İŞLENECEK KONULAR 1.TEMEL ANTRENÖRLÜK BİLGİSİ

Transkript

1

2 1.TEMEL ANTRENÖRLÜK BİLGİSİ 1.1.Basketbol Antrenörünün Hedefleri 1.2.Antrenörün Mental Hedefleri 1.3.Antrenörün Sorumlulukları 1.4.Altyapı Antrenörüne Tavsiyeler 2.TEKNİK 2.1.Basketbol Pozisyonu İŞLENECEK KONULAR Baş Pozisyonu Kol Pozisyonu Bacak Pozisyonu Ayakların Yerleşimi 2.2.Harekete Çabuk Başlama 2.3.Koşular ve Yön Değiştirmeler Öne Adım Jap Step, Çapraz Adım Crossover Step Vücut Aldatmaları Tersten Dönüş Reverse Dur ve Git Stop and Go Kekeleme Adımı 2.4.Stoplar Tek Zamanlı Stop Çift Zamanlı Stop 2.5.Pivoting Forvet Pivot Reverse Pivot (Drop Step) 2.6.Ball Handling Topu Çevirme Hareketleri Topu Atma ve Tutma Hareketleri Top Sürme Hareketleri Çift Top İle Yapılan Top Sürme Çalışmaları Eşle Yapılan Çalışmalar Duvarda Yapılacak Ball Handling Çalışmaları Diğer Çalışmalar (Kombine) 1

3 2.7.Kat Cutting Top Almaya Yönelik Hareketler Önden Kat Front Kat Arkadan Kat Back Kat V Kat L.Cut Kıvrılma Curl Kat Shallow Cut Flash Cut V.b 2.8.Aldatmalar Fake Topla Yapılan Dribbling-Pas-Şut-Adım Aldatmaları Topsuz Yapılan Katlarla 2.9.Top Sürme Dribbling Kontrol Dribbling Alçak Top Sürme Speed Dribbling (Yüksek Koşarak Top Sürme) o Önden El Değiştirme Crossover Dribble o İçeri Dışarı Hareketi İn and out Dribble o Hız Değiştirerek Hesitation Dribble o Arkadan Geçirme Behind The Back Dribble o Bacak Arası The Between Legs Dribble o Reverse Spin Movie o Atack Dribble Back Up Dribble and Crossover o Diğer Dribbling Hareketleri o Çift Top Dribble Tek ve Çift Zamanlı Top Sürme Çalışmaları 2.10.Pas Atma ve Pas Alma Passing and Receiver Göğüs Pas Chest Pas Sektirerek Pas Bounce Pas Baş Üstü Pas Overhead Pas Base Ball Pas Penetre Pas Çapraz Cross-Skip Pas Aşırtma Pas Lob Pas Elden Ele Pas Hand Off Pas Alttan Bowling Pas Under Hand Pas Arkadan Pas Back Pas 2

4 2.11.Turnike Lay Up Sol Turnike Sağ Turnike Ters Turnike Eurostep Turnike Power Lay Up Tek Adım (Aynı El-Ters El) Göz Yaşı Damlası 2.12.Şut Atma Shooting Serbest Atış Pota Altı Atışları Stop Jump Shot o Orta Mesafe Atışları o Uzak Mesafe Atışları o Kat Sonrası Şut o Screen Kullanarak Şut o Dribbling Üzeri Şut o Koşu Sonrası Stop Jump Shot o Diğer Şutlar Uzun Oyuncu Atışları Basketbol Oyunundaki Oyuncu Pozisyonları 1 Numura (point guard),(play maker) 2 Numura (off guard,yardımcı guard) shoting guard 3 Numura (forvet,wing),( smal forvet) 4 Numura (power-forvet, güçlü forvet) 5 Numura (pivot,centre) 2.14.Basketbol Sahasındaki Bölgeler Oyun Kurucu Forvetler (Sağ-Sol) Yüksek Post (High Post) Pivot Bölgesi Alçak Post (Low Post) Short Corner Köşeler (Corner) 2.15.Perdelenme ve Devrilme Screening and Roll Topa Perdeleme Ball Screen and Front Screen Arkadan Yapılan Perdeleme Back Screen Aşağı Yapılan Perdeleme Down Screen Çapraz Screen Cross Screen Lateral Screen Flare Screen 3

5 Double Screen Sıralı Screen V.b Hücum Hareketleri (1x1) Hücum 1 x1 Basit Adım At ve Git (Step and Go) ve Adım ve çapraz Adım (Step and crossover) Blok Yapan Hücum Oyuncusu üzerinden Hücum Sallan ve Git (Swing and go) Bire Bir Tam Saha Pas ver ve Devam Et (Give And Go) Sağ Pas ver ve Devam Et (Give And Go) Sol Kayıp Top Topa Mani Ol 1 x1 Ribaunt (2x0)- (2x2) Hücum Hareketleri Pick and Roll Give And Go Back Door Çalışmaları Hand Off Çalışmaları Penetre Pas Çalışmaları (3x0)- (3x)3 Hücum Hareketleri Pic and Roll Spacing Give And Go Spacing Penetre Pas ve Spacing 3.TAKTİK 3.1.Hızlı Hücum (Fast Break) ve Geçiş Hücumu (Transition) Hızlı Hücumun Size Sağlayacağı Faydalar Fast Break İçin Gerekli Şartları Oluşturmak Fast Break Sisteminin Uygulaması 4

6 1.TEMEL ANTRENÖRLÜK BİLGİSİ Temel Antrenörlük Prensipleri 1.Oyuncuların temel bireysel becerilerini (fundamental) geliştirmek. 2. Oyuncuların sağlıklı fiziksel gelişimlerini sağlamak. 3.Oyuncuların oyun kurallarını en ince detaylarına kadar öğrenmelerini ve oyun içerisinde uygulamalarını sağlamak 4.Oyuncuları fiziksel ve psikolojik özelliklerine göre doğru oyuncu pozisyonlarına yönlendirmek. Oyuncuları boy sırasına ayırarak sen uzunsun pivot oyna sen kısasın guard oyna denek yerine oyuncuları birinci lig ve milli takımlar seviyesinde üst düzey oyuncular olarak oynayabilecekleri doğru pozisyonlara yönlendirmek. Örneğin küçük takımlar seviyesinde diğerlerine göre biraz daha uzun olan ve aynı zamanda algılaması ve top kontrolü iyi olan bir genç oyuncuyu o yaşta pivot pozisyonuna koyarak üst seviyede oyuncu olma ihtimalini ortadan kaldırmak yerine onu 1 numara yani guard, oyunkurucu oynatmak daha doğru bir tercih olacaktır. 5.Sadece basketbol oynadıkları sürece değil bütün yaşamları boyunca uygulayabilecekleri bir spor bilgisi, kültürü ve alışkanlığı kazandırmak. Bütün alt yapılar toplamında çalıştırılan oyuncuların toplamıyla A takımlar seviyesine kadar yükselebilen oyuncuların oranlarını karşılaştırdığınızda aradaki büyük farkı görebiliriz bu kadar çok sayıdaki genç oyuncular belki üst düzey oyuncu olamayacaklardır ancak onlar da geleceğin anne-babaları, öğretmenleri, mühendisleri, yetişkinleri olacaklardır. Onları doğru spor kültürüyle yetiştirmede biz antrenörlerin sorunlulukları arasındadır. 6-Yetenek seçimi kriterlerini belirleyip bunları geliştirerek, yeni yetenekleri basketbola kazandırmak 5

7 Basketbol Antrenörünün Hedefleri 1.Fiziksel Hedefler 1.Oyuncuların temel bireysel becerilerini (fundamental) geliştirmek: Basketbol antrenörünün en öncelikli hedeflerinin başında çalıştırdığı gurubun yaş ve beceri seviyesine göre oyuncuların temel becerilerini yani fundamentallerini geliştirmek gelir. Temel beceriler dediğimiz dribling,şut, pas,ribaund,savunma fundamentalleri vs. geliştirmek çok ve doğru tekrarla oyuncuların doğru basketbol alışkanlıkları kazanmalarına yardımcı olmak bir antrenörün en öncelikli fiziksel hedeflerinin başında gelir. 2.Oyuncuların doğru fiziksel gelişimlerine yardımcı olmak: Basketbol antrenörü özellikle de alt yapılarda çalışan antrenörler için çalıştırdığı oyuncularının sağlıklı fiziksel gelişimlerine yardımcı olmak onların büyümelerine ve uzamalarına engel olacak yada sağlıklarının kaybolmasına neden olabilecek her türlü çalışmadan antrenörler uzak durmalı. Oyuncularının sağlıklı gelişimlerine yardımcı olacak antrenman ve egzersizler uygulamalı, oyuncuların yaş ve fiziksel durumlarına uygun antrenman yüklemesi ve periyotlaması yapması gerekir. Örneğin küçük takım seviyesindeki çocuklara, onların uzamalarına engel olacak şekilde ağırlık çalışması yaptırmak bunun en güzel ve sık rastlanan örneğidir. Alt yapıdaki antrenörler bazen kazanma hırslarının esiri olarak erken yaşta çocuklara ağırlık çalışması yaptırarak onların fiziksel gelişmelerine engel olmaktadır. Bu nedenle alt yapıda antrenörlük yapan kimsenin neyin doğru neyin yanlış çalışma olduğunu bilecek kadar belli bir antrenman ve anatomi bilgisine sahip olması gereklidir. Antrenörlük sürekli gelişme gerektiren dinamik bir süreç olduğu unutulmamalıdır. 3. Oyuncuları fiziksel ve psikolojik özelliklerine göre doğru basketbol pozisyonlarına yönlendirmek: Alt yapıda yapılan en büyük yanlışlardan biri takımdaki oyucuları boy sırsına göre dizerek en uzununu pivot, biraz kısasını 4 numara, biraz kısasını forvet biraz daha kısasını 2 numara en kısasını da guard oynatmaktır. Oyuncuları hiçbir zaman sadece boylarına göre kategorize edip pozisyonlarını belirlememek gerekir. Çünkü özellikle alt yapıda bir oyuncunun hangi pozisyonda daha başarılı olacağını önceden belirlemek doğru olmayabilir. Takımın en uzun oyuncusu belki de oyunu okuma, vizyon ve beceri olarak belki de ilerisi için guard olabilecek yapıda olabilir. Ayrıca oyuncuları alt yapıda özellikle küçük ve yıldız takım seviyesinde belli pozisyonları oynatmak yerine her oyuncuyu her pozisyonda oynatarak oyun bilgilerini ve becerilerini geliştirmek daha doğru bir yaklaşım olacaktır. 6

8 Oyuncuları şimdiki oynadıkları ve başarılı oldukları pozisyonlar yerine üst seviyede başarılı olabilecekleri yerlerde oynatmak gerekir. Örneğin 1.90 cm boyu ile pivot oynayan yetenekli bir oyuncu alt yapılarda belki size maç kazandırır ancak ileride bir üst seviyede hiçbir zaman oyuncu olma şansı olmayacaktır. O nedenle aynı oyuncuyu takımdaki en uzun oyuncunuz olmasına rağmen siz point guard (oyun kurucu ) olarak oynatma erdemini gösterebilirseniz hem o çocuğun üst seviyede oyuncu olmasına yardımcı olacaksınız hem de siz böyle bir oyuncu yetiştirmiş bir antrenör olarak değer kazanacaksınız. 4.Oyuncuların oyun kurallarını öğrenmelerini ve uygulamalarını sağlamak: Basketbol oyunu her sporda olduğu gibi kuralları ile oynana bir oyun ve başarılı olmak için o kuralları iyi bilmek ve öğretmek bir zorunluluktur. Bir oyunun tekniğini taktiğini çok iyi bilmek başka, kurallarını bilmek daha başka bir şeydir. Çok iyi takımlar ve oyuncular bile oyunun çok kritik bir noktasında bir oyun kuralının detayını bilmedikleri için maç kaybedebilirler. Basketbol oyun kuralları her oyuncu ve antrenörün bildiği temel kuralların ötesinde son derece detaylıdır. Oyun kurallarını bir antrenör olarak önce siz detaylı olarak öğrenmeli daha sonra da takımınıza aktarmalısınız. Oyun kuralları ile ilgili olarak hakem arkadaşlardan yardım almak da daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Her sezon öncesinde bölgenizden bir hakem arkadaşınızı takımızın bir antrenmanına davet ederek oyun kurallarını yada kural değişikliklerini oyuncularınıza anlatmasını rica edebilirsiniz. Bunu ne kadar yararlı olduğunu sizde göreceksiniz. 5.Sadece basketbol oynadığı dönemde değil bütün hayatı boyunca uygulayabilecekleri bir spor bilgisi, kültürü ve alışkanlığı kazandırmak: Çalıştırdığımız takımlar içerisinden kaç adet üst düzey oyuncu çıkabileceği ihtimalinin ne kadar düşük olduğunu her zaman hatırlayın. Takımlarınızdaki oyunculara birer sporcu 7

9 olmalarının yanında geleceğin yetişkinleri, bireyleri olarak yaklaşmak, onlara antrenmanların dışında bütün hayatları boyunca yanlarında olacak değerler kazandırmak bir antrenörün en temel sorumluluğu olmalıdır. Oyuncularınız ileride iyi birer sporcu olamayabilir ancak her birinin sportmenlik ruhunu kazanmış iyi bir vatandaş, doktor, mühendis, işçi, memur vs. olmasına katkı yapmak bizlerin onlara kazandıracağımız değerlerle olacaktır. Sadede öğretmek değil eğitmek de bizim işimizin en önemli parçasıdır. Sportmenlik ruhuyla yetişmiş sporcular ileride iyi birer izleyici, fanatiklikten uzak iyi bir taraftar, spor yapma alışkanlığı kazanmış sağlıklı birer birey, daha da önemlisi o değerleri çocuklarına aktaracakları birer anne-baba olacaktır. 6.Yetenek seçimi kriterlerini belirleyerek yeni yetenekleri basketbola kazandırmak: Yetenek kriterlerini belirlemek yani ilk seçmede hangi çocuğun basketbol sporuna yatkın ve uygun olduklarını belirleyecek basit ölçü ve gözlemleri yapmak basketbola elit sporcu kazandıracak olan eleğin en geniş gözüdür. Buradan seçilecek oyuncular gelecekte Türk basketbolunun yıldız adayları olacaklar. Bu basit gözlemler olarak şunları saymak mümkündür. Anne-baba boyları İkinci derece akrabaların(dede, dayı, hala vs) boyları El büyüklüğü avuç içi genişliği Ayak numarası Basit el- ayak koordinasyon testleri(çizgi üzerinde çapraz sıçramlar, top atıp elleri önde arkada çırpıp tutma vs) Denge testleri(çizgi üzerinde yürüme,koşma,parmak ucunda yürüme vs) Temel sıçrama çalışmaları (çift ayak sıçrama yukarı ve öne,tek ayak öne yukarı sıçramalar vs.) Öğretileni çabuk kavrayıp kavramadığının gözlenmesi 7.Antrenör olarak kendi mesleki gelişimini sağlamak: Öğrenme dönemsel değil sürekli devam eden bir süreçtir. Antrenör olarak mesleki yönden gelişimini sağlamak artık iyice globalleşen dünyada bir zorunluluk halini almaktadır. 8

10 Basketbol oyunundaki son gelişmeleri ve teknolojik yeniliklerin basketbol sporuna uygulamalarını takip etmek, İnternet aracılığıyla yeni çalışma yöntemlerine ve drillere ulaşmak, Yurt dışındaki yada yurt içindeki coachlarla iletişim halinde olmak, onlarla basketbol üzerine çeşitli konularda fikir alışverişinde bulunmak, Kitap, dergi, video kaset CD vs. arşivi oluşturmak bunları başka antrenörlerle paylaşmak Diğer antrenörlerin antrenmanlarını izlemek onların antrenman yöntemlerini gözlemek Başka antrenörlerin sizin antrenmanlarınızı izlemesini isteyerek kritiklerde bulunmalarını ve fikir vermelerini sağlamak gibi yollarla bir antrenör kendi kişisel gelişimini sağlayabilir. 8.Çalışmalar için sağlıklı fiziksel ortamı yaratmak: Sağlıklı fiziksel ortam kavramı içerisine hem sporcuların çalışacakları sağlıklı antrenman salonlarının hazırlanması hem de teknik ve idari stuff ın (ekibin) yani antrenör ve yardımcıları ile menajer, kondisyoner, fizyoterapist vs. çalışacakları sağlıklı ofis ortamlarının hazırlanması konuları girer. İdeal fiziksel şartlara sahip bir tesiste antrenman salonları temiz, aydınlık, belirli bir sıcaklıkta ısıtılmış yada soğutulmuştur, saha çizgileri ve zemini bakımlı temiz ve kaymayacak durumdadır, antrenman yapılacak malzemeler yani top, pota, engeller salonda yeterli sayıda ve nitelikte hazır bulunmalıdır. Aynı şekilde antrenör ve diğer personelin ofisleri ve çalışma odaları ideal çalışma standartlarında olmalıdır. Ancak Türkiye şartları içerisinde ideal fiziksel ortamda çalışabilen takım sayısı maalesef bir elin parmakları kadar olabilmekte onun dışında kalan takımlar kendi imkanları içerisinde şartları düzeltmeye çalışarak antrenman ve maç yapma şansı yakalayabilmektedirler. Örneğin Yeteri kadar antrenman saati bulunamamakta salon bulunlar da kışın soğuk salonlarda antrenman yapmak zorunda kalmakta, kimi salonlarda pota ve toplar yetersiz kalmakta kimi salonlar ise yetersiz aydınlatma altında hizmet vermekte, ortak sorun olarak hemen her salon temizlikten yoksun olmaktadır. 9

11 Ancak ısıtma gibi temel ve çözümü sizi aşabilecek sorunlar haricinde kendi imkanlarımızla, şartları zorlayarak yapabileceğimiz bazı şeylerin olduğuna inanıyorum. Örneğin kirli bir spor salonunda antrenman yapmak yerine paspası alarak temizliğini kendin yapmak, filesi olmayan potalarda antrenman yapmak yerine iki file alıp takmak, kendisine küçük bir antrenör odası hazırlamak, eski bir bilgisayar koyarak hiç olmazsa plan programları orada hazırlayıp istatistikleri tutmak, ufak tefek dosyalama işlerini yapmak vs gibi şeyler bizim işimizi ne kadar sevip sahiplendiğimizin bir göstergesi olarak yapılabilecek işlerdir. 9.Olabilecek sakatlıklarla ilgili olarak gerekli önlemleri almak ve oluşan sakatlıklarda temel ilk yardımı yapabilecek sağlık bilgisine sahip olmak: Sakatlıklar çok can sıkıcı olmakla birlikte gerçekte sporun bir parçası. Her sporda hafif ya da ağır sakatlılarla sporcular zaman zaman karşılaşabilmektedir. Bir antrenör için en önemli nokta sakatlıları önlemek için gerekli bütün önlemleri almak olmakla birlikte oluşacak sakatlılara ilk müdahaleyi yapabilecek kadar da sağlık bilgisine de sahip olması bir zorunluluktur. Basit burkulmalar ve travmalarda ne tür ilk müdahalelerin yapılması gerektiğini bilmeli ve bunları sporcularına da öğretmelidir. Diğer taraftan antrenörler antrenman yaptıkları yerlerde temel ilk yardım malzemelerini bulundurmalı yada bulundurulmasını sağlamalıdır. Basit ama temel sağlık gereçlerinin olduğu bir sağlık çantası, ilk sakatlıklarda müdahale için buz vs.bunlar arasında sayılabilir. Bazen küçük bir ilk yardım bilgisi çok uzun sürebilecek bir sakatlığın daha çabuk iyileşmesine yardımcı olabileceği gibi bazen gerçek anlamda bir hayat da kurtarabilir. Bir antrenör olarak kendinize şunu sorun; bir oyuncum bir travma sonucu dilli ters dönse ne yapabileceğimi biliyor muyum? 10

12 2. ANTRENÖRÜN MENTAL HEDEFLERİ 1. Oyuncuların sağlıklı psikolojik gelişimlerini sağlamak için onlara yardımcı olmak: Özellikle alt yapıda antrenörlük yapan bir antrenörün gelişme çağındaki gençlerin geçirecekleri psikolojik evreleri bilmek bir antrenör olarak onlarla sağlıklı temellere dayanan bir ilişki kurulması dolayısıyla da onlardan alacağınız verimi en yükseğe çıkarma açısından önemlidir. Temel olarak yaşlara göre psikolojik gelişim evrelerini bilmek yaş ve fiziksel olarak büyürken kişilik ve karakter yapısının da nasıl şekillendiğini bilmek hangi yaş da hangi psikolojik değişimler geçireceklerini bilmek bir antrenör olarak önemli bir veridir. Bu tür pedagojik yaklaşımlar antrenör kurslarında ve seminerlerinde genellikle verilmeyeceği için antrenör olarak sizin kendi kişisel gelişiminiz açısından kendinizin öğrenmesi gerekir. Bu konu ile ilgili kitaplar okumak yada bir uzmanla konuşmak ve ondan öğrenmek ilk akla gelecek yöntemlerdir 2.Gerçekçi ve pozitif bir kişilik yapısı oluşmasına yardımcı olmak: Burada anahtar kelimeler gerçekçilik ve pozitiflik tir. Gerçekçilik dediğimizde genç oyuncuların hayatı genel algılayış biçiminden bahsetmiş oluruz. Gençler genellikle hayatı, içinde bulundukları ve kendileri ile ilgili durumları objektif olarak algılayıp değerlendiremezler. Olaylara benmerkezci bir bakış açısıyla bakarlar. Kendilerini olduklarından daha iyi yada daha kötü görme eğilimlerindedirler. Ya kendilerinin çok iyi olup haklarının yendiğinden yakınarak çevreyi ve en çok da antrenörlerini suçlarlar, yada kendi yeteneklerin ve yapabileceklerinin farkında olmadıklarından başarısız olacaklarını düşünerek ulaşabilecekleri hedeflere uzak kalırlar. Her iki durum da gerçekçi ve rasyonel bir bakış açısı olmadığı için kendilerini yanlış davranış kalıpları içine sokarak kişisel olarak gelişebilecekleri noktaları yakalayamazlar ve sonunda başarısızlıkla yüz yüze kalırlar. Kendisinin çok iyi olduğunu düşünen bir genç daha çok çalışması gerektiğinin daha kat etmesi gereken çok yol olduğunun farkında olmadığı için başarısız olacaktır aynı şekilde yapamayacağına inanan biri de mücadeleyi daha baştan kaybetmiş demektir. Gençlere onları kırmadan hayallerini yıkmadan gerçekte nerede olduklarını ve nerelere gelebileceklerini, daha neleri daha çok çalışmaları gerektiğini anlatmak ve hedeflerine ulaşmaları için rehberlik yapmak, yol göstermek gerekir. Gerçeği anlamadıkları sürece yapılacak çalışmaların bir anlamı olmayacaktır. Onlara gerçekçi hedefler koymayı ve bu 11

13 hedeflere nasıl ulaşabileceklerini öğretmek gerekir bunu yaparken de onları pozitif bir düşünce yapısında olmaları konusunda motive etmek gerekir. Günümüz modern dünyasında sadece spor alanında değil bütün sektörlerde başarı ve süreklilik için tüm uzmanların ve psikologların verdiği ortak tavsiye hayata olumlu olarak bakabilmektir. Hayatın getireceği sinir ve stresin altından kalkabilmek ve kendisi ve çevresi için iyi şeyler yapabilmesi için bireylerin hayata pozitif bir bakış açısıyla bakmalarını sağlamak bu bakış açıyla bakmayı onlara öğretmek gerekir. O nedenle geleceğin bireyleri olacak ve toplumu oluşturacak olan gençlere de hayata getirdiği şartlar ne olursa olsun olumlu bakmaları gerektiğini öğretmek bir antrenör olarak hepimizin görevidir. 3- Oyuncularına sportmenlik ve centilmenlik ruhu kazandırmak: Kazanmanın her şey olmadığını kazanmak kadar kaybetmenin de sporun bir parçası olduğunu anlamalarını sağlamak gerekir. Önemli olanın dürüst ve sportmence mücadele etmek olduğunu kazanmaktan alınan zevk kadar yarışmaktan da zevk almaları gerektiğini genç sporculara öğretmek gerekir. Her ne pahasına olursa olsun kazanmaktansa centilmence mücadele edip kaybetmeyi tercih etmeleri gerektiğini onlara yaşayarak öğretmek gerekir. Yani onlara bizzat kendinizin örnek olmanız gerekir. Günümüz rekabet şartlarında sporcu ve antrenörlerin üzerinde ki kazanma baskısı inanılmaz boyuttadır. Kazanılan rant arttıkça rekabet sertleşmekte ve sportmenlik unutulmaktadır. Antrenörler için kazanmak, ne pahasına olursa olsun kazanmaktan başka hedef kalmamakta ve başarılı! olmak için küçücük sporcular bile yanlış yönlendirilmektedir. Makyevelist bir yaklaşımla ne pahasına olursa olsun kazanmak yerine sportmence mücadele etmeyi ve kaybetmeyi kabullenmeyi daha küçük yaşlarda sporculara öğretmek gerekir aksi halde kazanma hırsı yaşla birlikte daha çirkin boyutlara taşınmaktadır. 12

14 4.Basketbol eğitimi ile birlikte hatta daha da öncelikli olarak okul eğitimine önem vermeleri gerektiğini öğretmek: Dersler ve spor çakıştığında dersler her zaman önce gelir. Bu sizin eğitimle ilgili temel yaklaşımınız olmalıdır. Özellikle ülkemiz şartlarında bir yandan üniversiteye girmenin ve bitirdikten sonra iyi bir gelir ve hayat standardı sağlamanın her gün zorlaştığı, diğer taraftan da üst düzey sporcuların spordan kazandıkları astronomik rakamların medyada yer bulduğu bir ortamda maalesef sporcuların ve özellikle de velilerin çocuklarının yaptıkları spora bakış açıları değişmekte, sporu çocukları ve kendileri için bir kazanç kapısı bir çıkış yolu olarak görmektedirler. Bu tür velilere her geçe gün daha çok rastlanır olmaya başladı. Burada antrenör kimliğimizden çok eğitmen kimliğimizi ön plana çıkartarak çocuklara ve velilere eğitimden başka çıkış yolu olmadığını anlatmak ve onları doğru yönlendirmek gerekir. Hasta olan bir insan nasıl doktorun azından çıkan her sözü unutmaz ve dikkate alırsa veliler ve sporcularda antrenörlerinin sözlerini ve çocukları ile ilgili değerlendirmelerini dikkate alır. Velilerle ve çocuklarla konuşurken onları olduklarından fazla bir yerde, yada gelebileceklerinden daha fazla bir beklenti içine sokmamak gerekir. Gerçekten iyi para kazanan bir sporcu olmanın ne kadar zor yol olduğunu iyi anlamalarını sağlamak onlara bunu anlatmak gerekir. Hatta zamanında çok üst düzey sporcu olmuş insanların zamanında iyi paralar kazanmalarına rağmen eğitimlerini tamamlamadıkları için aktif spor yaşamları sona erdikten sonra zorlandıklarını örnekleriyle onlara anlatmak gerekir. Öğrenci sporculara verilecek en önemli tavsiye onlara sporu eğitimleri ile birlikte yürütmeleri olacaktır. Günümüz eğitim ve sınav sisteminde okulla birlikte eğitimi götürmek her geçen gün zorlaşsa da götürebildikleri yere kadar dersler ve sporu birlikte götürmelerini yol ayrımına geldikleri zaman da çok çok istisnai bir durum olmadığı takdirde eğitimi seçmeleri gerektiğini net olarak ortaya koymak gerekir. Dersleri, kursları, sınavları antrenman ve maçlarla çakıştığında bir antrenör olarak onlara önceliği eğitime vermeleri konusunda yardımcı olmalısınız takımınızın en iyi oyuncusu bile olsa bu konuda hiçbir zaman geri adım atmamanız gerekir. 13

15 5.Sporcular ve birlikte çalıştığı diğer insanlar (antrenör, idareci, masör, malzemeci, temizlikçi vs.) için eğlenceli, neşeli, pozitif bir çalışma ortamı yaratmak: Mutlu çalışan insan verimli olur. Bu en temel çalışma kuramıdır. Yaptığı işten zevk alan çalıştığı insanlarla iyi iletişim halinde olan bir çalışan her gün işe daha neşeyle gelir ve daha verimli çalışır. Kendisi mutlu olduğu için etrafındakileri de mutlu eder bu zincirleme bir reaksiyon gibidir ve reaksiyon zincirini başlatacak olan da organizasyonun başında olan insan yani antrenördür. Her insan etrafında sinirli stresli gergin insanlar yerine rahat, gülümseyen, işini yapan insanlarla birlikte çalışmak ister. Günümüzde sadece kazanmaya dayanan rekabet şartlarının getirdiği stres nedeniyle insanlar yaptıkları işten zevk almayı unutur oldular. Ne kadar ciddi olursam o kadar saygı görürüm insanlar o kadar çekinir gibi bir mantık maalesef antrenörlerde genel kabul gören özenilen bir davranış biçimi olmaya başladı. Diktatör eğilimler, otoriter tavırlar, ezici bir disiplin anlayışı genel antrenörlük karakterleri haline geldi. Ne kadar çok asık suratlı olursan ve ne kadar bağırırsan o kadar iyi antrenörsün gibi bir anlayış gelişmeye başladı. Ağır ol molla desinler mantığı hala geçerliğini koruyor. İnsanlara özellikle sporcularına ve altında çalışan insanlara gülümsemek bir zaaf gibi algılanıyor. Çağdaş kafa yapısında her alanda yenilikleri takip eden bir antrenör olarak artık davranış modelleri olarak da çağdaş kalıplara uymak gerekir. Eskisi gibi körü körüne ve bağırarak bir şeyleri empoze etme devirleri artık geçti. Artık siz antrenör olarak yaptıracağınız şeyleri insanlara iyi aktarmalı onları yapılanların doğru olduğu konusunda ikna etmelisiniz. Yabancıların dediği gibi yaptırmayı düşündüğünüz şeyleri onlara iyi satmalısınız. İnsanlar inandığı şeyleri daha çabuk öğrenir ve yapar. Çevrenizdeki insanlar için sürekli olarak iyi şeyler yapamaya onlara yardımcı olmaya çalışmalısınız. En alt çalışandan en üst yöneticiye kadar insan ilişkilerinde yakın ama dengeli bir tutum sergilemelisiniz. Sporculardan alacağınız verimi de maksimize etmek için onları sinir ve stresten olabildiği kadar uzak tutmak gerekir. Zaten spor doğası gereği içinde stresi barındırır hele de yapılan sporun seviyesi arttıkça aynı oran da stres de artmaktadır. O nedenle sporculara bunun üzerinde ekstra bir stres yüklemeye gerek yoktur. Tam tersi daha verimli olabilmeleri için onlara gerilim ve kaygıdan uzaklaşacakları bir çalışma ortamı hazırlanmalıdır. Sporcu 14

16 kendisine güvenildiğini hissetmeli, karşılıklı bir saygı ve güven ortamında hata yapmaktan korkmadan, yaptığı işten zevk alarak çalışmalıdır. 6.Bütün ilişkilerde temel etik değerleri esas kılmalıdır: Oyuncu antrenör ilişkilerinde olduğu gibi diğer çalışanlarında birbirleriyle olan ilişkilerinde sevgi ve dürüstlük esas olmalıdır. Bir takım organizasyonunda bireylerin birbirleriyle ilişkilerinde sevginin, saygının, karşılıklı anlayışın, dürüstlüğün ve dostluğun esas olması demek o takımın başarısının kesin ve sürekli olması demektir. Takım içinde entrika, düzen, dedikodu, laf taşıma, karalama, kıskançlık, çekememezlik, bencillik vs. olması sahada mücadele edilecek şeylerden önce mücadeleyi gerektirir. Takım içinde bu tür virüsler temizlenmeden sportif başarıdan söz etmeye imkan yoktur. İnsanlar fiziksel şartlar yanında bu tür etik değerlere de sahip olmalı en azından bu tür değerlerin hakim olduğu bir ortamda daha dikkatli olmalıdır. Özellikle alt yapılarda oyuncularla antrenörlerin ilişkilerinde sevgi çok önemli bir faktördür. Çocuklar özellikle başlangıç dönemlerinde antrenörlerini hayatlarındaki birinci öncelikli yere koyarlar. Onlar için antrenör o yaşlarda anne-babadan öğretmenden, herkesten daha önemlidir onun sözleri kanun gibidir. Anne-babanın yatıramayacağı şeyleri antrenörü yaptırabilir bu çok güçlü bir ilişkidir. Doğru yönlendirildiğinde çocukların sporcu olarak ve öğrenci olarak gelişimleri açısından bir fırsattır. Çocuklar sevgiye karşı çok hassastır onlar kendilerine sevgiyle yaklaşılıp yaklaşılmadığını büyüklerden daha çok iyi hissederler. Eğer onlara katıksız bir sevgi verirseniz onlarda bunun karşılığını fazlasıyla verirler. Sporculara sahip olmaları gereken etik değerleri de tıpkı öğrettiğimiz diğer sportif beceriler gibi bu yaşlarda öğretmeliyiz. Dürüstlük ve doğruluk gibi değerlere sahip sporcular sportmence ve centilmence mücadele etmeyi de o zaman başarabilirler. 7.Sporcuların güçlü karakter özellikleri kazanmaları ve geleceğin bireyleri olmaları konusunda rehberlik etmelidir: Sporcuların sadece spor yaptıkları dönem için değil, bütün hayatları boyunca en önemli manevi güçleri olacak, sağlam karakterli, dürüst, güvenilir, çalışkan, paylaşımcı, kendine güvenli, ekip çalışmasına ve takım ruhuna inan, kendine gerçekçi hedefler koyabilen ve bu hedeflere ulaşabilmek için doğru yolları bulabilen, bireyler olmalarını sağlayacak temel değerleri kazanmaları konusunda yaptıklarıyla davranışlarıyla bizzat kendisi örnek 15

17 olmalıdır. Bir antrenör yada eğitmen sadece doğru şeyleri gösterip kendisi yaptıklarıyla söylediklerine tezat oluşturuyorsa sporcularından da doğru şekilde davranmalarını isteme hakkı yoktur. Özellikle küçük yaş guruplarında antrenör sporcular için rol model oluşturur. Oyuncuları antrenörleri gibi konuşmaya, antrenörü gibi davranmaya başlar. Antrenör onlar için bir rol modeldir o nedenle antrenörün onlar üzerinde bir sorumluluğu vardır ve bir bütün olarak davranışlarına dikkat etmelidir. Her antrenör çalıştırdığı sporculardan bazılarının elit sporcu olmasını ister. Ancak çalışılan guruplardan üst düzey sporcu çıkma ihtimali çok düşüktür bu bir gerçektir ancak antrenör olarak bizim çalıştırdığımız her sporcu, bir birey, bir vatandaş, anne, baba, öğretmen, avukat, doktor, işçi, vs. olacaktır. Önemli olan gelecekte toplumu oluşturacak olan bu bireylere, spor vasıtasıyla temel toplumsal etik değerleri öğretmek, doğru insanlar olmalarını sağlamaktır. Her sporcunun kendisinin bu değerleri kazandığını ve çocuklarına ve çevresine bu değerleri aktardığını düşünürseniz, toplumsal eğitim ve bilinç için antrenör olarak ne kadar önemli bir rol oynadığınızı anlarsınız. ANTRENÖRÜN SORUMLULUKLARI 1.Her yönüyle bir model olarak sporcularına örnek olmalıdır: Bir antrenör sürekli olarak sporcuları tarafından izlendiğini ve gözlendiğini bilmelidir. Bazen bizim farkında bile olmadan yaptığımız davranışlar ve söylediğimiz sözler onların dikkatlerinden kaçmaz, biz farkında bile olmadan onlara iyi yada kötü örnek oluruz. Bu ciddi bir sorumluluktur ve oyuncularımız karşısında çok dikkatli olmamızı gerektirir. Bizim kılığımız, kıyafetimiz, sözlerimiz ve davranışlarımız özellikle küçük Artık video kasetler bile demode olmakta yerlerini CD, DVD gibi elektronik materyaller almakta görüntüler dijital ortamda dosyalanmakta ve montajlanmaktadır. Antrenörler artık dünyanın diğer ucundaki 16

18 antrenörle iletişim halinde olmakta her konuda bilgi alışverişinde yaştaki sporcular tarafında model olarak benimsenir ve taklit edilir. Bir bakarsınız farkında olarak yada olmadan oyuncularınız sizin kelimelerinizle ve vurgularınızla konuşmaya, sizin gibi davranmaya sizin gibi giyinmeye başlamış. O nedenle sadece söylediklerimizle değil yaptıklarımızla da onlara örnek teşkil ettiğimizin bilinci içinde olmalıyız. Sadece doğru olanı onlara anlatarak değil doğru olanı bizzat kendimiz yaparak onlara örnek olmalıyız. 2.Antrenör bütün ilişkilerinde adil, eşit ve güvenilir olmalıdır: Antrenörlük her şeyden önce karşılıklı bir güven ilişkisidir. Oyuncu antrenörüne her yönüyle güven duymalıdır daha doğru ifadeyle antrenör oyuncularının güvenini kazanmalıdır. Oyuncu şunu bilmelidir antrenörü onu asla yolda bırakmaz ve ona sonuna kadar güvenebilir. Bir oyuncu için antrenörüne güven iki anlamda güvenmeyi gerektirir birincisi; antrenörünün teknik bilgisine ve becerisine olan güveni, ikincisi de onun kişiliğine olan güveni. Bu iki konuda da oyuncularının güvenini kazanan bir antrenör için işler artık daha kolay, ilişkiler daha sağlıklıdır dolayısıyla da başarı daha yakındır. Ancak insanların güvenini kazanmak hele de böylesine sert rekabet şartlarının yaşandığı, herkesin belden aşağı vurduğu bir ortamda çok kolay değildir. Güvenilir olmak için her şeyden önce bir antrenörün oyuncularına karşı adil ve eşit olması gerekir. Antrenör eşit şartlarda olan her olayda oyuncularının her birine aynı şekilde davranmalıdır. Oyuncunun takımın en iyi oyuncusu olmasının yada çok az oynayan bir oyuncu olmasının antrenör gözünde bir farkı olmamalıdır. Takımda kurallar herkes için eşittir ve herkes için eşit uygulanır bu çok kesindir. Oyuncunu çok dakika alıp çok sayı atmasının yada yerli yada yabancı oyuncu olmasının bir farkı yoktur olmamalıdır. Oyuncuların hepsi eşit haklara sahiptir ve hepsine aynı şekilde davranılmalıdır. Takımınızın as oyuncusuna farklı yedek oyuncusuna farklı davrandığınız anda eşitlik ve adaletten dolayısıyla da bir antrenör olarak güvenilirlikten bahsetmeye olanak yoktur. Bunlar birbirini tamamlayan birbirine girift kavramlardır. 3.Sportif başarıdan önce oyuncularının fiziksel ve psikolojik sağlıklarını korumak ve geliştirmekle yükümlüdür: Tabi ki sporun doğasında kazanmak ve kaybetmek vardır rekabet, mücadele ve yarışma işin özüdür. Her antrenör sahaya kazanmak için çıkar ve oyuncularını da kazanmak için 17

19 hazırlar onlara kazanmayı öğretir. Ancak antrenörün öğretmesi gereken bir şey daha vardır o da; kaybetmek!.antrenörün görevi oyuncularına kazanmak için gereken şeyleri öğretmek ve onlardan yapabileceklerinin en iyisini istemektir. Oyuncular ellerinden gelenin en iyisini yaptıktan sonra artık yapacak başka bir şey yoktur. Takım kazanırsa tabi ki herkes mutlu olur ancak asıl kaybedilmişse de herkes kaybetmeyi kabullenmeli ve rakibini kutlamayı bilmelidir. Bunu oyuncularına öğretmek de antrenörün görevidir. Önemli olanın elinden gelenin en iyisinin yapılması sonuna kadar sportmence mücadele edilebilmesidir. Her eyden önce kendisi yenilgiyi olgunlukla karşılayabilmelidir. Yenilgiyi kabullenemeyenler kazanmayı da beceremezler. İyi bir antrenör daha çok kazanan antrenör değildir elindeki malzemeyle en iyi işi yapan elindeki olanaklar ölçüsünde oyuncularına en çok şey öğretip onlardan en çok verimi alan antrenördür. Her antrenörün elindeki olanaklar ve oyuncu kapasitesi farklıdır bazıları daha şanslıdır ve daha iyi takımlara sahiptir dolayısıyla skor anlamında daha fazla maç kazanıyor olabilirler. Ama bu asla onları diğerlerinden hatta yendiği takımların antrenörlerinden daha iyi antrenör yapmaz. Her ne pahasına olursa olsun kazanmayı isteyen antrenörler için galibiyetten başka bir başarı ölçüsü yoktur. Önemli olan skordur. Kazanmak uğruna oyuncularının zorlanmasının yada sakatlanmasının bir önemi yoktur. Oyuncularını sakatlanma sınırında zorlayan onlara kaldıramayacakları yükler ve sorumluluklar vererek onları hem fiziksel hem de ruhsal olarak sakatlayan, aşırı ağır antrenmanlarla dengesiz bir şekilde oyuncuları zorlayan, küçük yaştaki sporculara ağırlık çalışmaları yaptırarak onların sağlıklı gelişimlerine engel olan, gereksiz ve bilinçsiz (bazen de bilinçli) ilaç ve benzerleri kullanarak oyuncularını riske atan, problemli antrenörlere ne yazık ki her dönemde rastlıyoruz. Oysa bir antrenörün birinci ve en önemli görevi oyuncularının sağlıklılarını korumak onların sağlıklı gelişimlerini sağlamak bunun içinde gerekli şartları yaratmaktır. Kazanmak ve başarı ondan sonra gelir. 4.Mesleği ile ilgili üst düzey bilgi ve donanıma sahip olmak ve sürekli olarak bunları geliştirmeye çalışmak: Bir antrenör sürekli olarak gelişmeye açık olmalı, antrenörlükle ilgili her türlü teknik, teknolojik gelişmeleri takip etmeli, antrenörlükle ilgili yeni mental yaklaşımları, yeni antrenman metotlarını, yeni çalışma tekniklerini ve drillerini takip etmeli bunun için sürekli 18

20 araştırma içinde olmalıdır. Eğitim hiç bitmeyen bir süreçtir sürekli olarak kendini yenilemeyi ve geliştirmeyi gerektirir. Kısa vadede insanlar çeşitli ilişkilerle bir yerlere gelebilirler belki ama uzun vadede kendilerini geliştiren yenliklere ayak uyduranlar ayakta kalır diğerleri rekabetten çekilir bu kaçınılmazdır. Çağımız bilgi çağıdır. Bilgiye ulaşmak artık hiç olmadığı kadar kolaydır. İnternet denen mucize sayesinde artık dünyanın neresinde olursa olsun bilgiler bir tuş kadar yakındır. Her türlü kaynağa kitap dergi kaset CD, DVD vs. ulaşmak artık çok daha kolaydır. Ancak burada önemli olan bilgiye ulaşabilecek donanıma sahip olmaktır. Özellikle yurtdışındaki insanlarla iletişim kuracak kadar, internet kullanacak kadar yabancı dil bilgisine sahip olmak artık hayati önemdedir. Yabancı dil bilmeyen antrenörlerin kendilerini geliştirmeleri çok daha zor ve sınırlı kalacaktır. Artık video kasetler bile demode olmakta yerlerini CD, DVD gibi elektronik materyaller almakta görüntüler dijital ortamda dosyalanmakta ve montajlanmaktadır. Antrenörler artık dünyanın diğer ucundaki antrenörle iletişim halinde olmakta her konuda bilgi alışverişinde bulunmakta onların tecrübe deneyimlerinden anında faydalanabilmektedir. Aynı şekilde bilgisayar artık bir antrenörün en temel iş aletlerinden biri haline gelmiştir. Word, Exel gibi temel programları bilmek, bilgisayarla istatistik çıkarmak bilgileri ve belgeleri arşivlemek, dosyalamak, basketbol playbook gibi bazı özel basketbol çizim programlarını kullanmak artık bir ayrıcalık değil bir zorunluluktur. 5.İş disiplinine ve iş ahlakına sahip olmalıdır: Sadece basketbol antrenörlüğünde değil her alanda belli bir iş disiplinine ve iş ahlakına sahip olmayana bir kişinin artık o sektörde ayakta kalmasına olanak yoktur. Kendi mesleği ile ilgili yapılması zorunlu olan temel işleri belli bir disiplin içinde yapmalıdır. Her gün belli bir saatte ofisinde olmak, işlerini belli bir düzen içinde yapmak, antrenör ve oyuncularıyla düzenli toplantılar yapmak bireysel olarak görüşmeler yaparak onları yakından tanımak, belli bir kıyafet disiplinine uymak, dış görünüşüne saç-sakalına özen göstermek, sezonluk, aylık, haftalık, günlük antrenman planlarını yapmak ve bunlara olabildiğince sadık kalmak vs. bir antrenörün ne kadar iş disiplinine sahip olduğunu gösteren bazı verilerdir. İş ahlakına sahip olmaksa işin etik ve dürüstlükle ilgili kısmıdır. Verilen sözlerde durmak, vaat ettiği şeyleri zamanında yapmak, maddi konularda yükümlülüklerini yerine getirmek, 19

21 çalıştığı kulübün ve oyuncularının maddi ve manevi menfaatlerini gözetmek, antrenörlüğe gelirken ve işini yaparken diğer antrenörlerin aleyhine davranmamak, kazanmak uğruna etik olmayan yöntemlere başvurmamak, vs. de bir antrenörün ne kadar iş ahlakına sahip olduğunu gösteren bazı verilerdir. 6.Oyuncular ve çevresindeki insanlarla çok iyi bir iletişim içinde olmak: Saygın bir antrenörün iletişim halinde olduğu çevresindeki bütün insanlarla yani oyuncularıyla, stuff ıyla, idarecileriyle, velilerle, seyircilerle, medyayla, vs. saygı ve sevgiye dayalı bir iletişim içinde olmalıdır. İletişim bir antrenörün sahip olması gereken en önemli mesleki becerilerin başında gelir. İletişim de bir antrenör için tıpkı teknik konular gibi üzerinde çalışılması, geliştirilmesi gereken bir konudur. Sözlü yada sözsüz iletişim metotlarını geliştirmek, iletişim kanallarını sürekli açık tutmak gerekir. Mükemmel teknik ve taktik bilgisine sahip olan bir antrenörün bu bilgi ve birikimlerini oyuncularına (ve diğer insanlara) aktaracak iletişim becerisi yoksa bir anlamı olmayacaktır. Dolayısıyla bir antrenör tıpkı mesleki bilgisini geliştirir gibi iletişim becerisini de sürekli geliştirmeye çalışmalıdır. Bu konuyla ilgili kaynakları kitap, dergi, CD,vs kaynaklara ulaşarak kendisini bu konuda geliştirmelidir. ALTYAPI ANTRENÖRLERİNE TAVSİYELER ANTRENMAN SAYISI: Haftada yaptığınız antrenman sayısı en az 5 olmalıdır. Yeterli salon ya da saat bulamamaktan dolayı bundan daha az sayıda antrenman yapmak zorunda da elbette kalabilirsiniz ancak yetişmekte olan genç oyuncuların basketbolun temel hareketlerini öğrenmeleri ve bu hareketler otomatik olarak yapar hale gelinceye kadar tekrar edebilmeleri için onların mümkün olduğunca fazla antrenman yapmaları gerekir. Haftalık antrenman planı hazırlarken bir alt yapı antrenörü olarak yetiştirdiğiniz oyuncuların birer öğrenci olduklarını ve derslerinin de en az basketbol kadar önemli olduğunu onlara sürekli vurgulamalı, onlara ders çalışabilecekleri zamanlar bırakacak şekilde, hatta ülkemiz şartlarında onların özel ders ve dershane programlarını da göz önünde bulunduracak şekilde haftalık antrenman planı yapmaya özen göstermelisiniz. ANTRENMAN SÜRESİ: Günlük bir antrenmanın süresi toplam 2 saati geçmemelidir. Çalıştırdığınız çocukların hepsinin öğrenci olduğu için antrenmanlar da genellikle hafta içerisinde okul çıkışında bir saatte olacaktır. Bu nedenle bütün gün hem kafa hem de vücut 20

22 olarak yorulan çocukların akşam antrenmanlarında 2 saatten daha uzun çalışmaya ne fiziki ne de ruhsal durumları izin vermeyecektir. ANTRENMAN PLANLAMASI : Her antrenmana mutlaka ama mutlaka detaylı hazırlanmış yazılı bir antrenman programı ile gelin. Günlük antrenman planı yapılırken ve o gün çalışılacak drill ler hazırlanırken çalışmaların süreleri, yapılacak her çalışmanın kaç dakika olacağı, çalışma sırasında kimin kimle eşleşeceği, grupların nasıl yapılacağı, çalışma için kaç top gerekeceği, hangi yardımcı malzemelerden yararlanılacağı (sağlık topu, engel,kuka vs.), yardımcı antrenörlerin neler yapacağının ayrıntılı olarak planlanması ve o günkü antrenman kağıdına yazılması gerekir. Böylece antrenman başladıktan sonra saha içerisinde yapılacak ayarlamalarla değerli antrenman zamanı harcanmamış olur. Hem antrenörlerin hem de oyuncuların günlük antrenmandan maksimum verimi almaları için antrenmanların iyi planlanıp bu sürelere mümkün olduğunca uyulmaya çalışılmalıdır. MAÇ PROGRAMI: Maç ya da turnuva programı hazırlarken mümkün olduğu kadar 2 gün üst üste maç oynamayacak şekilde hazırlamaya dikkat edin. Türkiye Şampiyonaları ya da yarı final grupları gibi seri olarak oynanan maçlar da ise oyuncularınızı ertesi günkü maçlara da hazırlayacak şekilde onları tüketmeden oynatmaya ve kadrodaki az oynayan oyunculardan da faydalanacak şekilde oynama zamanlarını paylaştırmaya dikkat edin. ASİSTANLAR : Nitelikli ve basketboldan anlayan yardımcılarla çalışmak hem sizin hem de takımınızın başarısı için önemlidir. Yardımcı antrenörünüz çalışkan olması yanında sizinle olduğu kadar çocuklarla da çalışmayı seven, onlarla iletişim kurabilecek yapıda birinin olması gerekir. Bu anlamda yardımcı antrenörlük yapacak kimsenin çalıştırdığınız yaş grubu ile arasında belirli bir yaş farkının olması tercih edilebilir bir özellik olur. Yardımcı antrenör seçerken dikkat etmeniz gereken en önemli notalardan biri de basketbol dışında da dünya görüşü, yaşayış tarzı, espri anlayışı vs. açısından uyumlu çalışabileceğiniz biri olmasıdır.çünkü onunla sadece basketbol paylaşmayacaksınız, yardımcınız ailece görüşebileceğiniz bir dost ve arkadaş olmalıdır. Gerçek bir dost gibi kazanılan maçlar sonrası herkes sizi tebrik edip sırtınızı sıvazlarken sizin ve takımın aksayan yönlerini gerçekçi bir şekilde tespit edip eleştirebilmeli, takımın ve sizin kötü günlerinde herkes sizi eleştirip yerden yere vururken arkanızda olup size destek vermelidir. Yardımcı antrenörünüzde arayacağınız diğer özellikler ise çalışma ahlakına sahip, tercihen yabancı 21

23 dil bilen ve bilgisayar kullanabilen biri olmasıdır. Yardımcı antrenörünüzün özellikle bilgisayar kullanabilmesi, yaptığınız antrenman palanlarının ve maç istatistiklerinin bilgisayar ortamında tutulması ve saklanması açısından önemlidir. Yardımcı antrenörünüzün sizin bulunamadığınız bir antrenmanı işler aksamadan aynı ciddiyetle takıma hakim olarak yaptırabilecek biri olması önemli bir kriterdir. Ancak bütün bunların ötesinde sizin de asistanınızı verimini artırmak ve onun ve görüşlerinin değerli olduğunu ona hissettirmeniz onu motive etmeniz, takımla ilgili alınan her kararı onunla tartışıp paylaşmanız gerekir. Aksi takdirde görüşlerinin nasıl olsa dinlenmediğini ve uygulanmadığını hissen yardımcınızdan bir süre sonra size feed back gelmemeye başlar. Ona ve takıma, yardımcınızın takım için ve sizin için ne kadar önemli olduğunu vurgulayın. AŞIRI COACHLUK (OVERCOACHING) YAPMAYIN : Altyapı oyuncularını ancak çok ve doğru antrenman yaptırarak maçlara ve turnuvalara hazırlayabilirsiniz. Yaşları gereği bu seviyede çocuklar hata yapmaya meyillidirler. Üst seviyede oyunculardan beklenebilecek olan anlık değişikliklere yada coaching manevralarına adapte olup coachun anlattıklarını doğru bir şekilde sahada yapmalarını beklemek hele de yapamadılar diye onları aptallıkla, kabiliyetsizlikle yada becerisizlikle suçlamak onlara büyük zararlar verir. Oyuncularınızın sahada neler yapabileceklerini bilerek onlardan maçlarda ve antrenmanlarda onu istemek gerekir. Antrenör olarak onlarda antrenmanlarda ne verdiyseniz onu isteyebilirsiniz fazlasını istemek oyuncuları yıpratır ve aşırı baskı altına sokar ki bu da onların hata yapmaya daha uygun hale getirir. Oyuncular kendilerini başarısız hissetmeye başlar bu da onları basketboldan uzaklaştırır. Altyapıda başarının anahtarı iyi coaching değil iyi öğretmenlik iyi antrenörlüktür. HAKEMLERE SAYGI : Her zaman hakemlere saygılı olmalısınız. Hakemlerin işi sahada gerçekten zordur. Şunu hiçbir zaman unutmamak gerekir; oyuncular ve antrenörler gibi hakemlerde sahada hata yapacaklardır. Maç içerisinde hatalı kararlar mutlaka olacaktır. Hakemler bile %60 hata ile yönettikleri maçları başarılı kabul ediyorlar. O nedenle kasıtlı olmadığı sürece yapılan hakem hatalarını da oyunun bir parçası olduğunu ve yapılacak itirazlarında belli bir saygı üslubu içerisinde yapılması 22

24 gerektiğini kabullenmek de işin bir parçasıdır. Ayrıca hakemler konusunda oyuncularınızla konuşurken de bu tarzda konuşmak gerekir. Aksi takdirde yapılan hataların, kaybedilen maçların faturasını hakemlere kesmek iş ahlakıyla bağdaşmayacağı gibi hem oyunculara kötü örnek olarak onların da itiraz etmelerine neden olur, hem de hataların sebeplerinin gerçekçi olarak tespit edilip ortadan kaldırılmasını engeller. Bu nedenle saha içinde ve saha dışında hakemlerle saygılı ve seviyeli bir ilişki kurmak gerekir. RAKİPLERE SAYGI: Ne yazık ki özellikle son dönemde sahalarda sıkça karşılaştığımız ve son derece rahatsız olduğumuz bir durum özellikle en alt yaş guruplarında yani minik küçük yıldız maçlarındaki antrenörlerin ve diğer alt yapı antrenörlerinin rakiplerine karşı tutumlarıyla ilgili. Bazı alt yapı maçlarında hemen her ilde bazen çok zayıf takımlarla güçlü takımlar karşılaşabilmekte, bazen bir yaş küçük takımların maçları çok farklı skorlarla bitebilmekte. Ne yazık ki 100 e 20 biten maçlarla karşılaşılabilmekte. Maç fikstürlerini hazırlayanların bu tür dengeleri olabildiğince gözetmeye çalışmaları gerektiği başka bir platformun konusu ancak bizi antrenör olarak ilgilendiren kısmı bu tür güç dengesizliklerinin olduğu maçlarda kazanan takımların antrenörlerinin diğer takımda antrenörlük yapan meslektaşlarını, oynayan çocukları, onları izlemeye gelen velileri ve aynı durumun başka bir maçta kendilerinin başlarına gelmemesini düşünerek rakiplerini ezmeden, incitmeden ve hırpalamadan rakiplerine saygı göstererek kazanmayı bilmelidir. Daha açık ifadeyle daha orta sahayı geçemeyen rakibine maçta 50 sayı fark varken pres yapmaya devam etmek, rakip antrenöre laf atmak, rakip oyuncuya karışmak, son saniyede mola almak sebebi ne olursa olsun bir antrenöre yakışmayan davranışlardır. Rakibe saygı kendine saygıdır. Bir antrenör hele de altyapı antrenörü etik davranmalı ve davranışlarıyla oyuncularına örnek olmalıdır. Bu şekilde davranan antrenörlerin oyuncuları da tribünde velileri de aynı şekilde davranmaktadır. Her antrenör maç kazanmak ister ancak bazen bu şekilde davranarak maç kazanırken aslında çok daha fazla şey kaybettiğinizin farkında olmanız gerekir OYUNCULARI HAZIRLAMA : Bir coach olarak oyuncularınızı maçlara fiziksel, mental, moral ve kondisyon olarak en üst seviyede hazırlamak sizin sorumluluğunuzdadır. Oyuncuları birer makine gibi sadece basketbol becerisi olarak hazırlamak hiçbir zaman yeterli değildir. Onlara en üst seviyede basketbol eğitimi vermenin yanında onların spor ahlakına ve iş disiplinine sahip, kazanmayı olduğu kadar kaybetmeyi de bilen ancak kaybettiği zaman bundan dersler çıkarabilen, rakibine saygı duymayı bilen iyi birer sporcu, 23

25 iyi birer insan olarak yetiştirmek işin teknik yönü kadar hata ondan daha da önemlidir. Oyuncularınıza kazanmanın her zaman her şey demek olmadığını vurgulamalısınız. Takımınıza gelen oyunculardan çok az bir kısmının profesyonel anlamda basketbolcu olabileceği bir gerçektir bu nedenle bir altyapı antrenörünün asıl sorumluluğu çalıştırdığı çocukları hayata hazırlamaktır. Her biri büyüyüp yetişkin birer insan olduklarında dahi sizin onlara öğrettiğiniz moral değerleri hiç unutmayacaklar yaptıkları iş ne olursa olsun onları uygulayacaklardır. Bu ahlaki ve manevi değerleri de tıpkı basketbol fundamentalleri gibi sürekli ve sabırlı bir biçimde tekrar etmek, arada yapılan yanlışları düzeltmek gerekir. Altyapı antrenörlüğünde en önemli kavramlardan birinin sabır olduğunu unutmayın. FUNDAMENTAL ÖĞRETİN : Oyuncularınıza sürekli olarak fundamental çalışmaların ne kadar yaralı ve gerekli olduğunu vurgulayın. Hiç bir şey o yaş gurubunda yapılan fundamental çalışmalarının yeri alamaz. Fundamental çalışmalarında dikkat edilmesi gereken nokta bütün temel hareketlarin doğru bir şekilde açıklanıp gösterilmesi ve hareketler tamamen doğru şekilde yapılıncaya kadar tekrar edilmesidir. Çocuklar fundamental çalışmalarını bir süre sonra sıkıcı bulmaya başlar onlar biran önce maç yapmak isteyecektir bu noktada size düşen küçük değişiklikler, oyunlar ve yarışmalarla çocukların dikkatlerini toplayıp sıkılmadan çalışmalarını sağlamaktır. Fundamental hareketler öğretilirken, o hareketi basketbol oyunu içerisinde nerede, nasıl ve neden kullanıldığının çocuklara iyi açıklanıp hareketin onların gözünde canlandırılması çok önemlidir.yoksa kuru kuruya haydi topları alın sürmeye başlayın demek o çalışmanın zevkini ve verimini kaçırır. Hareketin antrenör tarafından doğru bir uygulama ile gösterilmesi ve anlatılması, onların daha çabuk ve doğru olarak öğrenmeleri açısından çok önemlidir. Sizin kolayca yapabildiğiniz hareketler çocuklar için bazen çok zor gelebilir bu nedenle onların zorlandıkları hareketleri kolaydan zora doğru parçalayarak öğretmek işleri hem sizin için hem de çocuklar için daha kolaylaştırır. 24

26 2.TEKNİK 2.1.Basketbol Pozisyonu Basketbol pozisyonu, oyunun en önemli temel hareketlerinden biridir. Vücudun savunma veya hücumdayken sağlaması gereken duruşa dayalıdır. Bu pozisyonda vücut alçak, dizler bükülü, ayaklar omuz genişliğinde açık, eller göğüs hizasında ve vücuda yakın ve kollar yanlarda hafifçe bükülü pozisyondadır. İyi bir vücut pozisyonu için anahtar, dengedir. Eğer oyuncular iyi bir basketbol pozisyonundalarsa, hücum top almaya ve savunmaya çabuk bir şekilde geçiş yapmaya hazırdırlar Baş Pozisyonu Antrenör doğru baş pozisyonunun önemini belirtmelidir. Düzgün bir denge için, oyuncularımızdan, başlarının ve vücutlarının ortasından geçerek tam ayakların ortasında bulunan noktaya kadar gelen düz bir ip düşünmelerini isteyin. Başları her zaman bu görünmez çizginin ortasında olmalıdır. Oyuncuların çeneleri bütün sahayı görecek şekilde yukarıda olmalıdır. Kol Pozisyonu Kollar hafifçe bükülü ve vücuda yakın olmalıdır. Bilekler ve dirsekler bükülü ve parmaklar açıktır. Avuç içleri içeriye bakacak şekilde eller açık olmalıdır. Bacak Pozisyonu Bacaklar yarı çömelmiş pozisyonda dizlerden bükülü olmalıdır. Bu oyuncunun kaslarının uyarılmış ve herhangi bir duruma karşı reaksiyona hazır olmasını sağlar. Ayakların Yerleşimi Ayaklar omuz genişliğinde açık ve sabit olmayan ayak diğerinden biraz önünde (Yarım adım) olmalıdır. Sabit olan ayağın parmak ucu, öndeki ayağın yarısı ile aynı çizgide olmalıdır. Esas ağırlık ayakuçlarında olmak üzere, vücut ağırlığı her iki ayağa da eşit olarak dağıtılmalıdır. Temel Noktalar: Ayaklar omuz genişliğinde açık ve önden arkaya yarım ayak ilişkisi olacak şekilde bir duruş sağlayın Esas ağırlık ayakuçlarında olmak üzere vücut ağırlığı her iki ayağa eşit dağılmalıdır. Baş, vücut dengesinin ortasında olmalıdır. Kollar yanlarda bükülü olarak tutulmalıdır. Eller göğüs hizasında ve parmaklar açık olmalıdır. Yaygın Hatalar: 1. Ayakların omuz hizasında az veya fazla açılması 2. Vücudun üst kısmının öne doğru eğilecek şekilde ağırlığının kollara verilmesi 3. Başın bir tarafa doğru eğilmesi 25