yaș altı çocuklarda en sık görülen alt solunum yolu enfeksiyonudur. En sık etken RSV. Alt hava yolunda inflamasyon söz konusu

Transkript

1 Çocuklarda Sık Karșılașılan Enfeksiyonlar Dr. Mutlu Kartal Șubat yaș altı çocuklarda en sık görülen alt solunum yolu enfeksiyonudur. En sık etken RSV 2 yașın altındaki çocukların %90 ı RSV ile enfekte olmuștur. Bunların %40 ı ASYE Alt hava yolunda inflamasyon söz konusu Ödem, epitel hücreleri nekrozu, mukus yapımı ve bronkospazm olușur. Atelektazi gelișir. ș Solunum iși artar. RSV sekresyonların içinde yayılır Kontakt ile geçer, saatlerce canlı kalır. İnkübasyon 2-8 gündür. Rinore, takipne, hıșıltılı solunum, öksürük. Aksesuar kas kullanımı, burun kanadı solunumu olabilir. Ateș olabilir gün sürer günler en kötü periyoddur. Șiddetliyse apne olușabilir. Șiddetli hastalık risk faktörleri Prematürite 12 haftalıktan küçük çocuk Postkonsepsiyon yașın 48 haftadan küçük olması Șahitli apne atağı Altta yatan kardiyopulmoner hastalık İmmünsupresyon Kronik akciğer hastalığı Akciğerlerde diffüz ral duyulur. Solunum hızı değișkendir. Aksesuar solunum kasları çalıșabilir. Oral alımı bozacağından dehidratasyon bulguları olabilir. 1

2 Tanı klinikle konur. Hızlı viral test tanıda yardımcı olabilir. Rutin laboratuar analizine i gerek yok. Rutin akciğer grafisi gerekmez. Oksijen desteği spo2 %90 ın üzerinde olmalıdır (AAP). Bronkodilatör yararı konusunda kesin kanıt yok. Rasemik epinefrin bir kısım hastada yararlı olabilir. Heliox? Ventilatörle destek. Kortikosteroidler AAP önermiyor. Rasemik epinefrinle sinerjik etki olabilir. Hipertonik salin Ödem ve sekresyonları azaltır. Taburculukta burun için salin yeterli. Apne ve șiddetli hastalık için risk faktörü olanlar yatar. 1 aylıktan küçükler için genellikle yatarak tedavi planlanır. Taburculukta aileyi bilgilendirmeli Solunum sıkıntısı, apne, genel durum bozukluğu olursa geri dönmelidirler. Laringotrakeobronșit 6 ay-3 yaș arası çocuklar sık etkilenir. Geç sonbahar ve kıș mevsiminin ii hastalığı. lğ Virüslerin inhalasyonuyla olușur. Subglottik alandaki ödem vardır. Yakında geçirilmiș bir ÜSYE vardır. Nefes almada zorluk, hıșıltılı solunum ve öksürük vardır Öksürük köpek havlar tarzdadır. Semptomlar nefes alırken daha belirgindir. Çocuk yattıktan sonra yakınmalar artar. 3 ve 4. günler șiddetlidir. 2

3 Șiddetli ise solunum sıkıntısı bulguları olușur Ajitasyon, ağlama, sık nefes alıp verme, morarmalar Burun kanadı solunumu, interkostal çekilmeler görülebilir. Tanı klinikle konur. Laboratuar gereksiz. Epinefrin L izomer ya da rasemik form 0,5 mg inhalasyonla İnhalasyonla kullanılır Kullanıldıktan sonra hasta 3 saat gözlenmelidir. Steroidler Dexametazon Parenteral ya da oral 0,2 mg/kg Soğuk buhar? Epinefrin sonrası 3 saat asemptomatikse Görünüșü toksik değilse Oral alımı varsa Ebeveynler güvenilirse Hasta gereğinde geri gelebilecekse taburcu olabilir. Persistan stridor, genel durum bozukluğu, tedaviye yanıtsızlık ve dispne varsa yatar. Epiglotit Epiglotun infeksiyonudur. Sık görülmez, ancak hızla ilerleyip hayatı tehdit edebilir. Üst havayolu bakteriyel infeksiyonuyla beraber gelișir. Sıklıkla 3-7 yaș arası çocukları etkiler. Glottik aralığın üstünde ödem olușur. Epiglotit Epiglotun infeksiyonudur. Sık görülmez, ancak hızla ilerleyip hayatı tehdit edebilir. Üst havayolu bakteriyel infeksiyonuyla beraber gelișir. Sıklıkla 3-7 yaș arası çocukları etkiler. Glottik aralığın üstünde ödem olușur. 3

4 Epiglotit Boyun ekstensiyondadır. Hıșıltılı solunum vardır. Solunum sıkıntısı bl bulguları l vardır. Epiglotit Oksijen Epinefrin nebül ile, IV antibiyotik Steroid? Çocuk hava yolu tıkanıklığı için risk altındadır. Zor havayolu için hazır olun Viral farenjit Akut rinosinüzit Akut rinofarenjit Akut viral tonsillofarenjit Soğuk algınlığı Gripal enfeksiyon 6-36 ay arasında 6 atak geçiriyor. İnkübasyon 2-5 gün Enfekte bireyin solunum salgılarıyla karșılașma Temas ile bulaș çok etkin El yıkama önemli Toplu yașam alanları yayılmasını sağlar. Hava ile bulașım Damlacık enfeksiyonu 4

5 Boğazda karıncalanma, yanma Burun akıntısı, tıkanıklığı Ses değișikliği, hapșırma Öksürük Konjonktivit İshal İștahsızlık, halsizlik, keyifsizlik Ateș sıklıkla subfebril Boğazda hiperemi Nazal mukozda konjesyon Seröz otit bulguları l Akciğerler sıklıkla normal Komplikasyon geliștiyse raller Büyük çocukta post nazal akıntı olabilir. Laboratuar analizi gerekmez Kompliksayon varsa ilgili tetkikler düșünülebilir. Özel tedavi gerekmez Nazal drenaj sağlanmalı Salin Nemli hava solusun İlaçlı preparatlar tercih edilmez. Antibiyotikler yararsız Uzamıș semptomlarla beraber pürülan postnazal akıntı, eșlik eden ateș varsa düșünülebilir. İnfluenza Her yıl mevsiminde %15-42 oranında görülür. Geç sonbahar ve kıș enfeksiyonu Doğrudan temas, büyük damlacık ya da küçük damlacıkların havayla tașınmasıyla bulaș. İnkübasyon 1-3 gün. İnfluenza Konstitüsyonel semptomlar belirgin Ani bașlayan ateș, öksürük Yaygın ağrı, ğ halsizlik, lik keyifsizlik i Daha sonra boğaz ağrısı, nazal semptomlar Tedavi destek tedavisidir. 5

6 İnfluenza Antibiyotik gerekmez. Antiviral tedavi ilk 48 saat içinde etkin. Riskli hastalara uygula Analjezik, antipiretikler Uzamıș semptomlar varsa komplikasyon ara Pnömoni, otit, menenjit, sinüzit. Risk grubuna așılama önerilir. 2 yaș altında çok seyrek 5-15 yaș pik yapar. Faranjitlerin i %15-30 u GABHS Klinikle tanı konabilir. Centor kriterleri kullanıșlı mı? Hızlı gelișen boğaz ağrısı ve ateș Yutkunmakla ağrı Klk Kulak ağrısığ Nazal ya da pulmoner semptom yok. İlk 3-4 gün yoğun halsizlik olur. Centor 1 ise AB gerekmez. 2,3,4 ise hızlı antijen testi Pozitif ise AB Negatifse kültür Antibiyotik ile Hastalık süresi 1 gün civarında kısalır Yayılım önlenir Süpüratif komplikasyonlar önlenir İmmün komplikasyonlar önlenir. Penisilin direnci henüz yok Beta laktam antibiyotik gerekmez Penisilin V veya amoksisilin: mg, günde 2 kez (ÇOCUKTA İLK SIRADA) Benzatin penisilin G: bin ünite /kg, tek doz Azitromisin: 12 mg/kg, po, 5 gün. Sefaleksin: mg/kg, iki ya da dörde bölerek. Eritromisin direnci %5 Semptomatik tedavi verilmeli Antipiretikleriretikler 6

7 30 gün içerisinde sonlanan tablo akut sinüzit Bakteriyel sinüzit ay arası sık Etmoid ve maksiller sinüsler doğuștan var Frontal ve sfenoid 3-8 yaș arası gelișir %80 olguda viral rinit sonrası gelișir. En sık etken Streptokokus Pnömoni. Ateș yüksekliği, pürülen nazal akıntı Göz arkası ve yüzde ağrı olabilir. Görünüm viral enfeksiyonla benzer Göz çevresi șișlik, maksiller duyarlılık bakteriyel sinüziti destekler. Tanısal girișimler kolay değil. Grafi önerilmiyor. Abse, menenjit gibi komplikasyon düșünülüyorsa BT. Tedavi Hfif Hafif semptomlar varsa gün semtomatik tedaviyle gözle. Șiddetli semptom veya uzun süreli yakınma varsa antibiyotik verilmeli Ateș >39 derece, 3 günden uzun süreli pürülan post nazal akıntı, hasta görünümlü çocuk Amoksisilin 80 mg/kg/gün, 3 doza böl, gün saatte yanıt yoksa koamoksilav 22,5 mg/kg, günde 2 kez Sefprozil 10 mg/kg/gün, 2 doza böl. Klaritromisin 7,5 mg/kg/günde iki kez. Azitromisin 10 mg /kg ilk gün, ardından 5 mg/kg/gün 5-7 gün Semptomatik tedavi İntranazal steroidler Antipiretikler ABD deki tüm acil vizitlerinin %13 ü!!! 6-18 ay arasında pik yapar. Sıklıkla kendi kendine düzelir. Bazı olgularda efüzyonlu otitis mediaya ilerler. 7

8 Çocuklarda östaki düz ve kısa. ÜSYE varsa östaki ağzı daralır. Bakteriyel drenaj sağlanamaz, Bakteriler sık etken S.Pnömoni %31, H.İnfluenza ve M. Catarhalis (%56) Kulak ağrısı ve ateș olur. Küçük çocukta irritasyon olur. Sıklıkla ÜSYE semptomları vardır. Tanı 48 saatten kısa sürede bașlamıș Orta kulak efüzyonlu Orta kulak efüzyonu semptom ve bulguları olan hasta Otoskopi Pnömatik otoskop önerilir. Otoskopi Kontur Normal, șișkin, gergin Renk Pembe, inci gri, sarı, kırmızı Geçirgenlik Normal, mat Mobilite Normal, azalmıș, artmıș Çocuk ağlarsa zar kızarır! Normal zar inci grisi-beyazı renkte, basınçla serbestçe hareket eden ve ıșığı geçirgen özelliktedir. 8

9 Tanıda altın standart aspirasyon ve bakteri izolasyonudur. Tedavi Semptomatik tedavi Parasetamol 15 mg/kg, g, günde 4 defa İbuprufen 10 mg/kg, günde 3-4 defa Burun açık kalsın Antibiyotik 6 ay altı çocuklar Hasta görünümlü çocuklar Bașka bir infeksiyon varsa 2-4 hafta içinde tekrarlayan otit varsa İmmün süpreseyse Kraniyofasiyal anomali varsa Sosyal destek yetersizse Antibiyotik Koamoksilav 25 mg/kg, günde 2; 7-10 gün. Azitromisin 10 mg/kg ilk doz, ardından 5 mg/kg/gün 5-7 gün 72 saat içinde takibe çağır saat içinde takibe çağırılmalı 9