SORUNLARI SOZUM ONERTLERT I. RAPORU r F.'LAZTG'TM. 1[l -;lr- 3l

Transkript

1 F.'LAZTG'TM SORUNLARI I H r l aa.aa aa o o SOZUM ONERTLERT I RAPORU r h Avukat. Aziz DLNQ Yegildere Sok. Qizmeciler Ig Merkezi Kat:7 Tel Fax' Cep: Harput V.D. 298 OO ELAZIC F* p-' 1[l -;lr- 3l

2 .,1." ONSOZ ilin GENI=L olarak TANITILMASI TARiHi vr, cogrnri YAPrsr... z z NUFUS DIURUMU IDARI DURUM SOSYAL DURUM. snglrx 6 o EGiTiM SANAYi VI= KULTUR. 7 o TARIM 10 ULA$rM. ALTYAPI... MAHALLi idareler. YATI RIM F=AALiYETLERi. ilin SORIJN VE ihtiyaclari.. TEMEL PITOBLEMLERIM IZ. COZUM VE ONER LER ?

3 :E :E Elazr! cosrafik konumu, yer altr ve yer iistii zenginlikleri, tarihi ve ktiltiirel de[erleri ile Dogu Anadolu Btilgesi'nin ufkudur. Colrafi konumu, yer altr ve yer iistti zenginlikleri ile sosyal dokusu (milli birlik ve biitiinltik) ile Tiirkiye Cumhuriyeti igerisinde farkh bir yere sahip oldufuna inandtltmtz Elazrf, iilkemizin geliqen yaprsrna gegitli nedenlerden dolayr ayak uyduramayarak, geliqmekte olanbir il hiiviyetini yrllardr taqrmaya gahgmaktadrr. Bugiin ElazrS'rn misyonunu yiiriittiigii, diiniin Harput'u co[rafik dzelli!i nedeniyle gok 6nemli bir ticaret merkeziydi. Bu 6zellili ile birlikte ilim, sanat ve kiilttirel delerleri daha da zenginlegerek iilkemizin k6klii medeniyet $ehirlerin biri olmugtur. Elanp, geng Tiirkiye Cumhuriyeti ile de birlikte geligimini stirdiirmiig, 1970'li yrllara gelindiginde btilgenin idare merkezi haline gelmigtir. Ancak, devlet politikasrnda uygularunaya baglanan yanhg ydnetim sistemleri ile birlikte Elazr!, kan kaybetrneye baglamrg bu kan kaybr ile 2000'li yrllara kadar gelmiqtir. Bu ddnemde her ne kadar yeni girketler, holdingler kurulmuq olmastna ralmen gergek manada bir kalkrnmayr saglayacak deeler olu$turulamamdtr. Elazr!, bugiin kendi dinamiklerini ve zenginliklerini kullanarak yeni yi.izytlda bir kalkrnma harnlesine girmeye gayret etmektedir. Yeni diinya diizeninde, yerel dinamiklerin ekonomik kalkrnma ve bdlgesel geligme siirecindeki dnemi artml$tlr. Kiiresellepme siireci, kentsel ve yerel ekonomilerin de kiiresel ekonomide birer aktdr olarak yer almasml saelam r$trr. Diinyada gdzlenen yerel ekonomiler arastndaki rekabet, yerel eko:romilerin geligme performansmr da belirlemektedir. Yerel ekonomilerin kiiresel rekabet igerisinde geliqtirdili stratejive politikalar, bdlgesel geliqme politikalarrnrn temel ini olugturmaktadlr. Elazrlrmrzda hedeflenen kalkrnma hamlesinin yakalanmasr ve mevcut sorunlara akrlcr ve uzun vadeli gdziimler tiretilebilmesi igin iincelikle mevcut dumm analizinin salhkh bir gekilde yaprlmasr gereklidir. ilimizin igerisinde bulundulu mevcut durumun genig kapsamtr bir gekilde ele ahnarak, sorunlarm ve g<iziim yollarrnm irdelenmesi, gehrimizin gelecefine ydnelik olarak attlmasr gereken adrmlarda temel olugturacaktrr. Bu bafilamda, gehrimizin sorunlannr ve bu sorunlara gdziim dnerilerini sivil toplum d'rgiitleri ve qehrin kanaat iinderlerinin gdriiglerini de alarak rapor hazrrladrk. Bu gahgma, gehrin tarihi colrafi yaprsr, niifus yaprsr, idari, sosyal, kiiltiirel, sashk ve ekonomik durumu, sanayi, tanm, ulagrm ve alt yaprsr ile genel olarak tanrtrml, ilin iinemli sorunve ihtiyaglan ve gdziim 6nerilerinden olugmaktadtr. Elazr$rmrzrn gelecek yrllarda birliktelik ruhunu yakalayarak, daha kalkrnmrg, daha modern ve delerleriyle 'harka" olmasr dileliyle, galgmamrza katkrda bulunan herkese tegekkiir ederim. Av. Aziz DINC

4 ilin GENEL OLARAK TANITILMASI Tarihi ve Cofrafi Yaprsr Tarihi dncesi d<inemden baqlayarak, qeqitli uygarliklara yerlegim yeri olan Elaa!'m tarihi, Harput Tarihi olarak incelenmektedir. Zira Elazr! ili, M 'li yrllarda kuruldufu samlan. Harput kentinin ovadaki devamrdrr. Bu ydrede tarihge bilinen en eski kavim Huri'lerdir. Daha sonra dnemii uygarhklardan, srasr ile Hititler, Urarhrlar, Romahlar, Bizanshlar, sasaniler, Azeri riirkleri ve Araplar bdlgede egemen olmuqlardr. Malazgirt Zafeinden sonra ( yrhnda) Tiirk egemenliline giren Harput, dnce Qubukofulla1, sonra ArtukoSullan, Selguklular, Dulkadirofullan ve Akkoyunlular elinde kalmrg, 1515 yrlnda Yaluz Sultan Selim tarafindan Osmanh imparatorlu[una katrlmrgtrr. Mezra denilen bugiinkii yerleqim yerine 1834'de taqrnan Elazr!'a, i862 yrhnda Abdulaziz'in valilerinden ismail Paqa taratindan Mamurat-iil Aziz ismi verilmiqtir. Zaman iginde bdlgeye eyalet merkezlili yapan gehre i937 ythnda Atatiirk tarafildan tahrl amban, bolluk ve bereket anlamma gelen El'azrk adr verilmig olup, zamanla Tiirkge ses uyumuna uygunlulu ve s<iylenig kolayhg nedeniyle Elazrfi olarakkullamlrr olmugtur. Elazrf, Dogu Anadolu Biilgesinin gi.iney batrsrnda ve Yukarr Frat Havzasrnda yer almakta olup, dofuda Bingdl, bafidamalary4 giineyde Diyarbakr, kuzeyde Tunceli ve kuzey batrda da Erzincan topraklanyla gewilidir. colrafi konumu itibariyle, Do[u Anadolu Bdlgesini bahya baflayan yollarrnrn gegig noktasmda bulunmaktadrr. Yiiz dlqiimii km'si kara, 826 km'?si baraj ve dolal gdl alanlarr olmak iizere toplam km' dir. Denizden yiikseklili m olanelans, yeryizii qekilleri agrsrndan topraklanm dafhk alanlar, platolar ve ovalar olugturmaktadr. ii srmrlan iginde en dnemii akarsu Frrat ve kollandrr. 86 km' yiizdlgiirnii olan Hazar Gdlii il merkezine 30 km. mesafededir. Ayrrca ilimiz Keban, Karakaya, Krralkrzr ve Ozliice gibi 6nemli baraj grilleri ile gevrilidir. Gegmiqte karasal iklimin hiiki.im siirdilii Elazr!, yaprlan ve yaprlmakta olan barajlarrn etkisiyle rhman bir iklime gegiq yapmrghr.

5 NUFUSDURUMU Yerleqim dururnu itibariyle ntifus golunlufunun gehir ve kasabalar da yaqadtgt Elazlg'ln niifusu, 2000 yth Genel Niifus Sayrmt sonucuna g1re ' dr. Bu nijfusun yizde 64 iinii oluqturan 'ii' qehir (merkez I19e ve diler ilge merkezleri), yiizde 36'm oluqturan 'si k6ylerde yaqamaktadrr. Cinsiyete gcire niifus ise; erkek , kadn kigi olup, cinsiyet oram 'dtu.Elazt!'rn terdr nedeni i1e almrq oldugu gcig neticesinde btyiikbirntfus artrqr olmugtur. Sayrm Yrllarrna Gi;re Ulke, Biilge ve Elazr[ Niifusu ile Yilhk Niifus Artrs Hzlarr Tiirkiye Dolu Anadolu Bdlgesi Elaztp Yrllar Niifus YrlhkNiifus 1\UruS Ytlhk Niifus Artq Htzt o/00 ArtrS Htzr %o 0 Niifus YrlhkNiifus 4firy Htzr o/o s s t s i 3.39 Ilqelere Giire $ehir ve Kiiy Niifusu, Yrlhk Niifus Artrs Hzr ilqe Yrlhk Niifus Artrs Hrzr oz 0 Toplam $ehir Kity Toplam $ehir Kity Toplam $ehir Kity Toplam Merkez Agrn t.656 1!.O/ Alacakaya :27.52 Arrcak r I t7.91 Baskil I Karakogan Keban t Kovancrlar ' Maden r Palu Sivrice r

6 in,q.ri nurul,r Tarihin her dcineminde Elazr!, colrafik, stratejik yaprsl ve ulaqrm imkanlalnrn elveriqlilifii nedeniyle idari bir merkez konumunda bulunmu$tur. Elazr! ydresi, osmanh idaresinde Diyarbakrr Eyaletine bafh bir sancakken, 1g34'de Reqit Mehmet Paga ordu Miifettigligini mezxaya ($imdiki Elazr!) tagrmasr sonucunda idari yaprda deligiklikler olmuqtur. 1846'da ilk kez yaynlanan Devlet salnamesine g6re, Harput Eyaletine Arapkir, Malatya ve Besni Sancaklanmn baglandrfr gdriiltir. 1851'de o zamanki ismiyle Dersim, Diyarbakrr Eyaletinden ayrrlarak Harput Eyaletine baglanml$tr Vilayet Nizamnamesi uyannca olugturulan Mamuret-i.il Aziz Sancagr, Diyarbakrr Vilayetine bafilydr. 1875'de miistakil mutasarnflrk, 1877'de Vilayet durumuna getirilmiqtir. il merkezinde 8 inci Koiordu Kolnutanhfr, Frrat Universitesi Rektdrli.ifii ve 7 dolayrnda bcilgesel kurulug bulunmasr yolun birdevlet organizasyonunun toplandrirnr 96stermektedir. ElalztEili'nin idari Durumu IIge Belediye Sayrsl Bucak Sayrsr Kiiy Sayrsr Mezra Saylsr Mahalle Sayrsr Merkez A[rn I 16 'l 4 Alacakaya Arrcak Baskil s 6 Karakoqan B Keban I Kovancrlar 3 i Maden 2 I -1(] 73 4 Palu 3 I J+ 30 I4 Sivrice I TOPLAM r51

7 SOSYALDURUM Elazr 'dan,y:irlat itibariyle, gerek krrsal alandan il ve i19e merkezlerine gerekse, ilden bagka illere <inemli oranda gdg olmaktadr. Ozellikle, bdlgemizde yrllarca siiren tercir olaylarr esnasmda, gerek komgu illerden ve gerekse ilimizin krrsal kesimlerinden, il ve ilge merkezlerine yogun bir 96g yaqarrnl$tr. Bunda k<iy bogaltmalarrrun da payr bi.iyriktiir. Dolayrsryla sosyo ekonomik sorunlar da brura paralel olarak artmrgtrr/artmaktadrr. Ozellikle son yrllarda toplumsal bir kangrene dtiniigen kapkag olayr, tiner, alkol, hrrsrzlk ve uyu$turucu kullammdaki artl$, tecaviiz ve gasp olaylarr, gete oluqturarak organize sug igleme gibi adi suqlardaki arlrg, krrsal kesimlerden merkezlere, iizellikle biiyiik illere dofru kayan, yrlrnlann buralarda ig bulamayrp geqim stkrntrlanyla bo[uqma gibi sorunlann tetikledifi olaylardrr. Bu gibi sorunlar ilimizde her gegen gtin artarak kendini hissettirmeye baglamrgtr. il'de, 158 adet konut yapr kooperatifi konut iiretiminde bulunmaktadrr. Yaprlmakta olan konut sayrst her gegen gtin artmastna ralmen, konut aglgl sorunu yaqanmakta ve kiralar yiiksek seviyede seyretmektedir. Ayrrca TOKI tarafindar 5 00 konut yaprmrna baqlanmrqtrr. Elaz['da ekonomik, sosyal ve krilttirel etkinliklere ilgi yolun olup, bu faaliyetlerde bir canlhk sciz konusudur. Fakat qu anda bulundulumuz durumda Elazr!'rn Killtitel zenginliklerini yeteri kadar tamtrlmadrlr da bir gergektir. $ehirde, akrabahk iligkileri giiglti, cirf ve adet kurallanmn srkrca devam ettifi bir sosyal yapr mevcuttur. Krhk kryafet ydniinden kadrn ve erkek kryafetleri genelde modern bir g6riiniim arz etmektedir. Evlenmelerde medeni ve dini nikdh yaprlmaktadrr. 1970'li ytllarda Keban Barajr nedeni ile Elazr!-Merkez'e biiyrik bir gdq olmuq beraberinde bir taktm kiiltiirel gatrgmalar meydana gelmigtir. Fakat, bu stireg gok krsa bir stirede atlatrlmrgtrr.l990'h ytllarda bag g6steren ter6r olaylarr sonucu gehir krrsalda, <jzellikle qevre illerden ter6r nedeni ile Elaztg biiyiik bir gdg almrgtrr. Bu 969 Elazrg'rn kenar mahallerinde yolunlagmrgtrr.ekonomik olarak stkrnfi yagayan qehrimiz gtieler sonucu daha biiyiik ekonomik ve kiiltiirel srktntrlar ya$amaya baglamrq, bunun sonucu olarakta bir takrm olumsuzluklar meydana gelmigtir. DTP tarafindan 2003 yrlmda yaprlan "illerin Sosyo-Ekonomik Geligmiqlik Srralamasi' ' araqtrmasr sonuglanna g6re Elaztp, -0.10i31 puan ile sosyoekonomik geliqmiglik aqrsrndan 36. srada yer almaktadr. DiE tarafindan belirlenen 2001 yrh "iller itibariyle Kiqi Bagrna Gayri Safi Yurtiqi HAsrla" srralamasrna gcire GSMH'den aldrgr kiqi baqrna $ de[er ile 81 il igerisinde 36. srrada yer almaktadtr. Kebaa Barajrnda tiretilen Elektrigin trim geliri ile Ferro Krom gelirlerinin tiimiive ayrrca7 civartnda bdlgesel kuruluglara aynlan payrn tamamr Elazr!'rn kiqi baqrna diigen GSMH igerisinde deperlendirilmiqtir. Dolayrsryla 1.704$ rakam gergekgi degildir.

8 Ekonomik Faaliyete Giire sabit F iyatlarla GSyiH ve istihdam Edilen Niifus Ekonomik Faaliyet Sabit Fiyatlarla GSYiH (1987 Uretici Fiyatlarryla)-2000 DeSer ( Milyon TL.) Ekonomik Faatiyete Giire Istihdam Edilen Niifus-2000 Yiizde Niifus Yiizde Tarrm Sanayi Hizmetler J ).4 Toplam SAGLIK Elazp, saghk sekt6dindeki alt yaprsl ile bdlgenin saghk merkezi durumundadrr. Cografi konumu itibariyle gevre illere de dzellikle tedavi ve rehabilite edici safhk hizmetlerini sunmaktadrr. $uanda mevcut olan safhk kurumlarr, gahqan insan potansiyeli ve diler etkenler birlikte degerlendirildi[inde ydremize sa[hk konusund a hizmet eden bir kent ortaya grkmrqtrr. Buna balh olarak da, 6zel miiteqebbislerin giriqimi ile kurulmuq ve yaprmr devam eden 0zel hastanelerin sayrsrnda dnemli bir artg 96zlenmektedir. Saghk kuruluglarr ve bunlara ait genel bilgiler aqa[rda verilmiqtir. I{astaneler ve Yatak Sayllarr Srra No: Adr Fiili Yatak Sausr I Ruh Saghgr ve Hastalllan Hastanesi Deri, Ziihrevi ve Lepra Hastahklan Hastanesi Elazr! Devlet Hastanesi Harput Devlet Hastanesi Sarahatun DoEum Hastanesi 59 6 Frrat Trp Merkezi Asker Hastanesi Kar akoqan Devlet Hastanesi 50 9 Kovancrlar Devlet Hastanesi 50 l0 Maden Devldt Ijastanesi Palu Devlet Hastanesi l) 12 Ozel Hastane 24 TOPLAM 2.360

9 Saflrk Bilgileri Istatistifi Toplam Yatak Sayrs r Bir Yataga Dii$en Ki$i Savrsr 251 Sagllk OcaEr Savrsr 58 B ir Salhk Oca[rna Diiqen Kiqi Sayrsr I Sallrk Evi Sayrsr 180 Bir Saplrk Evine Dti;en Ki$i Savrsr Uzman Hekim Sayrsr 318 Bir Uzman Hekime Diiqen Kiqi Sayrsr Pratisven Hekim Savlsl 543 B ir pratisyen Hekime Diiqen Kigi Sayrsr Dis Hekimi Savrsl 46 Bir Diq Hekimine Diiqen Kigi Sayrsr Eczane Sayrsr 101 Bir Eczaneye Diiqen Kiqi Sayrsr Sagllk Memuru ve Teknisyen Sayrsr 549 Bir Saphk Memuru ve Teknisyene Diiqen Kiqi Sayrsr Hemgire Sayrsr 68s Bir Hemgireye Diiqen Kiqi Sayrsr 863 Ebe Sayrsr 406 Bir ebeye Dtqen Kadrn Sayrsr(12 ve daha yukarr yastaki) 530 Not: 2004 yrlr ortasr niifusu , kadrn sayrsr 'e gdre hesaplanmrgtrr. EGiTiM VE KULTURDURUMU Harput; gerek Osmanlt inparatorlugu cincesi, gerekse imparatorluk doneminde dnemli bir efiitim ve kiiltiir merkezi olmugtur. 1890'h yrllarda Harpufta 5 tane resmi okul, 4 tane hususi okul (Emeni okulu, 1 Amerikan Kolejli, 1 Fransrz Koleji, I Alman Okulu), 19 Medrese, 8 tane ElYazmasr Eserlerinin bulundufu kiitiiphane mevcuttu. Cumhuriyet dcineminde ise Harput'un devamr olan Elan!'da Egitim ve Kiiltiire biiyiik dnem verilmigtir Efitim ve dfrefimde Okul- dlrenci dfiretmen Durumu Okul Derslik OEretim Kademesi Ofirenci Oiretmen Sayrsr Saylsl Sayrsr Sayrsr Anaokulu($ehir) Anasmrfi(llkd[r. Ok. Btlnyesinde) OKUL ONCESi EGiTiM Ozel EIitim Okulu (Iqitme Engelli) Pansiyonlu IlkctAretim Okulu r 57 Yahh Ilkdfretirn Bdlge Okulu 6" Ilk6lretim Okulu + ).) l.i I l ILKOGRETIM TOPLAMI Genel Liseler Meslek ve Teknik Liseler LISELER TOPLAMI 4-J s GENEL TOPLAM /f,

10 E!itim Kademesi Ya$ Grubu Efitim ve 6lretim Yrh Okullagma Oranlarr qag Niifusu O!renci Sayrsr Okullatma Oranlarr(o/o) E K T E K T E K T Tiirkiye ( ) % Okul Oncesi ilkiteretim s Genel OrtaiiEretim 'i s0.i 39.3 Mesleki ve Teknik t l Ortadgretim lt.l Srnrf Bagrna Diipen OIrenci Sayrsr OEretim Kademesi ElazrI Tiirkiye Okul iincesi (Baflmsrz Anaokulu) t IlkiiIretim 34.6 JO Ortati!retim Ofretmen Baglna Diigen Ofrenci Sayrsr OEretim Kademesi Elan! Tiirkiye Okul Oncesi IlkiiIretim 2s.7 OrtaiiIretim l FIRAT UNiVERSiTESi Universitemiz 7975 yitnda kurulmug olup, Universitenin iik fakiiltesi olan Vetedner Fakiiltesi 1970 Yrhnda Ankara Universitesine balh olarak agrlmrgtrr. Daha sonm Fen ve Edebiyat Fakilltelerinin aqrlmasr ile 1975 yrhnda Frat Universitesi olarak dlretime baglamrgtrr. Frrat U.niversitesi, ilimizinve b6lgenin geniglemesinde dnemli birrol oynimakiadrr. Frrat Universitesinin elitim <ifretim yrhna iligkin istatistifii bilgileri agagrda qrkanlmrgtr. Faktilte saysr 9 Yiiksekokul Sayrsr 2 Meslek Yijksekokulu Sayrsr l1 Enstifti Sayrsr 3 Devlet Konservatuarr 1 Ogretim Elemam Sayrsr O[renci SayrsriOn Lisans - Lisans ) Olrenci Sayrsr( Yiiksek Lisans Doktora) 1.128

11 Fakiilteler: Miihendislik, Veteriner, Fen-Edebiyat, Teknik Elitim, Trp, Su Uriinleri, Efiitim, ilahivat ve iletisinr Fakulteleridir. (Tunceli Iktisadi ve Idari Bilimler Fakiiitesi, Mug Elitim Fakiiltesi ile Bing61 Ziraat Fakiiltesi kuruluq onayr grkmasrna ralmen heniiz 6fretime aqrlmamlqtlr.) Yiiksekokullar: Elazt! Beden Egitimi ve Spor Yiiksekokulu, Elaztp Saghk Yiiksekokulu'dur. (B ingril Salhk Yiiksekokulu kurulug onayr grkmasrna rafmen heniiz d[retime agrlmamrqtrr.) Meslek Yiiksekokullarr: Elazr! Teknik Bilimler MYO, Elazr! Sosyal Bilimler MYO, Elazrf Sa[hk Hizmetleri MYO. Bingdl MYO, Tunceli MYO, Mug MYO, Keban MYO, Sivrice MYO, Maden MYO, MalazgirtAlparslanMYOVE Kemaliye H.AliAkrnMYO'dur Enstitiiler: FenBilimleri, Sosyal Bilimlerve SaflrkBilimleridir. SANAYi Do[uAnadolu Bdlgesinde colrafi konum itibariyle gegig merkezi izerinde bulunan ilimiz,1950'1i yrllann sanayi qehirleri arasrndaydr. Qimento Fabrikasr, $eker Fabrikasr, Ergani Ba.krr igletmeleri, Keban Simli Kurqun igletmeleri gibi sanayi kuruluglarr mevcuttu. Yine gok sayrdaki B6lge miidiirliikleri ile Elazrg b6lge kenti konumundaydr. Buna rafmen, bu kuruluglardaki devletei iqletrne mantuer ve siyasilerin bu iqletmeler iizerindeki etkileri; bdlgemizde bir sanayi kiilttirii oluqturup, bunlara ballt yan sanayiyi teqvik edip, tizel sektcire bafih bir yan sanayiyi oluqturmadr[r gibi, bunlarrn hemen hemen hepsi zarar edip,zaman stteci igerisinde kapanmak zorunda kalmrgtrr. I1'de 6zel sektdre ait gergek anlamda biiyiik sanayi tesislerinin kurulmasr ise birkae istisna drgrnda son 30 yrl iqerisinde olmugtur Y rnda kurulan kiigiik sanayi sitesinde iqyeri bulunmaktadrr. Toplam 202 igyeri kapasiteli Merkez (Yeni) krigiik sanayi sitesi ingaatlarl devam etmektedir. Elaztp'n dzellik ve ihtiyaglanna g<ire, sekt6rel geligmeler, son 15 yrl iginde depiqik bir yapt an etmekte ve gdrtllen geliqmenin, sanayi yaptsrni 1987 y:jnda, Organize Sanayi B<ilgesi kurulmast ile birlikte, Ilin sanayilegmesi hususu, planh bir qekilde yeniden gdzlenmektedir. Sanayi Tesisinin Bulundu[u Yer Elazrfi'dan Sanayi Tesislerinin KuruluE Yerlerine Gdre Dalrhmr Tesis Saylsr Ingaat ve Montaj Aqamaslndaki Tesis Sayrsl Etiit ve Proje Safhasrndaki Tesis Sayrsr TOPLAM Imalat OSB letnoe OSB Drqr Muhtelif Yerler Haywan Urtinleri OSB 178 r78 3 J TOPLAM

12 ElanE'dai grda sanayi, maden tag ve toprafia dayah sanayi, dokuma ve tekstil sanayi, demirdrgr metal sanayi. orman iiri1nleri sanayi. plastik sanayi ile genel imalat sanayine y6neiik iiretimler yaprlmaktadrr. DIE'ce yaprlan 2002 Genel Sanayi ve igyerleri sayrmr, i11ere Gdre igyeri Sayrsr ve orlalama galgan sayrlannda Elazrp'da; ortalama gahgan sayrsr kiqi ve iqyeri says yi.474 adet olarak te;pit edilmigtir._s<iz konusu bu tespitlerin itlke igindeki payr srrasrylayi.izde 0.45 ve yiizde 0.66'drr. Il'de halen 259 anonim girket, adet limitet girket, 36 adet kolektifortakhk vardr. TARIM Elan!'n sosyal ve ekonomik hayatrnda tarrmrn 6nem1i bir yeri vardrr. Her ne kadar sanayi sektdninde. g6zle gdriili.ir geligmeler varsa d,a, tarlm ana sektdi olma 6zel1ilini siirdiirmektedir. Toplam Iktisaden gahgan niifuswr, ytizde 59'u tanmla ulraqrr. Elazr! iklim ve toprak yaprsr itibariyle, hemen her tlirlii tanmrn yaprlmasrna elveriqlidir. Tanmsal iiretim olarak srrasryla tarla bitkileri iiretimi, hayvancrhk, ba[ ve bahgecilik sayrlabilir. Su kaynaklarr potansiyeii bakrmrndan olduk ga avantajlt ve elveriqli olanelang'di, tarrmsai aityaprmn olugturulmasrnda sulama ve arazi geligtirme yatrrmlan mevcut yatnmlar igindeki alrrirgmr korumaktadrr. AraziYt 'arhfr ve Y ( Hektar ) Tanm Arazisi 264.t80 Orman Arazisi Qayrr ve Meralar s Sulanan Arazi Sulanabilir Toprak KaynaEr Arazi Varhfr ve Yiiziilgiimii ( Hektar ) Tarla Urtinleri Uretimi (Ton/Yil) Meyve UreLimi (Ton/Yrl) Sebze Uretimi ( TonYrl) Hayvancrhk, tarlm sektdrti igindeki dnemli gelir kaynaklarrndandrr. Ozellikle, Keban Baraj G6liiniin oluqumundan sonra su altrnda kalan verimli araziler sebebiyle mera haylancrh$ yerine, kapah tesislerde besicilik siiratle geli$mektedir. Canh Hayvanlar (2004 Yrh) Biiyiikbaq Hayvan Sayrsr (BaS) KilqiikbaS Hayvan Sayrsr (Bas) Besi Tesisi Sayrsr (Ade

13 Tanm iqletmeleri ve Arazileri Il genelinde adet tanm igletmesi mevcuttur. Bu iqletmelerin tamamna yakmt aile igletmeleri qeklindedir. Il'de tanm iqletmeleri genellikle bitkisel ve hayvansal Uretimi birlikte yapmakta ve bu iqletmelerin oram da %o77'yi bdmaktadrr. Bu igletmeleri srrastyla %o20 lle yalntzca bitkisel iiretimyapan iqletmelerve %3 ile de yalnrzca hayvansal iiretirnyapan iqletmeler izlemektedir. -Arazi Biiyt-ikltigiine gdre tanm iqletmelerimizin "/o13'ii 9 dekardan kiigiik" %17'si dekar', %27'si20-49 dekar, %20'si50-90 dekar, %15'i dekar,yot'si dekar., %i'i ise dekar araziye sahip iqletmelerdir. Veriler incelendifiinde 50 dekar ve agalr araziye sahip iqletmelerimizin oranrnrn oldufu gciriilmektedir. -Bugiin itibariyle ilimizde 20 adet tanmsal kalkrnma kooperatifi, 35 adet sulama kooperatifi, 14 adet su iirtinleri kooperatifi, I adetpancar ekicileri kooperatifi, 1 adet hayvancrhk kooperatifi birlifi, 1 adet damrzhk sr[rr yeti$tiricileri birli[i, 1 adet siit tireticileri birlifi ve 1 adet de arr yetigtiricileri birli[i bulunmaktadrr. Bu kooperatifve birliklerden son 2 yrlda 13 adet tanrnsal kalkrnma kooperatifbirlili, i adet damrzhk srgrr yetiqtiriciligi birli[i, 1 adet de an yetiqtiricileri birlili kurulmu tur. ULA$IM DURUMU Elazrg I1i, Dolu Anadolu'nun kilit noktasrnda bulunmaktadrr. Doludan batrya, kuzeyden giineye giden kara ve demiryollanntn kavgak noktaslnda bulunmasr sebebiyle gegig merkezi durumundadrr. 1. Karayollarr Karayollarl Dafrhmr Devlet Yollarr Toplam Yol A[r Yolun Nitelikleri Asfalt Stabilize Tesviye Km Km Km,% Km Km Gegit Vermeyen Ham Yol Il Yollarr L.) Kiiy Yollan ).tz) Toplam t.3 /Jf Demi15' Derniryollan Ilirnizde 1934 yrhnda igletmeye Demiryolu a!ryla birlikte 15 adet tren istasyonu. $efliii vardrr'. agrlmrgtrr. Elazrf Ili srnrrlan igerisinde 272 lf':n. 8 adet dural< mevcuttur. 1. Gar MiidiirliiEii 3 Gar.

14 3. Havayollarr ilimizde Devlet Hava Meydanlarr igletmesine ball ikinci srmfbir sivil hava meydam mevcuttur. 8 Ekim 1941 tarihinde hizmete girmiq olan hav aalanrmrz,ihtiyacr karqrlamaktan uzaktrr. 4. SuYolu Taqrmac lfir Keban ve Karakaya Baraj Golleri iizerlndeelazrpmerkez ilgesi ile Tunceli iline bafh Qemiqgezek ve Pertek ilgesine ulaqrm sallayan 3 adet feribot, A[rn ilgesinde karayolu ulaqrm bafilantrsrnr sallayan 2 adet feribot olmak iizere toplam 5 adet feribot mevcutfur. 56z konusu feribotlar adr gegen I19e Belediye Bagkanhklarrna aittir. Aynca, baraj g6llerinde gahqan 6zel sekt<jre ait 4 feribot bulunmaktadrr. ALTYAPIDURUMU Elazr!'rntoplam 546 kciyiin tamamr elektrikli olup, enerj i kullammrnda higbir sorun yoktur. il srmrlan igerisinde yer alan dokuz adet hidroelektrik enerji projelerinin toplam kurulu giicii Mw, yrlhk enerji tiiketimi cwyrl'drr. Bu projelerden tigfl iqletmede (Keban HES, Hazar - l ve Hazar -2HES), birinin planlanmasr tamamlanmrq (Pembelik HES), beg projenin ise tin inceleme ve mastlr plam tamamlanmrghr. (Beyhan HES, Tatar HES, Palu HES, Seyran tepe HES, Keban Deresi HES) $ehir merkezi su ihtiyact mevcut derin kuyulardan saflanmaktadrr. $ehre verilen Ltlsn'lik suyun gelecek yrllarda ihtiyacr karqrlamayacafr dikkate almarak Keban Baraj G<iliinden qehre su verilmesinin etiit- proje gahqmalarl siirdiiriilmektedir. K6y igme sulannda ise 499 k6y su1u, 47 kdyiin ise suyu yetersizdir. Ayrrca, qebekeli igme suyuna sahir 357 iinite bulunmaktadrr. $ehir merkezi kanalizasyonu tamamlanmrg olup, ilge bannda kanalizasyon pgojeieri iller Bankasrnca yiiriitiilmekte ve yatrrm programrnda cing6riilen i1ke, hedef ve politikalar dofrultusirnda yer almakla birlikte, rjdenek krsrth[r ve biirokatik engellerden dolayr alrr yiirtimektedir. Birgok ilgemiz halen ciddi anlamda altyapr sorunu yaqamaktadr. Elazr! ili, biittin yerleqim birimleri i1e tam otomatik telefon haberleqmesine agrktr. Yatnm ortamlnl etkileyen faktdrlerden biri olan sesle iletiqimde teknolojik bir eksiklik bulunmamaktadrr. Elazrg. haberleqmedeki ajryaprsr ile <1ne qrkmrqtrr. Il genelindeki toplam 1i5 adet santralde, hat kapasiteli ve gahqan abone bulunmaktadrr. Hat kapasitesi doluluk oranr yiizde 93'tiir.

15 2. MAHALLi inanrlbnin DURUMU ilozelidaresi BUTCEvE KESiN HESABtNtN ytllaracore DAe tltml B UTctr (Brn YTL) YILI KDSiN HESAP CARi H ARCAM ALAR YATIRIM H ARCAM ALARI TRANSFER H ARCA M ALARI TOPLAM Biitge r t00 Kesin Hesap Biitqe 3, r Kesin Hesap t68 B ii tge Kesin Hesap 2005 yth biitgesi ise 20 Milyon YTL. olup, bunun yiizde 20'si olan Bin YTL. cari harcamalar, yizde 24'ine tekabiil eden Bin YTL. Yatrrrrn harcamalari ve geriye kalan yiizde 56'Lk kesim olan Bin YTL. si transfer harcamalardrr. II dzel idaresinin 3 f i genel idari hizmetleri. 7'si yatrnmcr hizmetler, 12' si geqici iggi, I' i daimi iqgi ve teknisyen olmak iizere 52 personeli bulunmaktadrr. 16'sr genel idare hizmetleri, f i Ai.ukatfik hizmetleri, 2'si teknik hizmetleri, 3'iiyardrmcr hizmetleri olmak Uzere toplam 22 kadro da boqtur. Trim ilgelerde tegkilatr olup. 10 ilqe toplamrnda 15 personel gahqmaktadrr. Ozel idarenin toplam 58 motorlu aract olup, bunun 5 f i; binekve ig makinesi olarak K6y Hizmetleri il vtidilrliigii. 22'si Genqlik ve Spor il MiidurliigLi, I'i El Sanatlarr Egitim Miidiirliigti, geri kalan 4 araq isevalilik ve Ozel idare Hizmetlerinde kullanrhnaktadrr. Il'de toplam 26 Belediyenin l f i il ve ilge Merkezlerinde. i 5'i diler kasaba Belediyelerini olusturmaktadrr. Kasaba Belediyelerinin 6'sr merkez ilgede. kalan 9'u di[er ilgelerde kuruludur. Belediye srrurlan igerisinde toplam niifusun yiizde 75.85'ine tekabiil eden kisi yaqamaktadrr. Belediyelerin 2005 yrh toplam biitgesi Bin YTL. dir. Biitgedeki en biiyilk pay Bin YTL. cari harcamalara aynlmrqlrr. Bunu Bin YTL. ile yatrrrm harcamalarr. 27.2l2BinYTI-. ile transf'er harcamalarl takip etmektedir. Belediyenin 2003 yrh kesin hesabr ise Bin YTL. cari Bin YTL. yatrlrn Bin YTI-. transl'er harcarnalarr olntak iizere toplatn Bin YTL_ dir..

16 BELEDiyELEniN zoos vtr,r rnsin HnsA.pr,A.Rr (Bin YTL.) SIRA BELEDiYENiN ADI cari HARCAI\{ALAR YATIRIM HARCAMALARI TRANSFER HARCAMALAR TOPLAM I ELAZIG r osu i$letme AKqAKIRAZ l HANKENDI iqme MOLLAKENDi YAZIKONAK YURTBA$I 265 l AGIN l0 ALACAKAYA I ARICAK 3 t t2 BUKARDI 138 5'I ERiMLi t4 ucocak BASKIL KARAKOqAN 1.4t SARICAN KEBAN l9 KOVANCILAR CAKIRKA$ l YAR]MCA MADEN GEZIN PALU 755 l8 lll BALTA9] BEYHAN '.7 SIVR]CE TOPLAM ,

17 BELEDivELEniN zoos yrr,r Bfjrqnlnni (Bin YTL) SIRA NO BELEDiYENiN ADI cari HARCAMALAR YATIRIM H ARCAMALART TRANSFER HARCAMALAR TOPLAM ELAZIG OSU i$lerme t AKcAKiRAZ HANKENDi l8l IQME l 5i0 6 MOLLAKEDI t YAZIKONAK YURTBA$I t AGIN 61t r ALACAKAYA u ARICAK s l9l t2 BUKARDI I l9 487 t3 ERiMLi ).282 l4 UQocAK '10 15 BASKiL KARAKOCAN lll SARICAN KEBAN t9 KOVANCILAR ),4:) qakirka$ YARIMCA MADEN GEZiN PALU BAL'TA$I BEYHAN r SiVRiCE TOPLAM '7 r1)

18 -G,f; 3. YATIRIM F'AALiITTLERI Ilimizde, son iig yrlda yaprlan yatrrrmlarrn yrh <idenepi, harcama ve nakdi gergeklegme oranr 4t4Eru4 r Erururr. Yrllarra Giire Yatrnmlar (Bin YTL.) Yllr 6denefi Harcama Gergekleqme %o r Gerekli karar organlarrndan gegen, 2005 yrh yatrnm programmln, yayrnlandr[r Resmi Gazetede, ilimiz adr zikredilen veya ilimize tefrik edilebilen projelere g6re Bin YTL. toplam proje tutannda2005 yrh yatrrm6dene[i BinYTL. dng6riilmektedir Ancak, programda ddenegi toplu olarak verilmig veya gegitli Illerdeki yattnmlan kapsadrlr igin proj e yeri muhtelif olarak belirtilmig projelerden ilimize isabet eden miktarlar kuruluqlardan ahnacak "Qahgmaigprogramr "sonucukesinolaraktespitedilecektir yrh yatrrrm programrna iliqkinveriler agafrdaki tabloda yer almaktadlr. Srra No Sektdr Proje Sayrsr 2004 Yrh Yatrnmlarrnrn Sektiirler itibariyle Dafrhmr ve Harcamasr ( Bin YTL.) Proj e Bedelleri Toplamr Oncekl Yrllar Harcamalar Toplami 2004Yrh Yahnm udenegl 2004 Yrlr Harcamasr 1 Tanm 9 2', ; Madencilik imalat I F-p"ii Ulaqtrrma Konut r EEitim s Sa$rk DKH TOPLAM 60 7t

19 oaaaa ILIN ON]DMLI SORUN VE ao IHTIYAS:LARI o

20 Elazr! temel problemleri ile bu problemlerin gdziimiine iliqkin oneri ve tekliflerimizi agalrdabelirttigimiz gibi arz etmek s6z konusu olabilir. TEMELPROBLEMLERiMIZ l-i$sizlik 2.ORGANJZE SANAYI BOLGESI 3.LILA$IM ALANINDA Ki PROBLEMLER 4-MADENCiLiK s-tarim VE HAYVANCILIK 6-DOG1J,GAZ 7-I{AZARGOLU 8-QEVRE VE KtljIuREL PROBLEMLER e-$ehirle$me ile ilgili Qegitli Kurum ve Kuruluglarla yapmrq oldufiumuz inceleme sonucu tespit ettigimiz bu sorunlann iqeriii ile qdztim noktaslna acizane olarak yaprlmasl gereken iqleri arz etmeye gahqaca!rm.

21 r-igsizlir; Ashnda iilkemizin de en onemli sorunlanrun bagrnda gelen igsizlik sorunu, Elazrg gibi iq imkanlarrmn az oldufu, sanayilegmenin gok zayrf kaldrg yerlerde daha biiy1k boyutlarda kendini hissettirmektedir. Son yrllarda Hilkiimetin izledigi yanhg politikalar ronu"u Ttirkiy" genelinde 13 milyon insanrn iqsiz oldufu belirtilmektedir. FlazrE agtstndan baktrlrmrzda ise. bu durum ciddi bir sorun olarak kargrmrza grkmaktadrr. ig-kur il Mndiirliigii, 2005 yrh kayrtlarrnda halen kuruma kayrth olarak iq bekleyenlerinsaylslmn 13. i52 ki$i oldugu belirtilmekte ve difer raporlarrnda niifusa oranla iqsizlik srralamasrnda il,lazrf l. il olarak karqtmtza qrkmaktadrr. Elazrg'da ki iqsiz sayrsr iq-fur il Mrid. kayrtlarrm n en az 4 katicivanndadrr. Qiinkil Elazrg valilipin 2005 yrl 1.0. ayrna kadar yaprnrq oldufiu grda yardnnrnda aileye ulaqrldrlr belidilmektedir. Buna Belediyenin yaptrgr grda yardrmr d;hil edilmedigi de griz <iniinde bulundurulursa rakamtn ne kadar iirkiitiicii oldugu agrktrr. igsizlik Elazr!'da sosyal 6ir soim olarak da karltmza grkmaktadrr. Elazrp yine sug oranr bakrmdan a$11-t arfiq olan illerinbagrnda gelmektedir. Halkrn moralini bozan, ili huzurlu bir kent konumundan uzaklagtuan iqsizlik sorunu Eoiacil 96ziim bulunmasr gerektiren bir konudur. _ * Ozellikle son ytllarda biiytik gehirlerimizde gittikge artan ve toplumu tedirgin edel kapkag olaylan. htrsrzhk, adi suglann sayrsrndaki arfi$ln altrndaki temel etkenlirden biri de-. komgu illerden ve_ ktrsal bcilgelerden ilimize gelen ve ig bulamayan ya da terdr nedeniyle kciy boqaltmalal sonucu gehirlere doluqan gene ve gocuklann bu tiir tegebbiisleri bir gegim kiprsr haline getirmelerinden kaynaklanryor. _ * Yiiksek orandaki iqsizlik fakirlili ve yoksullulu dolurdulu gibi toplumun maddi. manevi moral delerlerini sarsmakta. Aile yaprsrm, egitimini, birey ve aile psikololisinihuzuru, emniyeti, asayigi, bir toplumun kendisine olan dzgiivenini ve gelecek hayallerini etkilemektedir. Bir Ha;is-i $erif'te de buyruldufu gibi "Fakirlik kaprdan girerse, iman pencereden grkar." Dolayrsryla yoksulluk ve iqsizlik problemibirtoplumunedzmesi gereken sorunlar.lnbagrnda gelmektedir. *_Kanaatimce yoksullulu ve iqsizligi do[uran en bliyiik etkeni uygulanan yanlg politikalar ile gerek tanm gerekse sanayi alantnda ki yeterli elitirn ve alt yapr hizmitlerinin olmayrgrdrr. Bunun getirisi olarak vasrfsrz ve diiz iqgiuin ekonomide ve tarrnida fazla bir katkrsrrun olmadrlr ia agikardrr. Sonug olarak ig alanlarrrun krsrth olmasrmn temel nedenlerinin ba$rnda da bu vatmaktad]r. * Bu yanhq politikalar sonucu cizellikle Elazrg'da insanlarlmrirn miiteqebbis ruhunun azalmasrna neden olmug 1960 yrllarrn sonundan itibaren insarurnrz kendi sahip oldueu imkanlarr deferlendirmek yerine devlet kaprsr dedi[imiz iqqilik ve memurluea ycinejince divlete b-agrm1 olarak bir qehrin ekonomisinin geligemeyece!i gergeii de ortaya grkmrgtrr. qozum veonerilerimiz A.Uzun Vadeli Qiiziimler: 1.E!itim *E[itim sistemimizi, baqtan sona yeniden e1e ahp gafrn gereklerine ve toplumumuzun ihtiyaglarrna gtire yeniden qekillendirmemiz aynca elitim sistemindeki yaprlacak kciklti degigikler ile gocuklarnnrzt bilgi ve becerilerine grire ydnlendirilmesi iizerinde dikkatle durulmast gerekir. *Meslel< liselelini yaygrnlagtrrrp. ga[rn elitirn standartlarrna uygun, bilgi ye teknoloji ile donatrlnrrg kendini yenileyebilen, iiletken, katr.na deler tireten, yetenekli. kabiliyetli, rneslek sahibi

22 bireyler yetigtirip topluma kazandn'an yerler yapmam nlazrn. * Y<lremizin yer altr ve yeriistii kaynaklanrun saghkh bir qekilde irdelenip tespit edildikten sonra gerek yerel ycinetim kuruluqlari. sivil toplum rirgi.itleri jle FU imkanlarr da aktil hale getirilerek bu konuda gerekli gahqmalarrn yaprlmasr r.e kalifiyeli eleman yetigtirecek kurslarrn agrlmasr gerekir. Keban Baraj rmn iqletime agrlmasrndan meydana gelen iklim deliqikligi sonucu eskiden kriylerimizde ki 3-5 iiriine ba[hhk zihniyetine son vermemiz gerekir. Tarrm Il Mridiirlfl[n dnciiliiliinde Elan! arazi ve lklim yaprsr yeniden delerlendirilerek alternatif r.iriin politikasr sa$rkh temellere dayandrnlmasr gerekir. Sebzecilik ve iklim defiqikli$ sonucu ydremizde iiretilebilen yeni tiriinlerin tanrtrlmasr gerekir.ozellikle Elazr!'rn mevcut iiziim potansiyelinin gok biiyiik olmasr dikkate ahnarak bunun yaygrnlagtrrrlmasr gerekmektedir. Elazr['ln cofrafi yapr olarak hayvancrhga elveriqli olmasr gdz dniinde bulunduruldugunda burada yaprlmasr gereken gerek kiigiikbag hayvancrhk gerekse biiyiikbaq hayvancrhk konusunda kredi deste[i saglarnak besi ahrrcrh$rnrn geligtirmenin yamnda hayvan iiriinlerinin igleyecek (Van et, Aytag gibi )fi rrnalarrn Elaztp' a y atrtm y apmaslna 6nciiliik edilmesi gerekir. B. Krsa Vadeli Qtiziimler: I. IMF'in istekleri ve tegvik konusundaki miidahaleleri 5084 sayrh te$vik yasaslmn mevcut haliyle miiteqebbisin beklentilerini karqrlamadr[r bir gergektir. Istihdam sayrsrnrn 30'a grkanlrtasr yatrrtm yapacak pek Eok kiqiyi bu fikrinden vazgegirmigtir. Teqvik yasasrrun geriye dciniik iqletilmemesi eski yatrrnncl ile yeni yatrrrmcr arasrrda bir adaletsizli[i do[urmuqtur. Tegvik yasasrndaki bu iki hususun giderilmesi krsmen dahi olsa tegvikyasasrmn daha gok amacrna ulaqmasrm sallayacakttr. 2.0zellikle Elazr!'da ki mevcut sanayi kuruluqlarrnrn giiniimiiz qarllarrna uygun hale getirilmesi. bununla birlikte Uluslar arasr kuruluqlarrn vermig oldugu kredi ve destekler konusunda esnaflatrmrzn bilinqlendirilmesi amact ile toplantrlar diizenlenmesi gerekir. 1. Demiryollan Taqrmacrhlr ile ilgili Sorun ve ihtiyaqlar: * Kalkrnmrg Ilkelerin kalkrnmalanndaki etkenler incelendiginde. ulagrnr sekturilnde Demiryollarrmn paynn faz,7a otdlrgu gdrtilrlektedir. Ulkemizde bugiin birgok alanda qa[tn standartlan yakalanmrq durur.ndayken. Demiryollarrnu.r hala 1950'li ytllannrn teknoloiisi ile hizmet yerr.lesinin garabetini ve mantlglnl anlayamryoruz. Her yrl karayollaunda. bir savaqtn can ve mal ka-vbrndan daha fazla can ve mal kaytplart veriyoruz. a) ilimizde 1934 yrlrnda igletrnel e agrlan derliryolu istasyomrmuz hal6 o 1'rllarrn leknoloji ve

23 imkanlalryla hizmet vermektedir. Bugiln gehir merkezinde kalan demiryolu istasyonumuz qehir merkezi drqrna tagrnarak. modern ta]zdahlzmetveren yeni biryere ihtiyacr hasrl olmaktadrr. b)ozellikle Organize Sanayi B<ilgesine kurulacak bir yiikleme istasyonu ilimiz igletmeleri agrsrndan 6nemli bir avantaj teqkil edecektir. c)devlel. Demir yollannrn belii bir tonajrn altrnda y iik kabul ermemesj de sanayicilerimiz ve iqadamlarrmrz igin ciddi bir sorun tegkil etmektedir. Bggiin bcilgemiz sanayisinin ekseriyetini tegkil eden ve kiigiik kapasitelerle gahgan KOBi diizeyindeki igletmelerimizin dniindeki bu sorunun kaldrrrlmasr gerekir. d)giiniimiiz teknolojisi dikkate ahndrlrnda demiryolu ve havayolu tagrmacrhlrmn gok biiyiik 6nem arz ettili bir ortamda Elazr!\n co$rafi yaprsr dikkate ahnarak ivedilikle demiryollanrun yatrrrm yaprlmasr gerektifi, dopuya agrlan bir kapr olan ElanS'da hrzl tren seferlerinin baqlamasr ihracata ydnelik ham madde agtsrndan zengin oian gehrimizde oncellikle Mersin arasrnda ki demiryolunun iyilegtirmeli modern yiik taqrmacth!rna uygun demiryolu a!rmn kurulmasr gerektigi k anaalindeyiz-. 2.Giiney Qevre Yolu Projesi: *Elazt[ Giiney Qevre Yolu Projesi yrllardan beri siiriinceme de kalan cinemli bir projedir. Elazrf'rn kalktnmasr ve biiyilmesinde dnemli olan bu proje igin Karayollarr Genel Mtidiirliigii ile Elazrg Belediyesinin istimlaklar ve yeni yo1 agma konusunda yapmrg olduklarr protokol dofirultusunda Elazr! Belediyesi 10. km mesafelik alanda ki imar gahgmalarrnr tamamlamrgtrr. Bu dolrultuda Giilney gevre yolu ile ilgili belediye gahqmalannr sonuglandrrmrqtrr yrh sonlannda giiney gevre yolunun ingaat gahqmalanna iliqkin ihale yaprlmrgtrr. Odenek sa[hkh bir qekilde aktarrlmadr[r igin galtqmalar istenen diiaeyde degildir. Bu yolun yaprlmasr gehrimiz agrsrndan <inem arz etmektedir. 3, Elazrf-Tunceli Yolu: $u andaki mevcut yolun drgrnda Elazr!-Perlek-Tunceli yoluna iqlerlik kazandrrrlnasr adrna bir kciprii yaptrrrldrpr takdirde mesafenin 60. km mesafe krsalacalr griz cinilnde bulundurulursa bu durum tagrmacrhk agrsndan saghkh bir hizmet olacalr ve mevcut sorunu Edzeceli agrktrr. 4. Elazl[-Alacakaya Yolu: Bu ydre dikkate altndrfrnda ham madde agrsrndan zengin olmasrna ralmen ulaqun konusunda yeterli seviyede olniadrgt bu ydredeki yollarrn gok bozuk oldulu agrktrr. Bu yollarrn yaprlmasr ve geniqletilniesi ekonomimiz aqrsrndan <inemlidir.

24 5. Kiiy Yollarr Elazr!'rn krrsahnda bulunan kciy yollan iie ilgili problemleri tam olarak Q<iziimlenmemigtir. Bun larrn asfaltlama gahqmasr yaptlmasl gerekir. Ozellikle Elazrg Yurtbagt ve o ycire kdylerini birbirine ballayan Dofiukent-Yurtbaqr gi1zerg6hrrun dncellikle asfaltlana gahqmalarr yaplldrgr takdirde bu ydrede bulunan 8-10 k<iy arasrnda ki mesafe krsahp bu ydreye bilyiik bir hizmet g6tiiriilmesi sa[lanmrq olacaktrr. 5. Elazr! Havaalanr Pistiyle ilgili Sorun ve ihtiyaglar: $ehir merkezine 12 Km. mesafede Devlet Hava Meydanlan igletmesine bagh ikinci srnrf bir sivil havaalam mevcuttur. * Havaalanr pisti biiyiik kapasiteli ugaklarrn iniq ve kalkrgrnamiisait desildir. x Havaalarunda yaprlan etiit neticesinde kullanrlan pistin, tabi manialar nedeniyle biiyiitiilmesi yani, uzatrlmasr ve genigletilmesi potansiyel risk nedeniyle miimkiin gdriilmemig ve yeni bir pistin yaptlmasr kararlagtrrrlmrqtrr. *Bu raporlar dolrultusunda pistin biiyiittilmesi kararlagtrrrlmrg ve bu konuda yaprlan gahgmalar dofirultusunda pistin biiyiitiilmesine karar verilmigtir'.ahnan karar dofirultusrurda pistin genigli[i 45 m uzunlulu 3300 m toplam alanrn ise m'? alan olarak tespit edilmiq, bu dogrultuda 4 yrldrr verilen s<izlere ra$men sadece istimlakla ilgili <ldenek gdnderilmigtir. Bu tjdenek do[rultusunda 1250 malike ait 474 parsel istimlak edilmiq istimlak kargrhlr vatandaga YTL istimlak bedeli ddenrnigtir. anda istimlakla ilgili agrlan davalar devam etmektedir. Fakat Havaalarun yaprmrna iligkin ihale $u yaprlmamrqtr. Haricen yaptrfrm aragtrmalar sonucu 2006 Haziran-Temmuz aylarnda ihalenin yaptlaca$t belirtilmiq fakat kesin bir tarih s<jz konusu bildirilmemiqtir.uzun yrllardrr Elazr! ekonomisinin geligmesi igin <ingciriilen bu havaalanrorn ivedikle gdziilmesi gerekrnektedir.$uanda da havaalam yetersizli[inden dolayr stirekli ugak iptalleri ile Elazr! karqr kargrya kalmaktadrr. Ulkemize son yrllarda baqlayan dzel hava yolu taqrmacrhfir potansiyeli gdz dniine ahndrfrnda ivedilikle yaprlacak pistin qehir ve b6lge ekonomisine biiyiik katkrlar sallayacagr yahnmcrlann daha rhmh bakaca!r qiiphesizdir. TARIM VE HAYVANCILIKALANINDAKi SORUN VE ihtiyaclar A.TARIM l. ilinr izdekita rrm sa I Froblcmlervc Qiiziim 0ncrileri: Elazr! i)inin tarrmsal iiretimi etkiieyen baqhca pr oblertt ler aqa!rda gmplandrrrlarak verilmiqtir.

25 ll- Sosyo Ekonomik Problemler a) Giiq: Elazrg, bdlgede 969 alan <inemli iller arasrnda olup aym zamanda drqarrya da (batr illerine) gdg vennektedir. Kdyden kente g<iq oldukga tbzladrr b yrllan ntifus sayrm so.rugi-rnu gttr. kdy niilusunda %8,4'liik azalma gergeklegmigtii.. Bu o ran 12 14yag g,ubu koy nlfusunda' ilo_z+.g, ls 19 yaq- grubund a %16.02, yaq grubund a %4.g4,65've uzeri yaqta ise yas,.st ot*uk gergeklegniqtir. Buna g<ire geng niifustaki hvh azalma krrsal kesirnde'yu9iurr.uyiu".uu".i.ra. getirmektedir. Gtig veren niifus arasmda sermaye birikimine sahip insanlann da l;lurunasr itaeki iktisadi faaliyer ve dolayrsryla tarrm sekt6rii igin dnemli birproblemiir. b) 6z Sermaye Yetersizlifii: Tanmda yeni teknolojiierin geligtirilmesi ve yeni yatrrrmrn yaprlmasr yani iiretimi geligtirmek igin daha teknik daha entansifve rasyonel gahqma gerekmektedir. Bu hususu temin igin igletmeler gerekli girdileri saglamada yeterli ve dengeli sermayeye ihtiyag duymaktadrr. Elazrg'da gifiqilerin bnyiik bir ktsmrmn problemi olan sermaye yetersizlili bitkisel ve hayvansal iiretimi olumsuz etkilemektedir. Ozellikle serrnaye yetersizlili riretimde girdilerin yetersrz kullanrmrna neden olmaktadrr. c) Gelir DiigiikliiEii: Tiirkiye'de genel tarrmda gahganlann geliri diler sektcirlere gdre dii$iikta. Elazr!'da 2000 yrl istatistiklerine g6re cari fiyatlarla kiqi bagrna diiqen gelir 2253$ iken l'iirkiye ortalanasl 2941 $'dr. Toplam niifusunun %o19.94li tanm ve ormancrhkla ulragan Elazr!'da dolal olarak tanm niifusunun geliri de diiqiiktiir. d)bilgilendirme Yetersizli$i: $uanda Elazr!'da 1974 <incesi karasal iklim <izelliklerine uygun tanmsal iiriinlerin yetiqtiriciligi s6z konusudur. Oysaki Keban barajrndan sonra ihman ikli'r <izelliklerine uygun iiriin yetiqtiriciligi sciz konusu iken bu konuda ilgili kurum ve kuruiuglar ve qifigiler arasrnda ki koordinasyon eksiklifi nedeniile bu iiriinlerin tanrmrmn yaprlmamasr ve halaeski iirtinlerde ki rsrar biiytik bir problem olarak karqrmlza grkmaktadrr. IIAYVANCILIK f. itimizdeki Hayvanclhk S ektti rii n ii n Sorun ve ihtiyaglan problemlerve eiiziim Onerileri: 1. Genel Sorunlarve ihtiyaqlar: a) Bcilge'e EIazrE ekononrisin can damarr olan ve biiytk bir iq ve istihdani kaynalr olan hayvancrhk sektorii maalesel.bugiin bitme noktasrna gelmiptir. b) Elazrg'da bulunan sadece, 1200 cir.aundaki besi ahrnnrn bugnn %.7 5,i kapal durumcladrr. B<ilgenin son 20 1'Ihndaki bu sektrjrdeki olurnsuz geliqrneler, sektdriin beklenen diizeyde desteklenenemesi <inen-rli iq ve istihdan-r yaratan ve iilkerniz ekonomisine biiyiik katlra degeryaratan

26 bu sektcirii bugiin neredeyse atrl bir hale getirmigtir. Aynca sektdriin sorunlanm gdzecek banka kredileri de istenilen dilzeyde degildir. c) ElaztI ilinin bdlgeye hitap eden J<onumu ve gevre iller ile birlikte sahip oldulu biiyiik potansiyeli gdz <iniinde bulundurularaft kurulugu igin Tiirkiye'de bir ilk otan Hayvan Uriinleri Organize Sanayi Bdlgesi ve Besi Organize Sanayi Bdlgelerinin tam anlamr ile bu sektcire hizmet verebilmesi igin gerekli olan 6denekler ayrrlmahdrr. d) Besicilerimiz faaliyetlerini siirdijrebilmek ve kurdulu besi ahtnnrn bog kalmamasr iein Ziraat Bankasrndan almrq oldulu krediler nedeniyle bugtin mafduriyet ieerisindedir. Yine bu sektdre kaba yem destekleme projesinin ve et iqin uygulanan, 15 Kasrm 2004 tarihi itibariyle sona eren teqvikin. B6lgesel olarak uygulanmasrna devam edilmelidir. e) Et altm satnnlanndan ahnan KDV orantnrn birbiri ile uyumlu hale getirilmesi hem kasap esnafi hem de tiiketici igin son derece <inemlidir. Zira et ahmlarrndan 021, satrmlarrndan ise %8 KDV allnmaktadlr. Ahm satrm arasrndaki fark ya et fiyatlarrna yansrtrlacak veya esnafin iizerinde yiik olarak kalacaktrr. Bu nedenle et iiriinlerinin KDV oranrmn hem ahmrnda hem de satrmrnda aynr oranlarda o/ol olarak uygulanmasrrutr; hem esnafin hem de tiiketicinin menfaatine uygun olacafr kanaatini taqrmaktayrz. 2.Hayvansal Uretime Ait Problemlerve Qiiziim 6nerileri: * Besi ve Siit hayvancrhlrna uygun rrklann kullanrlmamasr nedeniyle verimin diigtlk olmasr, * Kaliteli damlzhk hayval sayrnsrn yetersiz olmast. * Uygun olmayan hayvan barrnaklarr x Yem bitkileri iiretiminin yetersiz olmasr, * Yem fiyatlanmn yiiksek olmasr. * Su tiriinleri iiretimindeki yem girdi fiyatlarrmn yiikseklili, Hayvansal iiriinlerde tiretimin arttrnlabilmesi igin oncelikle kaynaklann dolru kullanrmr ve geliqtirilmesi gerekmektedir. Bu amagla yiiksek verin-rli rrklardaki hayvan sayrsr arttrnlmah ve kaliteli hayvan yemi arzna 6nem verihnelidir. Bu koqullarda ba$ta kaliteli kaba yem olmak iizere, gayrr mera verimliliiinde de artrq oln'rasr gerekecektir. Hayvansal iiretimde verimi etkileyen krsrtlann yem ve besleme gelmektedir. Bu nedenle: ilimizdeki hayvancrhfrn verimli hale gelerek karhh[lnrn sallanabilmesi igin bagta amaca ydnelik hayvan rrkrmn kullanrn.rr (siit ve besicili!e ruygun rrklarrn kullanrlmasr) olmak iizere bu hayvanlarrn beslenmesinde kaliteli kaba yeln ilretimini (yonca. fig. korunga. silaj 1'np16t vs.) teqvik etrnek ve hayvanlann yagam yerleri olarr bannaklan iyilegtirerek modern ahrrlar (sulama. yemleme ve havalandrrmanrn otomatik ya da yar olomatik) teqvik etn-rek gerekmektedir.

27 a. Organize Sanayi Biilgeleri: * Elaztp ilinin en <inemli istihdam alanr Organize Sanayi B6lgeleridir ve 3. krsrrrdal oluqan Elazrp Organize Sanayi Btilgesinde toplam istihdam sayrsr 1253 kigidir. 97 sanayi parselirin bulundugu Elazrg OSB'de 66 firmaiiretimde olup bu tesislerin kapasite kullammr %3 0-9/o40 arasnda degiqmektedir. 22 Sanayi tesisimiz baqta ekonomik kizler neden olmak iizere iiretimini durdurmus. 5 sanayi tesisirnizin ise ingaatr son derece yavag devam etmektedir. * 2. krsrm OSB'nin altyapr gahgmalan tamamlanmrq olmasrna kargrn, yol, tretuvar ve gevrc dtizenlemeieri iqin ddenek srktnhlarr bulunmaktadrr. * 3. krsrm OSB'nin arsaproblemi devam etmektedir * Tiirkiye'de bir ilk olan Hayvan Uriinleri OSB'de iki tesisimiz tamamlanmrq olmasrna kargrn yol, gevre dtizenlemesi gibi eksiklikler devam etmektedir. b. Kiigiik Sanayi Sitesi: 250 iqyeri ile Elazr[ ekonomisi igerisinde 6nem1i bir yer tutacak olan ve yine cinemli bir istihdam sallayacak olan Elazrfi Kiigiik Sanayi Sitesi ingaatrna 1995 tarihinde ba$lanmr$hr. i1 ekonomisi iqin <inem taqryan birkrsmr tamamlanarak hizmete aqrlmrgtrr. c. TeqvikYasasl: Alt Komisyondan gegen gekli ile tegvikten faydalanabilmek iqin getirilen 30 kigilik istihdam sayrsrnru ktigiik 619ekte yatrnm yapmayr hedefleyen pek qok miitegebbisi zor durumda brrakacaktrr. Zaten yeteri kadar amacrna ulaqamadrlrm dii$iindtigiimiiz 5084 sayrh kanunda sayr srnrrlandrrmasrrun kalkmasr ve gegmiqte yatlnm yapmlg olanlannda bu yasadan faydalanmasr igin tegvikyasasrrun geriye d6niik iglemesinin dahaadilane olaca!ul diigiinmekteyiz. MADENciLi K SEKTORUNUN SoRUNLARI: * Elazt!'tn iilke madenciliginde dnemli bir yeri ve tarihi gegmiqi bulunmaktadrr'. Elazrg'daki madencilik faaliyetlerinin 1992 yl,nda 6zel sektcire devredilnesi ile birlikte cevher i.iretimi dutmuqtur. Elaztg ili DoluAnadolu Bcilgesi'nde madencilik bakrmrndal en zengin illerden birisidir. Ozellikle krom, bakrr, kurqun, ginko ve mermer bakrmrndan <inemli yataklara sahiptir. il genelinde 22 adet kron-rit ile halen faal olan arasr mermer ocalr bulunrnaktadrr. * Elazr! ili zengin madeu yataklar r ve 20'nin lizerindeki mermer geqidi ile tilke r.nermer r,e ntadenciliginde gelecekle sciz sahibi olmaya ve bu alanda tilkemize ciddi manada dovizkazandrtnaya aday bir ildir'. Bugiin iilke menner ihracaturrn o/o10'rmu karqrlayan Elazrg tilkemizdeki ckonomik

28 istikrarszlrklar ve ekonomik krizlere mlmen 2000 ile 2002 yilan arastnda dnemli bir ihracat gergeklegtirmigtir. Mermercilik Sektiiriiniin Mevcut So runlarl: l.kesilmig mermer ve dolal taq iluacatrnrn dntinde duran en btiyiik engel olarak Hindistan ve Qin gibi dnemli ahcr iilkelerin Tiirk metmerine agrrr yiiksek vergi ve harg uygularken aynr iilkelerden ithal edilen aynr tip mallar iein vergi ve benzeri yiikiimlilliiklerin hemen hemen hig uygulanmamasrm ifade edebiliriz. Dahasr s6z konusu tilkelere metmer ihrag eden rakip iilkeler bu problemi karqrhkh giimrtk s<izleqmeleri ile ortadan kaldrrmrglardrr. Bu durum altrndan kalkrnmayacak bir rekabet eqitsizligi yarattrgr ortadadrr. 2.Bilindigi iizere blok mermer almlarr bagta olmak iizere diler tip yarr mamul ve mamul memrerlerin sahqr igin miigterilerimiz iilkemize gelmektedir. Ancak bu amaqla iilkemize gelmek isteyen yabancrlara gerek iilkemize girig sayrsr gerekse de iilkemizde kahq siiresi bakrmrndan vize srnrrlamalan getirilmekte, sdz konusu ahcrlara neredeyse iilkemize gelme denmektedir. 3.B6liinemeyen mallarrn (blok mermer gibi) ocaklardan veya fabrikadan limana nakliyesi (difer bir deyiqle kamyonlara yiiklenen bloklarrn tonajrrun izin verilen tonaj srmrlarr nedeniyle sorun yaratmasr) mermerve dopal tag ihracatgrlarrnrn en biiyiik sorunlarrndan biridir. 4.Nakliyeye ve ytiklemeye iligkin bir diger sorun ise, demir yolu ile yaprlabilecek olan sciz konusu taqrma iqleminin, vinq ve benzeri altyapr ekiprnanlarr ve vasltalannln yetersizlifi ve gerek yiikleme gerekse de bogaltma iqlemlerinin yaprlamamasr nedeniyle maliyetin yiiksek olmasr ve tercih edilmemesidir. 5.Mersin Lima:rrnda ytkleme yaprlrrken forkliftle yiiklemenin kendi imkanlarrmrzla yaprlmasrna ra[men anlaqrlmazbir qekilde Liman ycinetimine forkliftiicreti 6denmesi (Konteynrr baqrna 50$) 6.Ihracata iliqkin bir diler sorun ise. ihracat KDV niishalarrmn Giimriik Mildiirliiklerince geg verilmesi ve KDV ddemelerin geg yaprlmasrdrr. T.Bugiin mermercilik alanrnda ya$anan sorunlardan biri de mermer ocaklarr ile ilgili sorundur. B6lgemizde metmer ihtimali olan birgok arazi. ilgili ilgisiz kimseler tarafindan kapatrlmrq ve yrllardrr bu bdlgelerde iiretim yaprlmamaktadrr. Bu alanda yatlnm yaplp iiretim yapmak isteyen miitegebbislerimize de dolayrsryla firsat brrakrlmamaktadrr. Uretim yaprlmayan ocaklarrn ya da arazilerin, ellerinde bulundurma siirelerinin krsaltrhnasr ve miiteqebbislere imkan tamnmasr hem iilke ekononiisi igin hem de bdlgemizde yatlrlm ve istihdam imkanlarrnrn olueturulmasr igin onem arz etmektedir. 8.Mernrercilik alanrnda yaganan sorunlardan biri de qudur: Memercilik alamnda iiretim yapan iqletmelelinrizin sermaye yetelsizliklerinden kaynaklanan Teknoloji kullanrm kapasitelerinin