İZLANDA ÜLKE PROFİLİ. Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü. Hande Türker

Transkript

1 İZLANDA ÜLKE PROFİLİ Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Hande Türker EKİM 2018

2 1. GENEL BİLGİLER Resmi Adı :İzlanda Cumhuriyeti Başkenti :Reykjavik Kuruluş Tarihi :12 Aralık 1918 Nüfusu : (2016 Tahmini) Nüfus Artış Oranı :%1 (2016 Tahmini) Yüzölçümü :103 bin m2 Dil :İzlandaca, İngilizce Din :%76 Luteran Hıristiyan, %3 Katolik Para Birimi :İzlanda Kronu Yönetim Biçim :Cumhuriyet Devlet Başkanı :Guðni Th. Jóhannesson Haziran 2016 Başbakan :Katrín Jakobsdóttir Kasım 2017 DİPLOMATİK TEMSİLCİLER T.C. Oslo Büyükelçisi :Esat Şafak GÖKTÜRK (İzlanda ya akreditedir) (2014) İzlanda Cumh. Kopenh. Büyükelçiliği:Bay Svavar GESTSSON (Türkiye ye akreditedir) İzlanda Ankara Fahri Başkons. :Yavuz Selim SARIİBRAHİMOĞLU İzlanda İzmir Fahri Konsolosluğu :Esat KARDIÇALI 2. İZLANDA NIN GENEL EKONOMİK DURUMU İzlanda hareketli tüketicilere sahip istikrarlı bir ekonomidir. İzlanda ekonomisinin hayati sektörleri alüminyum işleme, balıkçılık ve turizmdir. En önemli ihraç ürünleri ise, alüminyum ve ferro-silikon, balık ve balık ürünleri ile ilaçlardır. Ülkenin yenilenebilir doğal kaynakları kafi olup, zengin balıkçılık alanlarını ve temiz enerji kaynaklarını kapsamaktadır. Servis sektörü büyük ölçüde bilgisayar yazılım ve bio-teknoloji firmalarını içermektedir. İzlanda nın nüfusu 2016 yılı itibariyle dur. %93 ü şehirleşmiş olan nüfusun, %50,3 ünü erkek nüfus, %49,7 sini kadın nüfus oluşturmaktadır. Toplam nüfusun %20 si 0-14 yaş arasında, %66,1 i yaş arasında ve %13,9 u 65 yaş ve üzeridir. Nüfusun %98,6 sını İzlandalılar, %1,4 ünü yabancı kökenliler oluşturmaktadır yılında ülkenin iş gücü kişidir. Bunun %4,2 si tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründe, %17,8 i sanayide, %78 i hizmet sektöründe çalışmaktadır. İşsizlik oranı ise %4 olarak gerçekleşmiştir. İzlanda 1970 yılında EFTA ya, 1994 yılında da EEA ya girmiş, bu düzenlemeyle de 27 AB ülkesi ve diğer EFTA (Liechtenstein, Norveç) ülkelerinin yeraldığı tek bir iç pazarın parçası haline gelmiştir. Temmuz 2009 da Avrupa Birliği üyeliğine başvuran ülke, 27 Temmuz 2010 tarihinden bu yana AB ile üyelik müzakerelerini yürütmektedir.

3 Ayrıca İzlanda nın, Avrupa Serbest Ticaret Birliği-EFTA çerçevesinde, Kanada, Şili, Hırvatistan, Mısır, İsrail, Ürdün, Güney Kore, Lübnan, Makedonya, Meksika, Fas, Filistin Yönetimi, Güney Afrika Gümrük Birliği, Singapur, Tunus ve Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşmaları bulunmaktadır. Kaynak: T.C. Ticaret Bakanlığı TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER (2017) GSYH :23.91 milyar dolar (IMF) Reel Ekonomik Büyüme :% 3.6 Enflasyon :% 1.8 Kişi Başına Düşen Milli Gelir: : İşgücü :200 bin 500 İşsizlik Oranı :% 2.8 İhracat :4.6 milyar dolar İthalat :5.6 milyar dolar GSYİH IN SEKTÖREL DAĞILIMI (2017) TARIM % 5.8 SANAYİ % 19.8 HİZMETLER % 74.4 İZLANDA NIN BAŞLICA İHRACAT YAPTIĞI ÜLKELER(2017) HOLLANDA % 26 Başlıca İhraç Ürünleri İSPANYA % 14 Balık ve Balık Ürünleri, BİRLEŞİK KRALLIK % 9,4 İşlenmemiş Alüminyum, ALMANYA % 7,6 Tarım Ürünleri AMERİKA % 7 Optik, Tıbbi Cihaz FRANSA % 6,3 Ferro-Silikon

4 İZLANDA NIN BAŞLICA İTHALAT YAPTIĞI ÜLKELER Başlıca İthal Ürünleri ALMANYA % 11, Makine ve Teçhizat NORVEÇ % 9,1 Petrol Ürünleri ÇİN % 6,9 Gıda Maddeleri HOLLANDA % 6,6 Tekstil AMERİKA % 6,4 DANİMARKA % 6,2 Kaynak: CIA World factbook 3. İZLANDA PAZARININ FIRSAT VE ZORLUKLARI İzlanda nın imzalamış olduğu en geniş kapsamlı ticari işbirliği anlaşması, 15 AB üyesi ve bunlara ilave İzlanda dışındaki 2 Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması ülkesinin oluşturduğu (Lihtenştayn, Norveç), mal, hizmet, sermaye ve iş gücünün serbest dolaşımına dayanan Avrupa Ekonomik Alanıdır. İzlanda ayrıca, WTO, OECD ve benzeri ticaretle ilgili organizasyonlara üyedir. Fırsatlar: Geleneksel olarak balık ve balık ürünleri İzlanda ihracatının göze çarpan kalemidir. 1970ler öncesinde ihracattaki payı %90 iken günümüzde bu oran %42 civarındadır. Alüminyum ve ferro-silikon gibi sanayi mamülleri İzlanda ihracatındaki en büyük orana sahiptir. İzlanda, çiftlik balığı, canlı hayvan, süt ürünleri gibi tarım ürünleri de ihraç etmektedir. Ve buna ek olarak İzlanda dan ihraç edilen ürünler genelde gümrük ve diğer harçlardan muaftır. Ülke ihracatı belli başlı ürünlerde gerçekleşirken ithalat daha geniş bir yelpazeye sahiptir. İzlanda başta petrol ve petrol ürünleri olmak üzere, buğday, kereste, işlenmiş gıda ve içecekler, sanayi malı girdileri, akaryakıt ve yağlar, sermaye malları, taşıt araçları ve her çeşit tüketim malı ithal etmektedir. İthal edilen mallar ile İzlanda da imal edilen, işlenen veya paketlenen yeni veya ikinci el mallara İzlanda Dolaylı Vergiler Kanunu çerçevesinde dolaylı vergi uygulanır. Sistem oldukça basitleştirilmiş bir şekilde uygulanmaktadır. İzlanda da ve Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması (AEAA) ülkelerinde üretilen ya da bu bölgede bulunan ham madde veya malzemelerle üretilen mallar, ya da en azından yapım ya da üretim aşaması Anlaşma Bölgesinde gerçekleşmiş olan mallar, tercihli orijin malları olarak, azaltılmış veya sıfırlanmış gümrük ile ülkeye ithal edilebilmektedir. Dolaylı vergiler, oldukça basit ve etkili olan İzlanda vergi sisteminin en önemli vergi gelirini oluşturmaktadır. Sistem, vergi oranlarının azaltılması, vergi matrahının genişletilmesi ve

5 İzlandalı firmaların rekabetini artırıp, yabancı yatırımcıları çekecek çifte vergilendirme konvansiyonlarının artırılmasını hedeflemektedir. %20 kurumlar vergisi oranı ile İzlanda OECD ülkeleri içerisinde en düşük orana sahiptir. İzlanda vergi ödemeleri ve yatırımcıların korunması alanlarında sürekli reformlar gerçekleştirmektedir. Dolaylı vergiler içerisinde en önemlisi katma değer vergisidir (KDV). Aşağıda sıralanan istisnalar dışında mal ve hizmetlerde uygulanan KDV değeri %24 tür: -İhracat, -Kamu sağlığı hizmetleri, -Okullar ve diğer eğitim kuruluşları, -Yurtiçi/yurtdışı yolcu taşımacılığı ve İzlanda ile diğer ülkeler arasındaki kargo posta hizmetleri, -Ev kiralama/satışı ve ticari uçak ve gemi kiralama, -Sigorta hizmetleri, -Bankacılık ve diğer finans hizmetleri operasyonu ve hisse senetleri satışı,yabancı işletmelere İzlanda dışında verilen hizmetler Gıda ürünleri, gazeteler, kitaplar vb. ile araba vergileri dahil olmak üzere tüm özel tüketim vergilerinde KDV oranı %11 dir. Kaynak: T.C. Ticaret Bakanlığı Resmi İnternet Sayfası 4. TÜRKİYE-İZLANDA İLİŞKİLERİ Türkiye ve İzlanda arasındaki siyasi ilişkiler dostane bir seyir izlemekte, iki ülke NATO üyelikleri çerçevesinde işbirliği yürütmekle birlikte, coğrafi konumdan kaynaklanan mesafe, iki ülke arasında gerek siyasi gerek ekonomik temasların gelişimine sınırlayıcı etkide bulunmaktadır yılında İzlanda ya ihracatımız 200 milyon Dolar, İzlanda dan ithalatımız 32 milyon Dolar ve ikili ticaret hacmimiz 232 milyon Dolar olmuştur. Bu rakamlar 2016 yılına kıyasla ihracatımızda %640, ithalatımızda %14,2 ve ikili ticaretimizde de %321,8 oranlarında bir artışa işaret etmektedir yılı sonu itibariyle ülkemizde 19 adet İzlanda sermayesine sahip şirket faaliyet göstermektedir. Ve son olarak döneminde İzlanda sermayeli firmaların ülkemizdeki yatırımları miktarı 3 milyon Dolar, aynı dönemde Türk firmalarının İzlanda daki yatırımları da 3 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. Kaynak: T.C. Dışişleri Bakanlığı Resmi İnternet Sayfası

6 Türkiye-İtalya Dış Ticaret Değerleri (Milyon $) (1.000 ABD Doları) Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge Kaynak: TÜİK, ITC-Trade Map TÜRKİYE NİN İZLANDA YA İHRAÇ ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Mineral yakıtlar Tuz, sülfür ve yan ürünleri Kara ulaşım araçları Elektrikli ürünler ve ekipmanları Plastik ve ürünleri Tekstil ürünleri Mobilya ve ürünleri Demir çelik Kauçuk ve ürünleri TÜRKİYE NİN İZLANDA DAN İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Deniz ürünleri Demir çelik Nükleer reaktör ve kazanlar Deri ve ürünleri Optik ürünler Süt ürünleri Ecza ürünleri Yün ürünleri Kaynak: Ekonomi Bakanlığı

7 İZMİR-İZLANDA DIŞ TİCARETİ (1.000 ABD Doları) Kaynak: TÜİK, ITC-Trade Map TÜRKİYE İZLANDA YATIRIM İLİŞKİLERİ Ekonomi Bakanlığımızın verilerine göre Haziran 2014 tarihi itibariyle Türkiye de 17 adet İzlanda sermayeli firma mevcuttur, bunların 2 tanesi de İzmir de faaliyet göstermektedir. Türkiye'de İzlanda yatırımları inşat sektöründe yoğunlaşmıştır. İzmir Ekonomi Üniversitesi nde İzlanda uyruklu öğrenci bulunmamaktadır. İTALYA VE TÜRKİYE ARASINDA YÜRÜRLÜKTE OLAN ANLAŞMALAR 1 Eylül 1992 Türkiye-İzlanda Serbest Ticaret Anlaşması NOTLAR YILLAR İHRACAT İTHALAT İzlanda da 100 civarında Türk vatandaşı yaşamaktadır. İzlanda nın Ankara, İstanbul ve İzmir de birer Fahri Başkonsolosluğu bulunmaktadır. Reykjavik te ise ülkemizin Fahri Başkonsolosluğu mevcuttur yılında İzlandalı turist ülkemizi ziyaret etmiştir.