İŞME. Prof.Dr. Emel Gür İ.Ü C.T.F Çocuk Sağ. ve Hast. A:B:D

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İŞME. Prof.Dr. Emel Gür İ.Ü C.T.F Çocuk Sağ. ve Hast. A:B:D"

Nazar Eren
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 BÜYÜME VE GELİŞ İŞME Prof.Dr. Emel Gür İ.Ü C.T.F Çocuk Sağ. ve Hast. A:B:D

2 ÇOCUKLUK DÖNEMLERD NEMLERİ Doğum Öncesi Embriyo dönemi (0-10 hafta) Fetal dönem (10 hafta- Doğum) Doğum Sonrası Yenidoğan dönemi (0-4 hafta) Süt çocukluğu dönemi (1-12 ay) Oyun çocukluğu dönemi (1-3 yaş) Okul öncesi dönemi (4-5 yaş) Okul çocukluğu dönemi (Kızlarda 6-10 yaş erkeklerde 6-12 yaş) Puberte (ergenlik ) dönemi (10-18 yaş kızlar yaş erkekler)

Oyun çocukluğu dönemi (1-3 yaş) Okul öncesi dönemi (4-5 yaş) Okul çocukluğu dönemi

3 BÜYÜMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Genetik Faktörler İntrauterin Faktörler Cinsiyet Sağlık Durumu Hormonlar Beslenme Psikososyal Faktörler

4 BÜYÜME FİZYOLOJF ZYOLOJİSİ Büyüme-gelişme çocukluk dönemi boyunca devam eden bir süreç Belirli dönemlerde hızlanmalar göstermekte Başlangıçta çok hızlı, giderek yavaşlar, puberte döneminde yeniden hızlanır Genel büyüme temposuna, kalp, karaciğer, böbrek gibi organlar uyum sağlar MSS lenfoid sistem, genital sistemin kendine özgü büyüme paterni vardır Vücut kısumlarının büyümesinde belirli bir sıra düzeni vardır Her çocuğun genetik yapısına bağlı büyüme paterni vardır.

karaciğer, böbrek gibi organlar uyum sağlar MSS lenfoid sistem, genital sistemin kendine özgü büyüme paterni vardır

6 Kont Phillipe de Monbeillard

8 BÜYÜME Vücut Ağırlığı Boy Baş Çevresi Göğüs Çevresi

9 ANTENATAL BÜYÜMEB 1-16 hafta Hücre hiperplazisi Hücre hiperplazi+hipertrofi >32 Hücre hipertrofisi 8 haftalık 1 g / 2.5 cm 10 haftalık 18-20g/3-4 cm 28 haftalık 1000 g/35 cm Maximum Boy Büyüme hızı 20.hafta Maximum Ağırlık Artış Hızı 34.hafta

2.5 cm 10 haftalık 18-20g/3-4 cm 28 haftalık 1000 g/35 cm

10 VÜCUT TARTISI Doğum Tartısı 3300 g DS ilk 3-4 gün %5-6 kayıp İlk 6 ay g/gün g/hafta İkinci 6 ay g/gün g/hafta ay 50 g/hafta (2.5 kg/yıl)

11 Yaş Ortalama ağıa ğırlık k hesaplama formülleri Ağırlık 3-12 ay yaş(ay) yaş yaş(yıl) x yaş yaş(yıl) x 7 2

12 VÜCUT TARTISI 5. Ayda ağırlık 2 x Doğum Tartısı 1 yaşında 3 x Doğum Tartısı 2 yaşında 4 x Doğum Tartısı

13 BOY GELİŞİ İŞİMİ Doğumda 50 cm İlk 3 ayda 8 cm İkinci 3 ayda 8 cm Üçüncü 3 ayda 4 cm Dördüncü 3 ayda 4 cm 0-1 yaş 24 cm/ yıl 1-2 yaş cm/ yıl 2-4 yaş 7 cm/ yıl 4-10 yaş 5-6 cm/ yıl

3 ayda 4 cm 0-1 yaş 24 cm/ yıl 1-2 yaş 10-12

14 Yaş Ortalama boy hesaplama formülleri Boy(cm) 2-12 yaş yaş(yıl) x ya da 2-6 yaş yaş(yıl) x yaş yaş(yıl) x

15 BOY GELİŞİ İŞİMİ! Yaşında 1.5x Doğum Boyu (75 cm) 4 yaşında 2 x Doğum boyu (100 cm) 13 yaşında 3x Doğum boyu (150 cm)

16 BAŞ ÇEVRESİ GELİŞİ İŞİMİ Doğumda cm 3.ayda 40.5 cm 6.ayda 43 cm 12. Ayda 46 cm 5 yaşta 50.8 cm 12 yaşta 54 cm

17 BAŞ ÇEVRESİ GELİŞİ İŞİMİ Baş Çevresi (cm)= ( Boy/2+ 9.5) ± 2.5

18 FONTANEL GELİŞİ İŞİMİ Arka Fontanel Doğumda kapalı ya da DS ilk aylarda kapanır. Ön Fontanel 18. Ay civarında kapanır Geç kapanması; hipotiroidi, hidrosefali, rahitis Erken kapanması; kraniositozis ( Suturalar açık ve baş gelişimi normal ise sorun yok)

Ay civarında kapanır Geç kapanması; hipotiroidi, hidrosefali,

19 GÖĞÜS ÇEVRESİ Doğumda 33 cm 6. ayda 43 cm 1 yaşında 47 cm 5 yaşında 55 cm 14 yaşında 74 cm

20 Yenidoğanda VÜCUT BÖLÜMLERB MLERİNİN N ORANLARI Baş, vücudun dörtte biri Vücudun orta noktası göbek Baş- pubis/ pubis- topuk oranı= 1.7 Oturma yüksekliği/ Boy= yaşta Baş- pubis/ pubis- topuk oranı=1 Oturma yüksekliği/ Boy=0.52 Pubertede Baş- pubis/ pubis- topuk oranı=<1 Erişkinde Baş vücudun sekizde biri Vücudun orta noktası pubis

70 10 yaşta Baş- pubis/ pubis- topuk oranı=1 Oturma yüksekliği/ Boy=0.

21 Bir yaşında boy 75 cm ağırlık 10 kg baş çevresi 47 cm

22 2. Yaş boy + 12 cm ağırlık kg baş çevresi + 2 cm

23 Okul öncesi dönem (2-5 yaş) boy 6-8 cm/yıl ağırlık 2 kg/yıl baş çevresi 4 yaş: 50.4 cm 5 yaş: 50.8 cm

24 Okul Çocukluğu Dönemi (6-12 yaş) boy 6 cm/yıl ağırlık kg/yıl baş çevresi toplam 2-3 cm ( cm)

25 Adolesan Zirve büyüme hızı: Kızlar: 11.5 yaş (8.3 cm/yıl) 16 yaş Erkekler: 13.5 yaş (9.5 cm/yıl) 18 yaş

26 GELİŞİ İŞİM Diş Gelişimi Kemik Gelişimi Duyu Organlarının Gelişimi Nöromotor-Mental Gelişim

27 DİŞ GELİŞİ İŞİMi Embriyonel dönemde başlar SÜT DİŞLERİ Alt orta kesiciler 5-9 aylarda belirir 1 yaşında 6-8 dişi var aya kadar gecikebilir Süt dişleri 30 ay civarında, 20 dişe ulaşarak tamamlanır. Genetik yapı ve tiroid hormonu diş gelişimini etkiler 6-12 yaşlar arası alt ön kesicilrden itibaren belirli bir sıra düzeni içinde dökülmeye başlar KALICI DİŞLER 6 yaş civarında kalıcı dişlerden ilk 1. Molar dişler belirir. Kalıcı dişler 3. Molar dişlerin çıkması ile 21.yaş civarında tamamlanır.

28 Süt dişleri Alt Üst Orta kesici dişler 5-7 ay 6-8 ay Yan kesici dişler 7-10 ay 8-11 ay Köpek dişleri ay ay 1. molar dişler ay ay 2. molar dişler ay ay Kalıcı dişler Alt Üst Orta kesici dişler 6-7 yaş 7-8 yaş Yan kesici dişler 7-8 yaş 8-9 yaş Köpek dişleri 9-11 yaş yaş 1. premolar dişler yaş yaş 2. premolar dişler yaş yaş 1. molar dişler 6-7 yaş 6-7 yaş 2. molar dişler yaş yaş 3. molar dişler yaş yaş

29 KEMİK K GELİŞİ İŞİMİ Kıkırdak kemik taslakları, embriyonal dönemin 4. Haftasında gelişmeye başlar İU Haftalarında kemikleşmeye başlar DS ergenlik döneminin sonuna kadar kemikleşmelerini tamamlar Miadında doğan sağlıklı bir yenidoğanda femur alt epifizi gelişmiştir 2-6. Aylarda el bileği kemiklerinden ilk kapitatum ve hamatum kemikleri görünür hale gelir Daha sonra belirli bir sıra düzeni içinde kemikleşme sürer ve ergenlik bitiminde epifizlerin kapanması ile büyüme durur.

31 Erkek Yaş (yıl) Kemikler Kız Yaş (yıl) Dirsek Başlangıç: Humerus Tamamlanma: Ulna Ayak ve ayak bileği Başlangıç: Başparmak Tamamlanma: Tibia ve fibula El ve el bileği Başlangıç: Distal falankslar Tamamlanma: Radius Diz Başlangıç: Tibial tüberosite Tamamlanma:Fibula >18.0 Kalça Başlangıç: Büyük trokanter Tamamlanma: Symphysis pubis >18.0 Omuz Başlangıç: Humerus (büyük tüberosite) Tamamlanma:Klavikula

32 KEMİK K YAŞININ DEĞERLEND ERLENDİRİLMESİ Büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesinde rutin değildir Büyüme ve gelişme bozukluklarının ayırıcı tanısı ve kronolojik yaşın tayininde kullanılır İlk 3 ayda diz ve ayak kemikleri İlk 6 yaşta sol el ve el bileği kemiklerinin sayı ve büyüklükleri Daha ileri yşlarda epifiz ve diyafiz birleşme derecesi değerlendirilir. Kemik yaşı tayini, sağlıklı çocukları sol el ve el bileği grafilerini içeren atlaslar (Tanner Whitehause, Greulich- Pyle) ile karşılaştırılarak yapuılır.

33 GÖRME DUYUSUNUN GELİŞİ İŞİMİ Görme keskinliği; foveanın gelişimi ile hızla artar, 3 yaşında erişkin düzeyine ulaşır. Görme keskinliği; yenidoğanda 6/260, 1.ayda 6/280, 4-6 ayda 6/18, 3 yaşta 6/6 Yeidoğan anne yüzünü fark eder 2-3 aylıkken cm uzaklıktaki hareketli cisimleri izler 6 aylıkken 3 m mesafedeki cisimleri izler Optpkinetik test, Allen, snellen eşelleri, VEP; görme keskinliği testleridir.

34 GÖRME DUYUSUNUN GELİŞİ İŞİMİ İlk 3 ayda geçici strabismus fizyolojiktir 3. Aydan sonra geçici ve daimi strabismus patolojiktir ve incelemeyi gerektirir Kornea ışık testi, strabismus tanısında yararlanılan bir testtir. Burun köküne tutulan ışığın kornealarda simetrik yansıması, strabismus olmadığını gösterir

35 İŞİTME DUYUSUNUN GELİŞİ İŞİMİ Yenidoğan şiddetli sese moro ile yanıt verir 1-3 ay; konuşma sesi ile sakinleşme, sese ilgi gösterme, davranışta değişiklik 5-8 ay sesin lokalizasyonu 8. Aydan sonra tanıdık sesi ayırt edebilme 1 yaştan sonra hece ve kelimelerle 2 yaştan sonra basit cümlelerle 3-4 yaştan sonra uzun cümlelerle yanıt verme OAE, ABR, odyometri; objektif işitme testleridir

36 NÖROMOTOR-MENTAL MENTAL GELİŞİ İŞİM YENİDOĞAN: Fizyolojik hipertoni hakimdir. Yüzüüstü yatırıldığında başını çevirebilir. Etrafla ilgi az, işitme iyi. 1.AY: Fleksiyon postürü azalmaya başlar. Yüzüstü pozisyonda başını kısa süre kaldırabilir. Etrafla ilgi başlar. 3. AY: Yüzüstü pozisyonda baş ve göğsünü kaldırabilir. Eşyalara uzanır yakalayamaz. Eline verilen oyuncağı kısa süre tutar Sırt üstü yatarken ellerinihareket ettirerek seyreder

37 NÖROMOTOR-MENTAL MENTAL GELİŞİ İŞİM 6.AY: Kısa süre desteksiz oturabilir. Yakınındaki eşyaya uzanır, yakalar, ağzına götürür. İki elini birleştirebilir. Heceleme başlar. 7. AY: Yüzüstü pozisyondan sırtüstüne dönebilir. Emeklemeye başlar. Bir elindeki eşyayı diğer eline geçirir. Yabancıya reaksiyon verir.

38 NÖROMOTOR-MENTAL MENTAL GELİŞİ İŞİM 10 AY: Yatar durumdan oturur duruma geçer.eşyayı baş ve işaret parmakları arasında tutar (cımbız yakalaması). İsmi ile çağırılınca reaksiyon verir. 12.AY: Bir elinden tutulursa yürür. 2-4 kelimeyi anlayarak söyler.

39 NÖROMOTOR-MENTAL MENTAL GELİŞİ İŞİM 15. AY: Yardımsız kalkar ve yürür. Merdivenleri emekleyerek çıkar. Basit emirleri yapar. İki küpü üst üste koyar. Düğmeyi şişenin içine koyar. 4-6 kelimeyi anlayarak söyler. 18 AY:Elinden tutulunca merdiven çıkabilir. 3 küpü üst üste koyabilir. 10 kelimeyi anlayarak söyler. Resimleri tanır ve adlandırır.

40 NÖROMOTOR-MENTAL MENTAL GELİŞİ İŞİM 2 YAŞ: Rahat koşar. Tek ayağını kulanarak yardımsız merdiven iner, çıkar. Daire ve enine çizgi çizer. 2-3 kelimelik cümle kurar. Tuvaletini haber verir. Çatal ve kaşığı iyi tutar. 2.5 YAŞ: Sıçrayabilir. Ayak parmakları üzerinde durabilir. İsmini bilir. Renkleri ayırt eder.

41 NÖROMOTOR-MENTAL MENTAL GELİŞİ İŞİM 3 YAŞ: Yaşını cinsini bilir. Merdivenleri iki ayakla rahat çıkar. 3 tekerlekli bisiklete biner. Tek ayak üzerinde bir süre durabilir. Kalemi güzel tutar. Kendisini besleyebilir. 4 YAŞ: Tek ayak üzerinde sıçrayabilir. Benlik duygusu gelişmeye başlamıştır.

42 NÖROMOTOR-MENTAL MENTAL GELİŞİ İŞİM 5 YAŞ: Üçgen resmi çizebilir. Kendisi giyinir, soyunur. Belleği iyi gelişmiştir. Okul düzenini rahatça benimser. 6 YAŞ- Ergenlik: Kompleks beceriler (bisiklete binme, yazı yazma, resim yapma, vb) kazanılır. Aileye bağımlılık azalır. Sorumluluk, yarışma, başarı kavramları yerleşir.

Benzer belgeler

MERSİN HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÇEKÜSH ŞUBESİ ÇOCUK GELİŞİMCİ DAMLA ATAMER

MERSİN HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÇEKÜSH ŞUBESİ ÇOCUK GELİŞİMCİ DAMLA ATAMER BEBEKLİK DÖNEMİNDE (0 3 YAŞ) ERKEN TANI İÇİN KRİTİK DÖNEMLER Bebeklik dönemi, gelişimin en hızlı ilerlediği dönemdir. Çevrelerine