ŞEYHÜLİSLÂMLIKTAKİ BİNALARIN MİMARÎ ÖZELLİKLERİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ŞEYHÜLİSLÂMLIKTAKİ BİNALARIN MİMARÎ ÖZELLİKLERİ"

Su Aydoğan
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 34

ŞEYHÜLİSLÂMLIKTAKİ BİNALARIN MİMARÎ ÖZELLİKLERİ Şer iyye Sicilleri Arşivi XIX. yüzyılda inşa edilmiştir. Altındaki Bizans yapısının temellerine göre planı şekillenmiştir.

yüzyıl eklentisi üç odaya sahiptir. Volta tavanlarda ve duvarlarda kalemkâr Andon Usta tarafından yapılan kalem işi süslemeleri mevcuttur.

İç avlu cephesi, diğer tüm kompleks yapılarında olduğu gibi, eklektik özellikler taşımaktadır.

alınlıklar, pencere kenarlarındaki sütunçeler, kat silmeleri, dönemin modası itibariyle yapılmış görülmektedir.

2 ŞEYHÜLİSLÂMLIKTAKİ BİNALARIN MİMARÎ ÖZELLİKLERİ Şer iyye Sicilleri Arşivi XIX. yüzyılda inşa edilmiştir. Altındaki Bizans yapısının temellerine göre planı şekillenmiştir. İki katlı binanın ilk katında beşik tonozlu üç mekân ve volta tavanlı iki mekân Bizans dönemine ait görülmektedir. Üst kat volta tavan ve yığma tuğla duvardan oluşan XIX. yüzyıl eklentisi üç odaya sahiptir. Volta tavanlarda ve duvarlarda kalemkâr Andon Usta tarafından yapılan kalem işi süslemeleri mevcuttur. Çatısı, plana bağlı olarak çokgen, çelik sistemde, marsilya kiremit örtülü olarak tasarlanmıştır. İç avlu cephesi, diğer tüm kompleks yapılarında olduğu gibi, eklektik özellikler taşımaktadır. Osmanlı Devleti nin Semra SELBESOĞLU Mimar Batılılaşma sürecinde, özellikle de dönem mimarlarının Batı mimarîsinden etkilendiği süreçte, pencere üzerlerindeki üçgen alınlıklar, pencere kenarlarındaki sütunçeler, kat silmeleri, dönemin modası itibariyle yapılmış görülmektedir. Dış cephede de bütünüyle, gerek pencere üstü alınlıkları, gerek giriş kapısı sütunları üzerindeki mermer motif ve rozetleri Batı dönemi postmodern ampirik mimarisinden izler taşımaktadır. Meşîhat Arşivi İki katlı yığma tuğla bir yapıdır. Şer iyye Arşivi, kadı konağı, yemekhane ve aşevi yapıları gibi dış istinad duvarına yaslanarak inşa edilmiştir. İç kısımda XIX. yüzyıl ampirik mimari özelliklerini taşısa da so- İLKBAHAR 2018/

kak cephesinde muhtemelen geçirdiği yangın ve yıkımlar sonrası daha sade bir cephe özelliği arzetmektedir. Her iki katta volta döşeme kullanılmış olup, her iki katta birer mekân bulunmaktadır.

3 kak cephesinde muhtemelen geçirdiği yangın ve yıkımlar sonrası daha sade bir cephe özelliği arzetmektedir. Her iki katta volta döşeme kullanılmış olup, her iki katta birer mekân bulunmaktadır. Çokgen çatısı marsilya kiremit örtülüdür. İç avluda sağ yan cephesinden üst kata ulaşan taş bir merdiveni mevcutsa da, orijinal olduğu tespit edilememiştir. İstanbul Efendisi Dairesi Meşîhat Arşivi yapısına bitişiktir yılında geçirdiği yangın sonrası yerine günümüzde kullanılan Hac-Umre Bürosu yapılmıştır. İki katlı yapının iç avluya bakan ön kısmında iki kademeli büyük bir çıkması olduğu ve mimarî üslup bakımından diğer ampir yapılara benzediği fotoğraflardan anlaşılmaktadır. Yığma tuğla ve volta döşemeli yapının Andon Usta tarafından ıstampa kalem işlerinin yapıldığı masraf defterlerinde kayıt altına alınmıştır. Yemekhane Yapısı Günümüzde mutfak ve yemekhane olarak kullanılan yapı, iç avluda ve sokak cephesinde iki kat ve doğal taş olarak yapılmış, her iki kat volta döşemeli, alt katta mescit ve üst katta aşçıların kaldığı mekânlar olarak düzenlenmiştir. Konferans Salonu Günümüzde konferans salonu olarak kullanılan yapı, şeyhülislâmlık kompleksinin yemek pişirilen birimi olup, tuğla kemerli büyük bir ocağı olan büyük bir mutfak şeklinde idi. İç avlu ve sokak cephesinde karma taş duvar tekniğinde cepheye sahip olan yapının çatı konstrüksiyonu çelik sistemde olup, üst kısmında açılarak mutfak kısmının havalandırılmasına mahsus tertibatı bulunmakta idi. Müftülük Yönetim Binası Aslına uygun olarak restore edilmiştir. Şeyhülislâmlık fetvâhane dairesi olan yapı XIX. yüzyıl ampir üsluptadır. Zemin artı iki kat olan yapının üst iki katına ait büyük çıkması zemindeki dört adet sütuna oturmaktadır. Cephe köşelerindeki sütunçeleri, pencere üzeri silmeleri ve büyük çıkma çatısındaki üçgen alınlığı döneminin modasını yansıtmaktadır. 24 İLKBAHAR 2018/1439

2014-2018 YILLARI ARASINDA ŞER İYYE SİCİLLERİ VE MEŞÎHAT ARŞİVLERİNDE YAPILAN RESTORASYON ÇALIŞMALARI Şer iyye Sicilleri Arşivi İki katlı olan yapının üst katındaki odalarda ve koridor kısmında

4 YILLARI ARASINDA ŞER İYYE SİCİLLERİ VE MEŞÎHAT ARŞİVLERİNDE YAPILAN RESTORASYON ÇALIŞMALARI Şer iyye Sicilleri Arşivi İki katlı olan yapının üst katındaki odalarda ve koridor kısmında duvarlar ve tavanlarda yapılan hassas raspa işlemleri sonucunda ortaya çıkan ve tarihî masraf defterlerine göre Andon Usta tarafından XIX. yüzyılda yapılan kalem işi süslemeler ortaya çıkarılarak, orijinal kısımlarına dokunulmadan konsolide edilmiştir. Yapının sarnıç kısmına bakan ikinci kat tuğla duvarlarında olan ayrılmalar dikişlenerek restore edilmiş, kalem işlerinin bulunduğu üst kat tavanlarındaki volta döşeme çelik putrelleri paslarından temizlenerek çinko esaslı antipas malzeme ile koruma altına alınmıştır. Pencere doğramaları ve iç kapıları aslına uygun olarak konsolidasyon ve yeniden yapım teknikleri ile restore edilmiştir. Yapının çatısı açılarak, paslanmış ve çürümüş olan çelik ve ahşap elemanlar yine konsolidasyon ve yeniden yapım teknikleri ile ihya edilmiş, çinko işleri tamamlandıktan sonra aslına uygun olarak marsilya kiremit ile kaplanmıştır. Yapının üst katındaki odalarda bulunan Abdülhamid Han ın Yıldız Sarayı marangozhanesinde yapmış olduğu arşiv dolapları sökülüp taşınarak, her bir parçası numaralandırılmış, envanter çalışması yapılmış, çürük kısımları ayıklanarak ekleme yöntemiyle tamamlanmış, böcekli kısımları ilaçlanarak iyileştirilmiş, gomalak cila ile konsolide edilmiş, bilahare envanter çalışması baz alınarak yeniden kurulmuş ve mevcut yerlerine monte edilmiştir. Arşiv bünyesinde bulunan tüm yazma eserlerin konservasyonu ve takiben taraması yapılarak dijital ortama aktarılmıştır. Meşîhat Arşivi Arşiv binasının harap durumda olan çatısı yeni- İLKBAHAR 2018/

lenmiş, aslına uygun olarak marsilya kiremit ile kaplanmıştır.

Yapının her iki kat döşemeleri aslına uygun mermer ile kaplanmıştır. Pencerelerin ahşap doğramaları aslına uygun olarak yenilenmiştir.

Çimento harçlı iç ve dış cephe sıvaları yapıdan ayıklanarak horasan harçlı sıva ile uygulama yapılmış, dış cephe silmeleri, pencere söveleri midyeli küfeki taşı ile yenilenmiştir.

5 lenmiş, aslına uygun olarak marsilya kiremit ile kaplanmıştır. Alt ve üst kat volta döşemelerinin paslı ve çürümüş kısımları ayıklanarak yenilenmiş, yapı üst kat seviyesinde çelik güçlendirmeye tabi tutulmuştur. Yapının her iki kat döşemeleri aslına uygun mermer ile kaplanmıştır. Pencerelerin ahşap doğramaları aslına uygun olarak yenilenmiştir. Pencerelerin mevcut demir kapakları ile alt ve üst kat demir kapıları üzerindeki pas tabakası alınarak çinko esaslı antipas üzerine iki kat yağlı boya ile koruma altına alınmıştır. Çimento harçlı iç ve dış cephe sıvaları yapıdan ayıklanarak horasan harçlı sıva ile uygulama yapılmış, dış cephe silmeleri, pencere söveleri midyeli küfeki taşı ile yenilenmiştir. Dışarıdan üst kata çıkan ve muhtemelen muhdes olan merdivenin beton basamakları doğal taş ile değiştirilmiştir (midyeli küfeki). Giriş kapısı üzerindeki kitabesi restore edilmiştir. Meşîhat ve Şer iye Sicilleri arasında yer alan Müftülük külliyesi ana giriş kapısı taç kısmı restore edilerek horasan harcı zemin üzeri kurşun kaplama sistemi ile yağmur ve kar suyu kontrol altına alınmıştır. 26 İLKBAHAR 2018/1439

Benzer belgeler

RESTORASYON RAPORU SEDES MİMARLIK

KINALIADA 46 ADA 10 PARSEL SİVİL MİMARLIK ÖRNEĞİ TESCİLLİ YAPI RESTORASYON RAPORU SEDES MİMARLIK KINALI ADA AHŞAP ESKİ ESER RESTORASYON RAPORU İLİ : İstanbul İLÇESİ : Adalar MAHALLESİ : Kınalı Ada CADDESİ