Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ

Transkript

1 Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ

2 MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ Maddelerin duyu organlarımızla belirlediğimiz büyüklük, Ģekil, koku, renk, tat, sertlik gibi özellikleri kiģilere göre değiģebilir. Maddelerin pürüzlülük, matlık, saydamlık, esneklik gibi özellikleri ölçülemez.

3 MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ Maddeleri birbirinden ayırmak için değiģmeyen ve ölçülebilen özelliklerinden yararlanılır. Maddelerin kiģilere göre değiģmeyen özelliklerine ölçülebilir özellikleri denir.

4 MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ Bir maddenin değiģmeyen miktarına kütle.. denir. Kütle birimi olarak... kilogram ve gram kullanılır. Katı bir maddenin kütlesi eģit kollu terazide tartılarak ölçülür.

5 MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ Sıvı ya da gaz maddelerin içine konulacağı kabın boģ olarak kütlesine dara denir. Kütle ve hacim maddenin ölçülebilir özellikleridir. Kabın kütlesi ile kendisinin kütlesinin birlikte ölçülmesine brüt kütle denir.

6 MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ Net kütleyi bulmak için brüt kütleden dara çıkarılır Maddenin boģlukta kapladığı yere hacim denir. Sıvı maddelerin hacmini ölçmek için litre ve ya mililitre kullanılır. Katılardan düzgün Ģekilli olanların hacmi metre ile ölçülür.

7 MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ Düzgün Ģekilli olmayan katıların hacmi dereceli silindirle ölçülür. Gazların belirli bir hacimleri yoktur Gazların hacmi içine konuldukları kabın hacmi kadardır.

8 KÜTLE Maddenin miktarına KÜTLE denir. Katı, sıvı, gaz haldeki tüm maddelerin kütlesi vardır. Kütle, maddeler için ortak özelliktir. Kütlenin birimi kilogramdır. Kilogram kısaca kg olarak gösterilir.

9 KATILARIN KÜTLESİNİ NASIL ÖLÇERİZ Katıların kütlesini ölçmek için eģit kollu terazi veya tartı kullanırız.

10 KATILARIN KÜTLESİNİ NASIL ÖLÇERİZ Bir cismin kütlesini ölçmek için terazinin bir kefesine cisim, diğer kefesine ise birim kütleler konur. Terazi dengeye getirilir. Birim kütleler toplanarak cismin kütlesi bulunur. 1kg=1000g

11 SIVI VE GAZLARIN KÜTLESİNİ NASIL ÖLÇERİZ Sıvı ve gaz maddelerin belli bir Ģekilleri olmadığından ve içine konuldukları kabın Ģeklini aldıklarından bir kap yardımı ile kütlelerini ölçeriz.

12 SIVI VE GAZLARIN KÜTLESİNİ NASIL ÖLÇERİZ Sıvıların Kütlesini Ģu Ģekilde ölçeriz; Önce boģ kabın kütlesi ölçülür. Sonra kaba sıvı konur ve tekrar tartılır. Sıvı +kabın toplam kütlesine «brüt kütle» denir. Son olarak da brüt kütleden boģken ölçtüğümüz kabın kütlesi çıkarılır. Buna net kütle denir.

13 SIVI VE GAZLARIN KÜTLESİNİ NASIL ÖLÇERİZ Sıvı dolu kap-boģ kap= sıvının kütlesi

14 SIVI VE GAZLARIN KÜTLESİNİ NASIL ÖLÇERİZ Önce havası alınmıģ boģ kabın(top,bolon vs) kütlesi ölçülür. BoĢ kabın kütlesine dara denir. Sonra balon ĢiĢirilir ve tekrar tartılır. Hava+ balonun toplam kütlesine brüt kütle denir. Son olarak brüt kütleden dara çıkarılır buna «net» kütle denir.

15 HACİM Maddenin boşlukta (uzayda) kapladığı yere HACİM denir. Her madde uzayda yer kaplar. Örneğin; içi su dolu bir bardağın üzerine biraz daha su koyduğumuzda su taşar. Odun dolu sobaya içindeki odunlar yanmadan tekrar odun koyamazsınız.

16 HACİM Katı, sıvı, gaz haldeki tüm maddelerin hacmi vardır. Hacim, maddeler için ortak özelliktir.

17

18 Sıvıların Hacmi Sıvıların hacimleri dereceli silindir ile ölçülür. Sıvıların hacimleri litre (L) birimi ile ifade edilir. 1 litre (L) = 1000 mililitre (ml) dir.

19 Gazların Hacmi Gazların hacimleri de sıvılar gibi kaba konularak ölçülür. Ancak gazların hacimleri ölçülürken kapalı kaplar kullanılır.

20 MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ SUNUMUMU ĠZLEDĠĞĠNĠZ ĠÇĠN TEġEKKÜRLER