Teftiş Gözüyle Türkiye Kömür Madenciliğinde İş Sağlığu ve Güvenliği Durum Özeti

Transkript

1 Teftiş Gözüyle Türkiye Kömür Madenciliğinde İş Sağlığu ve Güvenliği Durum Özeti C.K. Erbayat Maden Müh. İş Müf. Yrd , İstanbul

2 Teftiş Gözüyle Türkiye de Kömür Madenciliği 2 Giriş Türkiye de Kömür Madenciliği Türkiye nin Dünya Kömür Üretimindeki Yeri Kömür Üretiminin Ülkemizdeki Konumu Kömür Madenciliğinde İş Kazaları Karnemiz Güncel İstatistikler Son 60 Yıllık İş Kazaları Eğilimi İş Sağlığı ve Güvenliği Teftiş Sistemi İş Teftiş Kurulu Başkanlığının Yapısı İSG Teftiş Yaklaşımı ve Yöntemleri Sorunların Tespiti Sayılarla Maden Teftişleri Teftiş Sonuçlarının Yansıttıkları

3 1. Giriş

4 Teftiş Gözüyle Türkiye de Kömür Madenciliği 1. GİRİŞ Madencilik Faaliyetleri 4 Çalışan Uygulama Mevzuat Teftiş Destek Devlet İşveren Tüm tedbirler

5 2. Türkiye de Kömür Madenciliği

6 Teftiş Gözüyle Türkiye de Kömür Madenciliği 2. Dünya Kömür Üretiminde Türkiye nin Konumu 6 Kaynak: (BP, 2016)

7 2. Madenciliğin Ekonomideki Yeri 7 Kaynak: (TÜİK, 2016)

8 2. Madenciliğin İstihdam Bakımından Yeri Ortalama Sigortalı Sayısı Ortalama İstihdamdaki Yeri (%) Kömür Ve Linyit Çıkartılması ,41 Metal Cevheri Madenciliği ,19 Diğer Madencilik Ve Taş Ocak ,49 Madenciliği Destekleyici Hizmet ,05 Toplam Madencilik ,14 Madencilik Hariç Tüm Faaliyet Grupları ,86 TOPLAM ,00 Zorunlu sigortalı sayısının %1,14 lük kısmı «Madencilik» faaliyet gruplarında çalışıyor Kaynak: (SGK, 2016)

9 9 2. Madenciliğin İstihdam Bakımından Yeri Kaynak: (SGK, 2016) «Madencilik» faaliyet gruplarında zorunlu sigortalı olarak ortalama civarında kişi çalışıyor

10 2. Ülkemizde Kömür Madenciliği işçi işçi

11 3. Kömür Madenlerinde İş Kazaları Karnemiz

12 3. Madencilikte İş Kazaları ve Ölümler ( Ortalama) 12 Ortalama İstihdamdaki Payı Ortalama İş Kazası Yüzdesi Ortalama Ölüm Yüzdesi Kömür Ve Linyit Çıkartılması 0,41 7,67 7,74 Metal Cevheri Madenciliği 0,19 0,53 0,87 Diğer Madencilik Ve Taş Ocak. 0,49 0,80 2,18 Madenciliği Destekleyici Hizmet 0,05 0,13 0,12 Madencilik Hariç Diğer 98,86 90,88 89,08 TOPLAM 100,00 100,00 99,99 Kaynak: (SGK, 2016)

13 3. Kaza İstatistikleri 13 «Kömür ve Linyit Çıkartılması» faaliyet grubunda çalışan her 5 kişiden biri iş kazası geçiriyor. «Bina İnşaatı» faaliyet grubunda çalışan her 100 kişiden biri iş kazası geçiriyor.

14 14 3. Kaza İstatistikleri (2013) Ekonomik Faaliyet Sınıflaması (NACE Rev. 2) İş kazası geçiren sigortalı sayıları İş Kazası Sonucu Ölen Sigortalı Sayısı Sigortalı sayısı Kaç kişiye bir iş kazası düşüyor? Kömür Ve Linyit Çıkartılması ,3 Ana Metal Sanayi ,3 Metal Cevheri Madenciliği ,8 Metalik Olmayan Ürünler İma ,8 Fabrik.Metal Ürün.(Mak.Tec.Har) ,0 Elektrikli Techizat İmalatı ,1 Kağıt Ve Kağıt Ürünleri İmalatı ,8 Motorlu Kara Taşıtı Ve Römork İm ,8 Ham Petrol Ve Doğalgaz Çıkarımı ,7 Madenciliği Destekleyici Hizmet ,2

15 3. Kaza İstatistikleri 15 Soma, Ermenek gibi bir facia olmadığında bile, Her yıl «Kömür ve Linyit Çıkartılması» faaliyet grubunda çalışan her kişiden biri hayatını kaybediyor.

16 1. GİRİŞ Uzun Yıllara Göre Veriler 16

17 4. Türkiye de Teftiş Sistemi

18 5. Teftiş Sistemi 18

19 4. İnsan Kaynağı Müfettiş Sayıları İş Sağlığı ve Güvenliği İşin Yürütümü İş Başmüfettişi İş Müfettişi İş Müfettişi Yrd Toplam Toplam 2016 Yılı Kömür Madenleri İSG Teftişleri: 14 İş Başmüfettişi, 1 İş Müfettişi, 28 Yetkili Yrd. olmak üzere (38 Maden Müh. 5 Jeoloji Müh. ) 4 İş Müfettişi ve 9 Yetkili Yrd. (Makine Müh., Elektrik-Elektronik Müh.) Toplam 56 Müfettiş 19

20 20 4. İnsan Kaynağı Müfettişler Farklı Meslek Gruplarından İSG için Mühendis veya Tıp Doktoru Merkezi Sınav Sonucu ile Başvuru Yapmış Yazılı ve Sözlü Sınavda Başarılı Olmuş Teorik Hazırlayıcı Eğitimi Bitirmiş ( 3-6 Ay) Yazılı Sınavda Başarılı Olmuş Pratik Eğitimi Tamamlamış (En az 1,5-2 Yıl) Tez ve Yeterlilik Sınavında Başarılı Olmuş

21 4. Programlı Teftişler 21 RİSK ESASLI İŞKOLU/SEKTÖR ESASLI ALAN ESASLI PROGRAMLI TEFTİŞLER

22 4. İnceleme Teftişleri 22 İhbar ve Şikayet İNCELEME TEFTİŞLERİ İşkolu Tespiti İş Kazası ve Meslek Hastalığı Diğer

23 4. Teftiş Planlaması 23 Çalışma Grupları/İhtisas Komisyonları Sektörel Analizler ve Değerlendirme Programlı Teftişler İzleme ve Programların Değerlendirilmesi

24 4. Teftiş Süreci İşveren vekili ile tanışma / bilgilendirme 24 Bilgi, belge inceleme İşyerinin (Saha) denetimi İfade alımları ve tutanak tutulması Teftişin sonlandırılması (rehberlik, görüş alışverişi vb.) Raporlama

25 4. Yaptırımlar 25 İdari Tedbir Durdurma Çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde ve Risk Değerlendirmesi yoksa İdari Yaptırım İdari Para Cezası Yerine getirilmeyen yükümlülükler için

26 4. Yaptırımlar 26 İdari Tedbir Durdurma a) Yeraltı kömür madenlerinde birinin durması halinde diğerinin derhal-otomatik olarak çalışacak durumda iki havalandırma grubunun bulunmaması. b) Yeraltı maden işyerlerinin hazırlık çalışmaları dışında en az iki yoldan yer üstü bağlantısı bulunmaması. c) Yeraltı kömür madenlerinde havalandırma, su tahliyesi ve insan nakli için kullanılan sistemlerin çalıştırılabilmesi için birbirinden bağımsız iki ayrı enerji kaynağının bulunmaması, birinin durması halinde diğer kaynağın otomatik olarak devreye girmemesi.

27 5. Sorunların Tespiti

28 5. İnsan Kaynağı Müfettiş Sayıları İş Sağlığı ve Güvenliği İşin Yürütümü İş Başmüfettişi İş Müfettişi İş Müfettişi Yrd Toplam Toplam 2016 Yılı Kömür Madenleri İSG Teftişleri: 14 İş Başmüfettişi, 1 İş Müfettişi, 28 Yetkili Yrd. olmak üzere (38 Maden Müh. 5 Jeoloji Müh. ) 4 İş Müfettişi ve 9 Yetkili Yrd. (Makine Müh., Elektrik-Elektronik Müh.) Toplam 56 Müfettiş 28

29 5. Teftiş Sonuçlarımız Maden İşyerlerinde Teftişlerimiz 29 Programlı Program Durdurmanın Dışı Toplam DurdurmaDevamı Durdurmanın Kaldırılması Yeraltı Kömür Madeninde Durdurma Devam Ediyor 80 Yeraltı Kömür Madeni Faaliyette 29 Yeraltı Kömür Madeni Gayrifaal

30 5. Teftiş Sonuçlarımız (2015) 30 Yeraltı ve Yerüstü Kömür Madenleri Teftiş Sayısı (2015) Teftiş Sayısı (2016) Programlı Teftişler Program Dışı Teftişler Durdurma + Durdurmanın Devamı Durdurmanın Kaldırılması

31 5. Teftiş Sonuçlarımız (2015) 31

32 5. Teftiş Sonuçlarımız (2015) 32 MEKANİK-ELEKTRİK 19% PATLAMA RİSKİ, YANGIN TEHLİKESİ VE ZARARLI ORTAM HAVASINA KARŞI KORUNMA 11% HAVALANDIRMA 24% RİSK DEĞERLENDİRMESİ- SGD-YÖNERGELER 9% NAKLİYAT-ULAŞIM YOLLARI 2% TİTREŞİM-TOZ- GÜRÜLTÜ 2% GAZ KAÇAĞI-GÖÇÜK-SU BASKINI 2% SOSYAL TESİS 3% TAHKİMAT 4% İLETİŞİM-UYARI VE ALARM SİSTEMLERİ 5% YERALTI ÇALIŞMA YERLERİ 7% İSG ORGANİZASYON- EĞİTİM 7% ACİL DURUM-TATBİKAT 6%

33 5. En Çok Tespit Edilen Hususlar (2015) 33 Sensör Sayıları, Türleri, Yerleri vb. ATEX Sertifikalı Ekipmanlar Tahkimat Sorunları Kör Çalışma Yapılan Yerler Havalandırmanın Sürekliliği, Vantüplerle İlgili Uygunsuzluklar

34 34 5. En Çok Durdurmaya Sebep Olanlar (2015) Merkezi İzleme Sensörleri, Diğer Gaz Ölçümleri Kör Çalışılan Bölgeler, Kaçışa Uygun Olmayan İkinci Çıkış Mekanik Havalandırma Yapılmıyor, Yedeği Yok Yedek Enerji Kaynağı Yok Alev Geciktirici Olmayan Ekipman

35 5. Sorunların Tespiti Mekanizasyon yerleşemiyor. 2. Mühendislik çalışmalarına önem verilmiyor. Kısa vadeli planlarla çalışılıyor. Kanuni zorunluluğu karşılayacak kadar mühendis istihdamı görüyoruz. 3. Pek çok yerde kör çalışılan metotların halen geçerli/doğru olduğu fikri var. Durdurma yapılan işyeri açıldıktan sonra aynı husustan tekrar durdurulduğunu görüyoruz. 4. Risk değerlendirmesi zorunluluktan yapılıyor. İSG Yönetim Sistemleri kömür madenciliğine henüz girmedi.

36 5. Sorunların Tespiti Madencilik yapabilecek kişi/şirket ayrımı yapılmıyor. Yetkinlik kriterleri yok. Ruhsat aşamasında İSG değerlendirmesi yok. 6. Ülkemize özgü verimli ve güvenli madenciliğin nasıl yapılacağına ilişkin bilimsel bilgi mevcut değil. Bu bilgileri üretecek bir yapı yok. Teknoloji transferi yapılmıyor. 7. İSG ile ilgili mevzuatla zorunlu tutulmayan bir gelişme sahada görülmüyor. Yeni maddeler için tanınan geçiş süreleri, uygulama yapmamak için izin olarak algılanıyor.

37 5. Sorunların Tespiti Mesleki eğitimler, eski alışkanlıkları değiştirmiyor. 9. Destek hizmetleri ile ilgili altyapı sorunları devam ediyor. Ekipman temini, sertifikasyonu, kalibrasyon, ölçüm, bakım-onarım gibi konulardan şikayet ediliyor. 10. Tahlisiye ile ilgili örgün bir sistem yok. Eğitimler konuyu üstlenmiş tek bir kurumca herhangi bir düzenlemeye bağlı olmaksızın yapılıyor.

38 TEŞEKKÜR EDERİM , İstanbul

39 Kömür Madenlerinde Meydana Gelen İş Kazası Ve Ramak Kala Olayların İncelenmesi İçin Kök Neden Analizi Metodolojisi REFERANSLAR 39