YÖNETM MUHASEBESNDE DEM VE YÖNETM MUHASEBES ETMNN NCELENMES
|
|
- Eser Önal
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 YÖNETM MUHASEBESNDE DEM VE YÖNETM MUHASEBES ETMNN NCELENMES Yrd. Doç. Dr. Tunç KÖSE ÖZET Bu çalmann amac, ekonomik ve teknolojik gelimelerin yönetim muhasebesine etkilerini ve sonuçlarn açklayabilmek ve yönetim muhasebesi eitiminin nasl gelitirilebilecei üzerinde durmaktr. Bu nedenle, çalmada öncelikle, yönetim muhasebesinde deiime yol açan etkenler ele alnm ve yönetim muhasebesindeki deiim üzerinde durulmutur. Son bölümde ise; örenim süreci, yönetim muhasebesi eitim çeitleri, yönetim muhasebesi eitiminde gerekli beceriler, yönetim muhasebesi eitiminin gelitirilmesi konular dorultusunda yönetim muhasebesi eitimi ayrntl olarak ele alnmtr. ABSTRACT The aim of this study is to explain the effects of economic and technological developments on management accounting and to suggest how to improve the education of management accounting. Therefore, firstly, this study deal with factors which cause the changes in management accounting and give way to changes in management accounting. In the last part of the study, management accounting education is discussed from the viewpoint of learning process, education types of management accounting, skills that required for management accounting education,and improvement of management accounting education. GR Günümüzdeki ekonomik ve teknolojik gelimeler yalnzca i dünyasyla snrl kalmayp muhasebe eitiminde ve özellikle yönetim muhasebesi eitiminde de etkili olmaktadr. Burada aklmza u soru gelmektedir: Yönetim muhasebesi eitimi, tüm bu deiikliklerin Eskiehir Osmangazi Üniversitesi 3.3.B.F., 3letme Bölümü Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 215
2 getirdii zorluklarla mücadele edebilecek yetenekli yönetim muhasebe uzmanlar yetitirebilecek midir? Yukarda sorduumuz soruyu cevaplamadan önce yönetim muhasebesini doru tanmlamal ve günümüz koullarnda yönetim muhasebesinin yeni konumunu alglayabilmeliyiz. Yönetim muhasebesi; yöneticiler tarafndan karar almak için iletme içinde kullanlacak finansal ve finansal olmayan bilginin, salanmas, özetlenmesi ve raporlanmas süreci olarak tanmlanmaktadr 1. Küresel rekabet, bilgi teknolojileri kullanm ve örgütsel yapdaki deiiklikler, yönetim muhasebesinin geleneksel çizgisinde devam edemeyeceini ve bu deiikliklere göre kendini yeniden yaplandrmak zorunda olduunu ortaya çkarmtr. Yönetim muhasebesi, yeniden yaplandrlm ekliyle iletme stratejisini destekleyen ve deer yaratan bir sistem olarak karmza çkmaktadr. Bu nedenle yönetim muhasebesi eitiminin, gelitirilmesi ve ekonomik ile teknolojik gelimelere uyumlu hale getirilmesi ihtiyac ortaya çkmtr. Bu çalmann amac, ekonomik ve teknolojik gelimelerin yönetim muhasebesine etkileri ve sonuçlarn açklayabilmek ve yönetim muhasebesi eitiminin nasl gelitirilebilecei üzerinde durmaktr. Çalmada öncelikle, yönetim muhasebesindeki deiim üzerinde durulmutur. Son bölümde ise, yönetim muhasebesi eitiminin gelitirilmesi konular dorultusunda yönetim muhasebesi eitimi ayrntl olarak incelenmitir. I. YÖNETM MUHASEBESNDE DEM Günümüz ekonomik çevresinde son yllarda yaanan hzl gelimeler, iletmeleri birçok açdan etkilemi ve bunun sonucunda da muhasebe sistemlerinden olan beklentiler farkllamtr. Bu beklentiler, muhasebe sistemleri tarafndan salanamam ve dolaysyla muhasebe sistemleri yöneticiler açsndan yetersiz konuma 1 LESLIE G. ELDENBURG, SUSAN K. WOLCOTT, Cost Management: Measuring, monitoring and motivating performance, John Wiley & Sons, Inc, New York:, 2005, s Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
3 dümülerdir. Bu beklentiler ve ilgili sorunlar aadaki ekillerde karmza çkmaktadr: 2 Yöneticiler, finansal sonuçlarn faaliyetleri doru ve tam olarak yanstmad görüündedirler. Bu nedenle, kendi maliyet verilerini toplamaya ve kendi maliyet modellerini gelitirmeye balamlardr. Yöneticiler, muhasebe bölümünden gelen bilgileri kullanmamakta ve kendi raporlarn oluturmaktadrlar. Fonksiyonel birim yöneticileri, iletme muhasebe sistemine paralel kendi muhasebe sistemlerini oluturmak için çalmalar yapmaktadrlar. Yönetim performans raporlarnda yer alan faaliyet verileri, finansal bilgilerin kaytlanmasnda kullanlan faaliyet verileri ile uyumluluk tamamakta ve bu da sorunlara yol açmaktadr. Günümüzdeki ekonomik, teknolojik gelimeler ve örgütsel deiiklikler yönetim karar süreçlerinde kullanlan yönetim muhasebesinde deiim gereini ortaya çkarmtr 3. Özellikle üç etken, yönetim ve maliyet muhasebesindeki deiimi gerekli klmaktadr. Bu etkenler aada yer almaktadr: Küresel rekabet Teknolojik gelimeler Üretim ortamndaki gelimeler Yukarda saydmz etkenler, yönetim muhasebesinde, yapsal deiikliklerin ele alnmas ihtiyacn ortaya çkarm ve bunun sonucunda yeniden yaplandrlm bir yönetim muhasebesi kavram olarak karmza çkmtr. 2 RÜSTEM HACIRÜSTEMOKLU, MÜN3R LAKRAK, Maliyet Muhasebesinde Güncel Yakla/0mlar, Türkmen Kitabevi, Yayn No:211, Eitim Dizisi:67, 3stanbul, 2002, s JOHN BURNS, MAHMOUD EZZAMEL, ROBERT SCAPENS, Management Accounting Change In The UK, Management Accounting, London (CIMA), Vol:77, No:3, March 1999, s.28. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 217
4 A) YEN3DEN YAPILANDIRILMIL B3R YÖNET3M MUHASEBES3 Yeniden yaplandrlm bir yönetim muhasebesi kavram, aadaki özellikleri bünyesinde tamaktadr: 4 Yönetim muhasebesi, veritaban sistemlerini (database systems) kullanmaktadr. Veritaban sistemleri sayesinde, bilgi birçok farkl yollardan analiz edilebilmekte ve farkl amaçlar için kullanlabilmektedir. Yönetim muhasebesi, tüm iletmeye muhasebe bilgisini yaymaktadr (decentring accounting knowledge). 3letmenin tüm seviyelerinde muhasebe bilgileri, birden fazla kullancya ayn anda iletilmektedir. Örnein; bütçe ile ilgili bilgiler iletmenin birçok seviyesine iletilmekte ve analize tabi tutulmaktadr. Yönetim muhasebesi, bütçelerden ziyade tahminler (forecasts) üzerinde durmaktadr. 3letme bütçeleri güncelliini yitirmi olarak deerlendirilirken, ileriye yönelik verileri içeren tahminler tercih edilmektedir. Bu nedenle, tahminler 3, 6, veya 12 aylk sürelerde yaplmaktadr. Yönetim muhasebesi, finansal muhasebe mantndan ayrlarak ticari yönelme (commercial orientation) mantn ele almaktadr. Ticari yönelme kavramnda, iletmede imdiki zamanda kârn elde edilmesinden çok gelecek dönemlerde kârn sürekli olarak elde edilmesi yetenei üzerinde durulmaktadr. Bu durum da, iletmelerde daha stratejik bir bak açsn ve kârn oluumu için kapasite yönetimini gerekli klmaktadr. Yönetim muhasebesi stratejik odaklanma (strategic focus) üzerinde durmaktadr. Bu amaçla, performans göstergeleri kullanlmakta ve özellikle finansal olmayan performans göstergelerinde art gözlenmektedir. 4 JOHN BURNS, ROBERT SCAPENS, The Changing Nature of Management Accounting And The Emergence of Hybrid Accountants, Financial And Management Accounting, Eriim Tarihi: Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
5 Yukarda saydmz tüm bu deiiklikler ve özellikler, yönetim muhasebesinin maliyet odakl bir yapdan deer yaratma odakl bir yapya dönütüünü göstermektedir. Yeni yönetim muhasebesi, aadaki rolleri yerine getirmelidir: 5 Deer yaratmn destekleme ve deer yaratcs olma Müteri deerini anlama Performans ölçüleri ve amaçlar arasnda ba kurma Süreç akndaki engelleri belirleme ve ortadan kaldrma Kayplar tanmlama Sürekli iyiletirmeyi yönetme Günümüz koullarna uygun anlaml bir yönetim muhasebesi sistemi oluturabilmek için iletmenin stratejisinin anlalmas gerekmektedir. Eer yönetim muhasebesi sistemi, iletme stratejisini destekleyebilirse deer yaratabilmektedir. Deer yaratan bir yönetim muhasebesi sistemi, iletme stratejisini oluturmak için çalan yöneticilerin kararlarn dorudan desteklemelidir. 6 Yeni yönetim muhasebesi kavramnda önemli olan; iletmenin karar verme sürecine katks olmas ve buna bal olarak da müteri/hisse sahipleri deerlerinin arttrlmasn salamasdr. Bu anlamda, hem müteri deeri anlalmal hem de performans ölçüleri ve amaçlar arasnda ba oluturulmaldr. Yeni yönetim muhasebesi, süreç akndaki engelleri belirleyip, ortadan kaldrmal buna bal olarak da hangi tür faaliyetin deer yaratp yaratmadn tespit edip bu balamda kayplar tanmlamaldr. Tüm bunlar ele alnrken sürekli iyiletirme mutlaka desteklenmelidir. Tüm bu deiim karsnda, önceki muhasebe geleneklerine dayanan ya da yeni olarak ortaya çkan birçok konu bal ortaya çkmtr. Yönetim muhasebesinin deiimine yol açan maliyet 5 SA3T YÜKSEL KAYGUSUZ, Yenilikçi Yönetim Muhasebesi Sistem-Araçlar- Yöntemler, Alfa Akademi Basm Yaym Datm Ltd. Lti., 3stanbul, 2006, s GERMAIN B. BÖER, Management Accounting Education: Yesterday, Today, And Tomorrow, Issues in Accounting Education, Vol:15, No:2, May 2000, s.325. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 219
6 yönetim teknikleri u ekilde sralanabilir: Kyaslama, kstlar teorisi, kalite maliyeti, deer yaratm modeli, hedef maliyetleme, çevre maliyetlemesi, ekonomik katma deer, süreç ak maliyetlemesi, stratejik maliyet yönetimi, geriye dönük maliyetleme, kapasite maliyet yönetimi, tam zamannda maliyetleme, yaam dönemi maliyetleme, faaliyete dayal maliyetleme/yönetim/bütçeleme, dengeli ölçüm kart teknii (balanced scorecard), snrlar geniletilmi iletme kavram (the extended enterprise). 7 B)YEN3DEN YAPILANDIRILMIL B3R YÖNET3M MUHASEBES3NDE YÖNET3M MUHASEBES3 UZMANLARI Yeniden yaplandrlm bir yönetim muhasebesinde, yönetim muhasebesi uzmanlar finansal tablo hazrlayc rolünden yüksek düzeyde karar destekleyici uzman rolüne geçmitir. Günümüz yönetim muhasebesi uzmanlar, iletme dnda müterileri ile i ortaklar gibi ilikide bulunmakta, iletme içinde ise danman ve örgütsel eitici konumunda yer almaktadr. 8 Bu durum, yeni bir muhasebe uzman kavram ortaya çkarmaktadr; karma muhasebe uzman (hybrid accountant). Karma muhasebe uzman, hem muhasebe bilgisine sahip olan hem de iletmenin ticari süreçleri ve ilemsel fonksiyonlar hakknda derinlemesine sahip olan kii olarak tanmlanmaktadr. Çou iletmede, karma muhasebe uzmanlar, fiziksek olarak süreç yöneticilerinin yannda süreç yönetim takmnda konumlandrlrlar. 9 Günümüz koullarnda, yeniden yaplandrlm bir yönetim muhasebesi ve karma muhasebe uzman kavramlar dorultusunda yönetim muhasebesi eitimi ayrntl olarak gözden geçirilmeli ve gelitirilmelidir. III. YÖNETM MUHASEBES ETMNN NCELENMES 7 C. J. MCNAIR, Beyond The Boundaries: Future Trends in Cost Management, Cost Management, Boston, Vol:21, Iss:1, January/February 2007, s GARY SIEGEL, C. S. BUD KULESZA, The Practice Analysis of Management Accounting, Management Accounting, New Jersey, Vol:77, No:10, April 1996, s Burns, Scapens, a.g.e., Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
7 Mesleki eitim, örenciye meslein gerektirdii bilgi, beceri ve davranlarn kazandrlmasdr. Meslek eitiminin etkinlii ise, öretim eleman, örenci ve öretim programlarnn egüdümlü olarak ele alnmasna baldr. Burada önemli nokta, öretim programlarnn ihtiyac karlayacak ekilde gelitirilerek uygulanabilmesidir. Öretim programlarnn hazrlanmasnda, hem meslek mensuplarnn meslekten beklentileri hem de ilgili meslein bilimsel gerekleri ön planda tutulmaldr. 10 Muhasebe eitimi: örencinin, iletme kararlarna faydal bilgilerin saptanmas, toplanmas, ilenmesi, doruluunun denetlenmesi, raporlar halinde özetlenmesi ve raporlanan bilgilerin karar alma aamalarnda nasl kullanlaca konusunda bilgilendirilmesi ve bu bilgilerin uygulanmas konusunda örenci becerisinin gelien bilgi teknolojilerinden de yararlanarak gelitirilmesidir. 11 Yönetim muhasebesi eitiminde, teorik bilgilerin önemi yadsnamaz fakat yönetim muhasebesinin uygulamal bir bilim olmas nedeniyle de bu teorik bilgilerin uygulama ile ilikilendirilerek güncel koullara adapte edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle yönetim muhasebesi eitiminde, öretim programlar hazrlanrken bu konuya dikkat edilmelidir. Ayrca, yönetim muhasebesi eitiminde, örenim süreci çok ciddi olarak ele alnp, deerlendirilmelidir. A) ÖKREN3M SÜREC3 Yönetim muhasebesi, hem teorik hem de uygulamal bilgi üreten bir bilim olduundan, ekonomik ve teknolojik gelimelerden youn olarak etkilenmektedir. Bu etkilenme de, yönetim muhasebesinde, örenim sürecini önemli hale getirmektedir. Örenim süreciyle ilgili model Lekil 1 de görülmektedir. 10 F3GEN ZA3F, Muhasebe Eitiminde Yeni Yaklamlar, XXIII. Türkiye Muhasebe E6itimi Sempozyumu, Eriim Tarihi: UKUR KAYA, ABDULKER3M DALTAN, Türkiye de Lisans Düzeyinde Verilen Muhasebe Eitiminin Örenci- Öretici ve Uygulayclar Açsndan Deerlendirilmesi, XXIII. Türkiye Muhasebe E6itimi Sempozyumu, Eriim Tarihi: Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 221
8 Ö$renci Özellikleri Önceki eitim deneyimi Çalmaya yönlendirme Örenci Algs Örenci Yaklam Örenim Sonucu Ö$renim Yap*s* Deerleme Müfredat Öretim ekil 1. Örenim Süreci Kaynak: Trevor Hassal, John Joyce, Approaches to Learning of Management Accounting Students, Education & Training, vol:43, Iss:2/3, 2001, s.146. Lekli incelersek; örenci algsnn iki temel etken grup olan örenci özellikleri ve örenim yapsnn etkileimi sonucunda belirlendiini görürüz. Burada en önemli kiisel etken ise önceki eitim deneyimi olarak karmza çkmaktadr, bunun nedeni ise örencinin karlat konu karsndaki ilk tutumunun ekillendirmesine yardmc olmasdr 12. Bu anlamda yönetim muhasebesi eitimi açsnda bakldnda, önceki eitim deneyimi çok önemli bir hal almakta, örencilerin yönetim muhasebesi derslerinde baarl olmalarnda kilit bir rol üstlenmektedir. Bunun yannda dier bir önemli unsur ise, çalmaya yönlendirmedir. Fakat burada dikkat edilmesi gereken, her bir örencinin akademik, kültürel ve ekonomik alt yaplarnn farkl olduudur. Bu farkllklar, örencilerin çalmaya yönlendirilmesinde önemli etkilerde bulunabilir. Burada, görev yönetim muhasebesi öreticilerine dümektedir. Örenim yapsnda, deneysel kantlar açsndan en önemli alan, deerleme olarak karmza çkmaktadr. Bununla beraber, yönetim muhasebesinin deien ekonomik ve teknolojik deiikliklerden oldukça fazla etkilenmesi müfredat unsurunun önemle ele alnmasn 12 TREVOR HASSAL, JOHN JOYCE, Approaches to Learning of Management Accounting Students, Education & Training, vol:43, Iss:2/3, 2001, s Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
9 gerekli klmaktadr. Son unsur olan öretim ise, yine yapy tamamlayc olarak önem tamaktadr. B) YÖNET3M MUHASEBES3 EK3T3M3 ÇEL3TLER3 Yönetim muhasebesi eitimi, genel olarak; resmi eitim (formal education), sürekli eitim (continuing education) ve hizmet içi eitim (on-the-job training) olmak üzere üç çeit olarak ele alnmaktadr 13. Resmi eitim olarak tanmlanan üniversite eitimi, yönetim muhasebesi çalmalarna doru yönlendirilse bile gelecek yönetim muhasebesi uygulayclar için yeterli olamayacaktr. Lisansüstü eitimi ise, gelecekteki yönetim muhasebesi uygulayclarna ortam yaratmakta fakat ayn zamanda içerik ve süreç açsndan eksik kalmaktadr. Lisansüstü eitimin amac, uygun yönetim muhasebesi teknikleriyle analiz ve yarg yapabilen bilgili uygulayclar yetitirmek olmal ve bu kiiler problem çözme yetenei ile yönetsel becerilere sahip olmaldrlar. 14 Sürekli eitim, gelecekteki yönetim muhasebesi uygulayclarna dier eitim çeitlerine nazaran daha iyi bir ortam hazrlamaktadr. Fakat yine de, bilgi, entelektüel beceri ve davransal becerilerde eksiklikler görülmektedir. Bu nedenle, muhasebe uygulayclar ki buna öreticiler de dahildir, yönetim muhasebe uzmanlarnn deien bilgi ve beceri ihtiyaçlarna sürekli karlk verecek durumda olmaldrlar. Bunun için de, sürekli ilgi ve becerilerini yükseltmeleri ve yeteneklerini gelitirmeleri gerekmektedir. 15 Hizmet içi eitim; iletmede ilgili personelin çalrken eitilmesi ve ayrca seminer vb. yöntemler araclyla da gerekli bilgilerin verilmesi olarak karmza çkmaktadr. Yönetim muhasebesi, yönetim muhasebesi uzman ve yönetim muhasebesi eitimi arasndaki iliki Lekil 2 de gösterilmitir. 13 MARIA BARBERA, Management Accounting Futures, Charter, Accounting & Tax Periodicals, Vol:67, Iss:11, 1996, s Barbera, a.g.m., s Barbera, a.g.m., s.68. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 223
10 YÖNET3M MUHASEBES3N3N ROLÜ VE YÖNET3M MUHASEBES3 UZMANLARININ GÖREVLER3 Limdiki Beceri Gereksinimleri Limdiki Beceri Yetersizlikleri Ortaya Çkan Beceri 3htiyaçlar Gelecekteki Beceri Gereksinimleri Yönetim Muhasebesi Eitimi Limdiki Eksiklikler -3çerik -Süreç Gelecekteki 3htiyaçlar -3çerik -Süreç Gelecekteki Eitimsel Gereksinimler ekil 2. Yönetim Muhasebesi Eitimi Kaynak: Maria Barbera, Management Accounting Futures, Charter, Accounting & Tax Periodicals, Vol:67, Iss:11, 1996, s.66. Lekil 2 de görülebilecei gibi; imdiki beceri yetersizlikleri ve ortaya çkan beceri ihtiyaçlar, gelecekteki beceri gereksinimlerini oluturmaktadr. Gelecekteki beceri gereksinimleri, yönetim muhasebesi eitiminin çk noktas olmaktadr. Eksiklikler ve ihtiyaçlar, eitim programnn yapsal boyutlarndan olan içerik ve süreç yönünden belirlenebilirse, gelecekteki eitimsel gereksinimler tespit edilmi olacak ve böylece örenim yapsnda yer alan müfredat 224 Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
11 daha doru bir ekilde düzenlenebilecektir. Bu ilikide görülebilecei gibi; içerik ve süreç boyutlar yönetim muhasebesi eitiminde çok önemli bir yer tutmakta ve öreticilerin üzerinde önemle durmas gereken konular olarak karmza çkmaktadr. C)YÖNET3M MUHASEBES3 EK3T3M3NDE GEREKL3 BECER3LER Küresel eilimlerin ve bilgi teknolojisindeki yeniliklerin hzla artt bir ortamda, iletmelerin küresel pazarda hayatta kalmalarnda yönetim muhasebesi uzmanlar önemli bir rol üstlenmektedir. Sosyal, örgütsel ve teknolojik sistemlerin anlalmas, performansn izlenmesi ve düzeltilmesi ile sistemlerin tasarlanmas veya gelitirilmesi, igücünün geliimini salayan beceriler olarak karmza çkmaktadr. 16 Bu önemli beceriler aada sralanmtr: 17 3letiim becerisi ve bilgisayar becerisi Analitik ve entelektüel beceri Çoklu disiplin ve etkileimli disiplin becerileri Küresel konularda bilgi Kiisel özellikler ve çözümsel düünce 1. Kazan*lm*- ve Gerekli Beceriler Aras*ndaki Fark*n Kapat*lmas* Kazanlm ve gerekli beceriler arasndaki farkn kapatlmas yönetim muhasebesi eitimi açsndan çok önemlidir. Günümüzdeki ekonomik ve teknolojik gelimeler, hzl gelien i çevresiyle, yava gelien muhasebe eitimi müfredat arasnda farkn domasna neden olmutur. Kazanlm iletiim ve bilgisayar becerileri, üniversite aamasndaki bir örencide var olmas gerekir. Bu nedenle, bu ve benzeri becerilerin eksiklii üniversite öncesi kurumlar için halledilmesi gereken stratejik bir konudur. Liselerden yüksek kalitede eitim alan mezunlar, yüksek kaliteli eitim alm olarak 16 EHAB K. A. MOHAMED, SHERIF H. LASHINE, Accounting Knowledge and Skills And The Challenges of A Global Business Environment, Managerial Finance, Volume:29, Number:7, 2003, s.6 17 Mohamed, Lashine, a.g.m., s Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 225
12 üniversitelere giri yaparlar ki bu durum da muhasebe eitimine alt yap olmas açsndan önemlidir. Üniversite düzeyinde, analitik ve çözümsel düünce, finansal bilginin analizi gibi beceriler kazanlm olmaldr. Yönetim muhasebesi öreticileri, örencilerine hangi tür hizmeti vereceklerini önceden öngörüp ona göre müfredat hazrlamak durumundadrlar. Yönetim muhasebesi öreticilerinin bak açsndan bakldnda; denetim, e-ticaret danmanl, sistem danmanl ve stratejik danmanlk önümüzdeki yllarda önem kazanacak konular arasndadr. Uygulayclarn bak açsndan bakldnda ise, finansal analiz, finansal planlama, stratejik danmanlk ve sistem danmanl önemli konular arasnda yer almaktadr. 18 Bu iki kesim arasndaki fark, Lekil 3 de gösterilmitir. Lise Üniversite Eitimi Muhasebe Mezunlarnn Kazanlm Becerileri Küresel Pazar Gereksinimleri ve Beklentileri 3letiim Becerisi Bilgisayar Becerisi Analitik Beceri Çoklu disiplin ve Etkileimli disiplin Becerileri Küresel Konularda Bilgi Kiisel Özellikler Karakter Özgüven Özsayg Takm çalmas Finansal analiz Çözümsel Düünce ekil 3. Kazanlm ve Gerekli Beceriler Arasndaki Farkn Kapatlmas Kaynak: Ehab K. A. Mohamed, Sherif H. Lashine, Accounting Knowledge and Skills And The Challenges of A Global Business Environment, Managerial Finance, Volume:29, Number:7, 2003, s Mohamed, Lashine, a.g.m., s Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
13 Öreticiler ile uygulayclar arasndaki farkn kapatlabilmesi için; müfredatlarn pazara dayal stratejiler dorultusunda gelitirilmesi, pedagoji, beceri geliimi, teknoloji kullanm, fakülte gelitirme programlar ve stratejik planlamann uygulanmas gerekmektedir. 19 D)YÖNET3M MUHASEBES3 EK3T3M3N3N GEL3LT3R3LMES3 Yönetim muhasebesi eitiminin gelitirilebilmesi için öncelikle muhasebe eitiminde dikkat edilmesi ve yaplmas gereken unsurlarn bilinmesi gerekmektedir. Bu konular, Tablo 1 de gösterilmitir. Tablo 1. Muhasebe Eitiminde Önemli Konular Eitim programlarnn özelliklerinin belirlenmesi ve gelitirilmesi Örencilerin ihtiyaçlarnn ve becerilerinin tanmlanmas Öretme modelinden örenme modeline geçi yaplmas Hedeflenen eitim sonuçlarna ulaabilmek için örencilere daha fazla sorumluluk verilmesi Meslek liseleri, yüksek örenim ve muhasebe meslei arasnda güçlü bir ortakln salanmas Muhasebe öretici rolünün, eitim süreci yöneticisi olarak deitirilmesi Muhasebe örencisi rolünün aktif örenmeye dayal olarak deitirilmesi Muhasebe uygulayclarnn, gelecekteki örencileri belirlemeye ve muhasebe eitimi yöntemleri konularndaki çalmalara aktif katlmc olarak itirak etmesi Örencileri etkilemek için ödül sisteminin arttrlmas Muhasebe uygulayclar için meslein hem teknik hem de teknik olmayan yönlerinde odaklanarak ömür boyu eitim frsatlarnn yaratlmas Kaynak: G. Richard French, Richard E. Coppage, "Educational Issues Challenging The Future of The Accounting Profession", The Ohio CPA Journal, Vol:59, Iss:3, July-September, 2000, s.71. Yönetim muhasebesi öreticileri, muhasebe mesleine örencileri çekebilmek için mevcut eitim modelini gelitirmeleri gerekmektedir. Eitim modelinde deiiklik yaplacak birçok alan 19 Mohamed, Lashine, a.g.m., s.9. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 227
14 bulunmaktadr. Yukardaki konular da snflandrmas açsndan faydal olacak ilgili alanlar aadaki gibidir: 20 Müfredat ve ders içerii Pedagoji ve beceri gelitirme Teknoloji ve stratejik yönelim Öretim üyelerinin kalitesi ve ödül sistemi Bu aamada, yönetim muhasebesi eitiminin gelitirilmesinde, be temel soru karmza çkmaktadr. Bu sorular u ekildedir: 21 3 dünyas ve yönetim muhasebesi uygulamalar nasl deiti? Yönetim muhasebesi eitimi bu deiikliklere nasl cevap verdi? Niçin muhasebeye olan örenci ilgisi azalmaya balad? Yönetim muhasebesi eitiminin gelitirilmesindeki engeller nelerdir? Yukardaki sorular doru bir ekilde cevaplayabilirsek, bu cevaplar bize yönetim muhasebesi eitiminin gelitirilmesinde yol gösterici olacaktr. Bu balamda; uygulayclar ve öreticiler ibirlii içinde yönetim muhasebesi eitiminin gelitirilmesi için çalmaldrlar. Yönetim muhasebesi eitiminin gelitirilmesi için aadaki çalmalar öncelikle ele alnmaldr: 22 E6itim program0n0n de6erlendirilmesi: Öncelikle bilinmesi gereken her bir muhasebe bölümü ve program benzersizdir, bu anlamda tek bir eitim modelinin her yerde kullanlabilecei yanlgsna düülmemelidir. Öreticiler, örencilerin programdan olan beklentilerini göz önünde tutmal ve örencileri günümüz i dünyasna hazrlayacak ekilde programlar gelitirmelidirler. Ayrca bir dier 20 TREVOR HASSAL, vd. Priorities For The Development of Vocational Skills in Management Accountants: A European Perspective, Accounting Forum, Vol:29, Iss:4, 2005, s ELLEN M. HEFFES, Making Acconting Relevant & Attractive, Financial Executive, Vol:17, Iss:3, May 2001, s W. STEVE ALBRECHT, ROBERT J. SACK, The Perilous Future of Accounting Education, The CPA Journal, Vol:71, Iss:3, March 2001, s Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
15 nokta ise, öreticilerin yeni proaktif rollerine almalar ve bu çerçevede kendi akademik derecelerini de yeniden deerlemeleri gerekmektedir. Müfredat ve ders içeri6i: Öreticiler, teknoloji, küreselleme ve etik gibi günümüz i dünyasn yakndan ilgilendiren konular, ders içerikleri olarak eklemeli ve dier disiplinlerle ibirliine gitmelidirler. Öreticiler, verilerin kayd yerine verilerin analizi üzerinde ve teknolojinin muhasebede kullanm üzerinde durmaldr. Müfredat, ana dal ve yandal programlarn salamak için yeterli esneklie sahip olmaldr. Anadal program, uzmanlam alanlarda derin örenmeye odaklanm ekilde düzenlenmeli, yandal program ise; disiplinler aras eitimi destekleyici ekilde düzenlenmelidir. Öretici, proaktif rolü gerei; yönetim muhasebesi ders içeriklerini, gelecekte iletme yöneticilerinin karlaaca stratejik konulara dayal olarak gelitirmelidir 23. Ders içerii u ilkeler temelinde oluturulmaldr: Yönetim muhasebesi dersleri, i dünyasnn, meslek uygulayclarnn görüleri temel alnarak belirlenmelidir. Yönetim muhasebesi kavramlar arasnda ilikiler kurulmal ve yaltlm, sade kavramlar kullanlmaldr. Yönetim muhasebesi derslerinde, güncel ve ilgi çekici makaleler ile köe yazlar ele alnmal, bunlarn yannda gerçek örnek olaylar çözülmelidir. Yönetim muhasebesi ders içerii, sürekli güncellenmeli ve özellikle yeni maliyet yönetimi konular içeriklerde yer almaldr. Yönetim muhasebesi dersleri, iletmelerin sorunlarn çözmeye yönelik yaklamlar içermeli ve bunun yannda örencilere ilgili konularda beceriler kazandrmaldr. Teknoloji kullanm ile teknoloji kullanarak muhasebe bilgileri üretme ve yorumlama becerilerini salayacak dersler 23 Germain B. Böer, a.g.m., s.332. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 229
16 oluturulmaldr 24. Bu anlamda, hesap tablolar (Excel) uygulamalar ele alnmaldr. Yönetim muhasebesi derslerinde, sadece üretim iletmeleri deil, tüm iletme türleri üzerinde durulmaldr. Bu balamda; özel ve kamu iletmeleri, uluslararas iletmeler, hizmet, ticaret iletmeleriyle ilgili uygulamalar ve konular yer almaldr. Etik konular üzerinde odaklanmal ve her anlatlan konunun sonuna örnek olaylar eklinde eklenmelidir. Örencilere etik karar almada nasl davranacaklar, dikkat etmeleri gereken hususlar ve etik karar almann önemi konularnda bilgi verilmelidir. Pedagoji: Öreticiler, ezbere dayanmayan ve ders kitaplarnn geni kullanmn içeren yaratc örenme süreçleri kullanmaldrlar. Öreticiler, öretim metotlarn gözden geçirmeli ve gerekirse yenilemelidirler. Öreticiler, muhasebe uygulayclarn eitim sürecine katmak için, frsatlar yaratmaldrlar. Bunun yannda, örencilerin örenme sürecine daha fazla katlmnn salanmas için, probleme dayal örenme, ibirliine dayal örenme ve takm kurarak örenme gibi grup örenme yöntemleri kullanlmaldr 25. Örencilerin örenme sürecine katlabilmesi ve gerekli güncel bilgileri edinebilmesi için ders ilemede u noktalara dikkat edilmelidir: 26 Örencinin derse aktif olarak katlm salanmaldr. Örenciye, disiplinler aras ilikileri kapsayan problemleri tanmlama ve çözme yeteneinin kazandrlmas gerekmektedir. Örencinin yaparak örenmesi üzerinde durulmaldr. Grup çalmas tevik edilmelidir. Örenciler için periyodik olarak iletmelere teknik geziler düzenlenmelidir. 24 HAL3S KALMIL, BERNA BURCU YILMAZ, Lisans Seviyesindeki Muhasebe Eitiminin Mevcut Durumu ve Gelitirilmesi için Yaplmas Gereken Gelitirmeler, XXIII. Türkiye Muhasebe E6itimi Sempozyumu, Eriim Tarihi: FRANCES A. KENNEDY, JAMES E. SORENSEN, Enabling The Management Accountant to Become A Business Partner: Organizational And Verbal Analysis Toolkit, Journal of Accounting Education, Vol:24, Iss:2-3, 2006, s Kalm, Ylmaz, a.g.m., KREAG DANVERS, Increasing the Relevance of Undergraduate Accounting Education, Strategic Finance, Vol:87, Iss:11, May 2006, s Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
17 Örencilere muhasebe paket programlar ve veritaban yazlmlar hakknda belirli aralklarla bilgi verilerek, hem teorik derslerin getirdii arlk hafifletilmeli hem de örenciler bu konularda bilgi sahibi yaplmaldrlar. Örencilere yönetim muhasebesiyle ilgili güncel makaleler verilmeli ve bunlardan özetler çkarmalar istenmelidir. Böylece, örenciler teorik bilgi ile i dünyas arasndaki balanty kurabilecekler ve yazma becerilerini de gelitireceklerdir. Beceri geli/tirme stratejileri: Öreticiler, analitik ve çözümsel düünme, yazl iletiim, sözel iletiim, bilgisayar teknolojisi kullanma, karar alma, sürekli örenme, takm çalmas, liderlik gibi becerileri gelitirebilmek için stratejiler gelitirmelidirler. Bu konuda yaplacak çalmalar aadaki gibi sralanabilir: 27 Dier ülkelerle örenci deiim programlar gelitirilmeli ve yabanc dilin kullanm için frsatlar yaratlmaldr. Bilgisayar laboratuarlar ve bilgi teknolojisi eitimleri arttrlmaldr. 3 benzetim araçlarnn kullanlmas yaygnlatrlmaldr. Çekici kariyer seçimi: Yönetim muhasebesi genellikle örenciler tarafndan zor ve karmak olarak anlalmaktadr. Öreticiler ve uygulayclar, bu yanl anlamay düzeltmeli ve meslee iyi bir imaj vermelidirler. Eer meslein, çekici ve heyecanl yönleri doru bir ekilde örencilere gösterilebilirse, hem meslek itibar kazanm hem de popüler olacaktr. Yönetim muhasebesi mesleinin, iletmedeki stratejik karar alma mekanizmasnn bir fonksiyonu ve üst yönetime dorudan destek veren bir konumda olduu anlatlmaldr. SONUÇ VE ÖNERLER Küresel rekabet, teknolojik ve üretim ortamndaki gelimeler geleneksel yönetim muhasebesinde deiimi zorunlu klmtr. Bu deiim sonucunda ortaya yeniden yaplandrlm bir yönetim muhasebesi kavram çkmtr. Bu yeni yönetim muhasebesi; deer yaratmn destekleme, deer yaratcs olma, müteri deerini anlama, performans ölçüleri ve amaçlar arasnda ba oluturma, süreç 27 Mohamed, Lashine, a.g.m., s.11. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 231
18 akndaki engelleri belirleme ve ortadan kaldrma, kayplar tanmlama ile sürekli iyiletirmeyi yönetme rollerini içinde barndrmaktadr. Yönetim muhasebesindeki deiim dorultusunda, yönetim muhasebesi uzmanlar da finansal tablo hazrlayc rolünden yüksek düzeyde karar destekleyici uzman rolüne geçmitir. Yönetim muhasebesi eitiminin, yukarda belirttiimiz tüm bu deiimleri karlayacak ekilde gelitirilmesinde; müfredat ve ders içerii, pedagoji, beceri gelitirme, teknoloji, öretim üyelerinin kalitesi ve ödül sistemi ile stratejik yönelim konular önemli hale gelmitir. Yönetim muhasebesi öreticileri, yeni yönetim muhasebesi tekniklerini ele almal ve bu teknikleri de ders içeriklerine yerletirmeleri gerekmektedir. Böylece, strateji, pazarlama, üretim ve dier ilgili konularda örencilerin bilgi edinmesi salanm olacaktr. Yönetim muhasebesinin eitiminin amac, ilk bata sorduumuz; yönetim muhasebesi eitimi, tüm bu deiikliklerin getirdii zorluklarla mücadele edebilecek yetenekli yönetim muhasebesi uzmanlar yetitirebilecek midir? sorusunun cevabnda sakldr. Yönetim muhasebesi eitiminin amac; iletiim becerisine, bilgisayar becerisine, analitik ve entelektüel beceriye, çoklu disiplin ve etkileimli disiplin becerilerine, küresel konularda bilgiye, kiisel özelliklere ve çözümsel düünceye sahip deiikliklerin getirdii zorluklarla mücadele edebilecek yetenekli yönetim muhasebesi uzmanlar yetitirmek olmaldr. Bu amac gerçekletirebilmek içinde, yönetim muhasebesi eitiminde aadaki hususlara dikkat etmek gerekecektir: Meslek örgütleri, akademisyenler ve uygulayclar, ibirlii içinde yönetim muhasebesi eitiminin gelitirilmesi için çalmaldrlar. Yönetim muhasebesi dersi alnmadan önce alt yap olmas açsndan; maliyet muhasebesi, yönetim bilgi sistemi ve stratejik yönetim dersleri alnmaldr. Yönetim muhasebesi dersine destek olacak; bilgisayarl muhasebe, üretim/ilemler yönetimi, üretim sistemleri, tedarik zinciri yönetimi, toplam kalite yönetimi, modern üretim yöntemleri, malzeme ve lojistik yönetimi vb. dersler açlarak örencilere sunulmaldr. 232 Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
19 Öreticiler ile uygulayclar arasndaki farkn kapatlabilmesi için; müfredatlarn pazara dayal stratejiler dorultusunda gelitirilmesi, pedagoji, beceri geliimi, teknoloji kullanm, fakülte gelitirme programlar ve stratejik planlamann uygulanmas gerekmektedir. Yönetim muhasebesi ders içerikleri ve müfredatnn sürekli deien koullara göre güncellenmesi gerekmektedir. Öretici, örenci ve uygulayc arasndaki ilikinin sürekli güncel tutulmas gerekmektedir. Örencilerin örenme sürecine daha fazla katlmnn salanmas için yollar aranmal ve bunun için de grup örenme yöntemleri kullanlmaldr. Örencilere yönetim muhasebesi mesleinin sevdirilmesi ve iletme içindeki öneminin anlatlmas gerekmektedir. KAYNAKÇA ALBRECHT W. Steve, SACK Robert J., The Perilous Future of Accounting Education, The CPA Journal, Vol:71, Iss:3, March, BARBERA Maria, Management Accounting Futures, Charter, Accounting & Tax Periodicals, Vol:67, Iss:11, BÖER Germain B., Management Accounting Education: Yesterday, Today, And Tomorrow, Issues in Accounting Education, Vol:15, No:2, May, BURNS John, EZZAMEL Mahmoud, SCAPENS Robert, Management Accounting Change In The UK, Management Accounting, London (CIMA), Vol:77, No:3, March, BURNS John, SCAPENS Robert, The Changing Nature of Management Accounting And The Emergence of Hybrid Accountants, Financial And Management Accounting, Eriim Tarihi: DANVERS Kreag, Increasing the Relevance of Undergraduate Accounting Education, Strategic Finance, Vol:87, Iss:11, May, ELDENBURG Leslie G., WOLCOTT Susan K., Cost Management: Measuring, monitoring and motivating performance, John Wiley & Sons, Inc., New York, FRENCH G. Richard, COPPAGE Richard E., "Educational Issues Challenging The Future of The Accounting Profession", The Ohio CPA Journal, Vol:59, Iss:3, July-September, HACIRÜSTEMOKLU Rüstem, LAKRAK Münir, Maliyet Muhasebesinde Güncel Yakla/0mlar. Türkmen Kitabevi, Yayn No:211, Eitim Dizisi:67, 3stanbul, HASSAL Trevor, JOYCE John, Approaches to Learning of Management Accounting Students, Education & Training, vol:43, Iss:2/3, HASSAL Trevor, JOYCE John, MONTANO Jose Luis Arquero, ANES Jose Antonio Donoso, Priorities For The Development of Vocational Skills in Management Accountants: A European Perspective, Accounting Forum, Vol:29, Iss:4, HEFFES Ellen M., Making Acconting Relevant & Attractive, Financial Executive, Vol:17, Iss:3, May, Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007) 233
20 KALMIL Halis, YILMAZ Berna Burcu, Lisans Seviyesindeki Muhasebe Eitiminin Mevcut Durumu ve Gelitirilmesi için Yaplmas Gereken Gelitirmeler, XXIII. Türkiye Muhasebe E6itimi Sempozyumu, Eriim Tarihi: KAYA Uur, DALTAN Abdulkerim, Türkiye de Lisans Düzeyinde Verilen Muhasebe Eitiminin Örenci- Öretici ve Uygulayclar Açsndan Deerlendirilmesi, XXIII. Türkiye Muhasebe E6itimi Sempozyumu, Eriim Tarihi: KAYGUSUZ SA3T YÜKSEL, Yenilikçi Yönetim Muhasebesi Sistem-Araçlar- Yöntemler, Alfa Akademi Basm Yaym Datm Ltd. Lti., 3stanbul, KENNEDY Frances A., SORENSEN James E., Enabling The Management Accountant to Become A Business Partner: Organizational And Verbal Analysis Toolkit, Journal of Accounting Education, Vol:24, Iss:2-3, MCNAIR C. J., Beyond The Boundaries: Future Trends in Cost Management, Cost Management, Boston, Vol:21, Iss:1, January/February, MOHAMED Ehab K. A., LASHINE Sherif H., Accounting Knowledge and Skills And The Challenges of A Global Business Environment, Managerial Finance, Volume:29, Number:7, FRENCH G. Richard, COPPAGE Richard E., "Educational Issues Challenging The Future of The Accounting Profession", The Ohio CPA Journal, Vol:59, Iss:3, July-September, SIEGEL Gary, KULESZA C. S. Bud, The Practice Analysis of Management Accounting, Management Accounting, New Jersey, Vol:77, No:10, April, ZA3F Figen, Muhasebe Eitiminde Yeni Yaklamlar, XXIII. Türkiye Muhasebe E6itimi Sempozyumu, Eriim Tarihi: Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C. IX,S.1, 2007)
DOKTORA E TMNDE DANIMAN
DOKTORA E TMNDE DANIMAN Prof. Dr. Nee Atabey DEÜ Tp Fakültesi Tbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dal Ö"retim Üyesi DEÜ Tp Fakültesi Dekan Yard., &zmir PhD e"itimi hedefleri Danmann nitelikleri Danmann bilimsel
Detaylınovasyon KalDer zmir ubesi 8. Mükemmellii Aray Sempozyomu zmir, 18 Nisan 2007 irin Elçi Technopolis Türkiye Direktörü Teknoloji Yönetim Dernei Bakan
novasyon KalDer zmir ubesi 8. Mükemmellii Aray Sempozyomu zmir, 18 Nisan 2007 irin Elçi Technopolis Türkiye Direktörü Teknoloji Yönetim Dernei Bakan novasyon Ekonomik ve toplumsal fayda yaratmak için ürünlerde,
DetaylıSnf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme. Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan
Snf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan Öretmen Yeterlikleri Toplumsal geliim için, Eitimin kalitesini artrmak
DetaylıBölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme. 8lk Kullanc Tepkileri. Dört Çeit Ön Ürün. Ana Konular. Yamal Ön Ürün. Ön Ürün Gelitirme
Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken 8lk Kullanc Tepkileri Kullanclardan tepkiler toplanmaldr Üç tip vardr Kullanc önerileri De0iiklik tavsiyeleri Revizyon planlar
DetaylıProje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1
Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim B: Ana proje yönetimi bilgi alan B: Tüm paydalara ulamak ve iletiim kurmak için
DetaylıKazandran Uygulamalar
Kazandran Uygulamalar Tantm Filmimiz Yönetim Yaklammz Vizyoner Hedefler Kaynak Yönetimi Hedeflenen Sonuca Planlanan Kaynaklarla Ulama Modern Yönetim Araçlar Süreklilik/Sürdürülebilirlik Modern Yönetim
Detaylı'DARE PERFORMANS HEDEF' TABLOSU
!nsanl"n Geliimine Yönelik Katma De"eri Yüksek Ürün ve Hizmet Yaratmak 2011 ylna kadar üretilen aratrmalara, projeleri ve alnan patent saylarn % 20 arttrmak üzere laboratuvarlar kurmak ve akreditasyonlarn
DetaylıKURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN
KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN KURUMSAL T BAR tibar alglamalardan oluur. Kurumsal itibar, bir kuruma yönelik her türlü alglamann bütünüdür. Kurumsal itibar; sosyal ortaklarn kurulula ilgili
DetaylıBASIN YAYIN VE HALKLA L K LER UBE MÜDÜRLÜ Ü
BASINYAYINVEHALKLALKLERUBEMÜDÜRLÜÜ ÝLÝÞKÝLER ÞUBE MÜDÜRLÜÐÜ Yetki,GörevveSorumluluklar YasalDayanak Büyükehirbelediyesininçalmalarnnbasn,yaynaraçlaryardmyla kamuoyunaetkilibirekildeduyuruluptantlmasnsalamakvehalkla
DetaylıKIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry
KIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry 9 Mart 1998 Say* : F-1998/ Konu : Krsal Kalknmada Ekolojik Boyut Konulu Eitim TKV K*rsal Kalk*nma
Detaylızmir Büyük ehir Belediyesi Ba kanl k Makam na ve belediyemizi ziyarete gelen yabanc ülke temsilcilerine gerekti inde tercümanl k hizmeti vermek.
ABVEDILKLERUBEMÜDÜRLÜÜ DIÞ ÝLÝÞKÝLER ÞUBE MÜDÜRLÜÐÜ Yetki,GörevveSorumluluklar zmirbüyükehirbelediyesi'ninuluslararaslikilerinidüzenlemek. zmirbüyükehirbelediyesibünyesindeyeralanbirimlereavrupabirliiveçeitli
DetaylıSOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY. Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ
SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ KURUMUN AMACI ve GÖREVLER' Sosyal sigortalar ile genel salk sigortas bakmndan kiileri güvence
DetaylıOKUL ÖNCES E M KURUMLARINDA ÇALI AN ANASINIFI ÖZET
OKUL ÖNCES EM KURUMLARINDA ÇALIAN ANASINIFI RETMENLERLE MÜZK ÖRETMENLERN MÜZK ÇALIMALARINA N TUTUM VE YETERLKLERN KARILATIRILMASI ÖZET r. Gör. Dr. lknur ÖZAL GÖNCÜ GÜMEF. ÇGEB.Okul Öncesi EABD. Okul öncesi
DetaylıHACETTEPE ÜNVERSTES. l e t i i m. : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü Beytepe/Ankara. Telefon :
l e t i i m Adres : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü 06800 Beytepe/Ankara Telefon : +90 312 297 6234 Faks : +90 312 297 7998 HACETTEPE ÜNVERSTES e-posta Web : aktuerya@hacettepe.edu.tr : www.aktuerya.hacettepe.edu.tr
DetaylıYavuz HEKM. Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve. Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan.
Yavuz HEKM Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan. 8. Mükemmelli+i Aray$ Sempozyumu Ana Tema, Yerellikten Küresellie EGE Oturum
DetaylıKpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti
KPSS Ö?retmen Adaylar? Görüntülü E?itim Seti 58 DVD + Rehberlik Kitab? GÜNCEL Kpss E?itim Bilimleri Dvd Seti Tüm Dersler Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti 58 Dvd Derecelendirme:Henüz
DetaylıEti de TPM ve Kazandrdklar ET RKETLER GRUBU ET RKETLER GRUBU Bisküvi, Kek ve Çikolata alannda 315 çeit ürün 5 ayr üretim tesisi 200.000 ton/yl üretim Toplam 580 milyon USD yllk sat cirosu 190.000 sat noktas
DetaylıÖRETM UYGULAMASI. Ardk Doal Saylardan Pisagor Üçlülerine
Elementary Education Online, 7(), tp:1-5, 008. lkö"retim Online, 7(), öu:1-5, 008. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr ÖRETM UYGULAMASI Ardk Doal Saylardan Pisagor Üçlülerine Ar). Gör. M. Faysal
Detaylı8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir
8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir Betül Faika SÖNMEZ Sa*l+k Bakanl+*+ Temel Sa*l+k Hiz.Gen. Md. Kalite E*itim ve Koor. Birimi Daire Ba3kan+ SA LIK HZMETNDE ARTAN TALEP Kaliteli, düük maliyette
DetaylıEndüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki li"ki
Eitim Fakültesi Dergisi http://kutuphane.uludag.edu.tr/univder/uufader.htm Endüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki li"ki Salih Baatr *, Reat Peker**
DetaylıSigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü. Aktüerler Derneği Nisan 2010
Sigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü Aktüerler Derneği Nisan 2010 Türkiye de sigortaclk ve bireysel emeklilik sektörü RKET SAYISI - NUMBER OF COMPANY 2006 2007 2008 Hayat D - Non Life (Alt adedi
DetaylıDEM SÜRECNDE ÜRETM SSTEMLERNDE ORTAYA ÇIKAN YEN GLOBAL BOYUTLAR VE FNANSAL ETKLER Yrd.Doç.Dr.Ali ELEREN Yrd.Doç.Dr.Çetin BEKTA Yrd.Doç.Dr.
DEM SÜRECNDE ÜRETM SSTEMLERNDE ORTAYA ÇIKAN YEN GLOBAL BOYUTLAR VE FNANSAL ETKLER Yrd.Doç.Dr.Ali ELEREN Yrd.Doç.Dr.Çetin BEKTA Yrd.Doç.Dr.Ylmaz AKYÜZ ÖZET Çamzda her alanda çok youn bir rekabet ve deiim
DetaylıEk-16. STRATEJK AMAÇLAR VE HEDEFLERE LKN PERFORMANS GÖSTERGELER
Ek-16. STRATEJK AMAÇLAR VE HEDEFLERE LKN PERFORMANS GÖSTERGELER STRATEJK AMAÇ 1 Tarihi, do#al ve kültürel varl)klar)m)z) korumak, gelecek ku/aklara aktarmak ve evrensel kültüre katk)da bulunmak. Sorumlu
Detaylı5. Öneri ve Tedbirler
Öneri ve Tedbirler 5.ÖneriveTedbirler Kurumsal düzeyde hizmet kalitesinin artrlmas için Bütünleik Yönetim Sistemleri kapsamnda kalite güvence belgelerinin alnmas ve personel verimliliinin gelitirilmesine
DetaylıDoç.Dr. Aytekin ALBUZ Yrd.Doç.Dr. Mehmet AKPINAR GÜGEF. MEABD. 1. Giri
Bildiriler 8. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, 23 25 Eylül 2009, OMÜ 1. Giri 2006 LKÖRETM MÜZK DERS ÖRETM PROGRAMI VE YEN YAKLAIMLAR Doç.Dr. Aytekin ALBUZ Yrd.Doç.Dr. Mehmet AKPINAR GÜGEF. MEABD. 21. yüzyla
DetaylıSermaye Piyasas Faaliyetleri Temel Düzey Eitim Proram
Temel Düzey Eitim Proram Amaç : Sermaye Piyasas Kurumlarnda görev yapanlar veya bu görevlere atanacaklar, SPK nn düzenleyecei Lisanslama snavna hazrlama. Katlmclar Hisse Senetleri Piyasas Mü"teri Temsilcileri,Yatrm
Detaylı8. MÜKEMMELL!"! ARAYI& SEMPOZYUMU
8. MÜKEMMELL!"! ARAYI& SEMPOZYUMU Salkta Kalite Uygulamalar 16:30 18:00!zmir ÖZLEM YILDIRIM Vehbi Koç Vakf Salk Kurulu8lar Sürekli Kalite Geli8tirme Müdürü Ö. Yldrm, D. V. Yiit, Ö. Ouz 1 KAPSAM Vehbi Koç
DetaylıT.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı. İÇ KONTROL ve RİSK YÖNETİMİ 1 İÇ İÇ KONTROL
T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlğ İÇ KONTROL ve RİSK YÖNETİMİ 1 İÇ İÇ KONTROL EYLÜL 2015 1-) İç Kontrol Nedir? Üniversite varlklarnn korunmas, kurumsal ve yasal düzenlemelere
DetaylıDOKUZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES METALURJ VE MALZEME MÜHENDSL BÖLÜMÜ BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES
BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES 1. AMAÇ ve KAPSAM Madde 1: Bitirme projesi dersinde örencilerin önceki derslerde edindikleri bilgi ve becerileri kullanarak karmak bir sistemi, sistem bileenini veya süreci
DetaylıMUHASEBE FRMALARINDA PAZAR ODAKLILIK VE LKSEL PAZARLAMA
MUHASEBE FRMALARINDA PAZAR ODAKLILIK VE LKSEL PAZARLAMA Dr. Alper ÖZER ÖZET Muhasebe meslei deien ekonomik koullarn olumsuz etkisini hissetmektedir ve faaliyetlerini deien koullar temel alarak ekillendirmektedir.
DetaylıAMEL YATHANEDE KULLANILAN HASSAS C HAZ VE CERRAH ALETLER N
AMELYATHANEDE KULLANILAN HASSAS CHAZ VE CERRAH ALETLERN YENDEN KULLANIMA HAZIRLANMASINDA MERKEZ STERZASYON ÜNTES ÇALIANLARININ SORUMLULUKLARI Firdevs TABAK*, lknur NANIR** *Acbadem Kozyata Hastanesi, Merkezi
DetaylıAyegül Pamukçu TURAN
ORMAN KÖYÜ KALKINDIRMA KOOPERATFLERNN YÖNETC VE ÜYELERNN ORMAN EKOSSTEMLERNDEK BYOLOJK ÇETLL YERNDE KORUMA ETM PROJES (GEF SGP TUR/98/G52) P R O J E Y Ö N E T M Ayegül Pamukçu TURAN SUNU Gündelik yaantda
DetaylıTürkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1
1 Maliyet kontrolü proje bütçelendirmesi çerçevesinde gerçek proje maliyetlerini kontrol etmeyi hedefleyen bir yönetim sürecidir. Türkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 2 Girdiler: Cost
DetaylıT.C KÜLTÜR VE TURZM BAKANLII Strateji Gelitirme Bakanl!"! (1. sayfa) ZEYLNAME
(1. sayfa) ZEYLNAME Türkiye Kültür Portal! Altyap!s!n!n Oluturulmas! ve Portal Uygulama Yaz!l!mlar!n!n Temin Edilmesi ihalesi 03/07/2009 Cuma gününe ertelenmitir. Teknik :artnamenin 6.(2). Maddesi Portal
DetaylıT.C. M LLÎ E T M BAKANLI I Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl YANGIN E T M KURS PROGRAMI
T.C. MLLÎ ETM BAKANLII Talim ve Terbiye Kurulu Bakanl YANGIN ETM KURS PROGRAMI ANKARA 2012 1 KURUMUN ADRES : KURUCUSUNUN ADI : PROGRAMIN ADI : Yangn Eitimi Kurs Program PROGRAMIN DAYANAI : 5580 sayl Özel
DetaylıPERFORMANS BLGLER GENEL SEKRETERLK PERFORMANS HEDEFLER TABLOSU
PERFORMANS BLGLER GENEL SEKRETERLK PERFORMANS HEDEFLER TABLOSU AMAÇ - 1 nsanln geliimine yönelik katma deeri yüksek ürün ve hizmet yaratmak HEDEF (1.6) 2009 ylna kadar deer yaratan bilimsel ara$trma ve
DetaylıÇOK BOYUTLU PERFORMANS DEERLEME MODELLER VE BR BALANCED SCORECARD UYGULAMASI
ÇOK BOYUTLU PERFORMANS DEERLEME MODELLER VE BR BALANCED SCORECARD UYGULAMASI Yrd. Doç. Dr. Veysel ACA * Ar. Gör. Ender TUNÇER ** ÖZET letme baarsn tüm yönleriyle deerlendirmeyi amaçlayan performans deerleme
DetaylıENSTTÜ PROGRAMLARINA BAVURABLMEK ÇN GEREKL GENEL KOULLAR
ENSTTÜ PROGRAMLARINA BAVURABLMEK ÇN GEREKL GENEL KOULLAR 1. Salk Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans ve Doktora programlarna bavuracak adaylarn, bavuracaklar programa girebilme önkouluna sahip olmalar gerekir.
DetaylıSTANBUL TEKNK ÜNVERSTES FEN BLMLER ENSTTÜSÜ
STANBUL TEKNK ÜNVERSTES FEN BLMLER ENSTTÜSÜ YEREL KALKINMADA KATILIMCI POLTKALAR: ÇANAKKALE ÖRNEK ALAN DEERLENDRMES YÜKSEK LSANS TEZ ehir Planc%s% Ece AKSAKOLU (502031858) Tezin Enstitüye Verildi6i Tarih
DetaylıSIEMENS Siemens Sanayi ve Ticaret A..
SIEMENS Siemens Sanayi ve Ticaret A.. Deerli Tedarikçilerimiz, Türk Vergi Usul Kanunu ve ana ortamz olan Siemens AG nin kurallar gerei, firmamza gelen faturalarn muhasebeletirilmesi, takibi ve vadesinde
DetaylıMÜZ K Ö RETMENL PROGRAMLARININ KPSS SONUÇLARI
Bildiriler. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, Eylül 00, OMÜ MÜZK ÖRETMENL PROGRAMLARININ KPSS SONUÇLARI DORULTUSUNDA BRBRLERYLE VE EM FAKÜLTELERN DER RETMENLK PROGRAMLARI LE KARILATIRILMASI Doç. Enver TUFAN
DetaylıAnketler ne zaman kullanlr? Ünite 6 Anketlerin Kullanm. Temel Konular. Soru Tipleri. Açk-uçlu ve kapal anketler. Anketler. Anketler de0erlidir, e0er;
Ünite 6 Anketlerin Kullanm Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken Anketler ne zaman kullanlr? Anketler de0erlidir, e0er; Organizasyonun elemanlar geni/ olarak da0lm/sa Birçok eleman projede rol almaktaysa
DetaylıETM BA ARISININ ARTIRILMASINDA SÜREÇ GEL TRME YÖNTEMLERNN KULLANILMASI VE BR UYGULAMA Yrd.Doç.Dr Ali ELEREN *
ETM BA ARISININ ARTIRILMASINDA SÜREÇ GEL TRME YÖNTEMLERNN KULLANILMASI VE BR UYGULAMA Yrd.Doç.Dr Ali ELEREN * ÖZET Eitim sisteminde baar en önemli hedeflerden birisidir. Sistemin baars iç ve d faktörler
DetaylıETK LKELER BANKACILIK ETK LKELER
ETK LKELER Türkiye Bankalar Birlii tarafından hazırlanan ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu nun 15 Haziran 2006 tarih ve 1904 sayılı kararlı ile yayımlanan Bankacılık Etik lkeleri Bankamız tarafından
DetaylıÖRGÜTLERDE GÖREN ETM ÜZERNE BR ALAN ARATIRMASI
ÖRGÜTLERDE GÖREN ETM ÜZERNE BR ALAN ARATIRMASI Edip ÖRÜCÜ (*) Sedat YUMUAK (**) Özet: Bu aratırmanın amacı kamu kurulularında verilen hizmet içi eitimin çalıanlar üzerindeki etkilerinin hangi faktörlere
DetaylıOnline Bilimsel Program Yönetici K lavuzu
Online Bilimsel Program Yönetici Klavuzu Bu belgedeki bilgiler, ekiller ve program ilevi önceden haber verilmeksizin deitirilebilir. Tersi belirtilmedikçe, burada örnek olarak ad geçen kiiler, adresler,
DetaylıÖZGEÇM!" Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Hem#irelik Istanbul Üniversitesi Florence Nıghtıngale Hem#irelik Yüksekokulu. Görev Unvanı Görev Yeri Yıl
Adı Soyadı: BURÇ!N (KISA) I"IK Do#um Tarihi: 12/06/1979 Unvanı: Yard. Doç. Dr. Ö#renim Durumu: Doktora ÖZGEÇM!" Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hem#irelik Istanbul Üniversitesi Florence Nıghtıngale Hem#irelik
DetaylıMali Yönetim ve Denetim Dergisinin May s-haziran 2008 tarihli 50. say nda yay nlanm r.
HURDAYA AYRILAN VARLIKLARIN MUHASEBELELMELER VE YAPILAN YANLILIKLAR Ömer DA Devlet Muhasebe Uzman info@omerdag.net 1.G Kamu idarelerinin kaytlarnda bulunan tarlar ile maddi duran varlklar doalar gerei
DetaylıÖlçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm
Ölçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm Dr. Halil Yurdugül Hacettepe Üniversitesi Eitim Fakültesi yurdugul@hacettepe.edu.tr Motivasyon: Proje tabanl bir öretim sürecinde örencilerin
DetaylıEĞİTİM BİLİMLERİ. Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR
EĞİTİM BİLİMLERİ ÇIKMIŞ SORULAR EĞİTİM BİLİMLERİ Tamamı Çözümlü Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ 2004 SORULAR 2002 2001 2003 2005 2006 2007 Gelişim Psikolojisi Öğrenme Psikolojisi Rehberlik Program Geliştirme Öğretim
DetaylıPERFORMANS DEERLENDRME ÇALIMALARINA LKN GÖREN GÖRÜLERNN BELRLENMESNE YÖNELK BR ARATIRMA
PERFORMANS DEERLENDRME ÇALIMALARINA LKN GÖREN GÖRÜLERNN BELRLENMESNE YÖNELK BR ARATIRMA Yrd. Doç. Dr. Said KINGIR * Ar. Grv. Erkan TAKIRAN * ÖZET Performans deerlendirme, astlar üzerinde etkili yönetim
DetaylıGÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ ÖRENCLERNN OKUL DENEYM I DERSNE YÖNELK LGLER VE BEKLENTLER **
GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ ÖRENCLERNN OKUL DENEYM I DERSNE YÖNELK LGLER VE BEKLENTLER ** Yrd.Doç.Dr. Gürsan SARAÇ * **1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Öretmeni Yetitirme Sempozyumu Bildirisi
Detaylı2012 2013 E T M ve Ö RET M YILI ÖRGÜN ve YAYGIN E T M KURUMLARI ÇALI MA TAKV M
2012 2013 ETM ve ÖRETM YILI ÖRGÜN ve YAYGIN ETM KURUMLARI ÇALIMA TAKVM SIRA NO ÇALIMA KONULARI TARH 1. Okul Öncesi Ve lköretim Okullar 1. Snf Örencilerinin Eitim- Öretime Hazrlanmalar ( Bamsz Anaokullar
DetaylıÖğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : PAZARLAMA YÖNETİMİ Ders No : 0020050028 Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 4 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili Öğretim
DetaylıICS 04.200.10 TÜRK STANDARDI TS EN OHSAS 18001/Mart 2001
OHSAS 18001 SALII VE GÜVENL YÖNETM REHBER STANDARDI GR : Dünyada, üretim faktörünün temel öesi olan çalıanların salıı ve güvenlii endüstriyel gelimelere paralel olarak, ön plana çıkmaktadır. Salıı ve i
DetaylıÖZEL E T M VE REHAB L TASYON MERKEZLER NDE ÇALI AN E T MC LER N MESLEK YETERL L K ALGISI LE DOYUMLARININ NCELENMES. S.Barbaros YALÇIN Haf z BEK
TARHNPENDE ULUSLARARASITARHveSOSYALARATIRMALARDERGS Yl:2010,Say:3 Sayfa:5570 THEPURSUITOFHISTORY INTERNATIONALPERIODICALFORHISTORYANDSOCIALRESEARCH Year:2010,Issue:3 Page:5570 ÖZELETMVEREHABLTASYONMERKEZLERNDEÇALIAN
Detaylıİşletme (Türkçe) - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation Hukukun Temelleri Fundamentals of Law TR
- - - - - Bölüm Seçin - - - - - Gönder İşletme (Türkçe) - 1. yarıyıl 141000000001101 Akademik ve Sosyal Oryantasyon Academic and Social Orientation 1 0 0 1 0 1 TR 380000000001101 Hukukun leri Fundamentals
DetaylıÖZGEÇM. Prof. Dr. TURAN YAY
ÖZGEÇM Prof. Dr. TURAN YAY Doum Tarihi: 27.1.1959 Doum Yeri : stanbul Medeni Hali : Evli, 1 Çocuklu " Adresi : Yldz Teknik Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi, ktisat Bölümü, Yldz, 34349, stanbul
DetaylıGÜNCEL GELMELER IIINDA LKÖRETM: MATEMATK-FEN-TEKNOLOJ-YÖNETM
KTAP NCELEMES GÜNCEL GELMELER IIINDA LKÖRETM: MATEMATK-FEN-TEKNOLOJ-YÖNETM Editörler: Arif Altun ve Sinan Olkun Orhan KARAMUSTAFAOLU Yrd.Doç.Dr., Amasya Üniversitesi, Eitim Fakültesi, Dekan Yrd., AMASYA
DetaylıBURSA DA GÖREV YAPAN MÜZK ÖRETMENLERNN ULUDA ÜNVERSTES ETM FAKÜLTES GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ MÜZK ETM ANABLM DALI LE LETM VE ETKLEM
BURSA DA GÖREV YAPAN MÜZK ÖRETMENLERNN ULUDA ÜNVERSTES ETM FAKÜLTES GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ MÜZK ETM ANABLM DALI LE LETM VE ETKLEM Dr. Ayhan HELVACI *1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik
DetaylıTEKSTLDE KULLANILAN SUYUN ÖNEM VE ÖRNEK BR LETMEDE YAPILAN SU ANALZ ÇALIMALARI
ISSN 1019-1011 Ç.Ü.MÜH.MM.FAK.DERGS C$LT.19 SAYI.2 Aral-k December 2004 Ç.Ü.J.FAC.ENG.ARCH. VOL.19 NO.2 TEKSTLDE KULLANILAN SUYUN ÖNEM VE ÖRNEK BR LETMEDE YAPILAN SU ANALZ ÇALIMALARI Serin MAVRUZ ve R.
DetaylıDers Adı : GENEL İŞLETME II Ders No : Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 5. Ders Bilgileri. Ön Koşul Dersleri.
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : GENEL İŞLETME II Ders No : 0020050009 Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 5 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili Öğretim
DetaylıDÜNYA TEFT?? KURULU ÖRNEKLER?
DÜNYA TEFT?? KURULU ÖRNEKLER? Sal?, Haziran 21, 2011 http://www.mmd.org.tr/dunya-teftis-kurulu-ornekleri 1.KITA AVRUPASI S?STEM? -FRANSA -?TALYA -?SPANYA -PORTEK?Z -BELÇ?KA -YUNAN?STAN 2.ANGLO-SAKSON S?STEM?
DetaylıTedarik Zinciri Yönetimi (LOJ 215) Ders Detayları
Tedarik Zinciri Yönetimi (LOJ 215) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Tedarik Zinciri Yönetimi LOJ 215 Güz 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin
DetaylıMERSN DEK KADIN GRMCLERN YAAMINI ETKLEYEN FAKTÖRLER *
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 8, Say: 4, 2006 MERSN DEK KADIN GRMCLERN YAAMINI ETKLEYEN FAKTÖRLER * Yrd. Doç. Dr. Ayehan ÇAKICI ** ÖZET Kadn giri$imcilerin i$ ya$amnda
Detaylı360 DERECE GERBLDRM SSTEMNE ELETREL BR BAKI 1 : BR ÖRNEK OLAY
360 DERECE GERBLDRM SSTEMNE ELETREL BR BAKI 1 : BR ÖRNEK OLAY Doç. Dr. Serkan BAYRAKTAROLU * Uzman Özlem BALABAN * Ar. Gör. Yasemin ÖZDEM$R * Özet Performans deerlendirme önemi giderek artan ve dier insan
Detaylı1 letme Dönü ümü ve Planlamas Hizmetleri
Hizmet Tan letme Dönüümü ve s Hizmetleri SAP letme Dönüümü ve s Hizmetleri, rekabet avantaj salamak üzere Lisans Alan inovasyonunu ve dönüümünü kolaylarmay amaçlayan danmanlk ve örnekleme hizmetleri sunar.
DetaylıTangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab *
Elementary Education Online, 8(2), tp: 1-6, 2009. lkö!retim Online, 8(2), öu: 1-6, 2009. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr Tangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab * Güney HACIÖMERO0LU 1 Sezen
DetaylıBiliim ve novasyon. S. ahin Tulga Genel Müdür HP Türkiye
Biliim ve novasyon S. ahin Tulga Genel Müdür HP Türkiye novasyon page 2 DONDURMASI DONDURMASI DONDURMASI DONDURMASI DÜNYANIN NYANIN NYANIN NYANIN EN EN EN EN TAZE TAZE TAZE TAZE DONDURMA Tanm Ticari Getirisi
DetaylıÜNVERSTE HASTENELERNDE ÖRGÜTSEL YAPIDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR (HASTA HAKLARI ÖRNEK OLAYI)
ÜNVERSTE HASTENELERNDE ÖRGÜTSEL YAPIDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR (HASTA HAKLARI ÖRNEK OLAYI) Mustafa KÜÇÜKLHAN * Mustafa LAMBA ** ÖZET Günümüzün deien rekabet koullar içerisinde, salk kurumlar; müteri (hasta)
DetaylıBelirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT)
Belirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT) BRNC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanmlar Amaç : Madde 1 Bu Yönetmeliin amac; Yönetmelik
DetaylıGÖREN Ö RENC LER N SOSYO-EKONOM K DURUMLARI, BEKLENT LER SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER
Bildiriler 8. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, 23 25 Eylül 2009, OMÜ GÜZEL SANATLAR VE SPOR LSELER MÜZK BÖLÜMLERNDE ÖRENM GÖREN ÖRENCLERN SOSYO-EKONOMK DURUMLARI, BEKLENTLER VE BU OKULLARIN ÖRENC BEKLENTLERNE
DetaylıÜNAK 2010. Bilgi Yönetimi 2.0: Sosyal A larda Bilgi Hizmetleri. 7-9 Ekim 2010 Ondokuz May s Üniversitesi, Samsun. Bildiriler Kitab
ÜNAK 2010 Bilgi Yönetimi 2.0: Sosyal Alarda Bilgi Hizmetleri 7-9 Ekim 2010 Ondokuz Mays Üniversitesi, Samsun Bildiriler Kitab Yayna Hazrlayanlar Aytaç Yldzeli Tolga Çakmak Nevzat Özel Samsun, 2012 ÜNAK
DetaylıLKÖRETM KNC KADEME (2005) TÜRKÇE DERS ÖRETM PROGRAMINDA GENEL AMAÇLAR - HEDEF/KAZANIMLAR
LKÖRETM KNC KADEME (2005) TÜRKÇE DERS ÖRETM PROGRAMINDA GENEL AMAÇLAR - HEDEF/KAZANIMLAR LKS* THE ASSOCIATION BETWEEN GENERAL TARGETS AND GOALS/ACQUISITIONS IN TURKISH LANGUAGE PROGRAM Erhan DURUKAN**
DetaylıÇALIŞMA RAPORU KONU: TURİZM YÖNETİMİ PROGRAM: TURİZM YÖNETİMİ VE PLANLAMA TÜRÜ/SÜRESİ: LİSANSÜSTÜ DİPLOMA, 04/10/2010 01/10/2011
ÇALIŞMA RAPORU KONU: TURİZM YÖNETİMİ PROGRAM: TURİZM YÖNETİMİ VE PLANLAMA TÜRÜ/SÜRESİ: LİSANSÜSTÜ DİPLOMA, 04/10/2010 01/10/2011 HAZIRLAYAN: MURAT KOÇAK Müfettiş KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI Teftiş Kurulu
Detaylı2008 Yýlý Maliye Bakanlýðý Performans Esaslý Bütçesi
2008 Yýlý Maliye Bakanlýðý Performans Esaslý Bütçesi BakanSunuu yi hazrlanm bir bütçe kötü yönetilebilir fakat kötü hazrlanm bir bütçe asla iyi yönetilemez. 2003 ylndan itibaren hazrladmz güçlü bütçeler
Detaylızmir-tarih Projesi nin Amaç ve Stratejik Yönelimleri.. 4 Kapsam Yöntem ve Süreç... 7
Oteller Bölgesi Havralar Bölgesi Anafartalar Caddesi 2. Etap Bölgesi Operasyon Planlar kin Bask Eylül 5 ISBN: 978-975-18-0181-4 H. Yay na Haz rlayanlar Merve Çal kan, Gize ld z, Ça iz adir Öztürk, Gona
DetaylıI. Oturum Oturum Ba kan : Yrd.Doç.Dr. Ufuk TÜRKER 09:50-10:10
09:30-09:50 Açl - Açl Konumalar I. Oturum Oturum Bakan: Yrd.Doç.Dr. Ufuk TÜRKER 09:50-10:10 Namk Kemal Üniversitesinde Yürütülen Hassas Tarm Aratrmalar Bahattin AKDEMR S.Ü. Ziraat Fakültesi Tarm Makinalar
DetaylıLKÖ RETM ÇA INDAK Ö RENCLERN VERGLER ALGILAMASI: AFYONKARAHSAR L ÖRNE 1
LKÖ RETM ÇA INDAK Ö RENCLERN VERGLER ALGILAMASI: AFYONKARAHSAR L ÖRNE 1 Doç.Dr.sa SABA Adem BAOLU ÖZET Çalmada ilköretim çandaki örencilerin vergiyi nasl algladklar ve vergiyi alglamalar üzerinde etkili
DetaylıTAM SAYILI DORUSAL PROGRAMLAMA LE GÜCÜ PLANLAMASI VE BR UYGULAMA
TAM SAYILI DORUSAL PROGRAMLAMA LE GÜCÜ PLANLAMASI VE BR UYGULAMA Doç. Dr. Osman Çevik * ÖZET Bu çalmada Tokat il merkezinde faaliyet gösteren bir iletmede Tam Sayl Dorusal Programlama yardmyla iletmeye
DetaylıE-DEVLET H ZMETLER NDEN YARARLANMA DERECES VE ALGILANAN H ZMET KAL TES : AMPR K B R ÇALIMA
E-DEVLET H ZMETLER NDEN YARARLANMA DERECES VE ALGILANAN H ZMET KAL TES : AMPR K B R ÇALIMA Yrd. Doç. Dr. Naci Tolga SARUÇ * ÖZET E-devlet hizmetlerin vatandalar tarafndan nasl alglandn, hangi hizmetlerin
DetaylıGörsel Tasar m. KaliteOfisi.com
Görsel Tasarm KaliteOfisi.com KaliteOfisi.com un bir hizmetidir. zin alnmaksn alnt ve çoaltma yaplabilir. 2 www.kaliteofisi.com KaliteOfisi Hakknda Kalite ofisi; ülkemizde kalite bilincinin yerlemesine
DetaylıÖlçek Geli,tirme Çal.,malar.nda Kapsam Geçerlii için Kapsam Geçerlik &ndekslerinin Kullan.lmas.
XIV. Ulusal Eitim ilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eitim Fakültesi 28 30 Eylül 2005 DEN&ZL& Ölçek Geli,tirme Çal.,malar.nda Kapsam Geçerlii için Kapsam Geçerlik &ndekslerinin Kullan.lmas. Dr. Halil
DetaylıOKUL MÜDÜRLERNN TUTUM VE DAVRANILARININ ÖRETMENLERN MOTVASYONUNA ETKS (ÖZEL VE DEVLET OKULU ÖRNE)
OKUL MÜDÜRLERNN TUTUM VE DAVRANILARININ ÖRETMENLERN MOTVASYONUNA ETKS (ÖZEL VE DEVLET OKULU ÖRNE) brahim KOCABA * Turgut KARAKÖSE ** Bu aratrmada, öretmenlerin motivasyonuna etki eden faktörleri belirlemek
DetaylıLSE ÖRENCLERNN TARH DERSNN AMAÇLARINA YÖNELK GÖRÜLER
LSE ÖRENCLERNN TARH DERSNN AMAÇLARINA YÖNELK GÖRÜLER smail H. DEMRCOLU * Özet Lise örencilerinin tarih dersinin amaçlar hakkndaki düünceleri, bu dersin ilenii ve örencilerin tarih dersine yönelik görülerini
DetaylıMatematiksel denklemlerin çözüm yöntemlerini ara t r n z. 9. FORMÜLLER
ÖRENME FAALYET-9 AMAÇ ÖRENME FAALYET-9 Gerekli atölye ortam ve materyaller salandnda formülleri kullanarak sayfada düzenlemeler yapabileceksiniz. ARATIRMA Matematiksel denklemlerin çözüm yöntemlerini aratrnz.
DetaylıARTVN L GELME PLANI. Artvin l Geneli-2000. Bilinmeyen 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4
ARTVN L GELME PLANI Artvin l Geneli-2000 Bilinmeyen Erkek 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 Kad n Y a Gruplar 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34. 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 12 9 6 3 0 3 6 9 12 % NÜFUS
DetaylıWEB TABANLI YAPAY ZEKA TEKN KLER (PROJE NO : FEN-E-050608-138)
T.C. MARMARA ÜNVERSTES MSEL ARATIRMA PROJELER KOMSYONU BAKANLII PROJE RAPORU WEB TABANLI YAPAY ZEKA TEKNKLER M SIMÜLATÖRLERN HAZIRLANMASI (PROJE NO : FEN-E-050608-138) Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Mehmet
DetaylıÜniversitelerde Okutulan Türk Dili Dersi le lgili Tespitler Deerlendirmeler ve Öneriler
Eitim Fakültesi Dergisi http://kutuphane.uludag.edu.tr/univder/uufader.htm Üniversitelerde Okutulan Türk Dili Dersi le lgili Tespitler Deerlendirmeler ve Öneriler Mustafa Cemilolu Uluda Üniversitesi Eitim
Detaylı1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:
01/01/2005-30/06/2005 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 2005 yl gelimekte olan ülke
DetaylıServis Sistemleri (IE 419) Ders Detayları
Servis Sistemleri (IE 419) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Servis Sistemleri IE 419 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin
Detaylıirketlerde Kriz Yönetimi
thinking growth * connected with client issues irketlerde Kriz Yönetimi Hüsnü Can Dinçsoy PricewaterhouseCoopers Dan manlk Hizmetleri, Ortak 18 Nisan 2007 *connectedthinking çindekiler PwC Kriz Yönetimi
Detaylı15.660 Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. MIT Sloan School of Management
15.660 Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi MIT Sloan School of Management Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminde Hedef Sürdürülebilir rekabet avantajını ve buna ulaşmak için gerekli değişiklikleri hayata
DetaylıBu dersin önkoşulu yada eş koşulu bulunmamaktadır.
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ŞİRKETLER MUHASEBESİ Ders No : 0020050029 Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 4 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili
DetaylıTerapötik ileti imin bile enleri;
HASTA ve HASTA YAKINLARIYLA TERAPÖTK LETM letiim: "Kii ve çevresi arasnda iki yönlü ilikiyi ilgilendiren tüm aamalar" olarak tanmlanabilir. Terapotik letiim: Tedavi edici ya da tedaviye yardm eden, bir
DetaylıASMOLEN UYGULAMALARI
TURGUTLU TULA VE KREMT SANAYCLER DERNE ASMOLEN UYGULAMALARI Asmolen Ölçü ve Standartlar Mart 2008 Yayn No.2 1 ASMOLEN UYGULAMALARINDA DKKAT EDLMES GEREKL HUSUSLAR Döeme dolgu tulas, kil veya killi topran
DetaylıÖZELL?KLER? Sosyal etkile?imde yetersizlik. Göz konta??nda s?n?rl?l?k. Ortak ilgide s?n?rl?l?k. Ba?kalar?n?n yapt???na ilgisizlik
Otistik birey sosyal etkile?im, sözel ve sözel olmayan ileti?im, ilgi ve etkinliklerdeki s?n?rl?l??? erken çocukluk döneminde ortaya ç?kan ve bu özellikleri nedeniyle özel e?itim ile destek e?itim hizmetine
DetaylıÖRETMENLER N SINIF Ç ÖRET M ETK NL KLER N N ÖRETMEN ADAYLARININ GÖRÜLER NE GÖRE DEERLEND R LMES
ÖRETMENLER N SINIF Ç ÖRET M ETK NL KLER N N ÖRETMEN ADAYLARININ GÖRÜLER NE GÖRE DEERLEND R LMES Özet / Abstract H. smail ASLANTA Aratrmada, ilköretimde görev yapan öretmenlerin snf içi öretim etkinliklerinde
Detaylı1. GR GENEL BLGLER...1
1. GR...1 2. GENEL BLGLER...1 3. MEVCUT DURUM ANALZ VE DEERLENDRME...1 3.1. Aratrma ve Yayn Faaliyetleri...1 3.2. E%itim Ö%retim Faaliyetleri...2 3.3. nsan Kaynaklar...8 3.4. Hizmetler...11 3.5. Mali Kaynaklar...12
Detaylı