GÖSTERGELER. Hazırlayan: Alaattin AKTAŞ Ekim 2012 k EKONOMİK FORUM 113

Transkript

1 Hazırlayan: Alaattin AKTAŞ GÖSTERGELER PROJEKSİYON KREDİ NOTU: Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch in Türkiye nin kredi notunu yatırım yapılabilir düzeye çıkarması kuşku yok ki son dönemin en önemli ekonomik gelişmesi olarak kaydedilmeli. Not artırımına ilişkin değerlendirmelerde de özellikle vurgulandığı gibi, bu aslında gecikmiş bir karar sayılmalı. Türkiye, özellikle aynı kategoride tutulduğu ülkelerin ekonomileriyle karşılaştırıldığında çok daha iyi durumdaydı, bu görülebiliyordu ama notun artırılması, en azından bize göre gecikti. Fitch yetkilileri ise not artırımında gecikildiği kanısında değillerdi. Zaten olamazlardı, o zaman not artırmak için niye bu kadar beklediklerini izah etmek durumunda kalırlardı. Kredi notunun yatırım yapılabilir düzeye getirilmesiyle Türkiye nin neler kazanacağı belli. Daha çok fon çekebileceğiz, bunun sonucunda da kamu kâğıtlarına ilgi artacak ve bağlı olarak faizler düşecek, Hazine daha ucuz borçlanacak ki zaten ilk ve en önemli etki burada görüldü. Notun artırılmasıyla Türkiye ye gelecek dövizin artması faizlerin düşmesinin yanında, hisse senedi fiyatlarının yükselmesi ve öbür yanda da Türk Lirası nın değer kazanması gibi bir etki yaratacak. Zaten sıkıntı da TL nin değer kazanması, bunun rahatsız edici boyuta varması noktasında yoğunlaşıyor. Gerçi, notun artmasıyla bugünden yarına öyle çok önemli değişiklikler olmayacağını, kısa sürede çok büyük miktarda bir döviz girişi yaşanmayacağını dikkate almak gerekiyor. Yani bu gerçekleri göz ardı edip, karar sayesinde Türkiye ye kimilerinin ileri sürdüğü gibi 100 milyar dolar civarında döviz geleceğini söyleyecek kadar uçmamak gerekiyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek bile, çok temkinli davranıp benzer not artırımı sonrasında diğer ülkelere ne kadar fon geldiğinden yola çıkarak Türkiye ye 1-2 yıl içinde 32 milyar dolar civarında bir fonun gelebileceğini söyledi. Neden 30 ya da 35 değil, diye düşünülebilir. Bakan Şimşek, diğer ülke örneklerinde GSYH nin yüzde 4 ü kadar bir fon girişi olduğundan hareket ettiğini ve Türkiye nin GSYH si de 800 milyar dolar civarında olduğu için bu rakamı verdiğini belirtti. HENÜZ ÜÇ KURULUŞTAN BİRİ Tam anlamıyla yatırım yapılabilir ülke sayılmak için üç rating kuruluşunun ikisinin notunun gerektiği biliniyor. Bazı uluslararası fonlar, yatırımlarını yönetmelikleri gereği en az iki rating kuruluşunun yatırım yapılabilir düzeyde not vermediği ülkelere yöneltemiyorlar. Dolayısıyla mevcut durum elbette iyi; ancak henüz yeterli değil. Diğer iki rating kuruluşunun öyle kısa vadede Türkiye nin notunu artırmak gibi bir hazırlıkları ve niyetleri olduğuna ilişkin herhangi bir işaret yok. Dolayısıyla Fitch in bu kararı olumlu olmakla birlikte yeterli değil. Ama karşı cephede yer alan üç rating kuruluşundan birini bir anlamda yanımıza çekip durumu 3-0 dan 2-1 e getirmek de az şey sayılmamalı. ARTI VE EKSİLER Bir rating şirketinin not artırmasıyla ülkeye para girişi artar, bu beklenen ve doğal bir sonuç. Peki, gelecek bu para doğrudan yatırım için mi, yoksa portföy yatırımı için mi? Kabul edelim, doğrudan yatırım yapacak sermaye duruma öylesine detaylı bakar ki, rating şirketinin notunun çoğu kez hiç önemi yoktur bile. Hem zaten son not artırımında söz konusu olan yatırım yapılabilir nitelemesinin de portföy yatırımları için olduğunu unutmayalım. Şimdi Türkiye ye yüklü miktarda döviz girişi beklenmeli. Nitekim Maliye Bakanı Şimşek 1-2 yıllık bir dönem için 32 milyar dolayında bir rakam beklentisinden söz ediyor. Şimşek, bu dövizin yarısının portföy yatırımı, yarısının doğrudan yatırım için geleceğini söylüyor. Portföy yatırımı olarak Fitch in not artırımı yokken de yüklü miktarda döviz geliyordu zaten. Bizde bu faiz olduktan sonra gelmeye de devam eder Ama şimdi daha çok döviz geleceği, kamu kâğıtları daha çok talep göreceği için faizlerin gerileyecek olması büyük bir avantaj. Nitekim bu etki daha ilk günden beri görülüyor. Ekim 2012 k EKONOMİK FORUM 113

2 GÖSTERGELER ENFLASYON: Ya doğrudan yatırımlar? Not artırımından dolayı doğrudan yatırımlarda patlama mı olacak, böyle bir yoğunluk mu yaşanacak? Yukarıda da belirttik, not artırımının doğrudan yatırımlara etkide bulunması çok ama çok zor. Keşke olsa Doğrudan yatırımları da ikiye ayırmak gerek; mevcut tesislerin el değiştirmesi yoluyla yapılan doğrudan yatırımlar, bir de gerçek anlamda yatırımlar. Son yıllardaki doğrudan yatırımlar ağırlıklı olarak mevcut varlıkların satılmasıyla gerçekleşmiş durumda. Dolayısıyla ne yeni üretim söz konusu oldu, ne yeni istihdam yaratıldı (hatta bazı durumlarda istihdam azaldı), ne de yeni vergi geliri doğdu. Her ilacın yan etkisi gibi, not artışının da yan etkisi olabilir, ihracatçılar da ilk günden buna dikkat çekmeye başladılar. Fazla döviz, kurlar üzerinde baskı yapar ve TL değer kazanırsa ne olacağı açık. Biz yine açılmaya başlayan dış ticaret makası ve büyüme eğilimi içine giren cari açıkla yüz yüze geliriz. Not artışı, bu yönüyle ilk günden bazı kesimlerde tedirginlik yaratmadı değil. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan da, ithalatın artabileceği uyarısında bulunma gereği duydu zaten. Her ne kadar Çağlayan ihracat açısından kaygılı görünmüyor, en azından bu görüntüyü vermek istiyorsa da, değerlenecek TL nin ihracatı sekteye uğratacağı da tartışma götürmez bir gerçek. Not artışı kuşkusuz bir dizi artıyı beraberinde getirecek. Ama eksiler de ortaya çıkabilir. Bu eksilerin başında da, vurguladığımız gibi TL nin değer kazanması geliyor. Ancak Merkez Bankası yüreklere su serpti ve TL nin değer kazanmasına izin verilmeyeceğini açıkladı. Merkez Bankası nın elinde bunu sağlayacak bir dizi araç var. Son çare piyasadan düzenli ihaleler ya da müdahaleler yoluyla döviz alınması, ancak şimdilik buna gerek olmayacakmış gibi görünüyor. Enflasyonda aylardır söylenen gerçekleşti. Merkez Bankası yönetimi, enflasyonun yılın son çeyreğinde keskin bir düşüş göstereceği görüşündeydi. Bu, tümüyle geçen yılın baz etkisinden kaynaklanan bir gerileme olacaktı ve nitekim oldu da. Geçen yılın ekiminde yüzde 3.27 ile son yıllarda hiç karşılaşılmadık ölçüde yüksek gerçekleşen artış endeksten çıktı, onun yerine bu yılki yüzde 1.96 lık artış girdi. Bu yılın ekiminde gerçekleşen yüzde 1.96 da çok yüksekti yüksek olmasına ama yine de geçen yılki oranın yanında adeta cüce kalıyordu. Böylece, eylül ayı sonunda yüzde 9.19 a çıkan yıllık artış oranı, ekim sonunda yüzde 7.80 e geriledi. TÜFE, geçen yılın kasım ayında da yüksek sayılabilecek bir oranda, yüzde 1.73 artış göstermişti. Bu artışta, ekimdeki rekor artışın yansımaları vardı. Bu yıl da aynı eğilimin görülmesi, kasımda görece yüksek ama ekimden daha düşük bir artış ortaya çıkması beklenmeli. Henüz tahmin yapmak için çok erkense de, kasım ayında yüzde 1 dolayında bir TÜFE artışının sürpriz olmayacağı söylenebilir. Merkez Bankası bir önceki enflasyon raporunda yüzde 6.2 olan 2012 ye ilişkin enflasyon tahminini, son raporla yüzde 7.4 e çıkardı. Bu değişiklik elbette normal. Orta programda yüzde 7.4 lük bir beklenti yer alırken, Merkez -2 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz. Tem. Ağus. Eylül Ekim Kas. Ara ,41 0,73 0,42 0,87 2,42-1,43-0,41 0,73 0,75 3,27 1,73 0, ,56 0,56 0,41 1,52-0,21-0,90-0,23 0,56 1,03 1, Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz. Tem. Ağus. Eylül Ekim Kas. Ara. 4,90 4,16 3,99 4,26 7,17 6,24 6,31 6,65 6,15 7,66 9,48 10,45 10,61 10,43 10,43 11,14 8,28 8,87 9,07 8,88 9,19 7,8 Bankası nın farklı bir tahmin dile getirmesi zaten abes olurdu. Yılın ilk on ayında TÜFE de kaydedilen artış yüzde 5.36 düzeyinde. Bir başka ifadeyle son iki ayda TÜFE artışı yüzde 1.94 olduğu takdirde yıllık yüzde 7.40 lık tahmin tutacak. Kasım ve aralık ayları için yüzde 1.94 makul bir oran gibi görünüyor. Daha yuvarlatılmış oranlarla söylersek, son iki ayın yüzde 2 dolayında bir enflasyonla geçilmesi ve yılın yüzde 7.5 düzeyinde kapatılması beklenebilir. Yüzde 7.5 enflasyon, geçen yılki 10.5 e göre çok önemli bir gerilemeye işaret ediyorsa da, unutmamak gerekir ki Türkiye yüzde 5 hedefiyle yola çıktı. İç piyasa canlı değildi, talep fırlayıp gitmedi, ekonomik büyüme öngörülenin altında kaldı. Bütün bunlara rağmen, enflasyon hedefi öngörüleni yarı yarıya aştı. Belki daha da kötüsü, 2013 hedefinin bile şimdiden tartışma konusu olması ve hedefin tutacağına dönük inancın büyük ölçüde yitirildiğinin görülmesi. 114 EKONOMİK FORUM l Ekim 2012

3 BİR BAKIŞTA ÜÇ YILIN EKONOMİK GÖSTERGELERİ ÜFE (% değ.) TÜFE (% değ.) İhracat (Aylık) İthalat (Aylık) Cari denge İç borç stoku (milyar ) İç borç faizi (%) Bütçe geliri (Aylık) (milyon ) Bütçe gideri (Aylık) (milyon ) Reel kur end. (TÜFE ye göre) (2003=100) Aylık Ort. $ ( ) Aylık Ort.Euro ( ) Mevduat DTH (Milyar $) Kredi Tük.kredileri Kredi kartları San.ür.ende.değ. (%) (Arındırılmamış endekse göre) San.ür.ende.değ. (%) (Arındırılmış endekse göre) Protestolu senet (Milyon ) Dış borç öde. (Milyon $) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Tem. Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık ,58 1,66 1,94 2,35-1,15-0,50-0,16 1,15 0,51 1,21-0,31 1, ,36 1,72 1,22 0,61 0,15 0,01-0,03 1,76 1,55 1,60 0,65 1, ,38-0,09 0,36 0,08 0,53-1,49-0,31 0,26 1,03 0, ,85 1,45 0,58 0,60-0,36-0,56-0,48 0,40 1,23 1,83 0,03-0, ,41 0,73 0,42 0,87 2,42-1,43-0,41 0,73 0,75 3,27 1,73 0, ,56 0,56 0,41 1,52-0,21-0,90-0,23 0,56 1,03 1, ,9 339,4 340,7 343,2 340,5 343,1 345,2 347,3 347,8 347,8 350,8 352, ,3 357,5 359,9 362,0 362,7 362,7 363,9 366,6 366,6 368,0 366,4 368, ,2 377,0 375,2 374,7 375,9 377,7 382,1 384,9 387, ,8 8,7 8,7 8,8 8,8 8,9 8,8 8,7 8,7 8,6 8,5 8, ,7 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,5 8,6 8,6 8,5 8,7 8, ,5 10,0 9,9 9,9 9,8 9,8 9,6 9,3 9, ,88 124,27 123,16 127,55 128,36 127,64 125,85 127,21 128,62 131,36 131,01 125, ,19 117,35 115,87 118,33 117,25 113,30 109,38 103,52 104,92 106,70 110,48 109, ,42 115,87 114,22 115,87 116,79 116,96 118,20 118,85 116,30 117, ,4663 1,5056 1,5283 1,4879 1,5348 1,5703 1,5363 1,5016 1,4889 1,4185 1,4295 1, ,5538 1,5828 1,5747 1,5156 1,5642 1,5940 1,6467 1,7442 1,7865 1,8271 1,8038 1, ,8389 1,7511 1,7793 1,7798 1,7970 1,8161 1,8049 1,7858 1,7956 1, ,0973 2,0639 2,0755 1,9994 1,9395 1,9181 1,9561 1,9418 1,9438 1,9702 1,9626 1, ,0738 2,1597 2,2026 2,1869 2,2489 2,2934 2,3528 2,4998 2,4636 2,4990 2,4469 2, ,3723 2,3146 2,3504 2,3432 2,3052 2,2747 2,2222 2,2113 2,3051 2, ,2 316,0 320,1 316,3 328,4 341,7 343,1 343,4 344,7 349,6 355,9 380, ,1 388,2 394,8 394,7 408,9 411,2 415,2 421,7 414,5 408,0 409,7 417, ,7 412,3 416,5 420,9 419,4 427,3 434,3 436,5 445, ,1 95,1 95,4 99,6 90,9 91,0 97,3 98,9 105,7 108,8 105,3 100, ,3 100,3 106,0 108,3 104,0 104,0 102,5 100,7 98,0 103,8 100,3 100, ,1 107,9 106,6 108,6 106,0 108,3 107,8 107,9 109, ,6 307,2 313,6 324,8 336,4 346,6 358,5 365,1 370,4 385,6 397,8 423, ,0 442,5 452,0 467,4 485,2 499,0 514,6 534,0 544,6 545,3 552,0 565, ,6 564,8 581,9 590,2 601,3 615,0 612,1 625,8 632, ,6 93,5 95,8 99,4 101,9 104,8 107,8 110,3 112,7 116,5 119,3 124, ,3 130,5 134,4 140,3 144,6 149,7 152,7 154,8 157,0 159,3 159,8 162, ,1 162,9 165,3 167,0 169,1 172,3 173,2 175,4 177, ,7 35,7 35,9 37,3 37,9 38,5 39,8 39,7 40,8 41,5 41,8 43, ,9 43,4 43,1 45,1 46,3 47,6 49,8 49,9 51,8 52,1 52,3 53, ,9 54,7 56,5 57,5 58,6 61,6 61,8 64,1 65, ,8 17,6 21,4 16,9 14,9 10,0 8,8 10,8 10,4 9,9 9,4 16, ,2 14,0 10,6 8,9 8,2 7,0 7,0 3,8 12,1 7,5 8,5 3, ,5 4,4 2,6 1,5 5,9 3,0 3,3-1,8 6, ,9 17,7 17,9 17,2 14,4 10,2 9,0 14,4 13,1 13,0 8,6 17, ,0 14,1 10,8 9,1 5,2 7,1 10,0 3,8 6,0 7,5 5,3 3, ,2 1,6 2,6 4,2 5,9 3,1 3,3 0,9 6, ,8 413,7 489,7 463,8 430,8 473,1 557,8 467,2 476,5 430,9 442,9 521, ,9 326,3 380,4 368,0 362,1 369,3 384,4 395,0 458,2 474,6 479,1 485, ,2 430,0 414,0 467,0 510,6 583,3 571,4 615,8 690, Ekim 2012 k EKONOMİK FORUM 115

4 GÖSTERGELER GSYH (yüzde değişim) Birinci çeyrek 3,3 12,1 12,6 İkinci çeyrek 2,9 9,1 10,4 Üçüncü çeyrek 8,4 5,3 Dördüncü çeyrek 5,0 9,3 Yıllık 8,5 9,2 Fiyatlar (yüzde değişim) ÜFE TÜFE.Ekim 0,17 1,60.Ekim 1,96 3,27.On aylık 0,90 11,48.On aylık 5,36 7,95.Yıllık 2,57 12,58.Yıllık 7,80 7,66.Yıllık ortalama 7,80 10,26.Yıllık ortalama 9,53 5,93 Dış Ticaret (Milyon $) Eylül. İhracat ,04. İthalat ,44. Açık ,71.İhracat/ithalat (%) 65,6 50,7 Ocak-Eylül. İhracat ,65. İthalat ,85. Açık ,81.İhracat/ithalat (%) 64,0 54,7 Eylül itibariyle yıllık. İhracat ,82. İthalat ,43. Açık ,02.İhracat/ithalat (%) 63,0 55,6 Cari İşlemler Dengesi (Milyon $) (Ocak-Ağustos) Fark Değ.(%) CARİ İŞLEMLER DENGESİ ,4 Döviz geliri ,4. İhracat ,5. Turizm ,5. Faiz ,7. Diğer ,5 Döviz gideri ,4. İthalat ,3. Turizm ,6. Faiz ,9. Diğer ,8 Ağustos itibarıyla yıllık ,0 Merkez Bankası Döviz Rezervi (Milyon $) 28/09/ /09/2011 Değişim (%) TOPLAM ,75.Döviz rezervi ,30.Altın ,10 Reel Kur Endeksi (2003=100) (TÜFE ye göre) Ekim ,65 Ekim ,35 Ekim ,96 Ekim ,36 Ekim ,75 Ekim ,70 Ekim ,14 Ekim ,40 Merkezi Yönetim Bütçesi (Milyon ) (Ocak-Eylül). Gelir ,22. Harcama ,83. Denge Faiz dışı denge ,03 Mevduat Bankaları Kredileri (Bin ) TOPLAM ,35 Yurtiçi krediler ,47. krediler ,15.Yabancı para krediler ,71 Yurtdışı krediler ,46 Repo Hacmi (Bin ). Müşterilerle yapılan ,60. Mali kuruluşlar arasında yapılan ,75 İç Borç Stoku Mevduatın Vade Dağılımı (Bin ) Eylül sonu 387,7 366,6 5,76 Yurtiçindekilerin toplam mevduatı (Bin ) TOPLAM ,52. Vadesiz ,13. Vadeli ,23 Bankalara göre. Kamu ,93. Özel ,20. Yabancı ,06 Yurtiçi Yerleşiklere Ait DTH (Milyon $) TOPLAM ,03. ABD Doları ,66. Euro ,27 (Dolar karşılığı) ,04.Diğer dövizler (dolar karşılığı) ,82 a- mevduat ,51. Vadesiz ve yedi gün ihbarlı ,78. Bir ay ,18. Üç ay ,88. Altı ay ,25. Bir yıl ve daha uzun ,47 b-yabancı para mevduat ,52. Vadesiz ve yedi gün ihbarlı ,87. Bir ay ,42. Üç ay ,44. Altı ay ,68. Bir yıl ve daha uzun ,25 Tüketici Kredileri ve Kredi Kartları (Bin ) 28/09/ /09/2011 Değ.(%). Tüketici kredileri ,35 Konut ,98 Taşıt ,03 Diğer ,02.Kredi kartları ,42 Tasfiye olunacak ,56. Tüketici kredileri. Kredi kartları ,35. Kredi kartları , EKONOMİK FORUM l Ekim 2012

5 En Yüksek Faiz Oranları (24 Ekim 2012 itibariyle) mevduata 3,00-20,00 4,00-20,00 5,00-18,00 5,00-18,00 Para Arzı (Bin ) M ,40 DOLAŞIMDAKİ PARA ,63 Dolaşıma Çıkan Banknot + Madeni Para ,85 Banka Kasaları (-) ,49 VADESİZ MEVDUAT ( ) ,61 Mevduat Bankaları ,35 Katılım Bankaları ,20 TCMB ,88 VADESİZ MEVDUAT (YP) ,23 Mevduat Bankaları ,14 Katılım Bankaları ,67 TCMB ,16 M ,68 VADELİ MEVDUAT ( ) ,25 Mevduat Bankaları ,78 Katılım Bankaları ,98 TCMB - - VADELİ MEVDUAT (YP) ,05 Mevduat Bankaları ,06 Katılım Bankaları ,74 TCMB - - M ,28 REPO ,93 PARA PİYASASI FONLARI (B TİPİ LİKİT FONLAR) ,63 İHRAÇ EDİLEN MENKUL DEĞERLER ,52 Tüketici Güven Endeksi Eylül 12 Ağustos 12 Değ.(%) TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ 88,8 91,1-2,5.Satın alma gücü (mevcut dönem) 86,7 89,2-2,8.Satın alma gücü (gelecek dönem) 86,8 90,1-3,7.Genel ekonomik durum(gelecek dönem) 86,6 89,7-3,5.İş bulma olanakları (gelecek dönem) 91,0 92,1-1,2.Mevcut dönemin dayanıklı tüketim malları satın almak için uygunluğu 92,9 94,3-1,5 İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (Yüzde) Ekim 74,9 77,0 Sanayi Üretimi Değişimi (%) Dış Borç Anapara ve Faiz Ödemesi (Milyon $) (Ocak-Ekim) Toplam ,62. Kamu ,87. Merkez Bankası ,82. IMF'ye ödemeler ,20 Turist Sayısı ABD Doları mevduata Euro mevduata 0,25-10,00 Eylül 2012 Eylül 2011.Arındırılmamış endekse göre (yıllık) 6,2 12,1.Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre (yıllık) 6,2 6,0.Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre (bir önceki aya göre) 3,9-2,0 Ocak-Eylül ,51 Şirket Kuruluşları (Ocak-Eylül). Kurulan ,39. Kapanan ,32 İnşaat Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzin Belgesi Daire sayısı (İlk yarı). Ruhsat ,38. Yapı kullanma izin belgesi ,84 Protestolu Senetler (Ocak-Eylül). Adet ,73. Tutar (Bin ) ,92 İşsizlik Verileri (Bin Kişi) Temmuz 12 Haziran 12 Temmuz ve daha yukarı yaştaki nüfus İşgücü durumu İstihdam edilenler İşsizler İşsizlik oranı (%) 8,4 8,0 9,1.Tarım dışı işsizlik oranı (%) 10,7 10,2 11,8.Genç nüfusta işsizlik oranı (%) 16,3 15,7 18,3 DIŞ BORÇ STOKU (Milyon $) Ç Ç Türkiye brüt dış borç stoku (toplam) Kısa Uzun Kamu sektörü (toplam) Kısa Uzun TCMB (toplam) Kısa Uzun Özel sektör (toplam) Kısa Uzun ÖNCEKİ DÖNEME GÖRE FARK (Milyon Dolar) Türkiye brüt dış borç stoku (toplam) Kısa Uzun Kamu sektörü (toplam) Kısa Uzun TCMB (toplam) Kısa Uzun Özel sektör (toplam) Kısa Uzun ÖNCEKİ DÖNEME GÖRE DEĞİŞİM (Yüzde) Türkiye brüt dış borç stoku (toplam) 1,5 3,9 5,0 8,4-4,2 Kısa 9,7 7,7 8,2 58,0-6,6 Uzun -1,7 2,5 3,8-2,6-3,6 Kamu sektörü (toplam) 1,1 7,2 5,8 6,7 6,6 Kısa 19,6 52,3 63,5 19,2 10,8 Uzun -1,0 3,6 2,9 6,2 6,4 TCMB (toplam) -10,1-0,1-18,0-11,1-5,4 Kısa -9,1 0,5-19,5-11,3-5,2 Uzun -10,2-0,1-17,8-11,1-5,4 Özel sektör (toplam) 2,2 2,5 6,0 10,7-8,6 Kısa 8,7 3,6 5,5 64,0-7,9 Uzun -1,7 1,9 6,2-7,3-8,8 Ekim 2012 k EKONOMİK FORUM 117