DİĞER VESİKALAR. (Değişmeden önceki ibare) Gelir Vergisi Kanununa göre sair kazanç ve iratları üzerinden

Transkript

1 DİĞER VESİKALAR I-MADDE METNİ: Madde 242 Tüccarlar evvelki maddelerin dışında kalan ve bir hüküm ifade eden veya icabında bir hakkın ispatına delil olarak kullanılabilen mukavelename, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilamları gibi hukuki vesikalarla ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları gibi vergi evrakını dosyada muhafaza etmeye mecburdurlar. Damga resmi mükellefleri, gazete ve sair neşriyatın pul yapıştırılan koleksiyon nüshalarını ve Türkiye'de tanzim edilip doğrudan doğruya ecnebi memleketlere gönderilen evrak ile çekilen telgrafların Türkiye'de kalan kopyalarını aynı suretle muhafaza etmek mecburiyetindedirler. (Ek fıkralar : 19/2/ /15 md.)gelir Vergisi Kanununun 54 üncü maddesinin 2 numaralı bendine göre vergi matrahlarının tespitinde gerçek giderleri nazara alınan mükellefler, bu giderlerini tevsik edecek vesikaları saklamaya mecburdurlar. (205 sayılı Kanunun 15'inci maddesiyle eklenen fıkra) (4444 sayılı Kanunun 13/C-6 maddesiyle değişen ibare Yürürlük; ) Gelir Vergisi Kanununa göre diğer kazanç ve iratları üzerinden* vergilendirilecek mükellefler, vergi matrahının tespitinde nazara alınacak giderlerini isbat edecek vesikaları muhafaza etmek mecburiyetindedirler.(*) (Değişmeden önceki ibare) Gelir Vergisi Kanununa göre sair kazanç ve iratları üzerinden İlgili tebliğler: 243,246 II-AÇIKLAMA VE YORUM: Vergi Usul Kanunu nun üçüncü bölümündeki vesikalar kısmında açıklanan çeşitli belgeler dışında ticari muamelelerde daha birçok evrak nevi ve senetler kullanılmaktadır. Tüccarlar bu kısımda sayılan vesikaları dışında kalan ve bir hüküm ifade eden veya gereğinde bir hakkın ispatına delil olarak kullanılabilen mukavelename, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilamları ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları gibi evrak dosyalarda muhafaza etmeğe mecburdurlar. Bu vesikalardan muhafaza edilmeleri mecburi olanlar ile ilgili açıklamalar aşağıda yapılmıştır. A-Mükelleflerin Muhafaza Etmek Zorunda Oldukları Evraklar: Mükellefler, maddenin birinci fıkrasında belirtildiği gibi mukavelename, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilamları gibi hukuki vesikalarla ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları gibi vergi evrakını dosyada muhafaza etmeye mecburdurlar. Maddede belirtildiği gibi daha önce sayılan ve düzenlenmesi gereken belgeler olan fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu v.s. gibi belgelerin dışında olan ve bir hüküm ifade eden veya icabında bir hakkın ispatına delil olarak kullanılabilen mukavelename, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilamları gibi hukuki vesikalarla ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları gibi vergi evrakını dosyada muhafaza etmeye mecburdurlar. Mukavelename, tahhatname, kefaletname gibi kağıtlar damga vergisi mükellefleri tarafından saklanması ve istendiğinde de ibraz edilmesi gerekli belgelerdir. Buna göre, tüccarlar, sürekli işlemleri nedeniyle düzenlemek zorunda oldukları belgeler dışında, yaptıkları diğer işler nedeniyle düzenlemek zorunda oldukları yukarıda sayılan belgeleri de saklamak zorundadırlar. Örneğin, yapılan bir ihaleyi kazanan bir mükellef, yapmayı üstlendiği bir köprü işi için düzenlenen sözleşmeyi saklamak zorundadır. Bu saklama süresi, vergiye tabi işlemler için, 5 yıl, Türk Ticaret Kanununa göre 10 yıl, kendi menfatine doğacak iş ve işlemler için ise süresizdir. B-G.V.K. nun 54/2.nci Maddesine Göre Vergi Matrahını Tespit Edenlerin Muhafaza Edecekleri Belgeler:

2 2 Gelir Vergisi Kanununun 54 üncü maddesinin 2 numaralı bendine göre vergi matrahlarının tespitinde gerçek giderleri nazara alınan mükellefler, bu giderlerini tevsik edecek vesikaları saklamaya mecburdurlar. Bu madde değişmeden önce, zirai kazancın götürü gider esasına göre tespiti ile ilgili idi, zirai kazancını götürü gider esasına göre espit edenlerin, giderlerini gerçek belgelerle tevsik edip zirai kazançlarını tespit edip beyan etmekte idiler, 4369 sayıl Kanunla G.V.K. da yapılan değişiklikle, götürü gideresasına göre zirai kazancn tespit şekli değiştirlimiştir. Değişmeden önceki 54.ncü madde hükmü aşağıdaki gibi idi: Götürü Gider Usulü: Madde54-( tarih ve 4369 sayılı Kanunun 34.ncü maddesiyle değiştirilmeden önceki şekli) (202 sayılı Kanunun 23.üncü maddesiyle değişen şekli) Götürü gider usulünde zirai kazanç, mükellefin beyan edeceği hasılattan götürü olarak hesaplanan gider tutaının indirilmesi suretiyle vergi dairesince tespit olunur. 54/2 numaralı bendinde de götürü gider esasına göre kazancını tespit eden mükelleflerin, safi kazancın tepsi için, 2.Mükellefçe, beyan lunan hasılattan elde edilmesi için yapıldığı bildirilen ve 57 nci maddede sayılan gerçek giderlerin toplanması, Suretiyle tespit lunur. İşte 242.nci maddede belirtilen 54 üncü maddesinin 2 numaralı bendine göre muhafazası mecburi olan ve vergi matrahlarının tespitinde gerçek giderleri bu giderlerdir. Yani zirai kazancın götürü gider esasına göre tespitindeki gerçek gider belgeleridir. Ancak, 54/2.nci madde 4369 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırıldığı için, 242.nci maddenin üç nolu fıkrasındaki bu hükmün uygulama alanı kalmamıştır. C-Damga Resmi Mükelleflerinin Saklamak Zorunda Oldukları Belgeler: Damga resmi mükellefleri gazete ve sair neşriyatın pul yapıştırılan koleksiyon nüshalarını ve Türkiye'de tanzim edilip doğrudan doğruya ecnebi memleketlere gönderilen evrak ile çekilen telgrafların Türkiye'de kalan kopyalarını aynı suretle muhafaza etmek mecburiyetindedirler. Bu hükmün de uygulama alana kalmamıştır. Çünkü, damga vergisinde verginin pul yapıştırılması suretiyle ödeme uygulaması kaldırılmıştır. 31 Aralık 2004 Tarihli sayılı Resmi Gazete (3.Mükerrer) de yayımlanan 5281 sayılı Kanunla tarihinden başlamak üzere damga pulu yapıştırmak suretiyle damga vergisi ödeme uygulaması kaldırılmış bunun yerine makbuz karşılığı damga vergisi ödenmesi uygulaması başlamıştır. D- Diğer Kazanç ve İratlar Üzerinden Vergilendirilecek Mükelleflerin Muhafaza Edecekleri Belgeler: G.V.K. nun 80.nci maddesinde belirtilen Diğer Kazanç ve İratlar dan Mükerrer 80.nci maddede belirtilen Değer Artışı Kazançları ile 82.nci maddede belirtilen Arızi Kazançlar dolayısıyla beyan edilen gelirle ilgli olarak, bu gelirleri tevsik eden belgelerin de vergi matrahının tespitine yarayan ispat dici belgeler belgeler olduğu için muhafaza edilmesi gerekmektedir.(242/son fıkra) Örneğin, bir Anonim Şirketteki Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artış vergisine tabidir. Bu tür satışın noter vasıtasıyla yapılması ve yapılan satış işleminin Ticaret Sicil Gazetesinde ilanı durumunda, satan kişinin bu belgeleri ve banka ile ödeme yapılmışsa ödeme belgelerinin, makbuzla tahsil edilmişse makbuzun muhafaza edilmesi gerekir. Örneğin (E.R ) isimli bir şahıs, borsadan satın aldığı liralık hisse senedini, 6 ay sonra değer kazandığı için, liraya satmış ve lira vergiye tabi değer artışkazancı elde etmiştir. Ve bu kazancını da beyan etmiştir. Bu kanacın elde edilmesi ile ilgili aracı kurumdan veya bankadan aldığı alış ve satış ile ilgili belgelerin 242/son fıkrası uyarınca muhafaza edilmesi gerekir. E- Bankalar Tarafından Düzenlenecek Belgeler :

3 3 Bankaların, sigorta şirketlerinin ve acentalarının, sermaye piyasası aracı kurumlarının, ikrazatçıların kendi faaliyet konuları ile ilgili olarak düzenleyecekleri belgeler hakkında uygulamada netlik sağlanması için Maliye Bakanlığı,Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin kendisine verdiği yetkiye dayanılarak mükerrer belge düzenleme mecburiyetinin yarattığı külfetleri azaltmak amacıyla bankalar, sigorta şirketleri ve acenteleri, sermaye piyasası aracı kurumları ile ikrazatçılıkla uğraşanların faaliyetleri sırasında düzenleyecekleri belgelerle ilgili olarak çıkarmış olduğu 243 no.lu Vergi Usul Kanunu genel tebliği ile aşağıdaki düzenlemeleri yapmıştır. Bankalar, yaptıkları hizmet ve satış işlemlerine ilişkin kayıtlarının dayanağı olan fatura yerine, aşağıda açıklanan şartlara uygun olarak belge düzenlemek zorundadırlar. 1.Bankalar, döviz alım satım işlemleri ile menkul kıymetler borsasında aracı kurum sıfatıyla müşterileri adına yaptıkları menkul kıymet alım satımları hariç olmak üzere, yaptıkları bütün hizmetler veya satışlar dolayısıyla lehlerine tahakkuk edecek tutarları aşağıdaki şartlara uygun olarak düzenleyecekleri dekontlarla belgeleyeceklerdir. a) Dekontlar en az iki örnek olarak düzenlenecek, ikiden fazla örnek olarak düzenlendiği takdirde her birinin kaçıncı örnek olduğu belirtilecektir. Düzenlenecek dekontlarda en az aşağıdaki bilgilere yer verilecektir. -Banka (ve Şube) adı, bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi numarası, -Müşteri adı-soyadı/unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve vergi numarası, -Düzenleme tarihi, -Birim kodu seri ve sıra numarası (dekontu düzenleyen her müstakil şube veya birimi tanıtmak üzere verilecek kod numarası ve dekontu düzenleyen her şube veya birim itibariyle her hesap dönemi başından itibaren 1'den başlamak üzere düzenleme sırasına göre verilecek müteselsil sıra numarası), -Satılan emtia veya yapılan hizmetin nevi ve tutarı b) Fatura yerine geçmek üzere düzenlenen dekontları, fatura düzenlenmesini gerektirmeyen diğer işlemler (örneğin, bankanın merkez veya şubeleri arasında cereyan eden iç işlemler veya banka lehine bir bedelin taahhukunu gerektirmeyen muameleler) için düzenlenen dekontlardan ayırmak üzere ayrı sıra numaraları kullanılacaktır. c) Seri ve sıra numaralarının matbaa baskılı olması zorunlu olmayıp, bu numaralar bilgisayar veya numaratör kullanılarak dekonta düzenlendiği sırada kaydedilebilecektir. 2. Bankalar döviz alım satım işlemlerini T.C. Merkez Bankası tarafından belirlenen esaslara uygun olarak düzenleyecekleri döviz alım belgeleri veya döviz satım belgeleri ile belgelendireceklerdir. 3. Bankalar, müşterileri adına menkul kıymet borsalarında aracı kurum sıfatıyla yapacakları alım satımlara ilişkin olarak lehlerine tahakkuk edecek tutarları Sermaye Piyasası Kurulunca belirlenen esaslar ile bu Tebliğin C bölümünde açıklanan esaslar çerçevesinde düzenleyecekleri işlem sonuç formları veya bu belgede yer alması gereken bilgileri de ihtiva etmek kaydıyla düzenleyecekleri dekontlarla belgelendireceklerdir. 4. Dekontların, döviz alım ve satım belgelerinin ve bankalarca aracı kurum sıfatıyla düzenlenecek işlem sonuç formlarının basımı için önceden izin alınması, anlaşmalı matbaalara bastırılması veya notere tasdik ettirilmesi zorunlu olmayıp, bankalar (Ocak-Haziran) ve (Temmuz-Aralık) olmak üzere her yıl 6'şar aylık dönemler itibariyle fatura yerine geçmek üzere düzenledikleri dekontların seri ve sıra numaralarını, bunları düzenleyen birim ve şubelerin kod numaralarıyla birlikte bir liste haline getirerek dönemin bitimini izleyen ayın son günü mesai bitimine kadar kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairelerine taahhütlü olarak gönderecekler veya elden teslim edeceklerdir. 1.Bankalar yaptıklan hizmetler dolayısıyla, lehlerine tahakkuk eden meblağları 243 sıra numaralı tebliğde açıklanan esaslara göre düzenlenecek dekontlarla belgelendireceklerdir. Ancak, bankacılık teamüllerine göre bir, üç, altı ay veya bir yıl gibi belirli hesap devreleri itibariyle, devre sonlarında düzenlenen hesap bildirim cetvelleri (ekstreler) ile bildirilmesi mutad olan faiz, hizmet bedeli, komisyon ve masrafları için dekont yerine aynı bilgileri taşımak şartı ile hesap bildirim cetvelleri düzenlenebilecektir.(246 No.lu VUK.Genel Tebliği)

4 4 2.Bankalar yaptıklan muamelelere ilişkin olarak lehlerine doğacak meblağlar için düzenleyecekleri belgelere, 243 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde açıklanan esaslara göre ayrı bir müteselsil sıra numarası vereceklerdir. Ancak, banka lehine bir meblağın doğmasını gerektiren işlemlerin diğer işlemlerden ayrılmasında karşılaşılabilecek güçlükler dikkate alınarak, bankaların düzenleyecekleri tüm belgelere, ayırım yapılmaksızın tek seriden müteselsil sıra numarası vermeleri de mümkündür..) Buna karşılık bankalar, düzenleyecekleri belgelere aynı birim kodu altında, mükerrer sıra numarası verilmemesi için gereken tedbirleri almak zorundadırlar. 3. Sıra numarası verildikten sonra işlemden vazgeçilmesi veya düzenlenen belgede hatalı bilgilere yer verildiğinin anlaşılması halinde aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır. a) Belgenin hatalı düzenlendiği, işlemin muhasebe kayıtlarına alınmasından önce tespit edildiği takdirde belge iptal edilecek, ancak iptal edilen belge muhafaza edilerek talep halinde yetkili mercilere ibraz edilecektir. b) Belge muhteviyatının muhasebe kayıtlarına alınmasından sonra düzeltmenin icap ettiği hallerde ise belge iptal edilmeyip bu kaydı düzeltici mahiyette yeni bir belgeye istinaden düzeltme kayıtları yapılacaktır sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "A BANKALAR TARAFINDAN DÜZENLENECEK BELGELER" başlıklı bölümünün 4 numaralı bendinde belirtilen bildirimde; belge düzenleyen birimler itibariyle, birim kod numarası ve altı aylık dönem itibarıyla düzenlenen ilk ve son belgeye verilen sıra numaralar kaydedilecek olup düzenlenen belgelerin tek tek listeye dahil edilmesi söz konusu olmayacaktır. Tebliğde yapılan açıklamalar göre, bankalar bankacılık işlemleri ile ilgili olarak fatura yerine yukarıda sayılan belgeleri kullanmaları ve ayrıca 246 nolu tebliğde belirtilen vesikaları düzenlemek ve kullanmak zorundadırlar. F - Bankalar Tarafından Düzenlenecek Diğer Belgeler: Resmi Gazetenin tarih ve sayılı nüshasında yayımlanan 243 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, bankalar tarafından düzenlenen dekontlar Vergi Usul Kanunu uyarıncadüzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmış ve bu belgelerde bulunması gereken asgari bilgiler ile bunların düzenlenmesine ilişkin esaslar belirlenmiştir. Bu konu ile ilgili olarak Bakanlığa yapılan müracaatların değerlendirilmesi sonucunda, uygulamanın aşağıda açıklanan şekilde yürütülmesi uygun görülmüştür. 1 - Bankalar yaptıklan hizmetler dolayısıyla, lehlerine tahakkuk eden meblağları 243 sıra numaralı tebliğde açıklanan esaslara göre düzenlenecek dekontlarla belgelendireceklerdir. Ancak, bankacılık teamüllerine göre bir, üç, altı ay veya bir yıl gibi belirli hesap devreleri itibariyle, devre sonlarında düzenlenen hesap bildirim cetvelleri (ekstreler) ile bildirilmesi mutad olan faiz, hizmet bedeli, komisyon ve masrafları için dekont yerine aynı bilgileri taşımak şartı ile hesap bildirim cetvelleri düzenlenebilecektir. 2 - Bankalar yaptıklan muamelelere ilişkin olarak lehlerine doğacak meblağlar için düzenleyecekleri belgelere, 243 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde açıklanan esaslara göre ayrı bir müteselsil sıra numarası vereceklerdir. Ancak, banka lehine bir meblağın doğmasını gerektiren işlemlerin diğer işlemlerden ayrılmasında karşılaşılabilecek güçlükler dikkate alınarak, bankaların düzenleyecekleri tüm belgelere, ayırım yapılmaksızın tek seriden müteselsil sıra numarası vermeleri de mümkündür. Buna karşılık bankalar, düzenleyecekleri belgelere aynı birim kodu altında, mükerrer sıra numarası verilmemesi için gereken tedbirleri almak zorundadırlar. 3 - Sıra numarası verildikten sonra işlemden vazgeçilmesi veya düzenlenen belgede hatalı bilgilere yer verildiğinin anlaşılması halinde aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır. a) Belgenin hatalı düzenlendiği, işlemin muhasebe kayıtlarına alınmasından önce tespit edildiği takdirde belge iptal edilecek, ancak iptal edilen belge muhafaza edilerek talep halinde yetkili mercilere ibraz edilecektir.

5 5 b) Belge muhteviyatının muhasebe kayıtlarına alınmasından sonra düzeltmenin icap ettiği hallerde ise belge iptal edilmeyip bu kaydı düzeltici mahiyette yeni bir belgeye istinaden düzeltme kayıtları yapılacaktır sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "A BANKALAR TARAFINDAN DÜZENLENECEK BELGELER" başlıklı bölümünün 4 numaralı bendinde belirtilen bildirimde; belge düzenleyen birimler itibariyle, birim kod numarası ve altı aylık dönem itibarıyla düzenlenen ilk ve son belgeye verilen sıra numaralar kaydedilecek olup düzenlenen belgelerin tek tek listeye dahil edilmesi söz konusu olmayacaktır sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile dekontların düzenlenmesiyle ilgili olarak belirlenen esasların uygulamasına ilişkin tarihi 246 no.lu genel tebliğ ile olarak değiştirilmiştir. G-Özel Finans Kurumlarının Düzenleyecekleri Belgeler: (VUK.320) Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin (1) numaralı bendinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden yayımlanan ve 243 ve 246 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile bankalara düzenleme zorunluluğu getirilen, dekont veya hesap bildirim cetvelleri ile tevsik edilme zorunluluğu uygulaması eskiden olduğu gibi devam edecektir. Özel finans kurumları da bu tebliğin yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde sözü edilen genel tebliğlerde belirtilen usul ve esaslar ile aynı bilgileri içeren dekont veya bildirim cetvelleri düzenlemek zorundadır.(320 no.lu VUK. genel tebliği) H- Sigorta Şirketleri İle Acenteleri Tarafından Düzenlenecek Belgeler: Sigorta şirketleri tarafından düzenlenen sigortapoliçileri (ek belgeler "-zeyilnameler-" dahil) Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmışolup, sigorta şirketleri bu poliçeler ve ek belgelere (zeyilnameler) konu işlemlere ait tutarlar için ayrıca fatura düzenlemiyeceklerdir. Sigorta Poliçelerinin düzenlenmesinde aşağıda belirlenen esaslara uyulması zorunludur. 1. Sigorta poliçeleri en az iki örnek olarak düzenlenecek ve ikiden fazla örnek olarak dezenlendiği takdirde her birinin kaçıncı örnek olduğu belirtilecektir. 2. Poliçelerde Sigorta Murakebe Kanunu ve bununla ilgli yönetmelikler ile Türk Ticaret Kanunu uyarınca bulunması gerekli bilgilere ilave olarak, sigorta şirketinin kurumlar vergisi yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesi ve vergi numarası ile poliçe seri ve sıra numarasının da bulunması zorunludur. 3. Sigorta poliçelerinin basımı için önceden izin alınması, anlaşmalı matbaalara bastırılması veya notere tasdik ettirilmesi zorunlu olmayıp, sigorta şirketleri (Ocak-Haziran) ve (Temmuz-Aralık) olmak üzere 6'ar aylık dönemler itibariyle bastırdıkları sigorta poliçelerinin seri ve sıra numaları ile bunlardan poliçe düzenleme, yetkisine sahip acentelere gönderilenlere ilişkin bilgileri müfredatlı olarak, her dönemin bitimini izleyen ayın son günü mesai bitimine kadar kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairelerine taahhütlü olarak gönderecekler veya elden teslim edeceklerdir. 4 Sigorta acente ve prodüktörleri tarafından sigorta şirketlerine sağlanan hizmetler nedeniyle ödenen komisyon bedelleri ise sigorta şirketleri tarafından düzenlenecek "Sigorta Komisyon Gider Belgesi"ne istinaden kayıtlara alınacaktır. Acenteler ve prodüktörler bu bedeller için ayrıca fatura düzenlemeyecekler ve bu bedelleri sigorta şirketleri tarafından kendilerine verilecek sigorta komisyon gider belgesine istinaden hasılat kaydedeceklerdir. Komisyon gider belgesi aşağıdaki usul ve esaslara göre düzenlenecektir. a) Sigorta komisyon gider belgeleri, Vergi Usul Kanunu Uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı matbaalara bastırılacak veya notere tasdik ettirilecektir. b) Sigorta komisyon gider belgeleri, işlem bazında veya en çok bir aylık dönemler itibariyle tahakkuk edecek komisyonlar için tek belge şeklinde düzenlenebilecektir. c) En az iki örnek olarak düzenlenip bir örneği hizmeti sunan acente veya prodüktöre verilecek olan sigorta komisyon gider belgelerinde sigorta şirketinin unvanı, vergi dairesi, vergi numarası ile seri ve sıra numarası matbaa baskılı olarak yer alacak; ayrıca bu belgelere yapılan hizmetin mahiyeti, hizmet

6 6 bedeli, ödeme yapılacak acente veya prodüktörün adı-soyadı/unvanı, vergi dairesi ve vergi numarasına ilişkin bilgiler kaydedilecektir. I-Sigorta ve Reasürans Brokerlerine Yapılan Ödemelerin Belgelendirilmesi: Sigorta ve reasürans brokerleri tarafından Bakanlığıa yapılan başvurulardan, brokerlerin sigorta ve reasürans şirketlerine yaptıkları aracılık hizmetleri karşılığında sigorta şirketlerinden aldıkları sigorta komisyon bedelleri için düzenlenecek belge konusunda bazı tereddütler olduğu anlaşılmış ve bu tereddütleri gidermek amacıyla aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek görülmüştür sayılı Sigorta Murakebe Kanununun 37 nci maddesinde, sigorta sözleşmelerinde sigortalıyı temsil ederek ve sigorta şirketinin seçiminde tamamen tarafsız ve bağımsız davranarak, tehlikelerin sigorta edilmesi için sigorta sözleşmesi yapmak isteyenlerle sigorta şirketlerini bir araya getiren, sigorta sözleşmesinin akdinden önceki hazırlık çalışmalarını yapan ve gerektiğinde bu anlaşmaların uygulanmasında, özellikle tazminatın ödenmesinde yardımcı olan gerçek ve tüzel kişiler sigorta brokeri, bu işleri sigorta şirketleri ile reasürans şirketleri arasında yapanlar da reasürans brokeri olarak tanımlanmıştır. Sigorta ve reasürans brokerleri tarafından sigorta şirketlerine sağlanan hizmetler nedeniyle sigorta şirketlerince ödenen komisyon bedelleri için de sigorta şirketleri tafafından, 243 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde açıklanan usul ve esaslar dahilinde "Sigorta Komisyon Gider Belgesi" düzenlenecektir. Brokerler, bu bedeller için ayrıca fatura düzenlemeyecekler ve bu bedelleri sigorta şirketleri tarafından kendilerine verilecek sigorta komisyon gider belgesine istinaden hasılat kaydedeceklerdir. (246 No.lu VUK.Genel Tebliği) İ-Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Tarafından Düzenlenecek Belgeler: 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu Uyarınca Aracılık Faaliyetinde Bulunacak Kuruluşlar ile Bunların Faaliyetlerine ve Yetkilendirilmelerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 48 inci maddesinde, aracı kurumların kullanacakları defter ve belgeler belirlenmiş ve bu kuruluşların kullanmak zorunda oldukları belgelerle ilgili olarak yapılacak düzenlemelere uymaları gerektiği belirtilmiştir. Buna dayanılarak Sermaye Piyasası Kurulu tarafından çıkarılan (V) Seri/6 Numaralı "Aracılık Faaliyetlerinde Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğ" de aracı kuruluşların bu faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlemek zorunda oldukları belgeler ile muhasebe işlemlerinde uygulanacak esaslar açıklanmıştır. Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak Sermaye Piyasası Kurulunca yayımlanan, yukarıda belirtilen (V) Seri/6 Numaralı Aracılık Faaliyetlerinde Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğ'in 6 ncı maddesi ile aracı kuruluşlar tarafından düzenlenmesi öngörülen işlem sonuç formları Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmıştır. Bu formların düzenlenmesine ilişkin olarak aşağıda yer alan hususlara uyulacaktır. 1. Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca menkul kıymet alım-satımlarına aracılık faaliyetinde bulunan kurumlar, menkul kıymet alım-satım ve aracılık işlemlerini yukarıda belirtilen işlem sonuç formlarını düzenlemek suretiyle belgelendireceklerdir. Aktiflerinde bulunan menkul kıymetleri aracı kurumlar vasıtasıyla satan gerçek usulde gelir ve kurumlar vergisine tabi mükelelfler, bu satışları için ayrıca fatura veya diğer herhangi bir belge düzenlemek zorunda olmayacak, bu satışlarını aracı kurumlar tarafından kendilerine verilecek olan belgelerle belgelendireceklerdir. Ancak bu mükelleflerin doğrudan alıcıya yapcakları menkul kıymet satışları için Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi gereken belgeleri düzenlemek ve vermek zorunda olacakları tabiidir. 2. Aracı kurumlar işlem sonuç formlarını, en az iki örnek olarak düzenleleyecekler ve bir örneğini müşteriye vereceklerdir. Formun ikiden fazla örnek olarak düzenlenmesi halinde her birinin kaçıncı örnek olduğu belirtilecektir. 3. Düzenlenecek işlem sonuç formları aşağıda sayılan bilgileri ihtiva edecektir no.lu VUK. Genel tebliği.

7 7 a) Aracı kuruluşun unvanı, vergi dairesi ve vergi numarası, şube kodu, b) Alıcı veya satıcının adı-soyadı/unvanı veya aracı kuruluş tarafından verilen müşteri hesap numarası (Aracı kuruluşlar, işlem sonuç formunda kayıtlı hesap numarası sahibi müşteriye ait kimlik bilgilerini talep halinde, Maliye Bakanlığına ve vergi inceleme yetkisine sahi olanlara bildirmek zorundadırlar), c) Alım-satıma konu teşkil eden menkul kıymetin nevi, ihraç eden kuruluşun adı, birim fiyatı ve adedi, d) Alım-satım talebinin karşılanma şekli (menkul kıymet borsası veya aracı kuruluşportföyü), e) İşlem tarihi, f) Belgeyi düzenleyen aracı kurum yetkilisinin isim ve imzası, g) Birim kodu, seri ve sıra numarası (işlem sonuç formunu düzenleyen her müstakil şube veya birimi tanıtmak üzere verilecek kod numarası ve işlem sonuç formunu düzenleyen her şube veya birim itibariyle her hesap dönemi başından itibaren 1'den başlamak üzere düzenlenme sırasına göre verilecek müteselsil sıra numarası). 4. İşlem sonuç formlarının basımı için önceden izni alınması; anlaşmalı matbaalara bastırılması veya notere tasdik ettirilmesi zorunlu olmayıp, aracı kurumlar (Ocak-Haziran) ve Temmuz-Aralık olmak üzere her yıl 6'şar aylık dönemler itibariyle düzenledikleri işlem sonuç formlarının seri ve sıra numaralarını, bunları düzenleyen birim ve şubelerin kod numaralarıyla birlikte bir liste haline getirerek dönemin bitimini izleyen ayın son günü mesai bitimine kadar kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairelerine taahhütlü olarak gönderecekler veya elden teslim edeceklerdir. (243 No.Lu VUK.Genel Tebliği) J-İkrazatçılar Tarafından Düzenlenecek Sözleşmeler: Hazine Müsteşarlığınca 21/12/1994 tarih ve saylı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "İkrazatçılık Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik"in 8 inci maddesinde sözü edilen yönetmelik hükümleri uyarınca ikrazatçılık faaliyetinde bulunanların bu işlemleri için düzenlemek zorunda oldukları Ödünç Sözleşmelerinin müteselsil seri numarası taşıyacağı ve Maliye Bakanlığınca kabul edilen matbaalarda bastırılacağı belirtilmiştir. Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin Bakanlığa verdiği yetkiye dayanılarak, ikrazatçıların borç verdikleri gerçek ve tüzel kişilerle yapacakları "Ödünç Sözleşmeleri" Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmıştır. Buna göre; 1. İkrazatçılık faaliyetinde bulunacak mükellefler, yapacakları ödünç sözleşmelerini "Vergi Usul Kanunu Uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik" hükümlerine göre, anlaşmalı matbaalara bastıracaklardır. 2. Anlaşmalı matbaalar, ikrazatçının bağlı bulunduğu vergi dairesince sözleşmelerin basımına izin verildiğine dair yazı ibraz edilmedikçe bu sözleşmeleri basmayacaklar, bu Tebliğin yayım tarihinden önce bastıkları ödünç sözleşmeleri bulunduğu takdirde bunların seri ve sıra numaralarını en geç 30/9/1995 tarihine kadar ikrazatçının bağlı bulunduğu vergi dairesine bildireceklerdir. 3.İkrazatçılık ödünç sözleşmelerinde, yukarıda sözü edilen, İkrazatçılık Faaliyetleri Hakkında Yönetmeliğin 8 inci maddesinde sayılan hususlara ek olarak, ikrazatçının adı soyadı, vergi dairesi ve hesap numarası matbaa baskılı olarak yer alacak; ayrıca ödünç alanın gerçek usulde gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması halinde adresi, vergi dairesi ve hesap numarası da sözleşmeye kaydedilecektir. 4. İkrazatçılar, ödünç para vermeleri karşılığında lehlerine tahakkuk edecek faiz, masraf, gecikme faizi ve her ne ad altında olursa olsun sair meblağlar için ayrıca fatura düzenlemek zorundadırlar. K-Dip Koçanlı Perakende Satış Fişi: (206,406 Nolu Tebliğ)

8 8 1-Dip koçanlı perakende satış fişi kullanabilecek işletmeler: Daha önce yayımlanan 173 Sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile; "a) Alkollü içki ve alkolsüz meşrubatın perakende satışını yapanlar ile ekmek bayilerine ve fırın işletmecilerine, b) Gerçek usulde gelir vergisine tabi dondurma satıcıları ve tuvalet işletmecilerine", Perakende emtia veya hizmet satışlarını, küçük ebatlı dip koçanlı ve her iki koçanda bedeli ile emtia cinsi matbaa baskılı, lox5 cm. ebadında ve Yönetmelikte tespit edilen asgari bilgileri taşıyan perakende satış fişi veya giriş bileti kullanabilmeleri imkanı tanınmıştı. Ancak, 3100 sayılı Kanuna göre, ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti bulunan mükelleflerin, yukarıda sözü edilen imkandan yararlanamayacakları belirtilmişti. Bu Genel Tebliğ ile "Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında 3100 sayılı Kanun"a göre ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti bulunan bazı mükelleflere, faaliyetlerinin özelliği gözönünde bulundurularak belirli şartlarda dip koçanlı perakende satış fişi kullanma imkanı getirilmektedir. 2-Kahvehane ve çay ocaklarını işletenler: 3100 Sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanununun Bakanlığa verdiği yetkiye dayanılarak, kahvehane ve çay ocaklarını işleten mükelleflerin münhasıran söz konusu işletmelerindeki satışları ile ilgili olarak, istedikleri takdirde dip koçanlı perakende satış fişlerini kullanmaları uygun görülmüştür. Adı geçen mükellefler, ihtiyaç duymaları halinde, işletmelerinde ödeme kaydedici cihaz da kullanabileceklerdir. Buna göre bu mükellefler, kahvehane ve çay ocaklarındaki satışlarını; a) Sadece ödeme kaydedici cihaz fişleriyle b) Hiç ödeme kaydedici cihaz almadan dip koçanlı perakende satış fişleriyle, c) Veya ödeme kaydedici cihaz fişinin yanında ayrıca dip koçanlı perakende satışfişleriyle, belgelendirebileceklerdir. Öte yandan, 143 ve 173 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile kahvehane ve çay ocaklarında garsonlara marka verilmesi suretiyle satış yapılması halinde, müşteriler için ayrı ayrı fiş kesilmesi yerine, garsonlara verilen her parti marka için Vergi Usul Kanununun 232. maddesinin son fıkrası gereğince fatura düzenlenmesi uygun görülmüştü. Ancak; bu Genel Tebliğ ile kahvehane ve çay ocaklarında garsonlara marka verilmesi suretiyle çay ve kahve satışını yapan mükelleflere anılan tebliğlerle tanınan toplu fatura düzenleme imkanı kaldırılmıştır. Buna göre kahvehane ve çay ocaklarında bundan böyle toplu fatura düzenlenmeyecek, yukarıda açıklandığı şekilde düzenlenecek dip koçanlı perakende satış fişleri veya ödeme kaydedici cihaz fişleri garsonlar tarafından, çay, kahve ve meşrubatın teslimi anında müşteriye verilecek veya masasına bırakılacaktır. 3 - Gazete, dergi ve benzeri periyodik yayınların satışını yapanlar: Bilindiği üzere, 3100 sayılı Kanunla ilgili genel tebliğlerde nıünhasıran gazete, dergi ve benzeri periyodik yayınların satışını yapan mükellefler, ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyetinin dışında bırakılmıştır. Bu uygulama devam etmekle beraber bu Genel Tebliğ ile münhasıran gazete, dergi ve benzeri periyodik yayınların satışını yapan mükelleflere, söz konusu emtianın satışında dip koçanlı perakende satış fişi kullanma imkanı da getirilmiştir. Ancak, bahsi geçen mükelleflerin istemeleri halinde işletmelerinde ödeme kaydedici cihaz da kullanabilecekleri tabiidir. Buna göre, münhasıran gazete, dergi ve benzeri periyodik yayınların satışını yapan mükellefler bu satışlarını fatura, perakende satış fışleri (ödeme kaydedici cihaz kullanılıyor ise bu cihazlara ait fişlerle) veya dip koçanlı perakende satış fişleri ile belgelendirebileceklerdir.

9 9 Ayrıca, adı geçen mükellefler diledikleri takdirde söz konusu emtia satışlarını 143 ve 173 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtildiği şekilde toplu fatura ile de belgelendirebileceklerdir. 4-Dip koçanlı fişleri ödeme kaydedici cihazlarla birlikte kullanabilecek diğer mükellefler: a) Fırın işletmecileri ve ekmek bayileri; b) Alkollü içki, alkolsüz meşrubat ve dondurma satıcıları (pastane, lokanta, şekerci dükkanı, büfe ve benzeri yerlerin dondurma satış yerleri dahil); c) Tuvalet işletmecileri: 3100 sayılı Kanuna göre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci sınıf tacirlerin ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyetleri bulunmaktadır. Bu nedenle fırın işletmecileri, ekmek bayileri, alkollü içki, alkolsüz meşrubat ve dondurma satıcıları ile tuvalet işletmecilerinin bir önceki dönem satışları veya gayri safı iş hasılatı itibariyle mecburiyetlerinin başladığı tarihten itibaren ödeme kaydedici cihazları kullanma zorunlulukları bulunmaktadır. Ancak; yukarıda belirtilen konularda faaliyette bulunan mükelleflerin, ödeme kaydedici cihazları süresinde almaları ve bu cihazları kullanmak üzere işletmelerinde bulundurmaları şartıyle, yukarıda belirtilen türdeki emtia satışları veya hizmet ifaları için satış süratinin hızlı, müşterinin yoğun olduğu ve bu nedenle de ödeme kaydedici cihazların yetersiz kaldığı zamanlardaki faaliyetlerinde, diledikleri takdirde dip koçanlı perakande satış fişlerini veya giriş biletlerini de ayrıca kullanmaları uygun görülmüştür. Bu mükellefler diğer zamanlardaki mal satışları veya hizmet ifaları için ödeme kaydedici cihaz fişi vermek zorundadırlar. Belirtilen faaliyet türleri ile iştigal eden mükellefler ile yukarıda belirtilen kahvehane ve çay ocaklarını işletenlerden, yazar kasa ile dip koçanlı kende satış fişlerini birlikte kullananlar defterlerine yapacakları kayıtlarda, dip koçanlı perakende satış fişleri ile ödeme kaydedici cihaz fişlerinde yazılı tutarların tamamını esas alacaklardır. Yukarıda (1), (2) ve (3) numaralı bölümlerde sayılan mükellefler tarafından kullanılacak dip koçanlı perakende şatış fişleri ve giriş biletlerinin defterdarlıklarla anlaşmalı matbaalara bastırılması, Yönetmelikle tespit edilen asgari bilgileri taşıması, ayrıca her iki koçanda da bedellerin (50 TL. 100 TL. 250 TL. 500 TL TL TL TL TL TL. gibi) ve emtia cinsinin matbaa baskılı olması şarttır. Matbaa işletmecileri belgelerin ön yüzünün orta kısmına gelecek şekilde (Ek:2'de görüldüğü gibi) özel işaret (amblem) koyacaklardır. (206 No.lu VUK. Genel Tebliği) 4-Dip koçanlı fişlerin şehirler arasında karayoluyla yapılan yolcu taşımacılığında kullanılması: Şehirler arasında karayoluyla yapılan yolcu taşıma işiyle uğraşan mükelleflerin yolcu taşıma biletlerini bir nüsha ve dip koçanlı olarak (iki parçalı) düzenleyebilmeleri uygun görülmüştür. Sözü edilen dip koçanlı yolcu taşıma biletlerinin dip koçanında ve yolcuya verilen parçasında ayrı ayrı olmak üzere mükellefin adı soyadı-unvanı, vergi dairesi, TC kimlik numarası veya vergi kimlik numarası, biletin seri ve sıra numarasına ilişkin bilgiler ve özel işaret (amblem) yer alacaktır. Ayrıca, her iki parçada da bedel ve düzenlenme tarihi bilgileri için yer ayrılacaktır. Dip koçanlı yolcu taşıma biletinin yolcuda kalacak parçası bu ölçüden aşağı olmamak üzere 7x12, mükellefçe muhafaza edilecek parçası ise 7x6,5 cm ebadında olacak şekilde anlaşmalı matbaalara bastırılacaktır. Yolcu taşıma biletlerinin yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde düzenlenmemesi halinde her bir tespit için Vergi Usul Kanununun Mükerrer 355 inci maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Ayrıca söz konusu yolcu biletlerinin dip koçanları ve yolcuya verilen parçasıyla ilgili olarak aynı Kanunun "Kaçakçılık Suçları ve Cezaları" başlıklı 359 uncu maddesinde yer alan fiillerin işlendiğinin tespiti durumunda Kanunun 367 nci maddesi uyarınca işlem yapılacaktır.

10 10 Şehirler arasında karayoluyla yapılan yolcu taşıma işiyle uğraşanlar tarafından düzenlenecek dip koçanlı yolcu taşıma biletlerinde yukarıda sayılan asgari bilgilerin yanı sıra istenilen diğer bilgilere de yer verilebileceği tabiidir. L-Müşterilerin Kendilerine Servis Esasına Göre Yemek Hizmeti Verilen İşyerlerinde Belge Düzeni : 3100 Sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin (1) numaralı bendinde "Satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, bu Kanuna göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetindedirler." denilmiştir. Yukarıdaki kanun hükümlerinin Bakanlığa tanıdığı yetkiye istinaden, söz konusu işyerlerinde müşteriye, sipariş ettiği ürünleri takip etmesi ve alması için verilen belgeleri üreten cihazların, tarihinden itibaren ödeme kaydedici cihazlara bağlı olarak kullanılması zorunluluğu getirilmiştir. Buna göre, söz konusu takip cihazlarının, yapılan satışa ilişkin olarak yalnızca ödeme kaydedici cihaz tarafından otomatik olarak iletilecek bilgilere göre (herhangi bir manuel giriş yapılmaksızın) fiş üretecek nitelikte olması gerekmektedir. Bedeli alındıktan sonra yiyecek ve içeceklerin müşterilerin kendilerince servis edilmesi esasına göre yemek hizmeti verilen işyerlerini işleten mükelleflerin, bu Tebliğ ile getirilen zorunluluğa uymadıklarının tespiti halinde haklarında her bir tespit için Vergi Usul Kanununun Mükerrer 355 inci maddesine göre özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır.(406 No.lu VUK.genel tebilği.) M-Şans Oyunlarında Belge Düzeni: sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis Ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun nun 1.nci maddesine göre; Yurtiçinde ve yurtdışında spor müsabakaları üzerine sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunlarını oynatmak üzere, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı, tüzel kişiliği haiz Spor Toto Teşkilat Başkanlığı kurulmuştur. ifadesi ile futbol ve diğer spor müsabakalarında bahis ve şans oyunları düzenleme yetkisi hem yurt içi, hemde yurt dışı iiçin Spor Toto Teşkilat Başkanlığına verilmiştir. Söz konusu oyunların, gerek Spor Toto Teşkilat Başkanlığının sabit ve sanal ortam bayileri, gerekse Başbayi tarafından tesis edilen gezici alt bayiler aracılığıyla oynatılması karşılığında bayiler, Spor Toto Teşkilat Başkanlığından veya Başbayiden bu aracılık hizmetleri için komisyon ve ödeme primleri almaktadırlar. Bayilerin, söz konusu komisyon ve ödeme primleri için Spor Toto Teşkilat Başkanlığına veya Başbayiye, Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince, fatura düzenlemeleri gerekmektedir. Ancak, Vergi Usul Kanununun yukarıda yer verilen hükümlerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden, bakanlıkça düzenlenen 406 sayılı VUK. genel tebliğinde belirtildiği gibi; a) Spor Toto Teşkilat Başkanlığı tarafından, söz konusu Merkezî Bahis Sisteminden (taraflar arasındaki işlemlere ilişkin bilgilerin elektronik ortamda takibine imkân veren, dışarıdan hiç bir müdahale yapılması mümkün olmayan ve oluşan tüm bilgileri değiştirilemeyecek ve silinemeyecek şekilde muhafaza edebilecek nitelikleri haiz olması şartıyla) her bir bayi itibariyle hâsılat, komisyon ve ikramiye ödeme primi vb. bilgileri ihtiva eden "Bayi Hâsılat Raporu" alınması, Başkanlığın sabit bayilerince de bu rapora istinaden kendi terminalleri vasıtası ile "Bakiye Raporunun" düzenlenmesi kaydıyla, Başkanlığın Bayi Hâsılat Raporuna istinaden kayıtlarını yapması; bayilerin ise fatura düzenlemeksizin Bakiye Raporuna istinaden hâsılat kayıtlarını yapmaları, b) Gezici Bayi vasfını haiz Başbayi tarafından söz konusu Merkezî Bahis Sisteminden (taraflar arasındaki işlemlere ilişkin bilgilerin elektronik ortamda takibine imkân veren, dışarıdan hiç bir müdahale yapılması mümkün olmayan ve oluşan tüm bilgileri değiştirilemeyecek ve silinemeyecek şekilde muhafaza edebilecek nitelikleri haiz olması şartıyla) her bir gezici alt bayi itibariyle hâsılat, komisyon ve ikramiye ödeme primi vb. bilgileri ihtiva eden "Bayi Hâsılat Raporu" alınması; gezici alt bayiler tarafından ise, bayilik komisyonu ve ikramiye ödeme primi açısından, "Merkezi Bahis Sistemi"nden söz konusu Bayi Hâsılat Raporuna uygun olarak kendi terminalleri vasıtası ile "Bakiye Raporu" alınması kaydıyla, bayilerin hâsılat kayıtlarını fatura düzenlemeksizin Bakiye Raporuna istinaden yapması, Başbayinin de gider kayıtlarını Bayi Hâsılat Raporuna istinaden yapması,gerekmektedir.

11 11 2- Türkiye jokey kulübü tarafından oynatılan müşterek bahis oyunları:6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanunun 1 inci maddesinde yer alan hükme göre, Türkiye sınırları içerisinde at yarışları düzenlemeye, yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen yarışlar üzerine yurt içinden ve yurt dışından müşterek bahis kabul etmeye Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkilidir. Mezkûr Bakanlık aynı Kanunun 5 inci maddesine istinaden bu yetkisini süre belirtmek suretiyle Türkiye Jokey Kulübüne devretmiştir. Söz konusu yetkinin süresi Bakanlar Kurulunun tarihli ve 2008/13260 sayılı kararı ile tarihine kadar uzatılmıştır. Türkiye Jokey Kulübü müşterek bahis faaliyetlerini sabit ve sanal bayileri aracılığıyla yürütmektedir. Söz konusu oyunların Türkiye Jokey Kulübünün sabit ve sanal bayileri aracılığıyla bilet karşılığı oynatılması sonucunda bayilerin bu Kulüpten alacakları komisyon ve ödeme primleri için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, bayiler tarafından fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak Vergi Usul Kanununun yukarıda yer verilen hükümlerinin Bakanlığa verdiği yetkiye istinaden: Türkiye Jokey Kulübü tarafından, "Merkezî Bilgi İşlem Sistemi"nden (taraflar arasındaki işlemlere ilişkin bilgilerin elektronik ortamda takibine imkân veren, dışarıdan hiç bir müdahale yapılması mümkün olmayan ve oluşan tüm bilgileri değiştirilemeyecek ve silinemeyecek şekilde muhafaza edebilecek nitelikleri haiz olması şartıyla, her bir bayi itibariyle yapılan satış ve ödenen kazançlı bilet tutarları üzerinden alınan prim tutarları vb. bilgileri ihtiva eden "Müşterek Bahis Oyun Raporu" alınması; anılan Kulübün sabit bayileri tarafından ise söz konusu rapora uygun olarak münferit "Bahis Oyun Raporu" alınması kaydıyla, Kulübün kayıtlarını Müşterek Bahis Oyun Raporuna, bayilerin ise hâsılat kayıtlarını fatura düzenlemeksizin Bahis Oyun Raporuna istinaden yapmaları gereklektedir. N- Ortak Hükümler : Yukarıda sayılan belgelerin düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, aslı ile örneğinde farklı tutara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde, her belge için ayrı ayrı olmak üzere Vergi Usul Kanununun 353/2 nci maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Ayrıca, bu belgelerin sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olarak düzenlendiğinin veya bunların bilerek kullanıldığının tespiti halinde aynı Kanunun 344/2 nci maddesi uyarınca kaçakçılık cezası kesileceği ise tabiidir Bankalar tarafından düzenlenen dekontlar, sigorta şirketleri tarafından bastırılan ve acentelere gönderilen poliçeler ile aracı kurumlar tarafından düzenlenen işlem sonuç formlarına ilişkin bilgilerin süresinde ilgili vergi dairelerine bildirilmemesi halinde de bunlar adına Vergi Usul Kanununun (352/2-7) nci maddesine göre usulsüzlük cezası kesilecektir. O-Cezai Müeyyide : 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun 352/II-7.nci bendi uyarınca Vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve vesikaların kanunen belli şekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere ilişkin hükümlere uyulmamış olması; Durumunda uygulanacak ceza ikinci derece usussüzlük cezasıdır.242.nci maddedeki diğer vesikaları muhafaza etmeyenler için bu ceza uygulanabilirmi, bizce uygulanabilir, çünkü, maddeden anlaşıldığı gibi, kanunen yapılan düzenlemelere uyulmaması halinde bu cezanın uygulanması mümkündür. 242.nci madde ile getirilen mecburiyet de kanunla getirilen bir mecburiyettir. O nedenle, 242.nci madde ile getirelen mecburiyetlere uymayanlara ikinci derece usulsüzlük cezasının uygulanması mümkündür. Muhafaza edilmesi mecburi olan bu belgelerin, sahte veya muhteviyatı itibariyle yanılcı belge şeklinde düzenlenmesi halinde, aslı ile örneğinde farklı tutara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde 243 no.luv.u.k.nu Genel Tebliği uyarınca, 344/2. maddesi uyarınca kaçakçılık cezası kesilmesi gerekir. Ayrıca bu belgelerin sahte veya muhteviyatı itibariyleyanıltıcı belge olarak düzenlenmesi, V.U.K. nun 359.ncu maddesi uyarınca, a-2.nci bendine göre bentte yazılı hapis cezasının uygulanmasını gerektirir. Ö-Damga Vergisine Tabi Mukavelename, Taahhütname ve Kefaletnamelerin İbrazı Edilmemesinin Cezası: 213 sayılı V.U.K. nun 256.ncı maddesinde, Geçen maddelerde yazılı gerçek ve tüzel kişiler ile mükerrer 257 inci madde ile getirilen zorunluluklara tabi olanlar, muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü defter, belge ve karneler ile vermek zorunda bulundukları bilgilere ilişkin mikro fiş, mikro film, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri muhafaza süresi içerisinde yetkili makam ve memurların talebi üzerine ibraz ve inceleme için arz etmek zorundadırlar. Hükmü uyarınca, 242.nci maddede sayılan diğer

12 12 vesikalar da, maddede belirtildiği gibi, muhafazası mecburi olan belgeler olduğundan 256.ncı madde uyarınca ibrazı mecburi belgelerdendir. 1-Genel Açıklama: Bilindiği gibi damga vergisinde mükellefiyet kağıda bağlanmıştır. Ve bu kağıtların vergiye tabi tutulabilmesi için, öncelikle bu kağıtların mevcut olduğunun tespit edilmesi veya ispat edilmesi gerekir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun nci maddeleri kayıtların tevsiki ile ilgili hükümleri ihtiva etmektedir. Aynı kanunun 242.nci maddesinde tevsiki gereken belgeler olarak Diğer Vesikalar sayılmış ve şu hüküm getirilmiştir. Tüccarlar evvelki maddelerin dışında kalan ve bir hüküm ifade eden veya icabında bir hakkın ispatına delil olarak kullanılabilen mukavelename, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilamları gibi hukuki vesikalarla ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları gibi vergi evrakını dosyada muhafaza etmeye mecburdurlar. Bu hüküm uyarınca, sözleşmeler, mukavele olarak da isimlendirildiği için, mükelleflerce muhafaza edilmesi gereken vesikalardır. V.U.K. nun 256.ncı maddesinde belirtildiği gibi, Geçen maddelerde yazılı gerçek ve tüzel kişiler ile mükerrer 257 nci madde ile getirilen zorunluluklara tabi olanlar, muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü defter, belge ve karneler ile vermek zorunda bulundukları bilgilere ilişkin mikro fiş, mikro film, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri muhafaza süresi içerisinde yetkili makam ve memurların talebi üzerine ibraz ve inceleme için arz etmek zorundadırlar. Hükmü uyarınca, 242.nci madde uyarınca muhafaza edilmesi mecburi olan sözleşmelerin bu madde ile ibraz edilmesi zorunludur. 2-Özel Usulsüzlük Cezası Kesilmesi: V.U.K. nun mükerrer 355 inci maddesinde belirtildiği gibi; Kanunun 256.ncı maddesindeki yükümlülükleri yerine getirmeyenlere için özel usulsüzlük cezasının uygulanması gerekmektedir. Tabiidir ki, sözleşmelerin varlığının da ayrıca ispat edilmesi gerekir. Çünkü, mükerrer 355.nci maddede; Bu Kanunun 86, 148, 149, 150, 256 ve 257 nci maddelerinde yer alan zorunluluklar ile mükerrer 257 nci madde uyarınca getirilen zorunluluklara uymayan (Kamu idare ve müesseselerinde bilgi verme görevini yerine getirmeyen yöneticiler dahil); Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında (476 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 'den itibaren) Türk Lirası, Özel usulsüzlük cezasının kesilmesi gerekir. Damga vergisine tabi mukavlename, taahhütname ve kefaletnamelerin ibrazı edilmemesinin gizleme suçu sayılıp sayılmadığı ile ilgili geniş açıklama, 359.ncu maddenin açıklama ve yorum bölümünde yapılmıştır.