Çocuklar boşanmanın getirdiği değişikliklere ne zaman uyum sağlar?

Transkript

1 Boşanma ve Çocuk Boşanma ölüm olayları, taşınma gibi stres yaratıcı doğal yaşam olaylarından biri olup anne-babalar için olduğu kadar çocuklar için de sıkıntılı bir durumdur. Erişkinlerden farklı olarak çocukların boşanma karşısında duygusal tepkileri içinde bulunduğu yaş dönemine göre farklılık gösterir. Genel olarak üzüntü, suçluluk, öfke ve kaygı hisseder ve bu duygularını da davranışları ile gösterebilirler. Anne baba arasında boşanma sırasında oluşabilecek çekişmelerden çocuğu uzak tutmak, çocuğun endişeleri karşısında açık ve dürüst davranmak, çocuğun yaşadığı ortamda süreklilik ve güven ortamının oluşmasını sağlamak çocuğun bu zor süreci daha kolay atlatmasına yardımcı olabilir. Çocuklar boşanmanın getirdiği değişikliklere ne zaman uyum sağlar? Çocuğun boşanmanın getirdiği değişikliklere uyum sağlaması zaman alabilir. Boşanma sonrası bazı duygusal ve davranışsal tepkiler aylar boyunca ve hatta bir yıl boyunca devam edebilir. Bazı tepkiler ise daha geçici olup, ailenin durumu istikrara kavuştuğunda veya çocuğun rutini yeniden oluştuğunda kaybolabilir. Bu tepkilerin mutlaka kalıcı sorunlara işaret etmediğini de unutmamak gerekir. Huzursuz, mutsuz, birbirine saygı ve sevgisi olmayan anne ve babadan oluşan evlilik ortamının çocuğun sağlıklı ruhsal gelişimi açısından sakıncaları olduğu bilinmektedir. Bundan dolayı anne babanın boşanma konusundaki suçluluklar üzerinde yoğunlaşmaktansa yeni şartlar altında çocuk için en tutarlı ve huzurlu ortamın nasıl yaratılabileceği üzerine yoğunlaşmaları gerekir. Çocukların boşanmayı izleyen duygusal endişelerinin çoğu, hassasiyetle ele alınmaları halinde, geçicidir. Çocuğun duygularına ilişkin olarak verdiği sinyaller konusunda dikkatli olmak ona yardımcı olmakta size yardımcı olacaktır. Ayrıca sancılı boşanma süreci sonrası yaşamını istediği gibi yönlendirebilen, düzenli bir yaşam tarzı oluşturabilen, mutlu anne babalar çocuklar içinde iyi bir model olabilirler. Çocuğa Boşanma Kararını Söylemek Boşanma kararı kesinleşir kesinleşmez çocukla bu konu açık ve dürüst olarak konuşulmalıdır. Konuşma sırasında anne ve babanın her ikisi de bulunmalı ve anne-babanın karşılıklı öfke, suçluluk veya suçlama gibi duyguları bu konuşmaya karıştırılmamalıdır. Boşanma görünürde nedenleri tek kişinin kabahati gibi görünebilse de iki kişinin neden ne olursa olsun aynı çatıyı paylaşamaması durumu olup her iki kişinin ortak kararıdır. Çiftler arası birbirini suçlama, boşanmaya sebep olanı diğer kişi olarak göstermeye çalışma ayrılan çiftler arasında sıklıkla rastlanır. Çift arasındaki çatışmaların, hesaplaşmaların çözümlenmesi bazen uzun zaman alabilir. Çocuklar her türlü ayrıntıyı bilmeli mi? Boşanmayı çocuğa açıklarken çiftin kendi meselesi olan bu çatışmaları, suçlamaları çocuğa aktarmamaları gerekir. Çocuğa hayatında meydana gelecek değişikliklere hazırlanması amacıyla bilgi verip, çocuğun sorularını yaşına uygun bir şekilde ve mümkün olduğunca gerçeğe uygun şekilde cevaplandırmak uygun olur. Çocuğun her türlü ayrıntıyı bilmesine gerek olmadığını unutulmamalıdır. Onun, sizin sadece eşinizden ayrıldığınızı, kendisinden boşanmadığınızı net bir şekilde anlamsına yetecek kadar bilgiye ihtiyacı vardır. Çocuklara kararı açıklarken nelere dikkat etmek gerekir? Boşanma konuşmasının çocuğunuzun yaşına ve gelişim düzeyine uygun olması gerekir ancak yaşı ne olursa olsun temel mesaj şu şekilde açıklanabilir: Anne ve baba birbirimizi seviyorduk, aynı evde yaşamaktan mutluyduk, ancak artık aynı evde birlikte mutlu olamıyoruz, ayrı yaşarsak daha mutlu olacağımıza karar verdik. Biz karı koca olarak birbirimizden ayrılıyoruz, senden ayrılmıyoruz, aramızda ne olursa olsun, her zaman senin

2 annen ve baban olacağız ve seni sevip, koruyacağız. Boşanma haberi karşısında çocukların tepkisi nasıl olur? Anne-babalarının boşanacağı haberi karşısında her çocuk aynı tepkiyi vermez. Bazıları sorular sorar, bazıları ağlar ve bazıları da ilk başta hiçbir tepki vermez. Haberi verdiğinizde çocuğunuz öfkelendiyse, onun duygularını anladığınızı ve bunlara değer verdiğinizi anlamasını sağlayın ve isterse ağlayabileceğini belirtin. Örneğin bunun seni kızdırdığını biliyorum ve neden kızdığını da anlıyorum veya ikimiz de seni seviyoruz ve bizim sorunlarımızın senin bu duyguları hissetmene neden olmasından dolayı üzülüyoruz diyebilirsiniz. Çocuğunuz herhangi bir duygusal tepki vermezse, başka zaman yine konuşabileceğinizi belirtin. Çocukların neler konusunda endişe ederler? Çocukların çoğu boşanmanın kendilerini nasıl etkileyeceği konusunda endişe ederler: Kiminle yaşayacağım? Evden taşınacak mıyım? Annem veya babam nerede yaşayacak? Okulum değişecek mi? Bu yaz gene basketbol okuluna gidebilecek miyim? Çocuğunuzun endişelerine yanıt verirken dürüst olun ve biraz zaman alsa dahi, ailenizin bu durumun üstesinden geleceğini, taşınma, şehir değiştirme söz konusu ise tekrar belli bir düzenleri olacağını ona hatırlatın. Özellikle küçük çocuklar anne-babalarının evliliğinin başarısız olması konusunda kendilerini suçlama eğilimindedirler ve sık sık bunun doğru olmadığının hatırlatılması gerekir. Ayrılmanın hiçbir şekilde çocuğun suçu olmadığı ve bir arada mutlu olunmamasının çocukla kesinlikle ilgili olmadığı mutlaka vurgulanmalıdır. Ayrıca çocuklar kendilerine yönelik sevginin de geçici olup olmadığını sorgulayabilir: Burada karı koca ile anne-baba-çocuk ilişkisinin farklarında bahsedip, boşanıyor olsanız dahi onu her zaman ve koşulsuz bir şekilde seveceğiniz konusunda sık sık güvence verin. Çocuğu rahatlatıcı yöntemler nelerdir? Boşanma birçok değişikliği ve gerçek bir kayıp duygusunu da beraberinde getirir. Çocuklar ve anne-babalar umut ettikleri türden bir aileyi kaybettikleri, çocuklar ise anne-babadan birini kaybetmiş gibi hissettikleri için yas tutarlar. Bazı çocuklar bir gün anne-babalarının yeniden bir araya gelmesini ümit ederler. Bu tür ümitleri gerçek dışı beslemek veya kırıcı şekilde bastırmak çocuk için zararlı olabilir. Bir ailenin kaybı, yaşanan ortamın değişmesi nedeni ile yas tutulması normaldir, ancak zaman içinde hem anne babanın hem de çocuğun değişen şartları belli ölçüde kabullenmesi gerekir. Boşanma nedeniyle çocuğun stresini azaltmada dikkat edilecek noktalar: Karşılıklı konuşun. Çocuk duygularının önemli olduğunu ve ciddiye alındığını bilme ihtiyacı duyar. Duygularını ifade etmesinde çocuğa yardımcı olun. Çocuğun davranışı üzüntü veya öfke duyguları konusunda genellikle ipuçlarını verir. Duygularını dile getirmekte ve bunları isimlendirmesinde ona yardımcı olun. Şu anda gerçekten üzgün, öfkeli gözüküyorsun. Bunun neden olduğunu biliyor musun? Duyduklarınız sizin için çok zor şeyler olsa dahi, sadece dinlemek, hassas konularda yorum yapmamak, çocuğun yorumlarına kulak vermek faydalı olur. Çocuğun hissettiklerinin normal olduğunu vurgulayın. Kendini üzgün hissedebilirsin, üzüntünün hiç geçmeyecek gibi geldiğini biliyorum, ama geçecek gibi şeyler söylemek çocuğunuzun duygularının normal olduğunu anlamasını sağlar. İhtiyacı olan alanlarda destekleyin. Çocuğunuza neyin kendisini daha iyi hissetmesinde yardımcı olacağını sorun. Herhangi bir şey belirtemeyebilir, ancak belki sadece birlikte oturmak, biraz yürüyüş yapma, sevdiği oyunu oynamak gibi siz birkaç fikir verebilirsiniz. Özellikle küçük çocuklar babaya telefon etmek veya anne için akşam geldiğinde ona vermek üzere bir resim yapma teklifinden çok memnun olurlar. Öfke ve sıkıntısını yönlendirip kontrol edebileceği aktiviteler bulun. Yarış veya beklentilerin

3 olmadığı spor veya dans gibi aktiviteler çocuğun negatif enerjisini boşaltmada yardımcı olur. Yaş Dönemlerine Göre çocuğun Strese Reaksiyonları Aşağıda çocuğun çeşitli dönemlerde stres karşısında gösterdiği reaksiyonlar açıklanmaktadır. 0-2 yaş Bu yaştaki çocuklar tutarlılık ve rutin konusunda hassastır ve tanıdık şeyler (tanıdık kişiler, kendi yatağı, oyuncakları vb) onları rahatlatır. Bu yaşlardaki çocuk ve bebekler çok fazla değişiklik veya ani ayrılıklar nedeniyle strese girebilirler. Bu yaş grubundaki çocuklar özellikle bakım veren kişiden ayrılıklara karşı hassastırlar. Ayrılık kaygısı içe dönüklük, huzursuzluk öfke nöbetleri veya saldırganlık davranışları ile kendini gösterebilir. Bebeğin stres içinde olduğunu gösteren diğer işaretler ise huysuzluk ve ağlamanın artması, yeme veya uyku alışkanlıklarında değişiklikler olmasıdır. 2-4 Yaş Bu yaştaki çocuklar tutarlı bir bakıma ihtiyaç duyarlar, ancak çocuğun uzun dönemli hafızası ve dil becerileri de gelişmekte olduğundan daha bağımsızdırlar. Bu yaş grubundaki çocuğun stres altında olduğunu gösteren işaretler sürekli ayrılmakla ilgili kaygılar, parmak emme, yatak ıslatma, öfke nöbetleri gibi daha önce sergilediği davranışlara geri dönme, yeme reddi ve gece boyunca uyku sorunları yaşanmasıdır. Sürekli mızmızlık ve size ya da eşinize yönelik öfke de gözlenebilir. 6-8 Yaş 6-8 yaş arasında çocuklar sevildiklerinden emin olabilmek için her bir ebeveyn ile özel zaman geçirmeye ihtiyaç duyarlar. Adil davranma büyük önem kazanabilir; çocuk hem sizin hem de eşinizin kendisi ile eşit zaman geçirmesini isteyebilir. Bu yaştaki çocuklar kimin suçlu veya kimin hatalı olduğu gibi konularla da ilgilidir. Boşanan eşe karşı duyulan öfke nedeni ile karşı tarafı suçlayıcı sözlerden kaçınılmalıdır. Çocuklar ailenin yeniden birleşmesi konusundaki ümitlerini dile getirebilir, durumun gerçekliğini tüm çıplaklığı ile kavrayabilmesi için her iki ebeveynle de ayrı ayrı bol bol zaman geçirmelerinin sağlanması faydalı olur. Çocuğun mutsuzluk duyguları üzüntü, öfke veya saldırganlık şeklinde kendini gösterebilir. Arkadaşlarıyla veya okulda sorunlar yaşayabilir veya karın ağrıları veya başağrıları gibi fiziksel belirtiler şeklini alabilir Yaş Bu yaşa ulaşan çocuklar anne-babalarından ayrı aktivitelerle daha fazla meşgul olurlar. Boşanmış anne-babalar birbirine yakın ikamet ediyorsa, her ikisiyle de eşit zaman geçirmek işe yarayabilir, ancak ergenlik öncesi çağdaki çocuklar değişen önceliklerine zaman sağlamak amacıyla farklı takvimlere gereksinim duyabilirler. Okul, toplumsal ilgiler ve arkadaşlık bu yaş grubundaki çocuklar açısından öncelik taşımaya başlar. Bu yaş çocukları anne ve baba ile eşit ölçüde zaman geçirmek istemeyebilir ve taraf tutmaya çalışabilir. Buna hazırlıklı olup ve kişisel olarak üste alınmamak gerekir. Bu yaş grubunda stres belirtileri arkadaşlarla ilgili sorunlar, yalnızlık, depresyon, öfke veya baş ve mide ağrısı gibi fiziksel belirtiler ve öğrenme sorunları olarak ortaya çıkar. Boşanmalarda sık rastlanılan hatalı durum ebeveynlerin sıkıntılarını çocukla paylaşmasıdır; Mert benim en yakın arkadaşım, biz onunla her şeyi paylaşırız gibi sözler ile ifade edilir. Bu durumlarda çocuklar duygusal olarak zor durumda olan bir ebeveyni kendi duygusal sağlığı pahasına desteklemeye veya ona bakmaya zorlandığında bu ebeveyn ile rol değişimleri görülebilir. Bu çocuk açısından sağlıklı bir durum değildir. Ailede rol değişiminin yaşandığını farkeden ebeveynler kendilerine başka duygusal destek kaynakları bulmaya çalışmalı ve çocuğun sırtından bu yükü indirmelidirler Yaş Bu yaş grubundaki çocuklar her iki ebeveynden de tutarlı bir destek beklerler ancak yaşam düzenlemelerinde her iki ebeveynle de eşit zaman geçirmeyi kabul etmeyebilirler. Boşanma suçunu ebeveynlerden biri veya her ikisine yükleyebilirler ve tek bir yerde kalmayı veya sürekli yer değiştirmeyi talep ederek kontrol sahibi olmaya çalışabilirler. Depresyon, içe kapanma, ruh durumunda sürekli değişmeler, sigara, alkol veya diğer uyuşturucuların kullanımı, cinsel aktivite veya devamlı karşı gelme davranışları ergenin sorun yaşadığını

4 gösterebilir. Bu sorunlar boşanmayla ilişkili olsun ya da olmasın, ergenin hayatını etkileyen ciddi sorunlardır ve dışarıdan yardım alma ihtiyacının ortaya çıktığına işaret eder Yaşlar Bu yaş grubundaki ergenler kendi bağımsızlıklarını oluşturmaya ve sosyal ve okul faaliyetlerine odaklanırlar ve anne-babalarının sorunları konusunda hoşgörüsüz olabilirler. Bu yaş grubundaki ergenler halen desteğe ihtiyaç duymakla birlikte, sürekli ebeveynler için endişelenmekten artık yorulmuş olabilir. Ergenlerle sık sık duyguları hakkında konuşmak yararlı olabilir. Ergenler anne-babalarını mutlu görmek isteseler de, anne babalarının başka insanlarla birlikte olması karşısında karışık duygular beslerler. Anne ya da babanın başka biriyle çıkmasını hoş görmenin diğer ebeveyne sadakatsizlik olacağını düşünebilirler. Yardım ihtiyacı içinde olan gençler davranış sorunları yaşayabilir, depresyon belirtileri gösterebilir, okul performansı düşebilir, evden kaçabilir veya yasalarla başı derde girebilir. Çocuğun yanında kavga etmek çocuğu nasıl etkiler? Anne-babalar arasında zaman zaman ufak tartışmalar yaşanması kabul edilebilir ve hatta sağlıklı bir ailede beklenebilir bir durumdur, ancak sürekli bir düşmanlık ve çözümlenmeyen çatışmaların yaşandığı bir savaş ortamında yaşamak çocuklara ağır bir psikolojik yük yükler. Bağırma, itişme, kavga etme veya şiddet gibi travmatik olaylar çocuğun devamlı kaygılı ve endişeli olmasına neden olabilir. Bu korkularla baş edemeyen çocuk duygusal olarak çökkün, kontrol edici veya içe dönük davranabilir. Ebeveynlerinin düşmanlığına tanık olmak da halen kendi dürtülerini nasıl kontrol edeceğini öğrenme aşamasında bulunan çocuklar açısından uygun olmayan bir model teşkil eder. Çocuğun boşanmaya uzun vadedeki adaptasyonu anne-baba arasındaki düşmanlığın devamı ile yakından ilişkilidir. Anne-babası öfke ve düşmanlık duygularını devam ettiren çocuklar duygusal ve davranışsal zorlukları daha fazla yaşama eğilimindedir. Bir uzmandan ya da evlilik danışmanından yardım alınması boşanan çiftlerin uyuşmazlıklarını ifade etme ve birbirilerini çocuğa zarar vermeyecek biçimde incitmeyi öğrenmelerini sağlayabilir. Ne kadar güç olursa olsun, bu şekilde birlikte hareket etmek sürekli düşmanlık ve öfke nedeniyle çocuğun zarar görmesini önler. Çocuklar boşanmadan sonra yeni duruma nasıl uyum sağlar? Başlı başına boşanmanın kendisi çocuğunuzun hayatında önemli bir değişiklik olduğundan, yaşam düzenlemesindeki değişiklikler yavaş yavaş yapılmalıdır. Türkiye de çocuğun velayeti tek bir ebeveyne verilmekle birlikte gelişmiş ülkelerde velayet iki ebeveyn arasında eşit olarak paylaştırılabilmektedir. Çocuk için en ideal olanı her iki ebeveyninde çocukla ilgili kararlara aktif katılması, çocuğun sınırlama olmaksızın istediği kadar her iki ebeveyni de görebilmesidir. Boşanma sonrasında en sık görülen negatif durum eski eşlerin çocuk bakımı ve görüşmeler konusunda çatışmalarıdır. Çatışmaları çocuk üzerinden devam ettirerek birbirlerini cezalandırma, öfkelerini aktarma yolu olarak çocuğu kullanma ortaya çıkabilir. Çocuk velayeti ile ilgili düzenleme ne olursa olsun, çocuğunuzun ihtiyaçları her zaman birinci planda gelmelidir. Tatiller ve doğum günlerinde ne yapılacağına karar verirken çocuk için en iyi olan üzerinde odaklanmaya gayret edilmelidir. Boşanmadan sonra dikkat edilmesi gerekli noktalar nelerdir? Boşanma sonrasında yemek rutinleri, davranış kuralları ve disiplin yöntemleri de dahil olmak üzere düzenli rutinlere devam ederek normalliği mümkün olduğunca korumak faydalıdır. Sınırların gevşetilmesi, özellikle de değişim dönemlerinde çocukların güvenlik duygusunu zedeler. Rutinleri atlama, değiştirme isteğine ve boşanma nedeniyle yas tutan çocuğu şımartma isteğine karşı direnmek gerekir. Çocuklar, ne kadar empatik olursa olsun, ne kadar olgun davranırsa davransın çocuktur. Çocukla yanında bulunan ebeveynin dertlerini paylaşması, çocuğun diğer ebeveyni ile pozitif ilişki kurmasında zorluk yaratabilir. Bundan dolayı boşanmış kişi diğer ebeveyni suçlamamalı, çocuğu baş edecek olgunluğa sahip olmadığı bir yetişkin konumuna koymamalıdır.

5 Evde rutin ve disiplinde tutarlılık önemlidir. Uyku zamanları, kurallar ve ev ödevleri gibi konularda beklentilerin değişmemesi kaygıyı azaltacak ve çocuğunuza siz ve eski eşinizin birlikte hareket ettiğinizi ve yaşanan bu sorunlar sonucu manipule edilemeyeceğiniz mesajını verir. Ne zaman profesyonel yardım almalıyız? Profesyonel yardım almaktan çekinmemek önemlidir. Boşanma bir aile için önemli bir yaşam krizidir. Ancak siz ve eski eşiniz birlikte hareket etmeye devam edebilirseniz, çocuğunuz için iyi ebeveynler olmaya da devam edebilirsiniz. Akılda bulundurmanız gereken diğer tavsiyeler de şunlardır: Boşanmayla ilgili kendi acı veren duygularınız konusunda yardım alın. Siz sağlıklı bir adaptasyon gösterebilirseniz, çocuğunuzun da bunu başarma şansı artar. Ayrıca ihtiyaç duyulan duygusal desteğin alınması ve duygu ve düşüncelerinizi bir yetişkin ile paylaşabilmeniz, sizin duygusal endişelerinizin yükünün haksız bir şekilde çocuğunuzun omuzlarını yüklenmesi ihtimalini azaltacaktır. Size bu desteği sağlayan güvenilir bir dost veya aile üyeleri ya da bir terapist olabilir. Kendinize ve çocuğunuza karşı sabırlı olun. Boşanmadan sonra yaşanan duygusal endişeler, kayıp ve acının iyileşmesi zaman alır ve genellikle bu iyileşme aşamalar halinde gerçekleşir. Bu gayet sağlıklı bir durumdur. Çocuğun kaybını maddi şeylerle, yiyecek ikramlarıyla veya özel ayrıcalıklar tazmin etme isteğinize karşı direnin. Duygusal acı eşyalarla değil, sevilen kişilerin özen ve desteğiyle iyileşir. Çocuğunuzun yaşına uygun stres belirtilerini öğrenin. Sizi endişelendiren sorunları nasıl ele alacağınız konusunda çocuk doktorunuza veya çocuk psikiyatrına danışın. Boşanmadan sonra ayrılan ebeveynle görüşmede nelere dikkat edilmelidir? Anne-babalar ebeveynlik rollerini devam ettirmek için ellerinden geleni yapmalıdır. Ayrılan ebeveyn ile düzenli aralıklarla görüşmek çocuklar açısından boşananın kendisi değil anne babası olduğunu anlaması açısından çok önemlidir. Ayrı evde yaşayan ebeveynin çocuğu ne kadar çok gördüğü değil ne kadar düzenli gördüğü ve ne kadar kaliteli vakit geçirdiği çok önemlidir. Çocuğu çok sık ama kafasına estiği zaman, beklenmeyen vakitlerde görmek çocukta güven duygusunun oluşmasını sağlamadığı için seyrekte olsa haftada bir düzenli görmek kadar faydalı olmayacaktır. Çocuğun boşanmadan sonra büyük anne ve büyük babaya bırakılması doğru mudur? Ayrıca çocuğun alındıktan sonra büyük anne ve büyük babaya bırakılması her ne kadar çocuğun yakın akrabaları ile ilişkisinin sürmesine yardımcı olsa da ayrılan baba yada anne ile ilişki kurulmasına ve geliştirilmesine faydalı olmaz. Çocukların kendi anne ve babaları ne kadar olumsuz olsalar bile onlar tarafından istendiği ve sevildiğini hissetmeye ihtiyaçları vardır. Büyük baba-anne tarafından sevilmek ve istenmek sadece büyük baba-anne tarafından sevilip ve istendikleri hissini sağlar, anne baba tarafından değil. Velayeti alan ebeveynin mükemmel anne-baba özelliklerine uymayan diğer ebeveynin çocuğu görmesini engellemesi nasıl etki eder? Boşanma sonrası sık rastlanılan patolojik bir durum velayeti alan ebeveynin diğer ebeveynin mükemmel anne-baba özelliklerine uymadığını düşünerek onun çocuğu görmesini engellemek veya kısıtlamalarıdır. Kimse mükemmel anne baba değildir, geri zekalıların, suçluların, hastaların, çalışmayanların anne baba olamayacağına dair hiçbir veri yoktur. Çocuk için önemli olan anne baba ne iş yaparsa yapsın, karakteri ne olursa olsun, hastalığı, sakatlığı ne olursa olsun kendisini isteyip istemediği, sevip sevmediği, koruyup korumadığıdır. Unutmayın bir kişinin iyi bir anne-baba olup olmadığını tek belirteci, o kişinin çocuğunun büyüdüğü zamanki fikirleridir.

6 Çocuk diğer ebeveyne gittikten sonra daha mutsuz ve huzursuz geliyorsa ne yapmalı? Yine boşanma sonrası sık karşılaşılan diğer bir sorun velayeti alan ebeveynin çocuk diğer ebeveyne gittikten sonra daha mutsuz, huzursuz geldiğini gözlemleyerek görüşmeyi azaltmaya sınırlamaya çalışmasıdır. Diğer ebeveynle görüşen, hoşça vakit geçiren, onu sevdiğini, özlediğini hisseden çocuklarda velayetin olduğu bakım veren ebeveyne karşı suçluluk duyguları sık rastlanılan bir durumdur. Bunu huzursuzluk olarak gösterebilirler, eğer ebeveyn de çatışmalarını çözememiş diğer ebeveynden hoşlanmıyor, veya kendiside o kişi ile birlikte olma istekleri içinde ise çocuğun suçluluk duyguları daha da artar. Çocukların bu konudaki sıkıntılarının çözülmesinde velayeti alan kişinin davranışları, destekleyici yaklaşımları büyük önem taşır. Boşanmadan sonra çocuğu görme için ayrılan vakitte anne ve babayı bir arada olması, aile görüntüsü vermesi çocuk psikolojik sağlığına faydalı mıdır? Boşanmadan sonra sık rastlanılan diğer bir durum anne ve babaların çocuğun ikisini bir arada görmesinin daha iyi olacağı, çocuğu memnun edeceği düşüncesi ile çocukların yanında bir araya gelmeleri, çocuğu görme için ayrılan vakitte bir aile görüntüsü vermenin çocuk psikolojik sağlığına faydalı olacağını düşünmeleridir. Genellikle karşılaşılan bunun sağlanamaması, anne babanın çocukların yanında çocuklarla ilgili konularda ciddi tartışmaların yaşanmasıdır. Çocuğun ebeveynlerle tek tek doyurucu ilişki geliştirmesi de engellenmiş olur. Yalancı aile rolünün oynanması, çiftlerin birbirlerine yoğun öfkeleri mevcutken rol yapmaları çocuktaki güven duygusunu zedeleyebilir. Parçalanmamış bir ailede çocuğun gelişmesi ve duygusal olarak sağlıklı olmasında yardımcı olan unsurların çoğu boşanmış bir aile üyelerinin duygusal olarak sağlıklı olmasına yardım eden unsurların aynısıdır. İyi bir sosyal, psikolojik destekle çatışmasız bir ortamda çocuklar boşanmaya başarılı bir şekilde adapte olabilirler. Kaynak: aileorg