FEN BİLİMLERİ 2. Dönem

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "FEN BİLİMLERİ 2. Dönem"

Transkript

1 TÜRKİYE DE İLK DEFA ATU FEN BİLİMLERİ 2. Dönem TAM ÖLÇME ÖĞRETİCİ BOL ETKİNLİK KAZANIMLARA TAM UYUMLU KONU TESTLERİ ÜNİTE TARAMA TESTLERİ YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI YARIYIL VE YIL SONU DEĞERLENDİRME SINAVLARI DİJİTAL ÇÖZÜMLER

2 SESİN YAYILMASI - SESİN FARKLI ORTAMLARDA FARKLI DUYULMASI ETKİNLİK - 1 Aşağıda bazı ortam ve maddeler verilmiştir. Verilen ortam ve maddelerde sesin yayılıp yayılmadığını boş bırakılan yere yazınız. Tahta Ses... yayılır Havasız ortam Ses... yayılmaz Su Ses... yayılır Hava Ses... yayılır Uzay boşluğu Ses... yayılmaz Metal levha Ses... yayılır Strafor (köpük) Ses... yayılır Zeytinyağı Ses... yayılır ETKİNLİK - 2 Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz. Örneklerin sesin hangi ortamda yayıldığının kanıtı olduğunu (katılarda / sıvılarda / gazlarda) yazınız. Kapı ve pencereler kapalı olduğu hâlde dışarıdaki sesleri işitiriz.... Katılarda Denizde suyun altında yüzerken denizde giden teknenin motor sesini işitiriz.... Sıvılarda Aynı odada bulunduğumuz arkadaşımızın konuştuklarını işitiriz.... Gazlarda Sonar cihazlarıyla denizlerdeki balık sürülerinin yerlerini tespit edebiliriz.... Sıvılarda Gök gürültüsünün sesini duyarız.... Gazlarda İçinden metal tel geçirilmiş pet bardaklarla yaptığımız telsizde başka odadaki arkadaşımızın sesini duyarız.... Katılarda Kulağımızı duvara yasladığımızda yan odadaki sesleri işitiriz.... Katılarda Havadaki uçakların sesini işitiriz.... Gazlarda Karşımızda çalışan televizyonun sesini işitiriz. Gazlarda Sınıf Fen Bilimleri 11

3 SESİN YAYILMASI - SESİN FARKLI ORTAMLARDA FARKLI DUYULMASI ETKİNLİK - 3 Aşağıdaki bilgileri dikkatlice okuyunuz. Bilgi doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. (D) Ses dalgalar hâlinde yayılır. 2. (D) Ses madde taneciklerinin titreşmesi sonucu oluşur. 3. (Y) Ses en hızlı boşlukta yayılır. 4. (Y) Ses katılarda, sıvı ve gazlara göre daha yavaş yayılır. 5. (Y) Çevremizdeki tüm seslerin şiddeti aynıdır. 6. (D) Farklı cisimlerle üretilen sesler farklı işitilir. 7. (Y) Ses kaynağının değişmesi sesin yayılma hızını değiştirir. 8. (Y) Sesin yayılması için maddesel ortama ihtiyaç yoktur. 9. (D) Farklı müzik aletleriyle aynı şarkı çalındığında ses farklı işitilir. 10. (Y) Aynı madde ile farklı ortamlarda ses üretildiğinde sesler aynı işitilir. 11. (D) Ses kaynağından çıkan sesin zayıf ya da kuvvetli olması sesin şiddetiyle ilgilidir. 12. (D) Farklı kaynakların ürettiği seslerin farklı algılanmasının sebebi kaynakların titreşimlerinin farklı olmasıdır. 13. (D) Ortam değiştiren sesin yayılma hızı da değişir. 14. (D) Kedi ve kuşun ürettiği sesler birbirinden farklıdır. ETKİNLİK - 4 Aşağıdaki tanımların ait oldukları kavramları tanımların yanındaki kutucuklara yazınız. Tanımlar Titreşerek ses üreten tüm maddelere verilen isim Dalgalar hâlinde, her yönde yayılan enerji türü Sesin en iyi yayıldığı madde hâli Su altı araştırmalarında kullanılan, ses dalgalarından yararlanılan cihaz Ses kaynağından çıkan sesin hafif ya da kuvvetli olmasını belirleyen ses özelliği Ses üretilmesini sağlayan tanecik hareketi Katı, sıvı ve gaz ortamları arasında sesin en yavaş yayıldığı ortam Sesin yayılamadığı ortam Ses kaynağı Ses Katı Sonar Şiddet Titreşim Gaz Boşluk 12 Bilfen Yayıncılık

4 SESİN YAYILMASI - SESİN FARKLI ORTAMLARDA FARKLI DUYULMASI ETKİNLİK - 5 Aşağıda ışık ve sese ait özellikler verilmiştir. Özelliklerin numaralarını aşağıdaki şemanın uygun bölgelerine yazınız. 1. Boşlukta yayılır. 2. Bir enerji çeşididir. 3. Maddelerle etkileşir. 4. Her yönde dalgalar hâlinde yayılır. 5. Maddesel ortamlarda daha yavaş yayılır. 6. Yansıyabilir. 7. Soğurulabilir. 8. Sadece maddesel ortamlarda yayılır. 9. Boşlukta en hızlı yayılır. 10. Katı ortamlarda en hızlı yayılır. 11. Madde taneciklerinin titreşmesi sonucunda oluşur. 12. Doğrusal yolla yayılır. IŞIK SES : Yalnızca ışığa ait özellikler : Işık ve sesin ortak özellikleri : Yalnızca sese ait özellikler 6. Sınıf Fen Bilimleri 13

5 SESİN YAYILMASI - SESİN FARKLI ORTAMLARDA FARKLI DUYULMASI ETKİNLİK - 6 Aşağıdaki deneyleri inceleyiniz. Yapılan deneylerden çıkarılabilecek sonuçları altlarındaki boşluklara kısaca yazınız. 1. Deney Kaşık ile cam ve plastik bardaklara aynı kuvvetle vuruluyor. Bardaklardan çıkan seslerin farklı olduğu gözlemleniyor. Kaşık Cam bardak Plastik bardak Farklı kaynakların ürettiği ses farklı işitilir. Deneyin sonucu: Deney İki taş, önce hava ortamında sonra su dolu kabın içinde aynı şiddetle birbirine vuruluyor. İki durumda çıkan seslerin birbirinden farklı olduğu işitiliyor. Aynı ses kaynağından üretilen ses, farklı ortamlarda farklı işitilir. Deneyin sonucu: Deney Hava Havasız ortam 4 1. Düzenek Alarmı çalan saatin alarm sesi 1. düzenekte işitilirken, 2. düzenekte işitilmiyor Düzenek Ses boşlukta yayılmaz. Deneyin sonucu: Bilfen Yayıncılık

6 SESİN SÜRATİ ETKİNLİK - 1 Özellikleri aşağıda verilen ortamlardaki çalar saatlerin alarm sesinin duyulup duyulmayacağını şekillerin altına yazınız. Su 20 C Hava 25 C Boşluk Kum Hava Hava Hava Hava... Duyulur... Duyulur... Duyulmaz... Duyulur ETKİNLİK - 2 Aşağıdaki bilgileri dikkatlice okuyunuz. Bilgi doğru ise önüne D, yanlış ise Y yazınız. 1. (D) Ses, madde taneciklerinin titreşmesi sonucunda oluşur. 2. (Y) Ses en hızlı boşlukta yayılır. 3. (D) Ses bir enerji türüdür ve başka enerjilere dönüşebilir. 4. (Y) Işık ve ses havada aynı hızla yayılır. 5. (D) Madde taneciği olmayan ortamlarda ses yayılmaz. 6. (D) Ses dalgalar hâlinde, her yönde yayılır. 7. (D) Sesin katılardaki yayılma sürati, sıvılardaki süratinden fazladır. 8. (Y) Sesin havadaki sürati, sudaki süratinden fazladır. 9. (D) Şimşek ve gök gürültüsü aynı anda gerçekleştiği hâlde önce şimşeğin ışığı görülür sonra gök gürültüsü duyulur. Çünkü ışığın sürati, sesin süratinden fazladır. 10. (D) Ses bombası patladığında evlerin camlarının kırılması ses enerjisinin hareket enerjisine dönüştüğü durumlara örnektir. 11. (D) Telefon ya da telsizle konuştuğumuzda sesimiz karşı tarafa elektrik enerjisine dönüştürülerek iletilir. 12. (D) Böbrek taşlarının ses dalgaları sayesinde kırılabilmesi sesin bir enerji olduğunun ispatıdır. 13. (Y) Ses hava ortamında yayılırken kaynaktan uzaklaştıkça sesin enerjisi azalır ve ses daha iyi işitilir. 14. (D) Ses kaynağında üretilen sesin şiddeti arttıkça sahip olduğu enerji de artar. 6. Sınıf Fen Bilimleri 17

7 SESİN SÜRATİ ETKİNLİK - 3 Aşağıdaki düzenekleri inceleyip düzeneklerle ilgili soruları cevaplayınız. 1. Aynı büyüklükteki odalar belirtilen maddelerle doldurulup odalara özdeş çalar saatler yerleştiriliyor o C su 0 o C hava 20 o C hava a. Sesin odalardaki yayılma hızları arasındaki ilişkiyi yazınız > 3 > 2 K Demir L Hava 1 b. Çalar saatlerin alarmları 2 aynı anda çalmaya başlarsa Hava alarm 3 sesi ilk olarak hangi düzenekte duyulur? 20 o C su 0 o C hava 20 o C hava... 1 Su Karbondioksit N M 2. Aynı büyüklükteki odalar belirtilen maddelerle doldurulup odaların merkezine bir çalar saat yerleştiriliyor. K Demir L Su Hava Hava (Karbondioksitin yoğunluğu havanın yoğunluğundan küçüktür.) N Karbondioksit M a. Çalar saatin alarm sesi en son hangi noktadan işitilir?... M b. Çalar saatin alarm sesinin ortamlardaki yayılma hızları arasındaki ilişkiyi yazınız.... Demir > Su > Hava > Karbondioksit 18 Bilfen Yayıncılık

8 SESİN SÜRATİ ETKİNLİK - 4 Aşağıdaki tabloda verilen olaylardan sesin bir enerji olduğunu kanıtlayan durumları işaretleyiniz. Olaylar Yanan mumun önünde tutulan tefe vurulduğunda mumun alevinin titreşmesi Ses bombası patladığında evlerin ve iş yerlerinin camlarının kırılması Opera sanatçısının sesiyle cam bardağı kırması Hoparlör üzerine bırakılan bardağın titreşmesi Jet uçağı geçtikten sonra evlerin camlarının sallanması Çok şiddetli gök gürültüsü olduğunda araba alarmlarının çalmaya başlaması Güneş te meydana gelen patlamaların sesinin Dünya ya ulaşmaması Ultrasonik ses dalgaları kullanılarak böbrek taşlarının kırılması ETKİNLİK - 5 Aşağıda sesin yayılma hızı ile ilgili verilen bilgiye uygun olan ortama karar verip işaretleyiniz. 1. Sesin havada yayılma hızı fazladır, sıcak günlerde soğuk günlerde 2. Sesin sıvı içinde yayılma hızı azdır, yoğunluğu küçük sıvı yoğunluğu büyük sıvı 3. Sesin yayılma hızı fazladır, sıvılarda katılarda 4. Sesin yayılma hızı fazladır, tanecikleri arasındaki boşluk fazla olan madde tanecikleri arasındaki boşluk az olan madde 6. Sınıf Fen Bilimleri 19

9 SESİN SÜRATİ ETKİNLİK - 6 Günlük yaşamda karşılaştığımız bazı durumlar aşağıda verilmiştir. Bu durumların sebebini ya da örnek olduğu özelliği altındaki boşluklara kısaca yazınız. 1. Ses boşlukta yayılmaz. Neden?... Sesin yayılabilmesi için maddesel ortama ihtiyaç vardır. Çünkü ses, madde tanecikleri tarafından iletilen bir titreşimdir Güneş ışığı yeryüzüne ulaşır fakat Güneş teki patlamalar işitilmez. Bu durumun sebebi nedir?... Uzay boşluğunda ses yayılmaz. Ama ışık yayılır Tren istasyonunda beklerken trenin sesini duyamayabiliriz. Fakat kulağımızı raya dayadığımızda çok uzaktaki trenin sesini işitiriz. Bu durumun sebebi nedir?... Sesin yayılma hızı madde taneciklerinin arasındaki mesafeye bağlıdır. Katılarda tanecikler, gazlara göre daha yakın olduğu için, sesin yayılma hızı fazladır Müziğin sesini sonuna kadar açıp hoparlörün üzerine pirinç taneleri koyarsak pirinç taneleri hareket eder. Bu durum sesin hangi özelliğinin örneğidir?... Bir enerji çeşididir ve başka enerjilere dönüşür. Bu olayda ses enerjisi, hareket enerjisine dönüşmüştür Aynı şarkıyı farklı müzik aletleriyle çaldığımızda farklı işitilir. Bu durumun sebebi nedir?... Ses kaynağının farklı olmasıdır. Farklı varlıkların ürettiği sesler farklıdır Çalmakta olan olta alarmını su dolu bir kovaya daldırdığımızda alarmın sesini farklı işitiriz. Bu durumun sebebi nedir?... Aynı ses kaynağının ürettiği ses, farklı ortamlarda farklı işitilir Yıldırım ve gök gürültüsü aynı anda oluşur fakat önce yıldırımın ışığını görüp sonra gök gürültüsünü işitiriz. Bu durumun sebebi nedir?... Işığın yayılma hızı, sesin yayılma hızından fazladır Bilfen Yayıncılık

10 SESİN MADDEYLE ETKİLEŞMESİ ETKİNLİK - 1 Sesin aşağıdaki tabloda yer alan maddeler ile en çok hangi yolla etkileştiğine karar verip ilgili kutucuğu işaretleyiniz. Madde Yansıma Soğurulma Boş bir odanın duvarları Salondaki halı Dans salonunun duvarlarını kaplayan aynalar Oturma odasındaki koltuklar Spor salonunun parke zemini Yatak odasının perdeleri Sınıftaki askıda asılı olan kaban ve montlar Banyonun fayans kaplı duvarları Karla kaplı yollar Tiyatro salonunun halı kaplı duvar ve tabanları ETKİNLİK - 2 Aşağıdaki bilgilerin doğru tamamlanması için altı çizili sözcüklerden hangisinin kalması gerektiğine karar vererek, kelimeleri yuvarlak içine alınız. 1. Sesin bir yüzeye çarpıp yön değiştirmesine yansıma / soğurulma denir. 2. Yumuşak ve boşluklu maddeler sesi soğuran / yansıtan maddelerdir. 3. Sesimizin yankısını duymamız sesin soğurulması / yansıması sonucunda gerçekleşir. 4. Sonar cihazında, sesin yayılma / yansıma özelliğinden yararlanılarak denizlerin altında araştırmalar yapılır. 5. Tiyatro ve opera salonlarının duvarları ve yerleri halı ile kaplanır. Bu uygulama ile sesin soğurulması / yansıması sağlanır. 6. Yarasa, yunus gibi bazı hayvanlar çıkardıkları seslerin yansıması / soğurulması sonucunda avlarının yerini bulabilir. 7. Ses en hızlı katılarda / boşlukta yayılır. 8. Ev ve iş yerlerinde çift camlı pencere kullanılmasının amacı sesin yalıtılmasını / yansımasını sağlamaktır. 9. Binaların duvarlarında kullanılan strafor / demir levha binalarda ses yalıtımı sağlar. 10. Güneş te meydana gelen patlamaların sesini duyamamamızın nedeni sesin havada / boşlukta yayılmamasıdır. 6. Sınıf Fen Bilimleri 23

11 SESİN MADDEYLE ETKİLEŞMESİ ETKİNLİK - 3 Aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Mehmet Merve Merve, kendisine seslenen Mehmet in sesini duyuyor. Mehmet in sesinin Merve ye nasıl ulaştığını açıklayınız. Bir kaynaktan çıkan ses, etrafımızdaki hava taneciklerinin titreşmesiyle kulağımıza ulaşır. Ses, kaynağın yakınında şiddetli, kaynaktan uzaklaştıkça enerjisi azalacağı için daha az şiddette duyulur. 2. Ertuğrul Ertuğrul, dağa doğru bağırdıktan bir süre sonra sesinin yankısını duyuyor. Ertuğrul un sesinin yankısı nasıl oluşmuştur? Ertuğrul un, sesinin yankısını duyabilmesi için dağ ile arasındaki uzaklık en az kaç metre olmalıdır? Ses dalgalarının, sert bir yüzeye çarpıp tekrar kaynağa geri gönmesine sesin yankılanması denir. Kaynaktan çıkan ilk ses ile yansıyan sesi birbirinden ayırt edebilmek için hava ortamında ses kaynağı ile engel arasında en az 17 m mesafe olmalıdır. 3. Ertuğrul Yunuslar, avlarının yerini nasıl tespit eder? Bu özellikten esinlenilerek üretilen, günlük yaşamda kullandığımız araçlar nelerdir? Örnek veriniz. Yunuslar, sesin yayılma ve yansıma özelliğini kullanır. 1) Sonar cihazı 2) Ultrason cihazı 24 Bilfen Yayıncılık

12 SESİN MADDEYLE ETKİLEŞMESİ ETKİNLİK - 4 Aşağıdaki tabloda bazı uygulamalar verilmiştir. Ses yalıtımı sağlamak amacıyla yapılan uygulamaların karşısındaki kutucuğu işaretleyiniz. Uygulamalar 1. Tiyatro ve sinema salonlarının taban ve duvarlarının halı ile kaplanması 2. Dans stüdyolarının duvarlarının ayna ile kaplanması 3. Ses kayıt odalarının tavan ve duvarlarının sünger ya da girintili çıkıntılı malzeme ile kaplanması 4. Banyo duvarlarının fayans ile kaplanması 5. Havaalanında çalışan işçilerin kulaklık takması 6. Araçların egzozlarına susturucu takılması 7. Evlerimizde perde, halı, koltuk gibi yumuşak ve boşluklu malzemeden yapılmış eşyalar kullanılması 8. Ev ve iş yerlerinde çift camlı pencere kullanılması ETKİNLİK - 5 Aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Ses yalıtımının önemini kısaca açıklayınız. Sesi soğuran maddeleri kullanarak içerideki sesin dışarıya çıkmaması veya dış ortamdaki sesin içeriye girmemesi için yapılan işleme ses yalıtımı denir. Sesin yalıtımı; sinema, tiyatro ve konferans salonu gibi mekanlarda istenmeyen sesleri engeller, sesleri daha net işitmemizi sağlar ve çevreye rahatsızlık verilmesini önler. 2. Akustik nedir? Kısaca tanımlayıp modern ve kültürel mimarideki akustik uygulamalara örnekler veriniz. Akustik, ses bilimidir; sesin özelliklerini, meydana gelişini, yayılmasını ve duyulmasını inceler. Antalya daki Aspendos Antik Tiyatro, İstanbul daki Süleymaniye Cami ve Edirne deki Selimiye Cami nin mimari yapısı, yıllar öncesinde bile mimarların ortamın akustik özelliklerine önem verdiğini göstermektedir. 6. Sınıf Fen Bilimleri 25

13 SESİN MADDEYLE ETKİLEŞMESİ ETKİNLİK - 6 Verilen bilgileri kullanarak aşağıdaki bulmacayı çözünüz. 2 3 B 2 Y A N S I M A O A Ş Y 4 1 L I K 1 S O Ğ U R U L M A E K M T 5 S 3 Y A L I T I M İ 4 A K U S T İ K R 5 E N E R J İ Ş İ M Yukarıdan Aşağıya 1. Madde taneciklerinin titreşmesi sonucu oluşan, dalgalar hâlinde her yönde yayılan enerji çeşidi 2. Sesin yayılamadığı ortam 3. Sesin bir madde tarafından iletilmesi 4. Maddenin, sesin en hızlı yayıldığı fiziksel hâli 5. Ses oluşumunu sağlayan tanecik hareketi Soldan Sağa 1. Sesin bir yüzey tarafından tutulup yansıtılmaması 2. Sesin bir yüzeye çarpıp yön değiştirmesi 3. İstenmeyen seslerin tutulması için yapılan işlem 4. Sesin özelliklerini inceleyen bilim dalı, ses bilimi 5. Ses bir... türüdür. cümlesinde boş bırakılan yere yazılması gereken kavram 26 Bilfen Yayıncılık

14 YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI Ses ve Özellikleri 1. Ses nedir? Kısaca tanımlayıp özelliklerinden dört tanesini yazınız. Madde taneciklerinin titreşmesiyle oluşan enerjidir. Dalgalar hâlinde her yönde yayılır. Boşlukta yayılmaz. Maddeyle etkileştiğinde yansıyabilir ya da soğurulabilir. Katılarda en hızlı, sonra sırasıyla sıvı ve gazlarda yayılır. 4. Sesin yayılma hızını etkileyen faktörleri yazınız. Ortamın fiziksel hâli Ortamın sıcaklığı Ortamın yoğunluğu 2. Farklı kaynaklarla üretilen sesler farklı işitilir. Bu duruma uygun iki tane örnek yazınız. Aynı şarkıyı saksafon ve flütle çaldığımızda farklı işitilir. Farklı iki arkadaşımızın sesi farklıdır ve onları seslerinden tanıyabiliriz. 5. Sesin katı, sıvı ve gaz ortamlardaki yayılma hızları arasındaki ilişkiyi yazınız. Katılarda > Sıvılarda > Gazlarda 3. Ses boşlukta neden yayılmaz? Kısaca açıklayınız. Bu duruma bir tane örnek yazınız. Ses, madde taneciklerinin titreşmesiyle oluşur ve tanecikler tarafından iletilir. Ortamda tanecik olmadığında ses iletilemez. Bu nedenle de boşlukta yayılmaz. Güneş teki patlamaların sesi uzay boşluğunda yayılamadığı için bu sesleri işitmeyiz. 6. Sesin enerji olduğunu kanıtlayan durumlara dört tane örnek yazınız. Şiddetli gök gürültüsü esnasında araba alarmlarının çalması Müziğin sesini çok açtığımızda arabanın camlarının titreşmesi Ses dalgalarıyla böbrek taşlarının kırılması Ses bombası patladığında evlerin camlarının kırılması 6. Sınıf Fen Bilimleri 37

15 YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI Ses ve Özellikleri 7. Ses farklı ortamlarda farklı işitilir. Bu duruma uygun iki tane örnek yazınız. Çalan bir olta alarmının sesini hava ortamında dinlediğimizde ve alarmı suyun içine daldırıp sesini dinlediğimizde farklı işitiriz. Denizde giden teknenin sesini sahildeki kişiler ve suyun içindeki dalgıç farklı işitir. 11. Günlük hayatımızda ses yalıtımı sağlamak amacıyla yapılan uygulamalara beş tane örnek yazınız. Pencerelere çift cam takılması Otoyol kenarlarına ağaç dikilmesi Tiyatro ve sinema salonlarının duvar ve tabanlarının halı ile kaplanması Ses kayıt stüdyolarının duvarlarının süngerle kaplanması Araba egzozlarına susturucu takılması 8. Sesin yansıması ve soğurulması nedir? Kısaca tanımlayınız. Sesin bir yüzeye çarpıp yön değiştirmesine yansıma denir. Sesin bir yüzey tarafından tutulmasına soğurulma denir. 9. Sesin yansıma özelliğinden yararlanılan durumlara dört tane örnek yazınız. Yarasaların avlarının yerini ve yönlerini bulması Sonar cihazının çalışması Ultrason cihazının çalışması 12. Özellik Işık Ses Enerji çeşididir. Yayılması için maddesel ortam gerekir. Aynı ortamda doğrusal yolla yayılır. Aynı ortamda dalgalar hâlinde yayılır. Yukarıdaki özelliklerin ışık ya da sese ait olduğuna karar vererek tablo üzerinde ilgili kutucuğu işaretleyiniz. 10. Sesin soğurulmasını sağlayan maddelere beş tane örnek yazınız. Halı Perde Sünger Kar Strafor köpük 13. Yankı ne demektir? Yankı oluşabilmesi için kaynakla engel arasında en az ne kadar mesafe olması gerekir? Sesin bir yüzeye çarpıp yansıdıktan sonra tekrar işitilmesine yankı denir. Kaynak ile engel arasında en az 17 m olmalıdır. 38 Bilfen Yayıncılık

16 SİNİR SİSTEMİ ETKİNLİK - 1 Aşağıda sinir sistemi modeli verilmiştir. Sinir sisteminin kısımlarının isimlerini yazıp özelliklerini kısaca belirtiniz.... Merkezî sinir sistemi... Çevresel sinir sistemi Özellikleri: Merkezî sinir sisteminin gönderdiği bilgilerin organlara, organlardan gelen uyarıların beyne taşınmasını sağlar. Tüm vücudu bir ağ gibi saran sinir hücrelerinden oluşur. Özellikleri: Sinir sisteminin yönetici ve denetleyici kısmıdır. Beyin ve omurilikten oluşur. Beyin, beyincik ve omurilik soğanından oluşur. Omurilik ise omurga içinde bulunur. Özelleşmiş sinir hücrelerinden oluşur. Sinirsel iletim çok hızlıdır. ETKİNLİK - 2 Aşağıdaki modelde gösterilen merkezî sinir sistemi yapı ve organlarının isimlerini yazınız. Omurilik soğanı... Beyin... Beyincik... Omurilik Sınıf Fen Bilimleri 41

17 SİNİR SİSTEMİ ETKİNLİK - 3 Aşağıdaki tabloda verilen görevlerin gerçekleştirildiği merkezî sinir sistemi yapı ya da organına karar vererek ilgili kutucuğu işaretleyiniz. Olay Beyin Beyincik Omurilik soğanı Omurilik Duyu organlarından gelen mesajları değerlendirir. Solunum, dolaşım, boşaltım ve sindirim sistemlerinin çalışmasını düzenler. Refleks hareketlerini gerçekleştirir. Öğrenme, düşünme, hafıza ve hayal kurma merkezidir. Kas hareketlerimizin düzenli ve dengeli olmasını sağlar. Yutma, kusma, hapşırma gibi olayları gerçekleştirir. Vücut sıcaklığını ve kan basıncını ayarlar. Konuşma, yazma gibi istemli hareketlerimizi gerçekleştirir. Vücudumuzun dengeli olmasını sağlar. Acıkma, susama, uyku ve uyanıklık gibi olayları düzenler. Beyin ile diğer organlar arasındaki bilgi iletimini sağlar. ETKİNLİK - 4 Vücudumuzdaki sinirsel iletim sırasında gerçekleşen olaylar aşağıda karışık olarak verilmiştir. Olayları gerçekleşme sırasına göre numaralandırınız Uyarıya karşı beyin tarafından bir cevap oluşturulur. Dışarıdan ya da vücut içinden gelen uyarılar, özel hücreler (almaç) tarafından alınır. Uyarı, uyartı mesajı şeklinde sinirler ile merkezî sinir sistemine taşınır. 5 4 Beyin tarafından oluşturulan cevap, sinirler Uyarıya karşı tepki verilir. tarafından ilgili kas ve organlara iletilir. 42 Bilfen Yayıncılık

18 SİNİR SİSTEMİ ETKİNLİK - 5 Aşağıda verilen tanımları ait oldukları kavramlarla eşleştirip tabloya yazınız. Tanımlar Kavramlar 1. Hayat düğümü olarak da bilinen merkezî sinir sistemi organıdır. a. Refleks 2. Vücudumuzun denge merkezidir. b. Omurilik soğanı 3. Uyarılara karşı aniden ve istem dışı verilen tepkilerdir. c. Beyincik 4. Vücudumuzun refleks merkezidir. d. Nöron 5. Sinir hücresine verilen isimdir. e. Omurilik Tanımlar Kavramlar b c a e d ETKİNLİK - 6 Aşağıdaki soruları kısaca cevaplayınız. 1. Refleks nedir? Vücut içinde veya dışında meydana gelen değişikliklere karşı gösterilen ani tepkilere denir Refleks hareketlerinin gerçekleşmesi sırasında meydana gelen sinirsel iletimi yazınız.... Uyarı, duyu amaçları ile alınır ve sinirler vasıtasıyla omuriliğe iletilir. Omurilik tarafından oluşturulan cevap sinirlerle ilgili kas ve organa iletilir ve uyarıya tepki verilir Refleks çeşitlerinin isimlerini yazınız. 1. Doğuştan kazanılan refleks (Kalıtsal refleks) 2. Sonradan kazanılan refleks ETKİNLİK - 7 Aşağıdaki tabloda verilen davranışların kalıtsal ya da sonradan kazanılan refleks olduğuna karar vererek kalıtsal refleks olan davranışların yazılı olduğu kutucukları boyayınız. Ani bir seste sıçramak Araba kullanmak Göz bebeğinin az ışıkta büyüyüp çok ışıkta küçülmesi Bebeğin annesini emmesi Dans etmek Limon görünce ağzın sulanması 6. Sınıf Fen Bilimleri 43

19 SİNİR SİSTEMİ ETKİNLİK - 8 Aşağıda verilen bilgileri dikkatlice okuyunuz. Bilgilerin önüne bilgi doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. (Y) Vücudumuzdaki sistemlerin ve sistemleri oluşturan organların birbirleriyle uyumlu çalışmasını sağlayan sistem sadece sinir sistemidir. 2. (D) Sinir sistemi, merkezî ve çevresel sinir sistemi olmak üzere iki bölümden oluşur. 3. (D) Sinir sistemini oluşturan özelleşmiş hücrelere nöron adı verilir. 4. (Y) Sinir sistemindeki bilgi iletimi yavaştır. 5. (D) Çevresel sinir sistemi, milyarlarca sinir hücresinden oluşur ve vücudumuzun her yerini ağ gibi sarar. 6. (Y) Vücudumuzun denge merkezi beyindir. 7. (D) Refleks hareketlerinin gerçekleştirilmesi omurilik tarafından sağlanır. 8. (D) Omurilik soğanına hayat düğümü de denir. 9. (D) Sonradan kazanılan refleks davranışları, öğrenme aşamasında beyin kontrolündedir ve davranışlar öğrenildikten sonra omurilik tarafından gerçekleştirilir. 10. (Y) Limon görünce ağzın sulanması kalıtsal reflekstir ve tüm insanlarda ortaktır. 11. (D) Ani bir ses duyunca sıçramak tüm insanlarda bulunan bir reflekstir. 12. (Y) Acıkma, susama, uyku ve uyanıklık olayları omurilik soğanı tarafından gerçekleştirilir. 13. (D) Omurilik adı verilen sinir kordonu, omurgamızın içinde bulunur. 14. (D) Vücudun içinden ya da dışından gelen uyarılara karşı düşünmeden, aniden ve isteğimiz dışında verilen tepkilere refleks denir. 15. (Y) Solunum, dolaşım, sindirim ve boşaltım sistemlerinin çalışması beyin tarafından gerçekleştirilir. ETKİNLİK - 9 Aşağıdaki cümlelerde bazı kavramların altı çizilmiştir. Bilgilerin doğru tamamlanmasını sağlayan kavramı seçerek yuvarlak içine alınız. 1. Sinir sistemi organlarından biri olan beyin merkezî / çevresel sinir sisteminde yer alır. 2. Omurilik, vücudumuzun denge ve hareket / refleks merkezidir. 3. Uyku ve uyanıklık durumları beyin / beyincik tarafından düzenlenir. 4. Merkezî sinir sistemi beyin ve omurilik soğanı / omurilik olmak üzere iki kısımdan oluşur. 5. Sinir sisteminin en gelişmiş ve en büyük organı beyin / omuriliktir. 6. Örgü örmek, dans etmek öğrenilmiş / doğuştan reflekslere örnektir. 44 Bilfen Yayıncılık

20 İÇ SALGI BEZLERİ ETKİNLİK - 1 Dişi ve erkeklerdeki iç salgı bezleri aşağıdaki modellerle gösterilmiştir. Modellerdeki iç salgı bezlerinin isimlerini yazınız.... Hipofiz bezi... Tiroit bezi... Pankreas... Böbrek üstü bezleri... Yumurtalık... Hipofiz bezi... Tiroit bezi... Böbrek üstü bezleri... Pankreas... Testis 6. Sınıf Fen Bilimleri 49

21 İÇ SALGI BEZLERİ ETKİNLİK - 2 Aşağıdaki kavram haritasında boş bırakılan yerlere uygun kavramları yazınız. Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler bölümüdür Merkezî Sinir Sistemi organıdır Sinir... Sistemi bölümüdür Çevresel... Sinir Sistemi oluşturur İç Salgı Bezleri örnektir Hipofiz... Tiroit... Omurilik... Beyin Sinirler bölümüdür Eşeysel bezler Böbrek... üstü bezleri Omurilik Soğanı... Beyincik ETKİNLİK - 3 Aşağıda bazı iç salgı bezleri ve salgıladıkları hormonlar karışık olarak verilmiştir. İç salgı bezleri ile salgıladıkları hormonları eşleştiriniz. İç Salgı Bezleri Pankreas Hipofiz bezi Eşeysel bezler Tiroit bezi Böbrek üstü bezleri Hormonlar Adrenalin hormonu Büyüme hormonu İnsülin hormonu Glukagon hormonu Eşeysel hormonlar Tiroksin hormonu 50 Bilfen Yayıncılık

22 İÇ SALGI BEZLERİ ETKİNLİK - 4 Aşağıdaki bilgilerde boş bırakılan yerlere verilen kavramları uygun şekilde yazarak, bilgileri tamamlayınız. kan adrenalin hipofiz tiroit insülin eşeysel bezler uzun devlik cücelik hormon yavaş pankreas böbrek üstü tiroksin büyüme beyin hormon 1. İç salgı bezleri vücuttaki denetleme ve düzenleme görevlerini... adı verilen bir salgı ile gerçekleştirir. hipofiz 2. İç salgı bezleri ile sinir sistemi arasındaki bilgi iletimi... bezi tarafından sağlanır. kan 3. Hormonlar, vücutta... yoluyla taşınır. adrenalin 4. Korku, coşku, heyecan anlarında salgılanarak metabolizmayı hızlandıran hormon,... hormonudur. cücelik devlik 5. Büyüme hormonu gereğinden az salgılanırsa..., fazla salgılanırsa... oluşur. insülin 6. Kan şekeri normalin üstüne çıktığında kan şekerini normal değerine düşüren hormon,... hormonudur. eşeysel bezler 7. Ergenlik döneminde dişi ve erkeğe özgü özelliklerin ortaya çıkması tarafından salgılanan hormonlar sayesinde gerçekleşir. yavaş uzun 8. İç salgı bezlerinin etkisi... fakat... sürelidir. Pankreas 9...., hem hormon hem de enzim salgıladığı için bir karma bezdir. tiroit 10. Vücuttaki kimyasal olayları ve metabolizma hızını düzenleyen hormon,... bezi tarafından salgılanır. tiroksin 11. Tiroit bezi tarafından salgılanan hormon... hormonudur. beyin 12. Hipofiz bezi,... de bulunan ve tüm iç salgı bezlerinin çalışmasını düzenleyen iç salgı bezidir. büyüme 13. Hipofiz bezi tarafından salgılanan hormon,... hormonudur. böbrek üstü 14. Adrenalin hormonu... bezleri tarafından salgılanır. 6. Sınıf Fen Bilimleri 51

23 İÇ SALGI BEZLERİ ETKİNLİK - 5 Aşağıdaki bilgilerin doğru ya da yanlış olduğuna karar veriniz. Bilgi doğru ise önüne D, yanlış ise Y yazınız. 1. (D) İç salgı bezleri, denetleyici ve düzenleyici sistemlerin bir bölümüdür. 2. (Y) İç salgı bezlerinin salgıladığı hormonlar, etki edeceği doku ya da organa çok hızlı bir şekilde taşınır. 3. (D) Hormonlar, hedef organ ya da dokuya kan yoluyla taşınır. 4. (D) Her hormonun etki edeceği doku ve organ farklıdır. 5. (Y) İç salgı bezleri, sinir sisteminden bağımsız olarak çalışır. 6. (D) Hipofiz bezi, beynin alt tarafında bulunan ve diğer iç salgı bezlerinin çalışmasını düzenleyen bezdir. 7. (D) Kandaki şeker oranını düzenleyen insülin ve glukagon hormonları pankreas tarafından salgılanır. 8. (Y) Kandaki glikozun(şeker) fazlası glukagon hormonunun etkisiyle karaciğerde depolanır. 9. (Y) Bütün iç salgı bezlerinin hormon üretimi ergenlik döneminde başlar. 10. (D) Şeker hastaları vücutlarına belirli aralıklarla insülin enjekte ederler. 11. (D) Dişilerdeki eşeysel bezler yumurtalıklardır. 12. (Y) Sperm üretimi, sakal, bıyık çıkması ve sesin kalınlaşması gibi erkeğe özgü özellikler yumurtalıklardan salgılanan hormonların etkisiyle ortaya çıkar. 13. (D) Tiroit bezi, gırtlağın altında soluk borusunun etrafında bulunur. 14. (Y) Eşeysel bezlerden salgılanan hormonlar erkek ve dişilerde aynıdır. 15. (D) Aç kaldığımız zamanlarda kandaki glukagon hormonu miktarı artar. ETKİNLİK - 6 Aşağıda bazı hormonların görevleri verilmiştir. Verilen görevleri gerçekleştiren hormonların isimlerini boş bırakılan yerlere yazınız. 1. Kandaki şeker oranı normal değerin üzerine çıktığında kan şekerini normal değerine indirir. İnsülin... hormonu 2. Korku, coşku, heyecan anlarında metabolizma hızını artırır. Adrenalin... hormonu 3. Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Büyüme... hormonu 4. Vücuttaki kimyasal olayları ve metabolizma hızını düzenler. Tiroksin... hormonu 5. Kandaki şeker oranı normal değerin altına düştüğünde kan şekerini normal değerine yükseltir. Glukagon... hormonu 6. Dişi ve erkeğe özgü özelliklerin oluşmasını sağlar. Eşeysel... hormonlar 52 Bilfen Yayıncılık

24 DUYU ORGANLARI ETKİNLİK - 1 Duyu organlarına ait aşağıdaki modellerde gösterilen kısımların isimlerini yazınız. Göz merceği... Camsı cisim... İris... Kornea (Saydam tabaka)... Sarı leke (Benek)... Göz bebeği... Kör nokta... Gözün tabakaları (dıştan içe): Sert Damar Ağ Çekiç, örs, üzengi kemikleri Yarım daire kanalları Kulak kepçesi... İşitme sinirleri... Kulak yolu... Salyangoz... Kulağın bölümleri: Kulak zarı... Östaki borusu Dış kulak Orta kulak İç kulak 6. Sınıf Fen Bilimleri 55

25 DUYU ORGANLARI Sarı bölge... Duyu almaçları... Sinüs... Burun boşluğu... Üst deri... Alt deri... Üst deride bulunan yapılar Deriye rengini veren hücreler, Ölü hücre tabakası, Alt deriyi koruyan kısım Alt deride bulunan yapılar Kan... damarları, ter bezleri, kıl kökleri, kıl kasları, yağ bezleri, duyu... almaçları, sinirler... Model üzerinde gösterilen bölgelerde hangi tatların yoğun olarak algılandığını yazınız. Acı... Ekşi... Tuzlu... Tatlı Bilfen Yayıncılık

26 DUYU ORGANLARI ETKİNLİK - 2 Aşağıdaki bilgilerde boş bırakılan yerlere verilen kavramları uygun olarak yazarak bilgileri tamamlayınız. kirpikler örs beyin üzengi sarı benek iris kulak zarı salyangoz östaki borusu duyu almaçları damar sarı bölge alt tatlı tat körlüğü orta çekiç gözyaşı bezleri üst tuzlu sinüzit kornea yarım daire kanalları ekşi kalın 1. Duyu organlarımız tarafından algılanan uyarıları, sinirlere aktaran özel hücrelere... duyu almaçları denir. 2. Duyu organlarından gelen mesajlar... beyin tarafından değerlendirilir. 3. Gözün koruyucu kısımları; kaşlar,..., kirpikler göz kapağı ve... gözyaşı... bezleri dir. 4. Gözün sert tabakasının gözün önünde bulunan ve saydamlaşmış kısmına... kornea denir. 5. Göze rengini veren..., iris gözün... damar tabakasında bulunur. 6. Gözde ters görüntünün oluştuğu yere... sarı... leke denir. 7. Miyop göz kusuru... kalın kenarlı mercek ile düzeltilir. 8. Kulak kepçesi, kulak yolu ve... kulak... zarı dış kulakta bulunur. 9. Vücudumuzun en küçük kemikleri olan..., çekiç... örs ve... üzengi kemikleri... orta kulakta bulunur. 10. Vücut içindeki ve dışarıdaki basıncı dengeleyerek kulak zarını koruyan yapıya... östaki... borusu adı verilir. 11. Kulakta bulunan işitme almaçları... salyangoz adı verilen yapının içinde yer alır. 12. Beyincik ile birlikte çalışarak vücudun dengesini sağlayan yapı, iç kulakta bulunan... yarım daire kanalları dır. 13. Burun boşluğunun üst tarafında koku almaçlarının bulunduğu yere... sarı... bölge denir. 14. Kan damarları, sinirler, kıl kökleri, duyu almaçları, ter bezleri ve yağ bezleri... alt deride bulunur. 15. Dilimizin ucu..., tatlı ön yanları..., tuzlu arka yanları... ekşi ve arka bölümü acı tatları yoğun olarak algılar. 16. Deriye renk veren özel hücreler... üst deride bulunur. 17. Burun çevresindeki kemiklerin arasında bulunan boşlukların iltihaplanması sonucu... sinüzit denilen hastalık ortaya çıkar. 18. Bazı maddelerin tadının alınamaması olarak bilinen kalıtsal dil hastalığına... tat... körlüğü denir. 6. Sınıf Fen Bilimleri 57

27 DUYU ORGANLARI ETKİNLİK - 3 Aşağıdaki bilgileri dikkatlice okuyunuz. Bilgi doğru ise önüne D, yanlış ise Y yazınız 1. (Y) Gözün yapısındaki ışığa duyarlı hücrelerin yoğun olarak bulunduğu yere sarı bölge denir. 2. (D) İris, göze gelen ışığın şiddetine bağlı olarak göz bebeğinin küçülmesini ya da büyümesini sağlar. 3. (Y) Gözün en iç tabakası sert tabakadır. 4. (D) İris, göz bebeği ve göz merceği damar tabakada bulunur. 5. (D) Hipermetrop göz kusuru olan kişiler yakını net göremez. 6. (D) Miyop göz kusuru kalın kenarlı mercekle düzeltilir. 7. (D) Göze gelen ışık önce kornea, ikinci kez göz merceğinde kırılarak ağ tabaka üzerine düşer. 8. (Y) Göz merceğinin saydamlığını yitirip matlaşması sonucunda oluşan göz kusuru renk körlüğüdür. 9. (D) Kulak hem işitme hem de denge organımızdır. 10. (Y) Östaki borusu, iç kulağın yutağa açıldığı kanaldır. 11. (D) Kulak zarı, dışarıdan gelen ses dalgalarını orta kulaktaki kemikçiklere iletir. 12. (D) Derimizde, vücudumuzu Güneş in zararlı ışınlarından koruyan yapılar vardır. 13. (Y) Salyangoz, beyincikle birlikte çalışarak vücudun dengesini sağlar. 14. (Y) İşitme cihazları yalnızca yetişkinlerde kullanılabilir. 15. (D) Burun, solunan havanın temizlenmesini, ısıtılmasını ve nemlendirilmesini sağlar. 16. (D) Besinlerin tadını alabilmemiz için besinlerin tükürükte çözünmesi gerekir. 17. (D) Dilimizin her yeri her tadı alabilir. 18. (Y) Sıcak, soğuk, acı gibi etkileri hissetmemizi sağlayan duyu almaçları üst deride bulunur. 19. (D) Alt deride bulunan ter bezleri, terleme yoluyla boşaltıma yardımcı olur. 20. (D) Dilimiz ve burnumuz birbiriyle uyumlu olarak çalışır. ETKİNLİK - 4 Duyu organlarımızla çevremizi algılamamız sırasında vücudumuzda gerçekleşen sinirsel iletimdeki olaylar aşağıda karışık olarak verilmiştir. Verilen olayları gerçekleşme sırasına göre tabloya yazınız. a Uyarı, uyartı mesajı olarak sinirlerle beyne iletilir. b Oluşturulan cevap, sinirler tarafından ilgili organa taşınır. c Işık, ses, koku, tat ve ısı gibi etkiler duyu organlarında bulunan özel hücreler (almaçlar) tarafından uyarı olarak algılanır. d Beynin ilgili merkezine gelen uyartı mesajı değerlendirilir ve beyin tarafından cevap oluşturulur. e Duyu organına gelen cevaba göre uyarıya tepki verilir. Gerçekleşme sırası Olaylar c a d b e 58 Bilfen Yayıncılık

28 SİSTEMLERİN SAĞLIĞI VE ORGAN BAĞIŞI ETKİNLİK - 1 Aşağıda bazı hastalık isimleri verilmiştir. Bu hastalıkların hangi sistemle ilgili olduğunu karşılarına yazınız. Cücelik... İç salgı bezleri Böbrek yetmezliği... Boşaltım sistemi Ülser... Sindirim sistemi Şeker İç... salgı bezleri Böbrek taşı... Boşaltım sistemi Egzama Duyu... organları Sinüzit... Duyu organları Anemi... Dolaşım sistemi Romatizma... Destek ve hareket sistemi Tat körlüğü... Duyu organları Sarılık Sindirim... sistemi Zatürre... Solunum sistemi Miyop... Duyu organları Grip... Duyu organları İshal... Sindirim sistemi Orta kulak iltihabı... Duyu organları ETKİNLİK - 2 Aşağıda sindirim sistemi hastalıklarından bazılarının isimleri ve özellikleri verilmiştir. Hastalık isimlerini ait olduğu özelliklerle eşleştirip tabloya yazınız. Sindirim Sistemi Hastalığı Özellikler 1. Gastrit a. Karnın sağ alt kısmında bulunan apandis denilen kör bağırsağın iltihaplanması 2. Reflü b. Mide iç yüzeyindeki zarın iltihaplanması 3. Ülser c. Yemek borusu ile mide arasındaki mide kapağının gevşemesi sonucu mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması 4. İshal d. Midenin iç yüzeyinin aşınması sonucu meydana gelen yaralar 5. Apandisit e. Kalın bağırsağın yeterince suyu geri emmemesi sonucu dışkının sulu olarak atılması Hastalık Özellik b c d e a 6. Sınıf Fen Bilimleri 63

29 SİSTEMLERİN SAĞLIĞI VE ORGAN BAĞIŞI ETKİNLİK - 3 Aşağıdaki kartlara bazı hormonların normalden farklı salgılanması durumunda ortaya çıkan hastalıklar yazılmıştır. Kartlarda boş bırakılan yerlere hastalığa sebep olan hormonun ismini yazınız. ŞEKER HASTALIĞI GUATR HASTALIĞI İnsülin Hormonu... Tiroksin Hormonu... DEVLİK CÜCELİK Büyüme Hormonu... Büyüme Hormonu... ETKİNLİK - 4 Aşağıdaki tabloda verilen davranışların dolaşım sisteminin sağlığını olumlu ya da olumsuz etkilediğine karar vererek ilgili kutucuğu işaretleyiniz. Davranışlar Olumlu Yağlı gıdaları çok fazla miktarda tüketmek. Olumsuz Düzenli olarak spor yapmak. Stresli bir işte çalışmak. Sigara ve alkol kullanmamak. Yeterli ve dengeli beslenmek. Vücudu çok sıkı saran kıyafetler ve çok yüksek topuklu ayakkabı giymek. Sürekli ve uzun süre ayakta kalmak. ETKİNLİK - 5 Aşağıda verilen davranış ve alışkanlıkların boşaltım sistemimizin sağlığı için olumlu ya da olumsuz olduğuna karar vererek yanına yazınız. olumlu 1. Günde en az 2 2,5 litre su içmek... olumsuz 2. Ayak ve bel bölgesini üşütmek Düzenli spor yapmak 4. Tuzlu ve baharatlı yiyecekleri fazla tüketmemek 5. Diş çürüklerini erkenden tedavi ettirmek 64 Bilfen Yayıncılık olumlu... olumlu... olumlu...

30 SİSTEMLERİN SAĞLIĞI VE ORGAN BAĞIŞI ETKİNLİK - 6 Vücudumuzdaki sistemlerin sağlığını korumak için yapılması gerekenlerle ilgili aşağıdaki kartları doldurunuz (En az üç tane bilgi yazınız.) Destek ve hareket sistemimizin sağlığı için dikkat edilmesi gerekenler... Yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. Kemik sağlığı için kalsiyum, fosfor ve D vitaminli yiyecekler... tüketmeliyiz. Uzun süre aynı pozisyonda, hareketsiz kalmamalıyız Vücudumuzu sıkan kıyafetler, çok yüksek topuklu ayakkabılar giyinmemeliyiz.... Ağır cisimleri yerden alırken eğilip almalıyız. Solunum sistemimizin sağlığı için dikkat edilmesi gerekenler Alkol ve sigaradan uzak durmalıyız. Soluduğumuz havanın temiz olmasına özen göstermeliyiz. Verem gibi bulaşıcı hastalıklardan korunmak için aşı yaptırmalıyız. Burundan nefes almaya özen göstermeliyiz. Düzenli spor yapmalı, dengeli beslenmeliyiz. Hapşırırken, öksürürken mendil kullanmalıyız Boşaltım sistemimiz için dikkat edilmesi gerekenler... Günde en az 2 litre su içmeliyiz. İdrarımızı uzun süre tutmamalıyız.... Böbrek ve idrar yollarımızı soğuktan korumalıyız. Aşırı tuzlu, acı ve baharatlı yiyecekten uzak durmalıyız.... Antibiyotik tüketimine dikkat etmeliyiz.... Vücut temizliğine dikkat etmeliyiz.... İdrar atılırken acılı ve kanlı ise hemen sağlık kuruluşuna gitmeliyiz. Göz sağlığımız için yapılması gerekenler... Göz temiz tutulmalı, başkalarına ait havlu ve mendil kullanılmamalı... Televizyon uzun süre ve yakından izlenmemeli Gözler zararlı ışınlardan korunmalı... Okuma yazma mesafesi cm olarak ayarlanmalı... Göz sağlığı için dengeli beslenmeli özellikle A... vitamini içeren besinler tüketilmeli Kulak sağlığımız için yapılması gerekenler... Kulak temiz tutulmalı Kulak zarına zarar verecek sert cisimlere dikkat edilmeli... Yüksek sesli ortamlarda bulunmamalı, şiddetli... ses ve patlamalarda ağız açılmalı Çürük dişler orta kulak iltihabına yol açtığından... diş sağlığına önem verilmeli Soğuk havalarda kulaklar soğuktan korunmalı... Burun sağlığımız için yapılması gerekenler... Burun temiz tutulmalı, karıştırılmamalı Burun kılları kopartılmamalı... Asit ve amonyak gibi kimyasal maddeler koklanmamalı... Grip ve nezle gibi hastalıklarda burun tıkanıklığı için doktor kontrolünde ilaç kullanılmalı Sınıf Fen Bilimleri 65

31 SİSTEMLERİN SAĞLIĞI VE ORGAN BAĞIŞI ETKİNLİK - 7 Aşağıdaki kartlara bazı kavramlar yazılmıştır. Bu kavramları kısaca açıklayınız. Yeşilay:... Sigara, alkollü içki ve diğer uyuşturucu gibi alışkanlıklar ile mücadele eden ve bütün zararlı alışkanlıklardan halkın ve bilhassa gençlerin korunması için kamu yararına... hizmet yapan kuruluştur.... Organ bağışı: Kişinin... hayatta iken kendi iradesiyle doku ve organlarının bir kısmını ya da tamamını, ölümünden sonra başka bir insanın tedavisinde kullanılmasına... izin vermesidir.... İlk yardım:... Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin veya ilk yardım eğitimi almış herkesin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesi ni önlemek amacıyla olay yerindeki mevcut araç gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır. ETKİNLİK - 8 Aşağıdaki bilgileri dikkatlice okuyunuz. Bilgi doğru ise önüne D, yanlış ise Y yazınız. 1. (D) Sigara, içindeki 4000 den fazla zehirli madde nedeniyle öncelikle solunum sistemi olmak üzere tüm vücuda zarar verir. 2. (D) Alkol, sinir sistemini olumsuz etkileyerek reflekslerin yavaşlamasına, denge ve bilinç kaybına, konuşma bozukluğuna sebep olur. 3. (D) Karşılaşabileceğimiz hastalık veya kaza durumlarında kazaya karışan kişilere yardımcı olabilmek için ilk yardım bilgi ve belgemizin olması gerekir. 4. (Y) Ülkemizde organ nakli bekleyen hastaların tamamı ihtiyacı olan organa kavuşabilmektedir. 5. (D) Organ bağışı yapmak hayat kurtarır. 6. (D) Organ bağışı konusunda bilinçli davranmalı ve çevremizdeki insanları da bilinçlendirmeliyiz. 7. (Y) Hasta olduğumuz zaman kendimize uygun bulduğumuz ilaçlara hemen başlamalıyız. 8. (D) Organ bağışı, toplum içindeki yardımlaşma ve dayanışmasının gelişmesini sağlar. 9. (Y) Böbrek yetmezliğinin tedavisi için kullanılan diyaliz, bu hastalığın kesin çözümüdür. 10. (D) Alkol ve sigara gibi zararlı alışkanlıklardan kurtulmak için Yeşilay dan yardım alınabilir. 66 Bilfen Yayıncılık

32 1. YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI Vücudumuzdaki Sistemler K ve Sağlığı Solunum, dolaşım, sindirim ve boşaltım sistemlerinin çalışmasını düzenler. Omurilik soğanı M L N Yukarıdaki modelde merkezî sinir sistemindeki yapı ve organlar harflerle gösterilmiştir. 2. a. Harflerle gösterilen yapı ve organların adlarını yazınız. K Æ... Beyin M Æ... Omurilik soğanı L Æ... Beyincik N Æ... Omurilik b) Aşağıda verilen görevleri gerçekleştiren yapı ve organları yazınız. Kol ve bacak kaslarımızın uyumlu çalışmasını düzenleyerek hareketlerimizin dengeli olmasını sağlar. Beyincik Kan basıncını ve vücut sıcaklığını ayarlar. Yukarıdaki modelde iç salgı bezlerimizden bazıları numaralandırılmıştır. Modele göre, aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Aşağıda verilen hormonları salgılayan iç salgı bezlerini, gösterildiği numaralarla yazınız. Büyüme hormonu... 1 Glukagon hormonu... 3 Adrenalin hormonu... 4 Beyin b) Bazı özellikleri aşağıdaki gibi verilen iç salgı bezlerini yazınız. Refleks hareketlerimizi gerçekleştirir. Metabolizma hızını ve vücuttaki bazı kimyasal olayları düzenleyen hormonu salgılar. Omurilik 2: Tiroit Bezi 6. Sınıf Fen Bilimleri 73

33 Korku, coşku anlarında salgıladığı hormon ile metabolizma hızını artırır. YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI Vücudumuzdaki Sistemler ve Sağlığı Işığı ikinci kez kırarak ters görüntünün oluşmasını sağlar. 4: Böbrek üstü bezleri 3 Yemeklerden sonra salgıladığı hormon ile kan şekerini normal seviyeye indirir. 3: Pankreas 4. Aşağıdaki kavram haritasında boş bırakılan yerlere uygun kavramları yazınız. Deri bölümüdür 3. 1 Üst deri bulunur... Alt deri bulunur Ölü hücreler... Deriye renk veren pigmentler Sinirler Kıl kökleri Duyu almaçları a) Yukarıdaki göz modelinde numaralarla gösterilen yapıların isimlerini yazınız. 1 Æ... İris 2 Æ... Kornea 3 Æ... Göz merceği 4 Æ... Sarı benek b) Aşağıda görevleri verilen yapıların modelde gösterildiği numaraları yazınız. Göze rengini verir ve göz bebeğinin büyüyüp küçülmesini sağlar. Kan damarları... Kıl kasları... Yağ bezleri... Ter bezleri 5. Kulakta bulunan yapılarla ilgili aşağıdaki bilgiler verilmiştir. Verilen özelliklere sahip yapıların isimlerini yazınız. Orta kulaktan yutağa açılır, vücudun içindeki ve dışındaki basıncı dengeleyerek kulak zarını korur. 1 Östaki borusu 74 Bilfen Yayıncılık

34 Duyu almaçlarının yoğun olarak bulunduğu yerdir ve titreşimleri işitme sinirleri aracılığıyla beyne iletir. YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI Vücudumuzdaki Sistemler ve Sağlığı 6. Verilen besinlerin tatlarının yoğun olarak algılandığı bölgelere karar vererek dil modeli üzerinde gösteriniz. Salyangoz Şeker Limon Tuzlu çekirdek Acı biber Ses titreşimlerinin dış kulaktan orta kulağa aktarılmasını sağlar. Kulak zarı Acı biber Limon Dış ortamdaki ses dalgalarını toplar. Tuzlu çekirdek Şeker Kulak kepçesi 7. Burun ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. Burnun görevlerini yazınız. Beyincikle birlikte çalışarak vücudun dengesini sağlar. Solunan havayı ısıtır, temizler ve nemlendirir. Besinlerin kokusunun algılanmasını ve böylece tatlarının daha iyi alınmasını sağlar. Yarım daire kanalları Dış kulaktan gelen titreşimleri şiddetlendirerek oval pencereye iletir, vücudumuzun en küçük kemikleridir. Çekiç-örs-üzengi kemikleri Burundaki koku almaçlarının yoğun olarak bulunduğu yapının ismini yazınız. Sarı bölge 6. Sınıf Fen Bilimleri 75

35 8. Organ bağışı nedir? Kısaca tanımlayınız. Organ bağışı yapabilmek için gereken şartlar nelerdir? YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI Vücudumuzdaki Sistemler ve Sağlığı 11. Destek ve hareket sistemi hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanılan yöntemlerden üç tanesini yazınız. Kişinin, hayatta iken organlarının bir kısmını ya da tamamını, kendi ölümünden sonra başka hastaların tedavisinde kullanılmak üzere bağışlamasıdır. Şartlar: 18 yaşını doldurmuş olmak Aklî dengesinin yerinde olması Röntgen filmi çekilir. Kırıkların tedavisinde alçıya alma tekniği kullanılır. Platin takılması da kırık kemiklerin tedavi yöntemlerinden biridir. 9. Organ bağışının toplum açısından önemini kısaca yazınız. Organ nakli bekleyen hastaların tedavisini sağlar. Toplumsal yardımlaşma ve dayanışmayı sağlar. 12. Vücudumuzdaki herhangi bir hastalık durumunda tüm vücudumuz bundan etkilenir. Bu durumun nedeni nedir? Kısaca açıklayınız. Günlük yaşantımızı devam ettirmemiz sırasında gerçekleştirdiğimiz tüm olaylar, vücudumuzdaki sistemlerin birlikte ve eş güdümlü olarak çalışması sonucunda oluşur. Bu nedenle sistemlerimizin herhangi birinde meydana gelen aksaklık tüm vücudumuzu etkiler. 10. Ülkemizdeki kuruluşlardan biri olan Yeşilay ın çalışma alanı nedir? Kısaca yazınız. Sigara, alkol ve uyuşturucu maddelerin zararlı etkileri hakkında halkı bilinçlendirmek ve bu maddelerin kullanımını önlemek amacıyla çalışır. 76 Bilfen Yayıncılık

36 İLETKEN VE YALITKAN MADDELER ETKİNLİK - 1 Aşağıdaki bilgilerde boş bırakılan yerlere verilen kavramları uygun şekilde yazınız. yıldırım sıvı yalıtkan gazlar elektrik katı yalıtkan paratoner yalıtkan iletken azdır iletken iletkenlik yalıtkan şimşek santral sıvı iletken 1. Günlük hayatta iletişim, ısınma, aydınlanma, ulaşım gibi birçok alanda... elektrik enerjisinden yararlanılır. 2. Elektrik enerjisinin üretildiği tesislere... santral denir. 3. Elektriğin taşınması için kullanılan ve elektriği ileten maddelere... iletken adı verilir. 4. Elektriğin zararlarından korunmak amacıyla kullanılan ve elektriği iletmeyen maddelere... yalıtkan adı verilir. 5. Normal koşullar altından tüm... gazlar yalıtkandır. 6. Tuzlu su ve limonlu su,... sıvı... iletken maddelere örnektir. 7. Porselen, tahta ve cam,... katı... yalıtkan maddelere örnektir Yıldırım ve... şimşek olaylarının oluşması havanın bazı koşullarda iletken hâle geçtiğinin kanıtır. 9. Bina ve gökdelenlerin tepesine yıldırımdan korunmak amacıyla konulan metal çubuğa... paratoner adı verilir. 10. Saf su ve şekerli su,... sıvı... yalıtkan maddelere örnektir. 11. İletken maddelerin elektriğin iletimine karşı gösterdiği zorluk, yalıtkanlarınkine göre daha... azdır Plastik elektrik düğmeleri ıslandığı zaman... iletkenlik kazanabilir. 13. Hava normal koşullarda... yalıtkan bir maddedir. 14. Paratoner yapımında kullanılan çubuk... iletken maddelerden yapılır. 6. Sınıf Fen Bilimleri 79

37 İLETKEN VE YALITKAN MADDELER ETKİNLİK - 2 Aşağıdaki deneylerde yapılan işlemleri inceleyiniz. Deneylerle ilgili tablolarda boş bırakılan yerleri doldurunuz. 1. K Şekildeki elektrik devresinin K - L uçları arasına tabloda verilen maddeler sırayla konulup ampulün ışık verme durumu gözlemleniyor. L Tablodaki maddeler konulduğunda ampulün ışık verip vermeyeceğini tabloya işaretleyiniz. Madde Işık verir Ampul Işık vermez Kurşun kalem ucu Plastik cetvel Demir ataş Tahta çubuk Bakır tarak Cam çubuk Porselen kaşık Kuru hava Gümüş zincir Alüminyum folyo Nikel - krom tel Seramik çubuk Kumaş parçası Altın yüzük 80 Bilfen Yayıncılık

38 İLETKEN VE YALITKAN MADDELER 2. Şekildeki düzenekte elektrik devresinin uçları K kabı içine daldırılıyor. K kabına aşağıdaki sıvılar ayrı ayrı konulup ampulün ışık verme durumu gözlemleniyor. K K kabına tablodaki maddeler konulunca ampulün ışık verip vermeyeceğini tabloya işaretleyiniz. K kabına konulan madde Işık verir Ampul Işık vermez Saf su Alkollü su Tuzlu su Şekerli su Limonlu su Deterjanlı su Sirkeli su 6. Sınıf Fen Bilimleri 81

39 İLETKEN VE YALITKAN MADDELER ETKİNLİK - 3 Aşağıda iletken ve yalıtkan maddelerin kullanıldığı yerler karışık olarak verilmiştir. Verilen alanlarda iletken madde mi yoksa yalıtkan madde mi kullanıldığına karar verip ilgili kutucuğa numarasını yazınız. İletken maddelerin kullanım alanları Yalıtkan maddelerin kullanım alanları 1, 4, 5, 6, 10, 11, 14,15 2, 3, 7, 8, 9, 12, Elektrik devrelerinde akımın taşınmasını sağlayan teller bakırdan yapılır. 2. Evlerimizdeki elektrik düğmeleri plastikten yapılır. 3. Elektrikli araçların kablolarının dışı plastikle kaplanır. 4. Elektrikli araçların fişlerinin ucu metalden yapılır. 5. Paratoner olarak kullanılacak çubuk metalden yapılır. 6. Santrallerde üretilen elektriği şehir şebekelerine getiren teller bakırdan yapılır. 7. Elektrikli araç tamirinde kullanılan aletlerden, kontrol kaleminin dışı plastikten yapılır. 8. Prizlerin dışarıda kalan bölümü plastikten yapılır. 9. Televizyon ve bilgisayar gibi elektrikli araçların dış kasaları plastikten yapılır. 10. Paratonerin metal çubuğunu toprağa birleştiren teller bakırdan yapılır. 11. Yüksek gerilim hattındaki teller metallerden yapılır. 12. Elektrik tellerinin direklere bağlandığı yerler, seramikten yapılır. 13. Elektrik direklerinde çalışan işçiler plastik ayakkabı ve eldiven kullanır. 14. Elektrikli sobaların içinde sarmal hâle getirilmiş nikel-krom tel bulunur. 15. Ampulün ışık vermesini sağlayan filaman tungstenden yapılır. 82 Bilfen Yayıncılık

40 ELEKTRİKSEL DİRENÇ VE BAĞLI OLDUĞU FAKTÖRLER ETKİNLİK - 1 Aşağıdaki bilgileri dikkatlice okuyunuz. Bilgi doğru ise D, yanlış ise Y harfi yazınız. 1. (D) Bir maddenin elektrik iletimine karşı gösterdiği zorluğa direnç denir. 2. (Y) Direnci fazla olan maddeler elektriği daha iyi iletir. 3. (Y) İletkenlerin hiç direnci yoktur. 4. (D) Yalıtkanların direnci çok büyüktür. 5. (D) Direncin birimi ohm dur ve kısaca Ω şeklinde gösterilir. 6. (D) Bir iletkenin direnci, iletken maddenin cinsine bağlıdır. 7. (Y) İletken telin uzunluğu artarsa, direnci azalır. 8. (D) İletken telin kesit alanı (kalınlığı) artarsa, direnci azalır. 9. (Y) Bakır telin direnci, aynı uzunluk ve kalınlıktaki nikel - krom telin direncinden büyüktür. 10. (D) Elektrik devrelerinde kullanılan ampulün de bir direnci vardır. 11. (Y) Ampulün filamanı, direnci küçük olduğu için tungsten metalinden yapılır. 12. (D) Ampulün filamanı yapılırken çok uzun ve ince bir tel spiral şekle getirilerek kullanılır. 13. (D) Devrelerde kullanılan reostanın diğer adı değişken direnç tir. 14. (D) Reosta, hareketli ucu sayesinde iletkenin uzunluğunu değiştirerek iletkenin direncini değiştirir. 15. (D) Direnci ölçmek için kullanılan araca ohmmetre (direnç ölçer) adı verilir. ETKİNLİK - 2 Aşağıdaki ampul modelinde numaralarla gösterilen kısımların isimlerini model üzerine yazınız. Model ile ilgili sorulan aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1 Filaman Tel (Direnç Teli) Akım Telleri 3 2 Cam Balon a. 1 ile gösterilen kısım hangi maddeden yapılır?... Tungsten metalinden yapılan uzun ve ince bir teldir. b. 1 ile gösterilen kısım neden spiral şeklindedir? Direnci... büyük filaman elde etmek için kullanılan uzun tel bu şekilde ampulün içine sığdırılır. c. 2 ile gösterilen bölümde hangi madde bulunur? Neden? Lambanın... içerisinde argon gazı bulunmaktadır. Argon gazı, tepkimeye girmediği için filamanın yanmasını önler. 6. Sınıf Fen Bilimleri 87

Besin Glikoz Zeytin Yağ. Parçalanma Yağ Ceviz Karbonhidrat. Mide Enerji Gliserol Yapıcı Onarıcı. Yemek Ekmek Deri Et, Süt, Yumurta

Besin Glikoz Zeytin Yağ. Parçalanma Yağ Ceviz Karbonhidrat. Mide Enerji Gliserol Yapıcı Onarıcı. Yemek Ekmek Deri Et, Süt, Yumurta SİNDİRİM SİSTEMİ KARBONHİDRAT PROTEİN Besin Glikoz Zeytin Yağ Parçalanma Yağ Ceviz Karbonhidrat Mide Enerji Gliserol Yapıcı Onarıcı Yemek Ekmek Deri Et, Süt, Yumurta Enzim Şeker Enerji Aminoasit YAĞ VİTAMİN

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler Vücudumuzda aynı anda birçok karmaşık olayın birbirleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleşmesi denetleyici ve düzenleyici sistemler tarafından sağlanır. Denetleyici ve

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Vücudumuzda, bir dakika içerisinde, sayamayacağımız kadar çok olay gerçekleşir. Duyuları algılamak, düşünmek, yürümek, konuşmak gibi birçok olay aynı anda gerçekleşir.

Detaylı

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Boşaltım Sistemi

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Boşaltım Sistemi Fen Bilimleri 7. Sınıf. Ünite Aşağıda, boşaltım sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (), yanlış olanlarının yanına () koyunuz. Aşağıda verilen resimde sinir hücresinin kısımları

Detaylı

Km/sn IŞIĞIN KIRILMASI. Gelen ışın. Kırılan ışın

Km/sn IŞIĞIN KIRILMASI. Gelen ışın. Kırılan ışın Işık: Görmemizi sağlayan bir enerji türüdür. Doğrusal yolla yayılır ve yayılmak için maddesel ortama ihtiyacı yoktur. Işınlar ortam değiştirdiklerinde; *Süratleri *Yönleri *Doğrultuları değişebilir Işık

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler, vücudumuzda gerçekleşen olayların düzenli, birbiriyle uyumlu ve sorunsuz olması, hücrelerin bir araya gelerek oluşturduğu doku,

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #4

YGS ANAHTAR SORULAR #4 YGS ANAHTAR SORULAR #4 1) Düz ve çizgili kasları ayırt etmek için, I. Kasılıp gevşeme hızı II. Oksijensiz solunum yapma III. Çekirdeğin sayısı ve konumu IV. İstemli çalışma verilen özelliklerden hangileri

Detaylı

BİRLİKTE ÇÖZELİM. Aşağıdaki resimleri inceleyerek resimlerdeki maddelerin iletken mi, yalıtkan mı olduğunu altlarındaki.

BİRLİKTE ÇÖZELİM. Aşağıdaki resimleri inceleyerek resimlerdeki maddelerin iletken mi, yalıtkan mı olduğunu altlarındaki. 7.ÜNİTE BİFEN YAYNC BİRİTE ÇÖZEİM Aşağıdaki resimleri inceleyerek resimlerdeki maddelerin iletken mi, yalıtkan mı olduğunu altlarındaki boşluklara yazınız. Cam bardak Altın yüzük Gümüş kolye Porselen tabak

Detaylı

CANLILAR VE YAŞAM BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ

CANLILAR VE YAŞAM BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ CANLILAR VE YAŞAM 2. ÜNİTE BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ DUYU ORGANLARININ TEMEL GÖREVLERİ GÖZ: Görme Organımız Göz, cisimlerin şeklini, rengini ve büyüklüğünü kısacası görüntüsünü algılamamızı

Detaylı

Adı Soyadı :. Numarası :.

Adı Soyadı :. Numarası :. Adı Soyadı :. Numarası :. Çalışma Kağıdı Konu: Beş Duyumuz Kazanım 1: Duyu organlarının önemini fark eder. 2: Duyu organlarının temel görevlerini açıklar. 3: Duyu organlarının sağlığını korumak için yapılması

Detaylı

ünite1 Fen Bilimleri Beş Duyumuz Beş Duyumuz 3. Burundaki kılları koparmak Çok sıcak cisimlere dokunmak

ünite1 Fen Bilimleri Beş Duyumuz Beş Duyumuz 3. Burundaki kılları koparmak Çok sıcak cisimlere dokunmak ünite1 Beş Duyumuz Beş Duyumuz Fen Bilimleri 1. Özgür Selin TEST 1 Kitapları okumamı sağlar. Annemin yaptığı kekin tadını almamı sağlar. Öğrencilerin sözünü ettiği duyu organları hangileridir? Özgür Selin

Detaylı

7. Sınıf Fen ve Teknoloji. KONU: Duyu Organları

7. Sınıf Fen ve Teknoloji. KONU: Duyu Organları Çevremizdeki değişim ve gelişmeleri algılayarak sinir sisteminin bilgilenmesini sağlayan organlara duyu organları denir. Duyu organları çevremizdeki, ışık, koku, tat, basınç, sıcaklık ve seslerin algılanmasında

Detaylı

BİRLİKTE ÇÖZELİM. Kulağımızı duvara dayayıp dinlediğimizde yan sınıftaki dersi duyabilmemiz Katı - Gaz

BİRLİKTE ÇÖZELİM. Kulağımızı duvara dayayıp dinlediğimizde yan sınıftaki dersi duyabilmemiz Katı - Gaz 5.ÜNİTE BİRLİKTE ÇÖZELİM 1. Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların başına "D", yanlış olanların başına "Y" yazınız. ( D ) Her sesin bir kaynağı vardır. ( Y ) Rüzgâr sesi yapay sestir. ( D ) Ses en

Detaylı

Konular: Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı Isının Yayılma Yolları. Isı Yalıtımı

Konular: Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı Isının Yayılma Yolları. Isı Yalıtımı MADDE VE ISI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ (VI. SINIF VI. ÜNİTE) Konular: Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı Isının Yayılma Yolları İletim Yoluyla Yayılma Işıma Yoluyla Yayılma Isının Tutulması Ve Yansıtılması

Detaylı

Işığın izlediği yol : Işık bir doğru boyunca km/saniye lik bir hızla yol alır.

Işığın izlediği yol : Işık bir doğru boyunca km/saniye lik bir hızla yol alır. IŞIK VE SES Işık ve ışık kaynakları : Çevreyi görmemizi sağlayan enerji kaynağına ışık denir. Göze gelen ışık ya bir cisim tarafından oluşturuluyordur ya da bir cisim tarafından yansıtılıyordur. Göze gelen

Detaylı

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER Boşaltım Sistemi İNSANLARDA BOŞALTIMIN AMACI NEDİR? VÜCUDUMUZDAN HANGİ ATIK MADDELER UZAKLAŞTIRILIR? İDRAR SU TUZ KARBONDİOKSİT BESİN ATIKLARI ÜRE ATIK MADDELERİ VÜCUDUMUZDAN HANGİ

Detaylı

7.Sınıf Fen Bilgisi Yarıyıl Tatili Etkinliği

7.Sınıf Fen Bilgisi Yarıyıl Tatili Etkinliği 7.Sınıf Fen Bilgisi Yarıyıl Tatili Etkinliği A. Aşağıdaki cümleleri uygun sözcüklerle tamamlayınız. 1.Büyük moleküllü besin maddelerinin enzimler yardımıyla yapıtaşlarına ayrılmasına..denir. 2.Besin maddelerinin

Detaylı

ELEKTRİĞİN İLETİMİ. Adı:Muharrem Soyadı:Şireci No:683

ELEKTRİĞİN İLETİMİ. Adı:Muharrem Soyadı:Şireci No:683 ELEKTRİĞİN İLETİMİ Adı:Muharrem Soyadı:Şireci No:683 Elektrik Nedir? Günümüzde evlerin aydınlatılması, televizyon, radyo, telefon, çamaşır makinesi gibi araçların çalıştırılmasında elektrik kullanılmaktadır.

Detaylı

GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ

GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ MEKANİK DUYULAR İnsanlarda dokunma, basınç, sıcaklık ve ağrı gibi bir çok duyu bulunmaktadır. Bu duyulara mekanik duyular denir. Mekanik duyuların alınmasını sağlayan farklı

Detaylı

Fen Bilimleri Kazanım Defteri

Fen Bilimleri Kazanım Defteri Fen Bilimleri Bir Bakışta Önemli noktalar... Akılda kalıcı özet bilgi alanları... Konu özetleri için ayrılmış bölümler... Boşluk doldurma alanları... Tudem önlendirme sınavlarında çıkmış sorular... 2 Konuyu

Detaylı

SES. Meydana gelişi Yayılması Özellikleri Yalıtımı Kaydı

SES. Meydana gelişi Yayılması Özellikleri Yalıtımı Kaydı SES Meydana gelişi Yayılması Özellikleri Yalıtımı Kaydı Sesin Oluşumu Ses kaynakları titreşerek meydana gelir. Esnek olan cisimler ses dalgaları meydana getirebilir ve ses dalgalarını iletebilir. Titreşen

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ

ADIM ADIM YGS LYS Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ ADIM ADIM YGS LYS 159. Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ GÖRME DUYUSU VE GÖZ Vücudumuzdaki görme duyusu göz organında bulunur. Vücudumuzda göz içerisinde; Reseptör Mercek Sinirler görmeyi sağlayan

Detaylı

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 6. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 6. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ 2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 6. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı F.6.1.1.1. Güneş sistemindeki

Detaylı

ÖĞRENCİ ETKİNLİKLERİ

ÖĞRENCİ ETKİNLİKLERİ ÖĞRENCİ ETKİNLİKLERİ Ses kirliliğinin insan üzerindeki etkisi nedir? YILIN DÜĞÜNÜ! Düğün dernek kurulur çok güzel şeylerdir bunlar fakat herkes herşeyi normal olarak yapsa birbirlerine saygı gösterse daha

Detaylı

Ünite. Dalgalar. 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları

Ünite. Dalgalar. 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları 7 Ünite Dalgalar 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları SES DALGALARI 3 Test 1 Çözümleri 3. 1. Verilen üç özellik ses dalgalarına aittir. Ay'da hava, yani maddesel bir ortam olmadığından sesi

Detaylı

Beş Duyumuz Duyu Organları ve Görevleri

Beş Duyumuz Duyu Organları ve Görevleri Beş Duyumuz Duyu Organları ve Görevleri Çözümlü Soru - 4 Deri ile ilgili olarak verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Vücudumuzu bir örtü gibi kaplayarak güzel bir görünüm kazandırır. B)

Detaylı

www.fendersi.gen.tr DUYU ORGANLARIMIZ

www.fendersi.gen.tr DUYU ORGANLARIMIZ DUYU ORGANLARIMIZ Çevremizi algılamamızda görevli olan göz, kulak, burun, dil ve deri duyu organlarımızdır. Duyu organlarımız birlikte çalıştığında çevremizi algılamamız daha kolay ve doğrudur. Çevremizdeki

Detaylı

ISININ YAYILMA YOLLARI

ISININ YAYILMA YOLLARI ISININ YAYILMA YOLLARI Isı 3 yolla yayılır. 1- İLETİM : Isı katılarda iletim yoluyla yayılır.metal bir telin ucu ısıtıldığında diğer uçtan tutan el ısıyı çok çabuk hisseder.yoğun maddeler ısıyı daha iyi

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6.SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6.SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6.SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı 6.1.1.1. Hayvan ve bitki

Detaylı

10. Sınıf. Soru Kitabı. Dalgalar. Ünite. 3. Konu. Ses Dalgası. Test Çözümleri. Sismograf

10. Sınıf. Soru Kitabı. Dalgalar. Ünite. 3. Konu. Ses Dalgası. Test Çözümleri. Sismograf 10. Sınıf Soru Kitabı 3. Ünite Dalgalar 3. Konu Ses Dalgası Test Çözümleri Sismograf 2 3. Ünite Dalgalar Test 1 in Çözümleri 1. Ses dalgalarının hızı ortamı oluşturan moleküllerin birbirine yakın olmasına

Detaylı

ISININ YAYILMA YOLLARI

ISININ YAYILMA YOLLARI ISININ YAYILMA YOLLARI Isının yayılma yolları ve yayıldıkları ortamlar Isının yayılma yollarını ve yayıldıkları ortamı aşağıda verilen tablodaki gibi özetleyebiliriz. İletim Konveksiyon Işıma İletim Nasıl

Detaylı

A BÖLÜMÜ NÜ DEĞERLENDİRELİM

A BÖLÜMÜ NÜ DEĞERLENDİRELİM A BÖLÜMÜ NÜ EĞERLENİRELİM A. Aşağıdaki resimde numaralar ile gösterilen bölümlerin neler olduğunu ve bu bölümlerin görevlerini noktalı yerlere kısaca yazınız. 1... 1 2 3............... 2 3...... B. Aşağıda

Detaylı

DUYU ORGANLARI GÖZ. Göz sert tabaka, damar tabaka ve ağ tabaka (retina) olmak üzere üç bölümden oluşur.

DUYU ORGANLARI GÖZ. Göz sert tabaka, damar tabaka ve ağ tabaka (retina) olmak üzere üç bölümden oluşur. DUYU ORGANLARI GÖZ Göz sert tabaka, damar tabaka ve ağ tabaka (retina) olmak üzere üç bölümden oluşur. a) Sert Tabaka: Gözün dışında bulunan beyaz renkli kısımdır ve gözü dış etkilerden korur. Işığı kıran

Detaylı

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AY EKİM KASIM 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI 6. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI 6... Hayvan ve bitki hücrelerini, temel kısımları ve görevleri açısından karşılaştırır.

Detaylı

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI:

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: Bu formun ç kt s n al p ço altarak ö rencilerinizin ücretsiz Morpa Kampüs yarıyıl tatili üyeli inden yararlanmalar n sa layabilirsiniz.! ISBN NUMARASI: 65482465 ISBN NUMARASI: 65482465! ISBN NUMARASI:

Detaylı

Ses Dalgaları. Test 1 in Çözümleri

Ses Dalgaları. Test 1 in Çözümleri 34 Ses Dalgaları 1 Test 1 in Çözümleri 3. 1. 1 Y I. Sonar II. Termal kamera 2 Z 3 Sesin yüksekliği ile sesin frekansı aynı kavramlardır. Titreşen bir telin frekansı, telin gerginliği ile doğru orantılıdır.

Detaylı

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi Fen Bilimleri 7. Sınıf Aşağıda, sindirim sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (, yanlış olanlarının yanına (Y) koyunuz. Aşağıda verilen resimde sindirim sistemi organlarının

Detaylı

Ses Dalgaları Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri

Ses Dalgaları Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri 3 Ses Dalgaları Testlerinin Çözümleri 1 Test 1 in Çözümleri 1. Ses dalgalarının hızı ortamı oluşturan moleküllerin birbirine yakın olmasına ve moleküllerin kinetik enerjisine bağlıdır. Yani ses dalgalarının

Detaylı

Beş Duyumuz Duyu Organları ve Görevleri

Beş Duyumuz Duyu Organları ve Görevleri Duyu Organları ve Görevleri 1 Duyu Organları ve Görevleri Etkinlik Can ve arkadaşları uçan balonlar ile oyun oynarken balonları ellerinden kaçırdılar. Balonların üzerinde yazan bilgilerden yararlanarak,

Detaylı

1. IŞIK BİLGİSİ ve YANSIMA

1. IŞIK BİLGİSİ ve YANSIMA 1. IŞIK BİLGİSİ ve YANSIMA Işığın Yayılması Bir ışık kaynağından çıkarak doğrular boyunca yayılan ince ışık demetine ışık ışını denir. Işık ışınları doğrusal çizgilerle ifade edilir. Bir ışık kaynağından

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMLI. 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ

10. SINIF KONU ANLATIMLI. 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ 10. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Ünite 3 Dalgalar 3. Ünite 3. Konu (Ses Dalgaları) A nın Çözümleri 1. Sesin yüksekliği, sesin frekansına bağlıdır.

Detaylı

ŞEFKAT KOLEJİ İMFO SINIF FEN SORULARI

ŞEFKAT KOLEJİ İMFO SINIF FEN SORULARI ŞEFKAT KOLEJİ İMFO 016 7.SINIF FEN SORULARI 1. A, B, C diye adlandırdığımız atom modelleri hakkında aşağıdaki bilgiler veriliyor. I. B modeli Atomun yapısında büyük boşluklar vardır düşüncesi ile A modelinin

Detaylı

Üzerinde yaşadığımız Dünya da tüm maddeler katı, sıvı ve gaz halde bulunur. Daha önce öğrendiğimiz gibi bu maddeler hangi halde bulunursa bulunsun,

Üzerinde yaşadığımız Dünya da tüm maddeler katı, sıvı ve gaz halde bulunur. Daha önce öğrendiğimiz gibi bu maddeler hangi halde bulunursa bulunsun, Madde ve Isı Üzerinde yaşadığımız Dünya da tüm maddeler katı, sıvı ve gaz halde bulunur. Daha önce öğrendiğimiz gibi bu maddeler hangi halde bulunursa bulunsun, bunları oluşturan tanecikler hareket halindedir.

Detaylı

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR

DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR DUYUSAL ve MOTOR MEKANİZMALAR Duyu Algılama, Tepki Verme ve Beyin Algılama beyinsel analiz tepki Sıcaklık, ışık, ses, koku duyu reseptörleri: elektriksel uyarılara dönüşür Uyarı beyin korteksindeki talamus

Detaylı

b. Işık az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken c. Işık en hızlı... en yavaş... ortamında yayılır.

b. Işık az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken c. Işık en hızlı... en yavaş... ortamında yayılır. azanım oklama Sınavı 1. Aşağıda yoğunlukları verilen ortamlarda ışıkların izleyecekleri yolları çiziniz. (16P) 2. Aşağıda verilen boşlukları uygun kelimeler gelecek şekilde doldurunuz. (10P) a. Işık çok

Detaylı

BOŞALTIM SİSTEMİ ORGANLARI

BOŞALTIM SİSTEMİ ORGANLARI BOŞALTIM SİSTEMİ BOŞALTIM NEDİR? O Vücudumuzda gerçekleşen olaylar sonucunda oluşan karbondioksit, üre, tuz, fazla miktarda bulunan su gibi atık maddelerin dışarı atılmasına boşaltım denir. BOŞALTIM SİSTEMİ

Detaylı

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri

Detaylı

Sağlık Bülteni İLK YARDIM BÖLÜM I

Sağlık Bülteni İLK YARDIM BÖLÜM I Sağlık Bülteni ODTÜ G. V. ÖZEL MERSİN İLKÖĞRETİM OKULU Kasım 2013 İLK YARDIM BÖLÜM I Hayatımız boyunca çeşitli nedenlerle yaralanmalar veya hastalıklarla karşılaşmamız kaçınılmazdır. Yaşamımızın çeşitli

Detaylı

DENGELİ BESLENME NEDİR?

DENGELİ BESLENME NEDİR? DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gereken dört temel besin grubu olan; süt ve ürünleri, et ve benzeri, sebze ve meyveler, ekmek ve tahıllar dan hergün sizin için gerekli

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI B) ÇEVRESEL (PERİFERAL) SİNİR SİSTEMİ Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir

Detaylı

8. Sınıf. ozan deniz ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVI SES. 4. Sesleri birbirinden ayırmaya yarayan özelliğidir. K L M

8. Sınıf. ozan deniz ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVI SES. 4. Sesleri birbirinden ayırmaya yarayan özelliğidir. K L M 1. 3... Ḳ M Şekildeki çalar saatten etrafa yayılan ses dalgalarının K,, M noktalarındaki şiddetleri ve frekansları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Şiddetleri Frekansları

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA

ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA ADRENAL BEZ MEDULLA BÖLGESİ HORMONLARI Böbrek üstü bezinin öz bölgesi, embriyonik dönemde sinir dokusundan gelişir bu nedenle sinir sisteminin uzantısı şeklindedir. Sempatik

Detaylı

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI:

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: Bu formun ç kt s n al p ço altarak ö rencilerinizin ücretsiz Morpa Kampüs yarıyıl tatili üyeli inden yararlanmalar n sa layabilirsiniz.! ISBN NUMARASI: 65482464 ISBN NUMARASI: 65482464! ISBN NUMARASI:

Detaylı

Fen ve Teknoloji 7. BOŞALTIM SİSTEMİ. Hazırlayan: NİHAT BAHÇE HAYAL BİLİMDEN DAHA ÖNEMLİDİR. ÇÜNKÜ BİLİM SINIRLIDIR.

Fen ve Teknoloji 7. BOŞALTIM SİSTEMİ. Hazırlayan: NİHAT BAHÇE HAYAL BİLİMDEN DAHA ÖNEMLİDİR. ÇÜNKÜ BİLİM SINIRLIDIR. KAZANIMLAR; BOŞALTIM SİSTEMİ. KARACİĞER: Proteinlerin kullanılması sonucunda amonyak açığa çıkmaktadır. Zehirli olan amonyağı daha az zararlı olması için üreye dönüştürmektedir. 1. Boşaltım sistemi ile

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU 11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU DUYU ORGANLARI Canlının kendi iç bünyesinde meydana gelen değişiklikleri ve yaşadığı ortamda mevcut fiziksel, kimyasal ve mekanik uyarıları alan

Detaylı

CK MTP31 AYRINTILAR. 5. Sınıf Fen Bilimleri. Konu Tarama No. 01 Güneş in Yapısı ve Özellikleri. 02 Ay ın Yapısı ve Özellikleri

CK MTP31 AYRINTILAR. 5. Sınıf Fen Bilimleri. Konu Tarama No. 01 Güneş in Yapısı ve Özellikleri. 02 Ay ın Yapısı ve Özellikleri 5. Sınıf 01 Güneş in Yapısı ve Özellikleri 02 Ay ın Yapısı ve Özellikleri 03 Ay ın Hareketleri ve Evreleri Güneş, Dünya ve Ay 04 Güneş, Dünya ve Ay 05 Canlıları Tanıyalım - I 06 Canlıları Tanıyalım - II

Detaylı

ETKİNLİK-TEST KİTABIM

ETKİNLİK-TEST KİTABIM Sindirim Sistemi. Ünite Evet arkadaşım! Ders m z n lk konusu S nd r m S stem... Öncel kle nsan vücudunda s nd r me yardımcı olan organlar nelerd r? Öğrenel m... ETKİNLİK- Aşağıda verilen sindirim sisteminde

Detaylı

İNSANDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME

İNSANDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME İNSANDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME Canlıların kendine benzer yavrular oluşturmasına üreme denir. Üreme tüm canlılar için ortak özellik olup canlının neslinin devamlılığını sağlar. Canlılar neslini devam

Detaylı

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)

Detaylı

SES BAYRAM DERİN MEHMET AKİF İNAN İLKOKULU 4 A SINIFI ÖĞRETMENİ

SES BAYRAM DERİN MEHMET AKİF İNAN İLKOKULU 4 A SINIFI ÖĞRETMENİ SES BAYRAM DERİN MEHMET AKİF İNAN İLKOKULU 4 A SINIFI ÖĞRETMENİ SES VE ÖZELLİKLERİ Katı, sıvı ve gaz halindeki maddelerin oluşturduğu maddesel (tanecikli) ortamlarda dalga şeklinde yayılabilen, titreşimlerden

Detaylı

SESİN MADDEYLE ETKİLEŞİMİ

SESİN MADDEYLE ETKİLEŞİMİ SESİN MADDEYLE ETKİLEŞİMİ HÜSEYİN ve EMRE ŞEHİT POLİS İSMAİL ÖZBEK ORTAOKULU 1 SES NEDİR? Atmosferde canlıların işitme organları tarafından algılanabilen periyodik basınç değişimleridir. Fiziksel boyutta

Detaylı

Ses. Ses Nasýl Yayýlýr? Ses, maddesel ortamlarda dalgalar hâlinde yayýlan madde moleküllerinin titreþimi ile oluþan bir enerji þeklidir.

Ses. Ses Nasýl Yayýlýr? Ses, maddesel ortamlarda dalgalar hâlinde yayýlan madde moleküllerinin titreþimi ile oluþan bir enerji þeklidir. Ses Ses Nasýl Yayýlýr? Ses, maddesel ortamlarda dalgalar hâlinde yayýlan madde moleküllerinin titreþimi ile oluþan bir enerji þeklidir. Ses, bir madde ile karþýlaþtýðýnda yansýyabilir, iletilebilir ya

Detaylı

MADDE VE IŞIK saydam maddeler yarı saydam maddeler saydam olmayan

MADDE VE IŞIK saydam maddeler yarı saydam maddeler saydam olmayan IŞIK Görme olayı ışıkla gerçekleşir. Cisme gelen ışık, cisimden yansıyarak göze gelirse cisim görünür. Ama bu cisim bir ışık kaynağı ise, hangi ortamda olursa olsun, çevresine ışık verdiğinden karanlıkta

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK C IŞIĞIN KIRILMASI (4 SAAT) 1 Kırılma 2 Kırılma Kanunları 3 Ortamların Yoğunlukları 4 Işık Işınlarının Az Yoğun Ortamdan Çok Yoğun Ortama Geçişi 5 Işık Işınlarının

Detaylı

ÜNİTE : MADDE VE ISI ÜNİTEYE GİRİŞ

ÜNİTE : MADDE VE ISI ÜNİTEYE GİRİŞ MADDE VE ISI ÜNİTE : MADDE VE ISI ÜNİTEYE GİRİŞ Evrendeki, dünyadaki tüm maddeler, tüm cisimler atomlardan oluşmuştur. Ve katı, sıvı ve gaz gibi çeşitli hâllerde bulunurlar. Tüm maddeleri ve cisimleri

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI Canlılar hayatsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için ATP ye ihtiyaç duyarlar. ATP yi ise besinlerden sağlarlar. Bu nedenle

Detaylı

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI ÜZERİNDE İŞARETLEYEREK YANITLAYINIZ? (90 PUAN)

AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI ÜZERİNDE İŞARETLEYEREK YANITLAYINIZ? (90 PUAN) AŞAĞIDAKİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI ÜZERİNDE İŞARETLEYEREK YANITLAYINIZ? (90 PUAN) 1) 4)Adrenalin hormonu hangi iç salgı bezi tarafından üretilir? A)Hipofiz bezi B)Böbreküstü bezi C)Pankreas bezi D)Tiroit

Detaylı

IŞIK VE SES Hazırlayan; Arif Özgür ÜLGER Muğla 2016

IŞIK VE SES Hazırlayan; Arif Özgür ÜLGER Muğla 2016 IŞIK VE SES Hazırlayan; Arif Özgür ÜLGER Muğla 2016 IŞIĞIN ÖZELLİKLERİ Işık maddenin fiziksel yapısındaki atomik etkileşim sonucu meydana gelen ve ışıyan bir enerji türüdür. Işık bir kaynaktan doğrusal

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #3

YGS ANAHTAR SORULAR #3 YGS ANAHTAR SORULAR #3 1) Bir insanın kan plazmasında en fazla bulunan organik molekül aşağıdakilerden hangisidir? A) Mineraller B) Su C) Glikoz D) Protein E) Üre 3) Aşağıdakilerden hangisi sinir dokunun

Detaylı

4. ÜNĠTE : SES. Ses, bir noktadan baģka bir noktaya doğru dalgalar halinde yayılır. Bu dalgalar titreģimler sonucunda meydana gelir.

4. ÜNĠTE : SES. Ses, bir noktadan baģka bir noktaya doğru dalgalar halinde yayılır. Bu dalgalar titreģimler sonucunda meydana gelir. 4. ÜNĠTE : SES 1 SES; madde moleküllerinin titreģimiyle oluģan bir dalga hareketidir(titreģim hareketidir). Ses; katı, sıvı veya gaz gibi maddesel bir ortamda yayılır. BoĢlukta ses yayılmaz. *Havası boģaltılmıģ

Detaylı

SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık termometre

SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık termometre SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık maddedeki moleküllerin hareket hızları ile ilgilidir. Bu maddeler için aynı veya farklı olabilir. Yani; Sıcaklık ortalama hızda hareket eden bir molekülün hareket (kinetik) enerjisidir.

Detaylı

FEN ve TEKNOLOJİ. Besinler ve Sindirim. Konu Testi. Sınıf Test-01. 1. Besin içeriği. 4. Sindirim. Pankreas öz suyu kalın bağırsağa dökülür.

FEN ve TEKNOLOJİ. Besinler ve Sindirim. Konu Testi. Sınıf Test-01. 1. Besin içeriği. 4. Sindirim. Pankreas öz suyu kalın bağırsağa dökülür. Besinler ve Sindirim Konu Testi Besin içeriği FEN ve TEKNOLOJİ 4. Sindirim Besinin kimyasal sonunda oluşan olarak sindirildiği yapıtaşları yer Pankreas öz suyu kalın bağırsağa dökülür. B ve K vitaminleri

Detaylı

ŞEFKAT KOLEJİ İMFO SINIF FEN SORULARI

ŞEFKAT KOLEJİ İMFO SINIF FEN SORULARI ŞEFKAT KOLEJİ İMFO-201 7.SINIF FEN SORULARI 1. Kimyanın temel kanunları ile ilgili olarak etkinlikte verilen kişiler ve düşünceleri arasındaki eşleştirme çizgileri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak

Detaylı

Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken K

Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken K Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken Kurallar Maddenin Hâlleri 1 Maddeyi Niteleyen Özellikler Aşağıdaki tabloda

Detaylı

6. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

6. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ EKİM AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR 6... Hayvan ve bitki hücrelerini, temel kısımları ve görevleri açısından karşılaştırır. a. Hücrenin temel kısımları için sadece hücre zarı, sitoplazma ve çekirdek

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER)

11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) 11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZ) Her bir böbreğin üst kısmında bulunan endokrin bezdir. Böbrekler ile doğrudan bir bağlantısı

Detaylı

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır.

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun boşluğu iki delikle dışarı açılır. Diğer taraftan

Detaylı

SES ÇALIŞMA KÂĞIDI. Sadece cetveli aşağıya doğru cetvelin boyunu uzatmalı cetvelin boyunu kısaltmalı daha fazla çekmeli

SES ÇALIŞMA KÂĞIDI. Sadece cetveli aşağıya doğru cetvelin boyunu uzatmalı cetvelin boyunu kısaltmalı daha fazla çekmeli SES ÇALIŞMA KÂĞIDI Yukarıdaki deney düzeneğini hazırlayan Yavuz, cetvelin oluşturduğu ses dalgalarını şekildeki gibi çiziyor. Buna göre Yavuz un aşağıdaki ses dalgaları oluşturması için ne yapması gerektiğini

Detaylı

Bilal ELÇİ tarafından düzenlenmiştir.

Bilal ELÇİ tarafından düzenlenmiştir. SES BU ÜNİTEDE BİLMENİZ GEREKENLER 1. Bir ses dalgasının belli bir frekans ve genliği olduğunu 2. Sesin titreşimler sonucu oluştuğunu 3. Ses yüksekliğinin sesin ince veya kalın olması anlamına geldiğini

Detaylı

SİNDİRİM SİSTEMİ. Besinlerin kimyasal sindirimi. Ağızda başlar değişimi. Karbonhidratların sindirimi. Enzimler sayesinde gerçekleşti.

SİNDİRİM SİSTEMİ. Besinlerin kimyasal sindirimi. Ağızda başlar değişimi. Karbonhidratların sindirimi. Enzimler sayesinde gerçekleşti. SİNDİRİM SİSTEMİ Besinlerin kimyasal sindirimi Ağızda başlar değişimi Karbonhidratların sindirimi Enzimler sayesinde gerçekleşti. Yutağa geldi besinler Fazla durmadı gittiler Yemek borusuna gelince Kaslar

Detaylı

G.M.P.O. FEN 7. SINIF 1. DÖNEM 3. YAZILI ÖNCESİ ÇALIŞMA SORULARIDIR. 6)

G.M.P.O. FEN 7. SINIF 1. DÖNEM 3. YAZILI ÖNCESİ ÇALIŞMA SORULARIDIR. 6) 1) G.M.P.O. FEN 7. SINIF 1. DÖNEM 3. YAZILI ÖNCESİ ÇALIŞMA SORULARIDIR. 6) 7) 2) 8) 3) 4) 9) 5) 10) 11) G.M.P.O. FEN 7. SINIF 1. DÖNEM 3. YAZILI ÖNCESİ ÇALIŞMA SORULARIDIR. 15) 12) 16) 13). 17) 18) 14)

Detaylı

Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU

Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU DİRENÇLER Direnci elektrik akımına gösterilen zorluk olarak tanımlayabiliriz. Bir iletkenin elektrik

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK A IŞIĞIN SOĞURULMASI (4 SAAT) 1 Işık ve Işık Kaynağı 2 Işığın Yayılması 3 Işığın Maddelerle Etkileşimi 4 Işığın Yansıması 5 Cisimlerin Görülmesi 6 Isı Enerjisinin

Detaylı

Isı enerjisi iletim, konveksiyon (taşıma = sıvı ve hava akımı) ve ışıma (radyasyon) yolu ile yayılır.

Isı enerjisi iletim, konveksiyon (taşıma = sıvı ve hava akımı) ve ışıma (radyasyon) yolu ile yayılır. 2) Isının Yayılımı Bulunduğu ortama göre sıcaklığı fazla (yüksek) olan her madde çevresine ısı aktarır, yayar. Masa, insan, ateş, buz, su kendisinden daha soğuk bir ortamda bulunduğunda çevresine ısı aktarır,

Detaylı

6.SINIF. Yaşamımızdaki elektrik. Elektrik çarpmalarına karşı korunmanın

6.SINIF. Yaşamımızdaki elektrik. Elektrik çarpmalarına karşı korunmanın Yaşamımızdaki elektrik 6.SINIF Günlük hayatımızda kullandığımız araç ve gereçler baktığımız da hemen hemen hepsinin Elektrik enerjisi ile çalıştığını görmekteyiz. Örneğin buz dolabı, Çamaşır makinesi,

Detaylı

Aşağıdaki ışık kaynaklarını doğal ve yapay olarak sınıflandıralım.

Aşağıdaki ışık kaynaklarını doğal ve yapay olarak sınıflandıralım. 3. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ ÇEVREMİZDEKİ IŞIK VE SESLER ÜNİTESİ ÇALIŞMA YAPRAĞI AD SOYAD: Aşağıdaki ışık kaynaklarını doğal ve yapay olarak sınıflandıralım. Şimşek Ampul Fener Odun ateşi Yıldızlar Arabaların

Detaylı

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ Biyoloji dersinden 8.sınıflar için Belediye Yarışması TOPLAM PUAN 100 Çözümler 1. Verilen resimde insan vücuduna bulunan dokuz tane organik sistem gösterilmiştir. Her birinin

Detaylı

ADI SOYADI : OKUL NO : SINIFI : 4/ NOTU : FEVZİ ÖZBEY İLKOKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI

ADI SOYADI : OKUL NO : SINIFI : 4/ NOTU : FEVZİ ÖZBEY İLKOKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI FEVZİ ÖZBEY İLKOKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI 1. Aşağıdaki iskeletin temel bölümlerinin isimlerini yazınız. İskeletin temel bölümlerinin görevlerini belirtiniz. ( 10 puan) Bölümleri

Detaylı

3- Destek ve Hareket Sisteminin (Kasların) Çalışması :

3- Destek ve Hareket Sisteminin (Kasların) Çalışması : KAS SİSTEMİ İskelet sistemindeki kemiklerin üzerini örten, iç organların yapısına katılarak vücudun ve iç organların hareket etmesini sağlayan kasların oluşturduğu sisteme kas sistemi denir. a) Kasların

Detaylı

Sindirim Sistemi. 1 Molekül 9 Molekül. (Fiziksel Kimyasal. Sindirim) Protein Büyük Moleküllü Mineral Küçük Mol. Besin

Sindirim Sistemi. 1 Molekül 9 Molekül. (Fiziksel Kimyasal. Sindirim) Protein Büyük Moleküllü Mineral Küçük Mol. Besin Sindirim Sistemi Sindirim: Arabaların çalışması için enerjiye ihtiyaçları vardır, benzinleri bittiğinde gidip benzin alarak arabalarımıza enerji sağlamış oluruz. Tıpkı arabalar gibi canlıların da hareket

Detaylı

İNSANDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME

İNSANDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME Salgı bezleri Testis İnsanda Üremeyi Sağlayan Yapı ve Organlar Yumurta Büyük Hareketsiz Kuyruksuz Ayda bir defa üretilir. Dişi Üreme Yapı ve Organları Döl yatağı Yumurtalık Vajina Erkek Üreme Yapı ve Organları

Detaylı

1- İletken : Isıyı iyi ileten maddelere ısı iletkeni denir. Isı iletkenlerini oluşturan tanecikler arasındaki boşluk çok azdır ve tanecikler

1- İletken : Isıyı iyi ileten maddelere ısı iletkeni denir. Isı iletkenlerini oluşturan tanecikler arasındaki boşluk çok azdır ve tanecikler 1- İletken : Isıyı iyi ileten maddelere ısı iletkeni denir. Isı iletkenlerini oluşturan tanecikler arasındaki boşluk çok azdır ve tanecikler düzenlidir. Isı iletkenleri kısa sürede büyük miktarda ısı iletirler.

Detaylı

Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken K

Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken K Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken Kurallar Maddenin Hâlleri 3. Sınıf Fen Bilimleri 1 Aşağıdaki tabloda

Detaylı

MATEMATİĞİN GEREKLİLİĞİ

MATEMATİĞİN GEREKLİLİĞİ Dr. Serdar YILMAZ MEÜ Fizik Bölümü Ses dalgalarının özellikleri 2 MATEMATİĞİN GEREKLİLİĞİ Matematik, yaşamı anlatmakta kullanılır. Matematik yoluyla anlatma, yanlış anlama ve algılamayı engeller. Yaşamda

Detaylı

HAYALİMO EKİBİ 4.ÜNİTE IŞIK VE SES

HAYALİMO EKİBİ 4.ÜNİTE IŞIK VE SES HAALİMO EKİBİ IŞIĞIN ANSIMASI > Işık bir enerji türüdür. > Kaynağından çıkan ışık her yön de ve doğrusal yollar izleyerek yayılır. > Işığın her yönde doğrusal yollar izleyerek yayılmasını ışınlar çizerek

Detaylı

DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) BİYOLOJİK ETMENLER KALITIM İÇ SALGI BEZLERİ B) ÇEVRE A) BİYOLOJİK ETMENLER 1. KALITIM Anne ve babadan genler yoluyla bebeğe geçen özelliklerdir.

Detaylı

Kısa Dönemli Amaç Davranışlar Araç Gereçler. Kısa Dönemli Amaç Davranışlar Araç Gereçler. Kısa Dönemli Amaç Davranışlar Araç Gereçler

Kısa Dönemli Amaç Davranışlar Araç Gereçler. Kısa Dönemli Amaç Davranışlar Araç Gereçler. Kısa Dönemli Amaç Davranışlar Araç Gereçler BEP Plan Hazırla T.C Kozan Kaymakamlığı KOZAN REMZİ OĞUZ ARIK ORTAOKULU Müdürlüğü Fen Bilgisi Dersi Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı Öğrenci : AYŞE YÜLEK Uzun Dönemli Amaç : Vücutta bulunan Sistemleri

Detaylı

5. SINIF FEN BİLİMLERİ YILLIK PLANI

5. SINIF FEN BİLİMLERİ YILLIK PLANI 1.hafta 2.hafta 3.hafta 4.hafta 5. SINIF FEN BİLİMLERİ YILLIK PLANI 2018-2019 17-23 Eylül 24-30 Eylül 01-07 Ekim 08-14 Ekim GÜNEŞ, DÜNYA VE AY Güneş in Yapısı ve Özellikleri Ay ın Yapısı ve Özellikleri

Detaylı

HAYALİMO EKİBİ 5.ÜNİTE IŞIĞIN YAYILMASI

HAYALİMO EKİBİ 5.ÜNİTE IŞIĞIN YAYILMASI Işık bir enerjidir ve başka enerjilere dönüşebilir. Örneğin güneşimiz mız olup, güneşten dünyamıza gelen aynı zamanda ısı enerjisine dönüşmektedir. >> Kendisi Işık olmayan varlıkları, ışığın onların üzerinden

Detaylı

C) Aşağıdaki kavram haritasında bulunan boş yerleri uygun kavramları kullanarak doldurunuz. SİNDİRİM. Sindirim sistemi organ ve yapıları

C) Aşağıdaki kavram haritasında bulunan boş yerleri uygun kavramları kullanarak doldurunuz. SİNDİRİM. Sindirim sistemi organ ve yapıları A) Aşağıda, sindirim olayında görevli olan yapı ve organların resimleri karışık olarak verilmiştir. Sindirimde görevli olan bu organ ve yapıları, isimlerini kullanarak sıralayınız. B) Sindirim sistemine

Detaylı