ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ"

Transkript

1 1 ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ

2 DC Güç Birim zamanda yapılan işe güç adı verilir. Doğru akımda çekilen gücün tamamı aktif güçtür ve devreye uygulanan gerilim ve akım ile doğru orantılıdır. DC devrelerde güç; P = U. I Ohm kanunu kullanılarak P = I 2. R = U2 R Doğru akım devrelerinde elektrik gücü iki şekilde ölçülür. Ampermetre Voltmetre metodu ile güç ölçme Wattmetre ile güç ölçme 2

3 Ampermetre Voltmetre Metodu İle Güç Ölçme Doğru akım devrelerinde güç P = U.I formülü ile hesaplanır. Buna göre devreye uygun şekilde bağlanan voltmetre ve ampermetrenin gösterdikleri değerlerin çarpımları o devrenin gücünü verir. Bu şekilde güç ölçümü yapabilmek için aletler devreye iki şekilde bağlanır. I A IR I A UA E IV V Yük E U V UR Yük RX a. Ampermetre önce bağlı b. Ampermetre sonra bağlı Ampermetre Voltmetre Metodu İle Güç Ölçme 3

4 a) Ampermetreyi önce bağlama Bu şekilde bağlanmış devrede devrenin gücü P = U. I dır. Alıcının gücü ise P R = U. I R dir. I = I R + I V olduğuna göre I R = I I V dir. P R formülünde yerine koyarsak; P R = U. I R = U. I U. I V (watt) olarak alıcının gerçek gücünü buluruz. Bu metotla yapılan ölçümlerde yapılan hata voltmetrenin harcadığı güç kadardır. Gerilim sabit kaldığı sürece bütün değişik ölçümlerde güç kaybı daima sabit kalacağından devrenin gücü hassas olarak bulunabilir. Bu şekildeki bağlantılar genellikle yüksek akımlı alıcıların güçlerinin (büyük güç) ölçülmesinde kullanılır. I A IR E IV V Yük 4 Ampermetre önce bağlı

5 b) Ampermetreyi Sonra Bağlama Bu bağlantıda ampermetrenin gösterdiği değer alıcıdan gecen akım değeridir. Ancak voltmetrenin gösterdiği değer alıcı uçlarındaki gerilim değerinden ampermetre üzerinde düşen gerilim U A kadar fazladır. U = U A + U R olur. Bu bağlantı şeklinde aletlerde okunan değerlerin toplamı ampermetre ve alıcıda harcanan güçlerin toplamıdır. Devrenin gücü P = U. I iken alıcının gücü P R = U R. I dır. U = U A + U R formülü U R = U U A şeklinde yazılıp formülde yerine koyarsak alıcının gücünü; P R = U R. I = U. I U A. I şeklinde formüle edebiliriz. I A UA E U V UR Yük RX 5 Ampermetre sonra bağlı

6 Bu ölçme metodunda meydana gelen hatanın en küçük olması için çekilen akımın küçük olması gerekir. Dolayısıyla bu tip bağlantı şeklinin küçük akımlı alıcıların güçlerinin (küçük güç) ölçümünde kullanılması daha uygundur. I A UA E U V Yük UR RX 6

7 S2 S1 IR A S3 E R Yük V UR Ampermetre Voltmetre Metodu İle Güç Ölçme Ölçmenin hatasız olması isteniyorsa aşağıdaki bağlantı şekli yapılır. Akım ölçmek istendiğinde S 1 anahtarı kapalı iken S 2 ve S 3 anahtarları açık olmalıdır. Bu durumda okunan akıma I R diyelim. U R gerilimi de S 1, S 2 ve S 3 anahtarları kapalı iken voltmetreden ölçülen değer olduğuna göre alıcının gücü; P = P R = I R. U R olur. 7

8 AC Güç DC devrelerde güç P = U. I formülü ile elde edilirken AC devrelerde devreye bağlı elemanların omik (direnç), endüktif (bobin) ve kapasitif (kondansatör) etkisinden dolayı aktif güçten başka güçler de mevcuttur. Direnç elemanı gücü aktif olarak harcayan elemanlarken, kondansatörler elektrik enerjisini elektrik yükü olarak, bobinler manyetik alan olarak depolayan elemanlardır. Bu nedenle bobin ve kondansatörde güç kaybı meydana gelmez. Endüktif elemanlar akımın gerilimden geri kalmasına sebep olurken kapasitif elemanlar akımın gerilimden önde olmasına sebep olurlar. Bu nedenle AC devrelerde bir güç katsayısından söz edilir. Güç katsayısı aktif güç ile görünür gücün oranından elde edilir ve cosφ ile gösterilir. Güç katsayısı direnç bulunduran omik devrelerde 1 iken bobin ve kondansatörlü devrelerde 0 ile 1 arasındadır. Omik devrelerde aktif güç, bobin ve kondansatörlü devrelerde 8 reaktif güç çekilir.

9 Aktif güç Reaktif Güç Görünür güç P = U. I. cosφ Q = U. I. sinφ S = U. I P, aktif güç olup devrede iş yapan güçtür ve birimi Watt tır. Q reaktif güçtür ve işe yaramayan kör güçtür. Birimi VAR(volt amper reaktif) dır. S devreye verilen toplam güç olup birimi VA(volt amper) dir ve aktif ve reaktif güçlerin vektöriyel toplamına eşittir. Aşağıdaki bağlantıda motorun şebekeden çektiği aktif güç ölçü aletlerinin değerlerine göre P = U. I. cosφ olur. A cos U V M 9 Bir Fazlı Devrede Aktif Güç Ölçümü

10 AC Güç Aktif güç: Elektrik ocağı, elektrikli şofben, fırın, elektrikli ısıtıcı gibi rezistans(direnç) bulunduran Omik Alıcılar tarafından çekilen güçtür. P = U. I. cosφ(watt) 10

11 Reaktif güç Endüktif (Bobinli devre) ve Kapasitif (kondansatörlü devre) yük bulunduran devreler tarafından çekilen, işe dönüşmeyen güçtür. Endüktif ve kapasitif reaktif olarak iki şekildedir. Q = U. I. sinφ (Volt Amper Reaktif VAR) Endüktif Reaktif: Elektrik motoru, transformatör gibi bobin bulunduran alıcılar ile gaz deşarjlı ampuller tarafından çekilen güçtür. 11

12 Kapasitif Reaktif: Kondansatörler tarafından çekilen yada kapasitif etkiden dolayı çekilen güçtür. Endüktif reaktif gücün azaltılması için (kompanzasyon) kullanılırlar. Görünür Güç Sistemlerin tasarımında göz önünde bulundurulan güçtür. Trafo gücü, santral gücü, güç kaynağı güçleri görünür güç olarak da verilir. S = U. I(VA) 12

13 Wattmetreler Doğru ve alternatif akım elektrik devrelerinde doğrudan doğruya güç ölçümünde kullanılan ölçü aletleridir. Wattmetrelerin üzerinde güç ölçtüğünü belirtmek amacıyla W veya kw işaretleri konulur. Analog wattmetrelerde Ölçü aletinin yapısında devreye seri olarak bağlanan akım bobini ve paralel olarak bağlanan gerilim bobini mevcuttur. Akım bobini az sipir kalın kesitli, gerilim bobini çok sipirli ince kesitli olarak yapılmıştır. Gerilim bobini bir eksen etrafında dönecek şekildedir ve ibre de gerilim bobinine bağlanmıştır. Elektrodinamik analog wattmetrenin iç yapısı 13

14 Wattmetrelerde akım ve gerilim bobinleri iki şekilde bağlanabilir. Akım bobinin önce bağlandığı durumda ölçülen değer gerçek değerden voltmetrenin harcadığı güç kadar fazladır. Akım bobini sonra bağlı devrede ise ampermetrenin harcadığı güç kadar fazla olur. Buna göre hassas ölçüm gerektiren yerlerde bobinlerin bağlantı şekline göre fazla güçler hesap edilip wattmetrenin gösterdiği değerden çıkarılmalıdır. Kaba ölçmelerde buna gerek yoktur. Wattmetrelerde küçük güç ölçülecekse akım bobini sonra, büyük güç ölçülecekse akım bobini önce bağlanır. R W Ra I U U1 Ry Yük N Akım Bobini Önce Bağlamış 14

15 Akım bobini sonra bağlanmış devrede wattmetreden okunan gücün değeri P = U 1. I + I. R A dir. Akım bobini önce bağlanmış devrede wattmetreden okunan gücün değeri P = U. I 1 + U2 R V dir. Burada artı (+) dan sonraki ifadeler sırasıyla ampermetre ve voltmetre tarafından harcana güçleri gösterir. Devreden çekilen gücün gerçek değeri ampermetre ve voltmetrenin harcadığı güçlerin wattmetreden okunan değerden çıkarılması ile elde edilir. R I Rv W I1 U Iv U Ry Yük N 15 Akım Bobini Sonra Bağlanmış

16 Wattmetreler ölçebileceği akım ve gerilime göre imal edilirler. Alete üzerinde yazılı kademeden fazla gerilim verilirse yada fazla akım çekilirse alet yanar. Wattmetrelerle alternatif akım devresinde güç ölçülürken akım ve gerilim bobinlerinden geçen akım aynı polaritede değilse ibrenin ters saptığı görülür. Bu durumda devrenin enerjisi kesilip akım veya gerilim bobinine bağlı uçlardan biri yer değiştirilmelidir. 16

17 Üç Fazlı Devrelerde Güç ve Ölçülmesi Üç fazlı devrelerde yük, üçgen veya yıldız şeklinde bağlanır. Yıldız Bağlantı Yıldız bağlantı, yüklerin giriş uçlarına üç fazlı gerilim uygulanırken çıkış uçlarının kısa devre edildiği bağlantı şeklidir. Yıldız bağlı sistemde, faz akımı ile hat akımı birbirine eşittir. R I=Ih Uf If Hat gerilimi U H = 3. U f Hat akımı I H = I f S T Uh N I H = I R = I S = I T U f = U R0 = U S0 = U TO = 220V U H = U RS = U ST = U TR = 380V Üç fazlı sistemde yıldız bağlama 17

18 Üçgen Bağlantı Üçgen bağlantıda giriş uçları diğer yükün çıkış ucuna bağlanmıştır. Üçgen bağlı sitemde nötr noktası olmaz. Hat ve faz gerilimleri üçgen bağlı sistemde birbirine eşittir. Fakat hat akımı faz akımından 3 kat büyüktür. R S T Uh I=Ih Uf If If Hat gerilimi U H = U f Hat akımı I H = 3. I f U H = U RS = U ST = U TR = 380V U f = U R0 = U S0 = U TO = 380V I H = I RS = I ST = I TR = 380V Üç fazlı sistemde yükün üçgen bağlanması 18

19 Hangi bağlantı şekli olursa olsun aktif ve reaktif güçler şu şekilde bulunur. P = 3. U f. I f. cosφ = Q = 3. U f. I f. sinφ = 3. U H. I H. cosφ 3. U H. I H. sinφ φ açısı akım ile gerilim arasındaki açı, Cosφ ise güç katsayısıdır. Üç fazlı sistemlerde güç ölçümü değişik metotlarla yapılır. Fakat bunlardan iki tanesi en çok kullanılan yöntemdir. Üç wattmetre metodu İki wattmetre metodu 19

20 Üç Wattmetre Metodu Üç wattmetre metodu dengeli ve dengesiz yüklerin güçlerinin ölçümünde kullanılabilecek bir metottur. Wattmetrelerin gerilim bobinine faz gerilimi uygulanmaktadır. Yıldız veya üçgen bağlı yüklerin çektikleri toplam güç bu üç wattmetrenin gösterdiği değerin toplamıdır. Ölçülen değer aktif güçtür. P = P R = P S = P T Üç wattmetre metodu bağlantı zorluğu ve üç adet wattmetre ihtiyacı nedeniyle pek kullanışlı bir yöntem değildir. Eğer üç fazlı sistem dengeli ise bir fazın çektiği güç ölçülüp ölçülen değerin üç katı alınarak toplam güç bulunabilir. Aşağıda yıldız ve üçgen bağlı sistemde üç wattmetre metodu bağlantısı görülmektedir. 20

21 R W Z1 S W Z2 Z3 T W N R I=Ih W Z1 Z2 W S W Z3 21 Yıldız ve üçgen bağlı üç fazlı sistemde üç wattmetre ile güç ölçümü T

22 İki Wattmetre Metodu (Aron Bağlantı) İki wattmetre metodu, dengeli olan üç fazlı yıldız veya üçgen bağlı yüklerde kullanılan metottur. Bu sistemde toplam güç iki Wattmetrenin ölçtüğü değerlerin toplamıdır. P = P 1 + P 2 formülü ile bulunur. P = 3. U H. I H. cosφ Bu sistemde akım ile gerilim arasındaki faz açısı şu formül ile bulunabilir. tanφ = 3. P 2 P 1 P 2 +P 1 22

23 Aşağıda iki wattmetre ile üç fazlı sistemin çektiği gücün ölçülmesi devresi gösterilmiştir. R W S Z2 Z1 Z3 T W İki Wattmetre ile (Aron bağlantı) üç fazlı bir sistemde yıldız bağlı yükün çektiği gücün ölçülmesi 23

24 Üç Fazlı Wattmetre Üç fazlı ve dengeli yüklü sistemlerde ölçme bir wattmetre ile yapılıyorsa ölçülen değer üç ile çarpılıp bulunur. Üç fazlı ve dengeli yüklü sistemde ölçme iki wattmetre ile yapılacaksa aron bağlantı yapılıp iki wattmetrenin ölçtüğü değer toplanarak toplam çekilen güç bulunur. İşte bu karmaşıklığı ortadan kaldırmak amacıyla üç fazlı wattmetreler imal edilmektedir. Üç fazlı wattmetrelerde iki elektrodinamik ölçü aletinin hareketli bobini aynı mil üzerine monte edilir. Bağlantı şekli aron bağlantıda olduğu gibidir. Hareketli bobinde oluşan döndürme kuvveti toplam döndürme kuvveti kadardır. Böylece ibre toplam gücü ölçmüş ve tek okumada işlem bitmiş olmaktadır. 24

25 Reaktif Güç Ölçümü ve VARmetre Alternatif akımda, bobinli (endüktif yükler) ve kondansatör (kapasitif yük) bulunduran devrelerde Kör güç denilen Reaktif güç (iş yapmayan güç) vardır. Bu güç VARmetrelerle ölçülür. a) Endüktif bir almaca ait akım ve gerilim eğrileri b) Akımın aktif Ia ve reaktif Ir bileşenleri Yukarıdaki şekil b ye göre; cosφ = I a I I a = I. cosφ (Akımın aktif bileşeni) sinφ = I r I I r = I. sinφ (Akımın reaktif bileşeni 25

26 Bir fazlı devrede; Aktif güç Reaktif güç P = U. I. cosφ(w) Q = U. I. sinφ(var) Üç fazlı üç iletkenli dengeli devrede; Aktif güç P = 3. U. I. cosφ(w) Reaktif güç Q = 3. U. I. cosφ(var) 26

27 R W N L M Wattmetreye L bobini ilave edilerek varmetre yapılması Ry Yük R N Var M Ry Yük R S T Var Var Z2 Z1 Z3 Bir ve üç fazlı devrelerde reaktif güç ölçümü 1 ve 3 fazlı devrelerde reaktif güç ölçmek amacı ile VARmetreler aynen wattmetrelerde olduğu gibi devreye 27 bağlanır. 3 fazlı dengeli sistemde; 1 hattın reaktif gücü ölçülüp üç ile çarpımından toplam güç bulunabilir.

28 Güç Faktörü (Güç katsayısı - cosφ) Alternatif akım devrelerinde güç ölçmelerinde, devre endüktif veya kapasitif ise böyle devrelerde akım ile gerilim arasında faz farkı vardır. Bu fark açı ile gösterilip bu açının cosinüsüne güç katsayısı veya güç faktörü denir. İşletmelerde aktif enerji haricinde harcanan reaktif enerji de ilgili sayaçlar aracılığı ile ölçülüp ücreti TEDAŞ tarafından alınmaktadır. Daha önceden bildiğimiz gibi reaktif güç faydalanılmayan güç olup bu gücün azaltılması mümkündür. Öncelikle güç kaybının önlenmesi için güç faktörünün ölçülmesi gerekir. Güç katsayısı direkt veya endirekt metotlarla ölçülebilir. Direkt ölçen aletlere Cosφmetre veya güç faktörü metre adı verilir. 28

29 Güç faktörü iki yöntem ile ölçülür. Ampermetre, voltmetre ve wattmetre yardımıyla güç katsayısı ölçmek ve cosφmetre ile güç katsayısı ölçmek. Ampermetre, Voltmetre ve Wattmetre Metodu İle Cosφ Ölçmek Bir fazlı devrede aktif güç; P = U. I. cosφ cosφ = P U.I 3 fazlı dengeli devrelerde; Aşağıdaki ölçü aletlerinde okunan değerler formüllerde yerine konularak cosφ bulunur. P T = 3. P ölçülen ile toplam çekilen güç bulunur. P = 3. U. I. cosφ cosφ = P 3.U.I den bulunur. 29

30 1 ve dengeli 3 fazlı devrelerde ampermetre, voltmetre ve wattmetre metodu ile cosφ ölçmek Ölçülen bir faz gücü P = U. I. cosφ 30

31 Cosinüsfimetre (Güç Faktörümetre) Cosφ değerinin dolaylı ölçülmesi işletmelerde tercih edilen bir yöntem değildir. Cosφ değerinin doğrudan ölçülmesi gerekir. Bu amaçla yapılan cihazlara fazmetre veya cosφmetre adı verilir. Gerilim bobini paralel olarak bağlanır. Kullanıldıkları devreye göre bir ve üç fazlı olarak imal edilirler. Devrenin güç katsayısına göre devrenin nasıl çalıştığı söylenebilir. Cosφ=1 Cosφ 1 den farklı pozitif sayı ise Cosφ 1 den farklı negatif sayı ise Omik yük Endüktif yük Kapasitif yük 31

32 Analog Cosφmetrenin prensip şeması 32 Analog Cosφmetreler Dijital Cosφmetre

33 Elektrik Sayacı Elektrik enerjisini kilowatt-saat (kwh) cinsinden ölçen aletlere elektrik sayacı denir. Sayaçlar dışındaki ölçü aletlerinde alet belirli bir miktar saparak değer gösterir. Elektrik sayaçlarında ise, dönen sistem daimi olarak dönmekte, dönme hareketi bir dişli aracılığı ile numaratöre iletilip numaratörde harcanan enerji toplanarak ölçülmektedir. Burada aletin dönme hızı, devrenin çektiği güç ile orantılıdır. Bu aletlerde karşı koyma momenti yerine, hareketli sistemin hızıyla orantılı olan frenleyici moment kullanılır. Frenleyici moment, hareketli sistemle aynı mil üzerine tespit edilen alüminyum diskin daimi mıknatıs kutuplan arasında dönmesiyle sağlanır. Bir ve üç fazlı olmak üzere iki şekilde imal edilirler. Çalışma prensibine göre analog yada dijital olabilirler. 33

34 1 Faz İki Telli Analog Aktif Sayaç 3 Faz Dört Telli Analog Aktif Sayaç 34 1 Faz İki Telli Dijital Aktif Sayaç 3 Faz Dört Telli Dijital Aktif Sayaç

35 1 Fazlı Alternatif Akım Sayaçları İndüksiyon sayaçlarının çalışma prensibi, kısa devre rotorlu asenkron motorun çalışma prensibinin aynısıdır. Bu aletlerde, gerilim bobininin meydana getirdiği ϕu akısı ve akım bobinin meydana getirdiği ϕs akısının birbirine olan etkisi ile disk üzerinde bir döndürme momenti oluşur. İndüksiyon sayaçlarının hatasız bir şekilde ölçme yapabilmesi için akım ve gerilim bobinlerinin akıları arasında 90 lik faz farkı olması gerekir. Bunun için gerilim bobini mümkün mertebe saf endüktif, akım bobini ise omik yapılır. Bu durumda; gerilim bobininin manyetik akısı şebeke geriliminden 90 geride, akım bobininin akısı da, yük akımı ile aynı fazda olur. 35

36 Bir fazlı indüksiyon sayacının iç yapısı 36

37 Bu terimler sizin hangi saat dilimlerinde, ne kadar kwh elektrik tükettiğinizi gösterir. T1: (06:00-17:00) arası gündüz, normal tarife; analog sayaçların aynı fiyatta elektrik T2: (17:00-22:00) arası puant, pahalı tarife (analog sayaçların 1.5 katı); T3: (22:00-06:00) arası gece, ucuz tarife; analog sayaçların yarısı fiyatında enerji. T: Toplam kullanılan elektrik gücüdür. 37

38 Bir ev kullanıcısına ait güç-zaman eğrisi (Zamana göre günlük elektrik tüketimi) 38

39 Örnek: 600devir/kWh lik bir elektrik sayacının 12s de bir tur dönmesi durumunda şebekeden çekilen gücü bulunuz. (1dk=60s 1sa=3600s) 12sn de bir tur dönen sayaç diski 1sa=3600sn de 300tur atar. Sayaç diskinin 600 tur atması 1kWh lık enerji tüketimine denk olduğuna göre şebekeden çekilen güç 500W tır. 39

40 Örnek: 1600Imp/kWh lik bir dijital elektrik sayacının 1dk da 20Imp sinyal verdiğine göre şebekeden çekilen gücü bulunuz. (1dk=60s 1sa=3600s) 1dk da 20Imp 1sa=60dk da 1200Imp sinyal verir. Sayacın 1600Imp sinyal vermesi 1kWh lık enerji tüketimine denk olduğuna göre şebekeden çekilen güç 750W tır. 40

41 Üç Fazlı Alternatif Akım Sayaçları Bu sayaçlar; üç fazlı üç telli, üç fazlı dört telli olarak iki çeşit yapılırlar. Üç fazlı sayaçlar iki veya üç adet bir fazlı indüksiyon sayaçlarının bir araya getirilmesinden meydana gelir. Bu nedenle çalışma prensibi ve özellikleri bir fazlı sayaçların aynıdır. Aralarındaki tek fark, her sayaca ait bir disk olmasıdır. Üç fazlı olanlarda toplam bir adet disk aynı eksen üzerindeki mile tespit edilmiştir. Bu tip sayaçlarda disk iki elektromıknatısın bileşke kuvvetine göre hareket eder. Üç fazlı dört telli dağıtım sistemlerinde ise, aynı mil üzerine tespit edilmiş iki diskli veya üç diskli olan tipleri kullanılır. Bu sayaçlar dört telli olduğundan dengeli veya dengesiz bütün alıcılara bağlanarak üç fazın toplam enerjisini kwh cinsinden kaydederler. 41

42 Üç fazlı üç hatlı devrelerde kullanılan indüksiyon sayacı (aron bağlı) 42

43 Üç fazlı dört telli sayacın prensip şeması 43

44 Sayaçların Devreye Bağlanması Sayaçlar devreye wattmetrelerde olduğu gibi; akım bobini devreye seri, gerilim bobini devreye paralel olarak bağlanırlar. Her sayacın bağlantı şeması kendi kapağının içerisinde verilmiştir. Sayaçların bağlanması üç şekilde incelenir Direkt bağlama Akım ölçü transformatörü ile bağlama, Akım ve gerilim ölçü transformatörü ile bağlama Direkt Bağlama Alçak gerilim şebekelerinde, alıcıların gücünün yüksek olmadığı ev gibi yerlerde sayaçlar devreye doğrudan doğruya bağlanırlar. Direkt olarak bağlanan sayaçlar 1 fazlı devrelerde 220 volt, üç fazlı devrelerde 380 voltta çalışacak şekilde yapılırlar. 44

45 Bir fazlı sayaçların devreye direkt bağlanmaları 45

46 46

47 47

48 48

49 Üç fazlı dört telli sayaçların devreye direkt bağlanmaları Üç fazlı üç telli sayaçların (aron) devreye direkt bağlanmaları 49

50 Akım Ölçü Transformatörü İle Bağlama Bazı fabrika ve atelyelerde olduğu gibi, alçak gerilim şebekelerinde, alıcıların çektikleri akımın büyük olduğu yerlerde akım bobinine, bir ölçü transformatörünün sekonder uçları bağlanır. Böyle yerlerde gerilim bobini devreye direkt olarak bağlanır. Akım trafosunun sekonder kısmı 5 A'lik yapılır. Aşağıda sayaçların akım ölçü transformatörlü olarak devreye bağlanması gösterilmiştir. 50

51 Bir fazlı sayaçların akım transformatörlü olarak devreye bağlanması Üç fazlı sayaçların akım transformatörlü olarak devreye bağlanması 51

52 52

53 53

54 54

55 55

56 56

57 Akım ve Gerilim Ölçü Transformatörü İle Bağlama Yüksek gerilimli tesislerde sayaçlar, ölçü transformatörleri ile birlikte bağlanırlar. Ölçü transformatörleri gerilimi sayacın ölçebileceği gerilim (380 V) değerine düşürür. Ayrıca bir önceki konuda anlatıldığı gibi akım transformatörü de devreye bağlanarak sayaca giren akım belirli oranda küçültülmüş olur. Böylece sayaç yüksek gerilim devresinden de yalıtılmış olur. 57

58 3 fazlı 3 telli akım ve gerilim trafolu sayaç bağlantısı Akım ve gerilim ölçü transformatörlü sayaçların gösterdiği değer ölçtüğü değer değildir. Ölçtüğü değer akım trafosunun dönüştürme oranı ni gerilim trafosunun dönüştürme oranı nu ve sayaçta okunan değerin (K) çarpımı ile bulunur. 58 A = K. ni. nu

59 İndüksiyon sayaçlarının özelliklerini maddeler halinde özetlersek: Sayaçlar genellikle ayda bir kere okunur. Son okunan değerden bir önceki okunan değer çıkartılarak son ay harcanan enerji bulunur. Birim fiyat bu sayı ile çarpılarak enerji bedeli hesaplanmış olur. 1 fazlı sayaçlar 220 V ve 3 fazlı sayaçlar 380V'ta çalışacak şekilde imal edilip akımına göre anılırlar. Monofaze sayaç amperaj değerleri: 10(40) - 20(60) - 20(80)A dir. Trifaze üç fazlı dört telli sayaç amperaj değerleri: 10(30) - 20(60) - 30(75) - kullanılmaktadır. Ancak bundan daha büyük akım ve gerilim değerleri için ise 3x../5A dediğimiz redüktörlü (akım transföormatörlü veya hem akım, hem de gerilim transformatörlü) sayaçlar kullanılır. 59

60 Sayaçlar wattmetre gibi gücü ölçerken diğer taraftan zamana göre toplamını alıp bu değeri kaydederler. İndüksiyon sayaçları, elektrodinamik sayaçlara nazaran daha doğru ve emniyetli ölçme yapmaktadır. Sayaçların hatalı ölçmesi nedeni ile bunu düzeltme çareleri var olup bu sadece ilgili dağıtıcılar tarafından (TEDAŞ) yapılabilir. Sayaçlar en az 10 senede bir kontrol edilmelidir. 1 fazlı sayaçlarda fazın yeri değiştirilirse (Yani giriş yeri çıkış, çıkış yeri giriş olursa) diskin dönüş yönü değişir. Üç fazlı sayaçlarda fazlardan ikisinin yönü değişirse diskin dönüş yönü değişir. 60

61 Reaktif Sayaçlar Alternatif akımda çalışan endüktif yükler (motor, trafo v.b) aktif gücün yanında bir de reaktif güç harcarlar. Büyük işletmelerde çok sayıda motor ve trafo kullanıldığından çekilen reaktif güç de büyük olur. Ayrıca trafoyu ekstradan yüklemiş olduğumuzdan enerji dağıtım şirketine olan yükümüz artar. Enerji dağıtım şirketi (TEDAŞ) Türkiye'de kompanzasyon panosu yapma ve işletme zorunluluğundaki bu işletmeler proje gücü 9KVA ve üzeri olan işletmeler olarak belirlemiştir. Bu işletmeler cosφ değerini 1'e yaklaştırarak, reaktif enerjilerini azaltmaları gereklidir. Bunları sağlamadığı takdirde işletmeden ayrıca reaktif enerji bedelini ödemekle karşılaşılabilir. İşletmelerde çekilen reaktif gücü ölçen cihazlara Reaktif Sayaç denir. Yapıları aktif sayaçlara çok benzer. Aralarındaki fark aktif sayacın gerilim bobinine uygulan gerilimin akıma göre 90 kaydırılması gerekir. 61

62 Reaktif Güç Çeken Alıcılar Düşük ikazlı senkron makineler Asenkron motorlar Senkron motorlar Bobinler Transformatörler Redresörler Endüksiyon fırınları, ark fırınları Kaynak makineleri Hava hatları Floresan lamba balastları Sodyum ve cıva buharlı lamba balastları Neon lamba balastlar 62

63 İşletmelerde çekilen reaktif gücü ölçen cihazlara Reaktif Sayaç denir. Yapıları aktif sayaçlara çok benzer. Aralarındaki fark aktif sayacın gerilim bobinine uygulan gerilimin akıma göre 90 kaydırılması gerekir Üç fazlı üç telli reaktif sayacın iç bağlantısı Üç fazlı dört telli reaktif sayacın iç bağlantısı 63

64 Türkiye de şebeke taşıma kapasitesini arttırmasından ve enerjinin israfını önlemesinden dolayı ülke ekonomisi için vazgeçilmezdir ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan kurul kararı olarak en son alınan karar, Karar No:284/2 Karar Tarihi: 8/1/2004 olarak zorunlu tutulmuştur. Bu karara göre Türkiye'de kompanzasyon panosu yapma ve işletme zorunluluğundaki bu işletmeler proje gücü 9KVA ve üzeri olan işletmelerdir. İşletmenin proje gücü 50KVA ve üzeri ise harcadıkları endüktif enerji, aktif enerjinin en fazla %20'ü; kapasitif enerji de aktif enerjinin en fazla %15'i, işletmenin proje gücü 9KVA- 50KVA arasında ise harcadıkları endüktif enerji, aktif enerjinin en fazla %33'ü; kapasitif enerji de aktif enerjinin en fazla %20'si kadar olabilir. Aksi halde işletme ceza faturası ödemek ile yükümlüdür. 64

65 Kompanzasyon Panosu Uygulamaları: Alternatif akımda devrenin endüktif (motor-bobin) veya kapasitif (kondasatör) olması dolayısıyla Faz farkının oluşması, reaktif güç oluşması demektir. Bir sistemin görünür gücü değişmez, ancak faz farkına bağlı olarak görünür gücün bileşenleri olan aktif ve reaktif güç değişir. Aktif güç görünür güce eşit olup bu güçle ve cihaz,motor vs maksimum iş verimi alınır. Devrede işi aktif bileşen yapar, reaktif bileşen her döngüde şebekeden çekilir ve döngü bitmeden geri şebekeye verilir. 65

66 Verimin artması ve şebekenin reaktif güçten kötü etkilenmemesi için endüktif sistemin girişine bir kompanzasyon kondansatörü bağlanır ve devrede üretilen rekatif güç şebekeye verilmeden kondansatörlerde depolanır. Motor devreye girerken de bu kondansatörler depoladıkları reaktif gücü motorlara geri verirler. Dolayısıyla şebeke sistemi saf resistif bir sisteme yakın olarak görür ve şebekeyle sistem arasında reaktif güç alışverişi olmaz. Alternatif akımın iki bileşeni vardır. Bunlar Aktif bileşen ve reaktif bileşen. Bu iki bileşen vektörel olarak toplanması alternatif akımı oluşturur. Aktif bileşen direkt akımdan enerjiye dönüşürken, reaktif bileşen bobin vs de harcanır. Eğer reaktif bileşen kompanzasyon panosu ile sıfıra yakın olarak azaltılabilirse, kompanzasyon panosu öncesi olan 0.85 olan aktif güç çarpanı-faktörü panonun kurulması ile 0.99 a çıkar ve saatten geçen reaktif bileşen için 66 para harcamamış oluruz. Kısaca kompanzasyon panosu kurulumu ile elektriğe % 30 daha az para öderiz.

67 Bağlantı gücü 9kW a kadar olan İmalata vs dayalı İşyerlerinde reaktif enerji tarifesi-indirminden-elektrik indiriminden yararlanmak için kompanzasyon panosu kurmak kesinlikle uygun olacaktır. 9kW ın üstünde kanunen kurmak zorunludur. Bu panonun kurulumu ile elektrik ücret ödemelerinde % 30 daha az ödeme imkanı sağlanmakta ve pano 6-12 ay içerisinde kendini amorti edebilmektedir.kompanzasyon panosu kurmak, özellikle motor kullanan işyerleri,teknik okullar,atölyeler vs için kesinlikle gereklidir. 67

68 Kompanzasyon panosunun dışarıda bir firmaya yaklaşık Kurulum maliyeti kwh başına 35TL ( ) alınabilir. Panonun kurulması sonrası Firmanın ne kadar elektrik tükettiği elektrik faturasından belli olacaktır. Panonun kurulum sonrası işlevine yerine getirip getirmediği elektrik tüketiminden çek edilmelidir. Elektrik kesilmelerine karşı iş akışının iş makinalarındamotorlarda devam etmesi için kullanılan işyeri jeneratörü dışında,firma tarafından güç ünitesi de kullanılıyorsa, bu güç ünitesini kullanımına bağlı şebekede alternatif akım harmonikleri ortaya çıkar. Bu harmonikler de sistemle rezonanasa girerek kompanzasyon panosunun verimini düşürür hemde kompanzasyon panosunu bozabilir. 68

69 Bu nedenle kompanzasyon panosu kurulumunda sistemde güç ünitesi de varsa kompanzasyon panosuna, panoyu korumak için harmonikleri de süzen aktif harmonik filtresi grubuda panoda mutlaka kurulmalıdır. Konutlarda floresan lambalara bağlı reaktif güç harcaması için oldukça fazla floresan lambanın oldukça uzunca bir süre yanması gerekmektedir, bu durum da konutlarda gerçekleşen reaktif gücün miktarı, sanayiye göre az olduğu için, konutlarda reaktif güç harcaması için bir önlem alınmasına gerek duyulmamaktadır. Ancak yine de ev tipi prize takılabilen kompanzasyon cihazları kullanılabilir. Mesken abonelerinde, yani tek fazla beslenen abonelerde yada bağlantı gücü 9kW a kadar olan abonelerin reaktif enerji tarifesinden yararlanabilmeleri imkanı olmadığı için kompanzasyon panosu kurmalarına gerek yoktur. 69

70 KAYNAKLAR 1. NACAR, A. Mahmut; Elektrik-Elektronik Ölçmeleri ve İş Güvenliği 2. ANASIZ, Kadir; Elektrik Ölçü Aletleri ve Elektriksel Ölçmeler; MEB Yayınları 3. MEGEP; Fiziksel Büyüklüklerin Ölçülmesi; Ankara MEGEP; Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülmesi; Ankara New International Safety Standards for Digital Multimeters

ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ

ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ 1 ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ Elektrik Devrelerinde Güç Ölçümü Genel Kavramlar DC Güç DC Güç Birim zamanda yapılan işe güç adı verilir. Doğru akımda çekilen gücün tamamı Aktif Güçtür ve devreye uygulanan

Detaylı

ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ

ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ 1 ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ DC Güç DC Güç Birim zamanda yapılan işe güç adı verilir. Doğru akımda çekilen gücün tamamı Aktif Güçtür ve devreye uygulanan gerilim ve akım ile doğru orantılıdır. DC

Detaylı

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü ÖLÇME TEKNİĞİ 11. HAFTA

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü ÖLÇME TEKNİĞİ 11. HAFTA A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü ÖLÇME TEKNİĞİ 11. HAFTA İÇİNDEKİLER Sayaçlar Elektrik Sayaçları ELEKTRİK SAYAÇLARI Elektrik alıcılarının gücünü ölçen aygıt wattmetre, elektrik alıcılarının yaptığı

Detaylı

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü ÖLÇME TEKNİĞİ 9. HAFTA

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü ÖLÇME TEKNİĞİ 9. HAFTA A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü ÖLÇME TEKNİĞİ 9. HAFTA İÇİNDEKİLER Güç Çeşitleri ve Ölçümü Güç Çeşitleri Görünür Güç ve Hesaplaması Aktif Güç Aktif güç tüketen tüketiciler GÜÇ ÇEŞİTLERİ VE ÖLÇÜMÜ

Detaylı

9. Güç ve Enerji Ölçümü

9. Güç ve Enerji Ölçümü 9. Güç ve Enerji Ölçümü Güç ve Güç Ölçümü: Doğru akım devrelerinde, sürekli halde sadece direnç etkisi mevcuttur. Bu yüzden doğru akım devrelerinde sadece dirence ait olan güçten bahsedilir. Sürekli halde

Detaylı

ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ

ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ 1 ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ Joule Kanunu Elektrik gücü, bir elektrik devresi ile transfer edilen yada dönüştürülen elektrik enerjisinin oranıdır. Gücün SI birimi Watt (W) tır. Doğru akım

Detaylı

ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ

ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ 1 ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ Elektrik gücü bir elektrik devresi ile transfer edilen yada dönüştürülen elektrik enerjisinin oranıdır. Gücün SI birimi Watt (W) tır. Doğru akım devrelerinde elektrik gücü Joule

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ ENDÜSTRİYEL SAYAÇLAR ANKARA 2007 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen

Detaylı

4. ÜNİTE ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ

4. ÜNİTE ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ 4. ÜNİTE ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ KONULAR 1. Ani Güç, Ortalama Güç 2. Dirençli Devrelerde Güç 3. Bobinli Devrelerde Güç 4. Kondansatörlü Devrelerde Güç 5. Güç Üçgeni 6. Güç Ölçme GİRİŞ Bir doğru akım devresinde

Detaylı

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ 1 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ Normalde voltmetrelerle en fazla 1000V a kadar gerilimler ölçülebilir. Daha yüksek gerilimlerde; Voltmetrenin çekeceği güç artar. Yüksek gerilimden kaynaklanan kaçak akımların

Detaylı

ALTERNATİF AKIMDA ANİ VE ORTALAMA GÜÇ

ALTERNATİF AKIMDA ANİ VE ORTALAMA GÜÇ ALTERNATİF AKIMDA ANİ VE A akımda devreye uygulanan gerilim ve akım zamana bağlı olarak değişir. Elde edilen güç de zamana bağlı değişir. Güç her an akım ve gerilimin çarpımına (U*I) eşit değildir. ORTALAMA

Detaylı

Doç. Dr. Ersan KABALCI

Doç. Dr. Ersan KABALCI 7. Bölüm Sayaçlar Doç. Dr. Ersan KABALCI 1 Giriş Bir cismin iş yapabilme yeteneğine enerji denir. Birim zamanda harcanan enerjiye veya üretilen enerjiye güç denir. Yani iş yapabilme hızının bir ölçüsüdür.

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELK222 TEMEL ELEKTRİK LABORATUARI-II

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELK222 TEMEL ELEKTRİK LABORATUARI-II TEK FAZLI SİSTEMDE GÜÇ VE ENERJİ ÖLÇÜLMESİ Hazırlık Soruları 1. Tek fazlı alternatif akım sayacının çalışmasını gerekli şekil ve bağıntılarla açıklayınız. 2. Analog Wattmetrenin çalışmasını anlatınız ve

Detaylı

Uçlarındaki gerilim U volt ve içinden t saniye süresince Q coulomb luk elektrik yükü geçen bir alıcıda görülen iş:

Uçlarındaki gerilim U volt ve içinden t saniye süresince Q coulomb luk elektrik yükü geçen bir alıcıda görülen iş: Etrafımızda oluşan değişmeleri iş, bu işi oluşturan yetenekleri de enerji olarak tanımlarız. Örneğin bir elektrik motorunun dönmesi ile bir iş yapılır ve bu işi yaparken de motor bir enerji kullanır. Mekanikte

Detaylı

ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ

ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ ENDÜSTRİYEL SAYAÇLAR 523EO0078 Ankara, 2011 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer

Detaylı

BÖLÜM 3 ALTERNATİF AKIMDA SERİ DEVRELER

BÖLÜM 3 ALTERNATİF AKIMDA SERİ DEVRELER BÖÜM 3 ATENATİF AKMDA SEİ DEVEE 3.1 - (DİENÇ - BOBİN SEİ BAĞANMAS 3. - (DİENÇ - KONDANSATÖÜN SEİ BAĞANMAS 3.3 -- (DİENÇ-BOBİN - KONDANSATÖ SEİ BAĞANMAS 3.4 -- SEİ DEVESİNDE GÜÇ 77 ATENATİF AKM DEVE ANAİİ

Detaylı

ADIYAMAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DEVRE ANALĠZĠ LABORATUVARI-II DENEY RAPORU

ADIYAMAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DEVRE ANALĠZĠ LABORATUVARI-II DENEY RAPORU ADIYAMAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DEVRE ANALĠZĠ LABORATUVARI-II DENEY RAPORU DENEY NO : DENEYĠN ADI : DENEY TARĠHĠ : DENEYĠ YAPANLAR : RAPORU HAZIRLAYANIN

Detaylı

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ 1 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ Büyük Akım ve Gerilimlerin Ölçümü Ölçü Transformatörleri Ölçü Transformatörleri Normalde voltmetrelerle en fazla 1000V a kadar gerilimler ölçülebilir. Daha yüksek gerilimlerde;

Detaylı

5. ÜNİTE GÜÇ KATSAYISI

5. ÜNİTE GÜÇ KATSAYISI 5. ÜNİTE GÜÇ KATSAYISI KONULAR 1. Güç Üçgeni 2. Güç Katsayısı 3. Güç Katsayısının Düzeltilmesi 5.1 Güç Üçgeni Alternatif akım devrelerinde, devreye uygulanan şebeke gerilimi ile devre akımı arasındaki

Detaylı

F AKIM DEVRELER A. DEVRE ELEMANLARI VE TEMEL DEVRELER

F AKIM DEVRELER A. DEVRE ELEMANLARI VE TEMEL DEVRELER ALTERNATİF AKIM DEVRELERİ A. DEVRE ELEMANLARI VE TEMEL DEVRELER Alternatif akım devrelerinde akımın geçişine karşı üç çeşit direnç (zorluk) gösterilir. Devre elamanları dediğimiz bu dirençler: () R omik

Detaylı

SERİ PARALEL DEVRELER

SERİ PARALEL DEVRELER 1 SERİ PARALEL DEVRELER ALTERNATİF AKIMDA EMPEDANS Seri Paralel Devreler Çözüm Yöntemi: Seri ve paralel devrelerin bir arada bulunduğu devrelerdir. Devrelerin çözümünde Her kolun empedansı bulunur. Her

Detaylı

9. Ölçme (Ölçü) Transformatörleri. Bir magnetik devre üzerinde sarılı 2 sargıdan oluşan düzene transformatör denir.

9. Ölçme (Ölçü) Transformatörleri. Bir magnetik devre üzerinde sarılı 2 sargıdan oluşan düzene transformatör denir. 9. Ölçme (Ölçü) Transformatörleri Bir magnetik devre üzerinde sarılı 2 sargıdan oluşan düzene transformatör denir. Transformatörler, akım ve gerilim değerlerini frekansta değişiklik yapmadan ihtiyaca göre

Detaylı

Aşağıdaki formülden bulunabilir. S16-Kesiti S1=0,20 mm²,uzunluğu L1=50 m,özdirenci φ=1,1 olan krom-nikel telin direnci kaç ohm dur? R1=?

Aşağıdaki formülden bulunabilir. S16-Kesiti S1=0,20 mm²,uzunluğu L1=50 m,özdirenci φ=1,1 olan krom-nikel telin direnci kaç ohm dur? R1=? S1-5 kw lık bir elektrik cihazı 360 dakika süresince çalıştırılacaktır. Bu elektrik cihazının yaptığı işi hesaplayınız. ( 1 saat 60 dakikadır. ) A-30Kwh B-50 Kwh C-72Kwh D-80Kwh S2-400 miliwatt kaç Kilowatt

Detaylı

7. Hareketli (Analog) Ölçü Aletleri

7. Hareketli (Analog) Ölçü Aletleri 7. Hareketli (Analog) Ölçü Aletleri Hareketli ölçü aletleri genellikle; 1. Sabit bir bobin 2. Dönebilen çok küçük bir parçadan oluşur. Dönebilen parçanın etkisi statik sürtünme (M ss ) şeklindedir. Bunun

Detaylı

IR=2A, UR=E=100 V, PR=? PR=UR. IR=100.2=200W

IR=2A, UR=E=100 V, PR=? PR=UR. IR=100.2=200W İŞ VE GÜÇ ÖLÇÜMÜ: GÜÇ ÖLÇME: Birim zamanda yapılan işe güç denir ve P harfiyle gösterilir. Birimi Watt (W) tır. DC elektrik devresinde güç kaynak gerilimi ve devre akımının çarpılmasıyla bulunur. P=E.I

Detaylı

7.2. Isıl Ölçü Aletleri. Isıl ölçü aletlerinde;

7.2. Isıl Ölçü Aletleri. Isıl ölçü aletlerinde; 7.2. Isıl Ölçü Aletleri Isıl ölçü aletlerinde; Göstergenin sapma açısı ölçü aletinin belirli bir parçasının eriştiği sıcaklığa bağlı olarak değişir. Bu sıcaklık; Ölçü aletinin belirli bir devresindeki

Detaylı

13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ

13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ 13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ KONULAR 1. Akım Ölçülmesi-Ampermetreler 2. Gerilim Ölçülmesi-Voltmetreler Ölçü Aleti Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar: Ölçü aletlerinin seçiminde yapılacak ölçmeye

Detaylı

REAKTİF GÜÇ İHTİYACININ TESPİTİ. Aktif güç sabit. Şekil 5a ya göre kompanzasyondan önceki reaktif güç. Q 1 = P 1 * tan ø 1 ( a )

REAKTİF GÜÇ İHTİYACININ TESPİTİ. Aktif güç sabit. Şekil 5a ya göre kompanzasyondan önceki reaktif güç. Q 1 = P 1 * tan ø 1 ( a ) REAKTİF GÜÇ İHTİYACININ TESPİTİ Aktif güç sabit Şekil 5a ya göre kompanzasyondan önceki reaktif güç Q = P * tan ø ( a ) kompanzasyondan sonra ise Q 2 = P * tan ø 2 ( b ) dir. Buna göre kondansatör gücü

Detaylı

ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORDA KAYMANIN BULUNMASI

ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORDA KAYMANIN BULUNMASI DENEY-2 Kapaksız raporlar değerlendirilmeyecektir. ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORDA KAYMANIN BULUNMASI 1. Teorik Bilgi Asenkron Motorların Çalışma Prensibi Asenkron motorların çalışması şu üç prensibe dayanır:

Detaylı

REAKTİF GÜÇ İHTİYACININ TESPİTİ

REAKTİF GÜÇ İHTİYACININ TESPİTİ REAKTİF GÜÇ İHTİYACININ TESPİTİ Aktif güç sabit Şekil 5a ya göre kompanzasyondan önceki reaktif güç Q = P * tan ø ( a ) kompanzasyondan sonra ise Q = P * tan ø ( b ) dir. Buna göre kondansatör gücü için

Detaylı

Şekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri

Şekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri 2. Alternatif Akım =AC (Alternating Current) Değeri ve yönü zamana göre belirli bir düzen içerisinde değişen akıma AC denir. En çok bilinen AC dalga biçimi Sinüs dalgasıdır. Bununla birlikte farklı uygulamalarda

Detaylı

Cihazın Bulunduğu Yer: Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü B-Blok, Enerji Verimliliği Laboratuvarı

Cihazın Bulunduğu Yer: Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü B-Blok, Enerji Verimliliği Laboratuvarı Ölçüm Cihazının Adı: Enerji Analizörü Cihazın Bulunduğu Yer: Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü B-Blok, Enerji Verimliliği Laboratuvarı 1) Ölçümün Amacı Amaç; şebeke ya da cihazların(motor barındıran

Detaylı

ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI

ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ Elektrik enerjisi, alternatif akım ve doğru akım olarak

Detaylı

TEMEL DC ÖLÇÜMLERİ: AKIM ÖLÇMEK: Ampermetre ile ölçülür. Ampermetre devreye seri bağlanır.

TEMEL DC ÖLÇÜMLERİ: AKIM ÖLÇMEK: Ampermetre ile ölçülür. Ampermetre devreye seri bağlanır. TEMEL DC ÖLÇÜMLERİ: AKIM ÖLÇMEK: Ampermetre ile ölçülür. Ampermetre devreye seri bağlanır. AMPERMETRENİN ÖLÇME ALANININ GENİŞLETİLMESİ: Bir ampermetre ile ölçebileceği değerden daha yüksek bir akım ölçmek

Detaylı

15. ÜNİTE ÖLÇME ALETLERİ VE ÖLÇME

15. ÜNİTE ÖLÇME ALETLERİ VE ÖLÇME 15. ÜNİTE ÖLÇME ALETLERİ VE ÖLÇME KONULAR 1. AKIM ÖLÇEN ALETLER VE DEVREYE BAĞLAMA 2. GERİLİM ÖLÇEN ALETLER VE DEVREYE BAĞLAMA 3. AMPERMETRE-VOLTMETRE METODLARIYLA DİRENÇ ÖLÇÜLMESİ 4. AMPERMETRE ÇEŞİTLERİ

Detaylı

KOMPANZASYON www.kompanze.com

KOMPANZASYON www.kompanze.com KOMPANZASYON Hazırlayan: Mehmet Halil DURCEYLAN Teknik Öğretmen & M.B.A. halil@kompanze.com Dünyada enerji üretim maliyetlerinin ve elektrik enerjisine olan ihtiyacın sürekli olarak artması, enerjinin

Detaylı

AKIM VE GERİLİM ÖLÇME (DOĞRU AKIM)

AKIM VE GERİLİM ÖLÇME (DOĞRU AKIM) 1 AKIM VE GERİLİM ÖLÇME (DOĞRU AKIM) AKIM VE GERİLİM ÖLÇMELERİ Dolap: Suya yükseklik kazandırmak amacıyla yapılmış çarktır. Ayaklı su deposu Dolap beygiri Su Dolabı (Çarkı) 2 AKIM VE GERİLİM ÖLÇMELERİ

Detaylı

14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ

14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ 14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ Sinüsoidal Akımda Direncin Ölçülmesi Sinüsoidal akımda, direnç üzerindeki gerilim ve akım dalga şekilleri ve fazörleri aşağıdaki

Detaylı

18. ÜNİTE ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ VE İŞ ÖLÇMEK

18. ÜNİTE ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ VE İŞ ÖLÇMEK 18. ÜNİTE ELEKTRİK DEVRELERİNDE GÜÇ VE İŞ ÖLÇMEK KONULAR 1. Doğru Akım Devrelerinde Güç Ölçmek 2. Bir Fazlı Alternatif Akım Devrelerinde Güç Ölçmek 3. Elektrik İşinin Ölçülmesi 18.1.Doğru Akım Devrelerinde

Detaylı

6. ÜNİTE ÇOK FAZLI SİSTEMLER

6. ÜNİTE ÇOK FAZLI SİSTEMLER 6. ÜNİTE ÇOK FAZLI SİSTEMLER KONULAR 1. Üç Fazlı EMK in Elde Edilmesi 2. Faz Sırası 3. Üç Fazlı Bağlantılar 4. Üç Fazlı Dengeli Sistemler 5. Üç Fazlı Dengesiz Sistemler 6. Üç Fazlı Sistemlerde Güç 7. Üç

Detaylı

Temel Kavramlar. Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz?

Temel Kavramlar. Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz? Temel Kavramlar Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz? 1 Elektriksel Yük Elektrik yükü bu dış yörüngede dolanan elektron sayısının çekirdekteki proton

Detaylı

ALTERNATİF AKIMDA ÜÇ FAZLI DEVRELER

ALTERNATİF AKIMDA ÜÇ FAZLI DEVRELER 1 ÜÇ FAZLI DEVRELER ALTERNATİF AKIMDA ÜÇ FAZLI DEVRELER Alternatif Akımda Üç Fazlı Devreler Büyük değerlerdeki gücün üretimi, iletim ve dağıtımı üç fazlı sistemlerle gerçekleştirilir. Üç fazlı sistemin

Detaylı

5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri

5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Elektrik devrelerinde ölçülebilen büyüklükler olan; 5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Akım Gerilim Devrede bulunan kaynakların tiplerine göre değişik şekillerde olabilir. Zamana bağlı

Detaylı

Güç Faktörünün İyileştirilmesi Esasları: KOMPANZASYON HAKKINDA GENEL BİLGİ Tüketicilerin normal olarak şebekeden çektikleri endüktif gücün kapasitif yük çekmek suretiyle özel bir reaktif güç üreticisi

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ELEKTRİK MAKİNALARI 6.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ELEKTRİK MAKİNALARI 6. ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ELEKTRİK MAKİNALARI 6. HAFTA 1 İçindekiler Oto Trafo Üç Fazlı Transformatörler Ölçü Trafoları

Detaylı

DENEY 8- GÜÇ KATSAYISI KAVRAMI VE GÜÇ KATSAYISININ DÜZELTİLMESİ

DENEY 8- GÜÇ KATSAYISI KAVRAMI VE GÜÇ KATSAYISININ DÜZELTİLMESİ Devre nalizi DENEY 8 GÜÇ KTSYS KM E GÜÇ KTSYSNN DÜZELTİLMESİ 1.1. DENEYİN MÇL Güç katsayısı kavramını öğrenmek ve güç katsayısının düzeltilmesinin deneysel olarak inelenmesi Deneyde kullanılaak malzemeler:

Detaylı

T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ

T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ Hazırlayan Arş. Gör. Ahmet NUR DENEY-1 ÖLÇÜ ALETLERİNİN İNCELENMESİ Kapaksız

Detaylı

Alternatif Akım Devreleri

Alternatif Akım Devreleri Alternatif akım sürekli yönü ve şiddeti değişen bir akımdır. Alternatif akımda bazı devre elemanları (bobin, kapasitör, yarı iletken devre elemanları) doğruakım devrelerinde olduğundan farklı davranırlar.

Detaylı

21. ÜNİTE FREKANS-GÜÇ KATSAYISI VE DEVİR SAYISININ ÖLÇÜLMESİ

21. ÜNİTE FREKANS-GÜÇ KATSAYISI VE DEVİR SAYISININ ÖLÇÜLMESİ 21. ÜNİTE FREKANS-GÜÇ KATSAYISI VE DEVİR SAYISININ ÖLÇÜLMESİ KONULAR 1. Frekansın Ölçülmesi 2. Güç Katsayısının Ölçülmesi 3. Devir Sayının Ölçülmesi 21.1.Frekansın Ölçülmesi 21.1.1. Frekansın Tanımı Frekans,

Detaylı

Mekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) Seri ve Paralel RLC Devreleri

Mekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) Seri ve Paralel RLC Devreleri YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNA FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK LABORATUARI (LAB I) DENEY 3 Deney Adı: Seri ve Paralel RLC Devreleri Öğretim Üyesi: Yard. Doç. Dr. Erhan AKDOĞAN

Detaylı

ELEKTRİK DEVRELERİ-2 LABORATUVARI VI. DENEY FÖYÜ

ELEKTRİK DEVRELERİ-2 LABORATUVARI VI. DENEY FÖYÜ ELEKTİK DEELEİ-2 LABOATUAI I. DENEY FÖYÜ ALTENATİF AKIM DEESİNDE GÜÇ ÖLÇÜMÜ Amaç: Alternatif akım devresinde harcanan gücün analizi ve ölçülmesi. Gerekli Ekipmanlar: AA Güç Kaynağı, 1kΩ Direnç, 0.5H Bobin,

Detaylı

Bölüm 4 Doğru Akım Devreleri. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU

Bölüm 4 Doğru Akım Devreleri. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Bölüm 4 Doğru Akım Devreleri Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Doğru Akım Devreleri Elektrik Akımı Direnç ve Ohm Yasası Elektromotor Kuvvet (EMK) Kirchoff un Akım Kuralı Kirchoff un İlmek Kuralı Seri ve Paralel

Detaylı

KAYNAK DÖNÜŞÜMÜ NORTON-THEVENIN ve SÜPERPOZİSYON TEOREMLERİ & İŞ-GÜÇ-ENERJİ

KAYNAK DÖNÜŞÜMÜ NORTON-THEVENIN ve SÜPERPOZİSYON TEOREMLERİ & İŞ-GÜÇ-ENERJİ KAYNAK DÖNÜŞÜMÜ NORTON-THEVENIN ve SÜPERPOZİSYON TEOREMLERİ & İŞ-GÜÇ-ENERJİ GERİLİM KAYNAĞINDAN AKIM KAYNAĞINA DÖNÜŞÜM Gerilim kaynağını akım kaynağına dönüşüm yapılabilir. Bu dönüşüm esnasında kaynağın

Detaylı

Samet Biricik Elk. Y. Müh. Elektrik Mühendisleri Odası 28 Ocak2011

Samet Biricik Elk. Y. Müh. Elektrik Mühendisleri Odası 28 Ocak2011 Samet Biricik Elk. Y. Müh. Elektrik Mühendisleri Odası 28 Ocak2011 1 KompanzasyonSistemlerinde Kullanılan Elemanlar Güç Kondansatörleri ve deşarj dirençleri Kondansatör Kontaktörleri Pano Reaktif Güç Kontrol

Detaylı

7. ÜNİTE AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ

7. ÜNİTE AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ 7. ÜNİTE AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ KONULAR 1. AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ 2. AKIM BİRİMİ, ASKATLARI VE KATLARI 3. GERİLİM BİRİMİ ASKATLARI VE KATLARI 4. DİRENÇ BİRİMİ VE KATLARI 7.1. AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ

Detaylı

ELEKTRĐK MOTORLARI SÜRÜCÜLERĐ EELP212 DERS 05

ELEKTRĐK MOTORLARI SÜRÜCÜLERĐ EELP212 DERS 05 EELP212 DERS 05 Özer ŞENYURT Mayıs 10 1 BĐR FAZLI MOTORLAR Bir fazlı motorların çeşitleri Yardımcı sargılı motorlar Ek kutuplu motorlar Relüktans motorlar Repülsiyon motorlar Üniversal motorlar Özer ŞENYURT

Detaylı

326 ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI II ÜÇ-FAZ SİNCAP KAFESLİ ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR DENEY 326-04

326 ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI II ÜÇ-FAZ SİNCAP KAFESLİ ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR DENEY 326-04 İNÖNÜ ÜNİERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖL. 26 ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUARI II ÜÇ-FAZ SİNCAP KAFESLİ ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR DENEY 26-04. AMAÇ: Üç-faz sincap kafesli asenkron

Detaylı

ENDÜKTİF REAKTİF AKIM NEDİR?

ENDÜKTİF REAKTİF AKIM NEDİR? ENDÜKTİF REAKTİF AKIM NEDİR? Elektrodinamik sisteme göre çalışan transformatör, elektrik motorları gibi cihazlar şebekeden mıknatıslanma akımı çekerler. Mıknatıslanma akımı manyetik alan varken şebekeden

Detaylı

EET-202 DEVRE ANALİZİ-II DENEY FÖYÜ OSİLOSKOP İLE PERİYOT, FREKANS VE GERİLİM ÖLÇME

EET-202 DEVRE ANALİZİ-II DENEY FÖYÜ OSİLOSKOP İLE PERİYOT, FREKANS VE GERİLİM ÖLÇME OSİLOSKOP İLE PERİYOT, FREKANS VE GERİLİM ÖLÇME Deney No:1 Amaç: Osiloskop kullanarak AC gerilimin genlik periyot ve frekans değerlerinin ölçmesi Gerekli Ekipmanlar: AC Güç Kaynağı, Osiloskop, 2 tane 1k

Detaylı

ELEKTRİK DEVRELERİ UYGULAMALARI

ELEKTRİK DEVRELERİ UYGULAMALARI ELEKTRİK DEVRELERİ UYGULAMALARI 2017/2018 GÜZ YARIYILI Uygulamalar için Gerekli Malzemeler 4 adet 100 Ω Direnç 4 adet 1K Direnç 4 adet 2.2K Direnç 4 adet 10K Direnç 4 adet 33K Direnç 4 adet 100K Direnç

Detaylı

Bir devrede dolaşan elektrik miktarı gibi elektriksel ifadelerin büyüklüğünü bize görsel olarak veren bazı aletler kullanırız.

Bir devrede dolaşan elektrik miktarı gibi elektriksel ifadelerin büyüklüğünü bize görsel olarak veren bazı aletler kullanırız. ÖLÇME VE KONTROL ALETLERİ Bir devrede dolaşan elektrik miktarı gibi elektriksel ifadelerin büyüklüğünü bize görsel olarak veren bazı aletler kullanırız. Voltmetre devrenin iki noktası arasındaki potansiyel

Detaylı

ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Giresun Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Bölüm Başkanı Bölümün tanıtılması Elektrik Elektronik Mühendisliğinin tanıtılması Mühendislik Etiği Birim Sistemleri Direnç,

Detaylı

3 FAZLI SİSTEMLER fazlı sistemler 1

3 FAZLI SİSTEMLER fazlı sistemler 1 3 FAL SİSTEMLER Çok lı sistemler, gerilimlerinin arasında farkı bulunan iki veya daha la tek lı sistemin birleştirilmiş halidir ve bu işlem simetrik bir şekilde yapılır. Tek lı sistemlerde güç dalgalı

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI ERİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI KOMPANZASYON DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEYİ YAPTIRAN

Detaylı

ELEKTRİK AKIMI Elektrik Akım Şiddeti Bir İletkenin Direnci

ELEKTRİK AKIMI Elektrik Akım Şiddeti Bir İletkenin Direnci ELEKTRİK AKIMI Elektrikle yüklü ve potansiyelleri farklı olan iki iletken küreyi, iletken bir telle birleştirilirse, potansiyel farkından dolayı iletkende yük akışı meydana gelir. Bir iletkenden uzun süreli

Detaylı

Laboratuvar Ekipmanları

Laboratuvar Ekipmanları 1 Laboratuvar Ekipmanları Şekil-1 3 faz Asenkron makine üst ve yan görünüşü Şekil-2 DA makine üst ve yan görünüşü 1 2 Şekil-3 3 faz trafo ve tek faz trafo Şekil-4 Manyetik Fren Üst Görünüşü Şekil-5 Omik

Detaylı

ALTERNATİF AKIMDA EMPEDANS SERİ DEVRELER

ALTERNATİF AKIMDA EMPEDANS SERİ DEVRELER 1 ALTERNATİF AKMDA EMPEDANS SERİ DEVRELER ALTERNATİF AKMDA EMPEDANS Empedans, gerilim uygulandığında bir elektrik devresinin akımın geçişine karşı gösterdiği zorluğun ölçüsüdür. Empedans Z harfi ile gösterilir

Detaylı

ALTERNATİF AKIMDA EMPEDANS (PARALEL DEVRELER)

ALTERNATİF AKIMDA EMPEDANS (PARALEL DEVRELER) 1 ALTERNATİF AKMDA EMPEDANS (PARALEL DEVRELER) Paralel Devreler Direnç, bobin ve kondansatör birbirleri ile paralel bağlanarak üç farkı şekilde bulunabilirler. Direnç Bobin (R-L) Paralel Devresi Direnç

Detaylı

Üç Fazlı Sistemler ALIŞTIRMALAR

Üç Fazlı Sistemler ALIŞTIRMALAR Üç Fazlı istemler 477 11.10. ALŞMALA oru 11.1: Üç fazlı yıldız bağlı dengeli bir yükün faz-nötr gerilimi 150V dur. Yükün hat (=fazlar arası) gerilimini bulunuz. (Cevap : Hat 260V) oru 11.2: Üç fazlı üçgen

Detaylı

TEMEL ELEKTRONİK VE ÖLÇME -1 DERSİ 1.SINAV ÇALIŞMA NOTU

TEMEL ELEKTRONİK VE ÖLÇME -1 DERSİ 1.SINAV ÇALIŞMA NOTU No Soru Cevap 1-.. kırmızı, sarı, mavi, nötr ve toprak hatlarının en az ikisinin birbirine temas ederek elektriksel akımın bu yolla devresini tamamlamasıdır. 2-, alternatif ve doğru akım devrelerinde kullanılan

Detaylı

14. ÜNİTE GERİLİM DÜŞÜMÜ

14. ÜNİTE GERİLİM DÜŞÜMÜ 14. ÜNİTE GERİLİM DÜŞÜMÜ KONULAR 1. GERİLİM DÜŞÜMÜNÜN ANLAMI VE ÖNEMİ 2. ÇEŞİTLİ TESİSLERDE KABUL EDİLEBİLEN GERİLİM DÜŞÜMÜ SINIRLARI 3. TEK FAZLI ALTERNATİF AKIM (OMİK) DEVRELERİNDE YÜZDE (%) GERİLİM

Detaylı

Konu: GÜÇ HESAPLARI:

Konu: GÜÇ HESAPLARI: Konu: GÜÇ HESAPLARI: Aktif Güç hesaplamaları Reaktif Güç hesaplamaları Görünen(gerçek) Güç hesaplamaları 3 fazlı sistemler Faz farkları 3 fazlı sistemlerde güç GÜÇ BİRİMLERİ kva birimi bir elektrik güç

Detaylı

Değişken Doğru Akım Zaman göre yönü değişmeyen ancak değeri değişen akımlara değişken doğru akım denir.

Değişken Doğru Akım Zaman göre yönü değişmeyen ancak değeri değişen akımlara değişken doğru akım denir. DC AKIM ÖLÇMELERİ Doğru Akım Doğru akım, zamana bağlı olarak yönü değişmeyen akıma denir. Kısa gösterimi DA (Doğru Akım) ya da İngilizce haliyle DC (Direct Current) şeklindedir. Doğru akımın yönü değişmese

Detaylı

Alternatif Akım Devre Analizi

Alternatif Akım Devre Analizi Alternatif Akım Devre Analizi Öğr.Gör. Emre ÖZER Alternatif Akımın Tanımı Zamaniçerisindeyönüveşiddeti belli bir düzen içerisinde (periyodik) değişen akıma alternatif akımdenir. En bilinen alternatif akım

Detaylı

SENKRON MAKİNA DENEYLERİ

SENKRON MAKİNA DENEYLERİ DENEY-8 SENKRON MAKİNA DENEYLERİ Senkron Makinaların Genel Tanımı Senkron makina; stator sargılarında alternatif akım, rotor sargılarında ise doğru akım bulunan ve rotor hızı senkron devirle dönen veya

Detaylı

ELEKTRİKSEL ÖLÇÜ ALETLERİ

ELEKTRİKSEL ÖLÇÜ ALETLERİ 1 ELEKTRİKSEL ÖLÇÜ ALETLERİ ELEKTRİKSEL ÖLÇMELER Tanımlar Elektriksel ölçme, elektriksel büyüklükleri ölçmek için kullanılan metotlar, aygıtlar ve hesaplamaları içerir. Elektriksel büyüklüklerin ölçülmesi,

Detaylı

ÜNİTE 5 KLASİK SORU VE CEVAPLARI (TEMEL ELEKTRONİK) Transformatörün tanımını yapınız. Alternatif akımın frekansını değiştirmeden, gerilimini

ÜNİTE 5 KLASİK SORU VE CEVAPLARI (TEMEL ELEKTRONİK) Transformatörün tanımını yapınız. Alternatif akımın frekansını değiştirmeden, gerilimini ÜNİTE 5 KLASİK SORU VE CEVAPLARI (TEMEL ELEKTRONİK) Transformatörün tanımını yapınız. Alternatif akımın frekansını değiştirmeden, gerilimini alçaltmaya veya yükseltmeye yarayan elektro manyetik indüksiyon

Detaylı

Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-3 Doğru Akım Devreleri Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU

Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-3 Doğru Akım Devreleri Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-3 Doğru Akım Devreleri Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU ELEKTROMOTOR KUVVETİ Kapalı bir devrede sabit bir akımın oluşturulabilmesi için

Detaylı

KOMPANZASYON SİSTEMLERİ

KOMPANZASYON SİSTEMLERİ Mühendislik Geliştirme Eğitimleri MÜGE 2018 BAHAR DÖNEMİ KOMPANZASYON SİSTEMLERİ 02.05.2018 Özgür BULUT Elektrik Elektronik Mühendisi (SMM) EMO Ankara Şube Üyesi EMO Ankara SMM Komisyon Başkanı ozgurbbulut@hotmail.com

Detaylı

Şekil 1: Zener diyot sembol ve görünüşleri. Zener akımı. Gerilim Regülasyonu. bölgesi. Şekil 2: Zener diyotun akım-gerilim karakteristiği

Şekil 1: Zener diyot sembol ve görünüşleri. Zener akımı. Gerilim Regülasyonu. bölgesi. Şekil 2: Zener diyotun akım-gerilim karakteristiği ZENER DİYOT VE AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Küçük sinyal diyotları, delinme gerilimine yakın değerlerde hasar görebileceğinden, bu değerlerde kullanılamazlar. Buna karşılık, Zener diyotlar delinme gerilimi

Detaylı

ALTERNATİF AKIMIN VEKTÖRLERLE GÖSTERİLMESİ

ALTERNATİF AKIMIN VEKTÖRLERLE GÖSTERİLMESİ 1 ALTERNATİF AKIMIN VEKTÖRLERLE GÖSTERİLMESİ Fazör: Zamanla değişen gerilim ve akımın gösterildiği vektörlerdir. Vektör büyüklüğü maksimum değere eşit alınmayıp en çok kullanılan etkin değere eşit alınır.

Detaylı

Elektromekanik Kumanda Sistemleri / Ders Notları

Elektromekanik Kumanda Sistemleri / Ders Notları İkincisinde ise; stator düşük devir kutup sayısına göre sarılır ve her faz bobinleri 2 gruba bölünerek düşük devirde seri- üçgen olarak bağlanır. Yüksek devirde ise paralel- yıldız olarak bağlanır. Bu

Detaylı

DENEY FÖYÜ 2: Doğru Akım ve Gerilimin Ölçülmesi

DENEY FÖYÜ 2: Doğru Akım ve Gerilimin Ölçülmesi DENEY FÖYÜ 2: Doğru Akım ve Gerilimin Ölçülmesi Deneyin Amacı: Bu deneyin amacı; Avometre ile doğru akım ve gerilimin ölçülmesidir. Devrenin kollarından geçen akımları ve devre elemanlarının üzerine düşen

Detaylı

3. HAFTA BLM223 DEVRE ANALİZİ. Yrd. Doç Dr. Can Bülent FİDAN. hdemirel@karabuk.edu.tr

3. HAFTA BLM223 DEVRE ANALİZİ. Yrd. Doç Dr. Can Bülent FİDAN. hdemirel@karabuk.edu.tr 3. HAFTA BLM223 Yrd. Doç Dr. Can Bülent FİDAN hdemirel@karabuk.edu.tr Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2 3. OHM KANUNU, ENEJİ VE GÜÇ 3.1. OHM KANUNU 3.2. ENEJİ VE GÜÇ 3.3.

Detaylı

DERS BİLGİ FORMU. Haftalık Ders Saati. Okul Eğitimi Süresi

DERS BİLGİ FORMU. Haftalık Ders Saati. Okul Eğitimi Süresi DERS BİLGİ FORMU DERSİN ADI BÖLÜM PROGRAM DÖNEMİ DERSİN DİLİ DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR SÜRE VE DAĞILIMI KREDİ DERSİN AMACI ÖĞRENME ÇIKTILARI VE YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ VE DAĞILIMI (MODÜLLER VE HAFTALARA

Detaylı

(3-fazlı Senkron Generatörün Boşta, Kısadevre Deneyleri ile Eşdeğer Devre Parametrelerinin Bulunması ve Yükte Çalıştırılması)

(3-fazlı Senkron Generatörün Boşta, Kısadevre Deneyleri ile Eşdeğer Devre Parametrelerinin Bulunması ve Yükte Çalıştırılması) 1 DENEY-5 (3-fazlı Senkron Generatörün Boşta, Kısadevre Deneyleri ile Eşdeğer Devre Parametrelerinin Bulunması ve Yükte Çalıştırılması) Deney Esnasında Kullanılacak Cihaz Ve Ekipmanlar Deneyin tüm adımları

Detaylı

2- Tristör ile yük akımı değiştirilerek ayarlı yükkontrolü yapılabilir.

2- Tristör ile yük akımı değiştirilerek ayarlı yükkontrolü yapılabilir. Tristörlü Redresörler ( Doğrultmaçlar ) : Alternatif akımı doğru akıma çeviren sistemlere redresör denir. Redresörler sanayi için gerekli olan DC gerilimin elde edilmesini sağlar. Büyük akım ve gerilimlerin

Detaylı

12. DC KÖPRÜLERİ ve UYGULAMALARI

12. DC KÖPRÜLERİ ve UYGULAMALARI Wheatstone Köprüsü ile Direnç Ölçümü 12. DC KÖPRÜLERİ ve UYGULAMALARI Orta değerli dirençlerin (0.1Ω

Detaylı

Şekil 1: Diyot sembol ve görünüşleri

Şekil 1: Diyot sembol ve görünüşleri DİYOTLAR ve DİYOTUN AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Diyotlar; bir yarısı N-tipi, diğer yarısı P-tipi yarıiletkenden oluşan kristal elemanlardır ve tek yönlü akım geçiren yarıiletken devre elemanlarıdır. N

Detaylı

AKIM VE GERİLİM ÖLÇME (DOĞRU AKIM)

AKIM VE GERİLİM ÖLÇME (DOĞRU AKIM) 1 AKIM VE GERİLİM ÖLÇME (DOĞRU AKIM) Ayaklı su deposu Dolap beygiri 2 Su Dolabı (Çarkı) Su Dolabı (Çarkı) 3 Doğru Akım Kavramları Doğru gerilim kaynağının gerilim yönü ve büyüklüğü sabit olmakta; buna

Detaylı

ASENKRON MOTORLARA YOL VERME METODLARI

ASENKRON MOTORLARA YOL VERME METODLARI DENEY-6 ASENKRON MOTORLARA YOL VERME METODLARI TEORİK BİLGİ KALKINMA AKIMININ ETKİLERİ Asenkron motorların çalışmaya başladıkları ilk anda şebekeden çektiği akıma kalkınma akımı, yol alma akımı veya kalkış

Detaylı

Mekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) Ohm-Kirchoff Kanunları ve AC Bobin-Direnç-Kondansatör

Mekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) Ohm-Kirchoff Kanunları ve AC Bobin-Direnç-Kondansatör YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNA FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK LABORATUARI (LAB I) DENEY 2 Deney Adı: Ohm-Kirchoff Kanunları ve Bobin-Direnç-Kondansatör Malzeme Listesi:

Detaylı

YAPISINA GÖRE ÖLÇÜ ALETLERİ - ANALOG VE DİJİTAL ÖLÇÜ ALETLERİ

YAPISINA GÖRE ÖLÇÜ ALETLERİ - ANALOG VE DİJİTAL ÖLÇÜ ALETLERİ YAPISINA GÖRE ÖLÇÜ ALETLERİ 1 - ANALOG VE DİJİTAL ÖLÇÜ ALETLERİ ANALOG VE DİJİTAL ÖLÇÜ ALETLERİ Tanımlar Analog Ölçü Aletleri Analog Ölçü Aletleri Analog ölçü aleti, hareketli bir ibreyle büyüklüğün değerini

Detaylı

Elektrik Devre Temelleri 3

Elektrik Devre Temelleri 3 Elektrik Devre Temelleri 3 TEMEL KANUNLAR-2 Doç. Dr. M. Kemal GÜLLÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Kocaeli Üniversitesi ÖRNEK 2.5 v 1 ve v 2 gerilimlerini bulun. (KGK) PROBLEM 2.5 v 1 ve v 2 gerilimlerini

Detaylı

AŞIRI AKIM KORUMA RÖLELERİ Trafolarda Meydana Gelen Aşırı Akımların Nedenleri

AŞIRI AKIM KORUMA RÖLELERİ Trafolarda Meydana Gelen Aşırı Akımların Nedenleri Koruma Röleleri AŞIRI AKIM KORUMA RÖLELERİ Trafolarda Meydana Gelen Aşırı Akımların Nedenleri Trafolarda meydana gelen arızaların başlıca nedenleri şunlardır: >Transformatör sargılarında aşırı yüklenme

Detaylı

ELEKTRİKSEL ÖLÇÜ ALETLERİ

ELEKTRİKSEL ÖLÇÜ ALETLERİ 1 ELEKTRİKSEL ÖLÇÜ ALETLERİ Elektriksel Ölçmeler Durum ne olursa olsun, elektrik tesisatlarının düzgün bir biçimde çalışmalarını kontrol için elektrikte kullanılan büyüklüklerin (akım, gerilim, direnç,

Detaylı

ALTERNATİF AKIMIN VEKTÖRLERLE GÖSTERİLMESİ

ALTERNATİF AKIMIN VEKTÖRLERLE GÖSTERİLMESİ 1 ALTERNATİF AKIMIN VEKTÖRLERLE GÖSTERİLMESİ ALTERNATİF AKIMIN VEKTÖRLERLE GÖSTERİLMESİ Fazör: Zamanla değişen gerilim ve akımın gösterildiği vektörlerdir. Vektör büyüklüğü maksimum değere eşit alınmayıp

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL ELEKTRİK DEVRE LABORATUVARI TEMEL DEVRE TEOREMLERİNİN UYGULANMASI

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL ELEKTRİK DEVRE LABORATUVARI TEMEL DEVRE TEOREMLERİNİN UYGULANMASI T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL ELEKTRİK DEVRE LABORATUVARI TEMEL DEVRE TEOREMLERİNİN UYGULANMASI DENEY SORUMLUSU Arş. Gör. Şaban ULUS Şubat 2014 KAYSERİ

Detaylı

TEMEL ELEKTRONĠK DERS NOTU

TEMEL ELEKTRONĠK DERS NOTU TEMEL ELEKTRONĠK DERS NOTU A. ELEKTRONĠKDE BĠLĠNMESĠ GEREKEN TEMEL KONULAR a. AKIM i. Akımın birimi amperdir. ii. Akım I harfiyle sembolize edilir. iii. Akımı ölçen ölçü aleti ampermetredir. iv. Ampermetre

Detaylı

Yükleme faktörü (Diversite) Hesabı

Yükleme faktörü (Diversite) Hesabı DERSİMİZ BİNALARDAKİ GÜCÜN HESAPLANMASI Yükleme faktörü (Diversite) Hesabı BİR ÖRNEK VERMEDEN ÖNCE IEE REGULATION 14. EDITION a GÖRE YAPILAN GÜÇ YÜKLEME FAKTÖRÜNÜ İNCELEYELİM.BU TABLO AŞAĞIDA VERİLECEKTİR.

Detaylı