KANSER KAYITÇILIĞI AÇISINDAN PROSTAT VE KOLOREKTAL KANSERLERDE PATOLOJİ RAPORLARININ OLMAZSA OLMAZLARI Dr. Mehmet UHRİ

Transkript

1 KANSER KAYITÇILIĞI AÇISINDAN PROSTAT VE KOLOREKTAL KANSERLERDE PATOLOJİ RAPORLARININ OLMAZSA OLMAZLARI Dr. Mehmet UHRİ

2 Kanserle mücadelede üç düzey A. Hücre düzeyi B. İnsan organizması düzeyi C. Toplum düzeyi

3 Toplum düzeyinde mücadele Tanı: Kanserinin toplumsal tanısı, insidans, mortalite ve sağkalım gibi epidemiyolojik ölçütlerle konur. Topluma yönelik tedavi : O topluma konan tanıya göre saptanan stratejilerle yürütülür. Amaç: Kanserin bu nüfus grubuna verdiği zararı, yani KANSER YÜKÜ nü azaltmaktır.

4

5 Kanser Kayıtçılığı Açısından Patoloji Raporunun Olmazsa olmazları Kanser yükünü belirmede insidans ile birlikte mortalite ve sağ kalım süresi büyük önem taşımaktadır. Mortalite ve sağ kalım sağ kalım süresi patoloji raporlarında yer alan ilk tanı tarihinden başlatılmaktadır. Daha önce herhangi bir yöntemle (İğne biopsisi, endoskopik biopsi, İAB, punch biopsi vs ) kanser tanısı almış ise; bu bilginin patoloji raporunun üst kısmında klinik bilgi olarak yazılması kanser kayıtçısına ilk tanı tarihini belirlemede yol gösterici olacaktır.

6 Kanser Kayıtçılığı Açısından Prostat Malignitelerinde Patoloji Raporunun Olmazsa olmazları A- HİSTOPATOLOJİK TİP; - ASİNER ADENOKARSİNOM Atrofik Pseudohiperplastik Mikrokistik Köpüksü hücreli Müsinöz Taşlı yüzük hücreli Pleomorfik dev hücreli Sarkomatoid -DUKTAL ADENOKARSİNOM Kribriform Papiller Solid -NEUROENDOKRİN TÜMÖRLER Nöroendokrin diferansiasyon gösteren adenokarsinom İyi diferansiye nöroendokrin tumor Küçük hücreli nöroendokrin karsinom Büyük hücreli nöroendokrin karsinom - DİĞERLERİ B- GLEASON SKOR: - Baskın Pattern skoru ve yüzdesi: - Çekinik Pattern skoru ve yüzdesi: - Toplam Skor: 6-10 C- GRADE GRUP: I II III IV veya V D- NEOPLAZMIN YAYILIM DERECESİ - Kapsül invazyonu - Seminal vezikül tutulumu - Perinöral invazyon - Mesane boynu invazyonu - Ekstraprostatik yayılım - Lenf nodu tutulumu E- TNM SINIFLAMASI

7 1 Grade Grup Gleason Skor Açıklama 1 6 İyi diferansiye gland morfolojisi gösteren prostatik neoplazm =7 İyi diferansiye glandların çoğunlukta olduğu ve beraberinde zayıf glanduler morfolojiye sahip ve/veya kribrifom glandlar içeren prostatik neoplazm =7 Zayıf glanduler morfoloji ve/veya kribriform glandların baskın olduğu prostatik neoplazm 4+4=8 Sadece zayıf glanduler morfoloji ve veya kribriform pattern gösteren prostatik neoplazm =8 İyi diferansiye gland yapılarının çoğunlukta olduğu ancak daha az miktarda gland formasyonunu yitirmiş solid alanlar ve/veya nekroz varlığı 5 5+3=8 Kötü diferansiye glanduler pattern ve/veya nekroz içeren alanların baskın olduğu daha az miktarda iyi diferansiye gland yapıları içreren prastatik neoplazm Gland formasyonunu yitirmiş diferansiasyonu zayıf görünüm veya nekroz içeren morfoloji ve/ veya az diferansiye gland yapıları ile karakterize prostatik neoplazm

8 T Kategorisi TX T0 T1 T1a T1b T1c T2 T2a T2b T2c T3 T3a T3b T4 T Kriterleri Primer tümör değerlendirilemiyor Primer tümör bulunamadı Klinik olarak palpe edilemeyen tümör Rezeksiyon materyalinin % 5 inden azında yer alan insidental tümör Rezeksiyon materyalinin % 5 inden fazlasında yer alan insidental tümör İğne biopsisi ile saptanan ve prostatın her iki lobunda da bulunan, non palpabl tümör Prostat içinde sınırlı palpabl tumor Prostatın tek lobulu tutan tümör Prostatın tek lobunun yarıdan çoğunu tutan tümör Her iki lobu infiltre eden tümör Kapsülü invaze eden ancak çevre dokulara yapışıklık göstermeyen tümör Tek ya da çift taraflı ekstraprostatik yayılım Seminal vezikül tutulumu Çevre organlara yapışık fikse olmuş tümör

9 - DONALD GLEASON yılında Mineapolis Minnesota tıp fakültesine giriyor de Prof. Mc Kinley in kişilik yapıları analizi için geliştirdiği psikolojik test (MMPI) ile ilgili çalışmada anketörlük ve İstatistiksel analiz yapıyor. Minnesota çok yönlü kişilik envanteri (MMPI) 10 ayrı grup ve 3 alt grup skorlamalarıyla kişilik analizinde modifiye edilerek günümüzde de kullanılmaktadır de aynı üniversitede patoloji bölümüne başlıyor da resme yeteneğini sınamak için eşiyle birlikte Paris e yerleşiyor de geri dönerek Minnesota gaziler hastanesi patoloji bölümünde çalışmaya başlıyor. DONALD GLEASON D: 1920 Iowa - Ö: 2008 Minnesota -Prostat kanseri morfolojisinin kaotik yapısı içinden klinik ile korele bir sınıflama çıkarabilmek için öğrenciyken katıldığı MMPI çalışmasındaki yöntemi prostat kanserine uyguluyor. 16 yıllık çok merkezli bir çalışma ile 1974 yılında Gleason sınıflama sistemini yayınlıyor. -68 yaşında emekli olduktan sonra bir daha mikroskop başına oturmuyor. Emeklilik hayatını 88 yaşında ölene kadar Bridge oynayıp, balık tutarak geçiriyor.

10

11 A- HİSTOPATOLOJİK TİP; - Adenokarsinom -Müsinöz adenokarsinom (>%50 müsin) - Taşlı yüzük hücreli karsinom -Mikropapiller Karsinom - Serrated adenokarsinom - Skuamöz hücreli karsinom - Adenoskuamöz karsinom - Medüller karsinom - Az diferansiye nöroendokrin karsinom - Küçük hücreli nöroendokrin karsinom - Büyük hücreli nöroendokrin karsinom -İndiferansiye karsinom - DİĞERLERİ Kanser Kayıtçılığı Açısından Kolorektal Kanserlerde Patoloji Raporunun Olmazsa olmazları B- GREADİNG: - Gland benzeri yapılar tümörün;%95 ini oluşturuyorsa İyi diferansiye (grade I) - %50-95 i ise Orta d. Diferansiye (grade II) - -%5-50 si ise Az diferansiye (grade III) - <%5 ise İndiferansiye (grade IV) (Müsinöz ve taşlı yüzük hücreliler az diferansiye (grade III) gruptadır) D- NEOPLAZMIN YAYILIM DERECESİ - Cidar içi yayılım derecesi ( T0-T4) - Perinöral invazyon - Lenfovaskuler invazyon Küçük lenf damarı tutulumu Büyük venöz damar tutulumu Intramural Extramural - Lenf nodu tutulumu Nx- değerlendirilemeyen N0- metastaz yok N1-1-3 bölgesel LN met N2-4 veya fazla LN met - Uzak organ metastazı (M) E- TNM SINIFLAMASI

12 T-Primer tümör Tx- Belirlenememiş T0- Kanıt yok T1- Karsinoma in situ; intraepiteliyal / lamina propria invazyonu T2- Muskularis propria invazyonu T3- Subseroza / peritonsuz perikolik/perirektal doku invazyonu T4- Diğer organ/yapılara invaze / visseral peritona perfore

13 EVRELEME SARKOMA,LENFOMA VE KOLON VEYA APENDİKSİN KARSİNOİD TÜMÖRLERİ HARİÇ EVRE TNM DUKES ASTLER-COLLER I T1NoMo A A T2NoMo B1 II A T3NoMo B B2 II B T4NoMo B B3 IIIA T1-2N1Mo C C1 IIIB T3-4N1Mo C C2/C3 IIIC T1-4N2M0 C C1/C2/C3 IV T1-4N1-2M1 - D

14 Diğer organlara yayılım Lenf bezi Kan damarı Seroza Kas tabakaları Submukoza Mukoza

15 -Cuthbert Esquire Dukes yılında Edinburg Üniversitesinden mezun oluyor -Birinci dünya savaşına katılır yılında St. Mark s Hospital da anatomopatolog olarak göreve başlar yılında rektum kanserleri için Duke s evrelendirme sistemini yayınlıyor. Duke s evrelendirmesi tüm kolona uyarlanıp modifiye edilerek günümüze kadar işlerliğini sürdürmektedir. -Kayıtlarını tuttuğu kolon kanserli hastalarının bilgilerini derleyerek 1947 yılında Familial polipozis i tanımlayıp kanserle olan ilişkisini ortaya koyuyor. -78 Yaşına kadar görev yapıp emekli oluyor. -Quarker inancına sahip olduğu için her türlü ödül ve onurlandırmayı reddediyor. Cuthbert Esquire Dukes ( )

16 KANSER KAYITÇILIĞI AÇISINDAN PROSTAT VE KOLOREKTAL KANSERLERDE PATOLOJİ RAPORLARININ OLMAZSA OLMAZLARI Mehmet UHRİ Mehmet UHRİ 18 Kasım 2017