TÜRKİYE DE NEFROLOJİ, DİYALİZ VE TRANSPLANTASYON REGISTRY OF THE NEPHROLOGY, DIALYSIS AND TRANSPLANTATION IN TURKEY

Transkript

1 TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYINLARI PUBLISHED BY THE TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE DE NEFROLOJİ, DİYALİZ VE TRANSPLANTASYON REGISTRY OF THE NEPHROLOGY, DIALYSIS AND TRANSPLANTATION IN TURKEY REGISTRY 2016 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI VE TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ ORTAK RAPORU MINISTRY OF HEALTH AND TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY JOINT REPORT YAYINA HAZIRLAYANLAR / EDITORS Gültekin SÜLEYMANLAR Kenan ATEŞ Nurhan SEYAHİ Başkan / Chairman Genel Koordinatör / General Coordinator Üye / Member Ankara

2 TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYINLARI PUBLISHED BY THE TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY Önemli Not / Important Note Bu kitabın bütün hakları Türk Nefroloji Derneği ne aittir. Makale ve bulgular kaynak gösterilmeden yeniden yayınlanamaz. All copyrights are reserved for Turkish Society of Nephrology. Articles and figures can not be published without reference. ISBN Dizgi ve Tasarım / Contents and Design: BAYT Bilimsel Arş. Basın Yayın Tanıtım Ltd. Şti. Ziya Gökalp Cad. 30/31, Kızılay Tel Baskı / Printing: Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Matbaacılar Sitesi, 560 Sk. No. 27, Yanimahalle, Ankara Tel Baskı Tarihi / Printing date: Ekim / October 2017 ii National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

3 TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ REGISTRY KURULU TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY REGISTRY COMMITTEE Başkan: Chairman Registry Kurulu Üyeleri: Members of the Registry Committee: Prof. Dr. Gültekin SÜLEYMANLAR Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Kenan ATEŞ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Siren SEZER Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Mehmet Rıza ALTIPARMAK İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Prof. Dr. Nurhan SEYAHİ İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Prof. Dr. H. Zeki TONBUL Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Prof. Dr. Soner DUMAN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Doç. Dr. İsmail KOÇYİĞİT Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI / MINISTRY OF HEALTH Uzm. Dr. Arif KAPUAĞASI, Dr. Murat ÖZTÜRK, Dr. Pınar GÜNEŞER YAVAŞ, Ayşegül KAPTAN, Türkay SEYHAN Pediatrik Nefroloji Koordinatörü / Coordinator for Pediatric Nephrology: Prof. Dr. Sevcan BAKKALOĞLU EZGÜ, Çocuk Nefroloji Derneği Başkan Yardımcısı / Vice President of Pediatric Nephrology Society Veri Toplama ve Yönetimi / Data Collection and Management: Aylin GÖKDUMAN, Burcu TOSUN, PLEKSUS Bilişim Teknolojileri Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu iii

4

5 ÖNSÖZ / INTRODUCTION Türk Nefroloji Derneği (TND) Ulusal Kayıt ve İstatistik (Registry) faaliyetlerinin 27. yılını doldurmuş bulunuyoruz. Derneğimizi ayrıcalıklı kılan uzun soluklu bu faaliyetin başarısı aslında camiamızın özverili katkıları ile gerçekleşmiştir. Ancak, son yıllarda çeşitli neden-lerle TND Registry çalışmalarına aktif katılım ve anket-lerin geri dönüş oranlarında azalma trendi devam etmektedir. Anket geri dönüş oranının düşmesinin getireceği güvenilirlik sorununun azaltılması için 2015 yılından itibaren anket formları ulusal hasta profilini temsil edebilecek seçilmiş bir grup merkeze gönderil-miştir. Registry çalışmalarımızda Sağlık Bakanlığı ile iş birliğine devam edilmiş ve Türkiye Diyaliz Veri Sistemi nden (TDVS) kümülatif veri desteği alınmıştır. Periton diyalizi verilerinin çapraz kontrolünde Baxter ve FMC firmalarının kayıtlarında da yararlanılmış ve böylece daha güvenilir bir yıllık rapor hazırlama çabası sürdürülmüştür. Ulusal Böbrek Kayıt Sisteminin yıllık raporları, ülkemizde RRT gerektiren son dönem böbrek hastalığının demografik, epidemiyolojik, klinik özellikleri ve tedavi yöntemlerinin durumu ile yıllar içinde bu para-metrelerde yaşanan değişimlere ilişkin özgün bilgi kaynağı konumundadır. Son dönem böbrek hastalığının kontrolü ve tedavisine ilişkin ulusal strateji ve yaklaşım-ların belirlenmesinde başvurulan bilgi kaynaklarının başında gelmektedir. Bilindiği gibi, RRT ne ilişkin verile-rimiz 15 yıla yakın süredir USRDS ve ERA-EDTA Registry raporlarının uluslararası karşılaştırmalar bölümünde yer almaktadır. Bu durum, ülkemizdeki RRT sonuçla-rının ABD ve Avrupa sonuçları ile karşılaştırılmasına olanak sağlamaktadır. Kayıt ve İstatistik Kurulunun otuz yıla yaklaşan faaliyetleri, TND nin hem ulusal, hem de uluslararası ölçekte ayrıcalıklı bir dernek haline gelmesine önemli katkıda bulunmuştur. Ulusal Böbrek Kayıt Sisteminin mutfağında birlikte çalıştığımız değerli arkadaşlarım Prof. Dr. Kenan Ateş e, Prof. Dr. Nurhan Seyahi ye ve diğer kurul üyelerine, Ulusal Kayıt Sistemi çalışmalarına verdiği büyük destek için TND Başkanı Prof. Dr. Turgay Arınsoy a ve Yönetim Kurulunun değerli üyelerine, kendi veri tabanlarından yararlanma fırsatı tanıyan Sağlık Bakanlığı yetkililerine, Kayıt Sisteminin elektronik alt yapısını oluşturan ve merkezlerden verileri toplayan Pleksus şirketi elemanlarına ve verilerini bizlerle paylaşan merkez sorumlularına şükran ve sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Saygılarımla, Prof. Dr. Gültekin SÜLEYMANLAR TND Kayıt ve İstatistik Kurulu Başkanı We have completed the 27th anniversary of the Turkish Society of Nephrology (TSN) National Registry and Statistic activities. The success of this long-term activity that makes privileged to our society has been provided by devoted contribution of our community. However, in recent years there has been a declining trend of active participation in the TND Registry studies and a dramatic decrease in the response rate of the questionnaires because of various reasons. Since 2015, questionnaires have been sent in selected centers to represent the national patient profile in order to reduce the reliability problem resulting from the drop in the response rates. Our registry activities have continued to cooperate with the Ministry of Health and cumulative data support has been obtained from Turkish Dialysis Data System (TDVS). The cross-control of PD data was also used in the records of Baxter and FMC companies, thus continuing the effort to prepare a more reliable annual report. Annual reports of the National Registry and Statistic activities are a unique source of information on the demographic, epidemiological, clinical and treatment status of end-stage renal disease requiring RRT in our country and the changes in these parameters over the years. The National Renal Registry is one of major most referred sources of information in determining national strategy and approaches regarding the control and the treatment of end stage renal disease. As it is well known, our data related to RRT are covered by the international section of USRDS and the ERA- EDTA Registry reports for nearly 15 years. This allows the comparison of RRT results in our country with the US and European results. TSN Registry and Statistic Committee have been a significant contribution to the TSN becoming a privileged society at both national and international levels for nearly thirty years. In that context, I would like to thank my friends Prof. Kenan Ateş, Prof. Nurhan Seyahi and other committee members with whom we worked in the kitchen of the National Renal Registry System for a long time, and Prof. Turgay Arınsoy, the chairman of TSN for his great support for the efforts of National Registry System, and the esteemed members of the Executive Board, the Ministry of Health officials enabling us to benefit from their own database systems, the staff of Pleksus firm that formed the electronic infrastructure for the Registry System and collected data from the centers, and the center officials who shared their data with us. Best regards, Prof. Gültekin SÜLEYMANLAR Chairman of the TSN Registry and Statistics Committee Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu v

6 KISALTMALAR / ABBREVIATIONS APD BTx ESA HD HT İYE KB mnb PD RRT SAPD SDBH TND VUR Aletli periton diyalizi Böbrek transplantasyonu Eritropoezi stimüle edici ajan Hemodiyaliz Hipertansiyon İdrar yolu enfeksiyonu Kan basıncı Milyon nüfus başına Periton diyalizi Renal replasman tedavisi Sürekli ayaktan periton diyalizi Son dönem böbrek hastalığı Türk Nefroloji Derneği Veziko-üreteral reflü APD BP CAPD ESA ESRD HD HT KTx PD pmp RRT TSN UTI VUR Automatic peritoneal dialysis Blood pressure Continuous ambulatory peritoneal dialysis Erythropoiesis stimulating agent End stage renal disease Hemodialysis Hypertension Kidney transplantation Peritoneal dialysis Per million population Renal replacement therapy Turkish Society of Nephrology Urinary tract infection Vesico-ureteral reflux vi National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

7 İÇİNDEKİLER / CONTENTS Sayfa /Page Türkiye de Renal Replasman Tedavisi: Genel Bilgiler / Renal Replacement Therapy in Turkey: General Considerations Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton Diyalizi / Peritoneal Dialysis Böbrek Transplantasyonu / Kidney Transplantation Pediatrik Hemodiyaliz / Pediatric Hemodialysis Pediatrik Periton Diyalizi / Pediatric Peritoneal Dialysis Pediatrik Böbrek Transplantasyonu / Pediatric Kidney Transplantation Yıllık Registry den Rakamlar / Figures from Registry of 27 Years Uluslararası Karşılaştırmalar / International Comparisons Kayıt Sistemine Katılan Merkezler / Centers Included in the Registry Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu vii

8

9 TÜRKİYE DE RENAL REPLASMAN TEDAVİSİ: GENEL BİLGİLER RENAL REPLACEMENT THERAPY IN TURKEY: GENERAL CONSIDERATION

10

11 Genel İnsidans General Incidence TABLO yılı içinde ilk kez RRT ne başlayan hastaların (çocuk hastalar dahil) uygulanan RRT tipine göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident RRT patients (including pediatric patients) according to RRT type in Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton diyalizi / Peritoneal dialysis Transplantasyon / Transplantation * Toplam / Total * Pre-emptif Tx / Pre-emptive Tx Genel insidans / General incidence = mnb / ppm Genel Prevalans General Prevalence TABLO yılı sonu itibarıyla kronik HD/PD programında veya fonksiyonel greftle izlenmekte olan tüm hastaların (çocuk hastalar dahil) RRT tipine göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of chronic HD/PD patients or patients followed with functioning graft (including pediatric patients) according to RRT type as of the end of Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton diyalizi / Peritoneal dialysis Transplantasyon / Transplantation * Toplam / Total * Yaklaşık sayı / Approximate number Genel prevalans / General prevalence = mnb / ppm Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 3

12 Sayı (mnb) / Count (ppm) Yıl / Year İnsidans / Incidence Prevalans / Prevalence ŞEKİL 1. Türkiye de RRT gerektiren SDBH insidansı ve prevalansı. FIGURE 1. Incidence and prevalence of ESRD requiring RRT in Turkey. TABLO yılı sonu itibarıyla RRT (HD/PD/BTx) uygulanan merkez sayıları. TABLE 3. Number of RRT centers (HD/PD/KTx) as of the end of Yaş / Age Sağlık Bakanlığı / Ministry of Health Üniversite / University Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton Diyalizi / Peritoneal Dialysis Transplantasyon / Transplantation Özel / Private Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla HD cihaz sayıları. TABLE 4. Number of HD machines as of the end of Sağlık Bakanlığı / Ministry of Health Üniversite / University Özel / Private Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

13 Değerlendirme / Discussion 2016 yılında Türkiye de renal replasman tedavisi (RRT) gerektiren son dönem böbrek hastalığı nokta prevalansı milyon nüfus başına 933 olarak saptanmıştır (bu sayıya çocuk hastalar dahildir) yılında Türkiye de RRT insidansı, çocuk hastalar dahil milyon nüfus başına 140 olarak hesaplanmıştır (yeni transplantasyon yapılan hastalardan yalnızca pre-emptif olanlar hesaba dahil edilmiştir). Prevalansın yıllar içinde kararlı bir artış trendi içinde olduğu görülmüş olsa da, son yıllardaki veriler bir plato oluşumunun başladığını düşündürmektedir. İnsidans ile ilgili olan trend ise prevalansdaki kadar net değildir. Özellikle 2012 yılında insidansta bir azalma olduğu dikkati çekmektedir. Bu tarihten itibaren (2012) insidans ve prevalans rakamları hesaplanırken Sağlık Bakanlığı tarafından toplanılan hasta bazlı veriler kullanılmaktadır. Daha önceki yıllarda Türk Nefroloji Derneği nin topladığı merkez bazlı veriler kullanılmaktaydı. Veri toplama yöntemleri arasındaki değişikliğin insidans rakamlarında görülen düşüşün nedeni olabileceği düşünülmüştür. Nitekim insidans verisinin son 5 yılda yatay bir trend çizdiği görülmektedir yılı Türkiye nüfusu For the year 2016, the point prevalence of endstage renal disease needing renal replacement therapy (RRT) is found as 933 per million population in Turkey (including pediatric patients). For the year 2016, the incidence of RRT is found as 140 per million population in Turkey (including pediatric patients) (from new transplanted cases only the pre-emptive ones are included). A clear trend of increase was seen in the number of prevalent patients. However, the data from the last year might suggest beginning of a stable era. However, the trend in the number of incident patients is not as clear. Specifically, there is a remarkable reduction in incidence in the year Since this year (2012) incidence and prevalence calculations were done using patient based data collected by the Ministry of Health. In previous years, center based data collected by Turkish Society of Nephrology was used. We suggested that changes in data collection methods in the last years could be a major cause of this noticeable change in incidence numbers. In line with this suggestion in the last 5 years a sideways trend is observed in incidence data. Population of Turkey in 2016 is Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 5

14

15 HEMODİYALİZ HEMODIALYSIS

16

17 Hemodiyaliz İnsidansı Incidence of Hemodialysis TABLO yılı içinde ilk RRT olarak hemodiyalize (HD) başlayan insidan hastaların HD tipine göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident hemodialysis (HD) patients according to HD type in Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Hemofiltrasyon / Hemofiltration Evde HD / Home HD Tipi belli değil / Unknown type Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan ve 90 günden uzun süre izlenen insidan hastaların HD tipine göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of incident HD patients followed for longer than 90 days according to HD type in Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Hemofiltrasyon / Hemofiltration Evde HD / Home HD Tipi belli değil / Unknown type Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 9

18 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 3. Age and gender distribution of incident HD patients in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan ve 90 günden uzun süre izlenen insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 4. Age and gender distribution of incident HD patients followed for longer than 90 days in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

19 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı (73 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 5. Distribution of incident HD patients according to ESRD etiology in 2016 (according to the data obtained from 73 centers). Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 diabetes mellitus / Type 1 diabetes mellitus Tip 2 diabetes mellitus / Type 2 diabetes mellitus Hipertansiyon / Hypertension * Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair kuvvetli şüpheler vardır. * There are strong suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan diyabetik nefropatili insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı (73 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 6. Age and gender distribution of incident HD patients with diabetic nephropathy in 2016 (according to the data obtained from 73 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 11

20 Hemodiyaliz Hastalarında Diyaliz Öncesi Dönem Predialytic Period of Hemodialysis Patients TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların diyalize başlangıç durumlarına göre dağılımı (73 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 7. Distribution of incident HD patients according to the initial approach of RRT in 2016 (according to the data obtained from 73 centers). Acil / Urgent Programlı / Scheduled Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastalardan diyalize acil olarak başlanan hastaların başlangıç endikasyonlarına göre dağılımı. TABLE 8. Distribution of incident HD patients who have urgently started hemodialysis, according to dialysis indications in Hipervolemi / Hypervolemia Hiperkalemi / Hyperkalemia İnatçı bulantı-kusma / Persistent nausea-vomiting Kontrolsüz asidoz / Uncontrolled acidosis Üremik ensefalopati / Uremic encephalopathy Üremik perikardit / Uremic pericarditis Üremiye bağlı kanama diyatezi / Hemorrhagic diathesis Diğer / Other Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

21 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların diyalize başlangıç sırasındaki laboratuvar bulgularına göre dağılımı. TABLE 9. Distribution of incident HD patients according to the initial laboratory data in % % % % Toplam Total <4.0 mg/dl mg/dl mg/dl 10.0 mg/dl Serum kreatinin / Serum creatinine <3.5 gr/dl gr/dl gr/dl 4.5 gr/dl Serum albümin / Serum albumin <3.5 mmol/l mmol/l mmol/l 7.5 mmol/l Serum potasyum / Serum potassium <8.5 mg/dl mg/dl mg/dl 12.0 mg/dl Serum kalsiyum / Serum calcium <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl 7.5 mg/dl Serum fosfor / Serum phosphorus <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl 12.0 gr/dl Hemoglobin / Hemoglobin Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 13

22 Hemodiyaliz Prevalansı Prevalence of Hemodialysis TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının HD tipine göre dağılımı. TABLE 10. Distribution of prevalent HD patients according to HD type as of the end of Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Evde HD / Home HD Hemofiltrasyon / Hemofiltration Tipi belli değil / Unknown type Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 11. Age and gender distribution of prevalent HD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

23 TABLO yılı sonu itibarıyla evde diyaliz uygulanan prevalan HD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 12. Age and gender distribution of prevalent home HD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının etyolojik nedenlere göre dağılımı (73 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 13. Distribution of prevalent HD patients according to ESRD etiology as of the end of 2016 (according to the data obtained from 73 centers). Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 diabetes mellitus / Type 1 diabetes mellitus Tip 2 diabetes mellitus / Type 2 diabetes mellitus Hipertansiyon / Hypertension * Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Amiloidoz / Amyloidosis Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair kuvvetli şüpheler vardır. * There are strong suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 15

24 TABLO yılı sonu itibarıyla diyabetik nefropatili prevalan HD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı (73 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 14. Age and gender distribution of prevalent HD patients with diabetic nephropathy in 2016 (according to the data obtained from 73 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyaliz süresine göre dağılımı. TABLE 15. Distribution of prevalent HD patients according to duration of dialysis as of the end of yıl / years yıl / years yıl / years yıl / years >20 yıl / years Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

25 Hemodiyaliz Hastalarında Damar Erişim Yolu Vascular Access in Hemodialysis Patients TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların HD başlangıcındaki damar erişim yoluna göre dağılımı. TABLE 16. Distribution of incident HD patients according to the type of vascular access in AV fistül / AV fistula AV greft / AV graft Kalıcı (tünelli) kateter / Permanent (tunnelled) catheter Geçici (tünelsiz) kateter / Temporary (untunnelled) catheter Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının halen kullanılmakta olan damar erişim yoluna göre dağılımı. TABLE 17. Distribution of prevalent HD patients according to vascular access still being used as of the end of AV fistül / AV fistula AV greft / AV graft Kalıcı (tünelli) kateter / Permanent (tunnelled) catheter Geçici (tünelsiz) kateter / Temporary (untunnelled) catheter Toplam / Total TABLO yılı içinde geçici (tünelsiz) kateter yerleştirilen tüm HD hastalarının (insidan ve prevalan) kateter yerleştirme yerine göre dağılımı (73 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 18. Distribution of all HD patients (incident and prevalent) who inserted untunnelled catheter according to the place of the catheter in 2016 (according to the data obtained from 73 centers). İnternal juguler ven / Internal jugular vein Femoral ven / Femoral vein Eksternal juguler ven / External jugular vein Subklavian ven / Subclavian vein Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 17

26 Hemodiyaliz Hastalarında Diyaliz Reçetesi Dialysis Prescriptions in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının hemodiyalize giriş sıklığına göre dağılımı. TABLE 19. Distribution of prevalent HD patients according to HD frequency as of the end of Haftada 1 kez / Once weekly Haftada 2 kez / Twice weekly Haftada 3 kez / 3 times weekly >Haftada 3 kez / >3 times weekly Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kullanılan diyalizer tipine göre dağılımı. TABLE 20. Distribution of prevalent HD patients according to the dialyser type as of the end of Düşük akışlı / Low-flux Yüksek akışlı / High-flux Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyalizer yüzey alanına göre dağılımı. TABLE 21. Distribution of prevalent HD patients according to dialyser surface area as of the end of <1.0 m m m m >1.8 m Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

27 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kan akım hızına göre dağılımı. TABLE 22. Distribution of prevalent HD patients according to blood flow velocity as of the end of <200 ml/dk / ml/min ml/dk / ml/min ml/dk / ml/min >400 ml/dk / ml/min Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyalizat potasyum konsantrasyonuna göre dağılımı (70 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 23. Distribution of prevalent HD patients according to dialysate potassium concentration as of the end of 2016 (according to the data obtained from 70 centers). 1.0 mmol/l mmol/l mmol/l Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyalizat kalsiyum konsantrasyonuna göre dağılımı (70 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 24. Distribution of prevalent HD patients according to dialysate calcium concentration as of the end of 2016 (according to the data obtained from 70 centers) mmol/l mmol/l mmol/l Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 19

28 Hemodiyaliz Hastalarında Diyaliz Yeterliliği Dialysis Adequacy in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının Kt/V üre değerine göre dağılımı. TABLE 25. Distribution of prevalent HD patients according to Kt/V urea values as of the end of > Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Hipertansiyon Hypertension in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyaliz seansı öncesi hipertansiyon durumuna göre dağılımı (72 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 26. Distribution of prevalent HD patients according to hypertension status before the dialysis session as of the end of 2016 (according to the data obtained from 72 centers). İlaç yok, KB <140/90 mmhg / Untreated, BP <140/90 mmhg İlaç var, KB <140/90 mmhg / Treated, BP <140/90 mmhg İlaç yok, KB 140/90 mmhg / Untreated, BP 140/90 mmhg İlaç var, KB 140/90 mmhg / Treated, BP 140/90 mmhg Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında antihipertansif ilaç kullanımı. TABLE 27. Antihypertensive drug usage in prevalent HD patients as of the end of Kullanmayan / Not using ilaç / 1 drug ilaç / 2 drugs >2 ilaç / >2 drugs Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

29 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kullanılan antihipertansif ilaç türlerine göre dağılımı (72 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 28. Distribution of prevalent HD patients according to type of antihypertensive drugs as of the end of 2016 (according to the data obtained from 72 centers). Kalsiyum kanal blokeri / Calcium channel blocker Beta bloker / Beta blocker Diüretik / Diuretic ACE inhibitörü / ACE inhibitor Anjiotensin reseptör blokeri / Angiotensin receptor blocker Alfa bloker / Alpha blocker Diğer / Other Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Serum Albümin Düzeyi Serum Albumin Level in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum albümin düzeyine göre dağılımı. TABLE 29. Distribution of prevalent HD patients according to serum albumin level as of the end of <3.5 gr/dl gr/dl >4.0 gr/dl Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 21

30 Hemodiyaliz Hastalarında Anemi Anemia in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının hemoglobin düzeyine göre dağılımı (71 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 30. Distribution of prevalent HD patients according to hemoglobin level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 71 centers). <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl gr/dl gr/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum ferritin düzeyine göre dağılımı (71 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 31. Distribution of prevalent HD patients according to serum ferritin level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 71 centers). <100 ng/ml ng/ml ng/ml ng/ml ng/ml >1200 ng/ml Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

31 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının transferrin satürasyonu değerine göre dağılımı (71 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 32. Distribution of prevalent HD patients according to transferrin saturation as of the end of 2016 (according to the data obtained from 71 centers). <% 20 / <20% % / % % / % % 50 / 50% Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının ESA tedavisine göre dağılımı (71 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 33. Distribution of prevalent HD patients according to ESA therapy as of the end of 2016 (according to the data obtained from 71 centers). Halen ESA kullanıyor / Using ESA currently Daha önce ESA kullanmış, ancak halen kullanmıyor / Have received ESA before, but not using currently da hiç ESA kullanmamış / Never used ESA in Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının demir tedavisine göre dağılımı (72 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 34. Distribution of prevalent HD patients according to iron therapy as of the end of 2016 (according to the data obtained from 72 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral demir / Oral iron Parenteral demir / Parenteral iron Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 23

32 Hemodiyaliz Hastalarında Mineral-Kemik Metabolizması Mineral-Bone Metabolism in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum fosfor düzeyine göre dağılımı (72 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 35. Distribution of prevalent HD patients according to serum phosphorus level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 72 centers). <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl >7.5 mg/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum kalsiyum düzeyine göre dağılımı (70 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 36. Distribution of prevalent HD patients according to serum calcium level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 70 centers). <8.4 mg/dl mg/dl mg/dl >10.2 mg/dl Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

33 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum PTH düzeyine göre dağılımı (72 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 37. Distribution of prevalent HD patients according to serum PTH level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 72 centers). <150 pg/ml pg/ml pg/ml pg/ml >1000 pg/ml Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında fosfor bağlayıcı ilaç kullanımı (71 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 38. Phosphate binder agent usage in prevalent HD patients as of the end of 2016 (according to the data obtained from 71 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Kalsiyum asetat / Calcium acetate Sevelamer / Sevelamer Kalsiyum karbonat / Calcium carbonate Kalsiyum asetat + Sevelamer / Calcium acetate + Sevelamer Kalsiyum karbonat + Sevelamer / Ca carbonate + Sevelamer Alüminyum / Aluminum Diğer / Other Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 25

34 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında sekonder hiperparatiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar (72 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 39. Drugs using secondary hyperparathyroidism in prevalent HD patients as of the end of 2016 (according to the data obtained from 72 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral D vitamini / Oral vitamin D İntravenöz D vitamini / Intravenous vitamin D D vitamini analoğu / Vitamin D analog Kalsimimetik / Calcimimetics D vitamini + Kalsimimetik / Vitamin D + Calcimimetics D vit. analoğu + Kalsimimetik / Vit. D analog + Calcimimetics Toplam / Total TABLO yılı içinde paratiroidektomi yapılan prevalan HD hasta sayısı (73 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 40. Number of prevalent HD patients performed parathyroidectomy in 2016 (according to the data obtained from 73 centers). Paratiroidektomi yapılan / Parathyroidectomy performed 64 / Hemodiyaliz Hastalarında Viral Seroloji Viral Serology in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında hepatit serolojisi (72 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 41. Hepatitis serology in prevalent HD patients as of the end of 2016 (according to the data obtained from 72 centers). HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (+), Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

35 TABLO yılı sonu itibarıyla kronik HD hastalarında HIV serolojisi. TABLE 42. HIV serology in chronic HD patients as of the end of HIV (+) 56 / Hemodiyaliz ve Ölümler Hemodialysis and Deaths TABLO 43. Prevalan HD hastalarından 2016 yılında ölenlerin yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 43. Age and gender distribution of prevalent HD patients died in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılında ölen prevalan HD hastalarının ölüm nedenlerine göre dağılımı (73 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 44. Distribution of prevalent HD patients died in 2016, according to the cause of death (according to the data obtained from 73 centers). Kardiyovasküler / Cardiovascular Serebrovasküler / Cerebrovascular Malignite / Malignancy Enfeksiyon / Infection Akciğer yetmezliği / Pulmonary failure Gastrointestinal kanama / Gastrointestinal bleeding Karaciğer yetmezliği / Hepatic failure Diyalize girmeyi reddetme / Refusal of dialysis treatment Diğer / Other Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 27

36 Değerlendirme / Discussion Hemodiyaliz, ülkemizde en sık uygulanan RRT yöntemidir. Hemodiyalize yeni başlayan hasta sayısında geçen yıla göre azalma vardır. Prevalan hasta sayısında da geçen yıla göre hafif bir azalma olduğu dikkati çekmiştir. Evde HD uygulanan hasta sayısı halen 364 dür ve geçen yıla sayıda göre bir artış dikkati çekmektedir. Son dönem böbrek hastalığı etyolojisinde diabetes mellitus en sık rastlanan nedendir. Etyolojide yüksek oranda gözlenen hipertansiyonun primer mi, yoksa tespit edilmemiş başka bir nedene bağlı olarak gelişen renal yetersizliğe sekonder mi olduğu tartışmalıdır. Hastaları 90 ından fazlasında haftada 3 seans diyaliz tedavisi uygulanmaktadır. Veriler geçen yıla yakındır yılında rutin HD tedavisine yeni başlayan hastalarda damara ulaşım yolu olarak % 29.6 olguda tünelsiz (geçici), % 32.3 olguda tünelli (kalıcı) kateterizasyon, % 37.6 olguda ise AV fistül kullanılmıştır. Hastaların büyük kısmında HD başlangıcından itibaren fistül kullanılması olumlu bir durumdur. Ancak, bu oran geçen yıla göre belirgin şekilde düşmüştür yılı sonu itibarıyla düzenli HD hastalarında en sık kullanılan damara erişim yolu AV fistüldür (% 79.1). Takipte olan hastalarda kateter (tünelli ve tünelsiz) kullanım oranı % 19.4 dür. Takipteki hastalarda yüksek oranda AV fistül kullanımı ülkemizdeki HD tedavisi açısından olumlu ve istenilen bir bulgudur. Ancak, geçen yıllara göre fistül kullanım oranının azaldığı görülmektedir. Fistül kullanımının bir trend şeklinde azalmaya devam etmesi üzerinde durulması gereken bir durumdur. Bu, damar erişim yolu problemli olan diyabetik ve yaşlı hastaların artışına bağlı olabilir. Femoral kateter kullanımında artış da damar erişim yolu sorununun bir bulgusu olabilir. Ancak, bu durumun damar erişim yolu oluşturulması rutininde kalıcı bir yaklaşım değişimine yol açmasına engel olunmalıdır. Hemodialysis is the most commonly used RRT method in Turkey. Number of incident patients on HD was slightly decreased. There is a slight decrease in the number of prevalent patients compared to the previous year. It should be noted that the current number of home HD patients is 364 and an increase in comparison to last year is noteworthy. Diabetes mellitus is the most common etiology of end-stage renal disease, followed by hypertension. However, it is not clear whether this high rate of hypertension is linked to primary hypertensive nephrosclerosis or secondary hypertension, due to underlying kidney disease. The number of HD session per week is three times for more than 90% of the patients. This data is similar to previous year. Route of vascular access in HD patients newly started routine HD treatment in the year 2016 are untunnelled (temporary) catheterization by 29.6%, tunnelled (permanent) catheterization by 32.3% and AV fistula by 37.6%. AV fistula was used in most of the patients from the beginning of HD. However, a decrease in this ratio was noted. Main vascular access route in routine HD patients as of the end of 2016 is AV fistula by 79.1%. Catheter use rate (tunnelled or untunnelled) in patients under follow-up is found as 19.4%. High rate of AV fistula use in patients under follow-up is a positive and desired figure by means of hemodialysis treatment in our country. However, it should be noted that there is a slowly progressing downtrend in AV fistula use. This situation may be caused by the increase in the number of patients with vascular access problem such as diabetic and old patients. The increase in femoral catheterization can be another clue for this situation. However, this situation must not cause to a permanent change in the usual routine for vascular access creation. 28 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

37 Hemodiyaliz hastalarında hipertansiyon oranı % 40 bulunmuştur. Bu hastaların 1/3 den fazlasında kan basıncı kontrol altında değildir. Beslenme durumunun göstergelerinden biri olan serum albümin düzeyi HD hastalarını 90 ında 3.5 gr/dl nin üzerindedir. Hemodiyaliz hasta popülasyonumuzda aktif ESA kullanım oranı % 54 dür ve geçen yıla benzer seviyededir. Düzenli HD tedavisi gören hastalarda fosfat bağlayıcı seçiminde kalsiyum asetat ilk sırada yer almıştır, bunu sevelamer takip etmektedir Yeni HD hastalarını 66.4 ünde diyalize acil şartlarda başlanmaktadır. Geçen yıla göre belirgin artış dikkat çekmiştir ve bu oran takip edilmelidir. Böbrek hastalıklarının erken teşhisi, nefroloğa erken yönlendirme, hasta eğitimi gibi faktörlerle bu oran düşürülebilir. Yeni HD hastalarını 45 inde diyalize başlama sırasında kreatinin düzeyi 6 mg/dl veya üstündedir. Bu MDRD formülüne göre 50 yaşındaki beyaz ırktan bir erkek için yaklaşık 11 ml/dk/1.73m 2, kadın için ise 7 ml/dk/1.73m 2 lik bir GFH değerine tekabül etmektedir. Hastaları 91.7 sinde Kt/V üre değeri 1.2 nin üstündedir. Genel olarak diyalizin yeterli dozda yapıldığı söylenebilir. Hemodiyaliz hastalarındaki en sık rastlanan ölüm nedeni kardiyovasküler hastalıklardır (% 51). Bu durum renal ve kardiyovasküler patolojiler arasındaki ilişkinin bir sonucu olarak kabul edilebilir. Bunu serebrovasküler hastalıklar, maligniteler ve enfeksiyonlar izlemektedir. Registry verilerinin yıllar içindeki değişimi incelenirken, trend oluşturan değişimlerin dikkate alınması daha doğru olabilir. Gerçek bir değişimle ilişkili olmayan yıllık oynaklıklar; veri toplama yöntemi, merkez özellikleri ve veri setinin özelliği gibi birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. The rate of hypertension among HD patients is found as 40%. Blood pressure is not under control in more than 1/3 of these patients. Serum albumin level, which is an indicator of nutritional status, is over 3.5 g/dl in 90% of HD patients. The active ESA usage rate in our HD patient population is 54% and similar to the data of previous year. Calcium acetate is the most common phosphate binding agent, followed by sevelamer in routine HD patients. In 66.4% of patients, HD has been started urgently. This rate is higher than previous year. This data must be followed-up carefully. Early diagnosis of renal diseases, referring patients to a nephrologist in an early phase and patient training may lead to decrease in this rate. Serum creatinine level is 6 mg/dl in approximately 45% of the incident HD patients. According to MDRD formula, this number corresponds to approximately 11 ml/min/1.73 m 2 GFR for a 50 years old white male and to 7 ml/min/1.73 m 2 for a same age female. Kt/V urea was over 1.2 i91.7 of the patients. Dialysis dose was adequate in the majority of the HD patients. With a rate of 51%, cardiovascular diseases are the most common death causes in HD patients. This finding might be considered as a result of close relationship between renal and cardiovascular pathologies. Cerebrovascular diseases, malignancies and infections are the following causes. During the evaluation of registry data, it would be more appropriate to look at the trends rather than yearly changes. Yearly volatility in data that is not associated with real changes can be caused by many different factors such as; data collection methods, factors related to data center and factors related to data set. Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 29

38

39 PERİTON DİYALİZİ PERITONEAL DIALYSIS

40

41 Periton Diyalizi İnsidansı Incidence of Peritoneal Dialysis TABLO yılı içinde ilk RRT olarak periton diyalizine (PD) başlayan insidan hasta sayısı. TABLE 1. Number of incident peritoneal dialysis (PD) patients in SAPD / CAPD APD / APD Toplam / Total * Baxter ve Fresenius Medical Care verilerine göre. * According to the data from Baxter and Fresenius Medical Care. TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne (SAPD/APD) başlayan insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 2. Age and gender distribution of incident PD (CAPD/APD) patients in 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 33

42 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne başlayan insidan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 3. Distribution of incident PD patients according to ESRD etiology in 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 diabetes mellitus / Type 1 diabetes mellitus Tip 2 diabetes mellitus / Type 2 diabetes mellitus Hipertansiyon / Hypertension * Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Amiloidoz / Amyloidosis Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair kuvvetli şüpheler vardır. * There are strong suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne başlayan diyabetik nefropatili insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 4. Age and gender distribution of incident PD patients with diabetic nephropathy in 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

43 TABLO yılı içinde PD ne başlayan insidan hastaların kateter yerleştirme yöntemine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 5. Distribution of incident PD patients according to catheter placement method in 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Açık cerrahi / Surgical Laparoskopi / Laparoscopy Tenckhoff trokar / Tenckhoff trochar Kılavuz tel (Seldinger) / Guide wire (Seldinger) Toplam / Total Periton Diyalizi Prevalansı Prevalence of Peritoneal Dialysis TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının PD tipine göre dağılımı. TABLE 6. Distribution of prevalent PD patients according to PD type as of the end of SAPD / CAPD APD / APD Toplam / Total * Baxter ve Fresenius Medical Care verilerine göre. * According to the data from Baxter and Fresenius Medical Care. NOT: T.C. Sağlık Bakanlığı Transplantasyon, Diyaliz ve İzlem Sistemleri (TDİS) verilerine göre 2016 yılı sonu itibarıyla prevalan PD hasta sayısı dir (SAPD: 1.853, APD: 674). Bazı merkezlerin ve/veya hastaların TDİS e kayıtlı olmama olasılığı vardır. NOTE: According to the data from the Transplantation, Dialysis and Monitoring System of the Ministry of Health, the number of prevalent PD patients is (CAPD: 1.853, APD 674) by the end of Some centers and/or patients may not be registered in the system. Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 35

44 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 7. Age and gender distribution of prevalent PD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının etyolojik nedenlere göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 8. Distribution of prevalent PD patients according to ESRD etiology as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Hipertansiyon / Hypertension * Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 diabetes mellitus / Type 1 diabetes mellitus Tip 2 diabetes mellitus / Type 2 diabetes mellitus Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Amiloidoz / Amyloidosis Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair kuvvetli şüpheler vardır. * There are strong suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. 36 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

45 TABLO yılı sonu itibarıyla diyabetik nefropatili prevalan PD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 9. Age and gender distribution of prevalent PD patients with diabetic nephropathy in 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının diyaliz süresine göre dağılımı. TABLE 10. Distribution of prevalent PD patients according to dialysis duration as of the end of yıl / years yıl / years yıl / years yıl / years >20 yıl / years Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Diyalizat Dialysate in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının kullanılan diyalizat türüne (konvansiyonel veya nötral ph lı solüsyon) göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 11. Distribution of prevalent PD patients according to dialysate type (conventional or neutralph solution) as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Konvansiyonel solüsyon / Conventional solution Nötral ph lı solüsyon / Neutral-pH solution Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 37

46 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının ikodekstrinli solüsyon kullanımına göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 12. Distribution of prevalent PD patients according icodextrin solution usage as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). İkodekstrin kullananlar / Using icodextrin İkodekstrin kullanmayanlar / Not using icodextrin Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Diyaliz Yeterliliği Dialysis Adequacy in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının periton membran geçirgenliğine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 13. Distribution of prevalent PD patients according to peritoneal membrane permeability as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Düşük / Low Düşük-orta / Low-average Yüksek-orta / High-average Yüksek / High Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının Kt/V üre değerine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 14. Distribution of prevalent PD patients according to Kt/V urea values as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). < > Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

47 Periton Diyalizi Hastalarında Hipertansiyon Hypertension in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının hipertansiyon durumuna göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 15. Distribution of prevalent PD patients according to hypertension status as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). İlaç yok, KB <140/90 mmhg / Untreated, BP <140/90 mmhg İlaç var, KB <140/90 mmhg / Treated, BP <140/90 mmhg İlaç yok, KB 140/90 mmhg / Untreated, BP 140/90 mmhg İlaç var, KB 140/90 mmhg / Treated, BP 140/90 mmhg Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında antihipertansif ilaç kullanımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 16. Antihypertensive drug usage in prevalent PD patients as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Kullanmayan / Not using ilaç / 1 drug ilaç / 2 drugs >2 ilaç / >2 drugs Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 39

48 TABLO sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının kullanılan antihipertansif ilaç türlerine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 17. Distribution of prevalent PD patients according to type of antihypertensive drugs as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Diüretik / Diuretic Kalsiyum kanal blokeri / Calcium channel blocker Beta bloker / Beta blocker Alfa bloker / Alpha blocker ACE inhibitörü / ACE inhibitor Anjiotensin reseptör blokeri / Angiotensin receptor blocker Diğer / Other Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Serum Albümin Düzeyi Serum Albumin Level in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum albümin düzeyine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 18. Distribution of prevalent PD patients according to serum albumin level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). <3.5 gr/dl gr/dl >4.0 gr/dl Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

49 Periton Diyalizi Hastalarında Anemi Anemia in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının hemoglobin düzeyine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 19. Distribution of prevalent PD patients according to hemoglobin level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl gr/dl gr/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum ferritin düzeyine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 20. Distribution of prevalent PD patients according to serum ferritin level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). <100 ng/ml ng/ml ng/ml ng/ml ng/ml >1200 ng/ml Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 41

50 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının transferrin satürasyonu değerine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 21. Distribution of prevalent PD patients according to transferrin saturation as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). <% 20 / <20% % / % % / % % 50 / 50% Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının ESA tedavisine göre dağılımı (26 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 22. Distribution of prevalent PD patients according to ESA therapy as of the end of 2016 (according to the data obtained from 26 centers). Halen ESA kullanıyor / Using ESA currently Daha önce ESA kullanmış, ancak halen kullanmıyor / Have received ESA before, but not using currently da hiç ESA kullanmamış / Never used ESA in Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının demir tedavisine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 23. Distribution of prevalent PD patients according to iron therapy as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral demir / Oral iron Parenteral demir / Parenteral iron Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

51 Periton Diyalizi Hastalarında Mineral-Kemik Metabolizması Mineral-Bone Metabolism in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum fosfor düzeyine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 24. Distribution of prevalent PD patients according to serum phosphorus level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl >7.5 mg/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum kalsiyum düzeyine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 25. Distribution of prevalent PD patients according to serum calcium level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). <8.4 mg/dl mg/dl mg/dl >10.2 mg/dl Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 43

52 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum PTH düzeyine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 26. Distribution of prevalent PD patients according to serum PTH level as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). <150 pg/ml pg/ml pg/ml pg/ml >1000 pg/ml Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında fosfor bağlayıcı ajan kullanımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 27. Phosphorus binding agent usage in prevalent PD patients as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Kalsiyum asetat / Calcium acetate Sevelamer / Sevelamer Kalsiyum karbonat / Calcium carbonate Alüminyum / Aluminum Kalsiyum asetat + Sevelamer / Calcium acetate + Sevelamer Kalsiyum karbonat + Sevelamer / Ca carbonate + Sevelamer Diğer / Other Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

53 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında sekonder hiperparatiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 28. Drugs using secondary hyperparathyroidism in prevalent PD patients as of the end of 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral D vitamini / Oral vitamin D İntravenöz D vitamini / Intravenous vitamin D D vitamini analoğu / Vitamin D analog Kalsimimetik / Calcimimetics D vitamini + Kalsimimetik / Vitamin D + Calcimimetics D vit. analoğu + Kalsimimetik / Vit. D analog + Calcimimetics Toplam / Total TABLO yılı içinde paratiroidektomi yapılan prevalan PD hasta sayısı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 29. Number of prevalent PD patients performed parathyroidectomy in 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Paratiroidektomi yapılan / Parathyroidectomy performed 12 / Periton Diyalizi Hastalarında Viral Seroloji Viral Serology in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında hepatit serolojisi. TABLE 30. Hepatitis serology in prevalent PD patients as of the end of HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (+), Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 45

54 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında HIV serolojisi. TABLE 31. HIV serology in prevalent PD patients as of the end of HIV (+) HIV (-) Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Komplikasyonlar Complications in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılında prevalan PD hastalarında peritonit sıklığı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 32. Peritonitis rate in prevalent PD patients in 2016 (according to the data obtained from 27 centers). Atak/hasta/yıl Episode/patient/year Peritonit sıklığı / Peritonitis rate 0.22 TABLO yılında prevalan PD hastalarında peritonit dışındaki komplikasyonlar (toplam 919 hastadan elde edilen verilere göre). TABLE 33. Complications in prevalent PD patients other than peritonitis in 2016 (according to the data obtained from total 919 patients). Obezite (VKİ >30 kg/m 2 ) / Obesity (BMI >30 kg/m 2 ) Fıtık / Hernia Ultrafiltrasyon yetersizliği / Ultrafiltration failure Diyaliz yetersizliği / Inadequate dialysis Diyalizat kaçağı / Dialysate leakage Drenaj bozukluğu / Drainage problem Malnütrisyon / Malnutrition National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

55 Periton Diyalizi ve Tedaviden Ayrılma Peritoneal Dialysis and Drop-out TABLO yılında prevalan PD hastalarında HD e transfer nedenlerinin dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 34. Distribution of causes of transfer to HD in prevalent PD patients in 2016 (according to the data obtained from 27 centers). PD ilişkili enfeksiyon / PD-related infection Diyaliz ve/veya UF yetersizliği / Dialysis and/or UF failure Mekanik komplikasyonlar / Mechanical complications Hasta tercihi / Patient preference Diğer / Other Toplam / Total Periton Diyalizi ve Ölümler Peritoneal Dialysis and Deaths TABLO 35. Prevalan PD hastalarından 2016 yılında ölenlerin yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 35. Age and gender distribution of prevalent PD patients died in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 47

56 TABLO yılında ölen prevalan PD hastalarının ölüm nedenlerine göre dağılımı (27 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 36. Distribution of prevalent PD patients died in 2016 according to the cause of death (according to the data obtained from 27 centers). Kardiyovasküler / Cardiovascular Serebrovasküler / Cerebrovascular Enfeksiyon / Infection Malignite / Malignancy Gastrointestinal kanama / Gastrointestinal bleeding Diğer / Other Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

57 Değerlendirme / Discussion Periton diyalizi hasta sayısında 2008 yılındaki zirve noktasından sonra devam eden azalma (geçen sene 3.909) dikkat çekmektedir. Bu konuda net bir trend oluştuğu gözlenmektedir. USDRS verisine göre dünya genelinde de diyaliz tercihi HD lehine görülmektedir. Ancak, ülkemizin PD oranı yönünden ortalar sıralardan az kullanan ülkelere yaklaştığı görülmektedir. Periton diyalizindeki azalmanın birden çok faktöre bağlı olduğu düşünülmektedir. Yeni hasta alımının ciddi olarak artmamasının (önceki 995, bu yıl 1.020) yanı sıra yüksek tedaviden ayrılma oranları da etkili olmaktadır. Ayrıca, PD hastalarına HD hastalarına göre daha yüksek oranda nakil yapıldığı dikkati çekmiştir; ancak, bu mutlak rakam olarak (185 hasta) fazla yüksek değildir (% 3.3 e karşı % 4.7) Hemodiyalize geçişte, PD ilişkili enfeksiyonlar ve diyaliz ve UF yetersizliği en önemli nedenler olarak öne çıkmaktadır. Periton diyalizinde hipoalbüminemili hasta oranı HD dekinden daha yüksektir (PD'de % 30.1, HD de % 10.1). Periton diyalizi hastalarında enfeksiyon dışı sorunların başında obezite ve fıtık gelmektedir. Periton diyalizi hasta popülasyonumuzda ESA kullanım oranı % 43.5 dir. HD (% 54.0) ile karşılaştırıldığında ESA kullanımı daha azdır. Düzenli PD tedavisi gören hastalarda fosfat bağlayıcı seçiminde kalsiyum asetat en sık kullanılan preparattır. PD hastalarının çoğunda D vitamini oral yoldan kullanılmaktadır. Periton diyalizi hastalarında en önemli ölüm nedeni kardiyovasküler hastalıklar olup, bunu serebrovasküler hastalıklar ve enfeksiyonlar izlemektedir. Total number of PD patients is decreased compared to the last year (3.909). Following the peak that occurred in the year 2008, there is clear downtrend. According to USRDS data, HD is the more common dialysis type worldwide. However, our country is moving to low PD using part from the middle region. The etiology of decreasing PD rate seems to be multifactorial. There is no any significant increase in new recruited patients (last year it was 995, this year 1.020), moreover drop-out rate is high. Additionally, higher rate of Tx is noted among PD patients compared to HD patients (4.7% vs 3.3% respectively); however, the absolute number (185) of those patients is relatively low. PD-related infections seems to be the most important factor for switching to HD, this is followed by dialysis and/or UF failure. The rate of patients with hypoalbuminemia is higher in PD compared to HD patients (PD: 30.1%, HD: 10.1%). The most common non-infectious complications in PD patients are obesity and hernia. The rate of ESA usage in our PD patients is 43.5% and this ratio is lower than that of HD patients (54.0%). Calcium acetate is the most common phosphate binding agent in routine PD patients. Vitamin D is used orally in most of the PD patients. Cardiovascular diseases are the most common death causes among PD patients and followed by cerebrovascular diseases and infections. Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 49

58

59 BÖBREK TRANSPLANTASYONU KIDNEY TRANSPLANTATION

60

61 Transplantasyon İnsidansı Incidence of Transplantation TABLO yılı içinde ilk RRT olarak böbrek transplantasyonu (BTx) yapılan hastaların (pre-emptif) donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident kidney transplantation (KTx) patients (pre-emptive) according to donor source in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of KTx patients according to donor source in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 3. Age and gender distribution of KTx patients in Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 53

62 TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların yaş ve donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 4. Distribution of KTx patients according to age and donor source in Yaş / Age Canlı / Living Kadavra / Deceased Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı (23 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 5. Distribution of KTx patients according to ESRD etiology in 2016 (according to the data obtained from 23 centers). Hipertansiyon / Hypertension * Diabetes mellitus / Diabetes mellitus Tip 1 diabetes mellitus / Type 1 diabetes mellitus Tip 2 diabetes mellitus / Type 2 diabetes mellitus Glomerülonefrit / Glomerulonephritis Polikistik böbrek hastalıkları / Polycystic kidney diseases Amiloidoz / Amyloidosis Tübülointerstisyel nefrit / Tubulointerstitial nephritis Obstrüktif nefropati / Obstructive nephropathy Renal vasküler hastalık / Renal vascular disease Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total * Hipertansiyonun primer değil, kronik böbrek yetmezliğine bağlı oluşan sekonder hipertansiyon olduğuna dair şüpheler vardır. * There are suspects that hypertension mentioned here is not primary but secondary which has occurred due to chronic renal failure. 54 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

63 TABLO yılında BTx yapılan hastaların Tx öncesi RRT'ne göre dağılımı. TABLE 6. Distribution of new KTx patients according to pretx RRT in Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton diyalizi / Peritoneal dialysis Transplantasyon / Transplantation Pre-emptif Tx / Pre-emptive Tx Canlı / Living Kadavra / Deceased Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılı içinde canlı vericiden yapılan BTx lerin vericilere göre dağılımı. TABLE 7. Distribution KTx from living donors according to donors in dereceden akraba / First-degree related dereceden akraba / Second-degree related dereceden akraba / Third-degree related dereceden akraba / Fourth-degree related Eş / Spouse Akraba dışı / Unrelated Çapraz nakil / Paired kidney exchange Toplam / Total TABLO yılı içinde canlı vericiden BTx yapılan hastalarda doku uyumu. TABLE 8. HLA matching in KTx patients from living donor in HLA uyumu olmayan (6 MM) BTx / KTx with no HLA matching 1 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 1 HLA antigen matching 2-5 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 2-5 HLA antigen matching 6 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 6 HLA antigen matching Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 55

64 TABLO yılı içinde kadavra vericiden BTx yapılan hastalarda doku uyumu. TABLE 9. HLA matching in KTx patients from deceased donor in HLA uyumu olmayan (6 MM) BTx / KTx with no HLA matching 1 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 1 HLA antigen matching 2-5 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 2-5 HLA antigen matching 6 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 6 HLA antigen matching Toplam / Total TABLO yılı içinde desensitizasyon protokolü uygulanarak BTx yapılan hasta sayısı (23 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 10. Number of KTx patients applying desensitization protocol in 2016 (according to the data obtained from 23 centers). Desensitizasyon uygulanan / Desensitization applied 36 / Transplantasyon Hastalarında Hepatit Hepatitis in Transplantation Patients TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların hepatit serolojisine göre dağılımı. TABLE 11. Distribution of KTx patients according to hepatitis serology in HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (+), Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

65 Transplantasyon Hastalarında Greft Fonksiyonu Graft Function in Transplantation Patients TABLO yılı içinde BTx yapılan hastalarda gecikmiş greft fonksiyonu (BTx sonrası diyaliz gereksinimi). TABLE 12. Delayed graft function (post-ktx dialysis need) in KTx patients transplanted in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor 91 / Kadavra vericiden BTx / KTx from cadaveric donor 124 / Toplam / Total 215 / TABLO yılı içinde BTx yapılan hastalarda ilk 6 ayda akut rejeksiyon görülme oranı (23 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 13. Rate of acute rejection in first 6 months in KTx patients transplanted in 2016 (according to the data obtained from 23 centers). Canlı vericiden BTx / KTx from living donor 33 / Kadavra vericiden BTx / KTx from cadaveric donor 34 / Toplam / Total 110 / Transplantasyon Hastalarında Prognoz Prognosis in Transplantation Patients TABLO yılı içinde BTx yapılan tüm hastalarda 2016 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 14. Distribution of all KTx patients transplanted in 2016 according to final situation as of the end of Fonksiyonel greftle izlenen / Followed with functioning graft Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 57

66 TABLO yılı içinde canlı vericiden BTx yapılan hastalarda 2016 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 15. Distribution of KTx patients from living donor in 2016 according to final situation as of the end of Fonksiyonel greftle izlenen / Followed with functioning graft Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total TABLO yılı içinde kadavra vericiden BTx yapılan hastalarda 2016 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 16. Distribution of KTx patients from deceased donor in 2016 according to final situation as of the end of Fonksiyonel greftle izlenen / Followed with functioning graft Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total Transplantasyon Hastalarında Ölümler Deaths in Transplantation Patients TABLO yılında BTx yapılan hastalardan 2016 yılında ölenlerin donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 17. Distribution of new KTx patients died in 2016 according to donor type. n Ölüm Oranı (%) Death Rate (%) Canlı vericiden BTx / KTx from living donor 47/ Kadavra vericiden BTx / KTx from cadaveric donor 65/ Toplam / Total 112/ National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

67 TABLO yılında BTx yapılan hastalardan 2016 yılında ölenlerin yaş ve cinsiyete göre dağılımı. TABLE 18. Distribution of new KTx patients died in 2016 according to age and gender. Yaş / Age Erkek / Male Kadın / Female Toplam / Total Toplam / Total TABLO yılında ölen BTx li hastaların ölüm nedenlerine göre dağılımı (23 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 19. Distribution of KTx patients died in 2016 according to cause of death (according to the data obtained from 23 centers). Enfeksiyon / Infection Kardiyovasküler / Cardiovascular Malignite / Malignancy Serebrovasküler / Cerebrovascular Akciğer yetmezliği / Pulmonary failure Gastrointestinal kanama / Gastrointestinal bleeding Diğer / Other Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 59

68 Transplantasyon Prevalansı Prevalence of Transplantation TABLO yılı sonu itibarıyla fonksiyonel greftle izlenmekte olan BTx hastaların donör kaynağına göre dağılımı (23 merkezden elde edilen verilere göre). TABLE 20. Distribution of KTx patients with functioning graft according to donor source as of the end of 2016 (according to the data obtained from 23 centers). Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

69 Değerlendirme / Discussion Değerlendirme, insidan olgular için Sağlık Bakanlığı tarafından sağlanan verilere göre yapılmıştır yılında toplam 3416 nakil yapılmıştır. Toplam nakil sayısında geçen yıla göre % 6.6 civarında bir artış dikkati çekmektedir. Son 4 yıllık bir plato döneminden sonra iki yıldır dikkat çeken bu artışın devam edip etmeyeceği gözlenmelidir. Kadavra vericiden nakil oranı % 22.8 dir. Bir önceki yıl bu ora 20.9 idi. Kadaverik nakil oranında halen maalesef belirgin bir artış olmadığı görülmektedir. Geçen yıl % 31.6 olan pre-emptif nakil oranı bu yıl daha da artarak % 34.6 ya çıkmıştır. Bu yüksek oran dikkat çekicidir. Bu yüksek oran naklin doğru zamanda yapılıp yapılmadığı konusunda bazı endişelere yol açmaktadır yılında canlıdan yapılan BTx leri 37.5 i akraba dışı vericilerden yapılmış olup, bu oldukça yüksek bir orandır. Çapraz nakil ise % 4.7 oranında yapılmıştır. Birinci yıl özellikle kadaverik vericili nakillerde yüksek ölüm ve graft kaybı oranı önemli bir sorun olarak görülmektedir ve yakından izlenmelidir. Enfeksiyonların en önemli ölüm nedeni olduğu saptanmıştır yılında yapılan böbrek Tx sayısı, artışa rağmen ihtiyacın altındadır. En önemli potansiyel kaynak olan kadavra vericilerde istenilen artışın olmaması ve düşük oranların devamlılık göstermesi düşündürücüdür. Etkinlik-maliyet açısından en uygun tedavi olan böbrek transplantasyonunun arttırılması hastalarımızın sağlığı ve ülke ekonomisi açısından çok önemlidir. Kadaverik nakil oranının artması için makro düzeyde (Sağlık Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu ve devletin diğer ilgili kurumlarında) uygulamayı özendirici düzenlemeler yapılması gereklidir. This report is compiled through the data provided by the Ministry of Health for incident patients. Number of kidney Tx performed in 2016 is An increase of 6.6% in total Tx number is striking. Following a consolidation phase of 4 years, an increase in the last 2 years was observed and this data should be tracked carefully to confirm a trend. The rate of deceased donation is 22.8%, previous year this rate was 20.9%. Unfortunately, there is no any significant increase in cadaveric transplantation rate. The rate of pre-emptive transplantation is even higher this year compared to that of the last year (31.6% vs. 34.6%). Those high numbers raises some concerns about the correct timing of transplantation. Living transplantation from unrelated donors was performed in a high number of patients (37.5%). Paired kidney exchange was done 4.7%. High death rate and graft loss at the end of the first year, especially in cadaveric Tx is an important problem and must be carefully observed. It is found that the most common causes of death are infections. Kidney Tx rate in 2016 is still lower than needed. The number of deceased donation, which is the most important source, is still low and show a consolidation this is an important problem. Kidney Tx, is the best RRT method with regard to the cost-effectiveness, it is very important for well-being of our patients and the economy of our country. Macro scale (involving Ministry of Health, Social Security Agency and other related government departments) planning is important to increase cadaveric Tx rate. Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 61

70 Kadavra vericiyi tespit eden, uygun takibini yapan merkeze ve sağlık ekibine performans katkısı sağlanabilir. Ayrıca, kadavra vericilerinin yakınlarına devlet tarafından çeşitli avantajlar sunulabilir. Health staff who diagnose brain death and make the appropriate management could be rewarded. In addition, government may provide some advantages to the relatives of deceased donors. 62 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

71 PEDİATRİK HEMODİYALİZ PEDIATRIC HEMODIALYSIS

72

73 Akut Hemodiyaliz Acute Hemodialysis 15 merkezden elde edilen verilere göre, 2016 yılında 177 çocuk hastaya akut hemodiyaliz (HD) uygulanmıştır. In 2016 acute hemodialysis (HD) was performed in 177 pediatric patients, according to the data from responding 15 centers. TABLO yılı içinde akut HD uygulanan hastaların kateter yerleştirme yerine göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of patients performed acute HD in 2016, according to the place of the catheter. İnternal juguler ven / Internal jugular vein Femoral ven / Femoral vein Subklavian ven / Subclavian vein Eksternal juguler ven / External jugular vein Toplam / Total Kronik Hemodiyaliz İnsidansı Incidence of Chronic Hemodialysis TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların HD tipine göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of incident HD patients according to HD type in Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Evde HD / Home HD Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 65

74 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 3. Age and gender distribution of incident HD patients in Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD'e başlayan insidan hastaların etyolojiye göre dağılımı. TABLE 4. Distribution of incident HD patients according to ESRD etiology in Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) Kistik böbrek hastalığı / Cystic kidney disease Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Taş hastalığı / Nephrolithiasis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

75 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların diyalize başlangıç durumlarına göre dağılımı. TABLE 5. Distribution of incident HD patients according to the initial approach of RRT in Acil / Urgent Programlı / Scheduled Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastalardan diyalize acil olarak başlanan hastaların başlangıç endikasyonlarına göre dağılımı. TABLE 6. Distribution of incident HD patients who have urgently started dialysis, according to dialysis indications in Hipervolemi / Hypervolemia Hiperkalemi / Hyperkalemia Üremiye bağlı kanama diyatezi / Hemorrhagic diathesis Kontrolsüz asidoz / Uncontrolled acidosis Üremik ensefalopati / Uremic encephalopathy İnatçı bulantı-kusma / Persistent nausea-vomiting Üremik perikardit / Uremic pericarditis Diğer / Other Toplam / Total Hemodiyaliz Prevalansı Prevalence of Hemodialysis TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının HD tipine göre dağılımı. TABLE 7. Distribution of prevalent HD patients according to HD type as of the end of Merkezde standart HD / Standard HD in center Hemodiyafiltrasyon / Hemodiafiltration Evde HD / Home HD Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 67

76 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 8. Age and gender distribution of prevalent HD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının etyolojik nedenlere göre dağılımı. TABLE 9. Distribution of prevalent HD patients according to ESRD etiology as of the end of VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) Taş hastalığı / Nephrolithiasis Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Sekonder glomerülonefrit / Secondary glomerulonephritis Kistik böbrek hastalığı / Cystic kidney disease Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

77 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının diyaliz süresine göre dağılımı. TABLE 10. Distribution of prevalent HD patients according to dialysis duration as of the end of ay / months >6-12 ay / months >12-24 ay / months >24-60 ay / months >60 ay / months Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Damar Erişim Yolu Vascular Access in Hemodialysis Patients TABLO yılı içinde ilk RRT olarak HD e başlayan insidan hastaların HD başlangıcındaki damar erişim yoluna göre dağılımı. TABLE 11. Distribution of incident HD patients according to the type of vascular access in AV fistül / AV fistula Kalıcı (tünelli) kateter / Permanent (tunnelled) catheter Geçici (tünelsiz) kateter / Temporary (untunnelled) catheter Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının halen kullanılmakta olan damar erişim yoluna göre dağılımı. TABLE 12. Distribution of prevalent HD patients according to vascular access still being used as of the end of AV fistül / AV fistula AV greft / AV graft Kalıcı (tünelli) kateter / Permanent (tunnelled) catheter Geçici (tünelsiz) kateter / Temporary (untunnelled) catheter Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 69

78 TABLO yılı içinde geçici (tünelsiz) kateter yerleştirilen tüm HD hastalarının (insidan ve prevalan) kateter yerleştirme yerine göre dağılımı. TABLE 13. Distribution of all HD patients (incident and prevalent) who inserted temporary (untunnelled) catheter according to the place of the catheter in İnternal juguler ven / Internal jugular vein Femoral ven / Femoral vein Eksternal juguler ven / External jugular vein Subklavian ven / Subclavian vein Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Diyaliz Reçetesi Dialysis Prescriptions in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının hemodiyalize giriş sıklığına göre dağılımı. TABLE 14. Distribution of prevalent HD patients according to HD frequency as of the end of Haftada 1 kez / Once weekly Haftada 2 kez / Twice weekly Haftada 3 kez / 3 times weekly >Haftada 3 kez / >3 times weekly Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kullanılan diyalizer tipine göre dağılımı. TABLE 15. Distribution of prevalent HD patients according to the dialyser type as of the end of Düşük akışlı / Low-flux Yüksek akışlı / High-flux Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

79 Hemodiyaliz Hastalarında Antihipertansif İlaç Kullanımı Antihypertensive Drug Usage in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında antihipertansif ilaç kullanımı. TABLE 16. Antihypertensive drug usage in prevalent HD patients as of the end of Kullanmayan / Not using ilaç / 1 drug ilaç / 2 drugs ilaç / 3 drugs >3 ilaç / >3 drugs Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Serum Albümin Düzeyi Serum Albumin Level in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum albümin düzeyine göre dağılımı. TABLE 17. Distribution of prevalent HD patients according to serum albumin level as of the end of <3.5 gr/dl gr/dl >4.0 gr/dl Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 71

80 Hemodiyaliz Hastalarında Büyüme Geriliği Growth Retardation in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında büyüme geriliği. TABLE 18. Growth retardation in prevalent HD patients as of the end of Büyüme geriliği var / Growth retardation present Büyüme geriliği yok / Growth retardation absent Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Anemi Anemia in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının hemoglobin düzeyine göre dağılımı. TABLE 19. Distribution of prevalent HD patients according to hemoglobin level as of the end of <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl >12.0 gr/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının ESA tedavisine göre dağılımı. TABLE 20. Distribution of prevalent HD patients according to ESA therapy as of the end of Halen ESA kullanıyor / Using ESA currently Daha önce ESA kullanmış, ancak halen kullanmıyor / Have received ESA before, but not using currently da hiç ESA kullanmamış / Never used ESA in Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

81 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının demir tedavisine göre dağılımı. TABLE 21. Distribution of prevalent HD patients according to iron therapy as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral demir / Oral iron Parenteral demir / Parenteral iron Toplam / Total Hemodiyaliz Hastalarında Mineral-Kemik Metabolizması Mineral-Bone Metabolism in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının serum fosfor düzeyine göre dağılımı. TABLE 22. Distribution of prevalent HD patients according to serum phosphorus level as of the end of <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl >9.0 mg/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarının kalsiyum x fosfor değerine göre dağılımı. TABLE 23. Distribution of prevalent HD patients according to calcium x phosphorus product as of the end of <55 mg 2 /dl mg 2 /dl >70 mg 2 /dl Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 73

82 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında fosfor bağlayıcı ilaç kullanımı. TABLE 24. Phosphorus binding agent usage in prevalent HD patients as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Kalsiyum asetat / Calcium acetate Sevelamer / Sevelamer Kalsiyum karbonat / Calcium carbonate Kalsiyum asetat + Sevelamer / Calcium acetate + Sevelamer Kalsiyum karbonat + Sevelamer / Ca carbonate + Sevelamer Diğer / Other Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında sekonder hiperparatiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar. TABLE 25. Drugs using secondary hyperparathyroidism in prevalent HD patients as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral D vitamini / Oral vitamin D İntravenöz D vitamini / Intravenous vitamin D D vitamini analoğu / Vitamin D analog D vitamini + Kalsimimetik / Vitamin D + Calcimimetics Toplam / Total TABLO yılı içinde paratiroidektomi yapılan prevalan HD hasta sayısı. TABLE 26. Number of prevalent HD patients performed parathyroidectomy in Paratiroidektomi yapılan / Parathyroidectomy performed 2 / National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

83 Hemodiyaliz Hastalarında Hepatit Serolojisi Hepatitis Serology in Hemodialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan HD hastalarında hepatit serolojisi. TABLE 27. Hepatitis serology in prevalent HD patients as of the end of HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (+), Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 75

84 Değerlendirme / Discussion 15 merkezden elde edilen verilere göre 2016 yılında 177 çocuğa akut HD uygulanmıştır. Çocuk hastaları 52.3 ü diyalize acil koşullarda başlamaktadır. Bu oranda geçmiş yıllara göre bir artış gözlenmektedir. Çocuk hastalarda SDBH etyolojisinde en sık görülen nedenler primer glomerülonefrit, VUR ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve nörojenik mesanedir. Kronik HD uygulanan çocuk hastalarda damar erişim yolu olarak yüksek oranda kateter (tünelli ve tünelsiz) kullanımı istenmeyen bir durumdur (% 63.7). Kateter kullanım oranında geçen yıla göre artış gözlenmektedir. Hastaları 90 ından fazlasına haftada en az üç seans diyaliz tedavisi uygulanmaktadır. Veriler geçen yıla benzerdir. Kronik HD uygulanan çocuk hastaların yaklaşık % 22 sinde serum albümin düzeyi 3.5 gr/dl nin altındadır. Beslenme durumunda geçen yıla göre bir iyileşme gözlenmemektedir. Çocuk HD hastalarını 75.6 sında büyüme geriliği mevcuttur. Bu oran, geçen yıla göre belirgin olarak daha yüksektir. Kronik HD uygulanan çocuk hastaları 72.5 i antihipertansif ilaç kullanmaktadır. İlaç kullanım oranı önceki yıllardakine benzerdir. Çocuk HD hastalarını 57 sinde hemoglobin düzeyi 10 gr/dl nin altındadır. Çocuk hastalarda ESA kullanım oranı (% 84) erişkinlere göre yüksektir. Çocuk HD hastalarını 45 inde serum fosfor düzeyi 5.5 mg/dl nin üzerindedir. Fosfor kontrolünde geçen yıla göre bir iyileşme gözlenmektedir. Çocuk HD hastalarını 92.7 si fosfor bağlayıcı ajan kullanmaktadır. Kalsiyum asetat en çok tercih edilen fosfor bağlayıcıdır. Çocuk HD hastalarını 89 u PTH baskılayıcı ajan kullanmaktadır. Oral D vitamini en çok tercih edilen ajandır (% 55). Acute HD was applied to 177 child according to the data obtained from 15 centers in In 52.3% of pediatric patients, dialysis has been started urgently. There is an increase in this rate compared to previous years. Primary glomerulonephritis, VUR and recurrent urinary tract infections, and neurogenic bladder are the most common seen etiologies of ESRD in pediatric patients. High rate of catheter (tunnelled and untunnelled) use as vascular access in pediatric patients under chronic HD is an undesired condition (63.7%). The rate of catheter usage has increased compared to the last year. More than 90% of the patients are treated at least three HD sessions per week. This data is similar to previous year. Serum albumin level is lower than 3.5 g/dl in 22% of pediatric HD patients. There is no improvement in nutritional status compared to the previous year. Growth retardation is present 75.6% of pediatric HD patients. This rate is markedly higher than previous year. The 72.5% of pediatric HD patients are using antihypertensive drugs. The rate of drug usage is similar to previous years. Hemoglobin level is lower than 10 g/dl in 57% of pediatric HD patients. The rate of ESA usage in pediatric patients (84%) is more than adult patients. Serum phosphorus level is over 5.5 mg/dl in 45% of pediatric HD patients. There is an improvement in phosphorus control compared to the previous year. The 92.7% of pediatric HD patients are using phosphorus binding agents. Calcium acetate is the most preferred phosphorus binder. The 89% of pediatric HD patients have received PTH suppressive agents. Oral vitamin D is the most preferred agent (55%). 76 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

85 PEDİATRİK PERİTON DİYALİZİ PEDIATRIC PERITONEAL DIALYSIS

86

87 Akut Periton Diyalizi Acute Peritoneal Dialysis 20 merkezden elde edilen verilere göre, 2016 yılında 152 çocuk hastaya akut periton diyalizi (PD) uygulanmıştır. In 2016 acute peritoneal dialysis (PD) was performed in 152 pediatric patients, according to the data from 20 centers. Kronik Periton Diyalizi İnsidansı Incidence of Chronic Peritoneal Dialysis TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne başlayan insidan hastaların PD tipine göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident PD patients according to PD type in SAPD / CAPD APD / APD Toplam / Total TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne (SAPD/APD) başlayan insidan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 2. Age and gender distribution of incident PD (CAPD/APD) patients in Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 79

88 TABLO yılı içinde ilk RRT olarak PD'ne başlayan insidan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı. TABLE 3. Distribution of incident PD patients according to ESRD etiology in Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Kistik böbrek hastalığı / Cystic kidney disease Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Sekonder glomerülonefrit / Secondary glomerulonephritis Taş hastalığı / Nephrolithiasis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total TABLO yılı içinde PD ne başlayan insidan hastaların kateter yerleştirme yöntemine göre dağılımı. TABLE 4. Distribution of incident PD patients according to catheter placement method in Açık cerrahi / Surgical Laparoskopi / Laparoscopy Tenckhoff trokar / Tenckhoff trochar Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

89 Periton Diyalizi Prevalansı Prevalence of Peritoneal Dialysis TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının PD tipine göre dağılımı. TABLE 5. Distribution of prevalent PD patients according to PD type as of the end of SAPD / CAPD APD / APD Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının yaş ve cinsiyete göre dağılımı. TABLE 6. Age and gender distribution of prevalent PD patients as of the end of Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının diyaliz süresine göre dağılımı. TABLE 7. Distribution of prevalent PD patients according to dialysis duration as of the end of ay / months >6-12 ay / months >12-24 ay / months >24-60 ay / months >60 ay / months Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 81

90 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının etyolojik nedenlere göre dağılımı. TABLE 8. Distribution of prevalent PD patients according to ESRD etiology as of the end of Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) Kistik böbrek hastalığı / Cystic kidney disease Taş hastalığı / Nephrolithiasis Sekonder glomerülonefrit / Secondary glomerulonephritis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Diyalizat Dialysate in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının kullanılan diyalizat türüne (konvansiyonel veya nötral ph lı solüsyon) göre dağılımı. TABLE 9. Distribution of prevalent PD patients according to dialysate type (conventional or neutral-ph solution) as of the end of Konvansiyonel solüsyon / Conventional solution Nötral ph lı solüsyon / Neutral-pH solution Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

91 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının ikodekstrinli solüsyon kullanımına göre dağılımı. TABLE 10. Distribution of prevalent PD patients according icodextrin solution usage as of the end of İkodekstrin kullananlar / Using icodextrin İkodekstrin kullanmayanlar / Not using icodextrin Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Antihipertansif İlaç Kullanımı Antihypertensive Drug Usage in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında antihipertansif ilaç kullanımı. TABLE 11. Antihypertensive drug usage in prevalent PD patients as of the end of Kullanmayan / Not using ilaç / 1 drug ilaç / 2 drugs ilaç / 3 drugs >3 ilaç / >3 drugs Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Büyüme Geriliği Growth Retardation in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında büyüme geriliği. TABLE 12. Growth retardation in prevalent PD patients as of the end of Büyüme geriliği var / Growth retardation present Büyüme geriliği yok / Growth retardation absent Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 83

92 Periton Diyalizi Hastalarında Serum Albümin Düzeyi Serum Albumin Level in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum albümin düzeyine göre dağılımı. TABLE 13. Distribution of prevalent PD patients according to serum albumin level as of the end of <3.5 gr/dl gr/dl >4.0 gr/dl Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Anemi Anemia in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının hemoglobin düzeyine göre dağılımı. TABLE 14. Distribution of prevalent PD patients according to hemoglobin level as of the end of <8.0 gr/dl gr/dl gr/dl >12 gr/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının ESA tedavisine göre dağılımı. TABLE 15. Distribution of prevalent PD patients according to ESA therapy as of the end of Halen ESA kullanıyor / Using ESA currently Daha önce ESA kullanmış, ancak halen kullanmıyor / Have received ESA before, but not using currently da hiç ESA kullanmamış / Never used ESA in Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

93 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının demir tedavisine göre dağılımı. TABLE 16. Distribution of prevalent PD patients according to iron therapy as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral demir / Oral iron Parenteral demir / Parenteral iron Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Mineral-Kemik Metabolizması Mineral-Bone Metabolism in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının serum fosfor düzeyine göre dağılımı. TABLE 17. Distribution of prevalent PD patients according to serum phosphorus level as of the end of <3.5 mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl >9.0 mg/dl Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarının kalsiyum x fosfor değerine göre dağılımı. TABLE 18. Distribution of prevalent PD patients according to calcium x phosphorus product as of the end of <55 mg 2 /dl mg 2 /dl >70 mg 2 /dl Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 85

94 TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında fosfor bağlayıcı ilaç kullanımı. TABLE 19. Phosphorus binding agent usage in prevalent PD patients as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Kalsiyum asetat / Calcium acetate Kalsiyum karbonat / Calcium carbonate Sevelamer / Sevelamer Kalsiyum asetat + Sevelamer / Calcium acetate + Sevelamer Kalsiyum karbonat + Sevelamer / Ca carbonate + Sevelamer Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında sekonder hiperparatiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar. TABLE 20. Drugs using secondary hyperparathyroidism in prevalent PD patients as of the end of Kullanmayan / Not using Kullanan / Using Oral D vitamini / Oral vitamin D İntravenöz D vitamini / Intravenous vitamin D D vitamini analoğu / Vitamin D analog D vitamini + Kalsimimetik / Vitamin D + Calcimimetics D vit analoğu + Kalsimimetik / Vit D analog + Calcimimetics Toplam / Total TABLO yılı içinde paratiroidektomi yapılan kronik PD hasta sayısı. TABLE 21. Number of chronic PD patients performed parathyroidectomy in Paratiroidektomi yapılan / Parathyroidectomy performed 6 / National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

95 Periton Diyalizi Hastalarında Hepatit Serolojisi Hepatitis Serology in Peritoneal Dialysis Patients TABLO yılı sonu itibarıyla prevalan PD hastalarında hepatit serolojisi. TABLE 22. Hepatitis serology in prevalent PD patients as of the end of HBsAg (+) Anti-HCV (+) HBsAg (-), Anti-HCV (-) Toplam / Total Periton Diyalizi Hastalarında Peritonit Peritonitis in Peritoneal Dialysis Patients TABLO 23. Prevalan PD hastalarının 2016 yılında geçirilen peritonit atağı sayısına göre dağılımı. TABLE 23. Distribution of prevalent PD patients according to the number of peritonitis episode in Atak yok / No episode atak / 1 episode atak / 2 episode >2 atak / >2 episode Toplam / Total TABLO yılında prevalan PD hastalarında peritonit sıklığı. TABLE 24. Peritonitis rate of prevalent PD patients in Atak/hasta/yıl Episode/patient/year Peritonit sıklığı / Peritonitis rate 0.35 Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 87

96 Periton Diyalizi ve Tedaviden Ayrılma Peritoneal Dialysis and Drop-out TABLO yılında tedaviden ayrılan prevalan PD hasta sayısı. TABLE 25. Number of drop-outs in prevalent PD patients in Böbrek transplantasyonu / Kidney transplantation Hemodiyalize transfer / Transfer to hemodialysis Ölüm / Death Toplam / Total TABLO yılında prevalan PD hastalarında HD e transfer nedenlerinin dağılımı. TABLE 26. Distribution of causes of transfer to HD in prevalent PD patients in PD ilişkili enfeksiyon / PD-related infection Diyaliz ve/veya UF yetersizliği / Dialysis and/or UF failure Mekanik komplikasyonlar / Mechanical complications Diğer / Other Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

97 Değerlendirme / Discussion 20 merkezden elde edilen verilere göre 2016 yılında 152 çocuk hastaya akut PD uygulanmıştır yılı sonu itibarıyla 20 merkezden toplam 236 kronik PD hastası bildirilmiştir. Çocuk PD hastalarında SDBH nın en sık görülen etyolojik nedeni primer glomerülonefritlerdir. Bunu VUR ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları izlemektedir. Önceki yıllardaki gibi, çocuk hastalarda APD erişkinlerden daha çok tercih edilmektedir. Çocuk hastaları 68 inde kateter yerleştirme yöntemi olarak açık cerrahi teknik tercih edilmektedir. Çocuk PD hastalarını 43 ünde serum albümin düzeyi 3.5 gr/dl nin altındadır. Beslenme durumunda geçen yıla göre kötüleşme gözlenmektedir. Çocuk PD hastalarını 74 ünde büyüme geriliği bulunmaktadır. Kronik PD uygulanan çocuk hastaları 64 ü antihipertansif ilaç kullanmaktadır. Bu oran, önceki yıllardakinden farklı değildir. PD tedavisi altındaki çocukları 54 ünde hemoglobin düzeyi 10 gr/dl nin altındadır. Çocuk PD hastalarda ESA kullanım oranı (% 70) HD hastalarından daha düşüktür (% 84). Çocuk PD hastalarını 59 unda serum fosfor düzeyi 5.5 mg/dl nin üzerindedir. Hastaların yaklaşık % 85 i fosfor bağlayıcı ilaç kullanmaktadır. Fosfor kontrolü geçen yıla göre kötüleşmiştir yılı sonu itibarıyla PD hastalarını 78 i PTH baskılayıcı ajan kullanmaktadır. Oral D vitamini en çok tercih edilen ajandır. Çocuk PD hastalarında peritonit sıklığı kabul edilebilir düzeydedir. Acute PD was applied to 152 pediatric patients according to the data obtained from 20 centers in As of the end of 2016, the number of chronic pediatric PD patients is 236 in 20 centers. Primary glomerulonephritis is the most common seen etiology of ESRD in pediatric PD patients. It is followed VUR and recurrent urinary infections. As in previous years, APD is more preferable in pediatric patients than in adults. Surgical technique as catheter placement method is preferable in 68% of pediatric patients. Serum albumin level is lower than 3.5 g/dl in 43% of pediatric PD patients. A deterioration in nutritional status is observed compared to the previous year. Growth retardation is present 74% of pediatric PD patients. The 68% of pediatric PD patients are using antihypertensive drugs. This rate is not different from that of the previous years. Hemoglobin level is lower than 10 g/dl in 54% of pediatric PD patients. The rate of ESA usage in pediatric PD patients (70%) is lower than pediatric HD patients (84%). Serum phosphorus level is over 5.5 mg/dl in 59% of pediatric PD patients. The 85% of patients take phosphorus binding drugs. Phosphorus control has worsened compared to last year. As of the end of 2016, 78% of the PD patients have received PTH suppressive agents. Oral vitamin D is the most preferred agent. The rate of peritonitis in pediatric PD patients is the acceptable level. Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 89

98

99 PEDİATRİK BÖBREK TRANSPLANTASYONU PEDIATRIC KIDNEY TRANSPLANTATION

100

101 Transplantasyon İnsidansı Incidence of Transplantation TABLO yılı içinde ilk RRT olarak böbrek transplantasyonu (BTx) yapılan (pre-emptif) hastaların donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 1. Distribution of incident kidney transplantation (KTx) patients (pre-emptive) according to donor source in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 2. Distribution of KTx patients according to donor source in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların yaş ve cinsiyet dağılımı. TABLE 3. Age and gender distribution of KTx patients in Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 93

102 TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların yaş ve donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 4. Distribution of KTx patients according to age and donor source in Yaş / Age Canlı / Living Kadavra / Deceased Toplam / Total > > > > > Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların etyolojik nedenlere göre dağılımı. TABLE 5. Distribution of KTx patients according to ESRD etiology in Primer glomerülonefrit / Primary glomerulonephritis VUR ve tekrarlayan İYE / VUR and recurrent UTI Renal hipoplazi-displazi / Renal hypoplasia-dysplasia Doğumsal ürolojik anomaliler (VUR dışı) / Congenital urologic anomalies (excluding VUR) Kistik böbrek hastalığı / Cystic kidney disease Nörojenik/non-nörojenik mesane / Neurogenic/nonneurogenic bladder AA amiloidoz / AA amyloidosis Sekonder glomerülonefrit / Secondary glomerulonephritis Diğer / Other Etyolojisi bilinmeyen / Unknown etiology Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

103 TABLO yılı içinde canlı vericiden yapılan BTx lerin vericilere göre dağılımı. TABLE 6. Distribution KTx from living donors according to donors in Anne / Mother Baba / Father Diğer akraba / Other related Çapraz nakil / Paired kidney exchange Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastaların Tx öncesi RRT'ne göre dağılımı. TABLE 7. Distribution of new KTx patients according to pretx RRT in Canlı / Living Kadavra / Deceased Toplam / Total Hemodiyaliz / Hemodialysis Periton diyalizi / Peritoneal dialysis Pre-emptif Tx / Pre-emptive Tx Toplam / Total TABLO yılı içinde canlı vericiden BTx yapılan hastalarda doku uyumu. TABLE 8. HLA matching in KTx patients from living donor in HLA uyumu olmayan (6 MM) BTx / KTx with no HLA matching 1 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 1 HLA antigen matching 2-5 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 2-5 HLA antigen matching 6 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 6 HLA antigen matching Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 95

104 TABLO yılı içinde kadavra vericiden BTx yapılan hastalarda doku uyumu. TABLE 9. HLA matching in KTx patients from deceased donor in HLA uyumu olmayan (6 MM) BTx / KTx with no HLA matching 1 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 1 HLA antigen matching 2-5 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 2-5 HLA antigen matching 6 HLA antijen uyumu ile BTx / KTx with 6 HLA antigen matching Toplam / Total Transplantasyon Hastalarında Greft Fonksiyonu Graft Function in Transplantation Patients TABLO yılı içinde BTx yapılan hastalarda gecikmiş greft fonksiyonu (BTx sonrası diyaliz gereksinimi). TABLE 10. Delayed graft function (post-ktx dialysis need) in KTx patients transplanted in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from cadaveric donor Toplam / Total TABLO yılı içinde BTx yapılan hastalarda ilk 6 ayda akut rejeksiyon görülme oranı. TABLE 11. Rate of acute rejection in first 6 months in KTx patients transplanted in Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from cadaveric donor Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

105 TABLO yılı içinde BTx yapılan tüm hastalarda 2016 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 12. Distribution of all KTx patients transplanted in 2016 according to final situation as of the end of Fonksiyonel greftle izlenen / Followed with functioning graft Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total TABLO yılı içinde canlı vericiden BTx yapılan hastalarda 2016 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 13. Distribution of KTx patients from living donor in 2016 according to final situation as of the end of Fonksiyonel greftle izlenen / Followed with functioning graft Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total TABLO yılı içinde kadavra vericiden BTx yapılan hastalarda 2016 yılı sonu itibarıyla son duruma göre dağılım. TABLE 14. Distribution of KTx patients from deceased donor in 2016 according to final situation as of the end of Fonksiyonel greftle izlenen / Followed with functioning graft Diyalize dönen / Returned to dialysis Ölen / Died Toplam / Total Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 97

106 Transplantasyon Prevalansı Prevalence of Transplantation TABLO yılı sonu itibarıyla fonksiyonel greftle izlenmekte olan BTx hastalarının donör kaynağına göre dağılımı. TABLE 15. Distribution of KTx patients with functioning graft according to donor source as of the end of Canlı vericiden BTx / KTx from living donor Kadavra vericiden BTx / KTx from deceased donor Toplam / Total TABLO yılı sonu itibarıyla fonksiyonel greftle izlenmekte olan BTx hastalarının yaş ve cinsiyete göre dağılımı. TABLE 16. Age and gender distribution of KTx patients with functioning graft as of the end of Yaş / Age Erkek / Boy Kız / Girl Toplam / Total > > > > > Toplam / Total National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

107 Değerlendirme / Discussion 14 merkezden bildirilen verilere göre 2016 yılında böbrek transplantasyonu yapılan çocuk hasta sayısı 110 dur. Bu sayı, Sağlık Bakanlığı verilerine göre 338 dir. Böbrek transplantasyonu hastaları 21 ine ilk renal replasman tedavisi (pre-emptif) olarak uygulanmıştır. Transplantasyon yapılan çocuk hastaları 71 i 10 yaş üzerindedir. Hastaları 40 ına kadavra vericiden böbrek transplantasyonu yapılmıştır. Çocuk hastalarda kadavradan transplantasyon oranı erişkin hastalardan yüksektir. Canlı vericiden nakilleri 98.5 i akrabalardan yapılmıştır. Anne, en önemli vericidir. Birinci yılda fonksiyonel greft ile izlenen hasta oranının yüksek olması olumlu bir bulgudur. The number of kidney transplantation performed in 2016 is 110 according to the data reported from 14 centers. According to the data of Ministry of Health, this number is 338. Kidney transplantation was performed as the first renal replacement therapy (pre-emptive) in 21% of the patients. The 71% of pediatric transplant patients are over 10 years old. Kidney transplantation from deceased donor was performed in 40% of the patients. The rate of deceased donation in pediatric patients is higher than adult patients. Living donations were 98.5% from living related donors. Mother is the most important donor. High rate of functional graft at first year is a good finding. Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 99

108

109 27 26 YILLIK REGİSTRY DEN GRAFİKLER FIGURES FROM REGISTRY OF YEARS

110

111 SDBH İnsidansı ve Prevalansı / Incidence and Prevalence of ESRD 300 Türkiye'de RRT Gerekuren SDBH İnsidansı Incidence of ESRD Requiring RRT in Turkey Sayı (mnb) / Count (ppm) Yıl / Year Türkiye'de RRT Gerekuren SDBH Prevalansı Prevalence of ESRD Requiring RRT in Turkey Sayı (mnb) / Count (ppm) Yıl / Year Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 103

112 Hemodiyaliz / Hemodialysis Prevalan Hemodiyaliz Hasta Sayısı Number of Prevalent Hemodialysis Pa[ents Sayı / Count Yıl / Year İnsidan HD Hastalarında Diyabet Sıklığı Diabetes Frequency in Incident HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year 104 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

113 Prevalan HD Hastalarında Diyabet Sıklığı Diabetes Frequency in Prevalent HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year İnsidan HD Hastalarında Yaşlı ( 65 Yıl) Oranı The Ra[o of Elderly ( 65 Years) in Incident HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Diyaliz Süresi Dialysis Dura[on in Prevalent HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year >5 yıl / years >10 yıl / years Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 105

114 Prevalan HD Hastalarında Damar Erişim Yolu Vascular Access in Prevalent HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year AV fistül / AV fistula AV grer / AV grar Kateter / Catheter Prevalan HD Hastalarında Diyaliz Yeterliliği (Kt/V üre 1.2) Dialysis Adequacy in Prevalent HD Pa[ents (Kt/V urea 1.2) Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Hipertansiyon Sıklığı Hypertension Frequency in Prevalent HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year 106 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

115 Prevalan HD Hastalarında Hipoalbüminemi (<3.5 gr/dl) Hipoalbuminemia in Prevalent HD Pa[ents (<3.5 g/dl) Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında ESA Kullanımı ESA Usage in Prevalent HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Demir Tedavisi Iron Therapy in Prevalent HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 107

116 Yüzde / Percent Prevalan HD Hastalarında PTH Düzeyi PTH Level in Prevalent HD Pa[ents Yıl / Year PTH <150 pg/ml PTH >300 pg/ml Prevalan HD Hastalarında PTH Baskılayıcı Ajan Kullanımı PTH Suppressive Agents Usage in Prevalent HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan HD Hastalarında Hepaut Serolojisi Hepa[[s Serology in Prevalent HD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year HBsAg Ant-HCV 108 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

117 Periton Diyalizi / Peritoneal Dialysis Prevalan PD Hasta Sayısı Number of Prevalent PD Pa[ents Sayı / Count Yıl / Year İnsidan PD Hastalarında Diyabet Sıklığı Diabetes Frequency in Incident PD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 109

118 İnsidan PD Hastalarında Yaşlı ( 65 Yıl) Oranı The Ra[o of Elderly ( 65 Years) in Incident PD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan PD Hastalarında Diyaliz Süresi (>5 Yıl) Dialysis Dura[on in Prevalent PD Pa[ents (>5 Years) Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan PD Hastalarında Diyaliz Yeterliliği (Kt/V üre >1.7) Dialysis Adequacy in Prevalent PD Pa[ents (Kt/V urea >1.7) Yüzde / Percent Yıl / Year 110 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

119 Prevalan PD Hastalarında Hipertansiyon Sıklığı Hypertension Frequency in Prevalent PD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan PD Hastalarında Hipoalbüminemi (<3.5 gr/dl) Hypoalbuminemia in Prevalent PD Pa[ents (<3.5 g/dl) Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan PD Hastalarında ESA Kullanımı ESA Usage in Prevalent PD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 111

120 Prevalan PD Hastalarında Demir Tedavisi Iron Therapy in Prevalent PD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Yüzde / Percent Prevalan PD Hastalarında PTH Düzeyi PTH Level in Prevalent PD Pa[ents Yıl / Year 66.2 PTH <150 pg/ml PTH >300 pg/ml Prevalan PD Hastalarında PTH Baskılayıcı Ajan Kullanımı PTH Suppressive Agents Usage in Prevalent PD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year 112 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

121 Prevalan PD Hastalarında Hepaut Serolojisi Hepa[[s Serology in Prevalent PD Pa[ents 30 Yüzde / Percent Yıl / Year HBsAg (+) Ant-HCV (+) Prevalan PD Hastalarında Enfeksiyona Bağlı Mortalite Mortality Due To Infec[on in Prevalent PD Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 113

122 Böbrek Transplantasyonu / Kidney Transplantation Transplantasyon Hasta Sayısı Number of Transplant Pa[ents Sayı / Count Yıl / Year İnsidan Tx Hastalarında Verici Kaynağı Donor Source in Incident Tx Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Canlı / Living Kadavra / Deceased 114 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

123 Yüzde / Percent İnsidan Tx Hastalarında Diyabet Sıklığı Diabetes Frequency in Incident Tx Pa[ents Yıl / Year İnsidan Tx Hastalarında Yaşlı ( 65 Yıl) Oranı The Ra[o of Elderly ( 65 Years) in Incident Tx Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Prevalan Tx Hastalarında Enfeksiyona Bağlı Mortalite Mortality Due To Infec[on in Prevalent Tx Pa[ents Yüzde / Percent Yıl / Year Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 115

124

125 ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMALAR INTERNATIONAL COMPARISONS

126

127 ŞEKİL 1. Ağustos 2017 itibarıyla Avrupa ülkelerinde registry çalışmaları. FIGURE 1. Registry studies in European countries as of August, Kaynak: ERA-EDTA resmi web sitesi ( Source: ERA-EDTA official website ( ERA-EDTA kayıt sistemine hasta verisi bazında katkıda bulunan ülkeler. Registries contributing individual patient data to the ERA-EDTA Registry. Seçilmiş toplu verileri yıllık rapora dahil edilmek üzere gönderen ülkeler. Registries sending aggregated data to be included in the annual report. Kayıt sistemi olmayan / katkıda bulunmayan / verileri analiz için uygun olmayan ülkeler. No registry / no contribution / data not eligible for analysis. Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 119

128 Tayvan/Taiwan Jalisco (Meksika/Mexico) ABD/USA Tayland/Thailand Singapur/Singapore Japonya/Japan Kore Cum./Rep. of Korea Malezya/Malaysia Portekiz/Portugal Macaristan/Hungary Yunanistan/Greece İsrail/Israel Kanada/Canada Çek Cum./Czech Rep. Brezilya/Brazil Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Fransa/France Filipinler/Philippines Hong Kong/Hong Kong Şili/Chile Arjantn/Argentna Uruguay/Uruguay Romanya/Romania Türkiye/Turkey Sırbistan/Serbia Suudi Arabistan/Saudi Arabia İtalya/Italy İspanya/Spain Kuveyt/Kuwait Danimarka/Denmark Yeni Zelanda/New Zealand Avusturya/Austria İsveç/Sweden Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Birleşik Krallık/UK Katar/Qatar Hollanda/Netherlands Avustralya/Australia İskoçya/Scotland Norveç/Norway İndonezya/Indonesia İsviçre/Switzerland Karadağ/Montenegro Kolombiya/Colombia Estonya/Estonia Finlandiya/Finland İran/Iran Rusya/Russia İzlanda/Iceland Bengladeş/Bangladesh Milyon nüfus başına SDBH insidansı / ESRD incidence per million populalon ŞEKİL 2. Ülkelere göre RRT gerektiren SDBH insidansı, FIGURE 2. Incidence of ESRD requiring RRT, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2016 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

129 Singapur/Singapore Malezya/Malaysia Jalisco (Meksika/Mexico) İsrail/Israel Yeni Zelanda/New Zealand Kore Cum./Rep. of Korea Tayvan/Taiwan Tayland/Thailand Hong Kong/Hong Kong Şili/Chile Japonya/Japan Filipinler/Philippines ABD/USA Kuveyt/Kuwait Türkiye/Turkey Brezilya/Brazil Macaristan/Hungary Avustralya/Australia Kanada/Canada Finlandiya/Finland Arjantn/Argentna Karadağ/Montenegro İran/Iran Portekiz/Portugal Katar/Qatar Rusya/Russia Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina İskoçya/Scotland Uruguay/Uruguay Sırbistan/Serbia Danimarka/Denmark Avusturya/Austria Yunanistan/Greece İspanya/Spain İsveç/Sweden Birleşik Krallık/UK Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Fransa/France İndonezya/Indonesia İtalya/Italy İsviçre/Switzerland Hollanda/Netherlands Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Norveç/Norway Estonya/Estonia Romanya/Romania İzlanda/Iceland Yüzde / Percent ŞEKİL 3. Ülkelere göre diyabetik insidan SDBH lı hasta yüzdesi, FIGURE 3. Percentage of incident ESRD patients with diabetes, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2016 / USRDS Annual Data Report Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 121

130 Tayvan/Taiwan Japonya/Japan ABD/USA Singapur/Singapore Portekiz/Portugal Kore Cum./Rep. of Korea Jalisco (Meksika/Mexico) Şili/Chile Kanada/Canada Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Hong Kong/Hong Kong Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Malezya/Malaysia Yunanistan/Greece Tayland/Thailand Fransa/France İsrail/Israel İspanya/Spain İtalya/Italy Uruguay/Uruguay Avusturya/Austria Çek Cum./Czech Rep. Hollanda/Netherlands Kuveyt/Kuwait Yeni Zelanda/New Zealand İsveç/Sweden Macaristan/Hungary Avustralya/Australia Birleşik Krallık/UK Türkiye/Turkey Norveç/Norway Danimarka/Denmark İrlanda/Ireland İskoçya/Scotland Romanya/Romania Arjantn/Argentna Finlandiya/Finland Sırbistan/Serbia Brezilya/Brazil Suudi Arabistan/Saudi Arabia Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Katar/Qatar İzlanda/Iceland Estonya/Estonia İran/Iran Kolombiya/Colombia Karadağ/Montenegro İsviçre/Switzerland Filipinler/Philippines Rusya/Russia Güney Afrika/South Africa İndonezya/Indonesia Bengladeş/Bangladesh Milyon nüfus başına SDBH prevalansı / ESRD prevalence per million populalon ŞEKİL 4. Ülkelere göre RRT gerektiren SDBH prevalansı, FIGURE 4. Prevalence of ESRD requiring RRT, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2016 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

131 Milyon nüfus başına SDBH prevalansı / ESRD prevalence per million populalon Tayland/Thailand Jalisco (Meksika/Mexico) Filipinler/Philippines Rusya/Russia Malezya/Malaysia Türkiye/Turkey Kore Cum./Rep. of Korea Bengladeş/Bangladesh İsrail/Israel Şili/Chile ŞEKİL yılları arasında SDBH prevalansında en fazla yüzde artış olan 10 ülke. FIGURE 5. Ten countries having the highest % rise in ESRD prevalence from 2001 to Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2016 / USRDS Annual Data Report Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 123

132 Tayvan/Taiwan Japonya/Japan Singapur/Singapore ABD/USA Kore Cum./Rep. of Korea Portekiz/Portugal Malezya/Malaysia Tayland/Thailand Şili/Chile Jalisco (Meksika/Mexico) Yunanistan/Greece Romanya/Romania Türkiye/Turkey İsrail/Israel Hong Kong/Hong Kong Kanada/Canada Uruguay/Uruguay Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Sırbistan/Serbia Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina İtalya/Italy Arjantn/Argentna Fransa/France Macaristan/Hungary Çek Cum./Czech Rep. Yeni Zelanda/New Zealand İspanya/Spain Brezilya/Brazil Suudi Arabistan/Saudi Arabia Avusturya/Austria Avustralya/Australia Fas/Morocco Kolombiya/Colombia Danimarka/Denmark Birleşik Krallık/UK İrlanda/Ireland Kuveyt/Kuwait İsveç/Sweden İskoçya/Scotland Hollanda/Netherlands İsviçre/Switzerland Katar/Qatar Finlandiya/Finland İran/Iran Karadağ/Montenegro Umman/Oman Filipinler/Philippines Estonya/Estonia Norveç/Norway Rusya/Russia İzlanda/Iceland Güney Afrika/South Africa İndonezya/Indonesia Bengladeş/Bangladesh Milyon nüfus başına diyaliz prevalansı / Dialysis prevalence per million populalon ŞEKİL 6. Ülkelere göre kronik diyaliz prevalansı, FIGURE 6. Prevalence of chronic dialysis, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2016 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

133 Karadağ/Montenegro Japonya/Japan İndonezya/Indonesia Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Filipinler/Philippines Şili/Chile Rusya/Russia Portekiz/Portugal İsrail/Israel İran/Iran Bengladeş/Bangladesh Arjantn/Argentna Yunanistan/Greece Türkiye/Turkey Çek Cum./Czech Rep. Brezilya/Brazil İsviçre/Switzerland Fransa/France Uruguay/Uruguay Tayvan/Taiwan Suudi Arabistan/Saudi Arabia Romanya/Romania Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Avusturya/Austria Umman/Oman Malezya/Malaysia Sırbistan/Serbia Kuveyt/Kuwait İtalya/Italy Singapur/Singapore Kore Cum./Rep. of Korea İspanya/Spain ABD/USA İskoçya/Scotland Macaristan/Hungary İrlanda/Ireland Estonya/Estonia Norveç/Norway Güney Afrika/South Africa Hollanda/Netherlands Birleşik Krallık/UK İzlanda/Iceland Kanada/Canada İsveç/Sweden Finlandiya/Finland Katar/Qatar Danimarka/Denmark Kolombiya/Colombia Tayland/Thailand Avustralya/Australia Jalisco (Meksika/Mexico) Yeni Zelanda/New Zealand Hong Kong/Hong Kong 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Merkezde HD / Center HD Evde HD / Home HD SAPD-APD / CAPD-APD ŞEKİL 7. Prevalan hastalarda diyaliz modalitelerinin dağılımı, FIGURE 7. Distribution of dialysis modalities in prevalent patients, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2016 / USRDS Annual Data Report Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 125

134 Jalisco (Meksika/Mexico) Hollanda/Netherlands İspanya/Spain ABD/USA Norveç/Norway İskoçya/Scotland Fransa/France Birleşik Krallık/UK Çek Cum./Czech Rep. Portekiz/Portugal Avusturya/Austria İsveç/Sweden Finlandiya/Finland Danimarka/Denmark Kanada/Canada Uruguay/Uruguay Avustralya/Australia Macaristan/Hungary Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Türkiye/Turkey İsviçre/Switzerland Kore Cum./Rep. of Korea Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. İrlanda/Ireland Yeni Zelanda/New Zealand İsrail/Israel İran/Iran Arjantn/Argentna Brezilya/Brazil Kuveyt/Kuwait İzlanda/Iceland Estonya/Estonia Katar/Qatar Suudi Arabistan/Saudi Arabia Şili/Chile Kolombiya/Colombia Singapur/Singapore Karadağ/Montenegro Yunanistan/Greece Umman/Oman Japonya/Japan Romanya/Romania Hong Kong/Hong Kong Sri Lanka/Sri Lanka Sırbistan/Serbia Tayland/Thailand Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Rusya/Russia Güney Afrika/South Africa Filipinler/Philippines Malezya/Malaysia Bengladeş/Bangladesh Milyon nüfus başına oran / Rate per million populaton ŞEKİL 8. Ülkelere göre böbrek transplantasyon oranları, FIGURE 8. Kidney transplantation rates, by country, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2016 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

135 Estonya/Estonia Finlandiya/Finland Belçika, Hollandaca/Belgium, Dutch sp. Uruguay/Uruguay Macaristan/Hungary Çek Cum./Czech Rep. Belçika, Fransızca/Belgium, French sp. Portekiz/Portugal Rusya/Russia Avusturya/Austria Kolombiya/Colombia İspanya/Spain Fransa/France Hong Kong/Hong Kong Norveç/Norway İrlanda/Ireland Brezilya/Brazil Şili/Chile İskoçya/Scotland Arjantn/Argentna ABD/USA Avustralya/Australia Romanya/Romania Yunanistan/Greece Birleşik Krallık/UK İsveç/Sweden Kanada/Canada Tayland/Thailand İsviçre/Switzerland Sırbistan/Serbia Danimarka/Denmark Güney Afrika/South Africa İran/Iran Yeni Zelanda/New Zealand Hollanda/Netherlands Kore Cum./Rep. of Korea Malezya/Malaysia Kuveyt/Kuwait İsrail/Israel Singapur/Singapore Bosna Hersek/Bosnia&Herzegovina Türkiye/Turkey Suudi Arabistan/Saudi Arabia Jalisco (Meksika/Mexico) Katar/Qatar Filipinler/Philippines Japonya/Japan Sri Lanka/Sri Lanka Umman/Oman Karadağ/Montenegro İzlanda/Iceland Bengladeş/Bangladesh % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Kadavra/Deceased Canlı/Living Bilinmeyen/Unknown ŞEKİL 9. Donör tipine göre böbrek transplantasyon yüzdelerinin dağılımı, FIGURE 9. Distribution of the percentage of kidney transplantations by donor type, Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2016 / USRDS Annual Data Report Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu 127

136 İskoçya/Scotland Hollanda/Netherlands Uruguay/Uruguay Rusya/Russia 94 Kore Cum./Rep. of Korea Bengladeş/Bangladesh Tayland/Thailand İzlanda/Iceland 181 Hırvatstan/Croata 240 Türkiye/Turkey 'den 2014'e değişim yüzdesi / % change from 2001 to 2014 ŞEKİL yılları arasında böbrek Tx oranında en fazla yüzde artış olan 10 ülke. FIGURE 10. Ten countries having the highest % rise in kidney Tx rate from 2001 to Kaynak / Source: Yıllık USRDS Veri Raporu 2016 / USRDS Annual Data Report National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016