Boğaziçi Üniversitesi. 20 Temmuz CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 4

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Boğaziçi Üniversitesi. 20 Temmuz 2015 - CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 4"

Transkript

1 - Algıç Fiziği --Saime Gürbüz Boğaziçi Üniversitesi 20 Temmuz CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 4

2 2

3 3

4 4

5 Algıç Nedir? Algılamak görmek midir? Görmek gerekli ve yeterli midir? Doğa(fizik) olaylarını algılamamızı sağlayan gereçler: Algıç. 5

6 En Eski Algıç Fotonlara duyarlı İyi uzaysal çözünürlük Geniş aralık (1:1014) ve kendinden uyum sağlama Enerji (dalgaboyu) seçimi Veri toplama hızı ~ 10Hz (işleme dahil) Sorun: Kayıt olanağı yok, sonuçlar zamanla unutulabiliyor veya yanlış hatırlanabiliyor. bilimsel yönteme aykırı aykırı 6

7 Bu sayfada ne görülüyor? İçinde insan olan ilk fotoğraf, Daguerre, 1838, Paris. Fotoğraf çekmek ne demektir? fotonları algılamak ve kaydetmek. Burada 1838 yılında Pariste olan fotonlar değil onların bıraktığı izler görülüyor. 7

8 Elektronun Keşfi From: J.J. Thomson: Cathode Rays. Philosophical Magazine, 44, 293 (1897). Hızlandırıcı E ve B alanla etkileşim Algıç Benzer bir deneyi siz de yapabilirsiniz > uzaysal ışınları kullanın, fluoresan (fluorlu) lamba elinizin altında, bir de fotoğraf kağıdı gerekli. atma Geiger Müller sayacı 1908 Üstte anlatılan şekilde hazırlanan bir algıçla alınmış plazma ve proton ışını resmi. 8 ( SANAEM, Ankara)

9 Peki elektronun keşfi ve bu sistem ne işimize yaradı? 9

10 Hızlandırıcı: 20-25keV elektron tabancası Hedef: Fosfor ekran Algıç: Ekran + Göz 10

11 11

12 Bulut Odası yılında yılında Wilson Wilson tarafından tarafından bulundu. bulundu. (( Nobel) Nobel) arasında arasında kullanıldı. kullanıldı. İz İz sürebilen sürebilen ilk ilk algıç. algıç. Aşırı Aşırı doymuş doymuş alkol alkol buharı buharı içeren içeren kapalı kapalı bir bir ortamdır. ortamdır. İçeri İçeri giren giren yüklü yüklü parçacıkların parçacıkların yolu yolu boyunca boyunca buhar buhar yoğunlaşır yoğunlaşır ve ve bulut bulut gibi gibi izler izler bırakır. bırakır. Oluşan Oluşan izlerin izlerin fotoğrafları fotoğrafları çekilir. çekilir. Parçacık Parçacık demeti demeti yönüne yönüne dik dik olarak olarak uygulanan uygulanan manyetik manyetik alanla alanla iz iz bırakan bırakan parçacıkların parçacıkların yükü yükü ve ve momentumu momentumu ölçülebilir. ölçülebilir. Bu Bu algıç algıç sayesinde sayesinde Pozitron Pozitron (1932), (1932), Muon Muon (1936) (1936) ve ve Kaon Kaon (1947) (1947) bulunmuştur. bulunmuştur. 12

13 Pozitronun Keşfi γ > e+ e fotoğrafı, Anderson, 1932, CalTech BO. Anderson, Bulut Odasında bıraktığı izleri ölçerek 1932 yılında pozitronu buldu. Genel olarak parçacık Genel olarak parçacık (etkileşim) (etkileşim) görmek: görmek: Enerji: Enerji: EE Momentum: Momentum: pp Yük: Yük: qq Dönü: Dönü: ss Ve Ve başka başka QM QM özellikler özellikler 13

14 Köpük Odası Fotoğraf makinesi (1960 (1960 Nobel) Nobel) İçi dolu bir bir silindir silindir veya veya küre. küre. Sıvı Sıvı belli belli bir bir basınçtaki basınçtaki kaynama kaynama İçi sıvı sıvı dolu sıcaklığının (örnek 27K, H). Parçacık Parçacık demeti demeti sıcaklığının hemen hemen altında altında tutulur tutulur (örnek 27K, 5atm, 5atm, sıvı sıvı H). geldiğinde geldiğinde basınç basınç aniden aniden düşürülür düşürülür (3atm) (3atm) ve ve sıvı sıvı üstünısıtılmış üstünısıtılmış olur. olur. Yüklü Yüklü parçacıklar parçacıklar iyonizasyon iyonizasyon ile ile enerji enerji kaybederler. kaybederler. Bu Bu enerji enerji dengesiz durumdaki sıvıyı sıvıyı dengesiz durumdaki buharlaştırıp baloncuk çekirdekleri yaratır. buharlaştırıp baloncuk çekirdekleri yaratır. Sıvı Parçacık demeti Mıknatıs sarımları 1950 lerin 1950 lerin başında başında Glaser Glaser tarafından tarafından ortaya ortaya atıldı. atıldı. 1-2 ms içerisinde fotoğraflar çekilir. çekilir. Birden fazla kamera 1-2 ms içerisinde fotoğraflar Birden fazla kamera çok çok açılı açılı çekim çekim yapmayı yapmayı sağlar. sağlar. Konum Konum çözünürlüğü çözünürlüğü ~10μm ~10μm seviyesine seviyesine indirilebilir. indirilebilir. Bulut Bulut odasından odasından daha hacimli yapılabilir daha yoğun yoğun sıvı sıvı daha büyük büyük hacimli yapılabilir ve ve daha Piston içerdiğinden içerdiğinden daha daha yüksek yüksek enerjili enerjili parçacıkları algılayabilir. parçacıkları algılayabilir. Zayıf Zayıf yüksüz yüksüz akımların akımların keşfine (Gargamelle, BEBC) BEBC) keşfine yol yol açmıştır. açmıştır. (Gargamelle, Manyetik alan 14

15 Köpük Odası Zayıf Zayıf yüksüz akımların keşfine yol açmıştır. (Gargamelle, Big European Bubble Chamber(BEBC) ) 15

16 16

17 Fotoğraf Çekilip Resimlerin Ayıklaması Aynı Aynı olay" olay" sırasında sırasında oluşan oluşan ama ama ilginç ilginç bulunmayan bulunmayan diğer diğer etkileşimler etkileşimler de de olabilir. olabilir. Algıcın Algıcın hazırlanması hazırlanması ve ve fotoğrafın fotoğrafın çekilmesinin çekilmesinin zamanlaması zamanlaması parçacık parçacık demetinin demetinin gelmesiyle gelmesiyle çakışmalıdır: çakışmalıdır: bir bir tetikleyici tetikleyici gereklidir. gereklidir. 17

18 Ham Verinin Kaydı + Sayısallaştırma Eski Eski günlerde günlerde sayısallaştırma sayısallaştırma ham ham verileri verileri elle elle ölçüp ölçüp kartlara kartlara delmekle delmekle ve ve bu bu kartları kartları bilgisayara bilgisayara okutmakla okutmakla yapılıyordu. yapılıyordu. Ham Ham denir denir çünkü çünkü veri veri ayrıntılı ayrıntılı inceleme inceleme ve ve çözümleme çözümleme yapılmamış yapılmamış durumdadır. durumdadır. 18

19 Neler Değişti? 60larda bir grup toplsntısı pic.twitter.com/fcqjqbnu Aralık 2011 twitterdan bir fotoğraf 19

20 Son 50 yılda ne değişti? PS Deneyi HBC200 ( ) LHC Deneyleri(2009- ) Kütle Merkezi 3 GeV Çarpışma enerjisi ( s) Mezonlar, baryonlar, İlgilenilen Parçacıklar tuhaf ve tılsımlı ( Ağır tanımı) parçacıklar 8TeV (tasarlanan 14TeV) Higgs, yeni boyutlar, süpersimetri, leptokuarklar, Saniyede 40 milyon olayı 12 yılda 40 milyon inceleyip fotoğraf [yaklaşık Veri Miktarı kadarını kayıt. km uzunluğunda [Benzetimlerle birlikte fotoğraf filmi] 15PB/yıl] Fotoğraf filmlerini alıp 10 Gbps lik fiber optik Verinin Taşınma Şekli yanında taşıma kablolar, GRID altyapısı Büyük Uluslararası İşbirliği Tanımı kişi 3000 kişi 20

21 Günümüzde algıçlar Tekparça Tekparça bir bir algıç algıç ile ile tüm tüm parçacıkları parçacıkları gözlemleme gözlemleme dönemi dönemi kapandı. kapandı. Farklı Farklı malzemeden malzemeden yapılmış, yapılmış, amaca amaca özel özel algıçları algıçları birleştirerek birleştirerek tümleşik tümleşik algıç algıç dönemi dönemi başladı. başladı. Değişik Değişik parçacıklar parçacıklar bazı bazı malzemelerde malzemelerde farklı farklı izler izler bırakırlar. bırakırlar. Enerji Enerji Ölçümü Ölçümü EM EM kalorimetre kalorimetre Hadron Hadron kalorimetre kalorimetre Momentum Momentum Ölçümü Ölçümü manyetik manyetik alan alan altında altında bırakılan bırakılan izlerin izlerin takibi takibi izlere izlere bakarak bakarak parçacıkların parçacıkların tanınması tanınması Hızlı Hızlı cevap cevap verip verip ilginç ilginç olayların olayların seçimini seçimini sağlayan sağlayan algıçlar algıçlar 21

22 LHC Algıçlarına örnek : CMS 22

23 LHC Algıçlarına örnek : CMS 6 23

24 ATLAS Algıcı 45 m ATLAS superimposed to the 5 floors of building m 7000 Tons 44 24

25 ATLAS Algıcının parçaları İz sürme (İç Algıç) 2T solenoid ile silicon (pixel + strip) izsürücü geçiş ışınımı izsürücüsü (TRT) e/π ayrışımı Enerji Ölçümü EM kalorimetre : Pb-LAr, akordiyon şeklinde Hadron kalorimetre : Fe/Sci (merkez), Cu/WLAr (ön kısım) Muon Ölçümü 4T toroid spektrometre MDT ve CSC : iz sürmek için RPC ve TGC : hızlı tetiklemek için 25

26 26

27 27

28 Pek Yakında Minik ödev oyun! TEŞEKKÜRLER! 4 28

Parçacık Algıçları. Gökhan Ünel / UCI. !! Türk Öğretmenler Programı -1. ! Şubat 2014

Parçacık Algıçları. Gökhan Ünel / UCI. !! Türk Öğretmenler Programı -1. ! Şubat 2014 Parçacık Algıçları Gökhan Ünel / UCI Türk Öğretmenler Programı -1 Şubat 2014 Parçacık Fiziği fiziği Kozmoloji Nükleer Fizik fizik Katıhal Fiziği Astronomi Astrofizik Küçük Kimya-biyoloji Kimya-Biyoloji

Detaylı

Parçacık Algıçları. Gökhan Ünel / UCI. !! Türk Öğretmenler Programı -2. ! Temmuz 2014

Parçacık Algıçları. Gökhan Ünel / UCI. !! Türk Öğretmenler Programı -2. ! Temmuz 2014 Parçacık Algıçları Gökhan Ünel / UCI!! Türk Öğretmenler Programı -2! Temmuz 2014 Parçacık Fiziği fiziği Kozmoloji Nükleer Fizik fizik Katıhal Fiziği Astronomi Astrofizik Küçük Kimya-biyoloji Kimya-Biyoloji

Detaylı

Parçacık Algıçları. Gökhan Ünel / UC Irvine. Türk Öğretmenler Çalıştayı -3. Şubat 2015

Parçacık Algıçları. Gökhan Ünel / UC Irvine. Türk Öğretmenler Çalıştayı -3. Şubat 2015 Parçacık Algıçları Gökhan Ünel / UC Irvine Türk Öğretmenler Çalıştayı -3 Şubat 2015 2 Algılamak hakkında Algılamak görmek midir? Görmek gerekli ve yeterli midir? Bilimsel düşünce kesin kanıtlara dayanır.

Detaylı

ALGIÇ FİZİĞİ. CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 GERİ DÜNÜT PROJESİ 1

ALGIÇ FİZİĞİ. CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 GERİ DÜNÜT PROJESİ 1 ALGIÇ FİZİĞİ CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 GERİ DÜNÜT PROJESİ 1 Dünyanın en büyük nükleer araş/rma ve deney merkezi olan CERN de gerçekleş

Detaylı

ALGIÇ FİZİĞİ CERN TTP 5 PROGRAMI ŞUBAT 2016

ALGIÇ FİZİĞİ CERN TTP 5 PROGRAMI ŞUBAT 2016 ALGIÇ FİZİĞİ CERN TTP 5 PROGRAMI ŞUBAT 2016 Algı, psikoloji ve bilişsel bilimlerde duyusal bilginin alınması, yorumlanması, seçilmesi ve düzenlenmesi anlamına gelir. Algılamak sadece görmek midir? Algılamak

Detaylı

ALGIÇ FİZİĞİ. Ali TEMİZ TTP-6 SAMSUN

ALGIÇ FİZİĞİ. Ali TEMİZ TTP-6 SAMSUN ALGIÇ FİZİĞİ Ali TEMİZ TTP-6 SAMSUN ALGI NEDİR? Algı; bilginin alınması, yorumlanması, seçilmesi ve düzenlenmesi anlamına gelir. Algı, duyu organlarının fiziksel uyarılması ile oluşan sinir sistemindeki

Detaylı

Boğaziçi Üniversitesi. 21 Temmuz 2015 - CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 4

Boğaziçi Üniversitesi. 21 Temmuz 2015 - CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 4 - Algıç Fiziği 2 --Saime Gürbüz Boğaziçi Üniversitesi 21 Temmuz 2015 - CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 4 2 1 2 3 Cevaplar için tesekkürler Dalida! 4 3 4 Parıldak Sayacı Plastik Plastik veya veya Kristal Kristal

Detaylı

Theory Tajik (Tajikistan)

Theory Tajik (Tajikistan) Q3-1 Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Bu probleme başlamadan önce ayrı bir zarfta verilen genel talimatları lütfen okuyunuz. Bu görevde, CERN de bulunan parçacık hızlandırıcısının LHC ( Büyük Hadron Çarpıştırıcısı)

Detaylı

Maddenin içine yaptığımız yolculukta...

Maddenin içine yaptığımız yolculukta... HİGGS NEDİR? Maddenin içine yaptığımız yolculukta... madde atom elektron proton quark çekirdek nötron Standart Model Standart Model Atomun İçi Doğadaki Temel Kuvvetler Temel Kuvvetler Değişim Parçacıkları

Detaylı

HIZLI ALGIÇ BENZETİMİ. V. Erkcan ÖZCAN, Boğaziçi Üniversitesi

HIZLI ALGIÇ BENZETİMİ. V. Erkcan ÖZCAN, Boğaziçi Üniversitesi HIZLI ALGIÇ BENZETİMİ V. Erkcan ÖZCAN, Boğaziçi Üniversitesi HPFBU Okulu 12, Kars, 17 Şubat 2012 Parçacık Deneylerinde Neyin Benzetimini Yapıyoruz? T. Sjostrand, http://indico.cern.ch/getfile.py/ access?resid=0&materialid=3&confid=a042790

Detaylı

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi Gülsen Önengüt Çukurova Üniversitesi, Fizik Bölümü CERN, Compact Muon Solenoid (CMS) Deneyi 2. Ulusal Grid Çalıştayı, 1 Mart 2007,

Detaylı

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar Resim 1: ATLAS ın 2012 de kaydettiği, Higgs in dört elektrona bozunma adayı. 4 Temmuz 2012 de, ATLAS deneyi, Higgs Bozonu araştırmalarındaki güncellenmiş sonuçlarının

Detaylı

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar 1 Hızlandırıcı nedir? Çarpıştırıcı nedir? Parçacık hızlandırıcıları, elektrik yükü olan atomik veya atom-altı parçacıkları oldukça yüksek hızlara (ışık hızına bile oldukça

Detaylı

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 2 CERN CERN; Fransızca Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi kelimelerinin

Detaylı

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN Göreli olmayan kuantum mekaniği 1923-1926 yıllarında tamamlandı. Göreli kuantum mekaniğinin ilk başarılı uygulaması 1927 de Dirac tarafından gerçekleştirildi. Dirac denklemi serbest elektronlar için uygulandığında

Detaylı

Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden LHC. Zaman, uzay ve madde Büyük Patlama sırasında ortaya çıktı.

Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden LHC. Zaman, uzay ve madde Büyük Patlama sırasında ortaya çıktı. 2 NEDEN?? : Yüksek enerjilerde parçacıkları çarpıştırıyoruz. Parçacıkları kırıp içlerine bakmak istiyoruz. DENEY Hızlandırıcılar Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden küçük bir

Detaylı

TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer

TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer THM- YUUP Projesi Genel Değerlendirme Çalıştayı 19-20 MART 2015 HTE, ANKARA ÜNİVERSİTESİ TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer Orhan Çakır Ankara Univ. & I

Detaylı

Parçacık Fiziği Söyleşisi

Parçacık Fiziği Söyleşisi Parçacık Fiziği Söyleşisi Saleh Sultansoy - TOBB ETÜ Gökhan Ünel - UC Irvine HPFBU2012 12-19 Şubat, Kars, Kafkas Üniversitesi 1 Parçacık fiziği Maddenin ve etkileşimlerin alt yapısını anlamak 2 Büyük Patlama

Detaylı

CERN Bağlamında İleri Fizik Uygulamaları

CERN Bağlamında İleri Fizik Uygulamaları Kaynaklar CERN website (http://kt.cern/medical-applications ve http://kt.cern/aerospace) Harran Üniversitesi (Türkiye) 3 Mayıs, 2017 CERN neredesin? CERN deki ana yapılar: ATLAS (A Toroidal LHC ApparatuS),

Detaylı

Bir etkileşmeden çıkan parçacıkları algılamak için dedektörler kullanılır. Gözümüz en mükemmel dedektörlerden biridir m den büyük boyutları

Bir etkileşmeden çıkan parçacıkları algılamak için dedektörler kullanılır. Gözümüz en mükemmel dedektörlerden biridir m den büyük boyutları DEDEKTÖRLER Bir etkileşmeden çıkan parçacıkları algılamak için dedektörler kullanılır. Gözümüz en mükemmel dedektörlerden biridir. 10 4 m den büyük boyutları gözlerimizle inceleyebiliriz. 10 6 m ye kadar

Detaylı

Müon Spektrometresi. Müonlar elektronlara benzerler fakat kütleleri elektronun kütlesinden yaklaşık 200 kat fazladır. Müon spektrometresi P T

Müon Spektrometresi. Müonlar elektronlara benzerler fakat kütleleri elektronun kütlesinden yaklaşık 200 kat fazladır. Müon spektrometresi P T ATLAS BIS MDT Kadri ÖZDEMİR Müon Spektrometresi Müonlar elektronlara benzerler fakat kütleleri elektronun kütlesinden yaklaşık 200 kat fazladır. Müon spektrometresi P T > 300 GeV/c durumları için ΔP T

Detaylı

ALGIÇ BENZETİMİ. V. ERKCAN ÖZCAN, University College London

ALGIÇ BENZETİMİ. V. ERKCAN ÖZCAN, University College London ALGIÇ BENZETİMİ V. ERKCAN ÖZCAN, University College London Ana Hatlar Algıçlara giriş Parçacıkların algıçla etkileşmesi, sinyalin okunması ve sayısallaştırılması, parçacıkları izlerinden inşaa etme. Tam

Detaylı

SU Lise Yaz Okulu 2. Ders, biraz (baya) fizik. Dalgalar Elektromanyetik Dalgalar Kuantum mekaniği Tayf Karacisim ışıması

SU Lise Yaz Okulu 2. Ders, biraz (baya) fizik. Dalgalar Elektromanyetik Dalgalar Kuantum mekaniği Tayf Karacisim ışıması SU Lise Yaz Okulu 2. Ders, biraz (baya) fizik Dalgalar Elektromanyetik Dalgalar Kuantum mekaniği Tayf Karacisim ışıması Dalga Nedir Enerji taşıyan bir değişimin bir yöne doğru taşınmasına dalga denir.

Detaylı

CMS'DEKİ ZDC DEDEKTÖRÜ İCİN AKIM AYIRICI DEVRE. Current Splitter for ZDC Dedector in the Cms

CMS'DEKİ ZDC DEDEKTÖRÜ İCİN AKIM AYIRICI DEVRE. Current Splitter for ZDC Dedector in the Cms CMS'DEKİ ZDC DEDEKTÖRÜ İCİN AKIM AYIRICI DEVRE Current Splitter for ZDC Dedector in the Cms Çağlar ZORBILMEZ Fizik Bölümü Anabilim Dalı Eda EŞKUT FizikBölümü Anabilim Dalı ÖZET Sıfır Derece Kalorimetre

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ CERN DEKİ ATLAS DENEYİNİN ALT DETEKTÖRLERİNDEN MÜON ODACIKLARININ TEST ANALİZLERİ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ CERN DEKİ ATLAS DENEYİNİN ALT DETEKTÖRLERİNDEN MÜON ODACIKLARININ TEST ANALİZLERİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ CERN DEKİ ATLAS DENEYİNİN ALT DETEKTÖRLERİNDEN MÜON ODACIKLARININ TEST ANALİZLERİ FİZİK ANABİLİM DALI ADANA, 2008 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi 125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi CMS Deneyi, CERN 4 Temmuz 2012 Özet Bugün, CERN deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'ndaki (BHÇ) CMS deneyi araştırmacıları, CERN de ve Melbourne daki ICHEP 2012

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 1 Standart Model de kütle sorunu Madde parçacıkları Etkileşim aracıları Parçacıklara kütlesini veren nedir? Neden

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

ATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası Karşımadde

ATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası  Karşımadde Fizikçiler dünyanın ne olduğunu ve onu neyin bir arada tuttuğunu açıklayan isimli bir kuram geliştirmişlerdir. yüzlerce parçacığı ve karmaşık etkileşmeleri yalnızca aşağıdakilerle açıklayabilen bir kuramdır:

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı 23-27 Şubat 2014 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Prof. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü Parçacık Fiziği Maddeyi oluşturan temel yapı taşlarını ve onların temel etkileşimlerini arar Democritus (460 MÖ - 370 MÖ)

Detaylı

Çağının ötesinde işleri yapma gücünü ve kararlılığını kendinde bulan insanları, belki şu an aramızda olmasalar da, herzaman hatırlayalım.

Çağının ötesinde işleri yapma gücünü ve kararlılığını kendinde bulan insanları, belki şu an aramızda olmasalar da, herzaman hatırlayalım. Çağının ötesinde işleri yapma gücünü ve kararlılığını kendinde bulan insanları, belki şu an aramızda olmasalar da, herzaman hatırlayalım. SPS CERN in Fransız bölgesine doğru ilerlemesi kararının imzaları

Detaylı

CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU?

CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU? CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU? CERN, 2014 te 60. kuruluş yılını kutlayacak. CERN, II. Dünya Savaşı sonunda Avrupa da ortak nükleer araştırmalar yapmak için kuruldu. CERN 58 Yıllık, Ama Adını Dünyaya

Detaylı

HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7)

HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA KONU BAŞLIKLARI STANDART MODEL-TEMEL PARÇACIKLAR HİGGS BOZONU HİGGS ALANI HIZLANDIRICILAR(HİGGS

Detaylı

CERN Evren & Büyük Patlama

CERN Evren & Büyük Patlama CERN Evren & Büyük Patlama Doç. Dr. Ayben Karasu Uysal KTO Karatay Üniversitesi l CERN l Hızlandırıcılar l ALICE Deneyi l Grid Page 1 CERN Dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma merkezidir. İsviçre

Detaylı

Türkiye nin CERN ile Bilimsel İşbirliği Turkey s Scientific Collaboration. Prof. Dr. Serkant Ali Çetin Director, High Energy Physics Research Center

Türkiye nin CERN ile Bilimsel İşbirliği Turkey s Scientific Collaboration. Prof. Dr. Serkant Ali Çetin Director, High Energy Physics Research Center Türkiye nin CERN ile Bilimsel İşbirliği Turkey s Scientific Collaboration with CERN Prof. Dr. Serkant Ali Çetin Director, High Energy Physics Research Center CERN: Misyon Araştırma / Evren hakkındaki sorulara

Detaylı

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ 1 LEPTONLAR AYAR BOZONLARI (KUVVET TAŞIYICI BOZONLAR) KUARKLAR STANDART MODELİ ANLAMAK MADDE PARÇACIKLARI

Detaylı

Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları

Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları Gökhan Ünel / UCI! TÖP -1 / Şubat 2014 !2 TÖP-1 Nereden Nereye Ernest Lawrence ın çalışan ilk döndürgeci, (1930). 11.4cm çapında olup, protonları 80

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? Higgsli Günler HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? 1. STANDART MODEL En basit haliyle, temel parçacıklar ve etkileşimleri hakkında bütün bilgimizi

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 215 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

İçindekiler: CERN Globe Binası ve Micro Cosmos Müzesi

İçindekiler: CERN Globe Binası ve Micro Cosmos Müzesi Sayı 5 / Ağutos 2017 İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ İleri Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi İçindekiler: CERN / CMS Deneyi Ziyareti...2 CMS Veri Alımı ve Analiz Çalışmaları... 3 LHCb Yeni Baryon

Detaylı

HIGGS HAKKINDA. STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?

HIGGS HAKKINDA. STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? HIGGS HAKKINDA Seher DAMLI (TTP- 5 katılımcısı) seher.damli@eba.gov.tr Eğitmen: Sezen SEKMEN (Kore Kyungpook Ulusal Üniversitesi adına araştırmacı olarak CERN de CMS deneyinde görevli) sezen.sekmen@cern.ch

Detaylı

PARÇACIK FİZİĞİ. Maddenin temel yapı taslarını ve aralarındaki etkileşmeleri inceleyen bilim dalına parçacık fiziği denir.

PARÇACIK FİZİĞİ. Maddenin temel yapı taslarını ve aralarındaki etkileşmeleri inceleyen bilim dalına parçacık fiziği denir. PARÇACIK FİZİĞİ Maddenin temel yapı taslarını ve aralarındaki etkileşmeleri inceleyen bilim dalına parçacık fiziği denir. TEMEL PARÇACIKLAR Biliyoruz ki atom çekirdeğinde proton ve nötron, çekirdeğin etrafında

Detaylı

FİZ314 Fizikte Güncel Konular

FİZ314 Fizikte Güncel Konular FİZ314 Fizikte Güncel Konular 2015-2016 Bahar Yarıyılı Bölüm-8 23.05.2016 Ankara A. OZANSOY 23.05.2016 A.Ozansoy, 2016 1 Bölüm 8: Parçacık Fiziği 1. Temel Olmayan Parçacıklardan Temel Parçacıklara 2. 4

Detaylı

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Hale Sert 04 Eylül 2012 İÇERİK Giriş Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) ve Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı (ILC)

Detaylı

5 kilolitre=..lt. 100 desilitre=.dekalitre. 150 gram=..dag. 1. 250 g= mg. 0,2 ton =..gram. 20 dam =.m. 2 km =.cm. 3,5 h = dakika. 20 m 3 =.

5 kilolitre=..lt. 100 desilitre=.dekalitre. 150 gram=..dag. 1. 250 g= mg. 0,2 ton =..gram. 20 dam =.m. 2 km =.cm. 3,5 h = dakika. 20 m 3 =. 2014 2015 Ödevin Veriliş Tarihi: 12.06.2015 Ödevin Teslim Tarihi: 21.09.2015 MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 1. Aşağıda verilen boşluklarara ifadeler doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız. A. Fiziğin ışıkla

Detaylı

IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu

IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu Maddenin Yeni Yapı Düzeyi: PREONLAR Çalıştayı 8-10 Mart 2018 IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu Ümit Kaya 09.03.2018 TÜBİTAK 1001 Projesi : 114F337 A. N.

Detaylı

HIZLANDIRICI FİZİĞİ. HAZIRLAYAN: NAZLI BARIŞ-TTP7 DANIŞMAN: VELİ YILDIZ((Veliko Dimov)

HIZLANDIRICI FİZİĞİ. HAZIRLAYAN: NAZLI BARIŞ-TTP7 DANIŞMAN: VELİ YILDIZ((Veliko Dimov) HIZLANDIRICI FİZİĞİ { HAZIRLAYAN: NAZLI BARIŞ-TTP7 DANIŞMAN: VELİ YILDIZ((Veliko Dimov) CERN (European Organization for Nuclear Research) { Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire AVRUPA NÜKLEER ARAŞTIRMALAR

Detaylı

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri 7 Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 225 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktur. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde bulunamazlar. Fotonlar

Detaylı

ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI

ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI Çizimler: CERNland.net, Carolina De Luca ve Rebecca Pitt Metin: ATLAS İşbirliği adına Katarina Anthony Projeyi geliştirenler: Veronica Ruberti ve Katarina

Detaylı

Cenevre de yarım asır önce kurulmuş olan Avrupa Parçacık Fiziği Araştırmaları ve Hızlandırıcıları Merkezi CERN Laboratuarı nın bahçesini süsleyen

Cenevre de yarım asır önce kurulmuş olan Avrupa Parçacık Fiziği Araştırmaları ve Hızlandırıcıları Merkezi CERN Laboratuarı nın bahçesini süsleyen Parçacık Detektörleri Prof. Dr. Engin Arık Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü Cenevre de yarım asır önce kurulmuş olan Avrupa Parçacık Fiziği Araştırmaları ve Hızlandırıcıları Merkezi CERN Laboratuarı

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin STANDART MODEL VE ÖTESİ : Özge Biltekin Standart model, bilim tarihi boyunca keşfedilmiş parçacıkların birleşimidir. Uzay zamanda bir nokta en, boy, yükseklik ve zaman ile tanımlanır. Alanlar da uzay zamanda

Detaylı

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei YEN FZE DORU Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei Ör.Gör.Dr. Ahmet BNGÜL Gaziantep Üniversitesi Fizik Mühendislii Bölümü 02 Ocak 2008 16/11/2007 YFD Sayfa 1 çerik Parçacık Fizii

Detaylı

X-Işınları. 4. Ders: X-ışını sayaçları. Numan Akdoğan.

X-Işınları. 4. Ders: X-ışını sayaçları. Numan Akdoğan. X-Işınları 4. Ders: X-ışını sayaçları Numan Akdoğan akdogan@gyte.edu.tr Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü Nanomanyetizma ve Spintronik Araştırma Merkezi (NASAM) X-ışını sayaç çeşitleri 1. Fotoğraf

Detaylı

Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları

Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları Gökhan Ünel / UCI TÖP -2 / Temmuz 2014 2 TÖP-1 Nereden Nereye Ernest Lawrence ın çalışan ilk döndürgeci, (1930). 11.4cm çapında olup, protonları 80

Detaylı

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği 1 Sunum İçeriği 2 Genel Tekrar Leptonlar Örnek: elektron Fermionlar Kuarklar Örnek: u kuark Bozonlar Örnek: foton Kuarklar serbest halde görülmezler. Kuarklardan oluşan yapılar ise genel olarak şu şekilde

Detaylı

Astroparçacık Fiziği

Astroparçacık Fiziği Astroparçacık Fiziği Cenk Yıldız University of California Irvine (UCI) CERN Türk Öğretmen Programı 20-24 Temmuz 2015 Cenevre, CERN 1 ... Nedir Parçacık Fiziği ile Farkları Kozmik Parçacıklar Nötrinolar

Detaylı

BAHAR YARIYILI FİZİK 2 DERSİ. Doç. Dr. Hakan YAKUT. Fizik Bölümü

BAHAR YARIYILI FİZİK 2 DERSİ. Doç. Dr. Hakan YAKUT. Fizik Bölümü 2015-2016 BAHAR YARIYILI FİZİK 2 DERSİ Doç. Dr. Hakan YAKUT SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Ofis: FEF A Blok, 3. Kat, Oda No: 812, İş tel.: 6092 (+90 264 295 6092) BÖLÜM 7 MANYETİK ALANLAR 2 İÇERİK

Detaylı

Bilim ve Yeniliği Hızlandıran CERN

Bilim ve Yeniliği Hızlandıran CERN Bilim ve Yeniliği Hızlandıran CERN Samim Erhan UCLA Turkish Teachers Program CERN 1954 de 12 Avrupa Ülkesi tarafından kuruldu Barış için Bilim Bugün: 21 Üye Ülke ~ 2300 kadrolu personel ~ 1600 diğer personnel

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 1 STANDART MODEL temel parçacıklar ve etkileşimler hakkındaki bütün bilgimizi içeren bir kuramlar bütünüdür. Force carriers

Detaylı

Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar

Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar Termal nötronlar (0.025 ev) Orta enerjili nötronlar (0.5-10 kev) Hızlı nötronlar (10 kev-10 MeV) Çok hızlı nötronlar (10 MeV in üzerinde)

Detaylı

Hızlandırıcı Fiziği. İleri Hızlandırma Yöntemleri. Plazma Dalgası ile Hızlandırma

Hızlandırıcı Fiziği. İleri Hızlandırma Yöntemleri. Plazma Dalgası ile Hızlandırma Hızlandırıcı Fiziği İleri Hızlandırma Yöntemleri Plazma Dalgası ile Hızlandırma Dr. Öznur METE University of Manchester The Cockcroft Institute of Accelerator Science and Technology İletişim Bilgileri

Detaylı

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei YEN FZE DORU Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei Ör.Gör.Dr. Ahmet BNGÜL Gaziantep Üniversitesi Fizik Mühendislii Bölümü 21 Kasım 2007 16/11/2007 YFD Sayfa 1 çerik Parçacık

Detaylı

--AccTR-- Hızlandırıcı Fiziği Tartışma Takımı.

--AccTR-- Hızlandırıcı Fiziği Tartışma Takımı. --AccTR-- Hızlandırıcı Fiziği Tartışma Takımı www.cern.ch/hfiz İçerik o FLUKA Benzetimi Tanım Kullanım Alanları Tarihçe Yapı Yetenekler Kurulum Girdi Kütüğü Çalıştırma & Sonuç Alma Uygulamalar 01.08.2012

Detaylı

Alüminyum Hedefte Depolanan Enerjinin Elektron Enerjisi ile Değişimi. Variation of Deposition Energy with Electron Energy in Aluminum Target

Alüminyum Hedefte Depolanan Enerjinin Elektron Enerjisi ile Değişimi. Variation of Deposition Energy with Electron Energy in Aluminum Target Alüminyum Hedefte Depolanan Enerjinin Elektron Enerjisi ile Değişimi Zehra Nur Demirci 1,*, Nilgün Demir 2, İskender Akkurt 1 1 Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, Çünür

Detaylı

TR0300008 RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS

TR0300008 RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS TFD2I. Fizik Kf>ıı K r^i 11-14 E\lıil 21102 /.S/OTcm TR0300008 Y F. l- Sil RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS B. ŞİRVANLI Using the most general model independent form of the effective Hamillonian

Detaylı

Büyük Deney Düzenekleri. Küçüklerin Dünyasına Açılan Gözler

Büyük Deney Düzenekleri. Küçüklerin Dünyasına Açılan Gözler Melahat Bilge Demirköz Bir dünyayı görmek kum tanesinde, Ve yaban çiçeğinde semayı Avucunda tutabilmek sonsuzluğu Ve tüm zamanı bir saatin içinde. William Blake, 1803 Büyük Deney Düzenekleri Küçüklerin

Detaylı

En Küçüklerin Fiziği, CERN ve BHÇ 22 Mayıs 2009. Doç. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü

En Küçüklerin Fiziği, CERN ve BHÇ 22 Mayıs 2009. Doç. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü En Küçüklerin Fiziği, CERN ve BHÇ 22 Mayıs 2009 Doç. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü ozpineci@metu.edu.tr Medyatik Yansımalar Teen commits suicide after 'end of world' reports, http://www.news.com.au

Detaylı

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI OLUŞUMU Hızlandırılmış elektronların anotla etkileşimi ATOMUN YAPISI VE PARÇACIKLARI Bir elementi temsil eden en küçük

Detaylı

UBT Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim:

UBT Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim: UBT 306 - Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim: 1. (a) (5) Radyoaktivite nedir, tanımlayınız? Bir radyoizotopun aktivitesi (A), izotopun birim zamandaki

Detaylı

Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları

Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları Gökhan Ünel / UCI TÖÇ-5 / Şubat 2016 2 TÖP-1 Nereden Nereye Ernest Lawrence ın çalışan ilk döndürgeci, (1930). 11.4cm çapında olup, protonları 80 kev

Detaylı

ATLAS MDT LERİ İÇİN HODOSKOP SİSTEMİ * Hodoscope System For Atlas Mdts

ATLAS MDT LERİ İÇİN HODOSKOP SİSTEMİ * Hodoscope System For Atlas Mdts ATLAS MDT LERİ İÇİN HODOSKOP SİSTEMİ * Hodoscope System For Atlas Mdts Hüseyin ŞAHİNER Fizik Anabilim Dalı Eda EŞKUT Fizik Anabilim Dalı ÖZET Sürüklenme Odacıkları (MDT) Hodoskop Sisteminde kozmik müyonlar

Detaylı

Kimyafull Gülçin Hoca

Kimyafull Gülçin Hoca 1.ÜNİTE MODERN ATOM TEORİSİ 1. BÖLÜM: Atomla İlgili Düşünceler 1. Dalton Atom Modeli 2. Atom Altı Tanecikler Elektronun Keşfi Protonun Keşfi Nötronun Keşfi 0 Kimyafull Gülçin Hoca DALTON ATOM MODELİ Democritus

Detaylı

Radyoaktivite - Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu

Radyoaktivite - Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 40 Radyoaktivite - Büyük Patlama ve Evrenin Olşm 1 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktr. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde blnamazlar.

Detaylı

CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ. Missing Transverse Energy Measurement in Hadronic Calorimeter of CMS

CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ. Missing Transverse Energy Measurement in Hadronic Calorimeter of CMS CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ Missing Transverse Energy Measurement in Hadronic Calorimeter of CMS Ali EKENEL Fizik Anabilim Dalı Aysel KAYIŞ TOPAKSU Fizik Anabilim

Detaylı

Sıvılar ve Katılar. Maddenin Halleri. Sıvıların Özellikleri. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN

Sıvılar ve Katılar. Maddenin Halleri. Sıvıların Özellikleri. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sıvılar ve Katılar MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sıcaklık düşürülürse gaz moleküllerinin kinetik enerjileri azalır. Bu nedenle, bir gaz yeteri kadar soğutulursa moleküllerarası

Detaylı

Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları

Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinin Diğer Uygulamaları Gökhan Ünel / UCI TÖÇ-4 / Temmuz 2015 2 TÖP-1 Nereden Nereye Ernest Lawrence ın çalışan ilk döndürgeci, (1930). 11.4cm çapında olup, protonları 80

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 STANDART MODEL VE ÖTESİ Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 1 Evrenin kısa tarihi Görüldüğü gibi evrenimizin tarihi aynı zamanda atom altı parçacıkların oluşum

Detaylı

Madde Dünya. Molekül Atom. Atomlar Elektron. Kuark

Madde Dünya. Molekül Atom. Atomlar Elektron. Kuark PARÇACIK FĠZĠĞĠ ve CERN Aytül ADIGÜZEL (Çukurova Üniversitesi) Tayfun ĠNCE (University of Bonn) 1 PARÇACIK FĠZĠĞĠ Maddenin temel yapıtaģları nelerdir? Bu yapıtaģlarının davranıģlarını en temel düzeyde

Detaylı

Dalton atom modelinde henüz keşfedilmedikleri için atomun temel tanecikleri olan proton nötron ve elektrondan bahsedilmez.

Dalton atom modelinde henüz keşfedilmedikleri için atomun temel tanecikleri olan proton nötron ve elektrondan bahsedilmez. MODERN ATOM TEORİSİ ÖNCESİ KEŞİFLER Dalton Atom Modeli - Elementler atom adı verilen çok küçük ve bölünemeyen taneciklerden oluşurlar. - Atomlar içi dolu küreler şeklindedir. - Bir elementin bütün atomları

Detaylı

RADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu

RADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu RADYASYON FİZİĞİ 1 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Herbirimiz kısa bir süre yaşarız ve bu kısa süre içerisinde tüm evrenin ancak çok küçük bir bölümünü keşfedebiliriz Evrenle ilgili olarak en anlaşılamayan

Detaylı

Temel Sabitler ve Birimler

Temel Sabitler ve Birimler Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Temel elektrik yükü : e=1.60218x10-19 C İnce

Detaylı

RF DÖRT-KUTUPLUSU İÇİN DÜŞÜK ENERJİLİ DEMET TAŞIMA HATTI TASARIMI. İçerik

RF DÖRT-KUTUPLUSU İÇİN DÜŞÜK ENERJİLİ DEMET TAŞIMA HATTI TASARIMI. İçerik Prometheus İçerik İyon Kaynağı Tasarımı Hatırlatma (TFD-30 dan) Düşük Enerjili Demet Taşıma Hattı (LEBT) Tanım & Önem Tasarım Hedefi Tasarım Yöntemi Benzetim Sonuçları Sonuç ve Tartışma Yapılanlar/Yapılacaklar

Detaylı

Bölüm 5. Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU

Bölüm 5. Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Bölüm 5 Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER X-ışınları Görüntüleme Teknikleri Bilgisayarlı Tomografi (BT) Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) Nükleer

Detaylı

Bilim ve Yeniliği Hızlandıran CERN

Bilim ve Yeniliği Hızlandıran CERN Bilim ve Yeniliği Hızlandıran CERN Samim Erhan UCLA Turkish Teachers Program CERN 1954 de 12 Avrupa Ülkesi tarafından kuruldu Barış için Bilim Bugün: 21 Üye Ülke ~ 2300 kadrolu personel ~ 1600 diğer personnel

Detaylı

TDAQ ve Algıçlar Gökhan Ünel / UCI HPFBU Şubat 2015

TDAQ ve Algıçlar Gökhan Ünel / UCI HPFBU Şubat 2015 TDAQ ve Algıçlar Gökhan Ünel / UCI HPFBU Şubat 2015 Kavramlar 2 Algıç olayları algılamak için alet Tetikleme İstenilen olaya hızlıca verilen tepki, Bir olay olunca yapılan iş Veri toplama Algıçlardaki

Detaylı

MADDENİN HALLERİ KATI SIVI GAZ SEZEN DEMİR

MADDENİN HALLERİ KATI SIVI GAZ SEZEN DEMİR KATI SIVI GAZ Maddenin halleri, katı, sıvı, gaz ve plazma olmak üzere dört tanedir. Gündelik hayatta maddeler genel olarak katı, sıvı ya da gaz halinde bulunur, ancak Dünya dışında, evrendeki maddenin

Detaylı

HIZLANDIRICILARA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI

HIZLANDIRICILARA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI HIZLANDIRICILARA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI Dr. Bora KETENOĞLU Ankara Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü & European XFEL GmbH, Hamburg İçerik Bilim, sanayi ve teknolojide parçacık hızlandırıcıları ve

Detaylı

1. Hafta. İzotop : Proton sayısı aynı nötron sayısı farklı olan çekirdeklere izotop denir. ÖRNEK = oksijenin izotoplarıdır.

1. Hafta. İzotop : Proton sayısı aynı nötron sayısı farklı olan çekirdeklere izotop denir. ÖRNEK = oksijenin izotoplarıdır. 1. Hafta 1) GİRİŞ veya A : Çekirdeğin Kütle Numarası (Nükleer kütle ile temel kütle birimi arasıdaki orana en yakın bir tamsayı) A > Z Z: Atom Numarası (Protonların sayısı ) N : Nötronların Sayısı A =

Detaylı

YAZILI 3 8. SINIF EĞİTİM ÖĞRETİM YILI EKİM AYI MATEMATİK AÇIK UÇLU YAZILI SINAVLARI

YAZILI 3 8. SINIF EĞİTİM ÖĞRETİM YILI EKİM AYI MATEMATİK AÇIK UÇLU YAZILI SINAVLARI 07-08 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI. Bu yazılı sınavında 0 soru vardır.. Sınav süresi... dakikadır. 8. SINIF Adı & Soyadı :... Sınıfı :... ) ve 80 sayılarının en küçük ortak katını bulunuz. ) A B C D E 7 Yanda verilen

Detaylı

Milli Eğitim Bakanlığı nın ve CERN de çalışan Türk akademik personelin işbirliğiyle yapılan çalışma oldukça başarılı bir şekilde geçmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı nın ve CERN de çalışan Türk akademik personelin işbirliğiyle yapılan çalışma oldukça başarılı bir şekilde geçmiştir. Türk Öğretmen Çalıştayı nın 5. si İsviçre/ Fransa sınırında bulunan ve Cenevre şehrine yakın olan CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) de 31 Ocak 2016-6 Şubat 2016 tarihleri arasında gerçekleştirildi.

Detaylı

Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu

Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu M. Zeyrek, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fizik Bölümü LHC deki ATLAS ve CMS deneylerinin 2012 de açıkladıkları sonuçlar Higgs bozonunun varlığını kanıtlamış, beraberinde

Detaylı

ŞEYMA ATİK YILMAZ & HALUK DENİZLİ, KAAN Y. OYULMAZ, UMUT KESKİN, ALİ YILMAZ

ŞEYMA ATİK YILMAZ & HALUK DENİZLİ, KAAN Y. OYULMAZ, UMUT KESKİN, ALİ YILMAZ CORSIKA BENZETİM PROGRAMI KULLANILARAK ÇOK YÜKSEK ENERJİLİ YUKARI YÖNLÜ TAU NÖTRİNO SAĞANAKLARININ ÇALIŞILMASI by & HALUK DENİZLİ, KAAN Y. OYULMAZ, UMUT KESKİN, ALİ YILMAZ Bu çalışma 114F138 nolu TÜBİTAK

Detaylı

FİZİK 2 ELEKTRİK VE MANYETİZMA Elektrik yükü Elektrik alanlar Gauss Yasası Elektriksel potansiyel Kondansatör ve dielektrik Akım ve direnç Doğru akım

FİZİK 2 ELEKTRİK VE MANYETİZMA Elektrik yükü Elektrik alanlar Gauss Yasası Elektriksel potansiyel Kondansatör ve dielektrik Akım ve direnç Doğru akım FİZİK 2 ELEKTRİK VE MANYETİZMA Elektrik yükü Elektrik alanlar Gauss Yasası Elektriksel potansiyel Kondansatör ve dielektrik Akım ve direnç Doğru akım devreleri Manyetik alanlar Akım nedeniyle oluşan manyetik

Detaylı

Atlas detektörünün A kısmının yapılandırılması LHD nin yapımı için 6.4 milyar dolara yakın bir para harcandı

Atlas detektörünün A kısmının yapılandırılması LHD nin yapımı için 6.4 milyar dolara yakın bir para harcandı CERN BÖLÜM-1 Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi (CERN) her anlamda bilim dünyasının son yıllardaki en popüler nesnesi. Devasal bütçesi, dünyanın her yerinden konusunda uzman iki binin üzerinde bilim adamının

Detaylı

PARÇACIK FİZİĞİ SÖYLEŞİ. Sezen Sekmen Kyungpook Na0onal University HPFBUIV, Eskisehir, 1-8 Subat 2015

PARÇACIK FİZİĞİ SÖYLEŞİ. Sezen Sekmen Kyungpook Na0onal University HPFBUIV, Eskisehir, 1-8 Subat 2015 PARÇACIK FİZİĞİ SÖYLEŞİ Sezen Sekmen Kyungpook Na0onal University HPFBUIV, Eskisehir, 1-8 Subat 2015 Parçacık fiziği doğadaki temel (bölünemez) parçacıkları ve aralarındaki temel etkileşimleri anlamaya

Detaylı

BÖLÜMÜMÜZDE 2 Profesör 1 Doçent 5 Yardımcı Doçent 3 Araştırma Görevlisi bulunmaktadır.

BÖLÜMÜMÜZDE 2 Profesör 1 Doçent 5 Yardımcı Doçent 3 Araştırma Görevlisi bulunmaktadır. 1 BÖLÜMÜMÜZDE 2 Profesör 1 Doçent 5 Yardımcı Doçent 3 Araştırma Görevlisi bulunmaktadır. 43+20(İ.Ö) lisans, 69 yüksek lisans ve 17 doktora olmak üzere toplam 149 öğrenci fizik bölümünde öğrenim görmektedir.

Detaylı

Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları

Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları I. Elektrik Yükünün Korunumu II. Lepton Sayılarının Korunumu III. Baryon Sayısının Korunumu IV. Renk Yükünün Korunumu V. Göreli Mekanik i. Göreli Konum ii. Lorentz Denklemleri

Detaylı