ARITMA ÇAMURLARININ GERİ KAZANIMI. Gülsevim ŞENER Çevre Yük. Müh.

Transkript

1 ARITMA ÇAMURLARININ GERİ KAZANIMI Gülsevim ŞENER Çevre Yük. Müh. 1

2 Sunum İçeriği Bölümler: Atıksu Arıtma Tesisi Arıtma Çamuru Çamur Kurutma Çamur Bertarafı Geri Kazanım Senaryoları 2

3 Bölüm 1 Atıksu Arıtma Tesisi 3

4 Türkiye deki Atıksu Arıtma Tesisleri 2010 yılı itibariyle bu sayı 305 adet AAT Toplam 456 adet AAT (2013) Anket çalışması yapılan 234 adet AAT 191 biyolojik AAT Günde ton atıksu arıtılmakta Nüfusun %65 inin atıksuyu arıtılmakta Birim atıksu 153 L/gün/kişi (sızma dahil) Farklı tasarım yöntemleri 4

5 Türkiye deki 191 Biyolojik Arıtma Tesisinin Dağılımı 5

6 Bölüm 2 Arıtma Çamuru 6

7 Türkiye Genelinde Bölgesel Bazda Oluşan Günlük Toplam AÇ Miktarları Türkiye genelinde üretilen çamur miktarı; Anket verisi: 907 ton KM/gün Hesaplama yöntemiyle : 1087 ton KM/gün 7

8 Günlük EN Başına Oluşan Ortalama Arıtma Çamur (AÇ) Miktarları Ort. Anket verisi: 35 ±16 grkm/en-gün Ort Hesaplanan değer: 35 ±13 grkm/en-gün 8

9 Sonuçların Avrupa Ülkeleri İle Karşılaştırılması Ortalama: 35 grkm/en-gün 9

10 Bölüm 3 Çamur Kurutma 10

11 Çamur Kurutma Optimizasyonu: Kısıtlamalar İstenen Son Minimum Katı Madde Oranı Kurutma sistemlerinin tipik kurutma performansları: Açık Yatak Güneşle Kurutma (< %50), Kapalı Yatak Güneşle Kurutma (< %50), Sera Tipi Güneşle Kurutma (< %70), Termal Kurutma (> %90), Kojenerasyonlu Termal Kurutmadır (> %90). Her tesiste tüm alternatiflerin hesaba katılabilmesi için kuruluk en az %50 olarak seçilmiştir. 11

12 Türkiye Güneşlenme Haritası (eie.gov.tr) 12

13 Çamur Kurutma Optimizasyonu: Sonuçlar 13

14 Çamur Kurutma Optimizasyonu: Sonuçlar Taralı iller: Arıtma tesisi bulunmayan iller. Kahverengi iller: Tesisleri güneşle kurutma yapamayan iller (bu illerdeki tesislerde sadece kojenerasyonlu termal kurutma yapılacaktır). Açık mavi iller: Bu illerde en az bir tesis güneşle kurutma yapmaktadır. 14

15 Bölüm 4 Çamur Bertarafı 15

16 Çamurların Nihai Bertarafı 16

17 Bölüm 5 Geri Kazanım Senaryoları 17

18 Senaryo I: Tarım Uygulaması Bu senaryoda buğday ve pamuk için 1 ton/da miktarında AÇ kullanıldığı, Pamuk ekilen Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerine ek olarak, İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde AÇ nın buğday yetiştirilmesinde kullanıldığı varsayıldı. 18

19 Arıtma Çamurunun Uygulanabileceği İller 191 arıtma tesisi toplam 53 ilde yer almaktadır. 53 adet ilin 31 inde stabilize çamur üretimi vardır. 22 ilde incelenen endüstriyel bitkiler yetiştirilmektedir. 16 ilde ise hem stabilize çamur üretilmekte hem de incelenen endüstriyel bitkiler yetiştirilmektedir. 19

20 Arıtma Çamurunun Tarımda Uygulanabileceği İller Pembe İller: Buğday yetiştiren ve stabilize çamur üretimi olan iller (12 il) Mavi İller: Pamuk yetiştiren ve stabilize çamur üretimi olan iller (10 il) Kırmızı iller: Arıtma tesisi olmayan iller Yeşil İller: Arıtma tesis olup stabilize arıtma çamuru üretimi olmayan iller 20

21 Bertaraf Edilen Çamur Oranları Endüstriyel bitki üretimi yapılan tarım alanlarına uygulama yapılması durumunda 191 tesiste üretilen toplam kuru çamurun (stabilize + stabilize olmayan) %55 i bertaraf edilmiş olacaktır. Aynı şekilde, sadece stabilize çamurların bu tarım alanlarına uygulanması durumunda 191 tesiste üretilen toplam kuru çamurun %36 sı bertaraf edilmiş olacaktır (bu değer de stabilize çamurların %50 sini oluşturmaktadır). 21

22 Senaryo II: Ek Yakıt Olarak Kullanım AÇ nın çimento fabrikalarında ek yakıt olarak kullanımında çamurların miktarlarının klinker üretimi için gereken enerjinin %10 unu karşılayacak kadar olduğu varsayılmıştır. Bertaraf yaklaşımı bölgesel olarak değerlendirilmiştir. Bertaraf yöntemi ve atıksu arıtma sistemi arasındaki mesafenin en fazla 250 km olması gerektiği varsayılmıştır. 22

23 Arıtma Tesisleri ve Çimento Fabrikaları Çimento Fabrikaları Arıtma Tesisleri 23

24 Ege Bölgesi 24

25 Akdeniz Bölgesi Akdeniz Bölgesindeki Çimento Fabrikalarının Toplam Kapasite %si 18% 82% çimento fabrikalarının kullanılan yüzdesi kullanılabilecek kapasite yüzdesi

26 Güneydoğu Anadolu Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Çimento Fabrikalarının Toplam Kapasite %si 12% çimento fabrikalarının kullanılan yüzdesi kullanılabilecek kapasite yüzdesi 88%

27 Doğu Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesindeki Çimento Fabrikalarının Toplam Kapasite %si 12% çimento fabrikalarının kullanılan yüzdesi kullanılabilecek kapasite yüzdesi 88%

28 İç Anadolu Bölgesi İç Anadolu Bölgesindeki Çimento Fabrikalarının Toplam Kapasite %si 65% 35% çimento fabrikalarının kullanılan yüzdesi kullanılabilecek kapasite yüzdesi

29 Karadeniz Bölgesi Karadeniz Bölgesindeki Çimento Fabrikalarının Toplam Kapasite %si 5% çimento fabrikalarının kullanılan yüzdesi kullanılabilecek kapasite yüzdesi 95%

30 Marmara Bölgesi Marmara Bölgesindeki Çimento Fabrikalarının Toplam Kapasite %si 73% 27% çimento fabrikalarının kullanılan yüzdesi kullanılabilecek kapasite yüzdesi

31 Senaryo III: Tarımda ve Ek Yakıt Olarak Kullanım Bu senaryoda oluşan AÇ un hem tarımda hem de çimento fabrikalarında ek yakıt olarak kullanımı değerlendirilmiştir.

32 Ege Bölgesi Ege Bölgesinde Çamur Bertaraf Yöntemleri 42% 58% Çimento Tarım

33 Akdeniz Bölgesi Akdeniz Bölgesinde Çamur Betaraf Yöntemleri 9% Çimento Tarım 91%

34 Güneydoğu Anadolu Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Çamur Bertaraf Yöntemleri 70% 30% Çimento Tarım

35 Doğu Anadolu Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesinde Çamur Bertaraf Yöntemleri 42% 58% Çimento Tarım

36 İç Anadolu Bölgesi İç Anadolu Bölgesinde Çamur Bertaraf Yöntemleri 49% 51% Çimento Tarım

37 Karadeniz Bölgesi Karadeniz Bölgesinde Çamur Bertaraf Yöntemleri 0% Çimento Tarım 100%

38 Marmara Bölgesi Marmara Bölgesinde Çamur Bertaraf Yöntemleri 24% Çimento Tarım 76%

39 TEŞEKKÜRLER