DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARINDA TANI VE TEDAVİ

Transkript

1 DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARINDA TANI VE TEDAVİ

2 Konuşma Bozuklukları Konuşma Bozuklukları Üç Büyük Kategoriye ayrılabilir: 1. Artikülasyon Hastalıkları 2. Akıcılık Hastalıkları 3. Dil Bozuklukları

3 Konuşma Bozukluklarının Tedavisi Konuşma ve Dil Bozuklukları Öykü ve Fizik Muayene Başlanılan Tedavi Daha önceki hastalıklar Genetik/Kalıtımsal hastalıklar Daha önceki fonksiyon seviyesi Travma/Doğum travması Aile öyküsü İşitme Alınan ilaçlar Laboratuar Odyometri Konuşmayı ayırt etme

4 Tıbbi Değerlendirme Çocuklar Genetik Faktörler Doğum Defektleri Gelişimsel gecikme Erişkinler Nörolojik Hastalıklar İnme Alzheimer ALS Parkinsonizm

5 Çocuk Lisan Değerlendirmesi Peabody Resim Kelime Testi Ross Bilgi İşlemleme Değerlendirmesi Wechsler Zeka testi Konuşmanın Değerlendirilmesi Formal Artikulasyon Testi Oral Motor Muayene Drowrkin Oral Motor Muayene

6 PEABODY RESİM KELİME TESTİ Kelime gelişimi ve sözsel yeteneği geliştirmek için dizayn edilmiştir. Şekiller gösteri-lerek çocuktan bu şekillerin isimlerini söylemesi istenir

7 Wechsler Zeka Testi Çocuklarda yaralan-ma veya hastalık ön-cesi ve sonrası entel-ektüel fonksiyonların değerlendirilmesinde kullanılır İdrak yeteneği puanlanır

8 Formal Artikulasyon Testi Artikulasyondaki farklılıkları saptamak için kullanılır Hasta eline bir kağıt verilir ve üstünde yazan kelimeleri teker teker okunması istenir Video veya teybe kaydedilerek skorlama uygulanır

9 Dworkin Oral Motor Muayene Hastanın verilen komutlardaki gramer ayrıntılarını saptayıp saptayamadığını belirlemek için kullanılır. Birbirinden farklı şekil, renk ve boyuttaki 5 adet nesne kullanılır ( Ör:Kırmızı daire, sarı kare ). Kırmızı daireyi sarı karenin üstüne koy gibi örneklerle hasta değerlendirilir

10 Erişkin Konuşmanın Değerlendirilmesi Formal Artikulasyon Testi Oral Motor Muayne Dworkin Oral Motor Muayene Lisan Değerlendirilmesi Serebrovaskuler Hastalık Western Afazi Testi Boston Tanı Testi Nöromuskuler Hastalık Dizartri Testi için Zeka Değerlendir Motor Konuşma Bozuklukları Testi Hafızanın Değerlendirilmesi için Nöropsikolojik Testler

11 Tanı Konuşma Terapisi Tedavi Planı Lisan Terapisi Yeniden Değerlendirme

12 Çocuklarda Artikülasyon Bozuklukları Tedavisi Tedavinin dört ana basamağı şunlardır: 1.Konuşmacının algılama kabiliyetini eğitmek 2.Yeni cevabı oturtmak ( Düzgün ses oluşumu ) 3.Doğru ses üretimini yaygınlaştırmak veya kuvvetlendirmek 4.Yeni cevabı, klinik içi ve dışında, sohbet konuşmasına taşımak

13 Çocuklarda Artikülasyon Bozuklukları Tedavisi Tedavinin profesyonel konuşma lisan patoloğu tarafından yönlendirilmesi gerekir Ailelerin konuşma sırasında devamlı olarak çocuğu düzeltme eğilimlerinde olmaları gerekir Tedavinin amacı kusurlu sesleri belirlemek ve düzeltmektir.

14 Motor Konuşma Bozuklukları Tedavisi 1. Medikal tedavi ( Nedeni azaltmak ) 2. Davranışsal Tedavi ( Nöromuskuler veya aerodinamik olayları değiştirmek ) 3. Palyatif tedaviler ( Davranış ve aynı zamanda reaksiyonu daha ılımlı hale sokmak ) 4. Bir başka tarzda konuşma stratejileri ( Değişik iletişim sitemleri sağlamak )

15 Akıcılık Bozuklukları Tedavisi Kekeleme başlangıcındaki çocuklar doğrudan konuşma terapisine yönlendirilmemeli Aile, konuşma-lisan patoloğunun gayretlerini pekiştirir veya zorlaştırır Tedavi, genelde kekeleyenin davranışını, konuşma metodu ve/veya çevresini değiştirmeyi kapsar

16 Lisan Bozukulukarı Tedavisi Afazik Çocuklarda Tedavi Afazik Erişkinlerde Tedavi

17 Afazik Çocuklarda Tedavi Afazinin çeşitli uzmanlar ( otolog, pediatrist, nörolog, vs. )tarafından en kısa sürede saptanmalı ve uygun bir eğitim programına alınmalıdır Yaygın reziduel sorunları olan çocuklar sadece özel rehabilitasyon merkezlerine veya okullarına yönlendirilmeli Uygun donanımlar ile linguistik, ırksal ve fiziksel kabiliyetlerin onarılması primer amaçtır

18 Afazik Erişkinlerde Tedavi Travmatik dönemden sonra mümkün olan en kısa zamanda rehabilitasyon programına başlanılmalıdır. İlk birkaç ayda spontan bir iyileşme görülebilir Tedavide lezyonun büyüklüğü ve yayılımı, yaş, eğitim düzeyi, meslek vs. göz önüne alınmalıdır