XIX. DÜZEN KLİNİK BİYOKİMYA GÜNLERİ YENİDOĞAN TARAMALARI

Transkript

1 XIX. DÜZEN KLİNİK BİYOKİMYA GÜNLERİ YENİDOĞAN TARAMALARI Dr. A. Çiğdem AKTUĞLU-ZEYBEK T.C İstanbul Bilim Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı

2 YENIDOĞAN TARAMALARINDA AMAÇ NEDİR? HER HASTALIK TARAMA KAPSAMINA ALINMALI MIDIR? ÜLKEMİZ İLE DİĞER ÜLKELER ARASINDA TARAMA PROGRAMLARI BAKIMINDAN FARK VAR MIDIR? ARDIŞIK KÜTLE SPEKTROMETRESI GENİŞLETİLMİŞ YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMLARI AÇISINDAN UYGUN BİR YÖNTEM MİDİR? ÜLKEMİZ BU HASTALIKLAR AÇISINDAN RİSKLİ MİDİR? YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMLARINA YENİ EKLENEN HASTALIKLAR HANGİLERİDİR?

3 Taramalar: Hastalıklara herhangi bir belirti vermeden tanı koymak ve gerekli tedaviye başlayarak mortalite ve morbiditeyi azaltmak amacı ile uygulanan TOPLUM SAĞLIĞI HİZMETLERİDİR.

4 Yenidoğan taramalarında amacımız; Ülkemizde doğan tüm yenidoğanları kaliteli bir tarama programı ile taramak ve gerekli tanı ve tedavi yöntemlerini uygulayarak mortalite ve morbiditeyi azaltmaktır.

5

6

7

8

9

10

11 Hangi hastalık yenidoğan döneminde tarama kapsamına alınır?? Toplumda yeterli sıklıkta görünüyor olması (insidansı bilinmeli ve sık olmalı) ve toplumda önemli bir sorun olması (yüksek mortalite/morbidite) Tanıda gecikmenin bebekte geri dönüşümsüz hasar yaratabilecek olması Basit ve güvenilir testler ile taranabiliyor olması; maliyet/yarar oranı çok yüksek olmayan hastalıklar olması

12 Yenidoğan dönemindeki belirtilerinin az olması ve klinik olarak atlanabilir olması; Erken tanı konulması halinde hastalığın seyrinde değişiklik yapılabilmesi ya da tamamen tedavi edilebilmesi

13 Sonuçta ideal bir tarama testi; Pahalı ve invazif olmayan, Hastalığı taramada özgünlük ve duyarlılığı yüksek olan bir test olmalıdır.

14 Yenidoğan tarama programlarının ilk hedefi doğumsal metabolik hastalıklar olmuştur.

15 Kalıtsal metabolizma hastalıklarının fizyopatolojisi GEN DEFEKTİ Enzim defekti Ön madde Ürün Toksik maddelerin birikimi Ürün yetersizliği

16 Kalıtsal metabolizma hastalıklarının teşhisi GEN DEFEKTİ Enzim defekti Ön madde Ürün Toksik maddelerin birikimi Ürün yetersizliği

17 Bulgu ve belirtileri özgül değil... Bir kısmı yenidoğan döneminde: Kardiyopulmoner hastalık Gastrointestinal hastalık Merkez sinir sistemi hastalıkları Neonatal sepsis izlenimini verebilir.

18 Bir kısmı yenidoğan döneminde hiçbir bulgu vermez: Hasta daha ileri dönemde, Tekrarlayıcı solunum problemleri Kronik sindirim bozuklukları Açıklanamayan anemi Hepatosplenomegali Anormal psikomotor gelişim Mental retardasyon bulguları ile gelebilir.

19 Neden tanıda gecikiliyor? Metabolik Hastalıklar Hakkında Doğru Sanılan Yanlışlar: Ender görülür. Biyokimyasal reaksiyonları cok iyi bilmek gerekir. Bu nedenle tanı koymak çok zordur. Tanı ancak sepsis, intrakranyal kanama, konjenital kalp hastalığı gibi sık görülen hastalıklar elendikten sonra akla getirilmelidir. Tanı konulsa bile tedavi edilmeleri olanaksızdır. Tüm metabolik hastalıklar ölüm ya da zeka geriliği ile sonlanır.

20 Sonuçta tanı konulduğu zaman; Artık çok geç kalınmış olabilir. Uygun tedavi verilebilse bile oluşmuş psikomotor bozukluk ve mental retardasyon gibi kalıcı hasarları geri çevirmek mümkün olmayabilir.

21 BU NEDENLE: DOĞUMSAL METABOLİK HASTALIKLARININ TARAMA PROGRAMLARI KAPSAMI İÇERİSİNE ALINMASI BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR!!

22 YENİDOĞAN TARAMA TESTLERİNİN GEÇMİŞİ FKU lu hastaların idrarlarında fenilpurivik ve fenillaktik asit artışının saptanması. Dr. Fooling Bickel ve ark.-fenilketonürinin diyetle tedavisi 1957 Dr. Willard Centerwall idrarda demir-3-klorür testi ile yenidoğan tarama programları (yaygın taramaya uygun değil-bebek birkaç haftalık oluncaya kadar fenilpiruvik asit atımı olmuyor) 1959 Kağıt kromatografisi ile kan aminoasitlerinin tespiti (yüksek miktarda kan-taramaya uygun değil)

23 1961. Robert Guthrie nin fenilketonüri izlem ve tanısında bakteriyel inhibisyon yöntemi ni geliştirmesi Fenilketonüri için yenidoğanlarda ilk tarama programı-massachusetts.

24 Fenilalanin düzeyi bilinen kontrol kanı Bakteri büyüme alanı ( çapı kan fenilalanin düzeyi ile doğru orantılı) Filtre kağıdına emdirilmiş hasta kanı Basillus subtilus ekilmiş agarlı besiyeri Beta-tiyenilalanin (inhibitör) Guthrie bakteriyel inhibisyon testi (PA: 3-4 mg/dl= μmol/l)

25

26 1974: İmmunoassay yöntemi tarama metodu olarak kullanılmaya başladı. 1974: Konjenital hipotiroidi 1976: Alfa-1-antitripsin eksikliği 1988: Konjenital Adrenal Hiperplazi : Organik asidemiler teşhis edilmeye başlandı. 1976: Orta zincirli açil-koa dehidrogenaz eksikliği tespit edildi. Ardından 15 ten fazla yağ asidi oksidayon bozukluğu tanımlandı.

27 1997 New York ta MS/MS pilot taramalar başlatılıyor 1999 New York ve MA da MS/MS ile tarama başlatılıyor 2000 Wisconsin de MS/MS ile tarama başlatılıyor.

28 Hastalık Tarama Yaygınlığı Maliyet Yararı Fenilketonüri Yaygın Yararlı Konj. hipotiroidi Yaygın Yararlı Biotidinaz eksikliği Yaygın Yararlı Galaktozemi Avustralya, Avrupa, ABD Açık değil KAH Yeni Zelanda, Avrupa, ABD Yararlı Aminoasidemiler, organik asidemiler Hemoglobinopatiler (O. hc, G6PD, Thl) Sınırlı (Tandem Kütle Spektrometre gerektirmektedir) Sınırlı Yararlı İns. yüksek, yararlı Duchenne MD. Sınırlı Yararlı Kistik fibroz Sınırlı Açık değil Konj. enfeksiyonlar (Toksoplazma, HIV) Sınırlı Yararlı Lizozomal hastalıklar (Kr, NP, Fab, Pmp, Gauc, MPS) Sınırlı Açık değil

29 ÜLKEMİZDE DURUM

30 ULUSAL TARAMA PROGRAMI Ulusal Fenilketonüri Tarama Programı Ulusal Biyotinidaz Tarama Programı Ulusal Hipotiroidi Tarama Programı Ulusal Yenidoğan İşitme Taraması Programı

31 ULUSAL FENİLKETONÜRİ TARAMA PROGRAMI Yurdumuzda ilk olarak 1983 yılında Ankara da bir çalışmada fenilketonürinin sıklığının yüksek olduğu saptanmış yılında Sağlık Bakanlığı nın organizasyonu ile ilk olarak 36, ardından tüm illeri kapsayacak bir yenidoğan tarama programı başlanmıştır.

32 Fenilketonüri İçin Sonuçların Değerlendirilmesi İLK KAN ÖRNEĞİ YETERSİZ KAN ÖRNEĞİ YETERLİ KAN ÖRNEĞİ KAN ÖRNEĞİ TEKRARI TARAMA LABORATUVARI NORMAL (NEGATİF) ŞÜPHELİ (SINIRDA NEGATİF / POZİTİF VEYA POZİTİF) DOĞRULAMA (TANDEM MS) KAN ÖRNEĞİ TEKRARI NORMAL HASTA BURSA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ AÇSAP ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ PEDİATRİ BESLENME VE METABOLİZMA KLİNİĞİNE SEVK*

33 Ulusal Hipotiroidi Tarama Programı Ülkemizde 1980 lerden başlayarak yerel programlarla yürütülmekte idi sonunda ulusal tarama programı kapsamına alınmış; bugüne kadar 1,5 milyondan fazla bebek taranmıştır.

34 KONJENİTAL HİPOTİROİDİ AKIŞ ŞEMASI İLK KAN ÖRNEĞİ YETERSİZ KAN ÖRNEĞİ YETERLİ KAN ÖRNEĞİ KAN ÖRNEĞİ TEKRARI TARAMA LABORATUARI <20 mlu/l >20-50 mlu/l >50 mlu/l TEKRAR TOPUK KANI NORMAL <20 mlu/l 20 ve üzeri mlu/l DANIŞMAN UZMAN HEKİM PEDİATRİ ENDOKRİNOLOJİ KLİNİĞİNE SEVK** T4> 10mcg/dl TSH < 10 mlu/l T4 < 10mcg/dl TSH > 10 mlu/l HASTA?? İLDEKİ UYGUN LAB. DA SERUM T4 VE TSH BAKILMASI*

35 ULUSAL BİYOTİNİDAZ TARAMA PROGRAMI Otozomal resesif geçişli kalıtsal bir hastalık Biyotin döngüsü bozulur: Metabolik asidoz, Deri bulguları (parsiyel alopesi vb), İşitme ve görme kaybı, Konvülsiyon ve nörolojik belirtiler Geç kalınan olgularda koma ve ölüm ile karşılaşılabilir. Dünya ülkeleri içinde biyotinidaz eksikliğinin en sık görüldüğü ülkelerden birinin Türkiye olduğu bildirilmiştir.

36 İstanbul İli Yenidoğan Tarama Programı Çerçevesinde yılları arasında taranan yenidoğandan biyotinidaz eksikliği tanısı alanlar ile aynı dönemde tarama programı dışında kalan, klinik bulgularla geç tanı konan bebekler karşılaştırıldı. Yenidoğan taramasında biyotinidaz eksikliği sıklığı 1/11,144 olarak belirlendi. Erken tanılı hastaların (n:71) tanı yaşı 1,06±0,9ay, biyotinidaz enzim düzeyi ve normale oranı 0,27±0,23 nm/dk/ml (%3,95± 3,39); geç tanılı hastaların(n:20) tanı yaşı(49,6±143,7ay) biyotinidaz enzim düzeyi ve normale oranı 0,28±0,24 nm/dk/ml (%4,05±3,33) bulundu. Erken tanılılarda başvuruda ve izlem süresince (3,5±3 yıl) klinik ve laboratuvar açısından özellik saptanmadı. Geç tanılıların tümünde dermatit, alopesi, yaşına göre belirgin nöromotor gerilik ve bir kısmında konvulsiyonlar(%55), görme(%10), duyma(%10) sorunları ve nöroradyolojik patoloji (%45) saptandı. Biyotinidaz eksikliği yenidoğan tarama programına alınmalı mı? Özer Işıl, Baykal Tolunay, Gökçay Gülden, Çelik Şenay, Demirkol Mübeccel İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD, Beslenme ve Metabolizma Bilim Dalı, İstanbul

37

38 İŞİTME TARAMA TESTLERİ

39 Ülkemizde yenidoğan işitme taraması ilk olarak Hacettepe Üniversitesi ve Marmara Üniversiteleri nin Tıp Fakülteleri Odyoloji Bölümlerinde yapılmaya başlanmıştır yılında Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü ile Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Sağlık Bakanlığı arasında imzalanan bir protokolle doğum hastanelerinde de yenidoğan işitme taraması yapılmasının temelleri atılmıştır. Söz konusu bu protokol, günümüzde yenidoğan işitme taramalarının ülke çapında yaygınlaştırılmasını amaçlayan Ulusal Yenidoğan İşitme Taraması Kampanyası nın çekirdeğini oluşturmaktadır. Günümüzde başta Ankara, İstanbul, İzmir olmak üzere birçok üniversite hastanesi ve değişik illerdeki doğum hastanelerinde işitme taraması yapılmaktadır.

40 Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü nün 2007/5 genelgesi gereğince; Doğum yapılan hastanelerde her yenidoğana daha taburcu olmadan işitme taraması testlerinin uygulanması esastır. Herhangi bir nedenle işitme tarama testi uygulanamayan bebeklerin bu testin yapıldığı diğer hastanelere yönlendirilmesinin yapılarak, yenidoğan işitme tarama testi uygulanması sağlanmalıdır.

41 Ardışık Kütle Spektrometresi Tandem mass spectrometry (TMS)

42 Kütle spektrometreleri: Manyetik ya da elektriksel bir alanda hareket eden yüklü partikülleri kütle/yük (m/z) oranlarına göre diğer yüklü partiküllerden ayırt ederek analizleme esasına göre çalışmaktadır. Cihazın biyokimyada kullanımı 1956 yılında steroidlerin analizi ile başlamıştır.

43 1966 yılında Tanaka ve arkadaşlarının GC-MS ile izovalerik asidemiyi tanımlamalarıyla birlikte cihaz metabolik hastalıkların tansında kullanılmaya başlamıştır Tanaka K, Budd MA, Efron ML, Isselbacher KJ. Isovaleric acidemia: a new genetic defect of leucine metabolism.proc Natl Acad Sci USA 1966; 56:236-42

44 Seçimliliği yükseltmek ve saptama (deteksiyon) limitlerini arttırmak için kütle spektrometresinden önce numunenin ekstraksiyon, derivatizasyon, kromatografik ayrıştırmalar gibi bazı ön muamelelerden geçirilmesi için iki ya da daha fazla analitik tekniğinin ardarda (tandem) bağlanması ile ardışık kütle spektrometrileri (TMS) elde edilmiştir.

45 90 lı yıllarda Edwin Naylor ve diğer araştırmacılar: Ardışık kütle spektrometresinin kan açilkarnitin ve aminoasit düzeylerini ölçmede kullanılmaya başladılar. Bu durum yenidoğan taramalarında yeni bir çığır açmış, kan açilkarnitin ve aminoasit düzeylerini etkileyen birçok konjenital metabolik hastalık aynı örnekte kısa sürede taranabilir hale gelmiştir.

46 TANDEM KÜTLE (MASS) SPEKTR0METRE NEDİR? 3mm blood spoot Deproteinizasyon Derivatizasyon Ion source Colision cell Detector MS1 MS2 DEĞERLENDİRME MASS SPEKTRUMU BİLGİSAYAR

47 NEDEN MS/MS? Örnek miktarının çok az olması Çok sayıda hastalığı aynı anda, çok kısa sürede (yaklaşık 2 dakika) tarayabilmesi Maliyet/Yarar Wisconsin de yapılan bir araştırmada YAOD ve OA bozukluklarının tanı ve tedavi maliyeti yılda $ civarında olduğu saptanmıştır. Bu maliyet hastalığa geç tanı konulması halinde yıllık $ ı bulmaktadır.

48 MS/MS Analizi Aminoasidopatiler Organik asidüriler Yağ asidi oksidasyon bozuklukları

49 NORMAL AMİNO ASİT PROFİLİ 100 % d 4 -Ala d 8 -Val d 3 -Leu d 5 -Phe d 3 -Met d6 -Tyr Glu m/z

50 Aminoasidopatiler Sitrullinemi Argininosüksinikasidüri CPS/OTC eksikliği (Şüphelendirebilir) Homosistinüri Hipo/hipermetioninemiler Akçaağaç kokulu idrar hastalığı Fenilketonüri Tirozinemiler (Tip I için süksinilaseton) Hiperglisinemi

51 Kütle/yük FENILALANIN

52 100 % Ala d 4 -Ala Leu d 3 -Leu Phe d 3 -Met d 5 -Phe Tyr Normal d 6 -Tyr % % Leu/Ile Leu/Ile Hiperlösinemi MSUD m/z

53 NORMAL AÇİLKARNİTİN PROFİLİ 100 d 3 -free carnitine d 3 -C16 carnitine % C2 carnitine d 3 -C3 carnitine C16 carnitine d 3 -C8 carnitine m/z

54 Organik Asit Bozuklukları-Yağ Asidi Oksidasyon Bozuklukları Izovalerik asidemi Glutarik asiduri tip I Metilmalonik asidemi Propiyonik asidemi Metilkrotonil KoA karboksilaz eks. ß-Ketoiyolaz eks. 3-Metilglutakonil KoA hidrataz eks. 3-OH-3-Me-glutaril -KoA liyaz eks. 3-OH-Isobutiril koa Hidrolaz Eks. SCAD MCAD VLCAD Multipl Açil KoA DeH. eks LCHAD Karnitin palmitoyl transferaz eksikliği tip I Karnitin Palmitoyl transf. eks. Tip II

55 100 % % C2 carnitine C3 carnitine C3 carnitine Normal C16 carnitine Propionik asidemi m/z

56 TMS ile yapılan tarama ölçütleri dolduruyor mu??? Ölçüt Insidans>1/100,000 Belirgin morbidite/mortalite Başarılı tedavi Uygun maliyet Teknoloji OA/YAOB/AA 1/5,000 to 1/10,000 Ciddi komplikasyonlar/ölüm Diyet ve açlıktan korunma < $10.00 MS/MS

57 EXPANDED NEWBORN SCREENING EXPERIENCE IN TURKEY: RESULTS OF A SINGLE SCREENING CENTER ( )

58

59 Örnekleme ne zaman yapılmalıdır? En ideal zaman doğumdan sonraki saattir (Beslenme sonrası metabolit birikimi) Prematürelerde 1500 gr altı bebeklerde TPN ile beslenen bebeklerde örnek 7. gün civarında alınmalı; eğer hastanede kalış 14 günden uzunsa taburcu olmadan önce, 1 aydan uzunsa 1. ayda alınacak yeni bir örnekte yinelenmelidir (İstisnalar kaideyi bozabilir!!!)

60 UYGUN ÖRNEK ALIMI Kan alınırken doku çok sıkılmamalı. EDTA lı veya kapiller tüp kullanılmamalı. Filtre kağıdının her iki yüzüne uygulanmamalı Kart ısı nem ve direkt gunes ışığına maruz bırakmamalı Örnekler biriktirilmek üzere bekletilmemeli

61 BEBEK BİLGİLERİ Adı/soyadı Anne adı Doğum tartısı İlk besleme zamanı Örnek alınma zamanı Prematürite Transfüzyon İkinci örnek olup olmadığı Ailenin adres ve telefonu KLİNİK BİLGİ

62 Transfüzyon/diyaliz Örnek işlem öncesinde alınmalı, İşlem sonrasında alınmış ise ve 60.günlerde tekrarlanmalıdır. Bebeğin 24 saatten küçük olması halinde Bebek hastaneden çıkmadan önce için tarama örneği alınmalı, ancak iki hafta içinde tekrarlanmalıdır.

63 Yanlış Pozitiflik Cut-off sınırlarının düşük olması Prematürite TPN ile beslenme Örneklemeye bağlı hatalar Bebeğin doğum sırasında strese maruz kalması Örneğin ilk 24 saatte alınması Toplanma tekniği (Kalın damla alınması) Kurutulma yolu (etüvde kurutma vb) Saklanma ve transport şekli

64 Yanlış pozitiflik-2 Vitamin C, Vitamin B12 eksiklikleri Erken örnekleme: Olgunlaşmamış enzim sistemleri KC immaturitesi Protein yüklemesi (inek sütü ile beslenenlerde) Belirli ilaç tedavileri (karnitin, valproik asid, pivalik asid, benzoik asid, ve orta zincirli trigliserit yağların kullanımı) Annenin 3-metilkrotonil-KoA karboksilaz eksikliği

65 Patolojik sonuç Aynı örnekten tekrar Normal sonuç Yeni örnek Yanlış pozitif PARENTAL ANKSİYETE MAALİYET

66 Yanlış negatiflik Cut-off değerleri çok yüksek olabilir. Hafif klinik formlar Örnekleme hatası

67 Normal sonuç Normal rapor Yanlış Negatif Klinik bulguların ortaya çıkması TARAMANIN BAŞARISIZLIĞI

68 UYGUN ALINMIŞ ÖRNEK

69 EŞİT YAYILMAYAN KAN SATURASY0NU

70 ÖRNEKTE KAN PIHTILARI

71 AZ DOYGUNLUK

72 İYİ DOLDURULMAMIŞ HALKALAR

73 KAN HALKALARINDA KIVRIM VE KATLANMALAR

74 SERUM HALKALARI - PIHTILAŞMIŞ KAPİLLER TÜPTEN APLİKASYON

75 ALIM SIRASINDA FAZLA BASTIRMAYA BAĞLI YAYILMIŞ KAN

76 YETERSİZ SATURASYON

77 PATOLOJİK SONUÇ Aynı örnekten tekrar Normal sonuç Acil yeni örnekten çalışma Takip gereksiz PATOLOJİK SONUÇ Teyit Testi Metabolik konsültasyon Ailenin bilgilendirilmesi Tedavi sürecinin başlatılması

78 Organik Asidemilerde İzlem İdrar organik asitleri Açilkarnitin profili Plazma karnitin düzeyleri Plazma amino asitleri Enzim analizleri (lenfosit, fibroblast) Moleküler tanı

79 Yağ Asidi Oksidasyon Bozukluklarında İzlem İdrar organik asit analizi İdrar açilglisinleri Açilkarnitin profili Plazma karnitini DNA mutasyonları (MCAD and LCHAD) Fibroblast çalışmaları Akrabalarda tarama

80 GENİŞLETİLMİŞ YENİDOĞAN TARAMALARI Ülkemizde tandem kütle spektrometresi ile yenidoğan bebeklerde genişletilmiş metabolik hastalık taraması bazı üniversite klinikleri metabolizma hastalıkları birimleri ve özel laboratuvarlar tarafından uygulanmaktadır. Tarama uygulanan yenidoğan bebek sayısı kısıtlıdır. Kütle spektrometresi ayrıca semptomları başlayan hastaların hızlı taraması amacıyla da kullanılmaktadır.

81 GALAKTOZEMİ Galaktoz-1-fosfat üridiltransferaz (GALT) (Klasik galaktozemi) galaktokinaz UDP-galaktoz-4- epimeraz enzim eksikliği

82 Otozomal resesif İnsidansının yaklaşık 1: olduğu tahmin edilmektedir. Galaktoz tüketimi klinik bulgulara yol açıyor TARAMA ÇEŞİTLERİ Galaktoz-1-fosfat üridil transferaz taraması (GALT): flöresans belirgin azalır (varyant formlar) ya da kaybolur (klasik form). Total galaktoz taraması: Florimetrik ya da kolorimetrik yöntemlerle ölçülür.

83 KONJENİTAL ADRENAL HİPERPLAZİ (KAH) Steroid biyosentezindeki bozukluk 21-hidroksilaz eksikliğine bağlı konjenital adrenal hiperplazisi olan hastalar yeterli kortizol üretemezler. Bazı olgularda aldesteron da eksiktir. Dehidratasyon, şok ve hatta ölüm Kız çocuklarda virilizasyon, erkeklerde skrotal renkte koyulaşma 21-hidroksilaz eksikliğini taramada: 17-OH-progesteronun florometrik ölçümü kullanılır. Numunenin ilk 24 saat içinde alınması, prematurite ve hastalıklar testin yanlış pozitif sonuç vermesine yol açabilir. Fizyolojik düzeydeki bir stres bile 17-OHprogesteron düzeyinde artışa neden olabilir.

84 Kistik Fibroz Otozomal resesif geçiş 7 kromozom üzerindeki yer alan kistik fibroz transmembran ileti düzenleyici (CFTR) proteinini kodlayan gendeki bozukluklar 1000 in üzerinde mutasyon Hastaların 2/3 ünde delta-f- 508 mutasyonu saptanır. c-amp bağımlı transmembran klor kanal proteininin yapısı, fonksiyonu ya da üretimini bozar. TARAMA: İmmunreaktif tripsinojen Pozitif sonuç: Testin tekrarı IRT-DNA (delta-f-508) IRT-DNA (çok sayıda mutasyon)

85 Lizozomal depo hastalıkları taramaları Konjenital enfeksiyon taramaları (HIV, Toksoplazma) Hemoglobinopatiler Alfa-1-antitripsin eksikliği

86 SON SÖZ HER BEBEK EŞİT DOĞAR.. HER BEBEK SAĞLIK OLANAKLARINDAN EŞİT YARARLANMALIDIR.. SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER..