinin adıdır. Sure ismini ilk üç ayette geçen ve lafzî olarak hüküm, takdir veya değerli, şerefli, şeref ve azamet gibi anlamlara gelen aynı kelimeden almıştır. Surenin konusu bin aydan daha hayırlı olan Kadir Gecesi dir. Beyyine; Kur ân-ı Kerîm in 98. suresinin adı olup açık delil, rehber anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Bunun yanında Kayyime, Beriyye ve İnfikâk gibi isimlerle de anılmıştır. Zilzâl; Kur ân-ı Kerîm in 99. suresinin adı olup sarsıntı, deprem, zelzele anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayetteki aynı kelimeden almıştır. Ayrıca Zelzele suresi diye de adlandırılmıştır. Sure kıyametten hemen önce meydana gelecek olan şiddetli depremden ve daha sonra bütün ölülerin kabirlerinden çıkıp hesap vereceklerinden bahseder. Âdiyât; Kur ân-ı Kerîm in 100. suresinin adı olup nefes nefese koşarken tırnaklarıyla kıvılcım saçan atlar anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Kâri a; Kur ân-ı Kerîm in 101. suresinin adı olup, kıyametin dehşetine atfen ansızın gelip çatan, kapıyı çalan, başa gelecek olan büyük felaket anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Tekâsür; Kur ân-ı Kerîm in 102. suresinin adı olup dünyalık uğrunda yarışmak, daha çok dünyalık sahibi olmakla övünmek, çokluk ve çoklukla böbürlenmek anlamlarına gelmektedir. Sure adını ilk ayetteki aynı kelimeden almıştır. Bunun yanında Elhâküm ve Makbûre gibi isimlerle de anılmıştır. Asr; Kur ân-ı Kerîm in 103. suresinin adı olup zaman, çağ, ikindi vakti, saadet asrı, sürekli zaman gibi anlamlara gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Hümeze; Kur ân-ı Kerîm in 104. suresinin adı olup insanları arkasından durmadan çekiştirip inciten, küçük düşüren; el, kaş ve göz işaretleriyle alaycı davranışta bulunan ve insanların şeref ve hasiyetiyle oynayan, sırf ayıp kusur arayan kişi gibi anlamlara gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Fil; Kur ân-ı Kerîm in 105. suresinin adı olup burada, Kabe yi yıkmaya gelen Ebrehe nin ordusunun fil/filler i anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Kureyş; Kur ân-ı Kerîm in 106. suresinin adıdır. Sure ismini ilk ayette geçen ve Mekke de peygamberimizin mensup olduğu kabile olan Kureyş kabilesine delalet eden aynı kelimeden almıştır. Mâ ûn; Kur ân-ı Kerîm in 107. suresinin adı olup iyilik, yardım, yardımlaşma anlamına gelmektedir. Sure ismini son ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Ayrıca Eraeyte, Eraeytellezî, Dîn, Yetîm gibi isimlerle de anılmıştır.

9 Sureleri İsimleriyle Tanıyalım: KUR AN SIRASI (98-114) Kevser; Kur ân-ı Kerîm in 108. suresinin adı ve aynı zamanda cennette bir havuzun adı olup birçok iyilik, bol hayır, nimet, lütuf gibi manalar da içerir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Bunun yanında Nahr suresi diye de adlandırılmıştır. Kâfirûn; Kur ân-ı Kerîm in 109. suresinin adı olup kâfirler, kâfirlikte direnenler anlamına gelmektedir. Sure kâfirlere hitapla başladığından bu adı almıştır. Bunun yanında Mukaşkışe, İhlâs, Din, İbadet gibi isimlerle de anılmıştır. Ayrıca İhlâs suresiyle birlikte İhlâsayn diye de adlandırılmıştır. Nasr; Kur ân-ı Kerîm in 110. suresinin adı olup ilâhî yardım, zafer anlamına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden ve Allah ın müminlere yardımını anlattığından bu adı almıştır. Ayrıca Tevdî /Veda ve Fetih gibi isimlerle de anılmıştır. Tebbet; Kur ân-ı Kerîm in 111. suresinin adı olup kurusun, helak olsun! manasına bedduadır. Sure adını ilk ayetteki aynı kelimeden almıştır. Ayrıca Leheb ve Mesed suresi de denilir. Ebû Leheb, karısı ve benzerlerine yönelik nâzil olmuştur. İhlâs; Kur ân-ı Kerîm in 112. suresinin adı olup, Kur an ın ve İslâm ın özü olmasından, dini Allah a has kılmanın ifadesi olan tevhid inancını en veciz şekilde ortaya koymasından dolayı İhlâs diye adlandırılmıştır. Bunun yanında Samed, Tevhid, Tecrît, Esas, Necât gibi isimlerle de anılmıştır. Ayrıca Kâfirûn suresiyle birlikte İhlâsayn diye de adlandırılmıştır. Felak; Kur ân-ı Kerîm in 113. suresinin adı olup sabah manasına gelmektedir. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Ayrıca Nâs suresiyle birlikte Mukaşkışeteyn ve Muavvizeteyn diye de adlandırılmıştır. Nâs; Kur ân-ı Kerîm in 114. suresinin adı olup insanlar manasınadır. Sure ismini ilk ayette geçen aynı kelimeden almıştır. Ayrıca Felak suresiyle birlikte Mukaşkışeteyn ve Muavvizeteyn diye de adlandırılmıştır. Son isimlendirme Allah a sığınmayı ifade eder.