T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

Transkript

1 PAN AVRUPA AKDENİZ TERCİHLİ MENŞE KURALLARINA DAİR BÖLGESEL KONVANSİYON KAPSAMI TİCARETTE EŞYANIN TERCİHLİ MENŞEİNİN TESPİTİ HAKKINDA YÖNETMELİK HAKKINDA BİLGİ I. Neden Bölgesel Konvansiyon? Ülkemiz Avrupa Birliği, EFTA ülkeleri, Suriye, Lübnan, Filistin, İsrail, Ürdün, Mısır, Tunus, Cezayir, Fas ve Faroe Adaları ile birlikte, Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi olarak adlandırılan ve ülkemiz açısından asıl olarak 1999 yılından beri uygulamada olan tercihli ticaret sistemine dâhildir. Pan Avrupa Akdeniz ülkeleri arasındaki çapraz menşe kümülasyonu imkânından faydalanılması, ülkeler arasında aynı menşe kurallarına dayalı tercihli ticaret anlaşmalarının varlığı koşuluna bağlıdır. Bu amaçla, sisteme taraf olan ülkeler arasındaki Serbest Ticaret Anlaşmalarında yer alan menşe kurallarına ilişkin protokoller aynı hükümleri içerecek şekilde değiştirilmektedir. İlaveten sistemde yapılan herhangi bir değişikliğin tüm anlaşmalara ikili bazda yansıtılması; yeni ülkelerin menşe kümülasyon sistemine dahil edilmek istenmesi halinde ise tüm anlaşmalara bunun yansıtılması gerekmektedir. Serbest Ticaret Anlaşmalarında yer alan menşe kurallarına ilişkin hükümlerin tek bir metinde yer alması ve ilgili anlaşmalarda bu metne atıf yapılması yoluyla sistemin işlemesi amacı doğrultusunda bir Bölgesel Konvansiyon metni oluşturulmuştur. Bu çerçevede Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon, 15 Haziran 2011 tarihinde Avrupa Komisyonunca imzaya açılmıştır. Ülkemiz Konvansiyonu 4 Kasım 2011 de imzalamıştır. 2013/5414 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Konvansiyon 13 Temmuz 2013 tarihli ve 6497 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunmuş, 1 Kasım 2013 tarihli ve (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıştır. Bu kapsamda Konvansiyon 1 Şubat 2014 tarihinde ülkemiz bakımından yürürlüğe girmiştir. II. Bölgesel Konvansiyona Taraf Ülkeler Hangileridir? 1

2 Aşağıda yer alan ülkeler Bölgesel Konvansiyona taraftır: Avrupa Birliği üye ülkeleri: Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan; Avrupa Birliği İstikrar ve Ortaklık Sürecine katılım sağlayan ülkeler: Arnavutluk, Bosna ve Hersek, Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Kosova; Barselona sürecine katılım sağlayan ülkeler: Cezayir, Mısır, İsrail, Ürdün, Lübnan, Fas, Filistin, Suriye, Tunus ve Türkiye; EFTA ülkeleri: İzlanda, İsviçre, Liechtenstein ve Norveç; Faroe Adaları, Gürcistan, Moldova ve Ukrayna. Listeden de anlaşılacağı üzere, Bölgesel Konvansiyon ile daha önce Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemine taraf olmayan Balkan ülkeleri, Gürcistan, Moldova ve Ukrayna da sisteme dâhil edilmiştir. III. Ülkemizde Bölgesel Konvansiyonun Uygulanması Bölgesel Konvansiyon ülkemiz açısından 1 Şubat 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Konvansiyona taraf olan ilgili ülke ile söz konusu değişikliğin yapılmasından ve bu değişikliğin yürürlüğe girmesinden sonra, ilgili ülke mevcut Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti hakkında Yönetmelik veya Batı Balkan Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti hakkında Yönetmelik kapsamından çıkarılarak Bölgesel Konvansiyonun uygulanması için oluşturulan Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik kapsamına alınacaktır. IV. Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik 2

3 Ülkemiz açısından Bölgesel Konvansiyonun ilk uygulaması Faroe Adaları ile olduğundan, 20 Ekim 2017 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik ile 1 Ekim 2017 tarihi itibariyle uygulamaya geçilmiştir. Daha önce Faroe Adaları ile anlaşmamız bulunmadığından, başka bir Yönetmelikte değişikliğe gidilmemiştir. Bu aşamadan sonra ülkemiz ile Konvansiyona taraf olan diğer bir ülke arasındaki mevcut Serbest Ticaret Anlaşmalarında yer alan Menşe Protokollerinin yerine Bölgesel Konvansiyonun uygulanmaya başlandığında, bu Yönetmeliğin 2 nci maddesinde yapılacak değişiklikle ilgili ülke sisteme dâhil edilecektir. Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyonu Sisteminde Eşyanın Tercihli Menşe Statüsünün Tespiti Hakkında Yönetmelik, ilgili tüm ülkelerin Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik kapsamına alınmasına kadar uygulanmaya devam edilecektir. V. Bölgesel Konvansiyon Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yer Alan Önemli Hükümler Kümülasyon Uygulaması Menşe kümülasyonu; tercihli ticaret anlaşmasına taraf olan bir ülke menşeli ürüne, serbest ticaret alanı içerisinde diğer taraf ülke veya ülkeler menşeli ürün olarak muamele yapılabildiği, dolayısıyla, taraf ülkelerin, diğer taraf ülkeler menşeli maddeleri, nihai ürünün imalatında, bu ürünün menşe statüsüne halel getirmeksizin kullanabildiği bir serbest ticaret alanı sistemidir. Ülkemizin taraf olduğu serbest ticaret alanları çerçevesinde, menşe kümülasyonu; taraf ülkenin, diğer taraf ülke veya ülkeler menşeli maddeler üzerinde sadece yetersiz işçilik ve işlem in ötesinde işlem yapmak suretiyle elde ettiği nihai ürünü, kendi ülkesi menşeli olarak diğer taraf ülke veya ülkelere tercihli rejim dahilinde ihraç etmesini sağlamaktadır. 3

4 Bu itibarla, menşe kümülasyonu; tamamen elde edilmemiş ürünün menşe kazanması için bünyesinde yer alan ithal maddelerin yeterli işçilik veya işleme tabi tutulması temel şartına, menşeli maddeler açısından istisna getirmektedir. Kümülasyonda, elde edilen ürünün menşe statüsünün belirlenmesinde; taraf ülkede yapılan işçilik ve işlemler ile birlikte kullanılan diğer taraf ülke veya ülkeler menşeli maddelerin de hesaba katılmasına (menşelerin toplanmasına) imkan verilmektedir. Dolayısıyla, menşe kümülasyonu; tercihli ticarete konu ürünlerin imalatında menşeli maddelerin kullanımını teşvik etmekte olup, taraf ülkeler menşeli maddeler lehine ticaret saptırıcı etkiler hasıl etmektedir. Menşe kümülasyonundan, tanımında da yer aldığı üzere, tercihli menşe statüsünü haiz maddeler ve ürünler yararlanabilir. Bu itibarla, ithal bir maddenin nihai ürünün imalatında menşe kümülasyonu imkanları çerçevesinde kullanılabilmesi için söz konusu maddenin serbest ticaret anlaşması ile ihdas edilen tercihli rejim çerçevesinde ithal edilmiş olması gerekmektedir. Bu anlamda Bölgesel Konvansiyon, Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi kapsamında uygulanan kümülasyon imkanını bir adım öteye götürürek, Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyonu Sistemine dâhil olan ülkeler, Batı Balkan Menşe Kümülasyonu Sistemine dâhil olan ülkeler ve hâlihazırda Gürcistan, Ukrayna ve Moldova yı bir çatı altında toplamıştır. Ne var ki, bu ülkeler arasında kümülasyon imkanının uygulanabilmesi için kümülasyon olanağının kullanılması sürecine dahil olacak her bir ülke arasında Bölgesel Konvansiyon menşe kurallarına dayalı tercihli ticaret anlaşmalarının varlığı şarttır. Bu kapsamda bu imkândan yararlanmak isteyen tacirlerimizin, Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti hakkında Yönetmeliğin V numaralı ekinde yer alan tabloyu kontrol etmeleri gerekmektedir. Belge Kullanımı Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik kapsamında gerçekleştirilecek ticarette eşyanın menşei EUR.1 dolaşım belgesi, EUR-MED dolaşım belgesi, Menşe beyanı veya EUR-MED menşe beyanı ile yapılacaktır. 4

5 Menşe beyanı ve EUR-MED menşe beyanı, hâlihazırda Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyonu Sisteminde Eşyanın Tercihli Menşe Statüsünün Tespiti Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan fatura beyanı ve EUR-MED fatura beyanı ile aynı belgedir. Geri Ödeme Yasağı Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik kapsamındaki ticarette, geri ödeme ve gümrük vergilerinden muafiyet yasağı uygulanmaktadır. Bu kapsamda Konvansiyona taraf ülkelerden biri menşeli ürünlerin imalatında kullanılan menşeli olmayan girdiler, taraf ülkelerde her ne türde olursa olsun gümrük vergilerinin geri ödenmesine veya bunlardan muafiyete tabi değildir. 5