FİZİĞİN DOĞASI BÖLÜM 1

Transkript

1 FİZİĞİN DOĞASI BÖLÜM 1 MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Termodinamik, optik, elektrik, mekanik, atom fiziği, katıhal ve nükleer fizik fiziğin alt dallarındandır. 1. Astronomi, tıp, kimya ve jeoloji fizik ile ilgili bilim dallarıdır. Bu bilim dallarının fizik ile ortak çalışma alanları mevcuttur. 2. Astrofizik fizik ile astronominin; fizikokimya ise fizik ile kimyanın ortak alanlarındandır. Atom fiziği ise fiziğin alt dallarından biridir. 2. Karışımların ayrıştırılması fiziğin kimyadaki uygulamalarındandır. EKG, ultrason, röntgen, tomografi, fiziğin tıptaki uygulamalarıdır. 3. Isı, ısı hareketi ve entropi gibi konular termodinamik diye adlandırdığımız fiziğin alt dalının çalışma alanı içinde yer alır. 3. Sonar cihazı, yaydığı dalgaların bir yere çarpıp geri dönme süresini ölçer. Batık gemilerin yerlerinin tespiti, deniz derinliğinin tespiti, denizdibi haritasının çıkarılması ve balık sürülerinde hangi türden kaç ton balık bulunduğunun tespiti gibi birçok alanda kullanılır. 4. Çekirdek, atom; bunların yapısı ve aralarındaki etkileşmeler atom fiziğinin konuları içerisinde yer alır. 4. Elementlerin tepkimeye girmesi fiziğin kimyadaki uygulamalarındandır. 5. Optik, elektrik, mekanik, atom fiziği, nükleer fizik, manyetizma, termodinamik ve katıhal fiziği fiziğin alt dallarındandır. Botanik biyolojinin bir alt dalıdır. 5. Elektroliz, piller, gazlar ve atomun yapısı fiziğin kimyadaki uygulamalarındandır. Yeraltı suları fiziğin coğrafyadaki uygulamasıdır. 6. Sürtünme mekaniğin; saçılma nükleer fiziğin; tayf atom fiziğinin incelediği konulardır. Buna göre; I, II ve III eşleştirmeleri doğrudur. 6. Sanat tarihi başlı başına bir bilim dalıdır. Fizik ile diğer bilimlerin ortak alanlarından biri değildir. FİZİĞİN DOĞASI 1

2 MODEL SORU 3 TEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 4 TEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Nicel gözlem sayısal verilere dayalı olan bir gözlemdir. Verilen örneklerde I ve III sayısal veri içerdiğinden nicel gözlemlerdir. 1. İyi bir bilim insanı, sabırlıdır, tarafsızdır, eleştiriye açıktır ve aynı zamanda meraklıdır. 2. Nitel gözlem ölçüme dayanmayan gözlemdir. Nitel gözlem yapmak için pusula ve mikroskop kullanılabilir. Termometre, sonuçları sayısal verdiği için nicel gözlemde kullanılır. 2. Bi lim sel bir ça lış ma da iz len me si ge re ken yol şöy le ol malı dır: a. Bilimsel problem saptanır. (I) b. Problemle ilgili veriler toplanır. (III) c. Verilere uygun hipotez kurulur. (II) d. Hipoteze dayalı tahminlerde bulunulur. (IV) e. Kontrollü deneyler ve gözlemler yapılır. (V) 3. I. ifade yanlıştır. Aynı büyüklüğün ölçümünde aynı ölçü aleti kullanılmalıdır. II. ve III. ifadeler doğrudur. 4. Bilimsel bir yasada (kanun) hata bulunmaz. Dolayısı ile ölçümlerde yasalardan gelen hata olmaz. 3. De ney ve göz lem ler den el de edi len so nuç lar hi po te zi des tek le mez se hi po tez red de di lir ve ye ni bir hi po tez kuru lur. 4. Kon trol lü de ney ve göz lem ler ya pıl dık tan son ra so nuçla rın hi po te zi des tek le yip des tek le me di ği ne ka rar ve ri lir ve ve ri ler den bir so nuç çı ka rı lır. Eğer so nuç hi po te zi des tek le mez se ye ni bir hi po tez ku ru lur. Ye ni den göz lem ya pıl maz. I. ve II I. ifa de ler doğ ru, II. ifa de yan lış tır. 5. Bir deneyde kişiden kaynaklanan hata kişinin yaşına ve eğitim durumuna bağlıdır. Örneğin bir uzunluk ölçülürken kumpas kullanmasını bilmeyen bir kişi ile kumpası kullanabilen bir kişinin aldığı ölçümler aynı duyarlılıkta olmaz. 5. I. Özel bir probleme ait gerçeklere veri denir. II. Bi lim sel bir prob lem için öne ri len ge çi ci çö züm yo luna hi po tez de nir. III. Bir hipotezden mantık yoluyla çıkarılan sonuca tahmin denir. 6. Bir ölçümün sağlıklı sonuç vermesi için; uygun yöntemle, istenilen duyarlılıkta ölçü aleti kullanılmalıdır. Ayrıca yeterli sayıda ölçüm alınmalıdır. Ölçümün ne zaman yapıldığı kesin olarak ölçüm sonucunu değiştirmez. 6. Bilimsel bir çalışma yapılırken var olan bir yasa uygulanamaz. Problem saptanır. Problemle ilgili yorum yapılır, hipotez kurulur ve deneyler yapılır. 2 FİZİĞİN DOĞASI

3 MODEL SORU 5 TEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Bilimsel bir modelleme; basite indirgenmiştir, hedefle ilişkilidir, üzerinde değişiklik yapılabilir, test edilebilir. Araştırma amaçlı olduğundan soyut veri içermez. 2. Atom matematiksel modele örnek değildir. Matematiksel model bir formül içerir. Örneğin; F = m.a x = V.t E = m.c 2 gibi. 3. Işık bir dalga olduğundan, su dalgalarını model alarak yapısını ve davranışlarını açıklayabiliriz. 4. Depremin olması olay, depremin oluşma süreci olgudur. Petrolün kuyudan çıkarılması olay, petrolün yer altında oluşması olgudur. Çığ düşmesi olay, kar kütlesinin çığa dönüşmesi olgudur. Bu durumda verilen I., II. ve III. eşleştirmeler doğrudur. FİZİĞİN DOĞASI 3

4 FİZİĞİN DOĞASI 1. Fizik bir doğa bilimidir. Maddenin yapısını ve hareketini inceler. Canlıların yaşamı fiziğin değil biyolojinin konusudur. 2. Fizik, kimya, matematik, biyoloji temel bilimlerdendir. Felsefe temel doğa bilimi değildir. 3. Termodinamik; entropi, ısı, sıcaklık gibi kavramlarla ilgilenir. Rölativite termodinamiğin konusu içine girmez. 4. Görüntüleme yöntemi olarak ısıyı esas alan ve görüntünün genel yapısını, ısıya göre oluşmuş renk ve şekillerin belirlediği görüntüleme teknolojisi termal kameradır. 5. Gel-git olayı Dünya ile Ay arasındaki kütle çekiminin bir sonucudur. Kütle çekimi ile açıklanır. 6. Radar, lazer, sonar cihazları, termal kameralar fiziğin savunma sanayisindeki uygulamalarıdır. EKG tekniği ise tıpta kullanılır. 7. Fizik evrenin yapısını, evreni oluşturan en küçüğünden en büyüğüne kadar tüm maddeleri ve özelliklerini, değişimlerini, etkileşimlerini inceleyen doğa bilimidir. Canlılar ve özelliklerini biyoloji inceler. 8. Nicel gözlem ölçmeye dayanır ve sonucu birimle ifade edilir. Nitel gözleme göre daha kesindir. Buna göre, I. ve I I. ifa de ler doğ ru, III. ifa de yan lış tır. 9. Ölçümde yapılan hatayı azaltmak için; ölçüm sayısı artırılmalı veya daha hassas ölçü aleti kullanılmalıdır. TEST - 1 İN ÇÖZÜMÜ 10. Temel doğa bilimi olan fizik; evrenin sırlarını, maddenin yapısını ve bunlar arasındaki etkileşmeyi açıklamak için deney ve gözlem metotlarını kullanır. 11. I. Tah min le rin doğ ru lu ğu nu araş tır mak için kon trol lü de ney ler ve göz lem ler ya pı lır. II. Hipotezin geniş geçerliliği varsa teori haline gelir. II I. Fi zik te, ya pı lan göz lem ler so nu cun da el de edi len bul gu la ra da ya nı la rak ula şı lan so nu ca hi po tez de nir. 12. Bir bi lim in sa nı ta raf sız, azim li, eleş ti ri ye açık, me rak lı ve iyi bir göz lem ci ol ma lı dır. Bi lim in sa nı çalışmasında sabır lı ol ma lı dır. O hal de sa bır sız dı şın da ki 5 özel lik bi li m insa nı na ait özel lik ler dir. 13. Bir cis mi bel li yük sek lik ten bı ra kır sak ye re dü şer. ve Yük sek yer ler da ha so ğuk tur. ifa de le ri doğ ru luk la rı ispat lan mış bi rer ol gu dur. İs tan bul Fa tih Sultan Mehmet ta ra fın dan fet he dil di. ifade si ise ger çek leş miş bir olay dır. 14. Modellemede zaman sınırlaması olmaz; ekonomiktir, görseldir, tekrarlanabilir ve kontrol edilebilir. Modellemenin hızı ayarlanabilir. Bu durumda C şıkkı yanlıştır. 15. Ga lil le o otu rur ken ta van da ası lı du ran lam ba nın gi diş geliş le ri dik ka ti ni çe ker ve bel li bir dü zen için de sal lan dı ğı nı fark eder. Bu nun ne den le ri ni me rak eder ve araş tır ma ya baş lar. So nu cun da ise gü zel bir ci haz ge liş tir ir. 16. Bi lim sel bil gi, tek nik bil gi den fark lı ola rak uy gu la ma bil gi si de ğil, teo rik bil gi dir. I. yar gı doğ ru dur. Bi lim sel bil gi de ge çer li lik ala nı ve sı nır la rı her za man de ği şir. 20 yy ın baş la rın da atom par ça la na maz den miş ti ama gü nü müz de ato mun par ça lan dı ğı bi lin mek te dir. II. yar gı doğ ru dur. Bi lim sel bil gi, bi lim sel yön tem ler le el de edi len bil gi dir. Bilim sel yön tem akıl, de ney ve göz le me da ya lı dır. II I. yar gı doğ ru dur. 4 FİZİĞİN DOĞASI

5 FİZİĞİN DOĞASI TEST - 2 NİN ÇÖZÜMÜ 1. Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. Birimi kilogramdır. Kuvvet dinamometre ile ölçülür, birimi Newton dur. Isı kalorimetre kabı ile ölçülür, birimi kaloridir. 2. Şık lar dan da an la şı la ca ğı gi bi Ku an tum Me ka nik Te ori si he nüz ev ren sel bir ger çek ha li ne gel me di ğin den ka nun de ğil teori aşamasındadır. 3. Kuark, mezon ve atom mikro boyutta kullanılan fizik kavramlarıdır. Uydu makro alemde kullanılır. 4. Fiziğin dil olarak matematiği seçmesinde matematiğin nitel olması etkili değildir. Ayrıca matematik nicel bir bilimdir. 5. Sonar cihazı; mayın aramalarında, renkli doppler ultrasonunda, batık gemilerin yerlerinin tespitinde erken uyarı ve hedef kontrol sistemlerinde kullanılır. 6. Lazerler, 20. yüzyılın ikinci yarısındaki en büyük icatlardan biridir. Uydu, bilgisayar ve entegre devre ile birlikte yüksek teknolojinin sembolüdür. Kompakt disklerin okunmasından göz ameliyatlarına, Dünya-Ay arasındaki uzaklığın ölçülmesine ve barkodların okunmasına kadar tüm sistemlerde kullanılır. Bu durumda I ve II ifadeleri doğru, III. ifade yanlıştır. 7. Fiberoptikle ilgili olarak verilen tüm özellikler doğrudur. 8. Nitel gözlemin avantajı ölçüm alırken herhangi bir ölçüm aracına ihtiyaç duymamasıdır. Nitel gözlemin sonucu objektif değildir ve sayısal sonuç içermez. Bu durumda yalnız I doğrudur. 9. Ölçümlerdeki hatalar: Ölçüm yapan kişiye ve ölçümün yapıldığı alete bağlıdır. Ölçülen niceliğe bağlı değildir. 10. Bir ülkenin nüfus artış grafiği, reklam ilanında kullanılan fotoğraf, bir binanın krokisi, Güneş sistemini açıklamak için kullanılan uydu modeli birer modeldir. Konser vermek model değil, bizzat yapılan iştir. 11. İyi bir teo ri; ba sit ol ma lı, ge rek ti ğin de ge niş le ye bil me li ve ye ni bu luş la rın ışı ğı al tın da de ği şe bil me li dir. I, II ve II I doğ ru dur. 12. Dalga modeli ışığın yapısını, uydu modeli Güneş sistemini ve atom modeli atomun yapısını açıklamak için kullanılır. Bu durumda I ve II eşleştirmeleri doğru, III. eşleştirme yanlıştır. 13. Bir deneyde hatayı azaltmak için; ölçüm sayısı artırılmalı, duyarlılığı büyük olan ölçü aleti kullanılmalıdır. Ölçümdeki hata bağımsız değişkene bağlı değildir. 14. Bi lim sel bil gi ol gu sal dır ya ni var ola nı ol du ğu gi bi in ce ler. Yön tem ve ke sin lik içe rir. Bu na gö re I ve II ifa de le ri doğ ru dur. Bi lim sel bil gi kim se ye gö re de ğiş mez ya ni objek tif tir, sub jek tif de ğil. II I. ifa de yan lış tır. 15. Detayları ortaya çıkarılmamış, yeterince bilinmeyen ve anlaşılmayan bir olguyu bilinen hale getirmek bir modellemedir. Modelleme günlük hayatta karşılaştığımız gerçek olayları daha iyi kavramak için yapılır. Oyuncak arabalar ve bebekler birer modellemedir. 16. Bilimsel yöntemde amaç; karmaşık görünen doğa olaylarını basitleştirerek gerçekleri bulmak ve aralarındaki ilişkileri ortaya çıkarmaktır. Buna göre, I ve II bilimsel yöntemin amaçlarındandır. FİZİĞİN DOĞASI 5

6 6 FİZİĞİN DOĞASI