Doğrusal Olmayan Etkiler Altındaki Bir WDM Sistemin Farklı Veri İletim Hızları İçin Performans Analizi

Transkript

1 ELECO '1 Elektrik - Elektroik ve Bilgisayar Mühedisliği Sempozyumu, 9 Kasım - 1 Aralık 1, Bursa Doğrusal Olmaya Etkiler Altıdaki Bir WDM Sistemi Farklı Veri İletim Hızları İçi Performas Aalizi Performace Aalysis of a WDM System uder the Ifluece of Noliear Effects for Various Data Trasmissio Rates Bahadır Hiçdurmaz 1, Sait Eser Karlık, Güeş Yılmaz 3 Uludağ Üiversitesi Mühedislik Mimarlık Fakültesi Elektroik Mühedisliği Bölümü 1659 Görükle/BURSA 1 bhicdurmaz@uludag.edu.tr, ekarlik@uludag.edu.tr, 3 guesy@uludag.edu.tr Özet Bu çalışmada, dalgaboyu bölmeli çoğullama (WDM) tekiğii kullaa dispersiyou kaydırılmış fiberli (DSF, ITU-T G.653) bir haberleşme sistemii performası, öz-faz modülasyou (SPM), çapraz-faz modülasyou (XPM) ve dört-dalga karışımı (FWM) gibi üç öemli fiber doğrusalsızlığıı birleşik etkisi altıda ve farklı bit hızları içi OptSim programıyla aaliz edilmiştir. Yapıla bezetimlerde, üç kaallı bir sistemi orta kaalıı bit hata oraı (BER) değerledirmesi yapılmıştır. Farklı bit hızları içi, BER i, iletim uzuluğuyla değişimi, fiberi efektif çekirdek alaı ile değişimi ve kaal giriş gücü ile değişimi araştırılmıştır. Elde edile souçlar, doğrusalsızlıkları BER üzerideki birleşik etkisii, iletim mesafesii, fiberi efektif çekirdek alaıı ve kaal giriş güçlerii sıırladığıı göstermektedir. Bu sıırlamalar altıda, WDM sistemi içi, ilgileile parametreleri sistem performası açısıda e uygu değerleri tespit edilmiştir. Abstract I this study, performace of a dispersio-shifted fiber (DSF, ITU-T G.653) commuicatio system usig wavelegth divisio multiplexig (WDM) techique has bee aalyzed with OptSim simulatio program for various bit-rates uder the combied effect of three importat fiber oliearities, i.e. self-phase modulatio (SPM), cross-phase modulatio (XPM) ad four-wave mixig (FWM). I simulatios, the bit error rate (BER) of the middle chael i a three-chael system has bee evaluated. For various bit rates, variatios of BER with the trasmissio legth, the effective core area of the fiber ad the chael iput power have bee ivestigated. The obtaied results show that the combied effect of oliearities o BER limit the trasmissio legth, the effective core area of the fiber ad chael iput powers. Uder these limitatios, the most appropriate values of the cocered parameters i terms of system performace have bee also determied for the WDM system. 1. Giriş Hat içi optik yükselticiler kullaa yüksek bit hızlı dalgaboyu bölmeli çoğullama (WDM) sistemleride, öz-faz modülasyou (SPM), çapraz-faz modülasyou (XPM), dört-dalga karışımı (FWM), uyarılmış Rama saçılması (SRS) ve uyarılmış Brilloui saçılması (SBS) gibi öemli doğrusal olmaya olaylar meydaa gelmektedir [1,]. Bu doğrusalsızlıklar, veri iletimide çeşitli bozucu souçlar ortaya çıkarmakta ve sistem performasıı sıırlamaktadır. Optik fiberdeki doğrusal olmaya olaylar, iki kategoriye ayrılmaktadır. İlk kategori, ortamı kırılma idisii optik fiberde yol ala işareti gücüe bağımlılığıı ifade ede Kerr etkisi ile ilgilidir. Bu kategoriye gire doğrusalsızlıklar, SPM, XPM ve FWM dir. İkici kategori ise, yayıla optik işareti gücüü bir kısmıı doğrusal olmaya ortama aktardığı uyarılmış ielastik saçılmada meydaa gelir. Bu kategoriye gire olaylar, SRS ve SBS dir [1-3]. SPM ve XPM i haricideki sözü edile diğer etkiler, bazı kaallara diğer kaallarda tükee güç miktarlarıda kazaç sağlarlar. SPM ve XPM ise sadece işaretleri fazıı etkileyerek spektral geişlemeye sebep olabilmektedir. Bu da dispersiyou artmasıa yol açmaktadır [4]. SRS ve SBS i oluşması içi, diğer etkileri ortaya çıkmasıı sağlayacak optik güce orala daha büyük bir optik güç eşiği gerekmektedir. Doğrusal iletim durumuda, optik fiberdeki e öemli soru, dispersiyo edeiyle oluşa darbe geişlemesidir. Bu soru iletim hızıı ve mesafesii sıırlamaktadır. Buu üsteside gelmek içi dispersiyou kaydırılmış fiberler (DSF ler) geliştirilmiştir. Acak WDM sistemleride düşük dispersiyoda kayaklaa XPM ve FWM gibi doğrusal olmaya perturbasyolardaki ciddi artış, DSF leri kullaımıı kısıtlamıştır. WDM sistemleride, fiber doğrusalsızlıklarıı her birii ayrı ayrı ede olduğu performas azalması, çeşitli bilgisayar bezetimleri ve deeylerle araştırılmıştır [4-8]. Öceki çalışmalarımızda, SPM, XPM ve FWM i her birii bağlı olduğu sistem parametreleri ve sistem performası üzerideki etkileri Matlab programı yardımıyla ayrı ayrı aaliz edilmiştir [4, 7]. Bu çalışmada ise, SPM, XPM ve FWM i birleşik etkisi altıdaki, üç kaalda oluşa bir WDM sistemi performası, OptSim bezetim programıyla icelemiştir. Öcelikle, doğrusal olmaya etkileri teorisi açıklamıştır. 366

2 ELECO '1 Elektrik - Elektroik ve Bilgisayar Mühedisliği Sempozyumu, 9 Kasım - 1 Aralık 1, Bursa Daha sora bezetimi yapılacak sistemi modeli taıtılmıştır. So olarak elde edile bezetim souçları suulmuş ve yorumlamıştır. Bezetimlerde, orta kaalı BER i, farklı bit hızları içi değerledirilmiştir. BER i iletim uzuluğuyla değişimi, fiberi efektif çekirdek alaı ile değişimi ve kaal başıa giriş gücü ile değişimi icelemiştir.. Teorik Temeller Yoğu elektromayetik alalar içi, optik fiberler de dahil olmak üzere, herhagi bir dielektriği, ışığa karşı tepkisi doğrusal değildir. Temel alamda, doğrusal olmaya tepkii meydaa gelişi, uygulaa bir alaı etkisi altıdaki bağlı elektroları uyumsuz hareketlerie dayaır. Bu uyumsuz harekette dolayı, elektrik dipolleri idüklediği toplam polarizasyo vektörü P r, E r elektrik alaıda doğrusal değildir ve (1) o lu eşitliği sağlar [1]. r r r r r r r (1) () (3) P = ε χ.e + χ : EE + χ MEEE... (1) ( ) + Burada, ε boşluğu dielektrik sabiti ve χ (j) (j=1,, 3, ) j ici mertebede suseptibilitedir. Geelde χ (j), j+1 raklı bir tesördür. Doğrusal suseptibilite χ (1), toplam polarizasyo P r ye baskı katkı yapmaktadır. χ (), ikici harmoik oluşumu ve toplam frekas oluşumu gibi doğrusal olmaya etkilerde sorumludur. Acak, sadece, moleküler düzeyde simetrik bir tersie döüşmei bulumadığı ortam içi sıfır değildir. Öreği, SiO simetrik bir molekül olduğuda, χ () silika fiberler içi mevcut değildir. Yai, optik fiberler ormalde ikici derece doğrusal olmaya etkiler sergilemezler. Yie de elektrik-kuadropol ve mayetik-dipol mometleri, ufak ikici derece doğrusal olmaya etkiler oluşturabilirler. Ayrıca fiber özü içerisideki kusurlar da, bazı koşullar altıda ikici harmoik oluşumua katkı sağlayabilir. Optik fiberdeki e düşük mertebeli doğrusal olmaya etkiler χ (3) te kayaklaır [1,]. Bir ışık darbesii yavaşça değişe A(z,t) zarfıı optik fiber boyuca yol alması, () deki doğrusal olmaya kısmi diferasiyel deklemle ifade edilir. A A 1 A α + β1 + iβ + A= iγ A A z t t Burada ν g = 1/β 1 darbei grup hızı, β grup hızı dispersiyo katsayısı, α zayıflama katsayısı ve γ (3) ile taımlaa doğrusal olmaya etkileri büyüklüğüü belirleye doğrusalsızlık katsayısıdır. π γ = λ A (3) Burada doğrusal olmaya kırılma idisi veya Kerr sabiti, λ ışık darbesii merkez dalgaboyu ve A eff fiberi efektif çekirdek alaıdır. Darbei grup hızıda ilerlemesi referas alıarak τ = t (z/ν g ) döüşümü yapılır ve fiber kaybı ihmal edilirse, () deklemi (4) halii alır. A 1 A + iβ = iγ A A (4) z τ Bu deklem, kuatum mekaiğideki Schrödiger deklemiyle bezer olduğuda, doğrusal olmaya eff () Schrödiger (NLS) deklemi şeklide adladırılmaktadır. Deklemi sol tarafıdaki ikici terim, dalga kılavuzudaki dispersiyou doğrusal etkilerii gösterirke, deklemi sağıdaki terim, darbe üzerideki doğrusalsızlıkları etkisii ifade etmektedir. Sözü edile doğrusal olmaya etkileri matematiksel ifadeleri, NLS deklemide yararlaılarak türetilmektedir. Optikte, doğrusallık ve doğrusalsızlık terimleri sırasıyla ışık yoğuluğuda bağımsızlık ve ışık yoğuluğua bağımlılık alamıa gelmektedir. Optik fiberdeki doğrusal olmaya etkiler, ortamı kırılma idisii ışık yoğuluğu ile değişmeside ve elastik olmaya saçılmada meydaa gelmektedir. Optik Kerr etkisi, kırılma idisii ışık yoğuluğu ile oratılı olarak değişmesidir. Optik Kerr etkisi göz öüe alıdığıda, kırılma idisi (5) ile ifade edilir. P = + = + I (5) A eff Burada doğrusal kırılma idisi, I optik yoğuluk ve P optik güçtür. ve A eff ise (3) te taımlamıştır. Bua göre L uzuluğua sahip fiberde ilerleye ışığı fazıdaki doğrusal olmaya bir kayma, fiberi çıkışıda (6) ile ifade edilir. φ NL = γ PL (6) Eğer zayıflamaı göz öüde buludurulduğu etki uzuluk L eff dikkate alıırsa, (6) ifadesi (7) teki gibi yazılabilir. Etki uzuluk, L eff φ = γ P (7) NL L eff [ 1 exp( α L) ]/ α = (8) ile belirleir. Burada, α zayıflama katsayısıdır..1. Öz Faz Modülasyou (SPM) SPM, darbei kedi yoğuluğuda dolayı spektrumuu geişletmesi durumudur. Bu spektral geişleme, malzeme dispersiyouyla beraber darbei zamasal geişliğide bir değişime yol açabilir. Bu doğrusal olmaya spektral geişleme, fiberi kromatik dispersiyou sayeside ya kompaze edilir ya da değeri daha da büyür. SPM edeiyle fiber souda oluşa spektral geişleme ya da frekas cıvıldaması (frequecy chirpig), SPM de kayaklaa faz kaymasıı zamaa göre türevi alıarak, (9) eşitliğideki gibi taımlaır. dφspm dp ωspm = = γ L (9) eff dt dt (9) eşitliği, işaret gücüdeki değişimle taşıyıcı frekastaki kayma arasıdaki ilişkiyi göstermektedir. SPM, grup hızı dispersiyou (GVD) ile beraber ormal dispersiyo bölgeside (β > ), iletim hızıı sıırlamaktadır. Acak, aormal dispersiyo bölgeside (β < ), SPM ile GVD birbirii etkisii yok edebilirler ve uzu bir mesafede bozulmada yol alabile solito dalga paketlerii oluşturabilirler. 367

3 ELECO '1 Elektrik - Elektroik ve Bilgisayar Mühedisliği Sempozyumu, 9 Kasım - 1 Aralık 1, Bursa.. Çapraz Faz Modülasyou (XPM) XPM, SPM ye bezer bir etkiye sahiptir. Fakat XPM durumuda bir yerie e az iki adet optik ışıa ihtiyaç vardır.xpm de ışılarda birii yoğuluk modülasyou, diğeride faz modülasyou meydaa getirir. Yai XPM, WDM tekiği kullaılarak bir optik fiber içeriside iki ya da daha fazla kaalı eş zamalı iletimide oluşur. Bu tür sistemlerde, bir kaalı doğrusal olmaya faz kayması sadece ilgili kaalı gücüe bağlı olmayıp ayı zamada diğer kaalları gücüe de bağlıdır. Fiber içeriside etkileşe bütü optik ışılar ayı polarizasyo durumua sahip ise, j. kaalı faz kayması (1) ile verilebilir. φ NL.j = γ Leff Pj + P (1) m m j Bu eşitliği sağ tarafıdaki γ L eff P j ifadesi SPM etkisii, γ L eff P ifadesi de XPM etkisii taımlar. Bua göre, j. m m j kaalı XPM de dolayı oluşa spektral geişlemesi ya da frekas cıvıldaması (11) deki gibi olur. d P m m j XPM.j L ω = γ (11) eff dt Burada alaşılacağı gibi eşit miktarda ve örtüşe iki güç içi XPM i etkisi SPM i etkisii iki katıdır. Acak kromatik dispersiyoda dolayı, optik darbeler arasıdaki doğrusal olmaya etkileşim, hızlı yol ala darbe yavaş yol ala darbeyi geçtikte sora soa erer. Bu özellik uzaklaşma (walk-off) parametresi d jk ile ifade edilir ve (1) ile taımlaır. d = ν ( λ ) ν ( λ ) (1) 1 1 jk g j g k Burada λ j ve λ k sırasıyla j. ve k. darbeleri merkez dalgaboylarıdır. ν g (λ j ) ve ν g (λ k ) ise sırasıyla λ j ve λ k dalgaboylarıdaki darbeleri grup hızlarıdır. Yüksek mertebe dispersiyo etkilerii ihmal edildiği doğrusal bir yaklaşım kullaılarak, uzaklaşma parametresi d jk = D c λ jk şeklide ifade edilebilir. Burada D c fiberi kromatik dispersiyo katsayısı ve λ jk ise λ j ve λ k dalgaboyları arasıdaki boşluktur. XPM etkisii değerledirmek içi, T geişlikli bozucu darbeleri uzaklaşma (walk-off) ya da etkileşim uzuluğu L W (13) ile taımlaır. L T W = (13) d jk Burada, miimum dispersiyo durumuda, darbeler arasıdaki uzaklaşma parametresii çok düşük olduğu ve dolayısıyla etkileşim uzuluğuu ve XPM etkisii daha güçlü olduğu söyleebilir..3. Dört-Dalga Karışımı (FWM) FWM, dört dalga ya da fotou, malzemei üçücü mertebe χ (3) doğrusalsızlığıda kayaklaa bir optik etkidir. Bu etkii soucuda, orijial işaretleri toplam ve fark frekaslarıda yei işaretler üretilir. FWM, komşu kaallarda gürültüye sebep olarak sistem performasıı azaltır [7]. Optik fiber içeriside, f i, f j ve f k frekaslı üç optik işaret yol aldığıda, bu işaretler fiberi χ (3) suseptibilitesi edeiyle etkileşebilir ve FWM işlemi ile frekası (14) te verile yei işaretleri üretebilir. f i,j,k = f i + f j - f k (14) Yei üretile dalgaları etki bir şekilde oluşması, bu üç optik işareti aralarıdaki faz uyumua so derece bağlıdır. Bu yüzde DSF kullaa WDM sistemleride, FWM öemli bir doğrusal olmaya etkidir. Yükselticisiz bir WDM sistemide, FWM edeiyle üretile f i,j,k frekaslı işaretleri gücü, fiber uzuluğu L i foksiyou olarak (15) ile verilir. D L Pi, j,( k L) = γleff PPPe α i j k η (15) 3 Burada, P i, P j ve P k fibere gire işaretleri giriş güçleri, D dejeerasyo faktörü olup, dejeere FWM (f i = f j f k ) ve dejeere olmaya FWM (f i f j f k ) içi sırasıyla 3 ve 6 dır. η FWM i etkiliğii ifade ede bir iceliktir ve (16) ile taımlaır. α L 4e si ( kl/ α ) η 1 (16) = + α L + k α ( 1 e ) Burada, k faz uyumsuzluk faktörüdür ve (17) ile taımlaır. k = f f D + ( f + f ) c c dλ πλk λk ddc( λk) ik jk c ik jk (17) Burada, λ k k. işareti dalgaboyu, c ışığı boşluktaki hızı, f frekas ciside kaallar arası boşluk, D c fiberi kromatik dispersiyo katsayısı ve dd c (λ k )/dλ kromatik dispersiyo eğimidir. 3. WDM Sistemii Bezetim Modeli Bu bölümde, Rsoft OptSim bezetim programı [9] kullaılarak aalizi gerçekleştirilecek sistemi modeli taıtılmıştır. OptSim ile oluşturula sistem modeli, Şekil 1 de verilmiştir. Burada, kaallar arası boşluğu 1 GHz olduğu üç kaallı bir sistem ele alımıştır. Kaalları dalgaboyları sırasıyla m, 155 m ve m dir. Doğrusal olmaya etkileri e şiddetli durumuu görmek amacıyla, bezetimler DSF kullaılarak gerçekleştirilmiştir. Performas aalizi içi BER değerledirmesi yapılmıştır. 1 Gbps, Gbps, 4 Gbps ve 5 Gbps veri hızları içi, BER i sırasıyla fiber uzuluğu L, efektif çekirdek alaı A eff ve eşit kaal giriş güçleri içi kaal başıa düşe güçle değişimi icelemiştir. Oluşturula sistem, verici kısmı, fiber kısmı ve alıcı kısım olmak üzere üç aa kısımda oluşmaktadır Verici Kısmı Sistemdeki üç adet vericide her biri, çeşitli bit hızlarıda sözde rassal bit dizileri (PRBS) üretebile bir PRBS üreteci içermektedir. Üretile bit dizisi, sıfıra-döüşsüz (NRZ) kodlamış işaret üretmek içi NRZ kodlayıcıya göderilir. Kodlayıcıda elde edile işaret, yüksek frekas bileşelerii süzülmesi amacıyla, bir alçak geçire filtrede geçirilir. Filtre çıkışıdaki elektriksel darbeleri optik darbelere döüştürmek içi, sürekli dalga (CW) lazeri, bir modülatör vasıtasıyla elektriksel darbeler ile modüle edilir. Her bir CW lazerii dalgaboyları sırasıyla m, 155 m ve m dir. 368

4 ELECO '1 Elektrik - Elektroik ve Bilgisayar Mühedisliği Sempozyumu, 9 Kasım - 1 Aralık 1, Bursa Şekil 1: WDM Haberleşme Sistemii Bezetim Modeli Elde edile işaretler, bir çoğullayıcı kullaılarak çoğullaır. Çoğullamış işaret, kuvvetlediricide geçirilip fibere verilir. 3.. Fiber Kısmı Bezetim modelide kullaıla fiber DSF dir. BER aalizi içi, fiberi uzuluğu L ve efektif çekirdek alaı A eff değiştirilmiştir. Fiberi diğer sabit parametreleri Çizelge 1 de verilmiştir. hızları içi elde edile ve BER i fiberi efektif çekirdek alaı A eff ile değişimii göstere bezetim souçları Şekil de verilmiştir. Çizelge 1: Fiber Parametreleri Parametre 155 m de fiber kromatik dispersiyo katsayısı D (ps/m.km) 155 m de kromatik dispersiyo eğimi (ps/m.km) Doğrusal olmaya kırılma idisi (m /W) Zayıflama katsayısı α (db/km) DSF.7.6 x Alıcı Kısım Bu kısımda, fiberi çıkışıda alıa çoğullamış işaret kuvvetlediricide geçirilir. Kuvvetledirilmiş işarette orta kaalı süze optik bad geçire filtrei çıkışı, PIN fotodiyota bağlaır. Fotodiyot, optik işareti elektriksel işarete döüştürür. Elektriksel işaret, yüksek frekaslı gürültü bileşelerii süzmek amacıyla alçak geçire filtrede geçirilir. Alıcı kısmı çıkışıda ölçüm almak içi osiloskop ve BER kestirici kullaılmıştır. 4. Bezetim Souçları ve Tartışma Üç kaallı WDM sistemi bezetim modelide, her bir kaalı giriş gücü 1 mw, DSF uzuluğu 1 km ve fiber çıkışıda kullaıla yükselticii kazacı db seçildiğide, farklı bit Şekil : Çeşitli Veri Hızları içi Bit-Hata Oraıı Efektif Çekirdek Alaıyla Değişimi Bekleildiği gibi, bit hızları arttıkça BER değerleride artış meydaa gelmiştir. 5 Gbps veri hızıda, uygulama açısıda gerekli ola maksimum 1-9 luk BER değerie hiçbir A eff içi ulaşılamamaktadır. 4 Gbps lik veri hızı içi, pratik açıda e uygu A eff değerii 75-9 µm arasıda olduğu açıktır. 1 Gbps ve Gbps veri hızlarıda ise 5-9 µm arasıdaki A eff değerlerii pratik açıda uygu olduğu görülmektedir. 369

5 ELECO '1 Elektrik - Elektroik ve Bilgisayar Mühedisliği Sempozyumu, 9 Kasım - 1 Aralık 1, Bursa Şekil 3 te, farklı bit hızları içi BER i, fiber uzuluğu L ile değişimi verilmiştir. Bu bezetimde, her bir kaalı giriş gücü 1 mw, fiberi efektif çekirdek alaı A eff 7 µm seçilmiş ve fiber çıkışıdaki yükselticii kazacı, fiber zayıflamasıı giderecek şekilde ayarlamıştır. Şekil 4: Çeşitli Veri Hızları içi Bit-Hata Oraıı Kaal Giriş Gücüyle Değişimi 5. Souçlar Şekil 3: Çeşitli Veri Hızları içi Bit-Hata Oraıı Fiber Uzuluğuyla Değişimi Görüldüğü gibi, sistem 5 Gbps lik veri hızıda çalışma içi uygu değildir; çükü fiberi başlagıcıda (L = km) bile, bu veri hızı içi 1-9 luk BER sıır değerii çok üzeride değerler elde edilmiştir. Bu durumu gösterdiği başka bir öemli souç, sistemdeki diğer elemaları da 5 Gbps lik iletime uygu olmadığıdır. 5 Gbps haricideki veri hızları içi elde edile souçlar, iletim mesafesii sıırlı olduğuu ortaya koymaktadır. Bu sıır değerleri, 4 Gbps veri hızı içi yaklaşık 5 km, Gbps veri hızı içi yaklaşık 17 km ve 1 Gbps veri hızı içi de yaklaşık 185 km dir. Şekil 4 te, fiber uzuluğuu 1 km, fiberi efektif çekirdek alaıı 7 µm, alıcı ö-yükseltici kazacıı db ve kaal giriş güçlerii de eşit olduğu sistemde, farklı veri hızları içi, BER i kaal giriş gücüyle değişimii icelediği bezetim souçları verilmiştir. Şekil 4 teki souçlara göre, 5 Gbps veri hızı içi pratik açıda uygu bir kaal giriş gücü görülmemektedir. 4 Gbps lik hızda, -13 dbm ile -3 dbm arası giriş güçlerii seçilebileceği, acak e uygu kaal giriş gücüü -5 dbm olduğu alaşılmaktadır. Gbps içi, uygu kaal giriş gücüü dbm ile 3 dbm aralığıda buluduğu, acak performas açısıda e uygu giriş gücü değerii -5 dbm olduğu görülmektedir. 1 Gbps lik iletimde ise, kaal giriş gücüü dbm ile 3.5 dbm aralığıda seçilebileceği, BER açısıda e uygu kaal giriş gücü aralığıı ise -1 dbm -5 dbm olduğu aşikardır. Bu çalışmada, SPM, XPM ve FWM doğrusalsızlıklarıı varlığıda, DSF tabalı üç kaallı bir WDM haberleşme sistemii performası, çeşitli veri hızları içi OptSim bezetim programı yardımıyla aaliz edilmiştir. Bezetim programıı esekliğide yararlaılarak diğer bozucu etkiler (SRS, SBS, PMD v.b.) ihmal edilmiş, sadece SPM, XPM ve FWM doğrusalsızlıklarıı birleşik etkisie odaklaılmıştır. Performas değerledirmeside kriter olarak BER alımıştır. Elde edile souçlar, seçile WDM sistemii, doğrusalsızlıklar edeiyle, 5 Gbps iletim hızı içi uygu olmadığıı; 1 Gbps, Gbps ve 4 Gbps hızlarıda ise, doğrusalsızlıkları BER i etkileyerek, iletim mesafesii, fiberi efektif çekirdek alaıı ve kaal giriş güçlerii sıırladığıı göstermektedir. Bezetim souçlarıda yararlaılarak, 1 Gbps, Gbps ve 4 Gbps hızlarıda çalışa WDM sistemi içi, ilgileile parametreleri sistem performası açısıda e uygu değerleri tespit edilmiştir. Bezetim souçlarıı deeysel souçlarla bire bir örtüşmeyeceği aşikardır. Acak, optik fiberli haberleşme sistemi tasarımıda etkiliği kaıtlamış OptSim programı kullaılarak elde edile souçlar, sistem tasarımcısıa bir ögörü vermekte ve icelee etkilerde kayaklaacak problemleri çözümüyle ilgili çalışmalara yö göstermektedir. 6. Teşekkür Bu çalışma, Uludağ Üiversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafıda UAP(M)-11/31 proje umarası ile desteklemektedir. 37

6 ELECO '1 Elektrik - Elektroik ve Bilgisayar Mühedisliği Sempozyumu, 9 Kasım - 1 Aralık 1, Bursa 7. Kayaklar [1] Agrawal, G. P., Noliear Fiber Optics, Academic Press, 1. [] Scheider, T., Noliear Optics i Telecommuicatios, Spriger, 4. [3] Agrawal, G. P., Fiber-Optic Commuicatio Systems, Joh Wiley&Sos Ic., 1. [4] Hiçdurmaz, B., Karlık, S. E. ve Yılmaz, G., Optik Fiberli Haberleşme Sistemleride SPM ve XPM Olaylarıı Aalizi, ELECO1 Elektrik Elektroik Bilgisayar Mühedisliği Sempozyumu, Bildiriler CD si, 1. [5] Kaur, G., Sigh, M. L., Patterh, M.S., Aalysis of Sigificat Factors i DWDM Optical Commuicatio Systems, Joural of Egieerig, Desig ad Techology, Vol. 8, No. 1, 1. [6] Paradiso, L., Boffi,P., Marazzi, L., Vecchia, N. D., Artiglia, M., Martielli, M., Experimetal XPM, SPM, FWM Pealty Evaluatio i Very Dese WDM Optical Systems, CLEO5 Coferece o Lasers & Electro-Optics, 5. [7] Erguey, N., Hicdurmaz, B., Karlık, S. E., Yılmaz, G., Aalysis of Four-Wave Mixig Pheomea o Trasmissio Performace of Wavelegth Divisio Multiplexig Systems. Cakaya Uiversity Joural of Sciece ad Egieerig, vol. 8, pp , 11. [8] Bogoi, A., Poti, L., Effective Chael Allocatio to Reduce Ibad FWM Crosstalk i DWDM Trasmissio Systems, IEEE J. Selected Topics i Quatum Electroics, vol. 1, pp , 4. [9] OptSim, Applicatio Notes ad Examples, Rsoft Desig Group, Ic. 371