MLMM DEN ESiNLENEREK HAZIRLANAN

Transkript

1 MLMM DEN ESiNLENEREK HAZIRLANAN

2 İÇİNDEKİLER I. BÖLÜM: BİR MESLEKİ EĞİTİM İŞBİRLİĞİ YAKLAŞIMI OLARAK OKUL-İŞLETME EŞLEŞTİRME MODELİ 1. İHTİYAÇ ANALİZİ 2. İŞBİRLİĞİ GELİŞTİRİLECEK OKULLARIN BELİRLENMESİ 3. OKULLARDA BÖLÜM AÇMA 4. İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ 5. ÖĞRENCİLERE BURS, STAJ, İSTİHDAM VE KİŞİSEL-MESLEKİ GELİŞİM DESTEĞİ 6. ŞİRKETLERDE TEMSİLCİLERİN BELİRLENMESİ 7. LABORATUVAR KURULUMU, YÖNETİMİ VE EĞİTİCİ EĞİTİMLERİ 8. İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ 9. DİĞER PAYDAŞLARLA İŞBİRLİĞİ II. BÖLÜM: İŞ VE ÜRETİM SÜRECİNİN BİR PARÇASI OLARAK MESLEKİ EĞİTİM İŞBİRLİĞİ A. ÖZEL ŞİRKETLER İÇİN KURGULAR B. MESLEKİ ÖRGÜTLER, SANAYİ VE TİCARET ODALARI İÇİN KURGULAR C. MESLEK LİSELERİ YÖNETİMLERİ İÇİN KURGU III. BÖLÜM: MESLEK LİSESİ MEMLEKET MESELESİ PROJESİ MLMM NEDİR, NE DEĞİLDİR? 2 3

3 MESLEK LİSESİ MEMLEKET MESELESİ PROJESİ VE OKUL-İŞLETME EŞLEŞTİRME MODELİ Meslek Lisesi Memleket Meselesi (MLMM) Projesi, Vehbi Koç Vakfı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Koç Holding in işbirliğiyle mesleki teknik eğitimin önemi konusunda toplumun her kesiminde farkındalık yaratmak ve bu konuda liderlik yaparak, devletle iş dünyası arasında işbirliğinin tohumlarını atmak amaçlarıyla 2006 yılında başlatıldı. Projeye zaman içerisinde 264 meslek lisesi, meslek lisesi öğrencisi, farklı ölçek ve sektörlerde 20 Koç Topluluğu şirketi ve 350 yi aşkın çalışan, gönüllü olarak dahil oldu. Proje kapsamında, şirketler ile alanlarında eğitim veren meslek liseleri arasında eşleştirme sağlanarak, bir yandan gençlerin istihdam edilebilirliğinin artırılması, diğer yandan da işletmelerin ihtiyaç duyduğu nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesine katkıda bulunulması amaçlandı. Gerçekleştirilen eşleştirmeler, zaman içerisinde okullar ve işletmelerin ihtiyaç ve olanaklarına bağlı olarak meslek lisesi öğrencilerine burs, staj ve gönüllü koçluk desteği sağlanmasından okullarda eğitimin altyapısı ve içeriğinin iyileştirilip günümüz teknolojileri ile uyumlu hale getirilmeleri için müfredat, malzeme ve laboratuvar desteğine kadar geniş bir alana yayıldı. Zamanla, burs, müfredat, laboratuvar, staj, kişisel ve mesleki gelişim ve istihdam desteği gibi bileşenleri ile Okul- İşletme Eşleştirme Modeli adını alan bu yapılanmanın temelinde mesleki eğitim veren okullar ile işletmeler arasında sektörel bazda işbirlikleri geliştirerek, eğitim ve iş dünyası arasında köprülerin kurulması yatıyor. MLMM kapsamında bir gönüllü çalışan programı olarak geliştirilen Meslek Lisesi Koçluğu uygulaması ise bir sosyal sorumluluk projesi olarak ayrıştırılmış, yaygınlaştırılma imkânı kısıtlı olduğundan, Okul-İşletme Eşleştirme Modeli ne ve dolayısıyla da bu rehbere dahil edilmemiştir. Bu rehber, Koç Topluluğu dışında birçok şirket tarafından da halihazırda uygulanmakta olan Okul-İşletme Eşleştirme Modeli ne dayalı işbirliklerinin incelenmesi sonucunda oluşturulmuş olup, mesleki eğitimde kalitenin artırılması için benzer işbirlikleri geliştirmek isteyen okul ve şirketlerin faydalanması için geliştirilmiştir. I.BÖLÜM: BİR MESLEKİ EĞİTİM İŞBİRLİĞİ YAKLAŞIMI OLARAK OKUL-İŞLETME EŞLEŞTİRME MODELİ 4 5

4 Türkiye de istihdam konusunda yaşanan en temel sorunlardan biri, ilgili sektöre uygun, yeterli sayıda nitelikli eleman bulunamaması. İşletmeler, istihdam edilenlerin mesleki yeterliliğini sağlamak amacıyla şirket içi eğitimlerle bu sorunu aşmaya çalışıyor. Şirketler, mesleki ve teknik eğitim veren okulların mezunlarını istihdam etseler bile, sektörün gerektirdiği mesleki bilgi ve beceriye sahip olamadan iş hayatına atılan yeni mezunları, ikinci bir eğitimden geçirmek zorunda kalıyorlar. Şirket içi eğitimlere harcanan zaman ve emek, sektörde ciddi bir iş kaybına ve maliyete yol açıyor. Her işletme çalışanlarını benzer bir eğitim sürecinden geçiremediğinden, mesleki ve teknik eğitim mezunu olan gençlerin bir kısmı uygun niteliklere sahip olamadıkları için istihdam edilemiyorlar. Mesleki ve teknik eğitim öğrencilerinin seçtikleri bölüm ile, ilgili sektör arasında verimli bir ilişkinin sistematik biçimde geliştirilemiyor olması işsizlik ve nitelikli eleman bulamama sorununun bir arada yaşanmasına yol açıyor. İşte bu nedenle, mesleki ve teknik eğitim program ve uygulamalarının ilgili sektördeki işletmelerle eşgüdümünü sağlayan bir işbirliği yaklaşımı giderek daha da önem kazanıyor. Ulusal boyutta işgücüne katılmayı bekleyen genç nüfustaki artış ile sanayi ve hizmet sektörlerindeki büyüme, uluslararası boyutta ise AB uyum sürecinde mesleki eğitimin standartlarının yükselmesi, okullar ile işletmeler arasındaki mesleki eğitim işbirliğine dayanan yaklaşıma olan ihtiyacı artırıyor. Bu ihtiyacın giderilmesine katkı sunmak amacıyla Meslek Lisesi Memleket Meselesi Projesi kapsamında geliştirilen ve Okul-İşletme Eşleştirme Modeli olarak kavramsallaştırılan yaklaşım, işletmelerin, üretim süreçlerindeki ihtiyaçlarına göre mesleki eğitim veren okulların ilgili bölümleriyle işbirliği geliştirmesini öngörüyor. Yapılan eşleştirme, işletme ve ilgili bölüm arasında ortaya çıkan tüm işbirliği alanlarını, uygulama süreçlerini ve sağlanan karşılıklı faydaları kapsıyor. Diğer yandan, iş hayatının talep ettiği mesleki ve kişisel becerilere sahip olarak mezun olan gençler ise kimi durumda illerinde niteliklerine uygun çalışma koşulları, ücret ve özlük haklarını sağlayabilecek işletmeler bulmakta zorlanıyor. Avrupa Birliği için 2020 yılına yönelik projeksiyonlarda rutin yetenek gerektiren işlerin azalacağı, yaratıcılığın ön plana alınacağı, kritik düşünme yetisinin geliştirilmesi gerektiği öngörülüyor. Bu durum, bilgi ve ekonomi arasındaki yeni ilişkiyi açıkça ortaya koyuyor. Gereken yetkinliklerin tanımlanması ve kazanılması için işbirlikleri oluşturulması yoluna gidiyor ve bu yaklaşımı öneriyoruz. 6 Mustafa V. Koç 7

5

6 Okul-işletme eşleştirmesi, şirketlerin ihtiyaçlarına ve ölçeğine bağlı olarak değişik modüllerde ya da bir bütün olarak uygulanıyor. Okul-işletme eşleştirmesi altında bugüne kadar gerçekleştirilen uygulamalar temel olarak 9 bileşende ele alınabilir: 1 İhtiyaç Analizi 2 İşbirliği Geliştirilecek Okulların Belirlenmesi 3 Okullarda Bölüm Açma 4 İşbirliği Protokolü Mesleki eğitim alanında okullarla işbirliği İstihdamı istenen kişilerin çalışma alanları Eğer şirketler kendi bölgelerinde sektörel İşbirliği yapılmak istenen okul/bölüm geliştiren şirketlerin, okul-işletme eşleştirme ve sayıları belirlendikten sonra mesleki olarak uyumlu bir bölüm bulamıyorlarsa belirlenip eşleştirmenin tüm bileşenleri uygulamasının başında ne istediklerini ve eğitimin geliştirilmesiyle ilgili bütün önerilere kendi ihtiyaçlarına göre okullarda açılmasını (burs, staj, istihdam, vb) hazırlandıktan sonra ihtiyaçlarını doğru şekilde analiz etmeleri son derece açık olduğu ve işbirliğine sıcak istedikleri bölümlerle ilgili işveren sendikaları işbirliği şartlarını ortaya koyan protokolün uygulamanın başarısında kritik bir öneme baktığı bilinen Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri ile bağlantıya geçerler. İşveren sendikaları hazırlanması ve imzalanması aşamasına gelinir. sahiptir. Şirketler ancak böyle bir analizle, uzun veya İl Milli Eğitim Müdürlüğü* ile temas yetkilileri, ilgili ilde İŞKUR Müdürü, İl Milli Şirketlerin ve bölümlerin ihtiyacına göre vadede karşılıklı verim alabilecekleri işbirlikleri kurularak, işbirliği yapılabilecek okullarla Eğitim Müdürü, akademisyenler, ticaret ve staj, laboratuvar ve atölye eğitimleri gibi geliştirebilirler. Bu nedenle şirketlerin eşleştirme ilgili görüş ve öneriler alınır; daha sonra okul sanayi odası yetkilileri ve işçi sendikaları değişik eşleştirme bileşenleri süre ve içerik yapmadan önce atmaları gereken ilk ve en yöneticilerinden okul veya okullar hakkında yetkililerinin katılımıyla ve valinin başkanlığında açısından MEB müfredatı ile farklılıklar önemli adım, faaliyet alanlarına ve ihtiyaçlarına bilgi alınır. Okulun coğrafi olarak şirkete yakın 81 ilde gerçekleşen İl İstihdam ve Mesleki gösterebilir. Şirketler ile MEB arasında göre kısa, orta ve uzun vadede istihdam olması, yönetim, öğretmen, öğrenci ve velilerin Eğitim Kurulu toplantılarına katılırlar ve yürütülen müzakerelerle bu farklılıklar giderilir, etmek istedikleri çalışanların niteliklerini ve işbirliğine açık olması, istihdam sağlanacak sektörün ihtiyaçlarına göre hangi okullarda anlaşmaya varılarak protokol imzalanır. sayısını doğru bir şekilde analiz etmeleridir. çalışma alanları ile ilgili bölümlerin varlığı ve hangi bölümlerin açılması gerektiği konusunda okulun hali hazırda şirketle bağlantılarının söz sahibi olurlar. Bunun dışında şirketler olması gibi faktörler çerçevesinde bir bizzat İŞKUR Müdürü ve İl Milli Eğitim Müdürü değerlendirme yapıldıktan sonra, eşleştirme ile temas kurarak taleplerini dile getirir ve İl yapılacak okul veya okullar belirlenir. İstihdam Kurulu nda görüşülmesini sağlarlar. *İşbirliklerinin içeriklerine göre Milli Eğitim Bakanlığı teşkilatı içerisinde temas kurulacak düzey değişiklik gösterebilir. Örneğin, birden fazla ilde yer alan okulları kapsayacak bir işbirliği öngörülmesi durumunda, Milli Eğitim Bakanlığı nın ilgili Genel Müdürlüğü ile iletişime geçilip okullar ile işletme arasında eşleştirilme sağlanması doğru tercih olacaktır. Diğer yandan işletme, tanıdığı bir okul ile işbirliği geliştirmek istiyor ise ilk adım olarak doğrudan Okul Müdürlüğü ile de iletişime geçebilir. Bölgedeki okullara ilişkin yeterli bilgi sahibi olunmaması durumunda ise işletmelerin ilk temas noktasının İl Milli Eğitim Müdürlüğü olması, yerel mesleki eğitim olanaklarına hâkim olunması bakımından faydalı olacaktır. Her ne kadar krizin etkileri geride bırakılmış gibi görünse de, ülkemizde hızla artan işsizlik nedeniyle krizin etkilerinin devam ettiğini gözlemliyoruz. Ulusal rekabet gücümüzü artırıp ülkemizin kalkınmasına katkı sağlamak, ancak vasıfsız işgücünün mümkün olduğunca azaltılarak işgücü piyasasının talep ettiği nitelikte işgücü yetiştirilmesiyle mümkün olacaktır. 10 Mustafa V. Koç 11

7 5 Öğrencilere Burs, Staj, 6 İstihdam ve Kişisel-Mesleki Gelişim Desteği Şirketler, insan kaynakları konusunda gerçekleştirmiş oldukları ihtiyaç analizleri ve eşleştikleri okulların olanaklarını gözeterek, mesleki eğitim alan öğrencilerin kişisel ve mesleki eğitimlerine katkıda bulunmak üzere okul ile işbirliği kapsamında öğrencilere ulaşabilir. Gençlerin mesleki eğitimde belirli alanlara yönelmelerini teşvik etmek ve eğitimlerini desteklemek amacıyla burs sağlamak, kişisel gelişimleri için gezi, seminer vb. etkinlikler düzenlemek, kendi bünyelerinde staj olanağı ve istihdam önceliği tanımak, gelecekte o şirketlerde istihdam edilecek çalışanların yetişmesine katkıda bulunur. Şirketlerde Temsilcilerin Belirlenmesi Şirketler, öğrencilere verilecek burs, staj, istihdam gibi destekleri; müfredat geliştirilmesi, laboratuvar kurulumu gibi kurumsal işbirliklerini ve öğrencilerin kişisel ve mesleki gelişimini, stajlarını, öğretmen ve veli ilişkilerini takip edecek, işletmeyle okul arasında köprü kuracak temsilciler belirleyebilir. Belirli bir sayının üzerinde çalışanı olan işletmelerde ise benzer bir takip, usta öğretici veya eğitici personel tarafından üstlenilir. İstekli ve maddi olanakları kısıtlı öğrencilerin bursiyer olarak seçimi, öğrencilerin mesleklere yönlendirilmesi, stajyerlerin işletmelere yerleştirilmesi, mezunların takibi gibi konularda işletmelerdeki temsilciler ile okul yönetimleri arasında başarılı bir işbirliği kurulması, sürecin yönetimi açısından son derece önemlidir. 7 Laboratuvar Kurulumu, Yönetimi 8 ve Eğitici Eğitimleri Şirketler, üretim süreçlerindeki ihtiyaçlara göre okullarda laboratuvar kurabilirler. Kurulumdan sonra teknik donanımının düzenli olarak güncellenmesi ve laboratuvar yönetiminin doğru yapılması okul-işletme eşleştirme uygulamasının sürdürülebilirliğinin vazgeçilmezidir. Laboratuvar kurulması ve yönetimi, okul ile işletme arasında sürekli bir işbirliğini gerektirir. Şirket, okul yönetiminin katılımıyla laboratuvarda öğrenim görecek öğrencileri belirler, eğitim verecek öğretmenlerin güncel eğitici eğitimlerini düzenler ve onlardan gelen geri dönüşlerle birlikte eğitim programını oluşturur. Böylece okullardaki eğitimin, öğrenci profilinin ve teknolojik donanımın kalitesi artarken; işletmeler, şirket kültürünü benimsemiş, istihdama yönelik nitelikli çalışan yetiştirme fırsatını yakalamış olur. Kurulan laboratuvarlarda şirket, okulun eğiticilerinin eğitimlerine destek vererek hizmet içi eğitimleri için fayda sağlayabilir. İşletmelerde Beceri Eğitimi Okulların ve işletmelerin işbirliği, staj konusunda da önem taşımaktadır. Şirketler kendi ihtiyaçlarına göre beceri eğitiminin içeriğini ve süresini belirler, eğitimin verileceği atölyeler kurarlar; teknik donanımlarını sağlar ve eğitici eğitimleri düzenlerler. Kaliteli bir staj görmek, öğrencilerin özgüveni yüksek birer meslek erbabı olarak yetişmesine büyük katkı sağlar. Öğrencilerin mezuniyet sonrasında, okurken staj gördükleri işletmede çalışmaya başlamaları ile okulişletme eşleştirmesinde varılmak istenen en son nokta olan işgücü kalitesi yüksek istihdam hedefine ulaşılmış olunur. Görüyoruz ki, gerekli imkânlar sağlandığında gençlerimiz harika işler ortaya çıkartabiliyorlar. Biz meslek liselerinin ve meslek lisesi öğrencilerimizin potansiyellerine inanıyoruz. Meslek Lisesi Memleket Meselesi kapsamında destek verdiğimiz 8000 öğrencinin, fırsat ve imkânlar sağlandığında neler başarabileceklerini, nasıl bir değişim yaratılabileceğini gördük. Bu nedenle, gönül rahatlığıyla diyoruz ki, bu tarz fırsatların yaygınlaştırılması için özel sektörün attığı her adım, hem şirketler, hem gençlerimiz, hem de tüm toplum nezdinde büyük değişimleri beraberinde getirecektir. 12 Ali Y. Koç 13

8 Şirketler, okul-işletme eşleştirmesi kapsamında yalnız okullarla değil, sanayi ve ticaret odaları, organize sanayi bölgeleri vb. meslek kuruluşlarıyla ve diğer şirketlerle de işbirliği geliştirebilir. Şirketler, kendi istihdam ihtiyaçlarını sanayi ve ticaret odaları vb. meslek kuruluşlarına bildirerek, diğer şirketlerle ve organize sanayi bölgeleriyle işbirliği kurulmasını sağlayabilir. Okullarla işletmelerin iç içe geçmesini sağlamak üzere organize sanayi bölgelerinde atölyeler kurulmasını teşvik edebilirler. Böylelikle, sektörel olarak ihtiyaç duyulan alanlarda maliyetin paylaşılmasına katkı sunabilirler. İŞLETMELERİN MESLEKİ EĞİTİM DESTEĞİNİN MEVZUATTAKİ YERİ 9 Diğer Paydaşlarla İşbirliği 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu nun 18. maddesinde, işletmeler ve meslek okulları arasında işletmelerde mesleki beceri eğitimine yönelik düzenleme mevcuttur. Buna göre, okul müdürünün görevleri arasında; işletmelere beceri eğitimi için gönderilecek öğrencilerin seçiminin yapılmasını sağlamak ve işletmeye bildirmek, işletmelerde yapılan beceri eğitiminde amaçlanan hedeflere ulaşılması için işletme yetkilileri ile işbirliği yapmak, okul ile işletme arasında eğitimde sürekli işbirliğini sağlamak amacıyla yeter sayıda koordinatör öğretmen görevlendirmek, onlara rehberlik etmek ve bu faaliyetleri denetlemek bulunmaktadır. İşletmeler ise, yirmi ve daha fazla personel çalıştırmaları durumunda, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okulu öğrencilerine beceri eğitimi yaptırmak ile yükümlüdür. Bu madde kapsamında on ve daha fazla öğrenciye beceri eğitimi yaptıracak işletmeler, bu amaçla bir eğitim birimi kurmak ve bu birimde, yapılan eğitim için alanında ustalık yeterliliğine sahip ve iş pedagojisi eğitimi almış usta öğretici veya eğitici personel görevlendirmek zorundadır. 14 Mesleki eğitim, toplumun kalkınması için gerekli olan nitelikli insan gücü ihtiyacının karşılanması ve bireylerin potansiyellerini ortaya koymalarına fırsat tanınması açısından kayda değer bir zemin oluşturuyor. Yeni dünya düzeninde; ulusal rekabet gücünü artırmak, kalkınmaya katkı sağlamak ve işsizlikle mücadeleye çözüm bulabilmek için, istihdam ve mesleki eğitim ilişkisinin güçlendirilmesi önemli bir gerekliliktir. Oya Ünlü Kızıl 6111 sayılı yasa ile işverenlere sosyal sigorta prim teşvikleri getirilmiştir. Mesleki yeterlilik belgesi olanlar ile mesleki ve teknik orta/yüksek öğretimi bitirenlerin işverenlerce istihdam edilmesi halinde, 24 aydan 54 aya kadar varan sürelerde, bu kişilerin primleri devletçe karşılanacaktır. Mesleki eğitimi özendirmek için en uzun süreleri kapsayan teşvikler bu gruba ihdas edilmiş bulunmaktadır sayılı İş Kanunu nun 85. maddesinde tarih ve 5763 sayılı Kanunla yapılan değişiklik uyarınca, çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamış işçiler ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamazlar. Söz konusu kanun hükümlerinin uygulanmasına yönelik, 31 Mayıs 2009 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalıştırılacak İşçilerin Mesleki Eğitimlerine Dair Tebliğ de ise Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılacak işçilerin, işe alınmadan önce, mesleki eğitime tabi tutulmaları zorunludur hükmü getirilmiştir. Buna göre işçiler, işe alınmadan önce işverence mesleki eğitime tabi tutulacaklar veya mesleki eğitim almış olanlar arasından seçileceklerdir sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun 10. maddesi kapsamında ise şirketlerin kamu müesseseleri tarafından işletilen meslek liselerine yaptığı ekipman bağış ve yardımları, kurum kazancından indirilebilecek gider olarak dikkate alınabilmektedir. 15

9 II.BÖLÜM: İŞ VE ÜRETİM MESLEKİ EĞİTİM VERİLERİ öğretim yılı itibariyle, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında öğrenci, derslikte eğitim-öğretim görüyor, öğretmen görev yapıyor. Türkiye de yaklaşık 5000 meslek lisesi var. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs 2011 verilerine göre, istihdam edilen yaklaşık 24 milyonluk nüfusun yaklaşık %9,8 i ilkokul mezunu olmayan nüfustan, %55,7 si lise altı eğitimlilerden, %16 sı yüksek öğrenim mezunlarından ve%9,4 ü teknik veya meslek lisesi mezunlarından oluşuyor. TÜİK Mayıs 2011 verilerine göre, meslek liselerinden mezun olanların %11,2 si işsiz. Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumları Mezunlarının İzlenmesi 2010 Yılı Raporu na göre, çalışan beş mesleki ve teknik lise mezunundan birinin herhangi bir sosyal güvencesi yok. Mezunların %23 ü ise asgari ücretin altında ücret almaktadır. SÜRECİNİN BİR PARÇASI OLARAK MESLEKİ EĞİTİM İŞBİRLİĞİ 16 17

10 Bu bölüm, mesleki eğitimin gelişmesine katkıda bulunmak üzere; özel sektör kuruluşları, meslek odaları ve mesleki eğitim kurumları tarafından uygulanan projelerden yararlanarak hazırladığımız kurmaca senaryolardan oluşuyor. Ele aldığımız senaryolarla, mesleki eğitimin gelişmesine katkıda bulunmak üzere yapılabileceklere, bu yolda karşılaşılabilecek zorluklara ve bu zorlukları aşmak üzere alınabilecek tedbirlere yer vermeye çalıştık. Amacımız, burada anlattığımız hayali proje öykülerinin ve benzerlerinin mesleki eğitimin farklı paydaşları tarafından birer başarı hikâyesi olacak şekilde gerçeğe dönüştürülmesi, uygulamaların çoğalması ve yol gösterici olabilmesi. Senaryolardan ilkinde, büyük bir gıda sanayii üreticisinin kendi sektörüne yönelik mesleki eğitimi geliştirme projesi anlatılıyor. İkinci senaryo, yine büyük bir araç sanayii şirketinin stajdan istihdama varana kadarki mesleki eğitim çalışmasını içeriyor. Sonraki iki senaryoda ise iki ayrı KOBİ nin mesleki eğitimi üretim süreçlerine nasıl dahil ettiklerini göreceksiniz. Bir GSM şirketinin, bir turizm firmasının, bir mobilya üreticisinin ve bir boya sanayicisinin senaryolarını özel şirket, Ticaret Odası, Milli Eğitim Bakanlığı işbirliğinde uygulanan kurmaca bir proje öyküsü takip edecek. Son olarak da bir meslek lisesinin giriştiği işbirliği çabasına tanık olacaksınız. Otomotiv, otomotiv yan sanayii, gıda, iletişim, turizm, hizmetler, mobilya, motor, elektrik, kimya ve bilişim gibi alt sektörlerde yapılabilecek A. mesleki eğitim işbirliklerini ele alan proje öykülerinde, aşama aşama karşılaşılan sorunları öne çıkardık ve bu sorunlar karşısında ne tür tedbirler alınabileceğine, projelerin nasıl iyileştirilebileceğine dair çözüm önerileri hazırladık. Senaryolardaki sorun ve ihtiyaç tespitlerimiz, bu yolda ilerleyen her kuruluşun karşılaşabileceği durumlara ve yapılması muhtemel hatalara dayanıyor. Sorun olarak öne çıkardığımız konuların her birinin çözülebilmesi için bu yolda çaba harcanması gerektiğini, sorunlarla karşılaşmadan ve ihtiyaçları görmeden iyileştirme yapmanın pek de mümkün olmadığını düşünüyoruz. Dolayısıyla, bu kurguda yer alan proje öykülerinin benzerlerini yaşamış tüm kuruluşlara; çabaları, sorunlar ve ihtiyaçlar karşısında geliştirdikleri yöntemler ve mesleki eğitime yaptıkları tüm katkılar için teşekkür ediyoruz. Mesleki eğitim alanında işbirliği deneyimlerinizi ve bu deneyimlerden çıkartılan dersleri yaygınlaştırmak üzere sizlerin de hikâyelerinizi adresine bekliyoruz. Senaryolarda kullandığımız kişi, şirket, kuruluş, kent ve okul isimlerinin hayali olduğunu, gerçek isimlerle bir ilişkisi olmadığını dikkate almanızı rica ederiz. Okuyacağınız bu kurmaca proje öykülerinin, mesleki eğitimin gelişimine katkı sağlamak üzere yapacağınız faaliyetlerde ve yürüteceğiniz projelerde yol gösterici olmasını diliyoruz. ÖZEL ŞİRKETLER İÇİN KURGULAR 18 19

11 ÖRNEK 1: ELFSITING GIDA NIN MESLEKİ EĞİTİM DÜNYASI Bu proje öyküsünde görecekleriniz: Bir gıda firması, mesleki eğitime destek olarak gıda sektörüne nasıl katkı sağladı? İşbirliği yapacağı meslek liselerini nasıl belirledi? Burs sistemini nasıl kurdu ve yürüttü? Elfsiting Gıda, ülkenin gıda sanayiine damgasını vurmuş, yarım yüzyıla yaklaşan deneyimiyle sektörün öncü kuruluşlarından biri haline gelmiştir. Elfsiting Gıda ya bağlı üretim alanlarında yaklaşık on bin kişi çalışıyor. Elfsiting Gıda, her yıl bir okul kurarak eğitime katkıda bulunuyor. BU YAKLAŞIMDAKİ SORUN NEDİR? Şirketin mesleki eğitime destek nedeni sektörün genel anlamda mesleki eğitimden geçmiş işgücü ihtiyacına dayanıyordu. Oysa çalışma grubunun önerileri tespit edilen meslek liselerinin fiziki ihtiyaçlarına yönelik yardımları kapsıyor. Şirket mesleki eğitime katki sunacak proje önerisini geliştiriyor Elfsiting Gıda yöneticileri bir sonraki yılın çalışma programını ve yatırım planlarını oluşturmak üzere bir toplantı düzenler. Toplantıda bir sunuş yapan şirketin Kurumsal İletişim Sorumlusu, yeni çalışma yılına yeni bir anlayışla ve farklı bir stratejiyle girilmesi gerektiğini belirtir: Elfsiting Gıda nın eğitime destek çalışmaları okul yaptırmak ve yaptırılan okullara yıllık destek ödemeleri ekseninde gelişiyor. Eğitime destek vizyonu hayırseverlik anlayışından uzaklaşıp somut hedefleri olan, ülke ve sektörün genel yararına yönelik değer üreten ve sürdürülebilirliği olan projelere dönüşmeli. Ardından hazırladığı sektör raporunun çarpıcı kısmını açıklar. Gelecek on yıl için Türkiye gıda sektörünün kalifiye işgücü ihtiyacını rakamlarıyla ortaya koyar. İstihdam edilecek işgücünün teknik yeterliliklerini istenilen üretim standartlarına ulaştırmak için sektörde yer alan şirketlerin vermek zorunda oldukları kurumsal eğitimlerin zaman ve parasal olarak tahmini maliyetini açıklar. Konuşmasının sonunda önerisini gerekçeleriyle birlikte somutlaştırır: Elfsiting Gıda, kaynaklarının bir kısmını mesleki eğitime ve mesleki eğitimin kalitesinin artırılmasına yönelik harcamalıdır. Çünkü gıda sektöründe mesleki eğitimden geçmiş kalifiye işgücüne duyulan ihtiyaç çok kritiktir. Eğer şirketimiz bu konuda öncü olursa, diğer firmaları da peşinden sürükleyecek ve yaratılacak domino etkisiyle sektörde bir iyileşme olacaktır. Öneri yöneticiler tarafından uygun bulunur ve konu ile ilgili bir çalışma grubu oluşturulur. Şirketin bulunduğu adrese en yakın beş meslek lisesinin yöneticileri ile görüşen çalışma grubu iki meslek lisesinin çatısının yenilenmesi, iki liseye ek hizmet binası yapılması ve bir lisenin okul futbol takımına sponsor olunması yönünde öneriler içeren bir rapor hazırlar. NASIL ÇÖZÜLEBİLİR? Mesleki eğitimle ilgili karar aşamasında şirketin sektörel ihtiyaç analizi proje fikrinin temel dayanaklarından biri olmalıdır. Eski verimsiz alışkanlıklar, gerçekliğe uymayan yaklaşımlar ile şirketi, sektörü ve eğitim kurumunu geliştirmeyecek öneriler karar aşamasında elenmelidir. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Çalışma grubu, öncelikle gıda sektörü ile ilgili hangi alanda eğitimli işgücüne ihtiyaç varsa, bunlara yönelik eğitim veren mesleki eğitim kurumlarını ve bu okulların ilgili bölümlerini tespit etmelidir. Şirket yönetim kurulu çalışma grubunun raporunu değerlendirir: Şirket yönetiminin yönlendirmesinden sonra çalışma grubu, Milli Eğitim Bakanlığı Teknik Eğitim Genel Müdürlükleri ile temasa geçer. Tüm meslek liselerinin bölümleri, müfredatları ve coğrafi dağılımları da dahil olmak üzere bir liste çıkartılır. Bu listeden farklı il/ilçelerde gıda sektörünün üretim süreçlerine uygun on iki okul seçilir. Çalışma grubundan bazı üyeler seçilen okulların yeterli olduğunu, daha fazla zaman kaybetmeden hemen yönetime sunulmasını önerir. Ancak bir üye öneriye karşı çıkar. Yapılan ihtiyaç analiziyle seçilecek okulların örtüşmesi gerektiğini belirterek liste üzerinde biraz daha çalışmayı önerir

12 İHTİYAÇ NE? Elfsiting Gıda, meslek liselerinde iyi eğitilmiş kalifiye öğrencilerin mezun olmasını ve bu mezunların sektördeki firmalarda istihdam edilmesini hedefliyor. Dolayısıyla burada iki önemli kritere yanıt aranması gerekiyor: Seçilecek okullar ve bu okullardaki bölümlerin gıda sektörünün üretim süreçlerine uygunluğu tespit edilmeli. İşgücünün sınırlı hareketliliği de düşünülerek, seçilecek okulların ve bu okullardan mezun olacak kalifiye işgücünün coğrafi konumlanışına dikkat edilmeli. Gıda sektörünün yoğun olduğu bölgelerdeki okullara odaklanılmalı. NASIL ÇÖZÜLEBİLİR? Seçilecek okullar için sektörel uyuşma kadar coğrafi unsurların da dikkate alınması gerekiyor. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Çalışma grubu, Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri ile birlikte öncelikle sektörel olarak uyumlu okulları tespit etmeli. Ardından bir harita üzerinde çalışarak coğrafi olarak amaca en uygun okulları bulmalı. Belirlenen okulların yönetimleriyle iletişim kurulup mezun öğrencilerin genel olarak nerelerde çalıştıklarının öğrenilmesi de bu karar açısından faydalı olabilir. Okullar ve işbirliği içeriği belirleniyor Çalışma grubu, sektörel ilgi ve coğrafi yakınlık kriterlerini gözeterek kapsamı, beş okul ve bu okullardaki ilgili yedi bölümde okuyan yüz yirmi beş öğrenci olarak sınırlar. Elfsiting Gıda yönetimi yüz yirmi beş öğrenciye öğrenim süreleri boyunca burs verilmesi, mezunların sektördeki diğer firmalara duyurulması ve işe alınmaları için yardımcı olunması kararını alır. Her okulun ihtiyaç duyacağı miktarın tespit edilmesi ve burs fonunun ayrı ayrı okul yönetimlerine aktarılması konusunda da genel bir görüş birliğine varılır. Öncelikle çalışma grubu temsilcisine burs konusundaki görüşü sorulur. Çalışma grubu temsilcisi, yapılacak parasal yardımın hassas bir konu olduğunu söyler ve burs süreci ve kriterlerinin net şekilde belirlenmesi gerektiğini savunur. İHTİYAÇ NE? Elfsiting Gıda, gıda sektöründe mesleki eğitimden geçmiş kalifiye işgücüne duyulan ihtiyacın karşılanmasına katkıda bulunmak üzere meslek lisesi öğrencilerini gıda sektöründe kendilerini yetiştirmeleri için teşvik etmeyi hedefliyor. Dolayısıyla burs sürecinin üç gerekliliği karşılaması gerekiyor: Burs verilecek öğrencilerin gıda sektörüne yönelik bölümleri seçmelerinin teşvik edilebilmesi için öğrencilerin bölüm seçimi yapmadan bilgilendirilmeleri gerekir. Uygun becerilere ve motivasyona sahip öğrencilerin ilgili bölümlere yönlendirilebilmesi için bursiyer seçimlerinde doğru kriterler belirlenmeli ve kuralları net şekilde belirlenmiş bir burs sistemi oluşturulmalıdır. Ayrıca burs, öğrenciler ve Şirket arasında kurumsal kültür anlamında yakınlaşmayı sağlayacak bir araçtır. Şirketin bu noktada sadece parayı veren taraf olarak görülmesi uygun değildir. NASIL ÇÖZÜLEBİLİR? Milli Eğitim Bakanlığı nda koordinasyondan sorumlu Genel Müdürlük ile temasa geçilerek burs verme isteği iletilmeli ve bu konuda izlenmesi gereken Bakanlık prosedürleri hakkında bilgi alınmalıdır. Neden ve nasıl bir burs sistemi kurmalıyız? soruları göz önünde bulundurulmalıdır. Bursun teşvik olanağı olarak anlamlı olabilmesi için öğrencilerin bölüm seçimi yapmadan 9. sınıfta burs imkânlarından haberdar edilmesi ve bölüm seçiminde bilinçli bir tercih yapmaları sağlanmalıdır. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Burs sisteminin kriterleri ve uyulması gereken kurallar net şekilde belirlenmelidir. Bu sınırlar hazırlanırken başarıyı ödüllendiren, adil ve tartışmaya yol açmayacak bir burs sistemi kurulmalıdır. Bursiyer seçiminde yalnız ders başarısı değil, sektörde yer alan şirketlerin ihtiyaçlarına göre önem kazanan beceri, isteklilik vb. faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Burs yönetimi Şirket te olmalı veya bu sorumluluk okul müdürlükleri ile paylaşılmalıdır. Proje uygulamaya konulduğunda, şirket temsilcilerinin 9. sınıf öğrencilerine bölüm seçimi yapmadan önce şirket tanıtımı yapmaları ile öğrencilerin bölüm seçimi konusunda yönlendirilmesi ve burs olanaklarından faydalanması sağlanacaktır. Öğrenciler burs başvurusu yaparken, ya da kabul işlemlerini yürütürken Şirket ile temas halinde olmalı, kurumun havasını koklamalı ve kurum kültürüyle tanışmalıdır. Tüm bu süreçler ilgili Genel Müdürlük ile imzalanacak protokolün kapsamı içerisinde düşünülmelidir. Şirket okullarla imzalayacağı protokolü ve burs yönetmeliğini hazırlıyor 22 Çalışma grubu, Milli Eğitim Bakanlığı nda ilgili Genel Müdürlük ile Elfsiting Gıda arasındaki işbirliğinin tüm unsurlarını tanımlayan ve burs sistemini tarif eden bir protokol kaleme alır. Bu protokolün bir parçası olarak da burs yönetmeliği hazırlanır. Burs yönetmeliğinde bursiyer olma kriterleri, başvuru işlemleri açık bir biçimde belirlenir ve okul başarısı burs devamlılığı için mutlak şart olarak konur. Burs işlerinin takibi için şirketin İnsan Kaynakları Bölümü görevlendirilir. Elfsiting Gıda, ilgili meslek liselerindeki başarılı öğrencileri burs yöntemiyle destekler. Böylece meslek liselerinin gıda bölümlerine yönelik bir çekim gücü yaratmayı hedefler. Bu durum, gıda bölümlerinin daha fazla sayıda ve daha başarılı mezun vermesine neden olur. Sonuçta sektörün tümü için, yetişmiş nitelikli işgücü sağlanmasına katkıda bulunur. 23

13 ÖRNEK 2: HÜR ARAÇ SANAYİİ İLE STAJDAN İSTİHDAMA Bu proje öyküsünde görecekleriniz: Bir araç sanayii firması staj sistemini nasıl kurdu? Üretim birimleri ve okullar arasında nasıl bir iletişim sağladı? Okul laboratuvarlarını nasıl kurdu ve yürüttü? Stajyer öğrencilerin mezuniyet sonrası istihdamlarını nasıl sağladı? Tüm bu çalışmalar öğrencilerin hayatında ne değiştirdi? Hür Araç Sanayii, küçük bir imalat firması olarak başladığı serüvenine bugün Hür Tarım, Hür Oto ve Hür Kamyon isimli üç dev üretim şirketiyle devam ediyor. Şirketlerde on bine yakın kişi istihdam ediliyor. Şirket, ayrıca yan sanayilerle birlikte ülke ekonomisine önemli katkı sağlıyor. Hür Araç Sanayii, üretim yaptığı bölgedeki, otomotivle ilgili meslek liseleriyle işbirliği yapmayı hedefliyor. Öncelikle, staj konusunda meslek liseleriyle çalışma fikri Hür Araç Sanayii bünyesinde kabul görür. Yönetim bu konuda üretim planlama direktörü Sezer Bey i görevlendirir. Sezer Bey, üretim yapılan bölgelere yakın ilgili meslek liselerini tespit ederek yönetimleriyle temasa geçer. Staj desteği şekilleniyor Sezer Bey, konu üzerinde çalışırken, Hür Tarım, Hür Oto ve Hür Kamyon un üretim sorumlularıyla da görüşür. Konunun basit biçimde okullardan öğrenci seçilmesi ve üretim şirketlerine yollanması şeklinde olmadığını anlar; çünkü öğrenciler staj süresince Hür Araç Sanayii bünyesine bir çalışanmışçasına katılacaklardır. Üretim şirketlerinin ihtiyaçları doğrultusunda en uygun öğrencilerin seçilmesi, bu öğrencilerin staj süreçlerinin verimli yönetilmesi, staj süresince iş güvenliği konusunun takip edilmesi gerekmektedir. Sezer Bey, bu süreci uygun biçimde yürütecek bir organizasyona ihtiyaç olacağını düşünür. İHTİYAÇ NE? Staj, Şirket in sadece ana merkezinde değil, bizzat üretimle ilgili bölümlerinde yürüyecek bir süreçtir. Dolayısıyla üretim sürecinde stajyer ihtiyacı ile bu ihtiyaca uygun olacak öğrencilerin eşleştirilmesi gerekmektedir. Bu sıradan bir eşleştirme de olmayacak, öğrenciler üretim birimlerinde uygun görülecek üretim süreçlerine katılacaklardır. Öğrencilerin staj süreçlerinin izlenmesi, raporlanması, ihtiyaçlarının tespit edilmesi, çıkacak olası sorunların çözülmesi, okul yönetimleriyle irtibat halinde olunması gerekmektedir. NASIL ÇÖZÜLEBİLİR? Yeni durum; iletişim, yönlendirme ve uyumlulaştırma süreçlerini içeren yeni bir uygulamanın yürütülmesini gerektirmektedir. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Şirket yönetimi; üretim birimleri, okul yönetimleri ve öğrencilerden oluşan bir dünya ile karşı karşıyadır. Bu dünyanın sayılan unsurları arasında iletişimi ve eşgüdümü sağlayacak bir mekanizma kurulacak ve bu mekanizma üzerinden okulların ve öğrencilerin staj ihtiyacı ve şirketlerin bunlara vereceği yanıtlar eşleştirilecektir. Yine bu mekanizma yardımıyla okul ve üretim birimleri arasında sağlıklı bilgi alışverişine dayalı bir bağ kurulacak, gelecekte yaşanacak yeni gelişmeler bu iletişim kanalıyla her iki tarafa da taşınabilecektir. Hür Araç Sanayii ne bağlı üretim şirketleri ve okullar arasında eşleştirmeler başlıyor Öğrencilere staj imkânı sağlayacak üç üretim şirketinin (Hür Tarım, Hür Oto ve Hür Kamyon) birer temsilcisinin de katılımı ile bir Çalışma Grubu oluşturulur. Çalışma Grubu, bir direktör ile Hür Araç Sanayii yönetimine karşı sorumludur. Çalışma grubundaki şirket temsilcileri, şirketlerinin stajyer ihtiyaçlarını, protokol imzalanan okul yönetimleriyle koordinasyon içinde gidermekle görevlendirilir; okul yönetimleri ve bursiyer öğrenciler ile iletişim içinde olurlar ve gerekli bilgileri koordinatöre aktarırlar. Hür Araç Sanayii, her bir şirketinin ilgili tesisleri ile eşleştirilen 3 meslek lisesinin ilgili bölümlerinden iki yüz elli öğrenciye her yıl Hür Tarım, Hür Oto ve Hür Kamyon bünyesinde sağlıklı ve başarılı bir staj imkânı sağlar

14 Yeni bir durum: Kırlangıçlar Meslek Lisesi nde motor laboratuvarı Hür Araç Sanayii ne bağlı Hür Oto Firması nın şirket sorumlusu, sorumlu olduğu Kırlangıçlar Meslek Lisesi nde motor laboratuvarının olmadığını, öğrencilerin motor derslerini daha çok teorik düzeyde ve yetersiz donanımlarla aldıklarını fark eder. Bu eksiklik, staj yapan öğrencilerin yetkinliklerinde de gözlenir. Öğrenciler bu önemli üretim süreci konusunda yetersizdir. Mezun olduklarında istihdam edilmesi düşünülen öğrencilerin ayrıca uzun bir mesleki eğitime tabi tutulması kaçınılmazdır. Konu, Okul-İşletme Eşgüdüm Direktörü aracılığıyla Hür Araç Sanayii yönetimine iletilir. Şirket Temsilcisi nin yönetime verdiği raporun en can alıcı kısmı şöyledir: Kurulmasını teklif ettiğimiz motor laboratuvarının yaklaşık 50 bin Euro luk bir maliyeti olacaktır. Ancak konuya farklı bir açıdan yaklaşmakta fayda var. Bu laboratuvarı yılda 50 öğrenci kullanacak. Bu öğrencilerin 30 unu biz istihdam etmeyi arzuluyoruz. Eğer bu modern eğitimi almazlarsa mezun olduklarında istihdam edilecekleri işletmelerde en az üç ay eğitim almak zorunda kalacaklar. Bir çalışanın üç aylık zorunlu eğitim maliyeti ortalama 1500 Euro yu geçiyor. Ayrıca, bu süre boyunca üretimden uzak kalma gibi bir maliyet de var. Bunu bir kenara bırakıp sadece işyerinde eğitim masrafı ile laboratuvar masrafını kıyasladığımızda, neredeyse ilk senede maliyetler başa baş noktasına geliyor. Laboratuvardan her yıl nitelikli istihdam ihtiyacımızı karşılayacağımızı ve sektöre de nitelikli işgücü sağlayacağımızı düşündüğümüzde hem kendimiz, hem sektörümüz, hem de ülkemiz için katkı sağlamış oluyoruz. Hür Araç Sanayii, Kırlangıçlar Meslek Lisesi ne modern bir motor laboratuvarı kurma kararı alır. Okul yönetimiyle birlikte çalışılarak motor laboratuvarı kurulması için gerekenler tespit edilir. Bu belirleme sürecinde Hür Oto nun üretim mühendisleri ve deneyimli çalışanları da görev alır. Laboratuvarın kurulacağı yer özenle tespit edilir. Okul bahçesinde, güney doğuya bakan bir konum bulunur. Böylelikle sabah erkenden ders başı yapacak öğrencilerin bol güneşli bir ortamda çalışması planlanır. Ayrıca eğitim alanına, sunum ve toplu ders anlatımı için küçük bir derslik kurulması da öngörülür. Ertesi yıl, son teknoloji ürünü donanımlarıyla laboratuvar kurulur ve okul yönetimine teslim edilir. Laboratuvar kullanıma açıldıktan sonra Hür Oto şirket temsilcisi süreci yakından izler. Şirket temsilcisi bir süre sonra, laboratuvarla ilgili sorunlara şahit olmaya başlar. Öncelikle ciddi bir yatırımla kurulan donanımın dikkatsizce kullanıldığını fark eder. Laboratuvarda görev yapan eğiticilerin yeni teknoloji konusunda bilgi eksiklikleri vardır. Ayrıca laboratuvar kullanımı konusunda disiplinsizlik de göze çarpmaktadır BU YAKLAŞIMDAKİ SORUN NEDİR? Laboratuvar kurmak gibi maliyetli bir yatırımı anahtar teslimi şeklinde devretmek belli riskleri de beraberinde getirir. Laboratuvarları kullandıracak eğiticilerin bilgi düzeyi önemlidir. Öğrencilerin laboratuvarı kullanma biçimleri laboratuvarın etkinliğini belirler. Ayrıca laboratuvarlar teknolojik yenilikleri izleyebilmelidir. Yeni teknolojilerin uygulanmadığı ders ortamında eğitimin güncelliği söz konusu olmaz. NASIL ÇÖZÜLEBİLİR? Yaşayan ve işlerliği olması gereken organizmalar olan laboratuvarlar okulların bina, derslik, kantin gibi basit bir fiziki altyapı unsuru olarak düşünülemez. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Laboratuvarın kullanımı ve yönetiminde Şirket -ve dolayısıyla Hür Araç Sanayii- destek vermelidir. Laboratuvar kurarak okul yönetimine anahtar teslimi şeklinde devretmek yeterli olamaz. Bu eğitim birimlerinin nasıl yönetileceği, nasıl işler halde tutulacağı okul yönetimiyle birlikte belirlenerek taraflar arasında imzalanacak bir protokol ile düzenlenmelidir. Laboratuvardan sorumlu öğretmenler belirlenmeli, bu eğiticiler gerekli eğitimlerden geçirilmelidir. Sorumlu öğretmenler ve şirket sorumluları sürekli iletişim halinde olmalı, ortaya çıkan yeni ihtiyaçlar bu kanal yardımıyla giderilmelidir. Şirket temsilcisinin önerisiyle, öncelikle Kırlangıçlar Meslek Lisesinden ilgili bir öğretmen okul yönetiminin de onayı ile laboratuvar sorumlusu olarak seçilir. Sorumlu öğretmenin Şirket tarafından eğitici eğitiminden geçirilerek laboratuvara hâkim olması sağlanır. Laboratuvarın öğrenciler tarafından kullanılma şartları belirlenir. Motor laboratuvarını kullanacak başarılı, yetenekli ve istekli öğrenciler belirlenir. Sorumlu öğretmenin laboratuvarla ilgili eksikleri düzenli olarak iletmesi istenir. Ayrıca şirket temsilcisi ve laboratuvardan sorumlu öğretmen yıl boyunca yeni teknolojileri izleyip, bunları laboratuvara kazandırmak üzere birlikte çalışır. Hür Tarım ın yeni stratejisi Hür Araç Sanayii bünyesinde faaliyet gösteren Hür Tarım, tarım araçları imalatı, satışı ve servisine dayalı bir şirkettir. Bu şirket, Şimal Yıldızı Meslek Lisesi ile işbirliği içindedir. İmalat süreçlerinde öğrencilere staj imkânı sağlamaktadır. Hür Tarım yönetimi, gelecek dönem için, özellikle satış ağına yönelik yeni bir insan kaynakları hamlesi düşünür. Satış ağında çalışacak, meslek lisesi çıkışlı personelin aynı zamanda satış teknikleri, müşteri ilişkileri, iletişim ve beden dili gibi konularda eğitimli olmasını ister. Bu konuda Şimal Yıldızı Meslek Lisesi nden bünyesine aldığı stajyer öğrencilere ilave eğitimler vermeyi düşünür

15 İHTİYAÇ NE? Stajla başlayan ve satış fonksiyonuna özel bir eğitim, yeterli süreyi kapsayamadığı için eksik kalabilir ya da şirket içinde kullanılan mevcut eğitim programları bu yaş grubuna uygun olmayabilir. NASIL ÇÖZÜLEBİLİR? Şirket, eğitimleri doğru yaş gruplarına ve staj süreçlerine uygun şekilde önceden yapılandırmalıdır. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Şirket, ilgili bölümlerde okuyan öğrencilere yapacağı bir sunuşla, şirketin satış ağında çalışmanın avantajlarını anlatabilir. İstekli bir öğrenci grubuna ulaşılması durumunda, eğitim programının süresine ve eğitimin verilmesinin uygun olacağı seneye göre yürüteceği bir eğitim planı yapabilir. Şirket içi eğitimciler ve rehber öğretmenler eğitim içeriklerinin belirlenmesinde ortak çalışarak eğitimlerin ilgili yaş grubuna uygun hale getirilmesi sürecine destek sağlayabilirler. İHTİYAÇ NE? Mezun öğrencilerin istihdamında nasıl bir yöntem izleneceği belirlenmeli. İşe alma aşamasında öğrencilerin staj ve eğitim performansları gözetilmeli. NASIL ÇÖZÜLEBİLİR? Bursiyer ve stajyer öğrencilerin istihdam konusunda bir adım önde olduklarını hissetmeleri olumlu bir durumdur. Ancak bunun bir ayrıcalık olmadığını, gerekli diğer şartları da taşımak zorunda olduklarını bilmeliler. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Şirket temsilcileri her bursiyer ve stajyer öğrenci için belli kriterlere göre değerlendirme notları tutarlar. İş başvurusunda bulunan öğrencilerin seçim sürecinde bu değerlendirmeler gözetilir. Değerlendirme sürecinin nasıl işlediği, en başından öğrencilere anlatılır. Öğrenciler, olumlu performanslarının gelecekteki istihdamlarında belirleyici olacağını bilir. Hür Tarım, Şimal Yıldızı Meslek Lisesi ile uyguladığı mevcut staj programına ilaveten satış fonksiyonu ile ilgili 1 yıllık bir eğitim tasarlar. İlgi gösteren 11. sınıf öğrencileri arasından seçilecek on öğrenciye lise son sınıfta bu eğitimi vermeyi, bu öğrencilerin arasından gereken yetkinliğe ulaşarak mezun olan beş meslek liseliyi satış kadrolarına almayı hedefler. İstihdam gündeme geliyor! Hür Araç Sanayii, üç şirketi ile yürüttüğü, dört yıl süren mesleki eğitimle ilgili projesiyle, 1000 meslek lisesi öğrencisine staj imkânı sağlar. Ayrıca, Kırlangıçlar Meslek Lisesi Motor Bölümü nde okuyan 200 öğrenci modern motor laboratuvarında eğitimler alır. Şimal Yıldızı Meslek Lisesi nde okuyan ve Hür Tarım ın satış kanallarında çalışmak isteyen 40 öğrenci ilgili eğitimleri alır. Hür Araç Sanayii, öğrencilerle ilişkisini bu faaliyetlerle sınırlamaz. Her yıl, yeni katılan stajyer öğrencilerin, üç gün misafir edilerek Hür Araç Sanayii nin tüm şirketlerini gezmeleri ve kurumsal yapıyı tanımaları sağlanır. Şirketin üst düzey yöneticilerinin de katıldığı çeşitli etkinlikler ve atölye çalışmaları yapılır. Ayrıca, her yıl açılan proje yarışmaları ile girişimcilik, proje geliştirme, sorumlu vatandaşlık gibi, günümüzde iş dünyasının çalışanlarından beklediği özellikler geliştirilir. Bu konularda öğrencilerin kapasitelerini geliştirmek üzere çeşitli Sivil Toplum Kuruluşları yla işbirlikleri kurularak eğitimler düzenlenir. Hür Araç Sanayii, mezunlara bünyesindeki açık pozisyonlar doğrultusunda istihdam olanağı sunmayı planlar. Okullara duyuru yapılır. Mezun öğrencilerden 100 ü, Hür Araç Sanayii nin ilgili şirketlerinde çalışmak için başvuruda bulunur. Öğrencilerin okul başarı durumu, staj performans değerlendirmeleri, nihai beceri sınamaları sonucunda çıtayı geçen öğrenciler belirlenir. Hür Araç Sanayii, eğitimi ve yetiştirilmesi ile yakından ilgilendiği 90 meslek lisesi mezunu öğrenciyi bünyesinde istihdam eder

16 ERCÜMENT K NIN HAYATINDA NELER DEĞİŞTİ? Hür Araç Sanayii nin mesleki eğitime destek verme süreci, sadece şirkete ve sektöre olumlu katkılarla sınırlı kalmadı. Aslında, belki de en büyük etkiyi öğrenciler kendi yaşamlarında gördüler. İşte onlardan birinin, Ercüment K nın hikâyesi... Ercüment K, Kırlangıçlar Meslek Lisesi Motor Bölümü öğrencisidir. Hür Araç Sanayii nin okuluna modern bir motor laboratuvarı kurmasıyla hayatı kökten değişir. Ercüment, laboratuvarın inşası sırasında öğretmenlerinden, burada ancak başarılı öğrencilerin eğitim alabileceğini öğrenir. Bu nedenle derslerine o yıl çok asılır. Motor laboratuvarında eğitim almayı hak eden Ercüment, orada da çalışkanlığı ve azmiyle dikkat çeker. Sorumlu öğretmeni, Ercüment i Hür Oto nun şirket temsilcisine tavsiye eder. Ercüment, kaporta kaynağı sürecinde, iki kişinin yaptığı bir işin, farklı açılarla çalışılarak bir kişi tarafından yapılabileceği konusunda bir fikir üretir. Ercüment yarışmada dereceye giremez; ama gayreti, üretim sürecindeki usta işçilerin dikkatini çeker. Staj dosyasına Ercüment in performansı not olarak düşülür. Ercüment ertesi yıl mezun olduğunda, okul panosunda Hür Araç Sanayii nin iş ilanını görür. Şimdi Ercüment K, Hür Oto Kaynak Bölümü nde çalışıyor. Hâlâ öğrenciyken önerdiği fikri geliştirmeye uğraşıyor ve usta işçilerin dediğine göre, başarıya şimdi çok yakın. Ercüment yıl sonunda, Hür Oto da staj yapma imkânı kazanır. Ercüment, staj yaptığı bölümde uygulanan kaynak sistemini öğrenirken, bir yandan da üretim sürecindeki aşamaları inceler. O yıl Hür Araç Sanayii, staj yapan öğrenciler arasında bir yarışma açar. Stajyer öğrencilerden, çalıştıkları üretim sürecini daha verimli hale getirmeleri için fikirler istenir

17 ÖRNEK 3: SALUS SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş NİN SIRA DIŞI MESLEKİ EĞİTİM STRATEJİSİ Bu proje öyküsünde görecekleriniz: Bir sağlık firması mesleki eğitim konusunda nasıl çalışıyor? Milli Eğitim Bakanlığı yeni bir müfredatı nasıl onaylıyor? Salus Sağlık Hizmetleri A.Ş sağlık sektöründe yeni bir yatırıma girişir. Kent dışında, modern bir kampüste, 60 yaş üstü hasta ve misafirlere yönelik bir sağlık merkezi kurmayı planlar. Şirket; sağlık kompleksinde doktor ve hemşirelerin dışında ihtiyaç duyacağı sağlık teknisyenleri, uzman hasta ve yaşlı bakım elemanı ihtiyacı için arayışa girer. Faaliyet gösterdiği ilin Milli Eğitim Müdürlüğü ile temasa geçerek uygun olan Kanatsız Melekler Sağlık Meslek Lisesi ni belirler. Kanatsız Melekler Meslek Lisesi ile yapılan görüşmeler sonucunda, Salus un ihtiyaç duyacağı işgücünün niteliği açısından okuldaki eğitim müfredatının eksik olduğu anlaşılır. Milli Eğitim Bakanlığı ile temas kurulur. Kanatsız Melekler Sağlık Meslek Lisesi eğitim müfredatına Yaşlı Bakımı, Yaşlılara Acil Yardım Yöntemleri, Stres Yönetimi, Zor Kişiliklerle İletişim gibi derslerin eklenmesi sağlanır. Salus Şirketi, belirli bir süre boyunca yeni müfredata uygun biçimde Meslek Lisesi öğretmenlerini yeniden eğitime tabi tutarak yetiştirir. Ders donanım malzemelerini hazırlayarak okul yönetimine teslim eder. Ertesi yıldan itibaren Şirket in ihtiyaç duyacağı bakım personelinin gerekli eğitimleri alması sağlanır. Ayrıca, seçilen öğrencilere Şirket in diğer hastanelerinde staj olanağı verilir. Stajyer öğrenciler hem mesleki becerilerini geliştirir, hem de şirket kültürünü öğrenirler. Salus Şirketi yıl sonunda eğiticilerin eğitimi, ders içeriklerini kapsayan eğitim materyallerinin hazırlanmasıyla oluşan maliyetlerini inceler. Bu işler için yaklaşık 2 bin dolar harcanmıştır. Eğer bu öğrenciler yeni müfredata göre eğitilmeselerdi şirketin katlanmak zorunda olacağı maliyetin bundan en az iki kat daha yüksek olacağı anlaşılır. Aynı zamanda, bu yeni durum Kanatsız Melekler Sağlık Meslek Lisesi mezunlarına da genel olarak fayda getirmiştir. Salus dışında sektör şirketlerinde işe yerleşen mezunlar, yeni müfredat eğitimleri nedeniyle daha yüksek ücretlerle, daha kısa zamanda istihdam edilmiştir. İHTİYAÇ NE? Yeni bir müfredat içeriği oluşturmak Şirket in ihtiyaçlarını çözmeye yetmeyecek, büyük olasılıkla yeni sorunları da aşmak gerekecektir. Yeni müfredat ile birlikte eğiticilerin eğitimi, ders içeriklerini kapsayan eğitim materyallerinin hazırlanması ve öğrencilere dağıtılması gibi ihtiyaçlar da ortaya çıkacaktır. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Öğretmen kadrosunun, müfredata eklenen yeni konulara göre eğitilmesi sağlanmalı. Öğretmenlerin bu işbirliğini sahiplenmesi hedeflenmeli. Bu konuda Milli Eğitim Bakanlığı ile yakın temas halinde olunmalı, işbirliği olanakları geliştirilmeli

18 ÖRNEK 4: ÇELİKBİLEK OTOMOTİV ATÖLYE KURUYOR Bu proje öyküsünde görecekleriniz: Bir KOBİ nasıl mesleki eğitim konusuna eğiliyor? Atölye neden ve nasıl kurulmalı? Firma, Güçlü Eller Endüstri Meslek Lisesi ile yeniden görüşür. Gazaltı kaynakçılığı eğitimi için gereken ihtiyaçlar belirlenir. Öğrencilerin, öncelikle kaynakçılıkla ilgili el becerilerini geliştirecekleri ve yeni teknolojiyi izleyecekleri bir atölyeye ihtiyaçları vardır. Firma bir atölye kurmaya karar verir. Evet, ama bu atölye nerede kurulmalıdır? Çelikbilek Otomotiv, Güzelbahçe Organize Sanayi Bölgesi nde faaliyet gösteren, 50 çalışanlı bir KOBİ dir. Otomotiv endüstrisine yan sanayi alanında destek veren Şirket, önemli büyük firmaların tedarikçisidir. Firma, iş kalitesiyle kendi bölgesinin yükselen yıldızıdır. Her yıl yükselen iş ve üretim grafiğiyle Firma, yetişmiş işgücü ihtiyacını daha şiddetle hissetmeye başlar. Özellikle gazaltı kaynakçılığı konusunda yetişmiş işgücü sıkıntısı belirir. Firma bu ihtiyacı, işe aldığı vasıfsız işgücünü kendi üretim sürecinde usta-çırak ilişkisi içinde değerlendirerek çözmeye çalışır. Ancak orta vadede bunun efektif bir çözüm olmayacağı ortadadır. İHTİYAÇ NE? KOBİ ölçeğinde firmalar için eğitimli işgücüne coğrafi yakınlık daha kritik bir önem arz eder. İşbirliğine gireceği mesleki eğitim okulundan mezun olacak öğrencileri hızla üretim sürecine dahil etmek KOBİ ler için çok önemlidir. NASIL ÇÖZÜLEBİLİR? KOBİ ler için zaman ve maliyet daha kritik meseleler haline gelebilir. Bir KOBİ, en uygun çözüme, hızla ulaşmak isteyecektir. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Öncelikle KOBİ ye coğrafi olarak uzak olan meslek liseleri elenmelidir. Firma; donanım, öğrenci ve öğretmen niteliği açısından amaçlarına en uygun, fiziki olarak da kendine en yakın olan okul(lar)la işbirliğine gitmelidir Firma, Güzelbahçe Sanayi ve Ticaret Odası nın yönlendirmesiyle bölgeye en yakın Güçlü Eller Endüstri Meslek Lisesi ile temas kurar. Ancak bu lisede Gazaltı Kaynakçılığı Bölümü yeterli donanıma sahip değildir. Firma önce başka ilçelerdeki meslek liselerini araştırmaya başlar. Ancak kendi ölçeğini göz önüne alarak başka bir çözüm yolu düşünmeye başlar. İHTİYAÇ NE? Bu soru, KOBİ ölçeğinde bir firma için yanıtlanması gereken önemli bir sorudur. Okul bünyesinde kurulacak bir atölyeden eğitim alacak öğrencilerin Firma da istihdam edilmesi en az iki yıl alacaktır. Oysa Firma, yapacağı yatırımın sonuçlarından daha hızlı yararlanmak ister. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Gazaltı kaynak atölyesi Firma bünyesinde kurulabilir. Böylelikle öğrenciler stajlarını burada gerçekleştirirken, Firma kısa vade ihtiyaçları için işe alacağı diğer personeli burada eğitebilir. Ayrıca mevcut personelini ihtiyaç duyduğu anda bu atölyede eğitime sokabilir. Çalışanlar ve çalışacak işçi adayları öncelikle bu atölyede eğitileceği için iş süreçlerinde meydana gelecek zaman kaybı ve iş kazaları riski de minimuma iner. Çelikbilek Firması, fabrika bünyesinde on kişinin aynı anda eğitim görebileceği bir gazaltı kaynak atölyesi kurar. En tecrübeli ustabaşı atölyenin sorumlu öğretmeni seçilir. Güçlü Eller Endüstri Meslek Lisesi Kaynakçılık Bölümü öğrencileri bu atölyede stajlarını gerçekleştirirler. Ayrıca, her öğrenci için bir staj kartı hazırlanır. Bu karta eğitmen tarafından öğrencilerin yetenekleri ve iş performansları konusunda notlar düşülür. Kartlar ilerideki iş başvuruları için saklanır. Firma işe aldığı yeni personelini de üretim sürecine sokmadan önce bu atölyede eğitir. Böylelikle zaman ve iş kaybını en aza indirir. Çelikbilek firması, beş yıl boyunca, staj sürecinde 400 ü aşkın öğrenciye gazaltı kaynakçılığı eğitimi verir. Bu öğrencilerden 115 i firma bünyesinde istihdam edilir. Ayrıca bu süre zarfında dışarıdan alınan 100 e yakın personel, iş süreçlerine girmeden bu eğitimden geçer. Firmanın bu beş yıllık eğitim, iş ve zaman kaybı maliyetleri ile atölye kurulum maliyetleri başa baş gelir. Başka bir deyişle, atölye beş yılda kendini amorti etmiştir. Ayrıca, bu süre zarfında iş kazaları %100 oranında azalır. Firma, bölgenin iş güvenliği en yüksek işletmesi seçilerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından örnek listeye alınır

19 ÖRNEK 5: HİSCELL GSM FİRMASI YENİ TEKNOLOJİYE MESLEKİ EĞİTİMLE GEÇİYOR Bu proje öyküsünde görecekleriniz: Bir teknoloji şirketi mesleki eğitimi desteklerken yeni üretim süreçlerine nasıl adapte olur? BU YAKLAŞIMDAKİ SORUN NEDİR? Eğitim Bölümü, yaptığı inceleme sonucu, çeşitli meslek liselerinin elektronik bölümlerinin eğitim kalitesinin yüksek olduğunu belirler. Ancak bir sorunla karşılaşır: Meslek liselerinin elektronik bölümlerinde güneş yoluyla enerji elde edilmesi ve bunun GSM şebekesi standartlarında kullanılması ile ilgili eğitim verilmemektedir. HisCell, hem ilklerle anılan bir GSM operatörü olması, hem de hızla artan bir pazar payına sahip olması nedeniyle dikkatleri üzerinde toplayan bir şirkettir. HisCell in başarısının altında yatan önemli unsurlardan biri de inovasyon sürecine yatırım yapmasıdır. Şirket, beş yıllık yeni yatırım döneminde maliyetlerini düşürmek için alternatif enerji kullanımına ağırlık vermeyi planlar. Şirkete mali bir yük getiren baz istasyonlarının elektrik tüketimini karşılamak için güneş panellerinden faydalanmaya karar verilir. Böylelikle elektrik maliyetlerinin düşürülmesi ve baz istasyonlarının ülkenin dört bir yanına yaygınlaştırılması hedeflenir. Şirketin bu planını gerçekleştirmesi için güneş enerjisiyle çalışan baz istasyonlarının işler halde tutulması, gereken periyodik bakımlarının yapılması ve gerçekleşen arızaların hızla giderilmesi gereklidir. Ayrıca Şirketin, gelecek beş yıl içinde kendi bakım personelinin tamamını ve her yıl işe alacağı yeni personeli gelişen teknolojiye uygun olarak eğitmesi de bir zorunluluk olarak ortaya çıkar. Şirket yönetimi, yeni durumla ilgili Eğitim ve Teknik İşler bölümlerini görevlendirir ve bir plan hazırlamalarını ister. Teknik İşler Bölümü, gelecek beş yıl içinde yeni teknolojiye uygun yetişmiş kaç personele ihtiyaç duyulacağını hesaplar. Şirketin yeni yatırımla kazanacağı büyüme trendi ile emekli olacak ve ayrılacak olası personel sayısı göz önüne alındığında, önemli sayıda yeni personele ihtiyaç duyulacağı ortaya çıkar. Eğitim Bölümü ise yeni alınacak personelin kurum içinde eğitimi için gereken ihtiyaçları belirlemeye çalışır. Eğitim Bölümü, eğitimlerin merkezi biçimde yapılması gerektiğini düşünür. Şirket merkezinde kurulacak bir eğitim istasyonunda mevcut ve yeni alınacak personelin eğitilmesi ve aynı zamanda çeşitli baz istasyonlarında uygulama sürecinden geçirilmesi fikri gelişir. Şirket Yönetimi ise maliyetli olacak bu çözüm yerine başka alternatiflerin araştırılmasını, özellikle mesleki eğitim kurumlarıyla temas kurulmasını ister. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? Elektronik eğitimi konusunda iyi okulların tespit edilmiş olması Şirket için bir avantajdır. Müfredat eksikliğinin giderilmesi için bu tür konularda son derece yapıcı ve kolaylaştırıcı olduğu bilinen Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliğine gidilmelidir. Şirket yönetimi Milli Eğitim Bakanlığı ile temasa geçerek, tespit ettiği okullarda ihtiyaç duyduğu müfredatın uygulanması ile ilgili olarak görüşmeler yürütür. Müfredat içeriğinin hazırlanması, ders dokümanlarının oluşturulması ve çoğaltılması, eğitici eğitimi gibi konuları üsteleneceğini beyan eden Şirket ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında bir protokol imzalanır. HisCell in talebi doğrultusunda, baz istasyonu ağlarının yoğunluğu da dikkate alınarak belirlenen yedi pilot okulun ilgili bölümlerinde Güneş Enerjisi ve GSM Baz İstasyonları adı altında yeni bir ders açılır. HisCell, eğitimin teknik altyapısını Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği halinde kurar. Doküman ve donanım sağlar. Eğitmenler eğitici eğitiminden geçirilir. Her okul için bir şirket temsilcisi atanır. Bu temsilciler ders süreçlerini izlerler ve gerekli önerilerde bulunurlar. Ayrıca dersi alan öğrencilerden istekli olanlar ve belli bir başarıyı tutturmuş olanlar, yaz döneminde HisCell de yaz stajı hakkı kazanırlar. Şirket temsilcileri stajyer öğrencileri izlerler ve performanslarını bir not çizelgesiyle belgelerler. Aynı zamanda, protokol gereği HisCell in halihazırdaki teknik personeli, akşam saatlerinde ve hafta sonlarında modüler olarak yeni teknoloji eğitiminden geçerler. Bu eğitimler seçilen okulların derslik ve atölyelerinde ilgili okul öğretmenlerince verilir. Eğitmenlerin fazla mesaileri Şirket tarafından karşılanır. Böylelikle hem Şirket yeni alacağı personeli meslek liselerinden yetişmiş biçimde almış olur, hem de mevcut personelinin kısa vadedeki eğitim ihtiyacını karşılar

20 ÖRNEK 6: JETRO TOUR YENİ PAZARINA MESLEKİ EĞİTİMLE YÖNELİYOR Bu proje öyküsünde görecekleriniz: Bir turizm şirketi mesleki eğitimi destekleyerek nasıl pazar avantajı sağlar? Jetro Tour, hızla büyüyen turizm sektörünün genç ve dinamik şirketlerinden biridir. Şirketin Güney Amerika pazarına yönelmek için bir süredir devam eden çalışmaları olgunlaşmaya başlamıştır. Şirket Yönetimi, gelecek yıllarda bu pazarda yer almayı stratejik bir karar olarak alır ve Jetro Tour Dış Operasyonlar Bölümü nü yeniden yapılandırmayı düşünür. Özellikle İspanyolca bilen, tur ve rezervasyon işlemleri konusunda deneyimli çalışanlara olan ihtiyaç belirginleşir. BU YAKLAŞIMDAKİ SORUN NEDİR? İspanyol Dili ve Edebiyatı mezunu öğrenciler Şirket için ne derece uygun olacaktır? Öncelikle, bu öğrenciler turizm nosyonu taşıyan bir eğitimden geçmemiştir; dolayısıyla sektörel motivasyonları düşüktür. Hızlı hareket etmek isteyen Şirket, faaliyet gösterdiği ildeki Çınar Üniversitesi ile temasa geçerek, İspanyolca Dili ve Edebiyatı Bölümü nde okuyan son sınıf öğrencilerine sunuşlar yapmayı ve kendileriyle çalışmayı düşünecek öğrencileri mezuniyetlerini takiben üç aylık bir eğitimden geçirdikten sonra iş süreçlerine dahil etmeyi düşünür. Verilecek iç eğitimlerden ne kadar sonuç alınacağı belirsizdir. Jetro Tour Şirketi, Çınar Üniversitesi Turizm Meslek Yüksek Okulu yönetimiyle temas kurar. Okul, eğitim kalitesi açısından istenilen standartlardadır; ancak İspanyolca dil eğitimi verilmemektedir. Bunun üzerine Şirket ve Okul arasında bir protokol imzalanır. Protokole göre, Meslek Yüksek Okulu son sınıf öğrencileri arasında bir sınav yapılacaktır. Sınavı geçen ve Şirket le çalışmayı isteyen öğrenciler, stajlarını Şirket bünyesinde yapacaktır. Ardından Şirket in desteğiyle yoğunlaştırılmış İş İspanyolcası eğitimine tabii tutulacaklardır. Bu aşamayı da başarıyla geçen mezun öğrenciler Şirket bünyesinde istihdam edilecektir. Şirket, daha uzun vadedeki işgücü açığını kapatmak için, okul yönetiminden İspanyolca seçmeli ders koymasını da talep eder. İspanyolca seçmeli ders alacak öğrencilere burs ve staj imkânı verileceği konusunda yönetimle anlaşan Şirket, ayrıca her yıl firma tanıtımı yapmak üzere okulda stand açmaya da karar verir. Şirketin Çınar Üniversitesi nden talep ettiği İspanyolca seçmeli dersin meyveleri iki yıl sonra alınmaya başlanır. 3. ve 4. sınıfta seçmeli İspanyolca eğitiminden geçmiş mezun öğrenciler, Şirket bünyesinde ve Şirketin herhangi bir maliyete katlanmasına gerek kalmadan istihdam edilmeye başlanır. Öte yandan, mezun öğrencilerin bir kısmı ileri İspanyolca dersleri alıp rehber olarak çalışmaya başlarlar. Şirketin bu girişimi piyasada İspanyolca bilen yetişmiş insan sayısında bir artışa yol açar ve turizm sektörünün geneli için pozitif bir etkisi olur. BU AŞAMADA NE YAPILMALI? İspanyolca eğitim veren ama turizm sektörüne uzak bir eğitim kurumu yerine Turizm Meslek Yüksek okullarıyla işbirliği seçeneği düşünülmelidir. Bu okullar sektörel olarak uyumlu olduğu için mezunların iş süreçlerine uyumu çok daha kolay ve hızlı olacaktır