- Karlılık Analizi - Du Pont Analizi - Borsa Performans Oranları

Transkript

1 - Karlılık Analizi - Du Pont Analizi - Borsa Performans Oranları Elbistan Meslek Yüksek Okulu Bahar Yarıyılı Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU

2 Kârlılık Oranları: Kârlılık birçok karar ve politikalar sonucu oluşan net sonuçtur. Daha önce incelenen oranlar işletmenin faaliyetleri konusunda belirli sonuçları elde etmemize imkan verir. Ancak kârlılık oranları işletmenin ne ölçüde etkin yönetildiği konusunda nihai bilgileri sağlar. 2

3 Kârlılık Oranlarının sınıflandırılması: Öz kaynaklar üzerinden kârlılık oranları, Satışlar üzerinden kârlılık oranları, Varlıklar üzerinden kârlılık oranları, 3

4 Öz Kaynaklar Üzerinden Kârlılık Oranları: Dönem Net Kârının Öz kaynaklara Oran: Bu oran; net kârın öz kaynaklara bölünmesi suretiyle hesaplanır. Bu oran, işletmeye ortaklarca tahsis edilmiş bulunan değerlerin ne ölçüde etkin ve verimli olarak kullanıldığını tespit etmek amacı taşır. 4

5 Öz Kaynaklar Üzerinden Kârlılık Oranları: İşletmenin öz kaynak kârlılığını gösterir. Bu oranın yüksek olması olumludur. Bu oran üzerinde enflasyon etkili olabilir. Çünkü oranı oluşturan pay ve payda enflasyondan aynı oranda etkilenmez. 5

6 Öz Kaynaklar Üzerinden Kârlılık Oranları: Dönem net kârı enflasyondan doğrudan etkilenirken, öz kaynaklar içindeki sermayenin nispi bir statikliği nedeniyle enflasyonu biraz geriden takip edebilir. Bu durumda ise oran büyüme eğilimi gösterir. Sermaye artırımı yıllarında ise oran küçülebilir. 6

7 Dönem Karının Öz Kaynaklara Oran: Dönem kârının öz kaynaklara bölünmesi suretiyle hesaplanır. Bu oran, öz kaynak net kârlılık oranını tamamlayan bir orandır. Vergiden önceki kârın öz kaynaklara oranı vergi yükünden kaynaklanabilecek hataların önüne geçilmesine imkân sağlar. 7

8 Satışlar Üzerinden Kârlılık Oranları : Brüt Satış Kârı Oranı Gelir tablosunun kâr bölümlerinden yararlanmak suretiyle satışlar üzerinden çeşitli kârlılık oranları hesaplanabilir. Bunların ilki satış kâr marjı oranıdır. Bu oran brüt satış kârının net satışlara bölünmesi suretiyle hesaplanır. 8

9 Satışlar Üzerinden Kârlılık Oranlar : Satış kâr marjı oranı: Bu oran brüt satış kârının net satışlara bölünmesi suretiyle hesaplanır. İşletmenin satış kârlılığını gösterir. 9

10 Satışlar Üzerinden Kârlılık Oranları : Bu oranın yüksek olması yanında değerlerin tutarları da önemlidir. Oranın yükselme eğilimi içinde olması toplam satışlar içinde satılan malın maliyetinin payının azaldığını gösterir. Oranın yükselmesi işletmenin lehine yorumlanır. 10

11 Satışlar Üzerinden Kârlılık Oranları : Faaliyet Kârı Oranı: Bu oran, faaliyet kârının net satışlara bölünmesiyle hesaplanır. Satışlar üzerinden faaliyet kârlılığını gösterir. 11

12 Satışlar Üzerinden Kârlılık Oranları : Faaliyet Kârı Oranı: işletmenin ana faaliyetlerinin ne ölçüde kârlı olduğunu tespitte kullanılır. Oranın yüksek olması işletmenin ana faaliyetinin kârlı ve verimli olduğunu gösterir. 12

13 Satışlar Üzerinden Kârlılık Oranları : Olağan Kâr Oranı: Satışlar üzerinden olağan kârı gösterir. Faaliyet Kârı Oranından sonra kârlılık üzerinde etkili olan diğer faaliyetlerle ilgili gelir ve giderlerle finansman giderlerinin kârlılık üzerindeki etkisi bu orandan anlaşılabilir. 13

14 Satışlar Üzerinden Kârlılık Oranları : Dönem Kârı Oranı : İşletmenin dönem kârı veya zararının net satışlar içindeki oranını gösterir. Bu oranın yüksek olması olumludur. Ancak oranın yüksek olması yanında değerlerin tutarları da önemlidir. 14

15 Satışlar Üzerinden Kârlılık Oranları : Dönem Net Kârı Oranı: Bu oran işletme faaliyetlerinin net verimliliği konusunda bilgi verir. İşletmenin uyguladığı çeşitli politika ve kararların sonuçlarını gösterir. 15

16 Satışlar Üzerinden Kârlılık Oranları : Dönem Net Kârı Oranı: Bu oranın yüksek olması olumludur. Ancak oranın yüksek olması yanında değerlerin tutarları da önemlidir. Bu oran için de bir standart mevcut değildir ancak büyük sanayi işletmelerinde bu oranın % 4-6 arasında olmasının uygun olacağı ileri sürülmektedir. 16

17 Varlıklar Üzerinden Kârlılık Oranları : Aktif Kârlılık Oranı: Bu oran, aktiflerin işletmede ne ölçüde kârlı kullanıldığını tespit amacıyla hesaplanır. Oranı hem vergiden sonraki kârı hem de vergiden önceki kârı esas almak suretiyle iki farklı şekilde hesaplamak mümkündür 17

18 Varlıklar Üzerinden Kârlılık Oranları : Aktif Kârlılık Oranı: Vergi tutarının işletme yönetiminin kontrolünde olmaması ve vergi uygulamalarından işletmelerin farklı etkilenmesi nedeniyle kâr olarak dönem kârının kullanılması daha uygundur. 18

19 Finansal Analiz. Oran analizleri : Oran analizleri yapılırken; Enflasyonun, Sektörün ve rakiplerin durumunu, İşletmenin geçmişteki analiz sonuçları, dikkate alınması gerekmektedir. 19

20 Finansal Analiz Du Pont analizi Du Pont Analizi: Bu analiz Du Pont firması tarafından uzun bir süre kullanıldıktan sonra açıklanmış ve bu nedenle aynı adla literatüre girmiştir. Du Pont analizi işletmenin aktif üzerinden kârlılığını etkileyen unsurların analizini kapsar. Analiz, işletmenin yatırımları üzerinden kârlılığını arttırabilmek için alınabilecek önlemler konusunda faydalı bir inceleme süreci sunar. 20

21 Finansal Analiz Du Pont Analizi Şeması 21

22 Finansal Analiz Du Pont analizi Bu analiz, işletmenin yüksek kâr marjı ile satış yapmasının tatminkâr bir dönem kârını garanti etmeyeceğini, Bunun için kullanılan kaynaklarla ilişkili bir satış tutarının da gerçekleşmesi gerektiğini, işaret eder. Diğer taraftan yüksek satış hacminin de yeterli kâr marjı olmaksızın istenen sonucu vermeyeceğini açıklar. 22

23 Finansal Analiz Borsa Performans Oranları Fiyat Kazanç Oranı : Bu oran, hisse senedi başına kâr payı ile hisse senedinin borsa değeri arasındaki bağlantıyı tespit amacını güder. 23

24 Finansal Analiz Borsa Performans Oranları Ayrıca; işletmenin borsa değerinin işletmenin öz kaynaklarının kaç katı olduğunu gösterir. 24

25 Finansal Analiz Borsa Performans Oranları Hisse Senedi Başına Kâr: Bu oran işletmenin her bir hisse senedi başına ne kadar kâr elde ettiğini tespit etmek amacıyla hesaplanır. 25

26 Haftaya Analiz Örneği Dönemin Tekrar Dersi Final Sınavına Hazırlık 26