UZAKTAN ALGILAMA* Doç.Dr.Hulusi KARGI Pamukkale Üniversitesi, Jeoloji Müh. Bölümü - Denizli

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "UZAKTAN ALGILAMA* Doç.Dr.Hulusi KARGI Pamukkale Üniversitesi, Jeoloji Müh. Bölümü - Denizli"

Onur Onay
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 UZAKTAN ALGILAMA* Doç.Dr.Hulusi KARGI Pamukkale Üniversitesi, Jeoloji Müh. Bölümü - Denizli *Bu sunudaki görüntülerin bir kõsmõ Rob Wright ve MTA dan alõnmõştõr.

2 Giriş! Maden aramalarõnda ve jeolojik yapõlarõn belirlenmesinde hava fotoğraflarõ jeologlar tarafõndan uzun süreden beri kullanõlmaktadõr. Fotojeoloji ayrõ bir ders olarak anlatõldõğõ için burada bahsedilmeyecektir de Landsat 1 uydusunun fõrlatõlmasõyla, maden jeologlarõ yoğun bir şekilde sayõsal görüntülerin (bilgisayar görüntüleri) yorumlanmasõyla ilgilenmektedirler. Uydulardan elde edilen görüntüler sayõsal görüntü işleme teknikleri ile işlenerek ve diğer bilgilerle birlikte coğrafi bilgi sistem yazõlõmlarõnda değerlendirilerek anomali haritalarõ oluşturulmaktadõr.! Uzaktan algõlama, doğrudan fiziki temas halinde olmayan aletlerle, bir nesne, bir arazi veya bir olay hakkõndaki verilerin elde edilmesi ve bu elde edilen verilerin yorumlanmasõ şeklinde tanõmlanabilir.

3 Uygulama Alanlarõ Çevre Oşinografi Orman Meteoroloji Ziraat Şehir Planlama Jeoloji Litoloji ayrõmõ Tektonik Maden Arama Çevre jeolojisi vs.

4 Avantajlarõ 1. Geniş alan 2. Görüntünün işlenebilirliği 3. Tekrarlanabilirlik 4. Maaliyet

UA araçlarõ güneşten yeryüzüne çarpan ve yayõlan EMR u yakalar Pasif 2.

5 Uzaktan Algõlama Sistemleri Uzaktan algõlamayla ilgili veri toplama sistemleri iki ana gurup altõnda toplanabilir: Pasif algõlayõcõlar, aktif algõlayõcõlar. Pasif algõlayõcõlarda kendi arasõnda ikiye ayrõlõr: 1. UA araçlarõ güneşten yeryüzüne çarpan ve yayõlan EMR u yakalar Pasif 2. UA araçlarõ yerin kendisinden yayõlan EMR u yakalar 3. UA araçlarõ kendi EMR unu üretir, yeryüzüne gönderir ve geri dönen EMR un şiddetini ölçer (örn., RADAR, LIDAR) Aktif

6 Elektromanyetik spektrum Pasif algõlayõcõlarõn kullandõğõ alan Aktif algõlayõcõlarõn kullandõğõ alan

7 Atmosferik pencere Uzaktan algõlamada, elektromanyetik spektrumun neden bir kõsmõnõn kullanõlõp diğer kõsmõnõn kullanõlmağõ atmosferik pencere ile açõklanabilir. Atmosfer tarafõndan tutulan õşõnlardan görüntü oluşmayacağõ için UA da kullanõlmaz.

8 EMR in atmosfer ile etkileşimi Atmosferdeki gaz ve parçacõklar sinyali azaltõr. Sinyali azaltan dolayõsõyla görüntü kalitesini etkileyen üç faktör: 1. Saçõlma: Rayleigh Saçõlmasõ: parçacõk çapõ < EMR dalgaboyu Mie Saçõlmasõ: parçacõk çapõ = EMR dalgaboyu Seçici Olmayan Saçõlma: parçacõk çapõ > EMR dalgaboyu 2. Soğrulma: EMR un atmosferdeki moleküller tarafõndan tutulmasõ (H2O, O3) 3. Kõrõlma: EMR un atmosferi geçerken kõrõlmasõ

9 Veri kaydõ! Analog sinyaller tamsayõya çevrilir Sayõsal değer - DN! Veriler binary formatta kaydedilip gönderilir! 8-bit sistem (Landsat TM) 0<DN<255! 11-bit sistem (IKONOS) 0<DN<2047! Veriler doğrudan yer istasyonuna gönderilir (aracõ uydu ile) veya sonradan gönderilmek üzere depolanõr - Telemetry

10 Bir sayõsal görüntünün oluşumu 8 bitlik (256 gri tondan oluşan) bir sayõsal görüntüde, herbir gri ton bir DN ile temsil edilir (DN=0=siyah, DN=255=beyaz)

11 Multi-spektral görüntü verisi Uydular aynõ bölgenin değişik dalga boyu aralõklarõnda bir kaç tane fotoğrafõnõ çekerek multi-spektral görüntü oluştururlar.

13 Uydu görüntülerinin çözünürlüğü 4 çeşit çözünürlükten söz etmek mümkündür: 1. Alansal çözünürlük: Yeryüzündeki komşu objeleri ayõrt etme yeteneği 1m-piksel, IKONOS 30m-piksel, Landsat 5

14 2. Zamansal çözünürlük Aynõ alanõ tekrar tarama çözünürlüğü AVHRR - 1 km piksel - 12 saatte bir SPOT - 10m piksel - 26 günde bir

15 3. Radyometrik çözünürlük Görüntü bandõ kaç renk tonundan oluşuyor? 2 renk 16 renk tonu

16 4. Spektral çözünürlük Veriler hangi dalgaboyu aralõklarõnda kaç bantta toplanõyor? Örn. Landsat 5 in spekral çözünürlüğü 7, çünkü aynõ bölgenin 7 bantta (dalga boyu aralõğõnda) görüntüsünü çekiyor

17 Değişik amaçlar için kullanõlan çok sayõda uydu mevcuttur. Jeolojide yaygõn olarak 4 tanesi kullanõlõr. İlk ikisi doğal kaynaklarõn aranmasõ ve çevre jeolojisi için diğer ikisi kent jeolojisi için önemlidir: Uydular Landsat TERRA ASTER SPOT IKONOS

18 Landsat (4,5) Thematic Mapper (TM) Bant Spektral çözünürlük (µm) Mavi Yeşil Kõrmõzõ Yakõn kõzõl ötesi Kõsa dalga kõzõl ötesi Termal kõzõl ötesi Kõsa dalga kõzõl ötesi Bir piksel = 1-5, 7 bantlarõ için 30x30-m, 6. bant için 120x120-m Radyometrik çözünürlük: 8-bit (0-255) Tekrarlama: 16 gün Görüntü boyu: 185x185 km Landsat 7 (ETM) bir üst versiyonudur. 6. bandõn alansal çözünürlüğü 60mpiksele çõkarõlmõş ve 15m-piksel çözünürlüğünde pankromatik bant eklenmiştir.

19 ASTER 14 bant (3 Görünür, 1 pankromatik, 5 yakõn kõzõl ötesi, 5 termal kõzõl ötesi) 15, 15, 30, 90m çözünürlük Tekrarlama: 16 gün Görüntü boyu: 60 x 60km 8 bit görüntü SPOT 5 4 bant (3 Görünür- yakõn kõzõl ötesi, 1 Pankromatik) 10, 5m çözünürlük Tekrarlama: 4 gün Görüntü boyu: 120 x 60km 8 bit görüntü

20 IKONOS 5 bant (4 Görünür- yakõn kõzõl ötesi, 1 Pankromatik) 4, 1m çözünürlük Tekrarlama: 5 gün Görüntü boyu: 11 x 11km 11 bit görüntü

Benzer belgeler

Uzaktan Algõlama Ve Yerbilimlerinde Uygulamalarõ

Uzaktan Algõlama Ve Yerbilimlerinde Uygulamalarõ Bölüm 1 Uzaktan Algõlama Prensipleri ve Yerbilimlerinde Bazõ Uygulamalar B.Taner SAN tanersan@mta.gov.tr Engin Ö. SÜMER esumer@mta.gov.tr Mart, 2003 Uzaktan