Romanya Ülke Raporu (Otomotiv Sektörü Açısından)

Transkript

1 Romanya Ülke Raporu (Otomotiv Sektörü Açısından) Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği Ar-Ge Şubesi Aralık, 2018

2 Ekonomik Yapı Avrupa nın güney doğusunda yer alan ve Polonya nın ardından Orta ve Doğu Avrupa nın en büyük ikinci pazarı durumunda olan Romanya da, sanayileşme sürecine girilmesiyle birlikte güçlü bir kırsal göç gerçekleşmiştir II. Dünya Savaşı ndan ağır yaralarla çıkan Romanya, ekonomisini kalkındırmak için büyük bir mücadele dönemine girmiştir. Aralık 1989 Devrimi nden sonra serbest piyasa sistemine adapte olmaya başlayan Romanya, iktisadi gelişme amacıyla dış ticarete önem vermiştir. Ayrıca, yine bu amaçla pek çok reformlar yapılmıştır. Kısa sürede hisselerinin çoğu devlet kontrolü altında bulunan bütün kuruluşların hızlı ve şeffaf bir biçimde özelleştirilmesi ve vatandaşların hayat standardının yükseltilmesi yönünde politikalar uygulamaya konulmuştur. Bu reformlar özellikle, IMF, Dünya Bankası ve Avrupa Birliği gibi uluslararası oluşumlar tarafından desteklenmiştir. Bu önemli gelişmelerle beraber 1 Ocak 2007 itibarıyla ülkenin Avrupa Birliği tam üyesi olması, Romanya yı Avrupa nın cazip ülkelerinden biri haline getirmiştir. Ülke ekonomisinin karşı karşıya olduğu çeşitli problemler bulunmaktadır. Ülkede kayıt dışı ekonomimin büyük olması, vergi sistemine düşük oranda katkı sağlayabilen kırsal nüfusun yüksek olması, vergilerin düzenli olarak toplanamaması gibi sorunlardan dolayı vergi gelirleri yeterli düzeye ulaşamamaktadır. Bu nedenle eğitim, sağlık, refah, altyapı ve güvenlik harcamaları yeterli düzeyde gerçekleştirilememektedir. Romanya Doğu Avrupa ülkeleri arasında en düşük kişi başı gelire, çevre standartları açısından en düşük seviyeye, en yüksek ödenmemiş vergi borçlarına ve en düşük eğitim harcamasına sahiptir. Ülkenin Euro Bölgesi ile kurmuş olduğu sıkı ticari ve mali bağlar, ekonomisini bu bölgedeki gelişmelere karşı riskli hale getirmektedir. Romanya'nın AB fonlarından faydalanma miktarının önümüzdeki dönemde diğer yıllara göre daha fazla olması beklenmektedir. Bu durumun da ülke ekonomisinde olumlu bir etki yaratacağı tahmin edilmektedir yılları için Romanya'nın kullanabileceği fon miktarı 22 milyar düzeyindedir. Ayrıca tarım sektörü için fon miktarı ise 17,5 milyar 'dur yılında %4,7 olan tüketici fiyatlarındaki yıllık ortalama enflasyon oranının 2019 yılında %3,1 olacağı tahmin edilmektedir yılında sabit fiyatlara göre %7 oranında büyüyen GSYH nin, 2018 yılında %5,1 oranında büyüme ve 2019 yılında ise %3,5 oranında artarak 265,3 milyar $ olması beklenmektedir.

3 Romanya ihracatının %70 inden fazlasını AB ne gerçekleştirmektedir. Banka varlıklarının yaklaşık % 82 si AB ülkelerinde yerleşik bankalara aittir. AB nde yaşanan kriz Rumen ekonomisini etkilemeye devam etmekte, yabancı firmaların Romanya da yatırım gerçekleştirme konusunda çekimser kalmaktadırlar. Ülkenin döneminde ise ortalama büyüme oranının % 3,4 civarında olması öngörülmektedir. Temel Ekonomik Göstergeler 2016a 2017a 2018b 2019b 2020b 2021b 2022b 2023b GSYİH (Cari Fiyatlar -milyar $) 187,81 211,32 245,59 265,27 286,11 306,55 328,28 350,58 GSYİH Büyüme (Sabit Fiyatlar -%) 4,82 7 5,1 3,5 3,1 3,1 3,1 3,1 Kişi Başına Düşen GSYİH (Cari Fiyatlar - $) Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) -1,56 1,34 4,65 3,07 3,09 3,1 3,1 3,1 Nüfus (milyon) 19,76 19,64 19,53 19,41 19,3 19,18 19,05 18,93 Cari İşlemler Dengesi (milyar $) -3,88-7,3-9,19-9,81-10,29-11,18-11,56-12,39 Kaynak: IMF, Nisan 2018, a Gerçekleşen, b Tahmin Sanayi ve imalat sektörü metalurji, ağır sanayi ve kimya sanayiindeki tesislerin eskimesi ve teknolojik açıdan demode olması yüzünden sıkıntıya düşmüştür. Komünizm döneminde imalat sanayi tesislerini bir araya toplama uygulaması devrim sonrası dönemde ülkeyi yaşlı ve hantal sanayi tesisleriyle başbaşa bırakmıştır. Verimsiz fabrikaların kapatılması ve diğerlerinin modernleştirme çalışmaları ilk başlarda sektörü zayıflatmış, fakat bu önlemler yılları arasında endüstrideki % 25 artışla meyvesini vermiştir. Ülkeye giren yabancı yatırımları artırması, geniş ölçüde modernleştirmeyi mümkün kılmıştır. Başlıca sanayi ürünleri tekstil, ayakkabı, lastik, çimento, ham çelik, hane halkı tüketim maddeleri, binek arabaları, traktörler, şarap ve biradan oluşmuştur. En hızlı gelişen sanayi kolları otomobil üretimi ve eczacılık ürünleri üretimi olmuş ve her ikisi de doğrudan yabancı yatırımlarla önemli ölçüde desteklenmiştir. Son yıllarda ayakkabı ve tekstil gibi bazı ihraç ürünleri gelişmiş ülkelerle rekabetten zarar görmüştür. GSYİH nın Sektörlere Göre Dağılımı 2017 (%) Tarım 4,7 Sanayi 34,9 Hizmetler 62,2 Kaynak: EIU

4 Otomotiv Endüstrisi Romanya da her 1000 kişiye düşen motorlu araç sayısı 2016 yılı itibariyle 299 dur. Ülkenin motorlu araçlar parkı 6 milyon adedin üzerindedir. Ancak Orta Avrupa Ülkeleri ile karşılaştırıldığında Romanya da kişi başına düşen araç sayısının düşük olduğu gözükmektedir yılında 400 bin adedin üzerine çıkan Romanya motorlu araç üretimi daha sonraki yıllarda düşüş göstermiş ve en son 2017 yılında adet olarak gerçekleşmiştir. Ülkede tamamı binek otomobil olmak üzere Dacia ve Ford un üretimi bulunmaktadır. Ülkede Dacia nın Duster, Logan ve Sandero modelleri, Ford un B-Max modeli üretilmektedir. Dacia nın üretim adedi bin adet aralığında, Ford un üretim adedi 40 bin adet civarındadır. Romanya motorlu araçlar pazarı ise son yıllarda hızla büyümektedir ve kısa süre içerisinde adetlerden 2017 yılında adede yükselmiştir. Ülkede binek otomobiller pazarında sırasıyla Dacia, Skoda, VW, Renault, Ford ve Opel hafif ticari araçlar pazarında Dacia, Ford, Mercedes-Benz, Fiat, Iveco ve Renault kamyon pazarında ise Mercedes-Benz, Volvo, DAF, MAN, Iveco ve Scania pay sahibi firmalardır. Romanya Otomotiv Sektörü (Adet) Üretim Pazar Kaynak: OICA Romanya da yatırımı bulunan başlıca yan sanayi firmaları ise; Bosch, Continental, Daimler, Eberspächer, Faurecia, Magna, Michelin, Pirelli, Takata, TRW, Valeo.

5 İHRACAT-İTHALAT Romanya nın otomotiv ihracatı 2017 yılında 11,5 milyar USD ye kadar yükselmiştir. Ülkenin başlıca ihracat pazarları Almanya, Fransa, İtalya, Birleşik Krallık, İspanya ve Polonya dır. Ülkenin yan sanayi ürünleri ihracatı 7,4 milyar USD, binek otomobiller ihracatı 3,4 milyar USD dir. Romanya nın otomotiv ürünleri ithalatı 2017 yılında 7,8 milyar USD ye ulaşmış durumdadır. Ülkenin otomotiv ithalatında binek otomobiller 2,2 milyar USD, yan sanayi ürünleri 3,3 milyar USD, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 483 milyon USD, traktörler 600 milyon USD ile pay almaktadır. Ülkenin ithalatında öne çıkan ülkeler ise sırasıyla Almanya, Fransa, İtalya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Türkiye dir. Romanya nın Otomotiv İthalatı Milyar USD ,2 7,1 7, ,8 3,0 3,2 Kaynak: Trademap Romanya otomotiv endüstrisinde en fazla ihracat yaptığımız ülkeler arasında yer almaktadır. Romanya ya yönelik otomotiv ihracatımız 2017 yılında 700 milyon USD ye yaklaşmıştır ve Romanya en fazla ihracat yapılan 11. Ülke konumunda yer almıştır. Romanya ya yönelik otomotiv ihracatımızda yan sanayinin büyük ağırlığı bulunmaktadır. Romanya ya yönelik 2017 yılında 514 milyon USD lik yan sanayi ihracatı, 95 milyon USD lik binek otomobiller ihracatı, 50 milyon USD lik eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ihracatı ve 28 milyon USD lik otobüs-midibüs-minibüs ihracatı gerçekleştirilmiştir. Türkiye-Romanya Otomotiv İhracatı (Milyon USD) * Kaynak: TİM *Ocak-Kasım

6 Romanya yönelik otomotiv ihracatımız 2018 Ocak-Kasım döneminde %30 artarak 823 milyon USD olarak gerçekleşmiştir. Romanya bu dönemde de otomotiv sektöründe en fazla ihracat yaptığımız 11. Ülke konumunda yer almaktadır. Bu dönemde Romanya ya yönelik otomotiv ihracatımızın 562 milyon USD si yan sanayi, 123 milyon USD si binek otomobiller, 59 milyon USD si eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, 61 milyon USD si otobüs-minibüs-midibüs ve 11 milyon USD si özel amaçlı motorlu taşıtlar ürün gruplarından oluşmuştur. Yılın tamamında bu ülkeye yönelik otomotiv ihracatımızın 900 milyon USD yi aşması beklenmektedir. Romanya özellikle yan sanayinde çok önemli bir pazarımız konumundadır. Romanya'nın, AB'nin Tekli Pazarına girişi, ucuz ve iyi eğitimli işgücü ve fiziksel altyapısına yapılan istikrarlı yatırımlar nedeni ile uzun vadeli, iyi büyüme potansiyeli bulunmaktadır. Sonuç olarak, büyüme bu on yıllık dönemin geri kalan bölümünde yaklaşık %4'ü bulacaktır. Ancak, ülke, zayıf kuruluşlar, bürokratik verimsizlikler, zayıf bir karayolu sistemi ve işgücündeki şiddetli azalma dahil olmak üzere halen önemli, uzun vadeli dar boğazlarla karşı karşıyadır. Romanya, ayrıca AB, Rusya ve Orta Doğu'dan kaynaklanan, ülkenin büyüme gidişatını olumsuz yönde etkileyebilecek çok çeşitli harici politik risklere de maruz kalmaktadır. Yatırımcılar, öncelikle Romanya'ya ucuz işgücü ve AB'nin tekli pazarına limitsiz erişim nedeni ile ihracata yönelik üretim ve hizmet merkezi olarak ilgi göstermektedirler. Bu arada, ihracatçılar için en iyi piyasa olanakları, bu yabancıların egemenliği altında bulunan ihracat sektörü için hammaddeleri ve bileşenleri sağlamakta yatacaktır. Ülkede gerek Renault ve gerekse Ford büyük bir üretim varlığını sürdürmektedirler ve hükümet son aylarda, adı verilmeyen, üçüncü bir araba üreticisi ile potansiyel yatırım hakkında anlaşmaya varmıştır. Ancak, Romanya'nın hükümet açısından gelir toplama bakımından daha da kötüleştirilmeye devam eden şeffaflık ve proje uygulama konusundaki geçmiş performansı 2020 yılına kadar ekonomi üzerinde geçmek bilmeyen engeller oluşturmaya devam edecektir. Otomotiv parçalarının üretimi Romanya'da, devam eden yabancı yatırımlar, eğitimli ve üretken işgücü ve endüstriyel üretim, metal işleme ve döküm konularındaki uzun soluklu geleneğinden fayda sağlayan dinamik bir sektördür. Halihazırdaki işgücü ve hizmetlerin maliyetlerinin nispeten rekabet avantajları gelecekte aşamalı olarak gittikçe küçülecektir, böylelikle yeni yatırımlar ve kapasite gelişmeleri yüksek katma değerli küresel teknolojilere sahip rekabetçi yeni ürünleri hedefleyecektir. Romanya otomotiv parçaları endüstrisinin evrimi açık bir şekilde uluslararası araba endüstrisinin trendlerinden etkilenmektedir.

7 Genel olarak, Romanya için Türk şirketleri, tarım, makine, süt ürünleri (peynir, süt, yoğurt), otomotiv endüstrisi için yedek parçalar ile ilgilenmektedirler. Ayrıca, Köstence İstanbul rotasındaki nakliye ve ulaşım iki ülke arasında önemli bir ticaret oluşturmaktadır. Türk sermayesi, Kobiler sektörünün Türkiye'de ana faaliyet alanlarını temsil etmesi nedeni ile ağırlıklı olarak Kobilerle işbirliği yapmaya ilgi duymaktadır. İki ülkenin coğrafi pozisyonu (neredeyse komşu) iki ülke arasında yüksek oranlı ticari alışveriş için büyük bir avantaj sağlamaktadır. Romanya'ya yatırım yapmanın avantajları ve iki ülkenin birbirlerine destek olabilecek güçlü noktaları vardır. YASAL UYARI: Bu rapor Birliğimiz uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Birliğimiz hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Birliğimizin yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.

8 Türkiye nin Romanya ya yönelik mal grubu bazında otomotiv ihracatı USD Grup 3 Ülke 2016 Ocak - Aralı 2017 Ocak - Aralı Değişim FOBD% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV YAN SANAYİİ ROMANYA ,13% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ BİNEK OTOMOBİLLER ROMANYA ,55% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ EŞYA TAŞIMAYA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR ROMANYA ,53% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ OTOBÜS.MİNİBÜS.MİDİBÜS ROMANYA ,94% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ ÖZEL AMAÇLI MOTORLU TAŞITLAR ROMANYA ,04% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ ÇEKİCİLER ROMANYA ,81% OTOMOTİV SANAYİ DİĞER TAŞIT ARAÇLARI İKİ TEKERLEKLİ TAŞITLAR (BİSİKLET.MOPET. MOTOSİKLET) ROMANYA ,76% OTOMOTİV SANAYİ MİNERAL YAKITLAR.MİNERAL YAĞLAR VE ÜRÜNL ROMANYA ,73% Grup 3 Ülke 2017 Ocak - Kasım 2018 Ocak - Kasım Değişim FOBD% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV YAN SANAYİİ ROMANYA ,93% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ BİNEK OTOMOBİLLER ROMANYA ,16% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ EŞYA TAŞIMAYA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR ROMANYA ,51% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ OTOBÜS.MİNİBÜS.MİDİBÜS ROMANYA ,15% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ ÖZEL AMAÇLI MOTORLU TAŞITLAR ROMANYA ,26% OTOMOTİV SANAYİ OTOMOTİV ANA SANAYİİ ÇEKİCİLER ROMANYA ,10% OTOMOTİV SANAYİ DİĞER TAŞIT ARAÇLARI İKİ TEKERLEKLİ TAŞITLAR (BİSİKLET.MOPET. MOTOSİKLET) ROMANYA ,59% OTOMOTİV SANAYİ MİNERAL YAKITLAR.MİNERAL YAĞLAR VE ÜRÜNL ROMANYA ,98%

9 Ülkemizin Romanya ya İhracat Potansiyeli 1 Sektör GTİP Potansiyel Ürün ÜlkeninTürkiye'ninTürkiye'nin Dünya Toplam Ülkeye İthalatı İhracatı (milyon (milyon dolar) dolar) Toplam İhracatı 2017 (milyon dolar) İthalatında Ülkenin Payı 2017 (%) Türkiye'nin Ülkeye İhracatındaki Değişim (%) Ülkenin Toplam İthalatındaki Değişim (%) Ülkenin İthalatında İlk 5 Ülke ve Pazar Payları 2017 (%) Ülkenin İthalatta Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranları (% ortalama) Otomotiv Ana ve 4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 412,4 19, ,2 2 20,8 10,9 Macaristan (%18,3) Çin (%10,8) Polonya (%10,7) Almanya (%9,7) Çek Cum. (%6,5) Türkiye (%5) Macaristan (%0) Çin (%4,4) Polonya (%0) Çek Cum. (%0) Otomotiv Ana ve 8409 Sadece veya esas itibariyle veya pozisyonlarındaki motorların aksam ve parçaları 525,6 8, , Almanya (%29,7) Fransa (%21,5) Türkiye (%9,5) Hollanda (%5,7) İngiltere (%4,5) Fransa (%0) Hollanda (%0) İngiltere (%0) 1 T.C. Ticaret Bakanlığı Ülke Masaları Bölümünden alınmıştır.

10 Otomotiv Ana ve 8483 Transmisyon milleri, kranklar; yatak kovanları ve mil yatakları; dişliler ve sistemleri; vidalar; dişli kutuları volan vb. 373,9 10,8 366, ,2 15,7 Almanya (%27,8) Fransa (%25,5) İspanya (%6,7) Çin (%6,3) İtalya (%4,7) Türkiye (%2,9) Fransa (%0) İspanya (%0) Çin (%2) İtalya (%0) Otomotiv Ana ve Otomotiv Ana ve 8701 Traktörler 609,6 5,42 762,6 0 17,1-14, Otomobiller 2.227,8 95, ,9 0 36,6 18,5 Almanya (%25,9) Hollanda (%14,8) Hollanda (%0) Macaristan Macaristan (%0) (%11,1) Bulgaristan (%0) Bulgaristan (%6,9) Fransa (%0) Fransa (%6,6) Türkiye (%0,9) Almanya (%33,4) Çek Cum. (%11,5) Çek Cum. (%0) İspanya (%8,9) İspanya (%0) Avusturya (%7,8) Avusturya (%0) Macaristan (%7,5) Macaristan (%0) Türkiye (%5,5) Otomotiv Ana ve 8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 483,7 49, ,1 0 34,2-10,5 Almanya (%26,8) İtalya (%16,1) Türkiye (%11,8) Fransa (%10,2) Fas (%6,2) İtalya (%0) Fransa (%0) Fas (%0)

11 Otomotiv Ana ve 8708 Karayolu taşıtları için aksam ve parçalar 3.328,6 176, ,9 2 8,8 11 Almanya (%31,3) Fransa (%13,6) Polonya (%8,1) İtalya (%6,4) Türkiye (%5,5) Fransa (%0) Polonya (%0) İtalya (%0)