ÇİZİM TEKNİĞİ DERSİ. Çizim Malzeme ve Aletleri. Öğr.Gör.Hande ASLAN

Transkript

1 ÇİZİM TEKNİĞİ DERSİ Çizim Malzeme ve Aletleri Öğr.Gör.Hande ASLAN

2 ÇİZİM MALZEME VE ALETLERİ Çizim kağıtları Çizim kalemleri Mürekkepli çizim kalemleri Mürekkepler T cetveli ve masa paraleli Gönyeler Pergeller Daire şablonları Yazı şablonları Letraset Temizleme süngeri ve silgiler Eğri çizgi cetveli Ölçekli cetveller Çizim masaları

3 1. ÇİZİM KAĞITLARI Çizimler çok çeşitli kağıtlar üzerine yapılır. Bu kağıtlar gerek saydamlık gerekse renk ve kalınlık yönünden farklılıklar gösterirler.

4 1.1. Eskiz kağıtları (skeç kağıtları) Değişik ağırlıkta ve genişlikte, ince, oldukça beyaz kağıtlardır. Hafif sarı tonlarına da rastlanır. Serbest el ile yapılan tasarım geliştirme çalışmaları, vaziyet planları, hızlı skeç çizimlerinde kullanılır. Kolayca yırtılabilmesi ve çini mürekkebinin üzerinden kazınması mümkün olmadığından son projelerin çizilmesi için uygun değildir.

5 1.2.Aydinger kağıtları Üzerinde silme ve düzeltmelerin kolayca yapılabildiği kağıtlardır. Neme karşı hassastırlar. Kağıtların kalınlıkları ağırlıklarına bağlıdır. Ağırlıkları 1 m²sinin gram cinsinden miktarı olup, en çok kullanılanlar gr/m² olanlardır.

6 Eskiz ve aydınger kağıdının haricinde mat kağıtlar, kuşe kağıtlar, şeffaf filmlerden (asetat) de çizim çalışmalarında yararlanılmaktadır. Kuşe kağıtlar üzerinde mürekkep yayılmaz. Özellikle keçe kalem çalışmaları için tercih edilmektedir. Şeffaf filmler (asetat olarak da adlandırılır) mürekkepli teknik resim çalışmaları için uygundur. Karakalem çalışmaları için uygun olan çeşitleri de bulunmaktadır.

7 KAĞIT BOYUTLARI Ülkemizde teknik çizimde A serisi kağıtlar kullanılmaktadır. Kağıt ölçüleri aşağıdaki şekildedir.

8 2. ÇİZİM KALEMLERİ Uygun nitelik ve ölçüdeki kağıtların sağlanmasından sonra uygun kalemlerle çizimlere başlanabilir. Bu amaç için çeşitli çizim kalemleri mevcuttur. Çizim kalemleri yumuşak, kolay ve etkileyici çizgi verebilecek yapıda olmalıdır. Genellikle yumuşak uçlu kurşun kalem, keçe uçlu ispirtolu kalem ve skeç dolma kalemi kullanılır.

9 2.1.Kurşun kalemler Kurşun kalemler ile istenilen ton ve kalınlıkta çizgiler kolayca elde edilebilir. Yanlışları silmek ve değiştirmek çok basittir. Mürekkepli kalemlere göre daha az kalıcıdır. Zamanla rengi açılabilir. Kurşun kalemlerin bir kısmı yumuşaktır, kağıt üzerinde koyu yazar ve dağılır. Bir kısmı ise çok sert olup kağıdı sertçe çizer ve soluk yazar. Kurşun kalemler aralarındaki sertlik farkının kolayca anlaşılabilmesi için numaralandırılmıştır. B serisi kurşun kalemler yumuşaktır. B den 8B ye kadar yumuşaklık artar. H serisi kurşun kalemler sert uçludur. Sertlik derecesi H den 10H ye kadar aratarak devam eder. Sert ve yumuşak serilerin arasında HB, M, F harfleriyle işaretlenmiş orta sertlikte kalemler de vardır.

10 8B- 6B kalemler çok yumuşak olup, koyu siyah portre çizimleri için kullanılır. 5B- 3B kalemler serbest el çizim ve skeçler için tercih edilir. 2B- F kalemler eskiz çizim ve yazılar için kullanılır. H parşömen kağıdı üzerine yazı için idealdir. 2H orta sertliktedir. Dış hatların ve hassas çalışmaların çizimine uygun bir kalemdir.

11 Kurşun kalemlerin karbon ucuna Min denir. Karbon uç normal kurşun kalemlerde olduğu gibi ahşap muhafaza içinde veya serbest olarak özel bir kalem yani portmin içinde de bulunabilir. Portminler serbest el eskiz çalışmalarında kullanılırlar. Özel karbon yazı çubukları, yassı skeç kalemleri, marangoz kalemi de denilen geniş yassı uçlu kurşun kalemler, renkli kalemler, keçe uçlu ispirtolu kalemler, skeç dolma kelemleri de değişik amaçlar için kullanılmaktadır.

12 2.2.Mürekkepli kalemler Çizimlerin uzun ömürlü ve kopya alınabilen yapıda olması için çini mürekkebiyle mürekkeplenmesi gerekir. Mürekkepli çizimlerde trilin, grafos, rapido gibi kalemler ve kalemli uçlar kullanılır. Basitten gelişmişe doğru sıralandığında en basit yazı kalemi trilindir.

13 Trilin İki yanağı ayarlanarak birbirine istenilen mesafede tutulabilen, bu suretle istenilen kalınlıkta çizgi çizilebilen çatal uçlu madeni bir çizim aletidir. Şablon ile yazı yazmak için kullanılmaz.

14 Grafos İçine çini mürekkebi doldurulabilen bir dolmakalem kısmı ile buna takılabilen değişik şekil ve kalınlıkta uçlardan meydana gelir. Serbest el yazısı ve çizim için kullanılabilen bir çeşit dolmakalemdir. Şablon ile yazı yazmada kullanılmaz. Grafos uçlar A, T, O, N, Z, R, S gibi seri uçlardan oluşur. Grafos takımlar bakımı ve kullanılışı zor olması sebebiyle günümüzde pek kullanılmamaktadır.

15 Rapido Kalem kısımları değişik kalınlıklarda çizgi çizmeyi sağlayacak uçlara sahiptir. İyi yazı takımlarının uçları aşınmaz ve elmastır. Tungsten uçlu takımlar ve paslanmaz çelik uçlu takımlar vardır. Rapido kalemler ile yapılacak çizimlerde kenarları mikalı gönyeve cetveller kullanılmadır. Kenarları mikalı çizim aparatları mürekkebin kağıt üzerine dağılmasını ve yayılmasını önler.

16 3. MÜREKKEPLER Kurşun kalemle aydınger kağıdı üzerine çizilmiş proje ve resimlerin ozalit kopyalarının alınabilmesi için çini mürekkebi ile çizimlerinin mürekkeplenmesi gerekir. Mürekkepler akıcı, su ile yıkanmayan, kolay ve hızlı kuruyan ve çizim kağıdı üzerine iyi yapışabilen nitelikler göstermelidir.

17 4. T CETVELİ VE MASA PARALELİ T cetvelinin görünüşü T harfine ebnzediği için bu isim verilmiştir. Masa üzerinde düşey yönde hareket eden uzun bir kol kısmı ile masa kenarına paralel hareket eden kol kısmına dik olarak bağlı olan iki parçadan oluşur. Mürekkepli çalışmalarda çini mürekkebinin dağılmaması için ahşap T cetvellerinin mika kenarlı olanları tercih edilmelidir. Plastik T cetvellerde ise kenarlar pahlanmış olmalıdır.

18 5. GÖNYELER T cetvelleriyle kullanılan bir çizim ekipmanıdır. 45 veya 60 lik ayarlanabilir tipte olurlar.

19 6. PERGELLER Geniş dairelerin çizimlerinde kullanılan araçlardır.

20 7. DAİRE ŞABLONLARI

21 8.YAZI ŞABLONLARI Şablonlar çini mürekkebiyle yazı yazmak için en iyi araçlardandır. Piyasada DIN ve ISO standartlarında yapılmış olan değişik markalarda yazı şablonları bulunmaktadır. Genellikle parlamayan ve gölge yapmayan sarı renkli plastik materyallerden üretilirler. Genellikle şablonların bir yüzünde büyük harf ve rakamlar, diğer yüzünde ise küçük harf alfabe ve semboller bulunur.

22 8.1.Leroy yazı takımı Kullanımları kolaydır ve hızlı yazım olanağı sağlar. Diğer şablonlarda olduğu gibi Leroy yazı takımında da çini mürekkebi kullanılır. İstenilen kalınlıkta yazı yazmak mümkündür.

23 9. LETRASET Plastik kağıtlar üzerine yerleştirilmiş harf, rakam ve sembollerden meydana gelmiş hazır bir yazı aracıdır. Yazı yazılmak istenen yüzey üzerine konulan letraset sayfası, arkadan sert ve yuvarlak uçlu bir kalemle bastırılarak, plastik kağıt üzerindeki harflerin istenilen kağıt üzerine tek tek aktarılması suretiyle kullanılır. Her türlü yüzey üzerine yazı yazılabilmesini mümkün kılar.

24 10. TEMİZLEME SÜNGERİ VE SİLGİLER

25 11. EĞRİ ÇİZGİ CETVELİ Esnektirler. İstenilen şekle sokulabilirler.

26 12. ÖLÇEKLİ CETVELLER Değişik boyutlarda, ahşap, plastik vb. materyallerden üretilirler. Kenarları üzerinde muhtelif ölçekler yer alır. Plan ölçeğine uygun seçilen ölçek mesafesi tayin edilmek istenilen iki nokta veya çizgi üzerine konulduğu zaman doğrudan uzunluklar okunabilir.

27 13. ÇİZİM MASALARI Çizim masaları temiz ve düzenli kullanışlar için naylon ince muşambalarla kaplanmalıdır. T cetvelinin temas halinde olduğu masa kenarlarında muşamba bir engel teşkil etmemelidir.

28 KAYNAKLAR: Uzun, G Çizim Tekniği. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Yayınları, No:1, 3-40 s., Adana.