TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER SOSYAL YAPI EKONOMİK YAPI DIŞ TİCARET FİNANSAL YAPI VE DESTEK TURİZM BİTLİS HAKKARİ MUŞ VAN

Transkript

1 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER SOSYAL YAPI EKONOMİK YAPI DIŞ TİCARET FİNANSAL YAPI VE DESTEK TURİZM

2

3 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER SOSYAL YAPI EKONOMİK YAPI DIŞ TİCARET FİNANSAL YAPI VE DESTEK TURİZM

4 TRB2 Bölgesi Ekonomik ve Sosyal Göstergeler çalışması Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı tarafından 2014 yılı itibari ile Bitlis, Hakkâri, Muş ve Van illerini kapsayan Düzey 2 İstatistiki Bölgesinin Sosyal, Ekonomik, Dış Ticaret, Finansal ve Turizm yapısının genel durumunu göstermek amacı ile hazırlanmıştır. Bu çalışmanın tüm Kamu, Özel Sektör, Yerel Yönetim, Sivil Toplum ve diğer karar vericiler için faydalı olmasını dilerim. Dr. Emin Yaşar DEMİRCİ Genel Sekreter

5

6

7 NÜFUS GÖSTERGELERİ Yıllar Bitlis Hakkari Muş Van TRB2 Bölgesi (ADNKS, 2013) TRB2 Türkiye Bölge nüfusunun cinsiyet dağılımı hemen hemen ülke ile aynı durumda iken yaş yapısına göre dağılımında Bölge genç nüfus oranının ülke genç nüfus oranından oldukça fazla olduğu görülmektedir. Ayrıca, Bölge nüfus artış hızı 2000 ve 2013 yılı dışında her zaman ülke nüfus artış hızının üzerinde seyretmiştir.

8 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER NÜFUS GÖSTERGELERİ TRB2 Bölgesi nüfusunun yaş özelliklerinden bir diğeri, nüfusun zaman içinde giderek ülke ortalamasına kıyasla daha az bir oranda olsa da yaşlanma eğilimi göstermesidir. Nüfusun yaş yapısı hakkında fikir veren kavramlardan bir diğeri ise medyan yaştır. Bölge 2012 yılı medyan yaş değerlerine bakıldığında ise en genç nüfusa sahip olan ilçe Özalp olup ardından Bahçesaray gelmektedir. 90 yaş üstü yaş üstü (TÜİK, ADNKS, 2013)

9 OKUMA-YAZMA DURUMU (6 YAŞ +) İLLER Okuma-yazma bilmeyenlerin oranı (%) Okuma-yazma bilmeyenlerin sayısı KADIN ERKEK KADIN ERKEK Bitlis Hakkari Muş Van TRB2 Bölgesi Türkiye (TÜİK, Genel Nüfus Sayımı, 2000) (TÜİK, ADNKS, 2013) T RB2 Türkiye Okur-Yazarlık TRB2 Türkiye Okuma-yazma bilenlerin oranı döneminde Türkiye genelinde 3,7 katına çıkarken Bölgemizde ise 13 katına çıkmıştır. Bölge içinde en yüksek artışı Hakkâri ili (20,7 kat) göstermiştir.

10 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER İLKOKUL VE ORTAOKUL OKULLAŞMA ORANI Yıl Bitlis Hakkâri Muş Van TRB2 Bölgesi Türkiye Ortalama İkinci Dört Yıl İlk Dört Yıl Ortalama İkinci Dört Yıl İlk Dört Yıl Ortalama İkinci Dört Yıl İlk Dört Yıl Ortalama İkinci Dört Yıl İlk Dört Yıl Ortalama İkinci Dört Yıl İlk Dört Yıl Ortalama İkinci Dört Yıl İlk Dört Yıl 98,82 86,67 97,6 98,05 81,65 95,1 98,98 83,06 98,5 98,62 83, ,62 83, ,9 93,1 98,8 Ortaöğretim Genel Öğretim Mesleki ve Teknik Öğretim Bölgede ortaöğretim düzeyindeki okullaşma oranı Türkiye ortalamasının oldukça altında seyretmektedir.

11 YÜKSEK-ÖĞRETİM ÖĞRENCİ SAYISI Bölge Üniversitelerinin Öğretim Yılı Öğretim Üyesi Sayıları Üniversite Adı Yrd.Doç.Dr. Doç.Dr. Prof.Dr. İl Toplamı BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ HAKKARİ ÜNİVERSİTESİ MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ TRB TÜRKİYE (ÖSYM, ) Kadın Oranı Yüksek Eğitim Mezunlarının Toplam Nüfusa Oranı (%) Erkek Oranı Yüksek Eğit Bölgenin yükseköğrenim (yüksek-okul, lisans, yüksek lisans ve doktora) mezunlarının 15 + yaş üstü nüfusa oranı %5,88 iken (en az olan Muş ili: %5,35) ülke ortalaması %11,37 dir. Bitlis Hakkari Muş Van TRB2 Türkiye (TÜİK, 2012)

12 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER FAAL DERNEK SAYISI İLLER Kurum Sayısı Oran (%) Bitlis 399 0,42 Hakkâri 190 0,2 Muş 268 0,28 Van 715 0,75 TRB2 Bölgesi ,65 Türkiye (DERNEKLER DAİRESİ BAŞKANLIĞI, 2013) Kurum Sayısı Çocuk/Gençlik Evi Yetiştirme Yurdu Toplum Merkezi Aile Danışma Merkezi Çocuk Yuvası Bakım ve Reh. Merkezi Kreş ve Gündüz Bakım Evi Bitlis Engelli Hizmet Merkezi Bölgede toplam 1572 dernekten; % 3,3 ü kadın, %1,2 si de engelli derneklerinden oluşmaktadır. Hakkari Muş Kadın ve engelli derneklerinin %50 den fazlası Van ilinde bulunmakta olup Bitlis te 2, Hakkari de 9, Muş ta 4, Van da 6 tane engelli derneği bulunmaktadır. Van TRB (Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri, 2012)

13 İŞGÜCÜNE KATILMA ORANI İLLER İşgücüne katılma oranı (%) İşsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%) Bitlis 46,5 10,6 41,5 Hakkâri 45,2 11,7 39,9 Muş 46,0 10,4 41,2 Van 46,2 10,3 41,4 TRB2 Bölgesi 46,0 10,8 41,0 TRB2 Bölgesi işgücüne katılım oranı (%46) ve istihdam oranı (%41) Türkiye ortalamasının (işgücüne katılım %50,5 ve istihdam %46,2) altındadır. TRB2 Bölgesi İllerinde İşgücüne Katılma, İşsizlik ve İstihdam Oranları (TÜİK, 2013) İşgücüne katılma oranı (%) İşsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%)

14 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER

15

16 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER

17 YAŞ BAĞIMLILIK ORANLARI Toplam Yaş Bağımlılık Oranları (TÜİK, 2000) (TUİK, ADNKS, 2013) TRB2 Türkiye Bölgenin toplam yaş bağımlılık oranının (% 68,2) ülke ortalamasının (% 47,6) üzerinde yer almasının en önemli nedeni, Bölge toplam nüfusu içinde genç nüfus büyüklüğünün önemli bir yer tutmasından kaynaklanmaktadır.

18 KİŞİ BAŞINA GAYRİSAFİ KATMA DEĞER GSKD (TL) TR TRB2 Bölgesi (TÜİK, 2013) 2011 yılında TRB2 Bölgesi Gayri Safi Katma Değer den aldığı %1 lik payla Düzey 2 Bölgeleri arasında 23. sıradadır. TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER Gayri Safi Katma Değer

19 İSTİHDAMIN SEKTÖREL DAĞILIMI Bölge Adı Toplam Tarım (1000 kişi) Tarım (%) Sanayi (1000 kişi) Sanayi (%) Hizmet (1000 kişi) Hizmet (%) TRB2 Bölgesi , , ,2 Türkiye , , TRB2 Bölgesi İstihdamın Sektörlere Göre Dağılımı (TÜİK, 2014) 2013 yılında TRB2 Bölgesinde istihdam edilenlerin; % 39 u tarım sektöründe, % 21 i sanayi sektöründe, % 40 ı hizmetler sektöründe, istihdam edilmiştir. Tarım Sanayi Hizmet

20 SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ Bölge Adı TRB2 Bölgesi 97,0 98,2 98,7 97,8 97,8 Türkiye (TÜİK, 2013) TRB2 Bölgesi Tüketim Harcamalarına İlişkin Fiyat Düzeyi Endeksleri TRB2 Bölgesine, tüketim harcamalarına ilişkin fiyat düzeyleri açısından bakıldığında ülkenin genel durumundan farklılaşmamaktadır. Bölge halkının satın alma gücü, tablodaki endeks değerlerine bakıldığında yılları arasında ortalama olarak Türkiye den %2-3 oranında düşük olduğu gözlemlenmektedir. TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 Türkiye

21 İKTİSADİ FAALİYET KOLLARINA GÖRE GSKD (1.000 TL) YIL Tarım(1.000TL) % Sanayi(1.000TL) % Hizmetler(1.000TL) % GSKD(1.000) % (TÜİK, 2013) TRB2 Bölgesi İktisadi Faaliyet Kollarına göre GSKD(Oran) Tarım Sanayi Hizmetler Bölgelerin ürettiği katma değerlerin sektörel dağılımları incelendiğinde ise hizmetler sektörünün çok büyük bir paya sahip olduğu görülmektedir. TRB2 Bölgesi Hizmetler sektörü GSKD payı (%62) Türkiye ortalamasına (%64,3) yakın bir değer sergilemektedir. Tarım sektöründe ise ciddi bir değişiklik gözükmektedir. Tarım Sanayi Hizmetler

22 İL BAZLI SANAYİ İŞLETMELERİ BÜYÜKLÜKLERİ TRB2 Bölgesi nde yer alan sanayi işletmelerinin %93 ü küçük ve mikro ölçekli işletmelerden oluşmaktadır. Yukarıda bahsi geçtiği üzere çalışan sayısının ve toplam GSKD içerisinde sanayinin payının az olmasının en önemli sebebi Bölgedeki sanayi işletmelerinin büyük çoğunluğunun mikro ve küçük işletmelerden oluşmasıdır. Katma değerin artırılamamasının sebebi de yine mikro ve küçük olan bu işletmelerin kısa vadede ekstra maliyet olarak gördükleri AR-GE ve yenilikçilik gibi faaliyetlere yanaşmak istememeleridir. Mikro Ölçekli Küçük Ölçekli Orta Ölçekli Büyük Ölçekli (BSBT, 2012) TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER

23 TRB2 BÖLGESİNDE ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER Bölgede Öne çıkan sektörlerin tespitinde kullanılan Üç Yıldız Analizi modelin üç temel kriteri olan büyüklük, başatlık, uzmanlaşma kriterlerinden her biri için belirlenen eşik değerler belirlenmiştir. Üç değişkenin de eşik değerini aşan sektörler üç yıldız almış olup rekabetçi sektörler olarak kabul edilmiştir. Rekabetçilik gücü yüksek olan bu sektörler aynı zamanda kümelenme potansiyeli taşıyan sektörlerdir. İşyeri Sayısı İstihdam Ciro Büy. Baş. Uzm. Büy. Baş. Uzm. Büy. Baş. Uzm Gıda ürünleri imalatı * * * * * 14 - Giyim eşyalarının imalatı * * * 16 - Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı * * * * * * 18 - Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması * * * * * 20 - Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı * 22 - Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı * 23 - Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı * * * * * 25 - Mak.ve tçhzt hariç, fabrikasyon metal ürünleri imalatı * * * 27 - Elektrikli teçhizat imalatı * * 33 - Makine ve donanımların kurulumu ve onarımı * * * (TÜİK, 2011)

24 İMALAT SANAYİ YEREL BİRİM SAYILARI VE ORANLARI TRB2 Türkiye Yıllar Toplam Yerel Birim Sayısı (adet) İmalat Sanayi Yerel Birim Sanayi (adet) İmalat Y.B.S./Toplam Y.B.S. (%) , , , , ,6 (TÜİK, 2011) yıllarında Türkiye imalat sanayi yerel birim sayısının toplam yerel birim sayısına oranında düşüş yaşanırken aynı oranda TRB2 Bölgesi nde artış gözlenmektedir. Gerçekleşen artışa rağmen Türkiye ortalamasının oldukça altındadır. TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 Toplam Yerel Birim Sayısı (adet) TRB2 İmalat Sanayi Yerel Birim Sanayi (adet)

25 AÇILAN-KAPANAN FİRMA SAYISI İLLER Açılan Kapanan Açılan Kapanan Açılan Kapanan Açılan Kapanan Bitlis Hakkâri Muş Van TRB2 Bölgesi (TOBB, 2013) TRB2 Bölgesinde Kurulan/Kapanan Şirket, Ticari İşletme, Kooperatif İstatistikler Açılan Kapanan 2013 yılında TRB2 Bölgesinde açılan şirket sayısında toplam %3 lük bir düşüş yaşanmışken kapanan şirket sayılarında ise %75 lik bir düşüş görülmektedir.

26 TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ Bölgelerin ürettiği katma değerlerin sektörel dağılımları incelendiğinde ise hizmetler sektörünün çok büyük bir paya sahip olduğu görülmektedir. TRB2 Bölgesi Hizmetler sektörü GSKD payı (%62) Türkiye ortalamasına (%64,3) yakın bir değer sergilemektedir. Tarım sektöründe ise ciddi bir değişiklik gözükmektedir. Bitlis Hakkari Muş Van TRB2 Türkiye TL % TL % TL % TL % TL % TL % Bitkisel üretim değeri (1000 ) , , , , , ,52 Canlı hayvanlar değeri (1000 ) , , , , , ,25 Hayvansal ürünler değeri (1000 ) , , , , , ,23 Toplam TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER (TÜİK, 2013)

27

28

29 EKONOMİK FAALİYETLERE GÖRE İHRACAT (1.000 USD) İLLER Toplam TRB2 Bölgesi yılları arasında ihracatta oransal olarak aynı dönemdeki Türkiye ihracatı ortalamasının çok üzerinde yükselme kaydetmiştir. Buna rağmen hem Iran hem de Irak a sınırı olan Bölge dış ticarette potansiyelinin çok altındadır. İhracatın tamamına yakını imalat sanayiinden, çok büyük bir kısmı ise Hakkâri ilinden gerçekleşmektedir. Tarım ve Ormancılık Balıkçılık Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Sanayi Van Muş Bitlis 6551,6 0, Hakkâri TRB2 Bölgesi TÜRKİYE TRB2 Bölgesi Ekonomik Faaliyetlere Göre İhracat Değerlerinin Dağılımı (TÜİK, 2013) Tarım ve Ormancılık Balıkçılık Madencilik ve Taş ocakçılığı İmalat Sanayi

30 İHRACAT DEĞERLERİ SEKTÖREL DAĞILIMI (1000 USD) SEKTÖRLER Tarım ve Ormancılık Balıkçılık Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Sanayi Diğerleri GENEL TOPLAM (TÜİK, 2013) TRB2 Bölgesi nin son 10 yıldaki ihracat değerinde özellikle 2006 dan sonra sert bir yükselme yaşanmış olup bu yükseliş küçük dalgalanmalar da olsa 2013 e kadar devam etmiştir. TRB2 Bölgesi İmalat Sanayi İhracat Kalemi (1000 USD) TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER

31 EKONOMİK FAALİYETLERE GÖRE İTHALAT (1000 USD) İLLER Tarım ve Ormancılık Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Toptan ve Perakende Ticaret Toplam Van Muş Bitlis Hakkâri TRB2 Bölgesi TÜRKİYE Tarım ve ormancılık Madencilik ve taş ocakçılığı İmalat Toptan ve Perakende Ticaret Toplam TRB2 Bölgesi Ekonomik Faaliyetlere Göre İthalat Değerlerinin Dağılımı (TÜİK, 2013) TRB2 Bölgesi illerinin ithalat değerlerine bakıldığında Bölge ithalatının yaklaşık % 90 ının sınır illeri olmalarının da sağladığı avantajla Van ve Hakkari tarafından yapıldığı görülmektedir.

32 İTHALAT DEĞERLERİ SEKTÖREL DAĞILIMI (1000 USD) SEKTÖRLER Tarım ve Ormancılık Balıkçılık Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Sanayi Diğerleri GENEL TOPLAM TRB2 Bölgesi nde tarım ve ormancılık sektörü ve imalat sanayi alanında dalgalanmalar olsa dahi genel bir yükseliş görülmektedir. Madencilik ve taş ocakçılığında ise yıllar bazında çok sert dalgalanmalar görülmektedir. TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER TRB2 Bölgesi İmalat Sanayi İthalat Kalemi (1000 USD) (TÜİK, 2013)

33

34 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER

35 MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI (MİLYON TL) İLLER Tasarruf Mevduatı Resmi Kuruluşlar Mevduatı Ticari Kuruluşlar Mevduatı Bankalar Mevduatı Döviz Tevdiat Hesabı Diğer Kuruluşlar Mevduatı Kıymetli Madenler Depo Hesapları Toplam Bitlis Hakkâri Muş Van TRB Türkiye (TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ, 2012) Mevduatın İllere ve Bölgelere göre Dağılımı (Milyon) Toplam Kıymetli Madenler Depo Hesapları Diğer Kuruluşlar Mevduatı Döviz Tevdiat Hesabı Bankalar Mevduatı Ticari Kuruluşlar Mevduatı Resmi Kuruluşlar Mevduatı Tasarruf Mevduatı Tasarruf mevduatının toplam mevduat tutarı içindeki payına bakıldığında Türkiye ve TRB2 Bölgesinin yaklaşık olarak eşit oranlarda olduğu görülmektedir.

36 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER YILLARA GÖRE TOPLAM KREDİ TUTARLARI İLLER Bitlis Hakkâri Muş Van TRB Türkiye (TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ, 2012) yılları arasında TRB2 Bölgesi nde toplam kredi tutarında on kattan daha fazla bir artış görülmektedir. Bu artış yıllara göre istikrarlı bir şekilde gerçekleşmiştir. Bu artışta ülkenin ve Bölge nin ticari ve ekonomik faaliyetlerindeki hızlı gelişim, bankaların ürün ve hizmetlerini daha iyi tanıtarak müşteri portföyünü genişletmesi, insanları bankacılıkla tanıştırması, kredi maliyetlerinin (faiz, masraf) azalması rol oynamıştır. TRB2 Bölgesi nde Yıllara Göre Toplam Mevduat Tutarı (TL)

37 KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI (Milyon) İhtisas Kredileri İhtisas Dışı İLLER Tarım Gayrimenkul Mesleki Turizm Diğer Krediler Toplam Bitlis Hakkari Muş Van TRB TRB2-Türkiye Oranı (%) Türkiye Oranı (%) 1,16 0 1,78 0 0,58 0,4 0,44 Türkiye (TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ, 2012) TRB2 İhtisas Kredilerinin Kendi İçindeki Dağılımı Tarım Gayrimenkul Mesleki Turizm Di er TRB2 Bölgesi kredi stokunun %94 ü ihtisas dışı, %6 sı ise ihtisas kredileridir. İhtisas kredilerinin kendi içindeki dağılımlarına bakıldığında, %61 inin tarım, %21 inin mesleki ve kalanının diğer krediler olduğu görülmektedir.

38 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI - BELGE ADEDİ İLLER Bitlis Hakkâri Muş Van TRB2 Bölgesi Türkiye (EKONOMİ BAKANLIĞI, 2014) TRB2 Bölgesinde Gerçekleştirilmek Üzere Alınan Yatırım Teşvik Belgelerinin Yıllara Göre Dağılımı(Adet)

39 YILLARA GÖRE TOPLAM MEVDUAT TUTARI İLLER Bitlis Hakkâri Muş Van TRB Türkiye (TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ, 2012) yılları arasında TRB2 Bölgesi nde toplam mevduat tutarında yaklaşık beş kat bir artış görülmektedir.

40 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER KOSGEB DESTEKLERİ KOSGEB Destek Yönetmeliği Kapsamında Verilen Destekler İLLER İŞLETME SAYISI DESTEK TUTARI İŞLETME SAYISI DESTEK TUTARI Bitlis ,87 TL ,42 TL Hakkâri ,67 TL ,01 TL Muş ,95 TL ,60 TL Van ,01 TL ,11 TL TRB2 Bölgesi ,50 TL ,14 TL (KOSGEB HİZMET MÜDÜRLÜĞÜ, 2013) TRB2 Bölgesi KOSGEB Finansman Kredileri İLLER DÖNEM İŞLETME SAYISI OLUŞAN KREDİ HACMİ (TL) Bitlis TL Hakkâri TL Muş Van TL TRB2 Bölgesi TL (KOSGEB HİZMET MÜDÜRLÜĞÜ, 2013)

41 SODES DESTEKLERİ Sosyal Destek Projesi Kapsamında TRB2 Bölgesine Aktarılan Kaynak Tutarı (TL) Proje Sayısı Hibe Proje Sayısı Hibe Proje Sayısı Hibe Proje Sayısı Hibe BİTLİS , , , ,00 HAKKARİ , , , ,00 MUŞ , , , ,00 VAN , , , ,00 Sosyal Destek Projesi Kapsamında 2010 yılından itibaren TRB2 Bölgesine toplamda 961 adet projeye ,40 TL tutarında hibe desteği sağlanmıştır.

42 TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER AJANS DESTEKLERİ İLLER Toplam Bitlis Hakkâri Muş Van TRB2 Bölgesi (DAKA, 2014) Ajansımız TRB2 Bölgesi nde; ,15 TL si ajans hibesi, ,73 TL si proje sahiplerinin eş finansmanı olmak üzere toplam ,87 TL lik yatırım yapılmasını sağlanmıştır. Bu kapsamda 137 proje tamamlanmış olup, 72 projenin uygulanması devam etmektedir. 137 projenin hayata geçmesiyle birlikte toplam 1039 kişinin sıfırdan istihdamı sağlanmıştır. Bitlis Hakkâri Muş Van

43 AB DESTEKLERİ İller Proje Sayısı Hibe Tutarı (Euro) Bitlis ,61 TRB2 Bölgesine Avrupa Birliği Fonlarından Aktarılan Kaynak Tutarı Hakkari ,08 Muş ,70 Van ,38 TOPLAM ,77 (MFİB, 2013)

44

45

46

47 YERLİ VE YABANCI TURİST SAYISI İLLER Yerli Yabancı Yerli Yabancı Yerli Yabancı Yerli Yabancı Bitlis Hakkâri Muş Van TRB2 Bölgesi (İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜKLERİ, 2014) yılları arasında bölgeye gelen yerli ve yabancı turist sayılarının toplamı kademeli bir şekilde artış göstermektedir. Bitlis Hakkâri Muş Van TRB2 Bölgesi Her ne kadar Bitlis, Hakkâri ve Muş illerine gelen turist sayılarında çok büyük değişiklikler olmasa da 2011 Ekim ayında meydana gelen Van Depremi nedeni ile 2011 ve 2012 yıllarında Van iline gelen turist sayısında kayda değer bir azalma gerçekleşmiştir.

48 KONAKLAMA TESİSLERİNİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI Bakanlık Ruhsatlı Belediye Ruhsatlı Diğer İLLER Yıl Sınıf Otel Oda Yatak Otel Oda Yatak Sayı Oda Yatak 2011 ***Yıldız Bitlis 2012 ***Yıldız Hakkâri Muş 2011 ***Yıldız **Yıldız ***Yıldız **Yıldız ***Yıldız **Yıldız ***Yıldız Van *****Yıldız ****Yıldız ***Yıldız **Yıldız *****Yıldız ****Yıldız ***Yıldız **Yıldız TOPLAM TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER

49 TRB2 BÖLGESİ MARKA TESCİLLİ VARLIK SAYILARI (TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ, 2012)

50 NOTLAR TRB2 BÖLGESİ EKONOMİK SOSYAL GÖSTERGELER

51

52 Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı Şerefiye Mah. Mareşal Fevzi Çakmak Cad. No: Merkez / VAN Tel : (0432) (pbx) Faks : (0432) (0212) facebook.com/doguanadolukalkinmaajansi twitter.com/daka_org_tr