Osmanlı Devleti Nasıl Kuruldu? KURULUŞ

Transkript

1 Osmanlı Devleti Nasıl Kuruldu? KURULUŞ

2 OSMANLI DEVLETİ

3 OSMANOĞULLARI: Söğüt ve çevresinde Osman Bey tarafından kuruldu. (1299) KARAMANOĞULLARI: Karaman Bey tarafından Karaman ve Konya civarında kuruldu. Karamanoğlu Mehmet Bey Türkçeyi ilk defa resmi dil olarak ilan eden Türk devlet adamıdır. GERMİYANOĞULLARI: Kütahya, Tavşanlı civarında kuruldu. AYDINOĞULLARI: Aydın, İzmir, Selçuk civarında kuruldu. SARUHANOĞULLARI: Manisa, Turgutlu civarında kuruldu. MENTEŞEOĞULLARI: Muğla ve çevresinde kuruldu. CANDAROĞULLARI: Kastamonu, Sinop civarında kuruldu. KARESİOĞULLARI: Balıkesir, Çanakkale civarında kuruldu. HAMİTOĞULLARI: Isparta, Burdur, Antalya civarında kuruldu. RAMAZANOĞULLARI: Adana civarında kuruldu. DULKADİROĞULLARI: Maraş, Elbistan çevresinde kuruldu.

4 "Osman Gazi biraz ağlayıp dua ve niyaz eder. Derken uykusu gelip uyur. Rüyasında kerameti açık ve belli olan bir şeyhin kendi halkı arasında bulundugunu görür. Herkes bu şeyhe güvenirdi. Aslında onun dervişliği gizli idi. Öyle görünürdü. Dünyalığı, malı, mülkü ve koyunları çoktu. İlim sahibi bir kimse idi. Misafirhanesi devamlı herkese açıktı. Osman Gazi, bu dervişe konuk olurdu. Osman Gazi rüyasında bu azizin koynundan bir ayın doğduğunu ve gelip kendi koynuna girdiğini görür. Bu ay, Osman Gazi'nin koynuna girince hemen onun göbeğinden bir ağaç biter ki gölgesi dünyayı tutar. Gölgesinin altında dağlar var, her dağın dibinden sular çıkar, o sulardan da kimileri içer, kimileri bahçe sular kimileri de çeşmeler yaptırır. Osman Gazi gelip bunu şeyhe haber verir. Bunun üzerine seyh Osman'a Oğul Osman, padişahlık sana ve senin nesline mübarek olsun ve benim kızım Malhun Hatun senin helalin oldu." deyip hemen nikahını kıydı. Osmanlı Devleti'ni kuranlar Oğuzların Kayı boyundandır. Anadolu Selçukluları zamanında Anadolu'ya gelen Kayılar Ankara'nın batısında Karacadağ'a yerleştirilmişlerdir. Ertuğrul Gazi zamanında bir uç beyliği olan Kayılar, Bizanslılardan Söğüt ve Domaniç'i alarak yurt edinmişlerdir. Ertuğrul Gazi'den sonra yerine geçen Osman Bey Anadolu Selçukluları iyice zayıflayınca diğer Türk beyleri gibi bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı Devleti'ni kurmuştur (1299).

5

6 Küçük bir beylik nasıl büyüdü? Osman Bey kendisinden daha kuvvetli olan Anadolu beylikleri ile mücadele etmek yerine iyice zayıflamış olan Bizans'a karşı gaza ve cihat politikası takip ederek sınırlarını batı yönünde genişletmiştir. Bazı siyasi olaylar Osman Bey zamanında Karacahisar, Bilecik, Yarhisar, İnegöl alınmış, bir Bizans ordusu Koyunhisar Savaşı'nda yenilgiye uğratılmıştır. Bursa kuşatmasının devam ettiği bir sırada Osman Bey vefat etmiş, yerine Orhan Bey geçmiştir. KAVRAMLAR: Gaza: İslam dinini korumak ve yaymak amacıyla Müslüman olmayanlara karşı yapılan savaş. Ahilik: Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu Türkleri ne sanat, ticaret ve ekonomi alanlarında faaliyet gösteren kişiler için bir örgüttü. Kendi kural ve kurulları vardı. Günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi vardı. Tekfur: Bizans İmparatorluğunda merkez dışındaki şehirlerin müstakil valilerine denirdi.

7

8 Anadolu'da siyasi birliğin olmaması, Anadolu beyliklerinin birbirleri ile mücadele halinde olması Bizans'ın iç ve dış baskılar nedeniyle iyice zayıflamış olması İskan Politikası Balkanlarda kalıcı olmak Yerleşilen bölgelerin Türkleşmesini ve Müslümanlaşmasını sağlamak Türkmenleri yerleşik hayata geçirmek Fethedilen yerlerin güvenliğini sağlamak NOT: Ders kitabınızın 61. sayfasında Osmanlı Devleti nin Rumelideki İskan Politikası başlıklı bölümü okuyunuz. Balkanlarda kuvvetli bir devletin olmaması, irili ufaklı birçok Balkan devletçiği arasında sürekli çatışmaların olması, Katolik Macarlarla Venediklilerin Ortodoks Balkan uluslarına baskı yapması Osmanlıların ele geçirdikleri yerlerde adil ve hoşgörülü bir yönetim sergilemeleri, buralardaki halkın din, dil ve kültürlerine karışmaması Ele geçirilen yerlerdeki boş topraklara Türkmenleri yerleştirmeleri (iskan politikası) Osman Bey in Ahi Şeyhi Edebali nin kızı ile evlenmesi sayesinde Anadolu da siyasi ve ekonomik açıdan önemli güce sahip Ahiler in desteğini alması

9 Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk dönemlerinden itibaren İznik, ilgi çekici bir merkez olarak hep fethedilmek İstendi. Osman Bey zamanında bu önemli kenti ele geçirmek amacıyla seferler düzenlenmişse de, İznik ancak Sultan Orhan Bey ( ) zamanında 1331 tarihinde fethedildi. Böylece İznik 234 yıllık bir aradan sonra yeniden Türk idaresine girmiş oluyordu. Özellikle II. Murat ve Çandarlılar döneminde şehir tepeden tırnağa İmar edildi ve birçok cami, medrese, han, hamam vs. bu dönemde yapıldı. İznik, İstanbul'dan Anadolu'ya uzanan sefer ve kervan yolunun üzerinde önemli bir durak ve konaklama merkezi oldu. Keza XIV-XVl. yüzyıllarda İznik, Türk kültür hayatında önemli bir yere sahipti. Birçok ulema ve şairin yetiştiği bir kültür merkezine dönüşmüştü. Çağın en ünlü alimleri İznik'teki medreselerde ders vermeye başlamışlardı. Bu yüzden de İznik'e "Ulema Yuvası" (Alimler Diyarı) da denmiştir. İZNİK ÇİNİLERİ

10 Bir vasiyet: BURSA Osman Bey in almaya ömrünün yetmediği Bursa oğlu Orhan Bey tarafından 1326 yılında alınarak devletin başkenti yapılmıştır. Bazı siyasi olaylar 1329'da İznik üzerine yürüdü ve Bizans ile yapılan Maltepe (Palekanon)Savaşı'nda İznik ele geçirildi. Komşu Beyliklerden biri olan Karesioğlu Beyliği alınarak bu beyliğin donanması ve önemli komutanları Osmanlı hizmetine girmiştir. Osmanlıların Rumeliye geçişleri Çimpe Kalesinin ele geçirilmesiyle olmuştur (1354). İlk düzenli ordu bu dönemde kurulmuştur.

11 OSMANLI Devleti'nin, Balkanlar'daki hakimiyeti yaklaşık 500 yıl sürmüştür. Bu uzun dönem boyunca Müslüman-Türk kültürüne ait önemli eserler inşa edilmiş, bölgenin gayrimüslim halkları da bu zengin kültürden faydalanmıştır. BAYINDIRLIK & MİMARİ Osmanlı Devleti imar çalışmalarına büyük önem vermiş; yollar, köprüler, camiler, medreseler inşa etmiş, ardında sayısız eser bırakmıştır YEMEK KÜLTÜRÜ Türk yemek kültürüne ait birçok unsur bugün Balkanlar'da gelenek haline gelmiştir; bu çerçevede pide, börek, kebap, dolma, somun, gevrek, sarma, helva, boza, salep, kahve, şerbet, kadayıf, baklava, fincan, bardak, tas, cezve gibi sayısız kavram Balkan kültürüne geçmiştir. GENEL Balkan topraklarında yerleşen Müslüman-Türk gruplar, beraberlerinde halk ve tasavvuf edebiyatını, çeşitli sanat kollarını, yeme-içme kültürünü, daha doğrusu Müslüman-Türk medeniyetinin bütün unsurlarını bu bölgeye taşımış, yaygınlaştırmış ve günümüze kadar yaşamasını sağlamışlardır. Bugün Balkan ülkelerinde gezen bir turist, hemen her adımında Osmanlı'dan kalma bir eserle karşılaşmakta, o kültürün izlerini takip edebilmektedir.

12 SIRPSINDIĞI SAVAŞI (1364) Sebebi: Edirne ve Filibe'nin Osmanlıların eline geçmesi Sırp ve Bulgarları rahatsız etmiş, bunların papaya başvurmaları üzerine Balkan Devletlerinden oluşan (Sırp, Bulgar, Macar, Eflak-Boğdan ve Bosnalılar) bir Haçlı ordusu kurulmuştur. Sonucu: Türklerin Balkanlardaki ilerlemeleri hız kazanmıştır. Zaferden sonra Edirne başkent yapılmıştır. Bazı siyasi olaylar 1) Edirne(1362) ve Filibe'nin Fethi, 2) Sırpsındığı Savaşı (1364) 3) Çirmen Savaşı (1371): Sırplarla yapılan bu savaşı Osmanlılar kazandı. 4) I. Kosova Savaşı (1389) 5)- Ankara Karamanoğullarından geri alındı. 6)- Oğlu Yıldırım Bayezıd'ı Germiyan Beyi'nin kızıyla evlendirerek onlardan Kütahya, Tavşanlı, Simav ve dolayları çeyiz olarak alındı. 7)- Hamitoğullarından Eğridir ve çevresi altına satın alındı.

13 14. yy. sonlarında Osmanlı sınırları Tuna ve Belgrad a dayanmıştı. Avrupalıların Osmanlıyı durdurma çabaları I.Kosova(1389) Niğbolu (1396) Varna (1444) II. Kosova (1448) savaşları ile boşa çıkmıştır. İstanbul un alınmasında önce Belgrad ve civarı, Arnavutluk ve bazı liman kentleri dışında Balkanlar büyük ölçüde Osmanlı egemenliğine girmişti.

14 NİĞBOLU SAVAŞI (1396) Sebebi: Kuşatma altındaki İstanbul un Avrupa dan yardım istemesi. Sonucu: Yıldırım Bayezıd İstanbul kuşatmasını kaldırarak, Niğbolu önlerinde Haçlı ordusunu yendi. Bu zaferden sonra Bulgaristan tamamen Türk topraklarına katıldı. Bu zafer Anadolu Türk Birliğinin sağlanmasında da etkili oldu. Mısır'daki halife Yıldırım'a "Rum Diyarının Sultanı" ünvanını verdi. Yıldırım Bayezıd Bazı siyasi olaylar 1) Anadolu Türk Birliği sağlandı. 2) İstanbul kuşatıldı. 3) Timur la Ankara Savaşı (1402)yapıldı ve Yıldırım esir düştü. Bu savaştan sonra Anadolu Türk Birliği dağılmış, beylikler yeniden kurulmuşlardır. Fetret Devri denilen 11 yıl süren devletin başsız kaldığı bir dönem başlamıştır. Timur

15 Bunalım Devri, Osmanlı Devleti'nde Fetret Yıldırım Devri Bayezid'in 1402'de Ankara Savaşı'nda, Timur İmparatorluğu'nun kurucusu olan Timur'a yenilip esir Bazı siyasi olaylar düşmesi sonucu ortaya çıkan ve Yıldırım Bayezıd ın oğulları arasındaki taht kavgaları nedeniyle on bir yıl süren kargaşa dönemidir. Yıldırım Bayezid'in altı oğlu vardır. Bunlar; Emir Süleyman, İsa Çelebi, Musa Çelebi, Mehmet Çelebi, Mustafa Çelebi ve Kasım Çelebi'dir. Mehmet Çelebi (I. Mehmet) tüm kardeşlerinin isyanlarını bastırarak, hükümdar olmuştur. Fetret Dönemi, yeni kurulmuş olan Osmanlı Devleti'nin fiilen parçalanmasına sebep olmuştur. Bu nedenle I. Mehmet için "ikinci kurucu" da denir.

16 FETRET DEVRİNDE; Anadolu'daki eski Türkmen beyliklerinin yeniden kurulmasına, Osmanlı Devleti'nin de Bayezıd ın oğulları arasında parçalanmasına karşın Balkan uluslarının Osmanlı yönetiminden kurtulmak için girişimde bulunmamaları dikkat çeker. Bunun da nedeni : Niğbolu Savaşı nda yenilen haçlı ordusunun yeniden toplanacak gücü bulamaması Osmanlı nın bu bölgede kurduğu düzeninin, Balkan derebeylik düzeninden daha iyi, daha ileri bir düzen olması ve Balkan halklarının büyük ölçüde bu düzenden hoşnut olmalarıdır.(bayındırlık faaliyetleri, hoşgörü, adalet vb.)

17 YENİDEN DOĞUŞ Sultan Çelebi Mehmet Fetret Dönemini sona erdirerek devleti yeniden toparlamıştır. Onun döneminde Ankara savaşı sonrası Osmanlı dan ayrılan beyliklerin bir kısmı yine Osmanlı toprağı olmuştur. Bazı siyasi olaylar 1) Anadolu Türk birliği yeniden sağlanmaya çalışıldı. 2) Venediklerle yapılan ilk deniz savaşında başarılı olunamadı. Bu durum donanmanın henüz hazır ve güçlü olmadığını göstermektedir. 3) Şeyh Bedrettin isyanı denilen Osmanlı tarihindeki ilk siyasi içerikli isyan bu dönemde bastırılmıştır.

18 TÜRK YURDU: BALKANLAR Sultan II. Murat Döneminde Balkanlarda haçlılara karşı yapılan iki savaş Osmanlı nın bu bölgedeki hakimiyetini ve Avrupa ya karşı üstünlüğünü kesinleştirmiştir. Bu savaşlar: Varna Savaşı(1444) II. Kosova Savaşı (1448) Bazı siyasi olaylar 1) 1443 te Haçlıların ani saldırısıyla yenilen Osmanlılar 1444 te Edirne- Segedin Antlaşmasını bu dönemde imzalamışlardır. 2) Aydın, Teke, Menteşe ve Germiyân Oğulları beyliklerini tarihten silerek tamamen Osmanlı Devleti ne katmıştır. 3) Bu dönemde İstanbul kuşatılmıştır.