AB Kulisi. Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları...

Transkript

1 AB Kulisi Haziran 2011 Editör den AB Kulisi nin bu ayki Editör den bölümünde, Türkiye de 12 Haziran 2011 tarihinde gerçekleştirilecek genel seçimlere AB nin bakışı ve seçim sonrası hükümetten beklentileri ele alınıyor Gündem Bu ay AB gündeminde öne çıkan gelişmeler... Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları... 1

2 Editör den Avrupa Türkiye yi izliyor! Avrupa Konseyi nin Parlamenterler Meclisi nden 26 kişilik bir heyet, 12 Haziran da düzenlenecek genel seçimleri izlemek üzere 10 Haziran da Türkiye ye geliyor. Avrupa Konseyi parlamenterlerinden oluşacak heyet, Konseyin kurucu üyelerinden Türkiye de seçimlerin demokratik ve özgür bir ortamda gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini gözlemleyecek. Avrupa Birliği ise seçimleri uzaktan izliyor! Birliğin idari merkezi Brüksel de daha ziyade Türkiye de seçim sonrası siyasi süreç merakla bekleniyor. En Zor Sınav Türkiye de uzun zamandır beklenen genel seçimleri AK Parti nin kazanacağı konusunda Brüksel de kimsenin pek şüphesi bulunmuyor. Nitekim Türkiye nin AB katılım sürecinde reformların en fazla AK Parti iktidarında hızlanması, iktidar partisini AB nezdinde güvenilen bir siyasi parti ve ortak haline getirdi. Aynı şekilde, Avrupa nın ciddi bir ekonomik dar boğaza girdiği bir dönemde hükümetin Türkiye de gösterdiği ekonomik performans ise parmak ısırtıyor. AK Parti nin iktidara geldiği 2002 yılından bugüne ülkede kişi başına düşen milli gelirin iki katına çıkması, Türkiye nin AB deki prestijini önemli ölçüde arttırdı. Avrupa nın ekonomik ve finansal ölçekte ciddi bir kriz ile karşı karşıya olduğu bir zamanda, hükümetin IMF nin önerdiği reçeteyi reddetmesi ve buna rağmen krizin Türkiye de AB ile aynı etkiyi yaratmaması övgü aldı. Özellikle son birkaç yıldır askerin siyasetteki ağırlığının giderek azalması, Avrupa nın Türkiye askerin yönettiği bir devlettir algısını büyük ölçüde değiştirdi. Ayrıca bazı yönleri ile tabu olan Kürt sorunu Türkiye de yaygın bir şekilde konuşulan ve çözüm aranan bir konu haline geldi. Ancak seçim sonrasında iktidar partisini eskiye göre çok daha zor bir sınav bekliyor olacak. AK Parti, 2007 yılında uzlaşı sağlayamadığı yeni Anayasa konusunda başarılı bir sınav verebilecek mi? Mecliste kazanılan koltuk sayısından bağımsız olarak, 1982 Anayasası nın yerine Türkiye de tüm kesimlerin görüşlerinin yansıdığı özgürlükçü bir Anayasa oluşturulmasına öncülük edebilecek mi? Seçimler sonrasında siyasi partiler arasında ortak bir siyasi platform oluşturulabilecek mi? Son birkaç yıldır, iki, hatta üç kutuplu bir ülke olarak görülen Türkiye, ortak bir siyasi proje çevresinde toplanabilecek mi? Türkiye nin en büyük sorunlarından biri olan Kürt sorununda taraflar uzlaşabilecek mi? Demokratik açılımı devam ettirebilecek mi? AK Parti, seçimler sonrasında tarihinin en büyük siyasi sınavını verecek. Çok gerilen siyasi yaşamın aktörlerini bir araya getirebilmek ise hiç kolay olmayacak! Duygu Leloglu BRÜKSEL 2 2

3 Gündem Türk Vatandaşları için AB Vizesi Alma Süreci Basitleştiriliyor Türkiye ye şimdilik vize muafiyeti getirmeyi düşünmeyen Avrupa Birliği (AB), ilk aşamada vize uygulamasını basitleştirme kararı aldı. AB Üye Devletlerinin Türkiye deki konsoloslukları tarafından Temmuz ayında uygulamaya geçirilmesi öngörülen basitleştirilmiş yeni sistemde; vize başvurusu için tek tip belge kullanılırken, talep edilecek belgelerin sayısı asgari düzeye indirilecek. Aynı zamanda, halihazırda 60 Euro olan AB vizesi başvuru ücretinin 35 Euro ya indirilmesi ve bazı sosyal ve mesleki gruplardan ücret alınmaması öngörülüyor. Vize işlem süresi azami 15 gün olarak belirlenirken, vize başvurusunun reddi halinde temsilciliklerin gerekçelerini açıkça belirtmesi gerekecek. Türkiye, AB ile prensipte anlaşmaya vardığı Geri Kabul Anlaşması nın imzalanması için vize muafiyeti müzakerelerinin Avrupa Komisyonu yetkisinde başlatılmasını talep etmişti. AB, Türk vatandaşlarına yönelik bir vize kolaylığı uygulaması kararı henüz almazken, öncelikle vizelerin basitleştirilmesi ve uyumlaştırılması politikasının hayata geçirilmesine karar verdi. AİHM, Türkiye yi 4 Davada Mahkum Etti Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Mayıs ayında karara bağladığı üç mülkiyet davasında, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ni ihlal ettiği gerekçesi ile Türkiye yi toplam 6 milyon 222 bin Euro tazminat ödemeye mahkum etti. Davalardan biri bir Güney Kıbrıs Rum Yönetimi vatandaşının, KKTC deki gayrimenkullerine ilişkin mülkiyet hakkının ihlal edilmesine ilişkin olarak görülürken, diğer iki dava ise davacı Türk vatandaşlarının Türkiye deki gayri menkullerine devlet tarafından el konulmasını konu alıyor. Bir diğer davada ise AİHM, Türkiye de görülen 8 ayrı davada, dava ve tutukluluk sürelerinin makul düzeyi aştığı gerekçesi ile Türkiye yi mahkum etti. AİHM, en kısa süren davanın 9 yılı aştığına işaret etti ve ilgili davaların süresinin haddinden uzun olduğu gerekçeleri ile 8 davacıya toplam 91 bin 800 Euro tazminat ödenmesine karar verdi. Danimarka Sınır Kontrollerine Başladı Danimarka, Almanya ve İsveç ile arasındaki sınırlardaki gümrük kontrollerini tekrar yürürlüğe sokmaya karar verdi. Danimarka hükümeti bu kararı, 12 Mayıs ta gerçekleştirilen AB İçişleri Bakanları toplantısında açıkladı. Kopenhag, kontrollerin pasaport kontrolünün tekrar hayata geçirilmesi olarak algılanmamasını, önlemlerin sınır ötesi organize suçlara karşı mücadeleyi güçlendirmek için yapıldığını belirtti. AB li bakanlar ortak hareket etme ilkesi çerçevesinde bazı durumlarda kontrollerin yeniden başlatılmasını onayladı. Avrupa Komisyonu ise Danimarka hükümetinin kararının ardından, ülkeyi uyararak, AB deki serbest dolaşım ilkesinin ihlaline hoşgörü gösterilmeyeceğine dikkat çekti. Yunanistan Acı Reçeteyi Kabul Edecek Borç batağında bulunan Yunan hükümeti, 60 milyar Euro luk ek bir kredi paketi için AB ile görüşmelerin sonuna geldi. Bir süredir Yunanistan da incelemelerde bulunan AB ve IMF yetkilileri ülkenin 2011 yılı bütçe hedeflerini yerine getiremeyeceğine karar kıldı. Bu sebeple, 3

4 Yunanistan ın kurtarılması için daha önce anlaşmaya varılan 110 milyar Euro luk mali pakete ek bir kurtarma fonu oluşturulması konusunda uzlaşma sağlandı yılları için öngörülen mali paket 60 ila 70 milyar Euro arasında olacak. AB ve IMF nin yanı sıra özel sektörün de mali yükü paylaşması öngörülen ödeme planının detayları henüz kesinleşmedi. Yeni paket ile birlikte AB, Yunanistan dan daha sıkı tasarruf önlemleri almasını talep ediyor. Vergi gelirlerine el konulması, memur maaşlarında %10 indirime gidilmesi, 2 yıl zam yapılmaması ve 50 milyar Euro luk özelleştirme gerçekleştirilmesi önerilen tasarruf önlemlerinden bazıları. Sırbistan Mladiç i Yakaladı, AB Üyeliği Bekliyor Sırbistan, Bosna savaşı sırasında 1995 yılında Srebrenitza da 8 bin Müslüman ın öldürülmesi emrini veren dönemin Bosna komutanı Ratko Mladiç i yakaladı. Mladiç in yakalanarak, Hollanda nın Lahey kentindeki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi nde yargılanmaya başlanması, Sırbistan a Avrupa Birliği nin (AB) kapılarını açacak. Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadiç, diğer bir savaş suçlusu Goran Haciç in de yakalanacağını duyurarak, Sırbistan ın tam üyelik sürecinin başlatılması için AB nin gereğini yapması gerektiğini söyledi. AB nin bu yılın sonunda ülke ile tam üyelik sürecini başlatması bekleniyor. AB Suriye ve İran a karşı Yaptırım Kararlarını Genişletti AB, Suriye deki Beşşar Esad rejimine karşı giderek sertleşiyor. 9 Mayıs ta Suriye lideri Esad ın çevresindeki 13 kişinin Avrupa daki mal varlıklarını donduran ve vize yasağı getirerek yaptırım kararı alan AB, Suriye de protestoculara karşı uygulanan şiddet sonrasında yaptırımlara Beşşar Esad ın kendisini de dahil etti. AB nin Dışişleri Bakanları aynı zamanda İran'a uygulanan yaptırımları da genişletti. Buna göre, İran ın nükleer enerji programı ile ilişkileri nedeni ile 100'den fazla İranlı şirkete daha yaptırım getirildi. AB BM Genel Kurulu nda Konuşma Hakkı Elde Etti Avrupa Birliği nin (AB) Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu ndaki konuşmaları, artık Dönem Başkanı ülke aracılığı ile değil AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi tarafından gerçekleştirilecek. BM Genel Kurulu nda yapılan oylamada, AB ye, 192 üyeli Kurulda konuşma hakkı verildi. Kararın, Birliğin BM de duruşunu daha net sunması ve geliştirmesi bekleniyor. BM Genel Kurulu nda AB ye verilen statünün diğer bölgesel gruplar için örnek teşkil edeceği belirtiliyor. AB den Batı Balkanlara Yeniden Vize Uygulaması Avrupa Komisyonu, vatandaşları sistemi suiistimal eden Batı Balkan ülkelerine vize uygulamasının yeniden geri getirilmesi teklifinde bulundu. Bu adım, vatandaşları AB ülkelerine vardıktan sonra sığınma talebinde bulunan Sırbistan, Makedonya gibi ülkelere karşı öngörülüyor. AB ülkelerinin büyük bir çoğunluğunun bu adımı desteklediği belirtiliyor. Komisyon un önerisi 9 10 Haziran tarihlerinde AB İçişleri Bakanları toplantısının gündemine alınacak. Lagarde nin IMF Başkanlığı Arayışı Sürüyor AB Üye Devletlerinin, Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanlığı için üzerinde büyük ölçüde anlaştığı isim olan Fransa Maliye Bakanı Christine Lagarde, gelişmekte olan ülkelerden beklediği desteği göremedi. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika dan oluşan BRICS ülkeleri yayımladığı ortak açıklamada yeni IMF başkanının seçilmesinde milliyet faktörünün rol oynamasının, IMF'nin meşruiyetine gölge düşüreceğini duyurdu. IMF başkanlığı için adaylığını 4

5 açıklayan ilk kişi Meksika Merkez Bankası Başkanı Agustin Carstens olmuştu. 10 Haziran a kadar devam edecek adaylık sürecinin ardından yapılacak oylamada gelişmiş ülkelerin %57 ve gelişmekte olan ülkelerin %43 oy hakkı bulunuyor Emisyon Gaz Oranlarındaki Artış Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği nde (AB) sanayi tesislerinden salınan sera gazı emisyonlarının 2010 yılında bir önceki yıla göre %3 oranında artış görüldüğünü açıkladı. Avrupa Komisyonu nun İklimden sorumlu Üyesi Connie Hedegaard, emisyon oranlarındaki artışın Avrupa da ekonomik durumun iyiye doğru gittiği anlamına geldiğini ve emisyon oranının dönemi için öngörülen seviyenin altında seyrettiğini söyledi. AB de karbon emisyon oranları ekonomik kriz sebebi ile 2009 yılında istisnai olarak %11,6 düşüş göstermişti. Avrupa Naylon Poşeti Yasaklamayı Düşünüyor Avrupa Komisyonu, çevreye zarar verdiği yıllardır tartışılan naylon poşetlerin kullanımını engellemek üzere harekete geçti. Bu amaçla Komisyon, internet üzerinden Ağustos ayına kadar sürecek bir istişare süreci başlattı. AB nin icra organı, ankete gelen cevaplara göre ya naylon torbaların tamamen yasaklanması ya da vergilendirilmesine çalışacak. Verilere göre her AB vatandaşı yılda ortalama 500 naylon torba kullanıyor ve çoğu sadece bir defa kullanılarak çöpe atılıyor. AB den Kadmiyum Maddesine Yasak Geldi Avrupa Birliği (AB) ; takılarda, plastiklerde ve lehim çubuklarında kullanılan kadmiyum maddesini Aralık 2011 tarihinden itibaren yasaklıyor. Yeni yasa, kadmiyumun antikalar hariç, özellikle ithal olmak üzere, her türlü takıda kullanılmasını yasaklıyor. Yasa, kadmiyumun plastik ürünlerde kullanımını yasaklarken, az miktarda kadmiyum maddesi içeren geri kazanılmış PVC maddesinin, sınırlı yapı malzemesinde yeniden kullanımını, çevreye ve kamuya zararı olmaması halinde yasaktan muaf tutuyor. AB, Nükleer Santrallere Uygulanacak Test Kriterlerini Belirledi AB, Japonya daki Fukuşima santralindeki nükleer sızıntı nedeniyle kendi nükleer santrallerini mercek altına almaya karar verdi. 14 AB ülkesinde aktif olan 143 nükleer santral test edilecek. Nükleer testlerde, santrallerin doğal felaketlere ve kazalara dayanıklılığı ölçülecek ve başarısız olan tesislerin kapatılması istenecek. İsviçre nin ardından, Almanya da ülkedeki 17 nükleer santrali 2022 tarihine kadar kapatma kararı verdi. Nükleer reaktörlerin Belçika ve İspanya da da kapatılması tartışmaları sürerken, Avrupa da reaktörlerin ömrünün sona erdiğini söylemek zor. Zira AB ülkelerinde 6 yeni reaktör daha yapılırken, 24 reaktörün planlaması devam ediyor. En fazla nükleer santrali olan AB ülkesi ise 58 reaktörle Fransa. Nabucco Boru Hattının İnşası için Son İmzalar Atıldı Hazar Denizi, Orta Asya ve Irak tan Avrupa ya doğalgaz tedariği sağlayacak Nabucco boru hattı projesinin inşası için yasal süreç tamamlandı. Transit ülkeler ve enerji şirketleri proje destek anlaşmalarını 8 Haziran da Kayseri de düzenlenen bir tören ile imzaladı. Boru hattının inşaat çalışmalarına, öngörülenden bir yıl sonra, 2013 yılında başlanacağı açıklandı. Nabucco International Genel Müdürü Reinhard Mitschek, takvimin bir yıl gecikmesinin kaynak ülkeler tarafından doğalgaz tedariğindeki zamanlama değişikliğinden kaynaklandığını söyledi. Öngörülenden 550 km. daha uzun olması beklenen Nabucco botu hattı projesinde maliyet artışı olması ve ilk gaz akışının 2017 yılında gerçekleşmesi bekleniyor. 5

6 AB Tercihli Tarife Düzenlenmesini Değişikliğe Gidiyor AB, son yıllarda hızlı büyüme gösteren 96 ülkeyi, ihracatta gümrük avantajları sağladığı tercihli ticaret uygulaması kapsamından çıkartmaya hazırlanıyor yılında yürürlüğe girmesi öngörülen yeni düzenleme ile gümrüksüz veya düşük gümrük avantajlarından faydalanan ülke sayısı 176 dan 80 e düşürülecek. Buna göre, aralarında Brezilya, Arjantin, Rusya, Suudi Arabistan, Malezya gibi dev ekonomilerin bulunduğu ve kişi başı geliri 4 ila 12 bin dolar arasında bulunan ülkeler tarife dışına alınacak. Tercihli ticaret avantajıyla AB'ye en fazla 14,2 milyar Euroyla tekstil ve hazır giyim ürünü satılıyor. AB Fikri Mülkiyet Hakları Planını Açıkladı Avrupa Komisyonu, fikri mülkiyet haklarının AB İç Pazarında daha da uyumlaştırılmasına ve özellikle internet korsanlığının önlenmesine yönelik yeni planını açıkladı. AB nin icra organı yeni düzenlemeler ile telif hakları korunmuş olan ürünlerin özendirilmesini ve inovasyon ve yaratıcılığın teşvik edilmesini amaçlıyor. Yeni stratejinin ilk adımı olarak Komisyon öncelikle; dijital ortamdaki kültürel öksüz işler için telif hakkı düzenlemelerinin basitleştirilmesi, teklif hakkı olmayan ürünlerin ticaretinin engellenmesi ve Sahtecilik ve Korsanlık Avrupa Gözlemevinin güçlendirilmesine yönelik yeni yasa önerileri sundu. Ajanda 8 Haziran -Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu (Strazburg) I 9 Haziran -Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu (Strazburg) -AB İçişleri Bakanları toplantısı, Lüksemburg 10 Haziran -AB İçişleri Bakanları toplantısı, Lüksemburg -AB nin Enerji Konseyi, Lüksemburg 14 Haziran 15 Haziran 16 Haziran -AB nin Ulaştırma Konseyi I 17 Haziran I 20 Haziran -AB nin Euro Grubu Bakanlar toplantısı, Lüksemburg -AB nin Ekonomi ve Bakanlar toplantısı 6

7 21 Haziran -AB nin Çevre Bakanları toplantısı 22 Haziran -Avrupa Parlamentosu Mini Genel Kurulu, Brüksel 24 Haziran -AB Devlet ve Hükümet Başkanları Konseyi 27 Haziran -AB nin Tarım ve Balıkçılık Konseyi 28 Haziran -AB nin Tarım ve Balıkçılık Konseyi 29 Haziran I 1 Temmuz -Macaristan ın AB Dönem Başkanlığı sona eriyor CPS Advisory Group Brüksel, Istanbul, Washington CPS AB Kulisi nde yer alan haberler, çeşitli AB haber kaynaklarından derlenmiştir. 7