İZMİR TİCARET ODASI NIN "İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İMAR YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TASARI TASLAĞI" HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Transkript

1 İZMİR TİCARET ODASI NIN "İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İMAR YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TASARI TASLAĞI" HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ ŞEHİRCİLİK, PLANLAMA VE İNŞAAT MÜDÜRLÜĞÜ İZMİR AĞUSTOS 2010 Adres: Atatürk Caddesi No: Pasaport İZMİR Çağrı Merkezi: Faks: Web:

2 İZMİR TİCARET ODASI NIN "İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İMAR YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TASARI TASLAĞI" HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ 1987 yılında yürürlüğe giren ve çeşitli dönemlerde revize edilen, ardından 2004 yılında 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile sınırları büyüyerek köklü revize edilmesi ihtiyacı duyulan İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar yönetmeliğinin günümüz koşullarına göre yenilenmesi son derece yerinde bir yaklaşımdır. Aşağıda yönetmeliğe ilişkin İzmir Ticaret Odası nın genel ve madde bazında görüşler yer almaktadır: GENEL GÖRÜŞLER: Mevcut İmar Yönetmeliği ve taslak yönetmelik temelde şehir plancısı, mimar ve mühendisin bilgi-birikim-yaratıcılık gibi özelliklerine güvenmeyen, mimarın elini kolunu bağlayan, tasarım ve yaratıcılığı kısıtlayan, her türlü binaya konut amaçlı apartman binası mantığı ile bakan, bir açık bırakmamak için her türlü detaya giren bir anlayış içermektedir. Taslak, mevcut yönetmelikle aynı mantığa sahip, özü değişmeyen sadece şekilsel bir takım düzenlemeler getiren bir yapıdadır yılından bu yana yürürlükte olan Yönetmeliğin başarısı, son 13 yıllık yapılaşmanın niteliğine bakılarak görülebilir. Taslak, mevcut yönetmeliğin tam tersine kentsel tasarımı, yaratıcılığı ve kentsel estetiği özendiren, destekleyen nitelikte, yalın tanım ve anlatımları içeren, uygulamayı tarif eden bir başvuru kılavuzu niteliğinde olmalıdır. Böylesi bir yönetmeliğin oluşması için elbet İmar Kanunu ve ona bağlı olan başta Planlı Alanlar Tip Yönetmeliği ve diğer yönetmeliklerin değişmesi ve yasal zeminin hazır olması gerekmektedir. Ancak İzmir in bu kaçınılmaz sona ihtiyacı bulunmaktadır. Gelişmiş ülkelerde yapı faaliyeti başından sonuna kadar, esas olarak yetkilendirilmiş projeci ve danışmanlık disiplinlerinin sorumluluğunda yürütülmektedir. Batı ülkelerinde yapı ruhsatı mimar tarafından hazırlanmış ön projeye dayanılarak verilmektedir. İnşaat izni (yapı ruhsatı) veren merci (Belediye) üzerine yapı yapılacak yapının kent içindeki konumu, kentle ilişkisini, ulaşım yollarını ve şeklini, gerçekleştirilecek yapının imar planı kararlarına uyumunu, yatay ve düşey gabarilerini, kent alt yapısına bağlantı şeklini, iklim verilerinin nasıl değerlendirildiğini, yapının enerji tasarrufu konusunda performansını, yangına ve afetlere karşı alınan önlemleri vb. denetlemektedir. 1

3 Eğer yapı yönetmeliklere uygun projelendirildi ise yapı ruhsatını vermektedir. Ruhsat almış binanın gerçekleştirilmesi için gerekli olan uygulama projeleri ve inşaat ve detayları mimar ve onunla birlikte çalışan diğer uzmanlar (İnşaat Mühendisi, Makine Mühendisi, Elektrik Mühendisi, Harita Mühendisi, Jeoloji Mühendisi gerekliyse peyzaj mimarı ya da iç mimar vb) tarafından inşaata başlanmadan ya da inşaat sürecinde hazırlanmaktadır. Bir çok ülkede yapının kullanma izni mimar tarafından hazırlanan Uygunluk Raporu üzerine verilmektedir. Bu raporu hazırlayan mimar inşaatın yapı sanatı kurallarına, normlara, standartlara uygun olarak tamamlanmasından sorumlu tutulmaktadır. Bu kapsamda imar yönetmeliği taslak çalışmalarında nihai hedef proje müelliflerin elin kolunu bağlayan, tasarım ve yaratıcılık gücünü kısıtlayan sınırlamaların kaldırılması olmalıdır. Yeni yönetmelik nitelikli, doğru ve özgün bir mimarinin yapılarak ülke kültürün yükselmesine yardımcı olması hedeflenmelidir. Taslak çalışmalarında böylesi bir hedef güdülmesi halinde; Parsel genişlikleri derinlikleri ve alanları imar planı müellifince parselin fonksiyonu, coğrafyası ve planın amaçlanan hedeflerine göre kararlaştırılmalıdır. Parsellerin emsal oranlarına ve buna bağlı hacim katsayısına planın hedeflerine göre imar planı müellifince karar verilmelidir. Yapı yaklaşma mesafeleri imar planı ve notlarında imar planı müellifince tayin edilmelidir. İmar planı müellifi, mimari proje müellifini plan ve notlarında en az yaklaşma mesafeleri dışında kısıtlamamalıdır. Bina derinliklerine ve uzunluklarına imar planında belirlenmiş emsal ve hacme göre mimari proje müellifi karar vermeli, sınırlama ve standartlar kaldırılmalıdır. Bir parselde verilen emsal değerini aşmamak kaydıyla birden fazla inşaat yapılabilir. Bunların blok nizamları, yükseklikleri, ara mesafeleri, formları mimari proje müellifince karar verilmelidir. Verilen emsal değerini aşmamak ve teknik komisyonun onaylaması şartıyla binaların kotu ve zemin kat döşeme seviyesi mimari proje müellifince belirlenmelidir. Verilen emsal değerini aşmamak ve imar planı/notlarına uygun olmak şartıyla bina yükseklikleri ve kat adedi mimari proje müellifince belirlenmelidir. İmar sürecinde proje müellifinin ve yatırımcının çektiği en büyük sıkıntıların başında prosedürle ilgili her ilçe belediyesinin farklı uygulamalar yapması ve yönetmelikteki bazı hususları farklı yorumlanmasıdır. Bu sıkıntının kaynağı yönetmelikte açık ve net olmayan ifadelerin bulunmasıdır. 2

4 Bu ifade muğlâklığı, Yönetmeliği ve maddelerini yorumlayan mimarın ve belediye yetkililerinin farklı, bazen tamamen zıt sonuçlar çıkarmalarına ve projeleri buna göre değerlendirmelerine neden olmaktadır. Bu sorunu aşmak için yönetmelik gayet net ve yalın ifadeler içermelidir. Ayrıca yönetmelikte inşaat sürecini ve istenilen belgeleri sırasıyla belirleyen standart bir iş akış şeması net olarak tarif edilmeli, her ilçe belediyesi de bu tarife uymalıdır. İzmir Ticaret Odası İzmir in gelecekte yeniden yapılanması ve kente özgü estetik ve yaratıcı bir mimarinin oluşmasına katkı koyması açısından temelde yukarıda yer alan hususları içeren kurguda hazırlanmış bir yönetmeliğin yürürlüğe girmesini arzulamaktadır. TASLAK ÜZERİNDEKİ MADDE BAZINDAKİ GÖRÜŞLERİMİZ ŞU ŞEKİLDE SIRALANABİLİR Madde bazında yapılan değişikliklerde siyah renk Büyükşehir Belediyesi'nin hazırlamış olduğu taslaktaki metnin rengini, kırmızı renk ise İzmir Ticaret Odasının önermekte olduğu metni veya yorumu ifade etmektedir. Madde 1 - Amaç Bu yönetmeliğin amacı, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve mücavir alan sınırları içindeki yerleşme alanları ve bu alanlardaki yapılaşmaların kentsel tasarım esas alınarak hazırlanmış imar planları ve bu planların öngördüğü koşullarla uyumlu, imar kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri ile fen, sağlık ve çevre koşullarına uygun, kamu yararı gözetilerek sağlıklı ve güvenli yaşamı güvence altına alacak şekilde oluşumunu sağlamaktır. Bu yönetmelikte kesin sınırlanan hususlar dışındaki her türlü karar ve yoruma sadece müellif şehir plancısı ile proje ve yapımından sorumlu müellif mimar ve mühendisler yetkilidir. Madde 4- İmar Planı Ve Yönetmelikte Olmayan Hususlar Bu madde ile imar planı hükümleri ile İmar Yönetmeliği arasında uyuşmazlık bulunması durumunda, ya da Yönetmelikte belirlenmemiş durumların ortaya çıkması durumunda nasıl hareket edileceği konusunda çözüm önermektedir. Bu yönüyle olumlu sayılabilir. Ancak; Yapı Ruhsatı vermekle mücavir alan içindeki İlçe Belediyeleri yetkili kılınmıştır. Bazı istisnai durumlar dışında İ.B.Ş.B. ruhsat verme yetkisi yoktur. Tereddüde düşülen konularda, her ne kadar belde Belediyelerinin önerme, düzenleme yapma ve Koordinasyon Kararı almak üzere yapılan toplantılara katılma yetkisi olsa da, ruhsat verme yetkisinde olmayan İ.B.Ş.B tarafından düzenlenen toplantılarda alınan karara mutlak uyulması zorunluluğu İlçe Belediyelerini imar uygulamalarında yetkisizleştirme anlamına gelecektir. Bu da demokratik bir yöntem değildir. 3

5 Pratikte İBŞB Koordinasyon Kararı nı maddede adı geçen kurumlara yeterince danışmadan almakta, bundan dolayı çözümü çok zor çelişkili durumlar ortaya çıkmakta ve daha da kötüsü bu kararlar içtihat oluşturmaktadır. Koordinasyon kararlarının kamuoyuna özellikle mimar ve mühendislere duyurulması konusunda büyük eksiklik vardır. Bunun kolay uygulanabilecek bir yöntemi bulunmalı ve Yönetmeliğe ilave edilmelidir. Aslında, Yönetmeliğin birçok maddesinde yapılan atıfları önlemek amacıyla, Mal (parsel) sahibinin, Yapı Denetim Kuruluşu nun, Fenni Mesulün, Yapımcının, ruhsata esas projeleri hazırlayanların uyması gerekli Yönetmelikleri, Standartları, Normları, Fen ve Sanat Kuralları vb hükümlerin ayrı bir maddede belirlenmesi daha yol gösterici ve Yönetmelik maddelerini kısaltıcı nitelikte olacaktır. Bu madde 23. Madde ile birlikte ele alınarak daha kısa ve net şekilde ifade edilebilir. Bu maddenin son paragrafı Yönetmeliğin ileriki maddelerinde de yer aldığında çıkartılmalıdır. (Bakınız Madde 66) Aslında diğer maddelerde de yer alan engellilerle ilgili hükümlerin tümü Madde 66 da toplanarak yönetmelik metni kısaltılabilir ve daha anlaşılır duruma getirilebilir. Madde 5- İlgili Mevzuatın Geçerliliği İkinci paragrafta yer alan: "Bu yönetmelik esaslarına göre yapılacak bütün uygulamalarda, plan, fen, sağlık ve çevre şartları ile ilgili diğer kanun, kat mülkiyeti kanunu, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile Türk Standartları Enstitüsü standartlarına, uyulması zorunludur." Son paragrafta yer alan: " Bu yönetmelikte atıfta bulunulan kanun, yönetmelik ve standartlarda değişiklik yapılması durumunda yürürlüğe giren mevzuata göre uygulama yapılır." Değişiklik öncesinde yapılan yapılar yapıldıkları tarihteki mevzuata tabi olurlar. eklenmelidir. Madde 6 - İstisnalar Bu yönetmeliğin hiçbir istisnası olmamalıdır. Bu yönetmelikteki tüm hususular belediyeler dahil tüm kamu yapılar için de geçerli olmalıdır. Bu madde Anayasamızın eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmektedir. Madde 8 - Belediye Tasarrufundaki Yerler Üzerinde İnşaat Belediye tasarrufundaki yerler de bu yönetmeliğe tabi olmalıdır. Bu maddeye, belediyelerin kamuya terk edilmiş belediye mülkiyetine geçmiş alanlar üzerinde kamu yararına aykırı, belediyelere rant sağlayacak nitelikte yapıların yapılmasını engelleyici hüküm ilave edilmelidir. 4

6 Ayrıca bu maddede gazete, dergi, ekmek, içecek vb. ürünlerin satışının yapıldığı büfelerle ilgili bir ibare yer almamaktadır. Halbuki kentimizde kaldırımlarda bu hizmeti veren pek çok büfe bulunmaktadır. Bunlar kalkacak mıdır yoksa kalacak mıdır? Bu maddede kent mobilyaları içine büfelerin dahil edilmesi konusu netleştirilmelidir. Dahil edilecekse ki halihazırda pek çok bulunmaktadır, bunların kentsel estetik, yaya trafiği, görüntü kirliliği, alt ve üst yapı tesisatı açısından iyi etüd edilmesi gerekmektedir. Madde 9- Yönetmeliğin Devam Eden Ve Bitmiş Yapılarda Uygulanması İlk paragraf: Ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün olamayacağı için beşinci yıl içinde ruhsat yenilemek üzere ilgili idareye başvurarak ruhsat yenilemesi yapılacak yapılar hakkında, yapı güvenliği, yangın ve enerji performansı yönünden değerlendirilmek koşuluyla (bu ifade kaldırılmalı çünkü çelişki yaratmaktadır) ilk yapı ruhsatı alındığı tarihte yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri uygulanır. Ayrıca proje müellifi istediği takdirde müktesep hakkını kullanmak yerine o an yürürlükte bulunan mevzuata göre iyileştirme şansını da kullanabilmeli, bunu isteyene de engel olunmamalıdır. (örn. Otopark yönetmeliğinde otopark yapma zorunluluğu kalkar ise yapı bu yönetmelikten dolayı sıkıntıya düşer. Bu tip durumlarda yapının güncel yönetmelik faydasına ise yeni yönetmeliğe de uyumu sağlanması dikkate alınmalı) İkinci paragraf: İnşasına 2 yıl içinde başlanmayan taşınmazın yapı ruhsatı iptal olunur. Bu durumda yapı yeniden güncel yönetmeliklere göre yeni inşaat ruhsatı almalıdır. Yapı ruhsatı süresi içinde tamamlanmayan ve süresi içinde ruhsat yenilemesi yapılmayan yapılar, ruhsatsız yapı olarak değerlendirilir. İnşaatın tamamı bitmiş ve yapı kullanma izni alacak duruma gelmiş ancak süresi içinde ruhsatını yenilememiş yapıların yapı ruhsatlarını (yapı kullanma belgesi alabilmek için) alabilmek için yenileyebilirler. Ruhsat yenileme sürecinde geçerli olacak mevzuat "ancak yapının tamamının bittiğine dair resmi kurumlara ait belgelerden (hava fotoğrafı,sigorta ilişiksiz belgesi, elektrik,su veya yapı denetim iş bitirme belgesi) en az ikisinin verilebilmesi" şartıyla ilk yapı ruhsatı alma tarihindeki yönetmeliklerde belirtildiği şeklinde olacaktır. Her durumda inşaat ruhsatının yenilenmesi ilk yapı ruhsatının verilmesinden sonraki 10 yılı geçemez. Madde 10 - Yapıların Estetiğinde Belediye Yetkisi Bir yapının estetik değere sahip olup olmadığına karar verme yetkisini (bu toplumun yetkisindedir) kendi elinde toplamaya çalışması iyi niyetli olarak kabul edilebilse dahi sübjektiftir. Kentsel gelişme objektif değerler ve değerlendirmeler üzerine kurulmalıdır. Bu madde ve buna bağlı olarak düzenlenmiş Madde 64 ün c bendi Yönetmelikten çıkartılmalıdır. Ayrıca bu madde, Anayasaya ve Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu da aykırıdır. 5

7 Kent silüetini ve kent kimliğini ilgilendiren belirleyici konularda, karar verebilecek yetkinlikte ve objektif değerlendirme yapabilecek kişilerden oluşan Kent Estetiği Konseyi gibi bir kurum oluşturulmalıdır. Ayrıca 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki binalar bu madde dışında tutulmalıdır. Madde Bu maddeler tanım maddeleri olmasına karşın içerisinde uygulamaya yönelik hükümler önerilmiştir. Başlık (İmar Planına İlişkin Tanımlar) ile altında yer alan hükümler arasında çelişki bulunmaktadır. Madde 11- Plan Tanımları A- İmar Planı: Belde halkının sosyal ve kültürel gereksinimlerini karşılamayı, sağlıklı ve güvenli çevre oluşturmayı, yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen ve bu amaçla beldenin ekonomik, demografik, sosyal, kültürel, tarihsel, fiziksel özelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı olarak hazırlanan, kentsel yerleşme ve gelişme eğilimlerini alternatif çözümler oluşturmak suretiyle belirleyen, arazi kullanımı, koruma, kısıtlama kararları, örgütlenme ve uygulama ilkelerini içeren ve kentsel tasarım esas alınarak hazırlanmış pafta rapor ve notlardan oluşan belgedir. İmar planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olmak üzere iki aşamadan oluşur. Madde 14 - Kentsel Kullanım Alanları Bu maddede aşağıdaki tanımlara belirtilen ilave ve çıkartmalar yapılmalıdır. Rekreasyon Alanları: Bu alanlar kentlilerin günübirlik eğlenecekleri, dinlenecekleri, sportif etkinlikler yapabilecekleri alanlardır. Bu alanlarda, yoğun yeşil bitki örtüsünün yanında yeterli sayıda otopark, oturma ve yemek yerleri, çeşmeler, oyun alanları, yemek pişirme yerleri, WC ve bulaşık yıkama yerleri, sadece günübirlik kullanımlara dönük su ve kara sporlarına ilişkin üstü açık tesisler, açık hava tiyatroları ile yapılaşma emsali %3 ü, yapı yüksekliği 2 kat 6.80 m.yi (bu sınırlama kaldırılmalıdır) geçmemek koşulu ile su ve kara sporlarına ilişkin kapalı tesisler ile lokanta, çayhane, satış yeri vb. tesisler yapılabilir. İmar planında ayrılan alanın tümü projelendirilir ve emsal bütün alan dikkate alınarak hesaplanır. Kültürel Tesis Alanları: Kamu tarafından yapılan veya imar planlarında özel ya da tüzel kişilerce yapılacağı belirlenmiş olan ve ilgili mevzuata uygun olarak yapılacak kütüphane, konferans, konser, tiyatro, sinema, müze, sergi salonu gibi kültürel tesislerin bulunduğu alanlardır. Sosyal Tesis Alanları: Bu alanlar, Kamu ile kamu hizmeti gören vakıf ve meslek tarafından yapılan veya imar planlarında özel ya da tüzel kişilerce yapılacağı belirlenmiş olan ve ilgili mevzuata uygun olarak yapılacak kültürel tesisler, yurt, kreş, huzurevi, yetiştirme yurdu, güçsüzler evi, turizm bakanlığı danışma bürosu gibi kamuya ait tesisler ile kamu hizmeti gören vakıf ve meslek odalarına ait sosyal ve hizmet binalarının yer alacağı alanlardır. 6

8 Madde 15 - Ada Ve Parsellere İlişkin Tanımlar İmar Parseli: İmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin İmar Kanunu, imar planı ve yönetmelik esaslarına göre düzenlenmiş şeklidir denilmektedir. Kadastro parselinin imar parseline dönüşmesi (şüyu, hisseleşme vb ayrıntılarına girmeksizin) için kamuya terklerin yapılması yeterli görülmektedir. Bu anlayış sonucunda alt yapısı tamamlanmamış parseller üzerinde yapı izni verilmekte, yapı tamamlandıktan sonra alt yapısının da tamamlanması için birçok koşul konulmaktadır. Oysa, bir parselin imar parseli olarak tanımlanabilmesi için bu parselin tüm alt yapısının Belediyesi tarafından hazırlanmış olması, Yol, kanalizasyon, kullanma suyu temini, elektrik, haberleşme (PTT) şebekelerinin tamamlanmış olması zorunludur. Gelişmiş batı ülkelerinde imar parseli tanımı bu koşulların oluştuğu şeklinde anlaşılmakta ve uygulama buna göre yapılmaktadır. Ülkemizde belediye bütçelerinin yetersiz olduğu kesindir. Bu nedenle, Belediyeler bütçe açıklarını karşılamak için bir kısmı peşin ödenen Alt Yapı Katılım Paylarının, otopark bedellerini vb. tahsil etmektedirler. Bu alanlardan elde edilen gelirler diğer acil cari açıkları kapatmaya harcandığından, imar parselinin üzerindeki yapı tamamlandıktan sonra bile alt yapı tamamlanamamakta, otopark yapılamamakta, kendisine ait (ortak kamu payı olarak terk edilmiş) alanlar üzerine düzenleme yapılamamaktadır. Ayrıca, henüz gerçekleştirilmemiş alt yapının bedelini hesaplamak izafidir. Bunun sonucunda ya Belediye ya da parsel sahibi zarara uğramaktadır. Alt yapı gerçekleştirildiğinde yapım maliyeti tam olarak ortaya çıkmış olur. Bu gerçek alt yapı maliyetinin alt yapıdan yararlanan parsel sahipleri arasında dağıtımı (paylaştırılması) daha kolay, daha objektif-bilimsel kriterlere dayandırılabilir. Bu madde tanımlarına 2981 sayılı kanun uyarınca oluşan imar ıslah parselleri tanımı da ilave edilmelidir. Madde 16 - Yapılaşma Düzenine İlişkin Tanımlar İzmir'de yeni imara açılacak alanlarda bitişik düzen yapılaşma düzeni tamamen kaldırılmalıdır. Madde 17 - Yapı Alanına İlişkin Tanımlar Bu madde kentin imar planı hükümleri ile yakından ilişkilidir. İmar planı hazırlanırken belirlenmiş olan imar parseli sınırları içinde bir binanın yatay ve düşey gabarileri belirlenmektedir. Bu uygulama ile kentin fiziki yapısı da tanımlanmaktadır. Binada yaşayacak nüfus yaklaşık olarak belirlenip bina türüne göre altyapı hesapları yapılmaktadır. Bu bakımdan, binanın oturacağı taban alanının belirli olması zorunlu olduğu kadar binanın yatay (cephe hatları içindeki alan) ve düşey gabarilerinin (en son kat döşemesi ile zemin kat döşemesi üst katları arasındaki mesafenin) belirlenmiş olması gerekir. Ayrıca Zemin kat altında (bodrum kat) sınırları, en üst döşemenin üzerinde yapılabilecek bina bölümleri de tanımlanmalıdır. 7

9 Bu tanımlama (yapı hacmi) yapıldıktan sonra binayı tasarlayan mimar ve mühendis tasarımında serbest olmalıdır. Toplam İnşaat alanını aşmamak koşulu ile çıkmalar, konsollar, bunların ölçülerine, bina cephelerini sınırlarının içine çekme, kat yüksekliği, tesisatla ilgili yatay ve düşey düzenlemeler, düşey ve yatay dolaşım ve ölçülerine, yangın ve diğer ilgili yönetmeliklere uygun olarak alınacak önlemlerle mimar ve mühendis tarafından gerçekleştirilebilmelidir. Binada yaşayacak ve binayı kullanacak insanların, güvenli, sağlıklı ve huzurlu bir ortamda olmalarını sağlayacak düzenlemeleri ve bunların boyutlarına vb. hususlara mimar ve mühendisler karar verebilmeli ve sonuçlarından sorumlu tutulmalıdır. Sorumluluk sağlamak adına mimar ve mühendisin meslekten bir süre, geçici ve tamamen çıkartılması cezası verilebilmelidir. Bunun sonucu olarak mimar ve mühendislerin zarara uğrattığı 3. şahısların zararlarını karşılama hükmü yürürlüğe sokulmalı, bunu karşılamaları için mesleki risk ve sorumluluk sigortası zorunlu hale getirilmesi düşünülmelidir. Bu tespitten hareketle yeni yapılaşacak alanlarda veya halihazırda emsal ile yapılaşma verilen tüm alanlarda, yapı alanı imar planlarında emsal (toplam inşaat alanı) ile belirtilir. Bunun dışında yapılaşmaya ilişkin başkaca hiçbir tanım yapılamaz olmalıdır. Emsal alanı tarife de aşağıdaki gibi olmalıdır. E (emsal) alan: Bağımsız bölümlerin brüt alanlarının üzeri bir döşeme ile kapalı alanlarının toplamıdır. Merdiven, asansör, şaft boşlukları, otoparklar, sığınak, portik, arkad, süs ve yüzme havuzu, müştemilat ve benzeri ortak mülkiyet olan yerler, mekanik giydirmeler, açık çıkmalar, hava bacaları, saçaklar, tesisat galerileri ve katları, genel merdiven dışında tertiplenen yangın merdivenleri ve bu merdivenlerin yangın güvenlik holleri, tabii zemin terasları, iç bahçeler, asansörler, kalorifer dairesi, kömürlük, su deposu ve hidrofor daireleri, genişliği ne olursa olsun güneş kırıcılar, ikincil cam cephe v.b. malzemeden oluşan katmanlar gibi, emsale (toplam inşaat alanına) dahil değildir. Mimar imar planında verilen emsal hakkı ve yapı yaklaşma mesafeleri içerisinde yürürlükteki diğer yönetmeliklere uymak şartıyla istediği tasarımı yapmakta özgür olmalıdır. TAKS, KAKS, EMSAL ve Toplam İnşaat Alanı dışındaki tüm tanımlar kafa karıştırmakta, belirsizlik yaratmakta ve farklı yorumlara sebep olmaktadır. Bu nedenle TAKS, KAKS, EMSAL ve Toplam İnşaat Alanı dışındaki tüm tanımlar kaldırılmalıdır. Emsal = Toplam İnşaat Alanı olmalıdır. Ayrıca TAKS ve KAKS hesaplarından çıkacak inşaat alanı da Toplam İnşaat Alanına eşit olmalıdır. Bunun dışındaki tüm tanımlar kaldırılmalıdır. Otopark yönetmeliğindeki otopark sayıları asgari sayılardır. Günümüz koşullarında gelir düzeyine bağlı olarak bazı fonksiyonlarda otopark sayısı çok daha fazlasıyla gereksinim duyulmaktadır. Bu gereksinime karşılık verecek otopark alanını sağlarken asgari sayıları gerekçe göstererek fazlasını ticari amaçlı kabul edip emsale dahil etmek hem çok yanlış hem de günümüz gerçekleri ile bağdaşmayan bir uygulamadır. Bir yapının ticari amaç taşıyıp taşımamasına dönük kısıtlamaların tümü kaldırılmalıdır. 8

10 Madde 18 - Yapıya İlişkin Tanımlar İmar Mevzuatına Aykırı Yapı: Ruhsatsız yapılan, ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına uymayan yapılar şeklinde sadeleştirilmelidir. Bina yüksekliği: 61,50 metreyi ve/veya bodrum kat dahil olmak üzere toplam kat adedi 13'ü aşan (13 kat hariç) aşan yapılar Yüksek Yapı olarak kabul edilir. Bu yapılarda, İzmir Büyükşehir Belediyesi Yüksek Yapılar Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Basit Tamir ve Tadil: Taslakta yer alan tanıma "Bölme duvarı kaldırılması veya yeni bölme duvarı yapılması ile bağımsız bölüm sayısının arttırılması ve/veya eksiltilmesi de basit tamir ve tadildir" ifadesi eklenmelidir. Madde 19 - Binaya İlişkin Tanımlar Bina Kullanım Tanımları: Binalar resmi veya özel binalar olarak ayrı ayrı tanımlanmamalıdır. Resmi veya özel bina binadır ve aynı mevzuata tabii tutulmalıdır. Günümüzde içerisinde konut, işyeri, eğlence, otel, sağlık merkezi vb. pek çok fonksiyonu aynı çatı altında barındırabilen binalar yapılmaktadır. Bu tür binalar için bir tanım getirilmemiştir. Ayrıca sanayi ve diğer özellikteki binalar için de tanım getirilmemiştir. Bu nedenler genel bir bina tanımı yapılarak daha fazla detaya girilmemesi daha doğru olacaktır. Mevcut Bina: Yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan imar planı ve mevzuata uygun olarak tamamlanmış veya yapı ruhsatı alınarak en az zemin kat döşeme seviyesinde inşaatı ikmal edilmiş ve bugünkü yapıldığı tarihteki imar planlarına göre yükseklik ve yapı düzeni yönünden korunması mümkün olan yapılardır. Geçitler: İmar planlarında belirtilen yerlerde, iki veya daha fazla yolun, meydanın, avlunun vb. açık alanların birbirine yaya bağlantısını sağlayan, giriş ve çıkışı kapatılamayan, bağımsız bölümler haricinde kalan, tamamen kamu kullanımına açık, çeperleri dükkanlı veya dükkansız üstü kapalı geçiş alanıdır. Çay Ocakları: Büro, işhanı, pasaj gibi ticari binalarda ve sanayi çarşılarının bünyelerinde, kullanma alanı en az 3.00 m2 ve yüksekliği en az 2.50 m. olan bağımsız bölümlerdir. Doğrudan bir duman (atık gaz) bacası ve (0.60 x 0.60) metre ebadında bir hava bacası ile irtibatlandırılmaları zorunludur. Cebri havalandırma tesis edilmeli veya hava bacası ile irtibatlandırılmalıdır. Çünkü çay ocakları duman bacası değil, koku ve buhar nakli yapan bir hava bacasıdır. Teras: Tanım şu şekilde değiştirilmelidir: Katlarda ve çatıda üzerinde beton v.b. yağmur geçirmeyen bir döşemesi bulunmayan mimari projesine göre ortak yer veya kat mülkiyetindeki mekânlardır. Teraslar emsale dahil değildir. 9

11 Pergola: Bahçelerde en fazla (2.40) m. net iç yüksekliğinde veya zemin kat ve kat teraslarında bulunduğu katın kat yüksekliğini aşmayacak şekilde gölge vermek, bitki sardırmak amacıyla hafif strüktür malzemeden yanları açık, üstü döşeme plağı ve kaplaması yapılmadan boşluklu olarak düzenlenen, konstrüksiyondur. Duman bacası (Atık Gaz Bacası): TSE standartlarında duman bacası ile atık gaz bacası ayrı ayrı bacalar olarak sınıflandırılmıştır. Bu dikkate alınmalıdır. Tesisat Bacası Şaftı : Binada düşey doğrultuda kablo, boru, kanal gibi tesisat elemanlarının topluca geçirildiği, ortak mahallere açılabilen ve müdahale edilebilen bacadır. Bu baca değil şafttır. Mutfak Bacası: "Mutfaklarda, sadece bacasız gazlı yakıcıların oluşturduğu, yanma sonucu oluşan gazlar ve pişirmeden oluşan buharın ortamdan atılması için tesis edilen bacadır" tanımı ilave edilmelidir. İç Bahçe: Bir yapının ya da yapı grubunun içerisinde tertiplenen, bina yüksekliğince devam eden, üstü tamamen açık veya yağmurdan korunacak ve ışık alanacak şekilde şeffaf bir malzemeden üstü örtülü ve tabii havalandırması olan bahçedir. İç bahçelere çıkma yapılamaz. Kat Net İç Yüksekliği: Binanın herhangi bir katının döşeme kaplaması üstünden kendi tavan döşeme altı kaplamasına veya varsa asma tavan kaplaması altına kadar olan net mesafedir. Döşeme ve tavan kaplama kalınlıkları projede belirtilmemiş ise, (döşeme + tavan) kaplaması (0.07) m. kabul edilir. Asma tavan derinliğinin, tavan döşemesi altından asma tavan kaplaması altına kadar verilmesi zorunludur. Madde 20 - Yapı Alanına İlişkin Tanımlar e) Yapı Yeri Uygulama Krokisi: Yapı ruhsatı alınmadan önce; sayısal hale getirilen imar parseli veya kadastro parseli üzerine belediyesi tarafından verilen imar durumuna göre proje sorumlusu mimar tarafından projelendirilen vaziyet planının harita mühendisince koordinatlandırılarak gösterildiği, ayrıca, parsel ve yapı köşe noktaları ile imar hatlarının kot ve koordinatlarının parsele uygulamasında ve temel üstü vizesine esas rölöve krokisinin düzenlenmesinde yararlanılacak poligonları, bu poligonların kot ve koordinatlarını da içeren, yapı ruhsatı eki belgedir. Yapı Denetim Kanunu, ilgili yönetmelik ve genelgeler uyarınca temel üstü vizesi uygulaması kaldırılmalıdır. Madde 24 - Parsel Büyüklükleri Parsel büyüklükleri, genişlikleri, derinlikleri ve alanları imar planı müellifince parselin fonksiyonu, coğrafyası ve planın amaçlanan hedeflerine göre kararlaştırılmalıdır. İmar yönetmeliği ile bunlara sınırlandırmalar getirmek yanlış bir uygulamadır. 10

12 Bu nedenle ilk paragrafta yer alan, "İmar planı kapsamı içinde bu yönetmelik koşullarına göre yapılacak parsel ayırmalarında, elde edilecek yeni parsellerin asgari ölçüleri; arazi meyli, yol durumu, mevcut yapılar vs. gibi çevrenin özellikleri ile bu parseller de yapılması mümkün olan yapıların ölçü ve gereksinimleri de göz önünde tutularak belediyece saptanır. Ancak bu saptama sırasında aşağıdaki ölçülerin altına inilmez." hükmü çıkartılmalıdır. İkinci paragrafta "Ruhsatlı yapılaşmanın başladığı adalarda yapılacak parsel ve imar ıslah çalışması yapılmış alan düzenlemelerinde, mevcut teşekküller dikkate alınır" ilavesi yapılmadır. Parsel asgari ölçülerinin belirlenmesi konusunda kararlılık gösterilecek ise bu ölçütler yapılırken 2981 sayılı yasa ve özellikle imar ıslah planı olan alanlara dikkat edilmelidir. Bu ölçülerle aşırı şüyulaşmalar oluşabilecektir. Parsel Genişlikleri: A Konut ve ticaret bölgelerinde: a) 1, 2, 3, 4 (dört) katlı inşaata müsait yerlerde; 1. Bitişik nizamda: 6 m.den 2. Blok başlarında: Yan bahçe mesafesi + 6 m.den 3. Ayrık nizamda: Yan bahçe mesafesi toplamı + 6 m.den Parsel Derinlikleri: A- Konut ve ticaret bölgelerinde: a) h: 6.80 m m arasında kalan parsellerde; 1. Ön bahçesiz nizamda: m.den, 2. Ön bahçeli nizamda: Ön bahçe mesafesi m.den, şeklinde yer almalıdır. Madde 25 - Düzenleme Sahaları İmar Kanunun 18. Maddesine göre yapılan parselasyon planları düzenleme sahasındaki bütün mülk sahiplerine haber verilerek, maliklerin katılımının sağlandığı şeffaf ve açık ortamlarda yapılır. Madde 26 - Parsel Birleştirme Ve Ayırma İşlemleri c) İmar planlarına göre farklı gabari veya kullanım kararları getirilmiş olan parsellerin birleştirilmesine izin verilmez. Ancak, bu Yönetmeliğin 24. maddesinde belirtilen asgari parsel cephe ve derinlik ölçülerini geçmemek kaydıyla parsellerin birleştirilmelerine izin verilir. Bu durumda, teknik komisyon tarafından imar adası bütününde yapılacak çalışmaya sonucu belirlenecek ada ayırım çizgisine göre uygulama yapılır. 11

13 Ada ayrım çizgisi uygulaması 3194 sayılı İmar Kanununa ona bağlı çıkartılan Planlı Alanlar Yönetmeliğine ve yüksek mahkeme kararlarına aykırı bir uygulama olması nedeniyle bu uygulama yönetmelikten çıkartılmalıdır. Bu konuda Danıştay 6. Dairesinin E:1999/1533 K:2000/4161 sayılı ilamında da imar planı yapılması ve değişikliklerine ait esaslara dair yönetmelikte öngörülen kurallara ve bu yönetmeliğe ekli lejant hükümlerine uyulması zorunlu olduğundan anılan yönetmelikte yer almayan gösterimlerin belediye meclis kararı ile kabul edilerek bu doğrultuda plan değişikliği yapılmasında mevzuata uygunluk bulunmadığı belirtilmiştir. Madde arasında maddelerde yer alacak kısıtlamalar neticesinde şehrimizde kentsel tasarımdan, yaratıcılıktan, nitelikten uzak kimliksiz yapıların yapılmasına devam edilecektir. Bu nedenle bu kısıtlamalardan vazgeçilmeli söz konusu bölgenin, alanın, parselin özelliklerine göre planlama müellifi ve mimari müellifin kararına bırakılmalıdır. Madde 27 - Bahçe Mesafeleri Bahçe mesafeleri imar planı ve notlarında planlama müellifince tayin edilir. İmar planı müellifi, mimari proje müellifini plan ve notlarında en az yan, yaklaşım mesafesi en az toplam iki yan yaklaşma mesafesi ve arka yaklaşma mesafesi dışında kısıtlayamaz. C bendinin son paragrafı: "Bitişik nizam parsellerde, arka bahçenin tüm malikler tarafından kullanılabilmesi amacıyla bina içinden arka bahçeye geçiş sağlanmalıdır" çıkartılmalıdır. Bunun yerine 8 m.den büyük bitişik nizam parsellerde, arka bahçenin tüm malikler tarafından kullanılabilmesi amacıyla bina içinden arka bahçeye geçiş sağlanmalıdır. Ayrıca her türlü cephe genişliğinde arka bahçeye geçiş sağlanması istenmiyor ise bina yapı ruhsatı aşamasında maliklerinden noterden arka bahçeyi kullanmak istemediğine dair muvakkat yazısı getirilmelidir. Bu yazı getirildiği taktirde arka bahçeyi kullanma hakkı ve bu bahçeye karşı her türlü sorumluluk zemin kat kullanıcısına verilir. Her halükarda arka bahçeye ulaşım proje aşamasında sağlanmalıdır. şeklinde düzeltilmelidir. Madde 28 - Bina Derinlikleri Bina derinlikleri imar planında belirlenmiş yapılaşma düzeni, emsal ve toplam inşaat alanına göre mimari proje müellifince karar verilir. Madde 29 - Bina Cepheleri Bina cephelerinin uzunluğuna mimari proje müellifi karar verir. Madde 30 - Bina Yükseklikleri Bina yükseklikleri ve kat adedi imar planlarındaki hükümlere aykırı olmamak kaydıyla mimari proje müellifince belirlenir. 12

14 Madde 31 - Geçici İnşaatlar İlk paragrafta yer alan İmar planlarında gelişme alanı olarak belirlenmiş yerlerde muvakkat inşaat izni verilmez ifadesi çıkartılmalıdır. Çünkü bu husus İmar Kanunun 33. Maddesine aykırılık teşkil etmektedir. Aynı maddenin son paragrafında 10 yıllık süre sonunda sahibi tarafından kaldırılmayan yapıların kaldırılması için duyuru yapılarak 10 günden az, 30 günden fazla olmamak üzere süre verilir. Süre sonunda kaldırılmayan yapılar ilgili belediyesince kaldırılır ve yıkım masrafı %20 fazlasıyla yapı sahibinden tahsil edilir yer alan kısım çıkartılmalıdır. Çünkü İmar Kanunun 33. Maddesi son paragrafında. On yıllık muvakkatlık müddeti dolduktan sonra veya on yıl dolmadan yıktırılması veya kamulaştırması halinde muvakkat bina ve tesislerin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre takdir olunacak bedeli sahibine ödenir. İfadesi yer almaktadır. Madde 35 - Kadastro Parsellerinde İnşaat İzni İmar adası içerisindeki kadastral parsellerde imar parseli haline dönüşmediği sürece inşaat izni verilmez. Ancak planlama yapılmaya uygun olmayan çözümsüz durumlarda en yakın imar planının müellifince verilecek tanımlara göre inşaat izni verilir. Ayrıca bir imar adasında ruhsatlı şekilde yapılaşmış kadastral parsel oranı % 50 ise o kadastral parselde inşaat izni verilir. Madde 36 - Parselde Birden Fazla İnşaat İzni Bir parselde birden fazla inşaat yapılabilir. Bunların blok nizamları, yükseklikleri, ara mesafeleri, formları mimari proje müellifince belirlenir. Binalar arası mesafeler, bina yükseklikleri, bitişik veya dilatasyonla ayrılmış blokların sayısı, işlevleri, konumları, parselin bütününün çevresi ile ilişkileri ve kotları, mimari projede gösterilir. Birden fazla inşaat izni ile ilgili husus ilgili belediyesinin imar müdürlüğünce irdelenerek uygun görülürse onay verilir. Uyuşmazlık durumunda Büyükşehir Belediyesinin görüşüne uyulur. Bu maddenin son paragrafı tamamen çıkartılmalıdır. Binalar arası toplam mesafe, hiçbir yerde 6.00 m.nin altına düşmemek kaydıyla, binaların yüksekliklerinin ortalamasının yarısından az olamaz. Bir parselde yapılacak binanın kot alınan noktadan itibaren bir veya birkaç katının tek kitle olarak, diğer katlarının ise tek kitle üzerinde yükselen bloklar halinde tertiplenmesi durumunda, bloklar arası mesafe, blokların tek kitle üzerinde kalan yüksekliklerinin ortalamasının yarısından az olamaz. 13

15 Madde 37 - Binalara Kot Verilmesi Binaların kotu ilgili ilçe belediyesinin onaylaması şartıyla mimari proje müellifince belirlenir. Kot belirlenirken binalar arası mesafeler, bina yükseklikleri, bitişik veya dilatasyonla ayrılmış blokların sayısı, işlevleri, konumları, parselin bütününün çevresi ile ilişkileri ve kotları, mimari projede gösterilir. Bu proje ilgili belediyesinin imar müdürlüğünce irdelenerek uygun görülürse onay verilir. Uyuşmazlık durumunda Büyükşehir Belediyesinin görüşüne uyulur. Ayrıca bitişik nizam yapılaşma düzeninde köşe başı parsellerde uygulanan kot sistemi ile eğimli alanlardaki köşe başlarında yapılan yapılarda 1 kat bodrumda kalmakta ve kullanılamamaktadır. Buna çözüm getirmek için bu gibi durumlarda binaya 1 kat daha yükseklik verilmelidir. Uygulamada özellikle blok yapılara kot verilmesinde 2 yöntem yaygınlaşmıştır. Binanın köşelerinin kotlarının ortalaması alınarak orta noktasından kot verilmesi Binanın köşelerinin en düşük (ya da en yüksek) olanının esas alınarak binaya kot verilmesi Bu uygulama İlçe Belediyesi nin tercih ve kabulüne bırakılmıştır. Bu durum çok çelişkili durumları teşvik edici niteliktedir. Bu uygulamadan doğan çelişkilerin ortadan kaldırılması için, İlçe Belediyesi nin inisiyatifine bırakılmayacak şekilde net bir hüküm getirilmesi gereklidir. Bu durumun anlaşılır olabilmesi için köşe başı arazilerinde en yüksek yerden kot alınır denmesi yeterli olacaktır. Madde 38 - Zemin Kat Döşeme Seviyeleri Binaların zemin kat döşeme seviyesi mimari proje müellifince belirlenir. Madde 39 - Bazı Yapılarda Aranan Şartlar Bu madde tamamen kaldırılmalı; ahşap ve yarı ahşap binalar yangın yönetmeliğindeki şartları sağlaması kaydıyla yapılır. Madde 40 - Saçak ve Güneş Kesiciler Parsel sınırlarını aşmamak, yan ve arka komşulara 2 m den fazla yaklaşmamak koşulu ile her türlü saçak ve güneş kırıcı yapılması, boyutlarının tayinini mimari proje müellifi yapar. Madde 41 - Çatılar Çatıların şekli formu, eğimi ve malzemesi proje müellifi mimar tarafından belirlenir. İskân edilen her türlü çatı emsale dahil edilir. 14

16 Çatılarda % 33 meyil şartı kaldırılmalıdır. İlk Paragraf: Çatılar binanın cephe aldığı yolun yapı karakterine ve yapıya uygun nitelikte olmalıdır. Genel olarak çatıların %33 meyilli gabari dahilinde kalması şarttır. Ancak, ayrık yapı nizamına tabi 2 katı geçmeyen dubleks konut yapılarında, imar durumunda belirtilen gabariye göre %33 meyil hesaplanarak bulunan mahya kotu aşılmamak kaydıyla, çatı eğimi ve çatı biçimi serbesttir. Mahya kotu, mahya izdüşümü bina kitlesinin ½ sinden fazla olmamak kaydıyla beşik çatıya göre hesaplanır. İkinci Paragraf: Dubleks konut yapıları dışında kalan yapılarda, çatı yapılması halinde, mahya yüksekliği 3.00 m.yi aşmamak kaydıyla her cepheye akıntılı çatı yapılacaktır. Çatılarda bağımsız bölüm yaratmamak kaydıyla son kattaki bağımsız bölüm ile kendi içinden irtibatlandırılarak, ait olduğu bölüm sınırlarını aşmamak koşulu ile piyeslerin yapılabilirliğine imkan tanınmalıdır. Ülkemizde bir çok Büyükşehir Belediyesi buna olanak tanımakta ve Planlı Alanlar Yönetmeliği nin 35. Maddesinin ikinci paragrafı buna yasal dayanak sağlamaktadır. Çatı aralarına bağımsız bölüm yapılmaz. Bu kısımlarda ancak su deposu, asansör kulesi ve son kattaki bağımsız bölümlerle irtibatlı piyesler yapılabilir. Ancak, üst kat tavan döşemesi ile çatı örtüsü arasında kalan bu hacimler, ilave kat döşemeleri yapılmak suretiyle bölünemezler. 5. paragrafın ilk cümlesi kaldırılmalıdır. Işıklıklar, alın ve kalkan duvarları, güneş enerjisi panelleri ve depoları çatı sathını 0.60 m.den fazla geçemez. 6. paragraf: Güneş enerjili ısıtma sistemi kullanılan yapılarda, güneş enerjisi panelleri tesisatları çatı örtüsü silüetini bozmayacak şekilde, çatı düzlemine paralel olarak veya çatı içerisine gömülerek monte edilecektir. Mekanik Tesisat projesi dışında mimari projede yerleri gösterilecektir. Çatılarda statik hesaplara ve ilgili yönetmeliklere uyması şartıyla çeşitli tesisat fonksiyonlarına hizmet vermesi amacıyla mekanik oda merkezi oluşturma imkanı yaratılmalı, su deposu, hidrofor, doğalgaz ısıtma merkezi vb. yapılabilir olmalıdır. Madde 42 - Çıkmalar Parsel dışına çıkmamak, yan ve arka komşulara 2 m den fazla yaklaşmamak şartıyla proje müellifi mimar tarafından belirlenir. Ancak çıkma sınırları yan ve arka komşu parselde ruhsata uygun olarak daha fazla yanaşma yapıldı ise aynı şekilde söz konusu parsel de yan ve komşu parsele uygun olacak şekilde çıkma hakkını elde eder. (Örneğin yan komşu bitişik parselde mevcut ruhsatlı yapı bulunması ve çıkma mesafesi 1,50 m olması halinde 1.50 m. kadar yaklaştırılabilir). Taslakta a, b ve özellikle c bendine her durumda ada içinde çıkma yapmış emsal binanın olması durumunda o çıkma yapan binanın şartlarına uygun çıkma yapılabilir diye eklenmeli veya düzeltilmelidir. Aksi taktirde hukuki sorunlar ve itirazlarla karşılaşılacaktır. Klima tesisatı gibi tesisat gizlenmesi için yapılan çıkmalar emsala dahil edilmemelidir. 15

17 İlk iki paragrafta: Binalarda taban alanı (azami bina sahası) dışında kendi bahçe hudutları dışına taşmamak ve genişliği 1.50 m.yi aşmamak, tabii veya tesviye edilmiş (37/c maddesine göre) zeminden çıkma altına kadar en yakın şakuli mesafe 2.40 m.nin altına düşmemek kaydıyla; Parselin yan ve arka komşu hududuna 3.00 m.den fazla yaklaşmamak şartı ile açık ve kapalı çıkma yapılabilir ve bu çıkma cephe uzunluğunca devam edebilir. Yan bahçe mesafesi 3.00 m. ile 4.00 m. arasında olan parsellerde, yan komşu hududuna 2.00 m.den fazla yaklaşmamak kaydıyla 1.00 m. ye kadar açık çıkma yapılabilir, ancak bu çıkma binanın çıkma yapılan cephe uzunluğunun 1/3 ünden fazla olamaz. Madde 43 - Işıklıklar Ve Hava Bacaları Işıklık ve hava bacaları ile ilgili ülkemizde ulusal veya uluslar arası standartlar bulunmamaktadır. Bu standartlar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından getirilmelidir. Işıklıklar için getirilen tanımlar 90 derece köşeli olan formlardan ibarettir. Elips, daire veya açılı ışıklıklar da olabileceğinden hareketle bu tip tanımlar yapılmamalıdır. Ayrıca 60x60cm (içinden tesisat geçirilen hava bacalarında 80x80cm) ölçülerinde hava bacasından her katta 4 piyes faydalanabilir hükmü bulunmasına rağmen, hava bacasından yararlanan banyo ve tuvaletlerde, bacaya açılan pencere istenmektedir. Oysa, teknik olarak banyo ve WC nin, doğal hava akışı sağlayan menfez ya da cebri hava akışı sağlayan fanlarla havalandırılması mümkündür. Nitekim otel odalarının banyolarının hava bacalarına fan ya da menfez ile bağlantısına izin verilirken konutlarda pencere aranması çelişkilidir. Kaldı ki, banyo-wc pencereleri haşarat girmesini önlemek için konutun kullanıcıları tarafından kapalı tutulmakta ve havalandırma sağlamamaktadır. Madde 44- Yapılarda Bulunması Gereken Piyesler Ve Ölçüler Yapılarda bulunan oda ve yaşam mekânı ölçülerini müellif mimar belirler. Bunu yaparken konutlarda: WC ölçüsü Yaşam mekânı Yatak odası Banyo 1,10 m 2 den az OLAMAZ. 12 m² den az OLAMAZ. 9 m² den az OLAMAZ. 2,5 m² den az OLAMAZ. Halka açık yapılarda; WC engelliler yönetmeliğine uygun OLACAKTIR. İşyerlerinde WC 1,10 m 2 den az OLAMAZ. 16

18 Madde 45 - İç Yükseklikler Bu maddedeki bütün yükseklik sınırlamaları ortalama olarak ele alınmalıdır. Çünkü mekanın bazı bölümlerinde yükseklik lokal olarak standardın altına inebilir. Ama ortalama olarak inmemelidir. İskân edilen katlarda (konut-işyeri otel v.b.) 260 cm mağaza-dükkan, pastane, birahane, içkili-içkisiz lokanta, kahvehanelerin bitmiş döşeme kaplaması ile bitmiş tavan arası 300 cm den az YAPILAMAZ. Asma tavan yapılan ofis binalarında, resmi binalar dahil bitmiş döşemeden asma tavan altına 260 cm den az YAPILAMAZ. Konut ve ofis binalarında asma tavan yapılan ıslak hacimler ve koridorlar asma tavan altına kadar 220 cm daha az YAPILAMAZ. Garaj ve otoparklarda bitmiş döşeme ile kiriş arası 220 cm den az YAPILAMAZ. Düğün oyun salonları, diskotek ve gazinoların bitmiş döşemeden tavan veya asma tavan altına net yüksekliği 340 cm den az olamaz. Müştemilat ve servis kısımları a) şıkkına tabidir. Bu toplam alanın % 50'sini geçemez. Mevcut yönetmelikte yer alan müştemilat ve servis kısımlarında net yükseklik 260 cm den az olamaz. Ve bu bölümler toplam alanın % 50 sini geçemez. hükmü kalmalıdır. Madde 46 - Pencereler Binaların pencere boşlukları müellif mimarınca belirlenir. İlk paragrafta: Binaların pencere boşlukları dar kenarı (0.60) m. bu mesafeden daha az olabilir. den az olmamak şartı ile, toplam faydalanılacak piyes alanının yaşam mekanı, oda ve mutfakların da 1/8 inden ve her durumda (1.25) m 2 den az olamaz. Camlı balkon kapılarında pencere boşluğu sayılır. Son paragrafta yer alan: Bitişik ve blok nizama tabi binalarda komşu parsel sınırı üzerindeki bitişik duvarlarda pencere ve kapı açılamaz yerine izin almak şartıyla yapı yapılıncaya kadar pencere açılabilir olmalıdır. Madde 47 - Kapılar Her türlü kapının tasarımı mimari proje müellifinin sorumluluğundadır. Kapı kanat yükseklikleri: (2.05) m.den az olamaz. 17

19 Kapı Genişlikleri: Birden fazla bağımsız bölümü olan binaların çift kanatlı ana giriş kapılarında geniş kanat tarafın net geçiş ölçüsü (1.00) m.den, Bağımsız bölüm kapıları, net geçiş ölçüsü (0.90) m.den, Oda, mutfak, 0.80,yıkanma yeri ve WC kapıları net geçiş ölçüsü (0.70) m.den, Odunluk, kömürlük, WC, kiler kapıları net geçiş ölçüsü (0.70) m.den, Dükkan kapıları, net geçiş ölçüsü (0.90) m.den, az olamaz. İç kapılar tamamen eşiksiz olacaktır. Islak hacimlerin net geçiş ölçüsü 70 cm den az olamaz ve bu kapılarda eşik yapılabilir. Madde 48 - Asansörler Asansör kapasitesi, kabin alanı, kuyu ve kapı ölçüleri binadaki trafik hesabına göre proje müellifi mimar ve mühendis tarafından belirlenir. Madde 49 - Merdivenler İlk paragraf: Bu yönetmelikte sözü geçen umumi binalarla, otel, işhanı, büro, pasaj, çarşı ve benzerlerinin, birden fazla katı olan ev ve apartmanların ahşap olmayan yangın yönetmeliğine uygun nitelikte en az bir ana merdiveni olacaktır. Merdiven tasarımı müellif mimarın yetki ve sorumluluğundadır. Bunu yaparken mesleki bilgileri yanı sıra binadaki trafiği göz önüne alarak, kullanıcıya karşı sorumlu olarak tasarlar. İkinci paragraf: Merdivenlerin çatı, bodrum ve benzeri ortak alanlara ulaştırılması zorunludur. Bu durumda merdiven kolu ve sahanlık genişliği iki katlı binalarda 1,00 m.den az iki kattan fazla katlı binalarda 1.20 m.den az olamaz. Ortak yerlerdeki merdivenlerin basamak yükseklikleri 18 cm den fazla olamaz. Merdiven kolu ve sahanlık genişliği 100 cm den az, kova tarafında korkuluk olmaksızın olamaz. Merdiven kovası genişliği 20 cm den az olamaz. Merdiven kovalarında cephe veya tavandan doğal ışık alınması tasarım elverdiğince sağlanır. Merdiven tasarımında 2a+b=64 formülü kullanılması tavsiye olunur. 18

20 Madde 50 - Yangın Merdivenleri Yangın merdivenleri Binaların yangından korunması hakkında Yönetmelik hükümlerine göre tasarlanacaktır. Ancak şöyle bir öneri de geliştirilebilir: Yangın anında, tehlikeye maruz kalanların panik yapmadan tahliyesi esastır. Bu bakımdan kaçış için yangın merdivenini kullananların birbirlerin geçmek için çaba göstermek yerine, geçmelerine izin vermeyecek boyutlandırma yapılmalıdır cm merdiven genişliği (hatta daha dar) bunu sağlayabilir. Tahliye olanların en yavaş hızla merdiveni kullananın hızına uyması, birbirini geçme çabasından daha az risk yaratacağı muhtemeldir. Bu nedenle, yangın merdivenlerinde basamak uzunluğu (genişliği) diğer normal merdivenlerdeki gibi 1.20 m olması yerine en çok 0.80 m olması şeklinde bir değişiklik yapılması gerekir. Madde 51 - Korkuluklar Her türlü balkon, atrium, pencere korkuluğu tasarımı müellif mimarın sorumluluğundadır. Formu, malzemesi mimarca belirlenir. Bunu yaparken; a) Balkon atrium ve teras korkulukları: 25 m'ye kadar olan yüksekliklerde korkuluk 100 cm den az yapılamaz. b) 25 m den fazla yüksekliklerde 110 cm den az yapılamaz. Madde 52 - Bacalar ve Isıtma Sistemleri Bacaların yapılıp yapılmaması veya nasıl yapılacağı seçilen ısıtma sistemine göre tesisat ve çöp toplama sistemine göre mimar, makine mühendisi ve elektrik mühendisi ile eşgüdüm içinde tasarlanır. Bacalar E (emsal) dışıdır. İkinci paragraf: Duman Bacaların iç genişliği en az (0.13 x 0.13) m. olacaktır. İki baca birbirine bağlanmayacağı gibi her ateş kaynağı ayrı bir bacaya bağlanacaktır. Duman bacaları çatı örtüsünü en az 1.00 m., mahyayı ise en az 0.80 m. aşacaktır. Çatı konstrüksiyonu ister ahşap, ister çelik olsun bacalara 0.10 m.den fazla yaklaşamaz. Banyolara duman bacası yapılamaz. b) Merkezi Veya Kat Kaloriferi Isıtma Sistemi Seçilen Yapılarda; her kalorifer kazanı için ayrı olarak düzenlenmiş müstakil bir duman bacası yapılması (şönt olamaz) zorunludur. Ayrıca; yapıların konut olarak kullanılan her dairesinde mutfak ve mutfak nişi ile bunların dışında kalan en az bir piyeste duman (atık gaz) bacası yapılması, otel, işhanı, pasaj vb. umumi binaların ise her katında en az bir duman (atık gaz) bacası yapılması zorunludur. Bu bacalar şönt olamaz. Mevcut Yönetmelikte c) Sınırları ilgili İdare tarafından Belirlenecek Doğalgaz Uygulama Bölgeleri içinde İnşa edilecek yapılarda ; 19

21 1- Kombi Uygulamaları : İskan edilebilir bodrum katlar dahil Konut Tipi binaların mutfaklarında doğal gazla çalışan her cihaz için bir müstakil Duman(Atık gaz)bacası yapılacaktır. 2 Merkezi sistem uygulamaları : Merkezi ısıtma sistemi tasarlanmış olan binalarda, Kazanlar için TS 7363 te açıklanan şekle uygun bir Duman (Atık gaz) bacası yapılmalıdır. Ayrıca; doğal gaz bacası dışında, kaloriferli yapılarda kalorifer bacası dışında düzenlenmesi öngörülen bütün bacalar yapılacaktır. Tesisat Şaftı : İçinden tesisat geçen bacaların (Madde 43.de açıklandığı gibi )en az (0.80 x 0.80) m. ebatlarında olması zorunludur. Daha küçük ölçülerde yapılamaz.sadece tesisat borularının geçirileceği Tesisat şaftı olarak düzenlendiği takdirde. her katta ortak mahalle insan girişine uygun ve yangına enaz 60 dakika dayanıklı bir kapakla açılmak kaydıyla en az (1.0m x 1.0m) ölçülerinde yapılabilir. İçinden tesisat geçirilmeyen sadece havalandırma amacına yönelik hava bacaları ise (0.60 x 0.60) m. ölçülerinde yapılabilir. Bacalar kiriş vb. herhangi bir yapı elemanı ile daraltılamaz. Madde 54 - Su Depoları ve Sıhhi Tesisatlar Her türlü su deposu ve hidrofor tesisatı düzenlemesi her tür bina için isteğe bağlıdır. Binanın bulunduğu bölgede kodun yüksek olması nedeniyle su basıncının düşme tehlikesi içeren durumlarda, İZSU nun görüşüne göre 5 kat ve daha fazla katlı olan binalarda su deposu ve hidrofor tesisatı yapılabilir. Bu mekânlar E (emsal) dışıdır. İlk paragraf: İskan edilen kat adedi 5 ve daha fazla olan konut yapılarında su deposu ve hidrofor tesisatı yapılması zorunludur. Su depoları suyun kalitesini koruyacak malzemeden, Paslanmaz çelik, galvanizli saçtan, polyesterden veya fayans kaplı betonarmeden yapılacaktır. Hijyenik koşulları sağlayacaktır. Gerekli tedbirleri almak ve Bina taşıyıcı sistemi hesaplarına dahil edilmek ve yönetmeliğin Çatılarla ilgili maddesine uygun olarak Çatıda yapılabilir. Gürültü için izolasyon yapılacaktır. Mekanik tesisat projesi dışında ayrıca mimari projede depo yerleri gösterilecektir. İkinci paragraf: İşhanı, büro, çarşı, pasaj, mağaza gibi binalarda otel ve benzerlerinde her 25 kişiye, sinema, tiyatro gibi umumi binalarda ise her 50 kişiye hizmet verecek şekilde, en az 1 kadın 1 erkek için olmak üzere hela, pisuar ve lavabo ile en az 15 ton (ilgili TSE standardında kişi başına düşen ihtiyaç suyunun hesaplanması ile çıkacak miktar) su deposu yapılması zorunludur. Yukarıda sayılan binalar için ilgili TSE standartına uygun olarak hazırlanan Mekanik Tesisat Projesinde bulunan büyüklüğe uygun su deposu yapılması zorunludur. Madde 55 - Bodrumlarla İlgili Hükümler Statik ve zemin açısından bir problem yaratmayacak ise binalarda All-Risk sigortası yaptırılarak ve belediyesine ibraz edilerek ön çekme mesafesi dışında tüm parsel sınırlarına kadar her derinlikte bodrum yapılabilir. Geçerli ve kabul edilir bir sigorta olmadıkça bodrum katlı öneriler, ruhsata bağlanmaz. 20

22 Madde 56- Kapıcı Ve Güvenlikçi Mekanı Kapıcı dairesinin yapımı kömür yakıt ile çalışan kalorifer tesisatlı binalar dışında isteğe bağlı olup m 2 ³ den büyük yapılarda irtibatlı güvenlikçi odası yapılması zorunludur. a) Yeni yapılacak konut binalarının 12 daireden fazla olanlarında kapıcı dairesi; işyeri ve büro binalarının yapı inşaat alanı 800 m 2 den fazla olanlarında ise, bekçi odası ayrılması zorunludur. b) Toplam daire sayısı 50 den fazla olan konut parsellerinde yukarıdaki şartlarda ikinci bir kapıcı dairesi aranır. Sonraki her 50 daire için de kapıcı dairesi sayısı arttırılır. Madde 57 - Müştemilatlar E (emsal) dahilinde ve yapı çekme sınırları içinde kalmak kaydı ile her türlü müştemilat binanın bahçesinde yapılabilir. Boyut ve yüksekliği sınırlandırılamaz. Binaların bodrum katında her türlü müştemilat yapılabilir. Bodrumlar gibi bunlar da E (emsal) haricidir. Boyut ve yükseklikleri sınırlandırılamaz. İlk paragrafta: Binaların müştemilat kısımları mümkün ise binanın bodrum katında düzenlenir. Bahçede sığınak dışında müştemilat tertip edilemez. Ayrıca, parsel içindeki yeri İmar ve Şehircilik Müdürlüklerince belirlenmek kaydıyla, belediyelerin ilgili teknik birimlerince hazırlanacak tip projeye göre her parsel için çöp toplama ünitesi yapılması zorunludur. Madde 58 Paratoner, Merkezi Tv Antenleri, Klimalar Makine mühendisinin cephe ve çatı tipi klima santral öngördüğü durumlarda mimari proje müellifi makine mühendisi ile birlikte bunların yer tahsisi ve görünümlerinin kapatılıp kapatılmama kararını, kapatılacaksa şekil ve malzemesini belirler. Bu tahsis edilen yerler E (emsal) dışıdır. Tasarımların mimari projeye aktarılması müellif mimar tarafından koordine edilir. 3. paragrafta: Klima tesisatı ile ilgili olarak; yeni yapılacak bütün binaların elektrik projelerinde klima tesisatının gücü, mekanik tesisat projelerinde klima dış ünitelerinin su tahliyesi gösterilecek ve mimari projelerinde de bina cephelerinde klima dış ünitelerinin yapılacağı yerler belirlenerek, dışarıdan görünmeyecek şekilde kapatılacaktır tedbir alınacaktır. 21