Oyun Öğretimi 2- OYUNUN TARİHÇESİ-2 DR. MERAL ÇİLEM ÖKCÜN-AKÇAMUŞ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Oyun Öğretimi 2- OYUNUN TARİHÇESİ-2 DR. MERAL ÇİLEM ÖKCÜN-AKÇAMUŞ"

Gülistan Şirin
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Oyun Öğretimi 2- OYUNUN TARİHÇESİ-2 DR. MERAL ÇİLEM ÖKCÜN-AKÇAMUŞ

2 Bilimsel Çağ Oyunla ilgili teoriler özellikle 19. yüzyıl sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında geliştirilmeye başlanmıştır. Teorisyenlerin oyuna verdikleri anlama göre çeşitli şekillerde sınıflandırmalar yaptıkları görülmektedir.

3 Oyunla ilgili teorilerin sınıflandırması: Klasik Teoriler -Rekreasyon (Rahatlama) Teorisi -Fazla Enerji Teorisi -Rekapitülasyon Teorisi -Hazırlık veya Ön Egzersiz Teorisi -Haz Teorisi Psikoanalitik Teoriler -Sigmund Freud -Erikson Bilişsel Gelişim Teorileri -Jean Piaget -Lev Semenovich Vygotsky Sosyodramatik Oyun Teorileri Ekolojik Teoriler

4 Rekreasyon (Rahatlama) Teorisi Çalışma sırasında kullanılan ve azalan enerjiyi yerine getirmek için oyundan yararlanılır. Çocuklara verilen görevlerin akademik ve akademik olmayan faaliyetler şeklinde dengelenmesi önerilir. Oyun akademik çalışmalar sırasında harcanan enerjiyi yeniden canlandırır. Fazla Enerji Teorisi Bu görüşe göre oyun, çocuklarda enerjiyi dışa vurmanın kabul edilebilir bir yolu olarak görülmektedir.

5 Gerek rekreasyon teorisi gerekse fazla enerji teorisinin her ikisi de bizi, oyun zamanı ile çalışma zamanının ayrılması prensibine götürür. Bu görüş ışığında özellikle okullarda çalışma zamanları ve oyun zamanları (teneffüs) vardır. Böylece çocuklar, bu teorilere göre, teneffüsteki oyunlarda, dersler sırasında oluşan uyuşukluklarını, gerginliklerini atıp rahatlayabilirler veya azalan enerjilerini yeniden toplayabilirler.

6 Rekapitülasyon Teorisi (Stanley Hall, ) Çocuklar oynadıkları oyunlarla atalarının geçmiş yaşam tarzlarını yansıtmaktadırlar. Başka bir deyişle çocuklar, oyun faaliyetlerinde insanın evrimindeki kültürel aşamalara uygun bir gelişme gösterirler. Oyun aşamalar halinde gelişmekte!!!!!!!!

7 Hazırlık veya Ön Egzersiz Teorisi Karl Groos ( ), Darwin in teorisinden yola çıkarak hayvan ve insan oyununu açıklamaktadır. Daha gelişmiş türler daha fazla ve uzun sürelerle oynarlar oyun uyum içindir Oyunun uyumsal amacı alıştırmadır.. Çocuk oyun yoluyla bir yetişkin olarak nasıl yaşanması gerektiğini araştırır ve bunları uygulama fırsatı bulur.

8 Haz Teorisi Bühler (1937), teorisinde oyun sürecinde yaşanan mutluluk ve hazzı vurgulamaktadır. Bühler, oyun sırasında sergilenen motor aktivitelerin sonucunda haz duygusunun yaşanılmasını kaçınılmaz olarak görür.

9 Oyunla ilgili teorilerin sınıflandırması: Klasik Teoriler -Rekreasyon (Rahatlama) Teorisi -Fazla Enerji Teorisi -Rekapitülasyon Teorisi -Hazırlık veya Ön Egzersiz Teorisi -Haz Teorisi Psikoanalitik Teoriler -Sigmund Freud -Erikson Bilişsel Gelişim Teorileri -Jean Piaget -Lev Semenovich Vygotsky Sosyodramatik Oyun Teorileri Ekolojik Teoriler

PSİKOANALİTİK TEORİLER Sigmund Freud (1856-1939) Oyun çocuk için bir arınmadır.

10 PSİKOANALİTİK TEORİLER Sigmund Freud ( ) Oyun çocuk için bir arınmadır. Freud a göre oyun ortamı, çocuğun arzularını karşılayabileceği ve geçirdiği travmatik olaylara hakim olabileceği ortamdır.

PSİKOANALİTİK TEORİ ve OYUN Oyun, çocuğa gerçeklerin sınırlarından, yapılarından kurtulabileceği ve genellikle saldırgan dürtülerini yansıtabileceği güvenli bir ortam sunar.

11 PSİKOANALİTİK TEORİ ve OYUN Oyun, çocuğa gerçeklerin sınırlarından, yapılarından kurtulabileceği ve genellikle saldırgan dürtülerini yansıtabileceği güvenli bir ortam sunar. Freud a göre çocuklar, oyunlarında kimleri taklit edecekleri konusunda seçici davranırlar. O kişiye karşı olan sevgi, saygı, korku ve kızgınlık duyguları bu seçimde önemli rol oynar.

12 Oyunla ilgili teorilerin sınıflandırması: Klasik Teoriler n-rekreasyon (Rahatlama) Teorisi n-fazla Enerji Teorisi n-rekapitülasyon Teorisi n-hazırlık veya Ön Egzersiz Teorisi n-haz Teorisi Psikoanalitik Teoriler n-sigmund Freud n-erikson Bilişsel Gelişim Teorileri n-jean Piaget n-lev Semenovich Vygotsky Sosyodramatik Oyun Teorileri Ekolojik Teoriler

13 Oyun ve Bilişsel Gelişim (Piaget) Piaget ve yapısalcılara göre çocuk çevreyle aktif etkileşim kurarak öğrenir. Gelişim; özümleme (assimilation) ve uyum sağlama (accommodation) arasındaki dengeye dayanır. Özümleme: Çocuğun dünyaya ilişkin şemaları vardır. Uyum sağlama: Çocuk uyum sağlamak için var olan şemalarında uyarlamalar yapar. -mış gibi davranan çocuk genellikle dünyaya ilişkin zihinsel bir şemayı ortaya çıkarmaktadır (özümleme)

Oyun ve Bilişsel Gelişim (Vygotsky) n Piaget gibi yapısalcıdır n Çocuk kendi düşüncelerini sosyal gruplarla etkileşimi sonucu yapılandırır.

14 Oyun ve Bilişsel Gelişim (Vygotsky) n Piaget gibi yapısalcıdır n Çocuk kendi düşüncelerini sosyal gruplarla etkileşimi sonucu yapılandırır. n Çocuklar gözlemledikleri veya geçmiş deneyimlerinde yer alan bir olayı da oyunlarında taklit ederler (uyum sağlama) n Sosyal etkileşim içselleşir ve düşünceye dönüşür. n Oyun yakınsal gelişim alanıdır.

15 Sosyo-dramatik oyun teorileri Bir grup içinde diğerleriyle oynanan hayali oyun Çocuklar tek başına oyundan (bebeklikte) sosyal oyuna (okulöncesinde) doğru gelişim gösterirler. Oyun işbirliğine dayalı hale gelir. Oyun gelişimin bu yorumu (Parten) Piaget ile tutarlı fakat Vygotsky ile zıttır. Vygotsky sosyal oyunun önce, tek başına oyunun sonra geliştiğini düşünür çünkü genel teorisine göre sosyal etkileşim içsel düşünceye yol açar.

16 Ekolojik Teoriler Daha çok, çocuk oyunlarını birbirinden ayıran yapı ve koşullarla ilgilidir. Bu alandaki araştırmalar; oyun ortamlarının çocukların davranışlarını nasıl etkilediğini keşfetmeye yöneliktir.

17 Ekolojik Teoriler Oyunu etkileyen faktörler: -Oyuna katılan çocuk sayısı -Oyunda kullanılan malzeme -Oyun arkadaşının cinsiyeti -Oyunda yetişkin kontrolü -Geleneksel oyun alanlarına karşılık yaratıcı oyun alanlarıdır.

18 Hangi Teoriyi Seçeceğiz? Farklı teoriler farklı konulara açıklık getirirler Teoriler birleştirilebilirler.

19 Piaget nin oyun sınıflaması Piaget oyun sınıflaması, bilişsel gelişim sürecinin en temel görüşlerini ve belirli yaşlarda çocukların düşünme özelliklerini yansıtır. Piaget (1963) oyunu 3 kategoriye ayırmaktadır. Bunlar birbirini izleyen evreler halinde ortaya çıkarlar ve yerlerini bir sonraki evreye bırakırlar: Alıştırma oyunları (practice play), Sembolik oyun, Kurallı oyunlar

20 Smilansky nin oyun sınıflaması Piaget in (1962) çalışmalarına dayanarak, Smilansky (1968) bilişsel gelişim evrelerini izleyen oyun kategorilerini belirlemiştir. Smilansky dört evreli bir oyun gelişimi modeli önermiştir; İşlevsel oyun, İnşa oyunu, Dramatik oyun ve Kurallı oyunlar.

21 Smilansky e göre ilk olarak işlevsel oyun ortaya çıkar ve duyu devinim döneminin asıl oyun biçimini oluşturur. İşlem öncesi dönemde önce inşa oyunu, daha sonra dramatik oyun belirir ve kurallı oyunlar somut işlemler döneminde belirginleşir.

22 Smilansky e göre ilk olarak işlevsel oyun ortaya çıkar ve duyu devinim döneminin asıl oyun biçimini oluşturur. İşlem öncesi dönemde önce inşa oyunu, daha sonra dramatik oyun belirir ve kurallı oyunlar somut işlemler döneminde belirginleşir.

23 Oyunun Sosyal Sınıflaması Parten (1932) bilişsel gelişiminin göstergesi olarak oyunu ele almak yerine sosyal davranışın gelişimini incelemiştir. Aynı zamanda sosyal etkileşimin niceliğini de incelemiştir. Parten in kategorileri sosyal oyunun çeşitli yönlerini incelemede hala kullanılmaktadır. Parten in sınıflaması ile oyunun sosyal-etkileşim niteliği bağımsız olarak analiz edilebilir ve daha sonra çocuğun oynadığı oyun etkinliği çeşitleriyle kaynaştırılabilir.

24 Oyunun Sosyal Sınıflaması 1. Uğraşsız Oyun (Unoccupied Play) 2. İzleyici Davranış (Onlooker Behaviour) 3. Yalnız Oyun (Solitary Play) 4. Paralel Oyun (Parallel Activity) 5. Katılımcı Oyun (Associative Play) 6. İşbirlikçi Oyun (Cooperative Play)

25 1. Uğraşsız Oyun (Unoccupied Play) Bu düzeyde herhangi bir kişilerarası etkileşim yoktur. Çocuk dikkatini çeken herhangi bir şeyi izleyebilir, odada dolaşabilir, kendi el ve ayakları ile oynayabilir. Bazı çocuklar kendini uyarıcı davranışlarla meşgul olabilirler. 2. İzleyici Davranış (Onlooker Behaviour) n Çocuklar bu düzeyde diğerlerinin oyunlarını gözlerler hatta onlarla konuşmaya da geçerler ama oyunlarına katılmazlar.

26 3. Yalnız Oyun (Solitary Play) n Çocuk bu düzeyde de yalnızdır ve diğerlerinin oynadığı oyuncaktan farklı oyuncaklar ile belirli bir mesafede oynar. n Diğer çocuklarla iletişim kurabileceği mesafededir fakat onlarla iletişime girmez. 4. Paralel Oyun (Parallel Activity) n Bu düzeydeki davranışlar diğerlerinin oyuncaklarına benzer oyuncaklarla yakınlarında oynama ancak diğerlerinin oyunlarına katılmama olarak tanımlanmaktadır.

27 5. Katılımcı Oyun (Associative Play) Bu düzeyde çocuklar diğer çocuklarla oynamaktadırlar. Aralarında ödünç alma, ödünç verme, paylaşma, benzer etkinliklerde birlikte hareket etme söz konusudur. Ancak rol dağılımına katılma, organize olmuş bir grup içinde oynama ve grubun belirlenen kurallarına uyma gözlenmez.

28 6. İşbirlikçi Oyun (Cooperative Play) n Parten in oyun aşamalarının sonuncusu işbirlikçi oyundur. Çocuklar bu aşamada ortak hedefler belirleyip işbölümü yaparak organize olmuş bir grup içerisinde oyun oynarlar. n n Bir ya da iki oyuncu liderler yapsa da tüm katılımcılar grubun üyesi olarak hissederler. Bu aşamadaki tipik etkinlikler; bloklarla oynanan yapı inşa oyunları ve dramatize oyunlardır.

29 Okulöncesi çocuklarda 2-2,5 yaş arası yalnız oyun, 2,5 yaştan 3,5 yaşa kadar paralel oyun, 3,5 yaştan 4,5 yaşa kadar katılımcı oyun görülmektedir.

Benzer belgeler

TARİH SÜRECİNDE DÜŞÜNÜRLERİN OYUNLA İLGİLİ GÖRÜŞLERİ

Ünite 2 TARİH SÜRECİNDE DÜŞÜNÜRLERİN OYUNLA İLGİLİ GÖRÜŞLERİ Öğr. Gör. Hatice Elif ALTUNTAŞLI Tarihsel açıdan bakıldığında eğitim konusu ile ilgilenen düşünürlerin önemli bir kısmı çocukluk dönemine ilişkin