İnci Hoca SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR ( )

Transkript

1 SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR ( )

2 SERBEST ŞİİR NEDİR? Herhangi bir ölçü ve uyağa bağlı olmayan şiir türüdür. Serbest şiiri önce Fransız sembolistleri arasında yayılmış, İtalyan şair Marinetti nin fütürizmin ilkelerini belirlenmesinden sonra toplumcu şiirle kaynaşmıştır. Rus şair Mayakovski ile gelişmiştir. GENEL ÖZELLİKLERİ Toplumcu gerçekçi şiir serbest nazmın özelliklerini taşır. Ölçüsüz ancak kısmen uyaklı şiir anlayışı vardır. İdeolojik içerikli bir şiirdir. Bu şiir materyalist, Marksist ve sosyalist dünya görüşünden beslenir. Baskı, başkaldırı, sömürü, emek gibi konular işlenmiştir.

3 GENEL ÖZELLİKLERİ Şiir her türlü dinsel ve töresel bağdan kurtulmalıdır. Toplum için sanat anlayışı benimsenmiştir. Politik bir şiirdir. Dilin kalabalıkları harekete geçirme işlevinde yararlanılmıştır, söylev üslubu ağır basar. Dizelerde paralellik, simetrik akışlar, kırılmalar, sapmalar vardır. Sanat gerçeği yansıtan bir ayna olmaktan çıkmalı,gerçeği değiştiren bir unsur olmalıdır. Sanat da değişen sanayi toplumuna ayak uydurmalı, şiirde makine sesleri, fabrika görüntüleri duyulmalıdır.

4 MAKİNALAŞMAK İSTİYORUM... Memleketim: Ankara ovasında keçiler: kumral, ipekli, uzun küçüklerin pırıldaması, Yağlı, ağır fındığı Giresun un Al yanaklı kış kokan Amasya elması, zeytin incir kavun ve renk renk salkım salkım üzümler trrrum, trrrum, trrrum, trak tiki tak! makinalaşmak istiyorum!...

5 NAZIM HİKMET RAN ( ) Toplumcu gerçekçi sanat anlayışının edebiyatımızdaki öncüsüdür. İlk şiirlerinde hece ölçüsüyle uyaklı şiirler yazmış ve geleneksel şiirimizden yararlanmıştır. Moskova daki yıllarında fütürizm ve bu akımın önemli isimlerinden Mayakovski nin etkisinde kalarak hece veznini bırakıp serbest şiire yönelmiştir. İçeriği (özü) temel almış, dizeci anlayışı yıkmış, nesnel ve somut şiiri geliştirmiştir. Şiirleri basamaklandırılmış şiir bir düzen gösterir. Şiirlerinde ilk dize büyük, sonraki dizeler küçük harfle başlar. Özellikle uzun şiirlerinde senaryo havası vardır arası şiirlerinde doğa, kendi yaşamı hapishane yılları, toplumsal yergiler ve tarihsel gerçeklikler yer alır arası şiirlerinde memleket özlemi, barış, ölüm,aşk gibi temaları işlemiştir.

6 ESERLERİ Şiir: 835 Satır, Sesini Kaybeden Şehir, Benerci Kendini Neden Öldürdü, Taranta Babu ya Mektuplar, Simavna Kadısı Oğlu Şeyh Bedrettin Destanı, Kuva-yı Milliye Destanı (Kurtuluş Savaşı Destanı), Saat Şiirleri, Gece Gelen Telgraf, Bu Memleket Bizim, Memleketimden İnsan Manzaraları Tiyatro: Unutulan Adam, Kafatası, Demokles in Kılıcı, Ferhat ile Şirin, Tartüf Roman: Kan Konuşmaz, Yeşil Elmalar, Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim Mektup: Piraye ye Mektuplar, Kemal Tahir e Mahpushaneden Mektuplar Fıkra: İt Ürür Kervan Yürür, Milli Gurur

7 ERCÜMENT BEHZAT LAV ( ) Cumhuriyet Dönemi nde ironik şiirin temsilcisi kabul edilir. Fütürizm, kübizm ve sürrealizm akımlarından etkilenmiştir. Ölçü ve uyaklı şiire karşı çıkmış, serbest ölçüyle yazan ilk şairlerimizden biri olmuştur. Nazım Hikmet tarzında şiirler kalme almış, şiirlerinde toplumsal konuları ve ülke meselelerini irdelemiştir. Batı şiir biçimlerini yerli temalara uygulayarak yenilik oluşturmuştur. ESERLERİ Şiir: S.O.S., Kaos, Açıl Kilidim Açıl, Üç Anadolu Tiyatro: Karagöz Stepne, Altın Gazap Anı: Yıllar Böyle Geçti

8 VEDAT NEDİM TÖR ( ) Şevket Süreyya Aydemir ve Yakup Kadri ile birlikte Kadro dergisinin kurucularından olmuştur te Hep Bu Toprak tan dergisini çıkarmıştır. Makale ve fıkra yazarlığının yanı sıra romanı ve sahne oyunlarıyla tanınmıştır te İstanbul radyosu onun yönetiminde deneme yayınına başladı. ESERLERİ Tiyatro: Değişen Adam, İmralı nın İnsanları, Kör, Sahte Kahramanlar, Üç Kişi Arasında, İşsizler, Köksüzler Deneme: Dinimiz, Kemalizmin Dramı, Atatürk Olmasaydı Roman: Resim Öğretmeni

9 RIFAT ILGAZ ( ) Edebiyatımızda toplumcu gerçekçi sanat anlayışının öncülerindendir. Edebiyat dünyasında Koca Çınar, Edebiyatın Koca Çınar ı olarak anılmaktadır. Özellikle 1940 lı yıllarda toplumcu şiirin öncülerinden olmuş, şiirlerinde yoksulların yaşamını yansıtmıştır. Şiir tekniğine yeni bir soluk getirdiğine inandığı Nazım Hikmet ile bir süre çalışmış Sabahattin Ali ve Aziz Nesin ile birlikte Marko Paşa dergisini çıkarmıştır. Toplumsal değişimlerin ve çarpıklıkları hicveden mizahi öyküler yazmıştır. Siyasi ve ideolojik sorunları yalın bir dille anlatmıştır. Hayatının son dönemlerinde anı ve çocuk edebiyatı üzerinde yoğunlaşmıştır.

10 ESERLERİ Şiir: Yarenlik, Sınıf, Yaşadıkça, Devam, Üsküdar da Sabah Oldu, Uzak Değil Roman: Hababam Sınıfı, Karartma Geceleri, Karadeniz in Kıyıcığında, Sarı Yazma, Yıldız Karayel, Pijamalılar (Bizim Koğuş), Apartman Çocukları Anı: Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra, Yokuş Yukarı Öykü: Radar ın Anahtarı, Don Kişot İstanbul da, Kesmeli Bunları

11 HASAN İZZETTİN DİNAMO ( ) İlk şiirlerinde Faruk Nafız Çamlıbel in etkisinde kalmış ve hece ölçüsünü kullanmıştır. Nazım Hikmet in şiiri ile karşılaşınca serbest ölçüyle toplumsal içerikli şiirler yazmıştır. Kutsal İsyan ve Kutsal Barış romanları Kurtuluş Savaşı nı ve sonrasını belgeler. ESERLERİ Şiir: Adsız Kitap, Deniz Feneri, Karacaahmet Senfonisi, Özgürlük Türküsü, Sürgün Şiirleri, Mapushanemden Şiirler, Nazım dan Meltemler Roman: Kutsal Barış, Kutsal İsyan, Savaş ve Açlar, Ateş yılları Anı: 6-7 Eylül Kasırgası, Edebiyat Anıları