TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİNDE YAPISAL DEĞİŞİKLİKLER

Transkript

1 HALİL ALIŞ Genel Müdür V.

2 TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİNDE YAPISAL DEĞİŞİKLİKLER TEDAŞ Dağıtım TEDAŞ Dağıtım TEK TEİAŞ İletim TEAŞ Üretim İletim ve Ticaret TETAŞ EÜAŞ Ticaret 2 Üretim

3 TEİAŞ Tarihinde TEAŞ (Türkiye Elektrik Üretim İletim A.Ş.) Elektrik Üretim,İletim ve Ticaret işlerini yürütmek üzere üç ayrı Genel Müdürlüğe ayrılmıştır. TEİAŞ bu Genel Müdürlüklerden Elektrik İletim işlerinden sorumlu Genel Müdürlük olarak kurulmuş bir kamu kuruluşudur. 3

4 AMAÇ VE GÖREVLERİ Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) 2001/2026 sayılı Kararname'nin eki Bakanlar Kurulu kararı ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu çerçevesinde elektrik iletiminin planlanması, tesisi ve işletilmesi amacıyla faaliyette bulunmak üzere kurulmuştur. 4

5 ÜRETİM SİSTEMİ İLETİM SİSTEMİ DAĞITIM SİSTEMİ EÜAŞ- VE BAĞLI ORTAKLIKLARI Yİ,YİD,İHD ve MOBİL SANTRALLARI OTOP. VE OTOP. GRUPLARI SERBEST ÜRETİM ŞİRK TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş TEİAŞ DAĞITIM ŞİRKETİ (20 BÖLGE) KAYSERİ VE CİVARI ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. TİCARET - TETAŞ - TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. - ÖZEL SEKTÖR TOPTAN SATIŞ ŞİRKETLERİ - PERAKENDE SATIŞ ŞİRKETLERİ TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ TEİAŞ TARAFINDAN İŞLETİLMEKTEDİR (SİSTEM VE PİYASA İŞLETMECİSİ) 5

6 TEİAŞ ın GÖREV VE SORUMLULUKLARI İletim Lisansı sahibi Türkiye elektrik iletim sisteminin mülkiyet sahibi ve işletmecisi, Yeni iletim tesislerinin planlanması, kurulması ve işletilmesi, mevcut tesislerin bakımı, Düzenleyici kurumun onayına tabi iletim bağlant lantı ve sistem kullanım m tarifelerin hazırlanmas rlanması, Şebeke YönetmeliY netmeliğinin inin hazırlanmas rlanması, revize edilmesi veşebeke ebeke YönetmeliY netmeliğine ine uyumun izlenmesi, İlgili anlaşmalar çerçevesindeevesinde yan hizmetlerin satın alınmas nması ve bu hizmetlerin verilmesi, Gerçek ek zamanlı sistem güvenilirliğinin inin izlenmesi. 6

7 TEİAŞ ın GÖREV VE SORUMLULUKLARI Yük Tevzi ve frekans kontrolünün gerçekle ekleştirilmesi, Uluslar arası enterkonneksiyon faaliyetlerinin gerçekle ekleştirilmesi, İletim Lisansı veşebeke ebeke YönetmeliY netmeliği hükümleri uyarınca nca, ayırım gözetmeksizin kullanıcılar ların iletim sistemine bağlant lantılarınınlarının sağlanmas lanması, Düzenleyici kurumun onayına ve piyasadaki gelişmelere bağlı olarak yeni ticaret yöntemleri y içini in gerekli altyapının oluşturulmas turulması ve ilgili uygulamaları gerçekle ekleştirilmesi, Dağı ğıtım Şirketlerinin talep tahminlerine dayanan bir üretim kapasite projeksiyonun hazırlanmas rlanması ve Düzenleyici Kurumun onayına sunulması. 7

8 TEİAŞ ın GÖREV VE SORUMLULUKLARI Arz Güvenliği ve Kalitesi ne ilişkin YönetmeliY netmeliğin in hazırlanmas rlanması ve iletim sisteminin bu yönetmelik y standartlarına na uygun bir şekilde planlanması ve geliştirilmesi, Test süreçlerinin ve tüm piyasa katılımc mcılarının Şebeke YönetmeliY netmeliğineine uymalarını temin etmek üzere tümt faaliyetlerinin izlenmesinde kullanılacak lacak mekanizmaların n hazırlanmas rlanması, Düzenleyici Kuruma sunulmak üzere 10 yıllık Bağlant lantı Fırsatları Bildirimi raporunun hazırlanmas rlanması, Dengeleme ve Uzlaştırma Mekanizmasının yürütülmesi. 8

9 İLETİM TESİSLERİNİN İŞLETME, BAKIM VE TESİSİ İletim Hatları ve Trafo Merkezlerinin işletme, bakım ve tesisi Merkez teşkilatı ile birlikte 19 adet İletim Tesis ve İşletme Grup Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir 9

10 Cumhuriyetimizin kurulduğu 1923 yılında kurulu güç 33 MW dır yılında ise bu miktar yaklaşık 1173 kat artarak MW a ulaşmıştır Kurulu Güç (MW)

11 ÜRETİM NÜFUS(x100) TÜKETİM(GWh) NÜFUS(x100) TÜKETİM(GWh) yılında 45 milyon kwh olan elektrik üretimi 2005 yılında yaklaşık 3600 kat artarak 160 milyar kwh e ulaşmıştır. 11

12 Üretim ve Talep (2005 sonu) Kurulu Güç 38,844 MW Hidrolik MW (% 33.3) Termik MW (% 66.7 ) Toplam Üretim TWh Hidrolik 39.7 TWh (%30.8) Termik TWh (%69.2 ) İthalat İhracat Tüketim Artış % 7.2 Puant Güç 0.6 TWh 1.8 TWh TWh 25,174 MW 12

13 Üretim ve Talep (2006 EKİM) Kurulu Güç 39,372 MW Hidrolik MW (% 33.6) Termik MW (% 66.4 ) Toplam Üretim TWh Hidrolik 37,1 TWh (% 25.7) Thermal 107,1 TWh (% 74,3 ) İthalat İhracat 0.46 TWh 1.75 TWh Tüketim 142,8 TWh Puant Güç 24,409 MW 13

14 TEİAŞ YATIRIMLARI 2005 YILI 332 milyon YTL Proje Proje Bedeli 2005 Yılı Yatırım Ödeneği Proje Grupları Adedi Dış Toplam Kredi Özkaynak Toplam 380 kv'luk İLETİM TESİSLERİ , ,318 79,840 7, , kv'luk İLETİM TESİSLERİ , ,662 36,010 3, ,611 TOPLAM : ,370 1,388, ,850 11, ,665 ETÜDLER İŞLETMELER GRUBU , ,240 MAKİNA VE TECHİZAT 12 78, ,175 18,700 1,630 30,675 TAŞITLAR GENEL TOPLAM : ,270 1,632, ,550 12, ,000 (xbin YTL) 14

15 TEİAŞ YATIRIMLARI (2006 REVİZE) x1000 YTL Proje Grupları Proje Proje Bedeli 2005 Yılı Son. Kad. Harcama 2006 Yılı REVİZE Yatırımı Adedi Dış Toplam Kredi Özkaynak Toplam Kredi Özkaynak Toplam 380 kv'luk İLETİM TESİSLERİ , , ,850 13, ,475 84,590 8, , kv'luk İLETİM TESİSLERİ , ,080 21,060 2, ,010 34,400 3, ,697 TOPLAM : ,263 1,479, ,910 15, , ,990 11, ,635 ETÜDLER İŞLETMELER GRUBU MAKİNA VE TECHİZAT TAŞITLAR GENEL TOPLAM : 4 0 2, , , , , ,450 6, ,350 19,050 1,715 24, ,983 1,666, ,080 16, , ,040 13, ,000 15

16 TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM SİSTEMİ (2005 SONU) 400 kv 51 ADET İSTASYON (24240 MVA) 154 kv 445 ADET İSTASYON (46979 MVA) 66 kv 16 ADET İSTASYON (678 MVA) MÜŞTERİYE HİTAP EDEN KURULU GÜÇ: MVA 512 ADET İSTASYON (71897 MVA) 400 kv HAVAİ HAT km 154 kv HAVAİ HAT km 220 kv HAVAİ HAT 84,5 km 66 kv HAVAİ HAT 719 km KABLO 123,8 km HAVAİ HAT 45810,5 km

17 TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİNİN İŞLETİLMESİ Türkiye Elektrik Sisteminin kontrol ve kumandası, Ankara-Gölbaşı nda bulunan Milli Yük Tevzi Merkezi ile İstanbul, Ankara, İzmir, Adapazarı, Samsun, Keban, Adana ve Erzurum Bölgesel Yük Tevzi Merkezleri tarafından yürütülmektedir. 17

18 TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİNİN İŞLETİLMESİ (ARZ GÜVENİLİRLİĞİ VE KALİTESİ YÖNETMELİĞİ ÇERÇEVESİNDE) 1. Arẕ- Arz Talep Dengesi 2. Frekans 3. Gerilim Sistemin nominal frekansı Hertz (Hz) aralığında kontrol edilmektedir. Normal sistem işletmesi ve otomatik üretim kontrolü için hedef sistem frekansı Hz arasındadır (UCTE). 400 kv iletim sistemi; kv aralığında 154 kv iletim sistemi; kv aralığında 66 kv ve altındaki iletim sistemi için gerilim değişimi ± %10 dur 4. Kısıtlılık k Durumu N-1 1 kısıtlk tlılık k durumu N-2 2 kısıtlk tlılık k durumu 18

19 ULUSLARARASI ENTERKONNEKSİYONLAR HABİ BA PLER HAMİ G.O. ESTABA İKİ TE DAVUTPAŞA Kİ T A LLİ Z. Y. FIM.EREĞLİSİ K LI BOTAŞ AM T ÖÜM P BA E YRAN PI RLI P İYE E YUNANİST AN KARADENİZ ALTI NKA YA BEY KOZ PAŞ AKÖ ER OSMANCAEĞ ÇANKIRI TEP Y ADA- Lİ EÖR ADA GEB ÇAYIRHAN KAYABAŞI Bİ EN PAZ ZE SİNCAN BA G B ARI G LIK A U TUNÇBİLEK GÖKÇEKAYA R ÖL ESİ R S S TEMELLİ BA SEYİTÖMER KAYSERİ O A ŞI M A MANİSAA AFYON Lİ A İZMİR Ğ IŞIKLAR A DENİZLİ KONYA YEŞİLHİSAR GERMENCİK ÇARŞAMBA H.UĞURLU ELBİSTAN KANGAL TİRE BOL U KEBAN İYİDERE H O P A ÖZLÜCE ERZURUM KARAKAYA DİYARBAKIR BATMAN ATATÜRK B A T U M BO RÇ DE KA RİN ER KARS GÜRCİSTA N GUM RI ERMENİSTA N I AĞRIĞ BABEK HORASAN D D.BEYAZIT I R BAZARGAN İRAN KHOY Türkiye'deki TM Babaeski Hamitabat Hopa Komşu Ülkedeki TM Maritsa East (Bulgaristan) Maritsa East (Bulgaristan) Batum (Gürcistan) kv Kapas ite (MVA) YEN İKÖ YATAĞAN Y KEMERKÖY AKDENİZ SEYDİŞEHİR VARSAK OYMAPINAR ANDIRIN ADANA ERZİN İSKENDERUN G.ANTEP BİRECİK HALEP SURİYE Ş.URFA KIZILTEPE PS3 ZAKHO HAKKARİ KESEK IRAK TEİAŞ-APK 2005 TS (PLANLANAN) TS (MEVCUT) HES (PLANLANAN) HES (MEVCUT) EİH(MEVCUT) EİH (PLANLANAN) 220 kv TL EİH 154 kv TL EİH Kars Silopi Iğdır Leninakan (Ermenistan) Zakho (Irak) Babek (Nahçivan) Yunanistan hariç tüm komşularımızla elektrik bağlantı hatları tesis edilmiştir. Yunanistan ile 1500 MVA taşıma kapasitesine sahip 400 kv luk iletim hattının yapım sözleşmesi tarihinde imzalanmış olup 2006 yılında tamamlanması öngörülmektedir. Doğubeyz ubeyzıt Başkale Birecik Bazargan (İran) Khoy (İran) Halep (Suriye)

20 UCTE UCTE-1 BATI VE ORTA AVRUPA DAKİ 18 AVRUPA ÜLKESİ Portekiz, İspanya, Fransa, Belçika, Lüksemburg, Hollanda, İsviçre, Danimarka, Almanya, İtalya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Slovenya, Polonya, Slovakya, Macaristan, Hırvatistan, Bosna-Hersek (bir bölümü) Kurulu Güç : MW Puant Güç Talebi : MW Yıllık Enerji Talebi :2100 Milyar kwh UCTE-2 Bosna Hersek, Sırbistan-Karadağ, Makedonya, Yunanistan, Bulgaristan ve Romanya Kurulu Güç : MW Puant Güç Talebi : MW Yıllık Enerji Talebi :190 Milyar kwh UCTE-1 1 ve UCTE-2 2 Sistemleri 10 Ekim 2004 tarihinde birleşmiştir. 20

21 UCTE 21

22 TÜRKİYE NİN UCTE SÜRECİ 2000 yılında Yunanistan ın UCTE prosedürü çerçevesinde Türkiye sisteminin UCTE ye bağlantısını istemesi ve Türkiye nin üyeliğe başvurusu ile başlamıştır. Avrupa Birliği Türkiye nin UCTE sistemine bağlanma çalışmaları kapsamında hibe olarak 1.5 milyon Euro vermiştir. Temin edilen bu finansman ile ülkeler arası toplam transfer kapasitesinin belirlenmesi, stabilite analizlerini içeren teknik çalışmalar ile Türkiye Elektrik Sisteminin gözlenmesi için gerekli cihazların temin ve tesisi sağlanacaktır. 22

23 YAPILMAKTA OLAN ÇALIŞMALAR Teknik analizler Enterkonnekte Sistem stabilite analizleri Raporlar Frekans Kontrolü (Eylül 2002 den itibaren aylık) Üretim-Tüketim Dengesi (hazırlandı) Gerilim ve Reaktif Güç Kontrolü (hazırlanıyor) Savunma ve Oturan Sistem Toparlaması (hazırlanıyor) Ünitelerde frekans testleri Santralların frekans testleri başladı 23

24 TÜRKİYENİN AVRUPA ELEKTRİK SİSTEMİNE BAĞLANTISI Sözleşme imzalanma tarihi: 28.Eylül.2005 Süre: 14 ay 2+2 ay uzatılabilir Türkiye için Katılım Öncesi Mali yardım Programı (2003 yılı programı olarak) İdari süreç Başlangıç tarihi: 20 Ekim 2005 Ara rapor sonuçlandırılıp sunulacaktır 24

25 YEDİ ÜLKE ENTERKONNEKSİYONU PROJESİ Mısır Irak Ürdün Lübnan Suriye Türkiye Libya 25

26

27 TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ FİZİKSEL DURUMU ÜRETİM SİSTEMİ İLETİM SİSTEMİ DAĞITIM SİSTEMİ 15/ kv 154 veya 400 kv İletim Hattı Oto Tr. Güç Tr. Şehir Beslemesi Şehir Beslemesi 33/0.4 kv Dağıtım Transformatörü Hidrolik Santral 33 kv Sanayi Tesisi Sanayi Tesisi Termik Santral 400/154/33 kv Transformatör Merkezi Köy Beslemesi Köy Beslemesi MW MW Kurulu Güç Kurulu Güç Adet Adet Transformatör Transformatör Merkezi Merkezi km İletim Hattı km İletim Hattı Adet Dağıtım Transformatörü km Dağıtım Hattı

28 ELEKTRİK PİYASASI TEİAŞ TARAFINDAN HAZIRLANAN YÖNETMELİKLER VE TEBLİĞLER: Şebeke Yönetmeliği Arz Güvenliği ve Kalitesine İlişkin Yönetmelik Piyasa Mali Uzlaştırma Tebliği Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği İletim Tarifesi Metodolojisi Bağlantı ve Sistem Kullanım Anlaşmaları Zorunlu Yan Hizmet Anlaşmaları İletim Kontrol Anlaşması NOT: İletim sistemine bağlı/ bağlanacak tüm kullanıcılarla sistem bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları yapılmaktadır. TEİAŞ ın tüm giderleri bu anlaşmalardan elde edilen Sistem Kullanım gelirlerinden oluşmaktadır.

29 TÜRKİYE DEKİ YENİ ELEKTRİK SEKTÖRÜNÜN MEVZUAT YAPISI Elektrik Piyasası Kanunu No İletim Lisansı Bağlantı İmkanları Bildirimi İletim Ücretleri Bildirimi Bağlantı Anlaşmaları Tamamlayıcı Anlaşmalar Üretim Lisansları Satış Lisansları Dengeleme- Uzlaştırma Yönetmeliği Şebeke Yönetmeliği

30 ELEKTRİK SİSTEMİNİN YAPISI ÜRETİM DAĞITIM EÜAŞ SERBEST ÜRETİM OTOPRODÜKTÖR İLETİM TEDAŞ ÖZEL DAĞITIM SATIŞ TETAŞ ÖZEL TOPTAN SATIŞ TEDAŞ ÖZEL PERAKENDE SATIŞ

31 TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASA YAPISI

32 TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ ŞEMATİK GÖSTERİMİ ÜRETİM SİSTEMİ İLETİM SİSTEMİ DAĞITIM SİSTEMİ 15/ kv 154 veya 400 kv İletim Hattı Oto Tr. Güç Tr. Şehir Beslemesi Şehir Beslemesi 33/0.4 kv Dağıtım Transformatörü Hidrolik Santral 33 kv Sanayi Tesisi Sanayi Tesisi Termik Santral 400/154/33 kv Transformatör Merkezi Köy Beslemesi Köy Beslemesi MW Kurulu Güç Adet Transformatör Merkezi km İletim Hattı Adet Dağıtım Transformatörü km Dağıtım Hattı

33 TEİAŞ VE YENİ PİYASA YAPISI TEİAŞ TARAFINDAN HAZIRLANAN YÖNETMELİKLER VE TEBLİĞLER: Şebeke Yönetmeliği Arz Güvenliği ve Kalitesine İlişkin Yönetmelik Piyasa Mali Uzlaştırma Tebliği Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği İletim Tarifesi Metodolojisi Bağlantı ve Sistem Kullanım Anlaşmaları Zorunlu Yan Hizmet Anlaşmaları İletim Kontrol Anlaşması NOT: İletim sistemine bağlı/ bağlanacak tüm kullanıcılarla sistem bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları yapılmaktadır. TEİAŞ ın tüm giderleri bu anlaşmalardan oluşan Sistem Kullanım gelirlerinden oluşmaktadır.

34 DUY ile birlikte; DUY un TEMEL ÖZELLİKLERİ Bir Dengeleme Sistemi tesis edilmekte, Dengeleme talimatlarının mali sonuçlarının uzlaştırılmasına ilişkin kurallar belirlenmekte ve Dengesizliklerin uzlaştırılmasına yönelik kurallarda önemli değişiklikler tanımlanmaktadır.

35 DUY un TEMEL ÖZELLİKLERİ Dengeleme: Elektrik enerjisi arz ve talebini gerçek zamanlı olarak dengede tutmak amacıyla, sistem isletmecisi tarafından yürütülen; a) Yük alma tekliflerinin değerlendirilerek kabul edilmesi suretiyle, dengeleme birimlerinin üretimlerinin artırılması, b) Yük atma tekliflerinin değerlendirilerek kabul edilmesi suretiyle, dengeleme birimlerinin üretimlerinin azaltılması, c) İlgili mevzuat hükümleri ve zorunlu ve/veya ticari yan hizmetler anlaşmaları çerçevesinde frekans kontrol ve talep kontrol hizmetinin temin edilmesi, faaliyetlerini ve bu faaliyetler için gerekli teknik ve idari islemleri içerir.

36 DUY un TEMEL ÖZELLİKLERİ Dengeleme sistemi katılımcıları, Bir sonraki gün için dengeleme birimlerinin üretim seviyesini gösteren Günlük Üretim Programı sunmakla, Her bir dengeleme birimi için teknik parametreler (emreamade kapasite, minimum kararlı üretim düzeyi, yüklenme yük düşme hızları vb.) sunmakla, Dengeleme biriminin üretimini arttırmak ya da azaltmak için yük alma yük atma teklifleri sunmakla, ve MYTM nin yük alma atma talimatlarına (yük almaatma teklif kabulleri) uymakla ve bunları kayıt altına almakla yükümlü olacaklardır.

37 DUY un TEMEL ÖZELLİKLERİ Dengeleme Talimatlarının Mali Sonuçlarının Uzlaştırılması: Dengeleme talimatları, saatlik fiyatlar üzerinden aylık olarak uzlastırılacaktır: Dengeleme amacıyla kabul edilen tüm yük alma / yük atma teklifleri için saatlik sistem marjinal fiyat ı ödenecektir. Dengeleme haricinde diger sistem isletim gereklerinin karsılanmasına yönelik olarak yük aldırılan dengeleme birimlerinin sisteme satıslarında ya da yük attırılan dengeleme birimlerinin sistemden alımlarında dengeleme birimlerinin teklif fiyatlar ı esas alınacaktır. Dengeleme birimlerinin, üretimlerini, kabul edilen yük almaatma teklifleri uyarınca düzenlememeleri durumunda teslim etmeme ücreti uygulanacaktır.

38 DUY un TEMEL ÖZELLİKLERİ Dengesizliklerin Uzlaştırılması: Piyasa katılımcılarının aktif elektrik enerjisi açık ya da fazlalar ı, sisteme verilen ve/veya sistemden çekilen aktif elektrik enerjisi miktarları, ikili anlaşma bildirimlerinde yer alan alış ve satış miktarları, ve kabul edilen yük alma-atma teklif miktarları, dikkate alınarak belirlenecektir. Bu miktarlar, saatlik sistem marjinal fiyatlarının ağırlıklı ortalaması alınarak belirlenen, uzlaştırma dönemi bazında, ortalama sistem maliyetini yansıtan tek bir Sistem Dengesizlik Fiyat ı üzerinden uzlaştırılacaktır.

39 DENGELEME SİSTEMİ YAPISI

40 DENGELEME BİRİMİ Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği ne göre; Bağımsız olarak yük alabilen, yük atabilen ve Bağımsız olarak ölçülebilen üretim tesislerinden ya da ünitelerden aşağıdakilerden her biri dengeleme birimidir: a) Toplam 100 MW ve üzerinde kurulu güce sahip bir üretim tesisi, b) 50 MW ve üzerinde kurulu güce sahip ünite, c) Bu maddenin (a) ve (b) bentlerinde tanımlanan limitlerin altında kurulu güce sahip olmakla birlikte, ilgili piyasa katılımcısı tarafından talep edilen ve talepleri MYTM tarafından uygun bulunan üretim tesisleri ve/veya üniteler.

41 DENGELEME BİRİMİ Aşağıdaki üretim tesisleri dengeleme birimi olma yükümlülüğünden muaf olup, ilgili piyasa katılımcısı tarafından talep edilmesi ve MYTM tarafından uygun bulunması halinde dengeleme birimi olabilirler: a) Kanal veya nehir tipi hidroelektrik üretim tesisleri, b) Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisleri, c) Güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri, d) Dalga enerjisine dayalı üretim tesisleri, e) Gel-git enerjisine dayalı üretim tesisleri, f) Kojenerasyon tesisleri, g) Akışkan yataklı teknolojiye dayalı üretim tesisleri.

42 DUY UYGULAMASI Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği; tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir tarihi itibarıyla sanal olarak uygulanmaya başlamıştır tarihli ve 831 sayılı Kurul Kararı uyarınca tarihi itibarıyla nakdi olarak uygulanmaya başlanmıştır.

43 PİYASA MALİ UZLAŞTIRMA MERKEZİ 1.Ağustos.2006 tarihi itibariyle Sistem kurulu gücünün yıllık tüketimin tamamı ikili anlaşmalar ve piyasa mali uzlaştırma merkezi aracılığıyla alınıpsatılmaktadır.